STICHTINGLABORATORIUMVOORBLOEMBOLLENONDERZOEK - LISSE

Transcriptie

1 STICHTINGLABORATORIUMVOORBLOEMBOLLENONDERZOEK LISSE BIBLIOTHEEK PPOsectorBloembollen Postbus ABLisse DEINVLOEDVANDE TEMPERATUURTIJDENSDEBEWARINGOPBLOEI EN GROEI VANTWIJFELMATENVANENKELEIRISCULTIVARS J.Boontjes 7 '? Rapport 31, juni1976

2 Ill.INHOUD 1. INLEIDING 1 2. MATERIAALEN METHODE 2 3.RESULTATEN Hetonderzoekin (cv.''ideal') Hetonderzoekbij 'Ideal'in Hetonderzoek met 'Prof. Blaauw'in Hetonderzoek bijcultivar 'Ideal'in Overzicht van vierjaaronderzoekbij decultivar 'Ideal' Hetonderzoekin bij 'Prof. Blaauw* Overzicht vandriejaaronderzoekbijdecultivar 'Prof. Blaauw' 'White van Vliet' 11 4.SAMENVATTINGENCONCLUSIE ' 12

3 1 1. INLEIDING Vandeiriscultivars 'ideal'en'prof. Blaauw'zijnalleendiebollen leverbaardieeenomtrek van 8cmof meerhebbenentevensafkomstig zijn vanplantendieop hetveldniethebbengebloeid. Van hetplantgoeddat voordebollenteelt wordtgebruikt, bloeithetgedeelte dat kleinerisdan maat78vrijwel niet. In degrootsteplantgoedmaat,t.w. 78, kunnenechteronderbepaaldeomstandighedenzeer veelbloeiers voorkomen.vandaardatdeze maat "twijfelmaat" wordtgenoemd. Bijandereirissen isdit56of67.de vraagdieaan hetonderzoek werdgesteld wasofer geenbehandelingsmethode zou kunnen wordenontwikkeldwaarmeedebloei van bollen van maat78zoveel mogelijk wordtonderdrukteneen goedegroei gehandhaafdblijft. Om hetantwoordopdeze vraagte vindeniseenaantaljarenonderzoekgedaan opde ProeftuinenBreezandenBovenkarspel. Hierbij werdvooralnagegaanof onderdrukkingvande bloeimogelijk wasdoorhettoepassen vaneenspeciale temperatuurtijdensdebewaring vantwijfelmaten. Deconclusie van het onderzoek, datbeschrevenwordtinenkelejaarverslagenvanbovengenoemde Proeftuinen, was voorlopigdatderesultatenonvoldoendereproduceerbaar waren. Daarom werdin197 aan hetlaboratoriumvoorbloembollenonderzoek te Lisse gevraagdditonderzoek van deproeftuinenoverte nemen. In dedaaropvolgende jaren, vanaf 1971toten met 1975, isaanditprobleem gewerkt. Van hetonderzoekin dezejaren, dat werduitgevoerd metdecultivars 'Ideal', 'Prof.Blaauw'en'White van Vliet', wordtinditrapporteensamenvatting gegeven. Ook wordenopgrond vanderesultatenaanbevelingengedaan voor verderonderzoek.

4 2. MATERIAAL EN METHODE Aanvankelijkwerdalleengewerkt metdecultivars 'Ideal'en'White van Vliet'. Van 'Ideal' werdenbollen van maat78en van 'White van Vliet' bollen van maat56gebruikt.in1971 wasdebewaarperiodeacht weken, in deanderejarensteedstien weken. Hetonderzoek metdecultivar 'Prof.Blaauw'isgestart in1972. Deaanleidinghiertoe vormdende hoopvolleresultaten van hetonderzoek metdecultivar 'Ideal' in Ook van 'Prof. Blaauw' werdenbollen van maat78gebruikt. Irisbollen wordeninaugustusgerooid.deplanttijdvaltin november. De periodetussenrooienen plantenomvatongeveertien weken.in dezeperiode kan hetplantgoedop verschillendemanieren wordenbewaard. Uithetonderzoek vandeproeftuinen wasgeblekendatbewaring vande twijfelmatenbij 17 C vaakzeergoederesultatengaf. Bijdestart van hetonderzoekophetl.b.o.is debewaringbij 17 Cdanookalsstandaardbehandelinggekozen. Hetresultaat vananderebehandelingenzouhiermee worden vergeleken. Detotalebewaarduur (1of 8 weken) werdverdeeld in perioden van 2 weken. Alsbewaartemperatuur werd 9,13,17, 2, 25, 3 of35 C gegeven. Later is 9 C niet meergebruikten vervangendoor35c. Deduur vandebewaring bijdegenoemdetemperaturenbedroeg 2, 4,6, 8of 1 weken. De bovengenoemdetemperaturen werdenals voortemperaturen beschouwden17 Csteeds als de natemperatuur. Hetgebruiktebehandelingsschema zagerdusalsvolgt uit: Behandelingsschema voor de bewaring van iristwijfelmaten Voortemperatuur Tijdsduur in weken in C * ' in 1971 niet toegepast

5 3 Alsvoorbeeldwordenhieronderallebehandelingenbij25 C gegeven: 2weken weken17 C 4weken 25+6 weken17 C 6weken 25+4 weken17 C 8weken weken17 C 1 weken25 + weken17 C De kolom '1 weken'heeftdusbetrekkingopbehandelingendie bijéén, constantetemperatuurplaatsvonden.

6 4 3.RESULTATEN 3.1. Het onderzoekin (cv.'ideal') In1971/1972 waren vooralde resultaten met 'Ideal'spectaculair. Dit is tezienaan de bloeiresultatente velde (tabel 1). Tabel 1. Invloed van verschillende bewaartemperaturen op het percentage bloei te velde bij de cultivar 'Ideal' in (plantmaat 78, n = 24). Totale bewaarduur 8 weken. Natemperatuur 17 C. Vóórtemperatuur Percentage bloei te ve ide na vóórtemperatuur gedurende in C 2 weken 4 weken 6 weken 8 weken < , Destandaardbehandeling (bij17 C) gaf 18% bloei. Een constantebewaring bij 9 of13 C gaf % bloei. De groei na deze behandelingen vielechter tegen. Na 9 C was dezezeerslechten na13 C matig.zeeropvallendis echter het lage percentagebloei na een behandeling van vier weken bij 25 of 3 C gevolgddoor 4 weken17 C. Dat had niemandverwachtomdat algemeen werdaangenomendat de bloeidoorwarmtetijdensde bewaring wordtbevorderd. Ook was de groei van de bollen na dezebehandelingen goedin vergelijking met die na destandaardbehandeling Het onderzoekbij 'Ideal'in Wegens de zeerslechtegroei na de bewaringbij 9 C werddezetemperatuur vervangendoor35 C. Het behandelingsschemazag er toen uit als op p. 2 aangegeven. Omdat met een voorbehandelingvan 4 weken bij 25 of 3 C bijzondergoede resultaten waren verkregen werden nu tevensbehandelingenin het onderzoek opgenomen, waarbij na deze vóórtemperatuur 6 weken13,15,17 of 2 C werdgegeven. De resultaten van al deze behandelingenstaan vermeld in tabel 2.

7 5 Tabel 2. Invloed van de temperatuurbehandeling op het aantal ronde bollen in de maten 1/ en 8/ en het percentage bloei te velde bic de cultivar 'Ideal' in Bolmaat 78. Aantal = 24. Temperatuurbehandeling aantal ronde bollen 1/ 8/ % bloei 2wl3 C + 8wl7 C wl3 C + 6wl7 C wl3 C + 4wl7 C wl3 C + 2wl7 C wl3 C 17 1wl7 C w2 C + 8wl7 C w2 C + 6wl7 C w2 C + 4wl7 C w2 C + 2wl7 C w2 C w25 C + 8wl7 C w2S C + 6wl? C w25 C + 4wl7 C w25 C + 2wl7 C W25 C w3 C + 8wl7 C 4w3 C + 6wl7 C w3 C + 4wl7 C w3 C + 2wl7 C lw3 C w35 C + 8wl7 C w35 C + 6wl7 C w35 C + 4wl7 C w35 C + 2wl7 C W35 C w25 C + 6wl3 C w2S C + 6wl5 C w25 C + 6wl7 C w2S C+6w2 C

8 6 (vervolg tabel 2) 1. Temperatuurbéhandeling aantal ronde bollen 1/ 8/ % bloei 4w3 C + 6wl3 C w3 C + 6wl5 C w3 C + 6wl7 C w3 C + 6w2 C Menzietdat hetpercentagebloeibijdestandaardbehandeling 23 bedroeg. Hetaantalrondebollen van maat 1/ en8/ wasrespectievelijk 144 en 179. Naeenbehandelingbijconstant 13 C washetpercentagebloei. Dit lijktideaal. Datishetnietomdatdeaantallenbollen van maat 1/en 8/ telaagzijn. Ookde behandelingen 4 weken 13 Cen 6 weken 13 Czijn niet beterdan destandaardbehandeling,als mendegeldwaarde van hetaantal leverbarebolleninaanmerking neemt. Debehandelingen4w25C,2w3 C en 2w35 C haddeneenevengrootofeenlagerpercentagebloeidande standaardbehandeling.degroei wasechter mindergoed. Nabehandelingen4w25 Cen4w3C, beidegevolgddoor6w2 C,tradeenzelfde percentagebloeiopals nadestandaardbehandeling.degroei wasechter beterdan nadestandaardbehandeling. Deresultaten vande proevenin vertoondengroteovereenstemming metdie vande proevenin ,zodatzij nietapart worden besproken Hetonderzoek met 'Prof. Blaauw'in Wegens degoederesultaten met 'Ideal'in isin het daaropvolgendejaarookdecultivar 'Prof. Blaauw'in de proeven betrokken. Het proefschema voordebehandelingvandezecultivar wasidentiekaandat van 'Ideal'. Deresultatenvandezebehandelingenstaan vermeld intabel3. Bijeenbeschouwingvanheteerstedeel vandetabel, valthetopdatzift 78van dezecultivarbloeirijker isdan van 'Ideal'. Hetlaagtsepercentage bloei wordtbereiktnaeenbewaringgedurende 1 wekenbij 13' C.Dit percentagebedraagt 1. Nadezebehandelingontstaathetgrootsteaantalleverbare bollen. Hoewelde volgendebehandelingennietvoorpraktischetoepassing inaanmerking komen, moettochevenextraaandachtgeschonken wordenaan hetfeitdat het percentagebloei na 1 weken25, 3 en35 Czolaagis nl. respectievelijk

9 7 26, 32 en 27%, in vergelijkingmet1 weken 17 en 2 C. Deresultaten van de proevenin vertoondenevenals bij 'Ideal' groteovereenstemmingmet die in , zodatdeze ook nietapart worden besproken. Tabel 3. Invloed van de temperatuurbehandeling op het aantal ronde bollen in de maat 1/ en 8/ en het percentage bloei te velde bij de cultivar 'Prof. Blaccuw'. Bolmaat 78 (zie ). Aantal = 216. Temperatuurbehandeling aantal ronde bollen 1/ 8/ % bloei 2wl3 C + 8wl7 C wl3 C + 6wl7 C wl3 C + 4wl7 C wl3 C + 2wl7 C wl3 C <1 1wl7 C w2 C + 8wl7 C w2 C + 6wl7 C w2 C + 4wl7 C w2 C + 2wl7 C w2 C w25 C + 8wl7 C w25 C + 6wl7 C w25 C + 4wl? C w25 C + 2wl7 C w25 C w3 C + 8wl7 C w3 C + 6wl7 C w3 C + 4wl7 C w3 C + 2wl7 C ' 1w3 C w35 C + 8wl7 C w35 C + 6wl7 C w35 C + 4wl7 C w3S C + 2wl7 C Ww35 C

10 8 (vervolg tabel 3) Temperatuurbehandeling aantal ronde bollen 1/ 8/~ % bloei 4w25 C + 6wl3 C w25 C + 6wl5 C w25 C + 6wl7 C w25 C + 6w2 C w3 C + 6wl3 C w3 C + 6wl5 C w3 C + 6wl? C w3 C + 6w2 C Hetonderzoek bijcultivar 'Ideal'in Aangezienenkele bedrijvengunstigeervaringen hebben meteen bewaring bij 15 C werddezetemperatuur in hetseizoen ookin het onderzoekbetrokkenevenalseen "buitenbewaring".nogsteeds wordtirisplantgoed nl.dooreenaantaltelers buiten, d.w.z. aande noordkant van eengebouwofin een kierenloods, bewaard. Zie voor deresultatentabel in. 3.5.Overzicht vanvierjaaronderzoekbijdecultivar 'Ideal' Intabel 4zijnderesultaten vande meestvermeldenswaardigebehandelingen vandeafgelopenvierjaar weergegeven. Voorelk vandeze vierjaren wordt hetpercentagebloeite veldevermelden voorhetlaatste jaartevens de produktieaan rondeleverbare bollen.

11 9 Tabel 4. Invloed van enkele temperatuurbehandelingen op het percentage bloei te velde ( t/m ) en de produktie aan ronde leverbare bollen bij de cv. 'Ideal' in Plantmaat 78. Aantal 24. Temperatuurbehandeling Percentage bloei te velde in seizoen '71 '72 '72'73 '73'74 '74'75 ronde seizoen 1/ bollen '74'75 8/ lw25 C + 9wl7 C 13 2w25 C + 8wl7 C 27\ w25 C + 7wl7 C 4w25 C + 6wl7 C 5w25 C + 5wl7 C 5* f w25 C + 4wl7 C i lw3 C + 9wl7 C 2w3 C + 8wl7 C _ 14* 12 e 4* w3 C + 7wl7 C w3 C + 6wl7 C 5* w3 C + 5wl7 C 23 6w3 C + 4wl7 C C constant C constant 8_ C constant <1 a Buiten (aan de noordzijde van een gebouw) constant " Meteen kruisje (x) is een aantalbehandelingenaangegeven welkeeen geringer percentagebloeigeeft, dan de standaardbehandeling.dit zijn alle behandelingen met een hoge voortemperatuur. Drie jaarachtereen werd na deze behandelingenongeveer hetzelfde resultaatgevonden. Het vierdejaarechter niet. Ook viel de produktieaan rondeleverbare bollen, die in de eerder genomenproeveninteressanteperspectievenbood, dit laatstejaartegen. Na een bewaring bij15 C was het resultaatdaarentegen wel bemoedigend.

12 1 Hetpercentagebloei wasduidelijk lagerdan nadestandaardbehandeling ende produktieaanrondeleverbarebollenbelangrijkhoger. Naeen bewaring "buiten" washetpercentagebloei voldoendelaag, maardegroei vandebollenergslechtin vergelijkingmetdestandaardbehandeling Hetonderzoekin bij 'Prof. Blaauw' Evenalsbijhetonderzoekbetreffendedecv. 'Ideal' werdenhetlaatste jaarook bijdatbetreffendecv.'prof. Blaauw'enkelebehandelingenaan hetschematoegevoegd. Dit wareno.a.een bewaring vanafrooientotplanten bij 15 of 9 C en een bewaring "buiten",t.w.aande noordzijde vaneen gebouw. 3.7.Overzicht van 3 jaaronderzoekbijdecultivar 'Prof. Blaauw' Deresultaten vanenkelebehandelingenwelketijdenshetdrie jaardurende onderzoek werdengegeven, wordenvermeld intabel 5. Tabel 5. Invloed van enkele temperatuurbehandelingen op het percentage bloei te velde en de produktie aan ronde leverbare bollen bij de cv. 'Prof. Blaauw'. Plantmaat 78. Aantal =216. Temperatuurbehandeling Percentage bloei te velde seizoen '72'73 '73'74 '74'75 Aantal ronde bollen seizoen '74'75 1/ 8/ Buiten (aan noordzijde V.e. gebouw) constant C constant 13 C constant 4_ <1 <l C constant C constant Een bewaringbij 13 Cblijkthetbesteresultaatte hebbengegeven.in alle proefjaren washetpercentagebloeierglaagen werden veelrondeleverbare bollen geoogst. Bewaringbuitenisookbijcv. 'Prof. Blaauw' niet zinvol. Deproduktie vanrondeleverbarebollenblijfttelaagen hetpercentage bloeiiste hoog, namelijk 27%in vergelijkingmet 1% van bollendiebij 13 C zijn bewaard.bewaringbijeen hogetemperatuurdan13 C, bijv. bij17 C ofhoger,ofbijeenlageretemperatuur lijkt niet zinvol.

13 11 Eris welgeconstateerddathetomhoogbrengen vandebewaartemperatuur van13 Cop17 of25 Cgedurende 2of 4 wekenaan heteinde van de bewaringdeproduktiekan vergroten.uit waarnemingen vanschipperin 1976, bleekdat deze hogerenatemperaturen deopkomstverlaten. Daardoor ondervindende plantenwaarschijnlijkminder vorstschade 'White van Vliet' In1971 is ookgewerkt metdetwijfelmaat (56cm) vandecultivar 'White van Vliet'. Deresultaten vaneenaantalbehandelingen welkeaandeze cultivar werdengegevenstaan vermeld intabel6. Tabel 6. Invloed van enkele temperatuurbehandelingen op het percentage bloei te veldje en de produktie aan leverbare bollen bij de cv. 'White van Vliet' in Plantmaat 56. Aantal 28. Temperatuurbehandeling aantal leverbare bollen Percentage bloei te velde 8/ 6/ 9 C C C C C C Bij dezecultivariselke boldiegroteris dan 6 cmomtrekookals de bol afkomstigis vaneenplantdiete veldegebloeid heeft, leverbaar. Hoeveel bloeier dante veldevoorkomt lijktdaarom nietbelangrijk. Uittabel 6 blijktdat hetpercentagebloei na bewaringbij 9 Cduidelijk veellagerisdan na hogerebewaartemperaturen.tevensblijktduidelijk datook hetaantalleverbarebollenin de maten8/en6/nabewaringbij 9 C het hoogstis. Deconclusiehieruit moetzijn, dat hoewelbloei bij deze cultivargeenbezwaar is, de bloeitochbeter kan worden voorkomenomdatde opbrengstdanhoger is.

14 12 4.SAMENVATTINGENCONCLUSIE Uitditonderzoekisgeblekendat debolproduktie veelalslechtis als in hetgewas veelbloeiendeplanten voorkomen.datduidteropdatbloeiende plantenslechtergroeien dan nietbloeiende planten. Bijcultivars, zoalso.a. 'White van Vliet', waarvandebollendiegroter zijndan 6cm, verkocht mogen wordenalsleverbaar, ookalszij afkomstig zijn vanbloeiendeplanten,zal men hiermeerekeningmoeten houden. Omwille vaneenbeteregroeizal mendaarom voordetwijfelmaat,inditgeval maat 56, eentemperatuurbehandeling moeten kiezen, waardoorbijnageen bloei kanoptreden.bijalle 3cultivars isgeblekendatde hoogstmogelijke produktieaanleverbare bollenverkregenwordt na dietemperatuurbehandeling dienetgeenofslechts weinigbloeitengevolge heeft. Als men de bollen bijeentemperatuurbewaartdielagerisdan detemperatuur vandie behandeling danblijftweliswaardebloei uit, maardebolgroeizaltegenvallen.bij voortzettingvanditonderzoek lijkthetwaardevolnate gaan welke bewaartemperatuurhetoptimaleresultaataanbloeien groei vantwijfelmaten van de verschillende iriscultivarsgeeft. Aanvankelijk leek heteropdatvoorcv. 'Ideal' een temperatuurbehandeling wasgevonden waarmeehetgesteldedoel kon worden bereikt. Helaasbleek echterdatderesultaten vanenkelebehandelingen met veelperspectief onvoldoendereproduceerbaarwaren. Deresultaten vandestandaardbehandeling (bewaringbij 17 C) varieerden vanjaartotjaarslechtsin geringe mate. Daarom komtalleeneen bewaringbij 1517 C voor verderonderzoek van cv. 'Ideal'in aanmerking. Tevensisgeconstateerddat voor 'Prof. Blaauw'en 'White van Vliet' andere temperaturenoptimaalzijn dan voor 'Ideal', namelijkrespectievelijk 13 C en 9 Cofnogietslager. Dithoudtindatvoorde verschillendecultivars afzonderlijkde bestebewaartemperaturenvoorhetplantgoedmoeten worden gezocht, eenuniformebewaringvanalhetirissenplantgoed lijktvooralsnog eenonbereikbaar ideaal.