Provincie Groninqen. Uitkomsten controle. jaarrekeninq 2012

Transcriptie

1 jaarrekeninq 2012 Provincie Groninqen Versiag van bevindingen voor provinciale staten Uitkomsten controle Quality in Everything We Do ll ERNST& YOUNG

2 4) drs.r.w.littel PA- Provinciale staten van de provincie Groningen Ernst & Young Postbus 610 V E RTRO U WELIJ K I Fax: +31 (0) Tel.: +31 (0) Postbus 997 Leonard Springerlaan 17 Ernst & Young Accountants LLP 9700AP GR0NINGEN T.a.v. de statengriffier, mevrouw drs. N. Engels-van Nijen Groningen, 16 april 2013 LVRS-96SRTK/BWL/RW/LdV/nb Geachte leden van provinciale staten, hiermee versiag uit omtrent onze bevindingen en aanbevelingen. controlemaatregelen die zijn toegepast bij de uitvoering van de controle van de jaarrekening van de Naar aanleiding van onze controle van de jaarrekening 2012 van de provincie Groningen, brengen wij u overwegingen bij de bepaling van de aard, het tijdstip van uitvoering en de diepgang van de de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarrekening provincie Groningen. De in dit verslag opgenomen bevindingen doen geen afbreuk aan ons oordeel over De onderwerpen die in dit versiag aan de orde komen, hebben onderdeel uitgemaakt van onze Wij willen u als opdrachtgever met dit verslag zo goed mogelijk informeren. Wij beogen hiermee u met name in uw controlerende functie met raad en daad bij te staan. Dit verslag sluit aan op de afspraken die wij met u hebben gemaakt en die wij hebben vastgelegd in onze opdrachtbevestiging d.d. verwerkt in dit verslag van bevindingen. Een afschrift van dit versiag is toegezonden aan het college van Gedeputeerde Staten. dames Faber en Huisman en de heren Moorlag, Hassert en Meertens. Eventuele opmerkingen zijn Het concept van dit rapport is 3 april 2013 en op 15 april 2013 besproken met en toegelicht aan de 18 september te beantwoorden. Wij stellen het op prijs bijgevoegd verslag nader aan u toe te lichten of eventuele vragen hierover van u Hoogachtend, d rs. ortelboer RA Ernst & Young Accountants LLP is een limited liability partnership upgericht nuar Pet recht van EngeLand en Wales en geregistreerd bit Companies onser 0C House registratienu imer In re at e tot Ernst & Young Accountants LLP wordt de term partner geouikt voor eec (vertecerwoodige van een) vennoot van Ernst & Young Accountur,ts LLP. Ernst & Young Accountants LLP is statutalr gevestigd te Lumbeto Palace Road 1, Londor SEI gntterna L. Koosoandel 000cr nummer Os ooze werkzaarnneoen zijr. aigemene vvo waarden van toecassing, waarn cnn beperking van oe aansprakelijkheid is opgenomen. mu, Vereoigd Koninkrijk, neett haar huutdvestiging aan Buumpjes 258, 3011 XZ Ruttercam, Neserland en is geregistreers bi de Kamer van 9700 AZ Groningen 9727 KB Groninqen

3 1.4 Aandachtspunten voor Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten Goedkeurende controleverklaring bij de jaarrekening Algemeen 1 1 Bestuurlijke samenvatting 1 Inhoudsopgave 2 Analyse van het resultaat 2012 en ontwikkeling van de tinanciële positie ultimo Voordelig resultaat nader geanalyseerd 2 3 Hoe hebben wij de cont role ingericht? Financiële positie ultimo Wat is de reikwijdte van onze opdracht De bedrijfsvoering in relatie tot de controle van de jaarrekening Implementatie Ter Zake! van grote invloed op het rechtmatigheidsbeheer van de provincie Onze controleaanpak in het kort Verplichtingen inzake Single information en single audit (Sisa) 5 4 Wat zijn de uitkomsten van onze controle? De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties Inleiding IT-ontwikkelingen Onze controleverkiaring is goedkeurend Welke fouten en onzekerheden resteren nog? 7 5 Onze bevindingen en aanbevelingen naar aanleiding van de controle Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van getrouwheid Kwaliteit totstandkoming jaarrekening Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van rechtmatigheid 12 3 Controleverklaring 6 Onze bevindingen en aanbevelingen ten aanzien van de bedrijfsvoering Onze bevindingen ten aanzien van de controle verantwoording in het kader van Sisa Onze rol bij de beoordeling van de bedrijfsvoering Risicomanagement 17 7 Actuele ontwikkelingen Fiscaliteiten 20 8 Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten 23 2 Sisa Bijiagen 1 Overzicht controleverschillen

4 2012 Uitkomsten controle

5 ulteen in een tweetal perioden: een tussentijdse (hierna: interim-controle) en een eindejaarscontrole. uitgevoerde controle van de jaarrekening 2012 weer. De controle van de jaarrekening 2012 valt globaal In dit hoofdstuk geven wij kort onze belangrijkste conclusies naar aanleiding van de door ons 1.1 Algemeen 1 Bestuurlijke samenvatting Wij verwijzen naar de betreffende hoofdstukken voor een inhoudelijke toelichting. Blauwestad Implementatie Voorzieningen Rechtmatigheid ILG (zie paragraaf 5.2.2). (zie paragraaf 5.2.1). prioriteit verdienen: (pensioenen (oud-)gedeputeerden (Appa)) (zie paragraaf 5.2.3). Terzake! (zie paragraaf 6.3). van inkopen en aanbestedingen (zie paragraaf ). In deze brief achten wij onderstaande punten voor u van groot belang. Deze zouden naar onze mening 1.4 Aandachtspunten voor 2013 Staten. Hoofdstuk 8 behandelt de informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de accountant van de Staten 1.3 Informatie ult hoofde van onze functie als controlerend of onzekerheden bevat die in totaliteit de voor de jaarrekeningcontrole gehanteerde rechtmatigheidsoordeel betekent dat de jaarrekening met een redelijke mate van zekerheid geen fouten goedkeuringstolerantie overschrijden. De goedkeurende strekking van de controleverklaring voor zowel het getrouwheids- als het een goedkeurend oordeel over zowel getrouwheid als rechtmatigheid. Bij de jaarrekening 2012 zullen wij, naar verwachting, een controleverkiaring verstrekken met daarin 1.2 Goedkeurende controleverkiaring bij de jaarrekening 2012 jaarrekening relevante posten. DoeI hiervan is cm inzicht te krijgen in de kwaliteit van de administratieve organisatie en het daarvan de jaarrekening. Daarnaast hebben wij het rechtmatigheidsbeheer binnen uw provincie beoordeeld. belangrijkste posten van de jaarrekening. De eindejaarscontrole richt zich met name op de posten van Onze interim-controle richt zich op de administratieve processen die ten grondslag liggen aan de deel uitmakende systeem van interne controle ten behoeve van de in het kader van de controle van de Pagina 1

6 geanalyseerd: Het rekeningresultaat van de provincie Groningen van 31,7 miljoen kan als volgt nader worden financiële positie ultimo Analyse van het resultaat 2012 en ontwikkeling van de 2.1 Voordelig resultaat nader geanalyseerd Programmarekening Voor een verdere inhoudelijke analyse van het resultaat verwijzen wij naar hoofdstuk 2 van de Stikstof, Zonnepanelen voor Asbestdaken en Transitiekosten Regionale uitvoeringsdiensten. decembercirculaire 2012 door het Rijk een aantal aanvullende decentralisatieuitkeringen zijn exploitatiebijdrage voor het bezoekerscentrum Nationaal Park Lauwersmeer, Programmatische Aanpak toegevoegd aan het provinciefonds, te weten de integratieuitkering Natuur, aangevuld met een Het voordeel op het provinciefonds van 7,5 miljoen wordt veroorzaakt doordat in de gezien de omvang niet afzonderlijk inzichtelijk gemaakt. De post overig heeft betrekking op individuele afwijkingen kleiner dan ; deze hebben wij Overig 497 Vrijval voorziening Landsbanki 404 Waarvan: Hogere uitkering Provinciefonds Voordeel op de programmakosten Voordeel afwikkeling verplichtingen en subsidies uit voorgaande jaren 550 Lagere opbrengsten motorrijtuigenbelasting (411) Nadeel op de apparaatskosten (620) Nettoresultaat AT: overboekingen van kredieten 2012 naar Resultaat na bestemming volgens de rekening (in duizenden euro s) De belangrijkste verklaringen van het resultaat zijn als volgt: Resultaat voor bestemming (39,1) (33,5) 177,4 Rekeningresultaat 0,0 31,7 19,6 Lasten 454,8 454,1 357,0 Baten 415,7 420,6 534,4 Mutaties reserves 39,1 65,2 (157,8) (in miljoenen euro s) wijziging na Rekening Rekening Begroting Paqina 2

7 (in duizenden euro s) volgt samengesteld: Rekening Rekening Op basis van dejaarrekeningen 2012 en 2011 is de financiële positie van de provincie Groningen als 2.2 Financiële positie ultimo 2012 reserve in verband met afboeking van grondexploitatie Blauwestad van 25,3 miljoen. van 2011 Iicht afgenomen, wat voornamelijk wordt veroorzaakt door onttrekkingen aan de algemene Zo&s uit bovenstaande opstelling blijkt, is de reservepositie van de provincie Groningen ten opzichte (2011: 11,2 miljoen). 961 miljoen bedragen. Het vrij besteedbare deel van het resultaat 2012 bedraagt 9,1 miljoen Voor de voorgestelde verwerking van het resultaat zal de stand van het eigen vermogen ultimo 2012 Bestemmingsreserves Rekeningresultaat (na bestemming) Algemene reserve Totaal eigen vermogen Solvabiliteit in procenten balanstotaal (eigen vermogen/totaal vermogen) Pagina 3

8 Conform de aan ons verleende opdracht hebben wij de jaarrekening van de provincie Groningen Artikel 217, tweede lid, van de Provinciewet. opgesteld. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening, als bedoeld in gecontroleerd. De jaarrekening is onder verantwoordelijkheid van het college van Gedeputeerde Staten 3 Hoe hebben wij de controle ingericht? 3.1 Wat is de reikwijdte van onze opdracht provinciale staten als onderdeel van het controleprotocol. goedkeuringstolerantie vast die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren. 3.3 De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor ons oordeel. Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die beoordeling van de risico s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is jaarrekening van zowel de baten en asten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de 3.2 Onze controleaanpak in het kort gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (BADO) en het door de Staten vastgestelde Onze controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de wet- en regelgeving relevante internebeheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het internebeheersingssysteem van de provincie. beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden stelt provinciale staten de Het normenkader en de goedkeuringstolerantie zijn op 12 november 2012 vastgesteld door Pagina 4

9 10% < Pagina 5 U heeft ons voor het boekjaar 2012 opgedragen om bij onze oordeelsvorming ult te gaan van de hierna vermelde goedkeuringstolerantie: Goedkeuringstolerantie Goed- Oordeel Beperking. Afkeurend keurend onthouding Fouten in de % > 1% - < 3% - jaarrekening 3% (% lasten) Onzekerheden in de % > 3% - controle (% lasten) 10% 10% - Op grond van de jaarrekening 2012 bedraagt de goedkeuringstolerantie voor fouten afgerond (1%) en voor onzekerheden (3%). Als de goedkeuringstolerantie niet wordt overschreden, kan een goedkeurende controleverkiaring worden afgegeven. Deze goedkeuringstolerantie is een kwantitatief criterium, de uiteindelijke oordeelsvorming is echter aitijd een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve afwegingen. De rapporteringstolerantie, de maatstaf die geldt voor het rapporteren van fouten en onzekerheden, is door provinciale staten bepaald op 10% van de goedkeuringstolerantie. Voor 2012 betekent dit dat de rapporteringstolerantie bedraagt. 3.4 Verplichtingen inzake Single information en single audit (Sisa) Uw provincie is op grond van wettelijk voorschrift verplicht de verantwoordingsinformatie voor de met name benoemde specifieke uitkeringen hieromtrent op te nemen in een bijlage bij de jaarrekening op basis van een door het ministerie van BZK voorgeschreven model. BiJ de controle van deze bijlage betrekken wij de door het ministerie van BZK hiervoor gegeven aanwijzingen (Circulaire Single information single audit 2012, waarin onder andere opgenomen de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012). De hierbij geconstateerde fouten en onzekerheden dienen op grond van het BADO in het verslag van bevindingen te worden opgenomen indien de navolgende rapporteringstolerantie per specifieke uitkering wordt overschreden: indien de omvangbasis kleiner dan of gelijk aan is; indien de omvangbasis groter dan en kleiner dan of gelijk aan is; indien de omvangbasis groter dan is. In paragraaf 5.4 rapporteren wij hierover.

10 Pagina 6 4 Wat zijn de uitkomsten van onze controle? In dit hoofdstuk behandelen wij de uitkomsten van onze werkzaamheden naar aanleiding van de controle van de jaarrekening van de provincie Groningen. 4.1 Onze controleverkiaring is goedkeurend De jaarrekening is getrouw Bij de jaarrekening van de provincie Groningen zullen wij, naar verwachting, een goedkeurende controleverklaring afgeven met betrekking tot de getrouwheid. Dit betekent dat het jaarverslag en de jaarrekening 2012 zijn ingericht in overeenstemming met het BBV en de in de programmarekening opgenomen balans en toelichting en rekening van baten en lasten een getrouwe weergave zijn van de financiële positie en baten en lasten van de provincie Groningen De jaarrekening is rechtmatig Bij de jaarrekening van de provincie Groningen zullen wij een goedkeurende controleverklaring afgeven met betrekking tot de rechtmatigheid Jaarverslag niet strijdig met de jaarrekening De jaarrekening en het jaarverslag dienen te worden opgemaakt in overeenstemming met het BBV. Wij hebben vastgesteld dat dejaarrekening 2012 van uw organisatie geen materiële afwijkingen vertoont ten opzichte van de voorschriften van het BBV. Daarnaast is door ons nagegaan of het jaarverslag de minimale wettelijk voorgeschreven informatie bevat en of de inhoud van dit verslag geen tegenstrijdigheden bevat met de door ons gecontroleerde jaarrekening. W1J hebben vastgesteld dat de inhoud van het jaarverslag niet strijdig is met de jaarrekening Belangrijk: ongewijzigde vaststelling Wij zullen het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen machtigen onze controleverklaring bij de jaarrekening 2012 van uw provincie op te nemen. Hierbij zijn wij ervan uitgegaan dat de Staten de nu overlegdejaarrekening ongewijzigd vaststellen. Indien er nog wijzigingen worden aangebracht in de definitieve vorm van de jaarrekening dienen wij deze te beoordelen alvorens onze controleverklaring hierin mag worden opgenomen. De voorgenomen tekst van de controleverklaring hebben wij in bijlage 3 opgenomen. Uit hoofde van onze controletaak hebben wij alleen de financiële gegevens in de jaarrekening gecontroleerd. De in de jaarrekening opgenomen kengetallen en toelichtingen daarop hebben wij niet gecontroleerd. Dit is ook als zodanig aangegeven in de opdrachtparagraaf van onze controleverklaring. Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge Artikel 217, lid 3, onder d, Provinciewet hebben wij vastgesteld dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

11 Pagina Toelichting op de controleverkiaring Op grond van het BADO dienen de Staten de goedkeuringstolerantie vast te stellen die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie hebben wij in de paragraaf werkzaamheden van de controleverkiaring vermeld. Deze bedraagt voor tekortkomingen 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten en is vastgelegd in uw controleprotocol, zoals vastgesteld op 14 november Welke fouten en onzekerheden resteren nog? Tijdens onze controle hebben wij een aantal fouten, onrechtmatigheden en onzekerheden geconstateerd. Deze fouten, onrechtmatigheden en onzekerheden kunnen zowel individueel als gezamenhijk als niet materieel voor de jaarrekening als geheel worden aangemerkt. De controleverschillen zijn opgenomen in bijlage 1 bij deze brief en vormen een integraal onderdeel van onze oordeelsvorming. Gedeputeerde Staten hebben ons schriftelijk medegedeeld in te stemmen met de door ons geconstateerde controleverschillen en onze mening rondom het materieel belang ervan te delen. Aanpassing van de jaarrekening naar aanleiding van de door ons in bijlage 1 opgenomen controleverschillen wordt daarmee ook door Gedeputeerde Staten niet noodzakelijk geacht. 5 Onze de bevindingen controle en 5.1 Kwaliteit totstandkoming jaarrekening aanbevelingen naar aanleiding van Proces van totstandkoming jaarrekening wordt adequaat beheerst Intern heeft de provincie Groningen een gedetailleerde planning en rekeningrichtlijnen opgesteld. Het doel hiervan is onder meer binnen de gestelde tijdslijn de noodzakelijke informatie op een kwalitatief toereikende wijze ter beschikking te hebben voor het opstellen van de jaarrekening, zodat deze aan de gestelde eisen voldoet. Het jaarrekeningtraject heeft ten opzichte van de planning in beperkte mate vertraging opgelopen. Net als vorig jaar is de (concept) programmarekening 2012 relatief laat in het jaarrekeningtraject beschikbaar gekomen. Wij hebben in overleg met uw organisatie naar aanleiding van de controle van voorgaand jaar de Iijst met op te leveren stukken verder uitgewerkt, welke voorafgaand aan de controle is besproken. De oplevering is voorafgaand aan en gedurende de controle met u besproken, rekening houdend met de afspraken terzake. Ten opzichte van voorgaand jaar is de oplevering van de benodigde stukken op goed niveau gebleven. Wij zijn van mening dat het proces van totstandkoming van de jaarrekening door uw provincie adequaat beheerst wordt, rekening houdend met de omstandigheden en de mogelijkheden die de tijdsplanning geeft. Wij zijn van mening dat de samenwerking met de afdeling F&C evenals voorgaand jaar prettig is verlopen. Met name de snelle afwikkeling van vragen en openstaande punten door de afdeling F&C hebben wij als zeer plezierig ervaren. Overigens merken wij op dat het tijdsbestek tussen de oplevering van de concept programmarekening en de bespreking van het eerste concept van het versiag van bevindingen relatief kort is. Wij spraken af om na vaststelling van de programmarekening 2012 de planning van het jaarrekeningtraject te evalueren. Hierbij zal 00k de (planning van de) rechtmatigheidstoets geevaleerd worden.

12 FC) - instemmen onder 2012 getrouwheid 5.2 Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van één minder dan in Single information en single audit (Sisa) Pagina 8 uitgangspunten, gegeven de huidige marktomstandigheden en de thans bestaande toekomstverwachtingen. (in miljoenen euro s) looptijd tot en met 2051 en heeft in 2012 het kwvolgende verloop gekend: Atboeking op grondexploitatie Blauwestad van 25,0 miljoen jaarrekening verantwoord. In 2012 worden totaal zeven specifieke uitkeringen verantwoord. Dit is er Bij Single information en single audit (Sisa) wordt een aantal specifieke uitkeringen gelijktijdig met de In 2012 heeft u de grondexploltatie Blauwestad herzien (hierna: GREX 2013). De GREX 2013 kent een Boekwaarde per 1 januari ,7 Af: verkopen en overige opbrengsten 2012 (0,9) Bij: kosten ,9 Afboeking 25,3 Bij: rente ,2 Boekwaarde voor afboeking op 31 december ,9 Boekwaarde na atboeking per 31 december ,6 GREX Bij een impairmenttest onderzoeken wij het realiteitsgehalte van de door u gekozen In het kader van de jaarrekeningcontrole hebben wij een zogenoemde impairmenttest uitgevoerd op de Ook hebben wij gebruikgemaakt van onze specialisten van Ernst & Young Real Estate AT Osborne. Advisory Services (EY REAS). EY Reas heeft specifiek onderzoek gedaan naar de gehanteerde Hierbij hebben wij gebruikgemaakt van de door u aangeleverde gegevens en onderbouwingen. uitgangspunten. Tevens hebben wij gebruikgemaakt van het onderzoeksrapport (second opinion) van 25,3 miljoen. Ten opzicht van deze brief is een aanpassing doorgevoerd in verband met het terugdraaien van het besluit om het btw Compensatiesfonds af te schaffen. Hierdoor bedraagt de uiteindelijke afboeking De uitkomsten van ons onderzoek hebben wij reeds gerapporteerd in een Early Warning Memorandum. voorliggende grondexploitatie en daarmee tevens met de huidige boekwaarde van het project op de Op grond van onze werkzaamheden is onze conclusie dat Wi) kunnen instemmen met de thans verwerking van de last/dekking in dejaarrekening 2012 (Voordracht van 9 april 2013, nr , balans. Tevens kunnen wij - met de verwerking van de afboekfng in de Staat van baten en lasten. voorbehoud van het besluit van Provinciale Staten inzake de

13 Inherent aan prognoses en helemaal in het huidige economische klimaat, is dat onzekerheid aanwezig is ontwikkelstrategie. in de huidige markt, lastig om betrouwbare uitspraken te doen over de meest geschikte De programmatische aanpassing is gebaseerd op een marktanalyse van het projectbureau en geprognosticeerde kavelverkopen. In het rapport van AT Osborn is opgenomen dat consultaties met deskundigen en marktpartijen. Het is voor het specifieke product Blauwestad, zeker met betrekking tot de gehanteerde uitgangspunten en in het bijzonder het realiseren van de oud-wethouders in het leven te roepen, maar dit is tot op heden nog niet gerealiseerd. (oud-)gedeputeerden. De Commissie Dijkstal heeft in 2006 geadviseerd om een pensioenfonds voor De provincie Groningen draagt het risico voor het uitbetalen van de pensioenen van (oud-)gedeputeerden van 3,0 miljoen In 2012 voorziening gevormd voor toekomstige waardeoverdrachten van Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa) reserve worden gebracht. een afkoopsom en stelt daarom voor het restant op te nemen in de reserve PLG. (dotatie van restant voor 1 januari 2011, vallende onder de bestuursovereenkomst Natuur, zullen ten laste van deze rijksmiddelen in reserve PLG ad 27,9 miljoen). Alle betalingen voortvloeiend uit verplichtingen van De provincie Groningen beschouwt, op basis van de afrondingsovereenkomst, het niet bestede deel als het niet bestede deel van de Rijksbijdrage ILG opgenomen onder de vooruit ontvangen specifieke worden uitgefinancierd. uitkeringen. Dit betreft het restant rijksaandeel in betalingen op verplichtingen die wel door het rijk waarmee de uitvoering van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) is afgerond. Ultimo 2011 was Afwikkeling aangegane verplichtingen ILG voor de resultaten van het project. Daarnaast blijven wij u aanraden om periodiek de (uitgangspunten van de) grondexploitatie te toetsen. jaarrekening bij de toelichting op voorraden (onderhanden werk). Hierbij kan de gebruiker van de jaarrekening inzicht krijgen in de door de provincie Groningen gehanteerde systematiek, de aanwezige onzekerheden en lezen dat de huidige inschatting de meest waarschijnlijke inschatting is. Wij raden u aan de onzekerheid met betrekking tot de gehanteerde uitgangspunten toe te Iichten in uw In uw jaarrekening is hieraan gevolg gegeven. Bij een grondexploitatie zijn de uitgangspunten (zoals verwachte kavelverkopen) in grote zin bepalend In het najaar 2012 is de afrondingsovereenkomst tussen het Rijk en de provincie Groningen getekend haalbaarder perspectief. De onderbouwing van de aanpassing Iijkt echter een Iogische en het is aannemelijk dat deze Ieidt tot een Pagina 9

14 Pagina 10 De verwachting is echter wel dat dit pensioenfonds zal worden ingesteld. Hiermee bestaat het risico dat op het moment dat waardeoverdracht van de opgebouwde pensioenen (naar bijvoorbeeld het nog in te stellen pensioenfonds voor oud-gedeputeerden) moet plaatsvinden, de waarde van de pensioenen op dat moment moet worden gekapitaliseerd en het benodigde bedrag acuut moet worden vrijgemaakt om over te dragen aan een ander bestuursorgaan of aan een pensloenfonds. Het Besluit Begroting en Verantwoording beveelt mede hierom aan om ter dekking van de pensioenverplichtingen van (oud-)gedeputeerden een voorziening te vormen. Daarnaast heeft het ministerie van BZK op 16 januari 2012 middels een circulaire aan de provincies en gemeenten een dringende oproep gedaan om een passende en toereikende voorziening te treffen voor toekomstige waardeoverdrachten. In dit Iicht heeft de provincie Groningen er in 2012 voor gekozen een voorziening te vormen voor deze (eventuele) toekomstige waardeoverdrachten. Op basis van een actuariële berekening van een externe partij bedraagt de benodigde pensioenvoorziening voor de nog niet ingegane pensioenen per 1 januari ,0 miljoen. Bij de Integrale Bijstelling 2012 is vervolgens een voorziening voor de pensioenen van (oud-)gedeputeerden gevormd voor een bedrag van 3,0 miljoen. Tevens heeft de provincie Groningen de actuariële berekening van de benodigde pensioenvoorziening laten actualiseren naar stand van 31 december Hieruit blijkt dat de benodigde pensioenvoorziening per 31 december ,3 miljoen bedraagt, waardoor een aanvullende dotatie in de pensioenvoorziening van 0,3 miljoen noodzakelijk is. Deze dotatie is door de provincie Groningen echter niet verwerkt in de jaarrekening 2012; in de jaarrekening 2012 bedraagt de pensioenvoorziening voor (oud-)gedeputeerden 3,0 miljoen. Wij hebben in ons overzicht met controleverschillen in bijlage 1 een controleverschil van opgenomen. 0,3 miljoen Resterende deel voorziening Landsbanki vrijgevanen in 2012 Ultimo 2011 bedroeg de vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki 3,7 miljoen (inclusief de schuldpositie aan verbonden partijen). Van deze vordering heeft de provincie Groningen een bedrag van 0,4 miljoen voorzien in verband met valutarisico s (doordat terugbetaling door Landsbanki mede plaatsvindt in andere valuta s dan euro s) en het risico dat mogelijk niet alle gelden zullen worden terugontvangen. De netto-vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki bedroeg ultimo 2011 dan ook 3,3 miljoen. In het kader van dejaarrekeningcontrole 2011 hebben wij geconcludeerd dat op basis van de toen beschikbare informatie de vordering op het failliete Landsbanki op basis van de nominale waarde van 3,7 miljoen zou moeten worden gewaardeerd. De provincie Groningen heeft er in 2011 echter niet voor gekozen om de vordering op basis van de nominale warde te waarderen, waardoor wij het verschil van hebben meegenomen in ons overzicht met controleverschillen. In 2011 en 2012 heeft de provincie Groningen een drietal interim-betalingen ontvangen van Landsbanki voor een totaalbedrag van 1,1 miljoen. Wij hebben begrepen dat de gerealiseerde koersverschillen naar aanleiding van deze uitbetalingen beperkt zijn. Ultimo 2012 bedraagt de bruto vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki dan ook nog 2,6 miljoen (inclusief de schuldpositie aan verbonden partijen).

15 Assen Pagina 11 Wegens voorgaande ontwikkelingen en het feit dat in 2012 duidelijk is geworden dat alle preferente schuldeisers hun nominale vordering(en) zullen terugontvangen, heeft de provincie Groningen ervoor gekozen om de gevormde voorziening voor valutarisico s ad 0,4 miljoen in 2012 vrij te laten vallen. Gelet op voorgaande ontwikkelingen en de thans beschikbare informatie kunnen wij hiermee instemmen Financiële afwikkeling project Regiotram onderhanden Inleiding Het project Regiotram was een initiatief van de provincie Groningen, gemeente Groningen en de Regio Groningen , welke ten doel had de bereikbaarheid van de regio en de stad op een duurzame manier te verbeteren. Het was de bedoeling om een tweetal tramlijnen aan te leggen in combinatie met goede overstapmogelijkheden voor automobilisten, fietsers en busreizigers. In december 2010 hebben de provincie Groningen en gemeente Groningen besloten te starten met de aanbesteding en voorbereiding van de bouw van de eerste fase van het project. Conform planning zou deze fase eind december 2012 moeten worden afgerond. In het najaar van 2012 hebben zich echter aantal belangrijke ontwikkelingen voorgedaan met betrekking tot het project Regiotram welke er uiteindelijk in hebben geresulteerd dat de aanbestedingsprocedure voor de Regiotram in december 2012 is gestopt en het besluit is genomen de projectorganisatie te ontbinden, waardoor het project Regiotram niet zal worden gerealiseerd Balansposities Regiotram voornamelijk beperkt een courantschuld aan het projectbureau van 3,0 miljoen tot rekening Doordat de administratie van het projectbureau wordt gevoerd door de provincie Groningen, beschikt de provincie over een rekening-courantverhouding met het projectbureau, welke ultimo 2012 circa 3,0 miljoen (schuldpostie voor provincie Groningen) bedraagt. Tevens doet de provincie Groningen namens bet projectbureau periodiek de aangifte omzetbelasting bij de Belastingdienst. Hierdoor bezit de provincie Groningen namens het projectbureau eveneens over vorderingen en/of schulden met betrekking tot nog te compenseren en af te dragen omzetbelasting van bet projectbureau Regiotram. Buiten deze rekening-courantverhouding en posities met betrekking tot omzetbelasting bezit de provincie Groningen geen verdere balansposities met betrekking tot bet project Regiotram Financiële afrekening voorbereidinqskosten en planuitwerkingskosten onderhanden In februari 2013 heeft het projectbureau Regiotram de financiële eindverantwoording van de voorbereidingskosten van bet project Regiotram (van in totaal 30,7 miljoen, inclusief de te betalen afkoopsommen aan de consortia welke hebben deelgenomen aan de aanbesteding van 4,0 miljoen) opgemaakt. Inmiddels is de financiële eindverantwoording gecontroleerd door de accountant van bet projectbureau en voorzien van een goedkeurende controleverklaring inzake de juistheid van de verantwoorde voorbereidingskosten.

16 de de de voor Pagina 12 Uit de financiële eindverantwoording blijkt dat het projectbureau over voldoende middelen beschikt om alle voorbereidingskosten van het project te kunnen dekken. De overgebleven middelen bij het projectbureau zullen naar rato worden verdeeld tussen de deelnemers. Voor de provincie Groningen betekent dit een eenmalige teruggave van circa Naast de voorbereidingskosten heeft de provincie Groningen reeds planuitwerkingskosten ingecalculeerd voor een bedrag van 0,7 miljoen. Deze kosten hebben betrekking noodzakelijke aanpassingen in het project Oostelijke Ringweg ten behoeve van de Regiotram en zouden gedekt worden uit het budget van het project Regiotram. Wij hebben begrepen dat de provincie Groningen overleg voert met de gemeente Groningen over vergoeding van de door de provincie Groningen betaalde voorbereidingskosten en planuitwerkingskosten. Vooraisnog heeft de provincie Groningen alle met het project Regiotram gepaard gaande kosten voorzichtigheidshalve verantwoord als last in de exploitatie. 5.3 Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van rech tma tigheid Inleiding Wij hebben bij de controle over 2012 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het BADO en het controleprotocol 2012 van de provincie Groningen. Bij onze controle hebben wij aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen: het rechtmatigheidsbeheer: naleving van het voorwaardencriterium; begrotingsrechtmatigheid; het misbruik-en-oneigenlijk-gebruikcriterium; niet-financiële beheershandelingen. In het vervolg van deze paragraaf geven wij onze bevindingen bij deze onderwerpen. Voor onze aanbevelingen inzake het rechtmatigheidsproces (organisatie, planning, vastleggingen) verwijzen wij naar onze managementletter De voorwaarden worden grotendeels nageleefd Onze uitkomsten en aanbevelingen inzake het voorwaardencriterium zijn opgenomen in de navolgende paragrafen. In het algemeen verdient het aanbeveling om op korte termijn nader te onderzoeken of de bevindingen structureel zijn en hoe u uw werkprocessen kunt aanpassen zodat waarborgen ingebouwd worden om bevindingen te beperken dan wel vroegtijdig te signaleren Rechtmatigheid - Inkopen en aanbestedingen Wij hebben geconstateerd dat een vijftal inkopen in een bedrag van niet voldoen aan het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de provincie Groningen. Deze onrechtmatigheden zijn voornamelijk veroorzaakt doordat het verkeerde aanbestedingsregime is gekozen. In alle gevallen betreffen de inkopen de inhuur van extern personeel.

17 Een Pagina 13 Na extrapolatie bedraagt de onrechtmatigheid inzake het niet voldoen aan het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de provincie Groningen Daarnaast is een aantal onzekerheden (totaalbedrag ) geconstateerd wegens het niet beschikbaar zijn van aanbestedingsdocumentatie. Na extrapolatie bedraagt het totaalbedrag Tevens hebben wij een tweetal formele onrechtmatigheden geconstateerd: aantal inkoopopdrachten is niet voor de bevoegde/gemandateerde portefeuillehouder verleend, maar door het verantwoordelijk afdelingshoofd. Een opdracht tot betaling is gegeven door een afdelingshoofd die hiervoor niet gemandateerd was Rechtmatigheid - Subsidiebeheer Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van subsidiebeheer. Wel hebben wij enkele formele onrechtmatigheden geconstateerd doordat in een aantal gevallen subsidieaanvragen/aanvragen tot subsidievaststelling te laat zijn ingediend Rechtmatigheid - Staatssteun Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van staatssteun Rechtmatigheid - Omzetbelasting Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van omzetbelasting. Wel hebben wij een formele onrechtmatigheid geconstateerd inzake de te late afdracht van btw Rechtmatigheid - Projectuitvoering Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van projectuitvoering. Wel hebben wij een formele onrechtmatigheid geconstateerd: in één geval is een voorschotfactuur van goedgekeurd door een verkeerde budgethouder De begrotingsoverschrijdingen zijn goed toegelicht De overschrijdingen inzake de begrote baten en lasten op programmaniveau zijn toereikend toegelicht in de jaarrekening Het Misbruik-en-oneigenhijk-gebruikcriterium (M&O) De provincie Groningen heeft op het gebied van M&0 een procedure opgesteld inzake de vaststelling van het beleid op het gebied van M(isbruik)-en-0(neigenlijk)-gebruik, inclusief de werkwijze ten aanzien van inschatting risico s en het betreffen van beheersmaatregelen, alsmede de rapportagemethodiek. De controllers toetsen vervolgens de implementatie van bovenstaande maatregelen in de processen en de werking van deze maatregelen. Wij onderschrijven deze aanpak.

18 Pagina Niet-financiële beheershandelingen vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole Handelingen en beslissingen van niet-financiële aard vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole door de accountant. De accountant toetst deze handelingen en beslissingen niet inhoudelijk door gegevensgericht onderzoek. Volstaan wordt in dit kader met het beoordelen van het interne systeem van risicoafwegingen. Binnen dit systeem moeten voorwaarden zijn geschapen om risico s goed te kunnen beoordelen en in de tijd te kunnen volgen. Wij hebben ons een beeld gevormd over de wijze van totstandkoming van de inventarisatie van de risico s en de getrouwe weergave van de hieruit mogelijk voortvloeiende financiele gevolgen in de paragraaf weerstandsvermogen van het jaarverslag. Daarnaast hebben wij gericht geinformeerd naar de lopende procedures waarbij de provincie betrokken is, teneinde indicaties te verkrijgen over de eventuele risico s op dit vlak. Op grond hiervan beschikken wij niet over aanwijzingen die een nader onderzoek naar de (financiële) gevolgen noodzakelijk maken. 5.4 Onze bevindingen ten aanzien van de controle verantwoording in het kader van Sisa Wij hebben de in de Sisa-bijiage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole Voor de hierbij eventueel geconstateerde bevindingen gelden op grond van artikel 5, lid 4, van het BADO zwaardere rapporteringstoleranties dan de rapporteringstolerantie, die wij met uw Staten zijn overeengekomen voor de controle van de jaarrekening. Op grond van ons onderzoek en rekening houdend met de voorgeschreven kleinere rapporteringstolerantie per specifieke uitkering hebben wij bij de navolgende specifieke uitkeringen de in onderstaande tabel vermelde fouten en/of onzekerheden geconstateerd: Nummer specifieke ultkering conform SisabijIage 2012 E27 Brede doeluitkering verkeer en vervoer Geen 0 N.v.t. E28 Regionale mobiliteitsfondsen Fout Zie E28B Regionale mobiliteitsfondsen Geen 0 N.v.t. (Z u iderzeel ijn) E30 Quick wins binnenhavens Geen 0 N.v.t. E34 Bijdrage hoofdvaarwegen Fryslân en Geen 0 N.v.t. Groningen F3 Verzameluitkering EL&l Geen 0 N.v.t..:.. Financiele Toehchting Fout of omvang in fout/onzeke onzekerheid euro s rheid H8 Do&uitkering Jeugdzorg Onzekerheid p.m. Zie 5.4.1

19 Pagina 15 Bovenstaande bevindingen zullen wij overnemen op het door het ministerie van BZK verplicht voorgeschreven format Sisa verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen. Dit format dient door uw provincie samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli a.s. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd Doeluitkering Jeugdzorg De provincie Groniongen heeft de indicatoren Aantal aanmeldingen 2011 aan het LBIO door bureau jeugdzorg en Aantal afmeldingen 2011 aan het LBIO door bureau jeugdzorg ingevuld aan de hand van door Stichting Bureau Jeugdzorg verstrekte gegevens. Deze gegevens zijn op 2011 gebaseerd en de accountant van Stichting Bureau Jeugdzorg heeft een assurancerapport afgegeven waarbij is aangegeven dat gezien de aard van de LBIO-meldingen geen voldoende en geschikte assurance-informatie verkregen kon worden omtrent de juistheid en volledigheid van de LBIO-meldingen. De provincie Groningen heeft onvoldoende informatie van de derde instelling verkregen om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde aantallen zijn ontleend, vast te kunnen stellen. Daarnaast beschikt de provincie ook niet over een eigen registratie op grond waarvan de door Stichting Bureau Jeugdzorg Groningen verantwoorde aantallen kunnen worden gecontroleerd. Als gevolg hiervan zijn wij niet in staat om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde aantallen zijn ontleend, vast te stellen Regionale mobiliteitsfondsen De provincie Groningen heeft de uitvoering van de regeling Regionale mobiliteitsfondsen (E28) uitbesteed aan de Regio Groningen-Assen De provincie Groningen heeft ten aanzien van de regeling Regionale mobiliteitsfondsen (E28) met betrekking tot de indicator Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid middelen niet nodig) een besteding verantwoord van De verantwoorde besteding van heeft geheel betrekking op een verstrekte bijdrage van de Regio Groningen-Assen 2030 aan een project van een gemeente. De Regio Groningen-Assen 2030 heeft ten aanzien van de verantwoorde bijdrage van reeds in 2010 een subsidiebeschikking afgegeven aan de betreffende gemeente. De provincie Groningen had op basis van het geldende bestedingsbegrip deze besteding reeds in 2010 in de SISA bijiage Regionale mobiliteitsfondsen moeten verantwoorden als zijnde besteding. Wij hebben vastgesteld dat deze besteding niet in voorgaande jaren is verantwoord door de provincie Groningen. Wij hebben de voor de indicator Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid middelen niet nodig) verantwoorde bestedingen voor een bedrag van aangemerkt als fout, aangezien de bestedingen in het verkeerde jaar zijn verantwoord.

20 Pagina 16 6 Onze bevindingen en aanbevelingen ten aanzien van de bedrijfsvoering 6.1 Onze rol bij de beoordeling van de bedrijfsvoering Bij onze controle maken wij zoveel mogelijk gebruik van internebeheersingsmaatregelen in een organisatie, zoals de planning & control cyclus, interne controle, risicomanagement, etcetera. Deze internebeheersingsmaatregelen, 00k wel de bedrijfsvoering, zijn bepalend voor de beheersing en sturing van een organisatie. WiJ beoordelen deze internebeheersingsmaatregelen in de eerste plaats ten behoeve van de controle van de jaarrekening van de provincie Groningen. Daarnaast besteden wij, vanuit onze natuurlijke adviesfunctie, in gesprekken, managementletters en rapportages veel aandacht aan de verdere ontwikkeling van de bedrijfsvoering en bestuurlijke informatievoorziening. 6.2 De bedrijfsvoering in relatie tot de controle van de jaarrekening De interne beheersing van de provincie Groningen is naar onze mening adequaat ingericht. Op basis van deze interne organisatie kunnen wij tot een goedkeurende verklaring komen bij de jaarrekening. De administratieve organisatie van de significante processen is beschreven en de interne controle en rechtmatigheidscontrole worden over het algemeen steeds beter uitgevoerd. 6.3 Implementatie Ter Zake! van grote invloed op het rech tmatigheidsbeheer van de pro yin cie De provincie Groningen heeft recent besloten de informatiehuishouding op orde te brengen door organisatiebreed het concept Zaakgericht Werken in te voeren. Met het veranderproject Ter Zake! werkt de provincie Groningen toe naar een organisatie die volledig digitaal werkt, waarbij alle relevante (zaak)informatie centraal digitaal wordt opgeslagen, beheerd en aangeboden. Een belangrijk onderdeel van het verandertraject is het nieuwe zaaksysteem Verseon. Het Verseon Zaaksysteem vervult een belangrijke en ondersteunende rol bij de zaakafhandeling door een functionaries en vervangt tevens de huidige applicatie Promis. De invoering van Ter Zake! is hierdoor ook van invloed op de opzet van het rechtmatigheidsbeheer van de processen welke ondergebracht zullen worden in Ter Zakel (bijvoorbeeld subsidiebeheer en inkopen). In december 2012 is gestart met de implementatie van Ter Zake! bij de afdeling Communicatie & Kabinet, waarbij parallel aan dit traject voorbereidingen zijn getroffen voor verbetering van het zaaksysteem en de implementatie binnen de afdeling Ruimte & Samenleving (hierna: R&S). In februari 2013 is de formele oplevering van de organisatiebrede uitrol van het zaaksysteem opgestart. Een belangrijk aspect binnen het zaakafhandelingsproces (en de daarin onderkende processtappen) is de mate waarin de risico s met financiële impact zijn afgedekt middels passende beheersmaatregelen. In het verlengde van onze jaarrekeningcontrole hebben wij op verzoek van de provincie Groningen in de periode februari tot en met maart 2013 hier een onderzoek naar gedaan. Uit dit onderzoek komen bevindingen naar voren welke voor de start van de organisatiebrede uitrol van het Verseon Zaaksysteem opgelost zouden moeten zijn, om te voorkomen dat de provincie Groningen onnodig financiële risico s loopt (hoog risico-bevindingen). Wij hebben met u afgesproken dat u deze bevindingen op zult volgen en dat wij aansluitend vast zullen stellen dat deze risico s adequaat worden beheerst.

21 Pagina Risicomanagement Risicomanagement heeft betrekking op het managen van alle risico s en kansen op strategisch, tactisch en operationeel niveau die de organisatie verhinderen om haar doelstellingen te behalen. Risicomanagement houdt nadrukkelijk niet in dat alle geldentificeerde risico s worden afgedekt. Het betreft een proces waarin risico s op een professionele wijze gewogen worden en, afhankelijk van de aard van het risico (waarschijnlijkheid van voordoen en mogelijke financiële impact), op een passende wijze worden beheerst. Beheersing van risico s kan bestaan uit het aanvaarden, mijden, delen of vermijden van risico s. Afhankelijk van bijvoorbeeld de omvang van het weerstandsvermogen kunnen verschillende organisaties soortgelijke risico s op verschillende wijze beheersen. Daarnaast richt risicomanagement zich tevens op de kansen die de organisatie heeft teneinde haar doelstellingen op een efficiëntere wijze te behalen. Wij zijn van mening dat het risicomanagement op alle niveaus binnen de provincie Groningen als onderdeel van de planning & controlcyclus de afgelopen jaren sterk is verbeterd. De provincie Groningen heeft een beleid geformuleerd om zelfstandig risico s te beheersen. Afhankelijk van de aard en impact van de risico s dienen de risico s gerapporteerd te worden aan de directie, gedeputeerde staten en/of provinciale staten. Op een aantal onderdelen van risicomanagement hebben wij aanbevelingen. Hierover rapporteren wij u in de volgende paragrafen Risicobeheersing samenwerkingsverbanden De provincie Groningen werkt op dit moment op tal van gebieden samen met andere provincies, gemeenten en organisaties. U voert samen verschillende taken uit en u heeft taken waarvoor u als provincie verantwoordelijk bent uitbesteed aan andere organisaties. Het risicobeheer ten aanzien van deze samenwerkingsverbanden heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld. Bewaking van de risico s vindt daar waar dit door u nodig wordt geacht intensief plaats. De financiële perikelen in de afgelopen jaren bij onder meer het OV-Bureau en Groningen Seaports (garantstellingen) bewijzen dat dit ook nodig is. Daarnaast blijven de voortdurende bezuinigingen een grote impact hebben op de financiële positie van samenwerkingsverbanden, waardoor voortdurende bewaking van de risico s ten aanzien van deze samenwerkingsverbanden van belang blijft. Advies Wij adviseren u dan ook de (financiële) ontwikkelingen bij bestaande samenwerkingsverbanden te blijven monitoren. Inherent aan een samenwerkingsverband is immers dat u als provincie niet de volledige grip hebt op de bestedingen binnen het samenwerkingsverband. Daarnaast adviseren wij u het bewakingsinstrumentarium continu te blijven monitoren en aan te passen indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven. Dit om de Staten altijd adequaat te kunnen voorzien van tijdige informatie omtrent de ontwikkelingen in de risico s bij samenwerkingsverbanden.

22 dat bij Pagina Toezicht provincie op Groninger gemeenten Op grond van de Gemeentewet, het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (hierna: BBV) en het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader houdt de provincie Groningen financieel toezicht op de gemeenten in de provincie Groningen. Deze toezichthoudende functie heeft in beginsel geen relatie met de programmarekening 2012 van de provincie Groningen en onze controleopdracht. Vanuit onze natuurlijke adviesfunctie en onze kennis omtrent financieel beheer besteden wij echter wel aandacht aan de ontwikkelingen rond het financieel toezicht. De provincie dient erop toe te zien dat de financiële situatie van de gemeenten gezond is en dient te voorkomen dat gemeenten een beroep moeten doen op de middelen van de collectiviteit van gemeenten (via Artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet). In beginsel dient de gemeenteraad ervoor te zorgen dat de begroting in duurzaam financieel evenwicht is of - het ontbreken van evenwicht - dit in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht. Jaarlijks neemt het college van Gedeputeerde Staten in december voor elke gemeente een besluit over de toezichtsvorm voor het komende jaar. Het college van Gedeputeerde Staten heeft hierbij de keuze tussen repressief toezicht (toezicht achteraf) en preventief toezicht (toezicht vooraf). De huidige economische omstandigheden leiden ertoe dat de financiële uitdagingen en onzekerheden voor gemeenten in de afgelopen jaren fors zijn toegenomen, wat ertoe leidt dat veel Groninger gemeenten belangrijke keuzes (hebben) moeten maken om de (meerjaren)begroting in duurzaam financieel evenwicht te brengen en houden. Het risico dat de financiële positie van een gemeente zodanig verzwakt dat op grond van Artikel 12 van de Financiele-verhoudingswet tijdelijk financiële steun van het Rijk moet worden ontvangen is hierdoor in de afgelopen jaren toegenomen. Het is echter de taak van de provincie om ervoor te zorgen dat de gemeente niet in deze situatie terecht komt. Overigens is het niet zo dat indien alleen sprake is van een zwakke financiële positie als gevolg van (afboekingen op) grondexploitaties in verband met de stagnerende arbeids- en woningmarkt de gemeente automatisch in aanmerking komt voor tijdelijke financiële steun van het Rijk; er moet meer aan de hand zijn. De uitvoering van het financieel toezicht op de gemeenten door de provincie Groningen is in de afgelopen jaren dan ook belangrijker en complexer geworden. Het is dan 00k van belang om na te denken of het huidige beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht op de gemeenten nog toereikend is. Advies Wij adviseren u na te gaan of het in verband met de veranderende economische omstandigheden noodzakelijk en/of wenselijk is het beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht door de provincie op de Groninger gemeenten te versterken. Een van de middelen hiervoor is bijvoorbeeld om gemeenten te verplichten periodiek een stresstest uit te laten voeren, welke laat zien hoe stressbestendig de financiële positie van de gemeente is en welke manoeuvreerruimte in de begroting aanwezig is. De stresstest kan hiermee een middel zijn voor de provincie om haar financieel toezicht beter uit te voeren. Tevens kan de stresstest voor de gemeenteraad een hulpmiddel zijn voor de besluitvorming over het beleid en de (meerjaren)begroting. Desgewenst gaan wij graag met u in gesprek over de mogelijkheden om het beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht door de provincie op de Groninger gemeenten (verder) te versterken.