Zo ga je er als installateur mee om. Domotica en de keuzes die je als installateur moet maken

Transcriptie

1 1 Zo ga je er als installateur mee om Domotica en de keuzes die je als installateur moet maken

2 2 Inhoudsopgave 03 Inleiding 05 Van installateur naar adviseur 08 Fabrikantafhankelijke systemen 11 Open standaarden 16 Zo kies je het juiste domoticaprotocol 21 De logische keuze voor installateurs 23 KNX is klaar voor de toekomst 25 Waarom dit whitepaper van Hager? 26 Bronnen

3 3 Inleiding Waarschijnlijk is het voor jou, en andere installateurs, meer en meer duidelijk dat de slimme en verbonden wereld steeds dichterbij komt. Een wereld waarin de komende jaren het aantal verbonden apparaten stijgt van 6,5 miljard eind 2016, tot 20 miljard in Op dit moment zijn slimme apparaten zoals thermostaten en verlichting al razend populair in onze woningen. Ook apparaten binnen woningen die je niet snel verwacht, zoals gordijnrails, wekkerradio s en deurbellen, zullen steeds vaker slim zijn. Samen vormen deze apparaten de wereld van domotica. 1 Gartner. (2015). Gartner Says 6.4 Billion Connected Things Will Be in Use in 2016, Up 30 Percent From 2015.

4 4 2 download/0/ _1/0/ Whitepaper_Hager_IoT.pdf De besturing van deze slimme apparaten vindt plaats via domoticaprotocollen. Apparaten gebruiken deze protocollen om te communiceren met elkaar, en indien gewenst ook het internet. Op deze manier dragen domoticasystemen, die bestaan uit een netwerk van deze apparaten, bij aan de creatie van het Internet of Things. Deze ontwikkeling hebben we uitgelegd in een eerdere whitepaper. 2 Meerdere protocollen zijn op dit moment verwikkeld in een strijd om het marktleiderschap, zowel in de residentiële als zakelijke markt. Als je in de toekomst niet achter de feiten aan wilt lopen zal je als installateur mee moeten gaan in deze ontwikkeling. Iemand moet namelijk al deze slimme apparaten verbinden en installeren. Steeds meer woningen in Nederland worden slimmer gemaakt en verbonden met het internet. Zo rust bouwbedrijf Heijmans al sinds 2015 nieuwbouwwoningen standaard uit met domotica. 3 Een andere indicator die deze ontwikkeling duidelijk maakt is dat drie op de tien mensen ondertussen zelf al een smart home product, zoals een slimme thermostaat, in huis hebben. 4 Door mee te gaan in de ontwikkeling van domoticasystemen, en je te specialiseren in een domoticaprotocol, zorg je voor een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Het doel van dit whitepaper is het verschaffen van helderheid en informatie over de bekendste domoticaprotocollen. Door deze informatie te bieden stellen we je in staat om met onze hulp weloverwogen keuzes te maken. 3 Elektrotechniek365. (2015). Heijmans maakt domotica standaard in nieuwbouw. 4 Multiscope. (2016). Smart Home Monitor 2016.

5 5 Van installateur naar adviseur Nieuwe producten van technologiegiganten zoals Apple, Amazon en Google genereren wekelijks aandacht voor domoticasystemen. Zo werden in 2016 eerst Amazon Alexa, en later Google Home geïntroduceerd. Dit zijn virtuele assistenten die gebruikers helpen bij het besturen van hun smart home door middel van stembesturing. Deze nieuwe ontwikkelingen trekken veel aandacht, en wakkeren de interesse van consumenten voor domotica aan. Hierdoor richten fabrikanten zich steeds meer op de markt voor residentiële domotica.

6 6 Wie vervult deze rol? Aan de ene kant heb je de consumenten die met doe-het-zelf domotica-oplossingen zoals Apple HomeKit en Google Nest aan de slag gaan, terwijl een andere groep consumenten een expert inschakelt voor hulp. Is deze expert-rol weggelegd voor de ICT-specialist of de elektro-installateur? Er bestaat geen twijfel over het gegeven dat een ICT-specialist verstand heeft van datanetwerken, verbindingen en programmeren. Allemaal facetten die bij het verzorgen van een domoticasysteem aan bod komen. Toch spelen deze werkzaamheden niet de centrale rol. Een elektro-installateur heeft aan de andere kant meer kennis over elektrotechnische installaties, stroomvoorziening en bekabeling. Dit is hét startpunt bij het realiseren van een slimme woning die is voorzien van een storingsvrij en goed functionerend domoticasysteem. Dit is de mening van veel grote fabrikanten en protocollen, aangezien zij taken zoals programmeren en verbinden vereenvoudigen, zoals dat bij een KNXinstallatie gebeurt met bijvoorbeeld KNX Easy.

7 7 5 USP Marketing Consultancy. (2016, Maart). Grotere rol weggelegd voor installateur. Noodzaak voor een proactieve houding Uit bovenstaande blijkt dat de elektro-installateur de perfecte kandidaat is om de rol van domoticainstallateur te vervullen. Hiervoor moeten wel eerst een aantal zaken veranderen. De elektrotechnisch installateur is weliswaar een deskundig vakman, maar gevonden worden door de consument blijkt vaak een probleem. Zo kan een elektro-installateur een hoofdrol vervullen bij het implementeren van energiebesparende oplossingen, maar is een proactieve houding vaak ver te zoeken. Zonde, want volgens onderzoek 5 blijkt de mening van een elektro-installateur een grote invloed op het keuzeproces van consumenten te hebben. Zo kun je prima een adviesrol over energiebesparing of domotica vervullen. Dit zal proactief moeten gebeuren. Sociale media, waar we eerder meerdere whitepapers over hebben geschreven, zijn hier bijvoorbeeld een goed middel voor. Consumenten vinden duurzaamheid steeds belangrijker, maar gaan niet over tot actie. Als installateur kun je de consument overtuigen om met behulp van domotica een duurzamere woning te realiseren, en vervolgens een rol vervullen als adviseur. In 8 van de 10 gevallen heeft de consument geen voorkeur voor materialen en merken op het gebied van elektrotechnische installaties, waardoor je onafhankelijk van het merk dat je voert goed advies kunt geven. Er ligt hierdoor een fantastische kans voor een gezonde toekomst met de consument. Pak als installateur meer je rol als adviseur, en investeer in kennisontwikkeling op het gebied van domotica om goed advies te kunnen geven. Daarmee help je niet alleen de consument, maar ook jezelf omdat de consument je direct als autoriteit herkent, wat een prima basis is voor een langdurige relatie. Om deze samenwerking succesvol te laten verlopen is het noodzakelijk om het meest geschikte domoticaprotocol te kiezen, waarbij de keuze kan vallen op een fabrikantafhankelijk systeem, of open standaard.

8 8 Fabrikantafhankelijke systemen Er zijn veel systemen op de markt die woningautomatisering kunnen realiseren. Een deel hiervan is fabrikantafhankelijk. Dit zijn systemen met een gesloten communicatieprotocol dat door slechts één fabrikant wordt geproduceerd. Denk hierbij aan Samsung SmartThings, Google Nest en Apple HomeKit. Deze lijken vanwege hun schaalgrootte vaak open systemen, maar zijn wel degelijk gesloten systemen waarvan het beheer en de keuze voor ondersteunde producten onder één fabrikant vallen. Ook binnen de elektrotechniek zijn er voorbeelden van gesloten communicatieprotocollen, zoals Niko home control, Honeywell Evohome, Toon, xcomfort, Creston etc. Er zijn een aantal redenen waarom dit type systemen, zeker voor installateurs en de professionele markt, niet de juiste keuze zijn.

9 9 Beperkt productaanbod De ontwikkeling en ondersteuning van producten ligt in handen van slechts één partij. Dit betekent in veel gevallen dat een systeem is gebouwd rondom de competentie van dit bedrijf. Het systeem kan bijvoorbeeld goede ondersteunde producten hebben voor de aansturing van verlichting en rolluiken, maar de oplossing voor verwarming is beperkt en er zijn geen mogelijkheden voor het integreren van multimedia. Geen garantie voor lange termijn Stel je voor, je hebt net een domoticasysteem opgeleverd bij een klant. Vervolgens besluit de maker van het protocol om het systeem terug te trekken uit de markt, of te stoppen met ondersteunen. Of het bedrijf gaat failliet of wordt overgenomen. Het kan ook voorkomen dat in de toekomst een defect product niet meer te vervangen is, omdat het huidige product ontbreekt in het productaanbod en er geen vervangend product is. Als dit gebeurt zit je als installateur in een vervelende situatie. De klant vertrouwde namelijk op je advies en staat nu waarschijnlijk voor een vervelende keuze. Óf wederom investeren in een compleet nieuw domoticasysteem óf veel geld betalen voor een aangepaste oplossing óf moeten accepteren dat deze weggevallen functie niet terugkomt. Goedkoop is duurkoop Fabrikantafhankelijke systemen zijn doorgaans aantrekkelijk geprijsd, in de zin van dat de aanschafkosten vaak aantrekkelijk zijn. Door het beperkte productaanbod blijft het vervolgens altijd de vraag of je een installatie geheel volgens wensen en eisen kunt opleveren. Daarbij komt het vaak voor dat de producten voor de meer bijzondere functies relatief duur zijn. De fabrikant weet tenslotte dat je niet zomaar uit kunt wijken naar een ander fabrikaat zodra er gekozen is voor het systeem. Privacy en veiligheid Dit heeft gevolgen in het aanbod van producten voor de langere termijn en betekent dat de fabrikant anders om kan gaan met bijvoorbeeld externe koppelingen met het Internet of Things, veiligheid en privacy dan je zelf wenselijk vindt. De kwaliteitsmaatstaf is de maatstaf van de individuele fabrikant, en is niet getoetst aan een kwaliteitsnorm voor domotica zoals de EN50090 die instaat voor een toekomstbestendig domoticasysteem.

10 10 Kortom, het mag duidelijk zijn dat een fabrikantafhankelijk systeem niet het ideale advies is voor een professioneel elektro-installateur. Op het eerste gezicht ogen deze systemen aantrekkelijk door de lage instapprijs en gelikte presentatie, maar als je verder kijkt zal je zien dat het gebrek aan mogelijkheden, ondersteuning en langetermijnvisie deze systemen ongeschikt maken voor professionele toepassingen. Daarom is een domoticasysteem dat gebruikmaakt van een open standaard een verstandigere keuze.

11 11 Open standaarden De tegenhanger van fabrikantafhankelijke systemen zijn de fabrikantonafhankelijke systemen oftewel de open standaarden. Hiermee ben je niet gebonden aan één fabrikant, waardoor het productaanbod, ondersteuning en de toekomstbestendigheid vele malen beter is. Een fabrikant kan aanhaken bij een open standaard, en een ondersteunend product binnen de eigen specialiteit op de markt brengen. Dit betekent dat er bij een defect zo goed als altijd een vervangend product op de markt is. Desnoods van een andere fabrikant. Het aanbod van open standaarden voor gebouw- en woningautomatisering is de laatste jaren enorm toegenomen. Daarom hieronder een korte uiteenzetting van de meest voorkomende standaarden:

12 12 Een relatief jong protocol dat is ontstaan als automatiseringsprotocol voor woningen, retail en industrie. De laatste jaren heeft het zich meer ontwikkeld richting woningautomatisering. Momenteel zijn er meer dan 400 fabrikanten aangesloten bij de ZigBee Alliance. Het protocol, dat uitsluitend draadloze communicatie ondersteunt, is bedoeld voor producten om woningen en gebouwen te automatiseren. Voordelen De intelligentie en programmering bij dit protocol ligt vast in de afzonderlijke producten, waardoor bij een defect in één enkel product de rest van een installatie gewoon blijft functioneren. Communicatie over grote afstanden via draadloos mogelijk door mesh networking (het koppelen van meerdere access points). Aantrekkelijk geprijsd Bidirectioneel protocol met encryptie Nadelen Afhankelijk van stabiliteit draadloze verbinding Niet alle apparaten kunnen zomaar met elkaar samenwerken door application profiles. Zo werken Philips Hue lampen met Light Link, wat niet zomaar samenwerkt met de application profiles Health Care of Smart Energy. Mede door zijn oorsprong is ZigBee een protocol dat de nodige kennis vereist om in bedrijf te stellen Beperkte veiligheid door draadloze communicatie Z-Wave kent veel gelijkenissen met ZigBee. Het is relatief jong, is draadloos en kent zo n 375 aangesloten fabrikanten. In tegenstelling tot de application profiles van ZigBee kent Z-Wave één duidelijke focus, het is geheel gericht op smart home products. Het protocol voldoet prima voor woningen en kleine utiliteit, maar is niet bedoeld voor grotere installaties. Mede door deze focus op woningbouw is Z-Wave een eenvoudig en gebruiksvriendelijk protocol. Voordelen De intelligentie en programmering bij dit protocol ligt vast in de afzonderlijke producten, waardoor bij een defect in één enkel product de rest van een installatie gewoon blijft functioneren. Betaalbaar Eenvoudig en gebruiksvriendelijk Bidirectioneel protocol met encryptie Nadelen Doordat individuele fabrikanten zelf instaan voor de kwaliteit van deze producten is er veel kwaliteitsverschil. Afhankelijk van stabiliteit draadloze verbinding Beperkte veiligheid door draadloze communicatie

13 13 Ontstaan met de missie om sensoren en actoren te maken die zelf in staat zijn om energie op te wekken om de werking te garanderen. EnOcean hardware gaat hand in hand met het EnOcean protocol, dat uitsluitend draadloos is. Het is vooral populair in de zakelijke markt van gebouwautomatisering als oplossing voor toepassingen waar bedrade communicatie niet mogelijk of gewenst is, denk bijvoorbeeld aan renovatiewerkzaamheden in monumenten. Voordelen Producten van professionele kwaliteit Breed aanbod van producten Onderhoudsvrije sensoren en actoren (dus zonder batterij) Interface voor bedrade domoticatechnieken Bidirectioneel protocol met encryptie Nadelen Relatief hoge initiële aanschafprijs sensoren Een deel van deze producten verkrijgt zijn energie uit mechanische beweging. Dit leidt tot knoppen die bij het indrukken niet prettig voelen, waarbij ook een duidelijk geluid te horen is. Matige verkrijgbaarheid en support in Nederland Dit is de doorontwikkeling van de zogenoemde Bluetooth classic. Bluetooth Low Energy, of Bluetooth 4.x, biedt technisch veel meer mogelijkheden dan Bluetooth classic. Hierdoor kan het in de toekomst een rol vervullen in het realiseren van communicatie tussen apparaten gericht op woningautomatisering. Vandaag de dag zijn er nog weinig woningautomatiseringsproducten die gebruikmaken van BLE op de markt, maar dit zou een vlucht kunnen nemen als je bedenkt dat praktisch elke smartphone, tablet en laptop dit protocol al ondersteunt. Voordelen Veelbelovend Groot draadloos bereik tot wel 80 meter, uitbreidbaar door mesh networking Laag energieverbruik Protocol standaard ingebouwd in mobiele apparaten Nadelen Qua domotica bevindt BLE zich nog in opstartfase Aanbod producten specifiek ontworpen voor BLE erg beperkt, waardoor een gateway (voor koppeling met ander protocol) meestal noodzakelijk is.

14 14 Ontwikkeld in 1979 als industrieel protocol en pas sinds 2004 een open protocol. Door de jaren heen is dit protocol uitgegroeid tot een standaard voor vooral industriële automatiseringssystemen. Naast toepassingen in de industrie zijn er ook producten ontwikkeld voor woning- en gebouwautomatisering. Het is een standaard die ontwikkeld is met industriële toepassingen in het achterhoofd. HVAC is een kracht van dit protocol, wat het kansrijk maakt voor de woningbouw. Voordelen Programmeren is relatief eenvoudig te begrijpen Bedraad en draadloos te gebruiken Nadelen Gemaakt met industriële toepassingen in het achterhoofd, dit merk je in het productaanbod Werking met clients en servers. Mocht er een server uitvallen, dan valt het hele systeem weg. 433 MHz De 433MHz-frequentieband is vrij te gebruiken voor draadloze low-powercommunicatie van apparaten. Veel fabrikanten op het gebied van domotica zien hier brood in, en zijn begonnen met het maken van een systeem op basis van 433 MHz. Een voorbeeld van zo n systeem is Klik-Aan-Klik-Uit, wat je in iedere bouwmarkt kunt vinden. Deze oplossingen zijn geschikt voor de doe-het-zelver die eenvoudige domotica eens wil proberen. Voor de professionele installateur kennen deze producten simpelweg te veel nadelen. Voordelen Goedkoop Zeer eenvoudige installatie Nadelen Hobby-kwaliteit Onveilige verbinding door gebrek aan encryptie (zo kun je eenvoudig de installatie van de buren overnemen) Storingsgevoelig Esthetisch vaak niet fraai

15 15 Dit protocol is opgericht in 1999 door het samenvoegen van drie bestaande protocollen: 1. European Home Systems Protocol (EHS) 2. BatiBUS 3. European Installation Bus (EIB of Instabus). Vandaag de dag zijn er ruim 400 fabrikanten aangesloten bij de KNX Associatie. Hierdoor is het productaanbod enorm en dekt het alles wat je nodig hebt voor woningautomatisering. Met KNX is er keuze voor zowel bedrade als draadloze componenten. Alle KNX-producten worden uitvoerig op werking getest voordat ze zich een KNX-product mogen noemen. Doordat KNX-componenten individueel voorzien zijn van intelligentie en programmering blijf een systeem gewoon werken als er een component uitvalt. Voordelen Door uitvoerige onafhankelijke test voordat producten worden vrijgegeven weet je zeker dat producten van verschillende fabrikanten altijd feilloos samenwerken. Professionele kwaliteit vanwege Europese Norm EN50090, flexibel, uitbreidbaar en toekomstvast Decentraal gestuurd, waardoor bij uitval van een apparaat het systeem blijft werken Veel interfaces voor integratie met andere systemen en protocollen Gigantisch productaanbod Bedraad en draadloos te gebruiken Nadelen Complexe installaties vragen om veel programmeerwerk Relatief hoge investeringskosten Een uitgebreide KNX-installatie programmeren vergt kennis, waardoor een opleiding noodzakelijk is. Voor minder complexe installaties komen er steeds meer laagdrempeligere oplossingen op de markt zoals KNX Easy. Bronnen: Tweakers.net 6, Domoticavergelijken.nl 7, KNX.org 8, ZigBee.org 9, EnOcean Alliance 10, Bluetooth.com 11 6 Tweakers.net. (2015). Doehet-zelf domotica: het nieuwe tweaken. 7 Domoticavergelijken. (2016). Systemen. 8 KNX Association. (2016). Gemeenschap. 9 ZigBee Alliance. (2016). Smart Homes. 10 EnOcean Alliance. (2016). Profile. 11 Bluetooth.com. (2016). Bluetooth Low Energy.

16 16 Zo kies je het juiste domoticaprotocol Je hebt bovenstaande voor- en nadelen uitvoerig bekeken, maar je weet nog steeds niet op welk protocol je je pijlen het beste kunt richten? Er zijn enkele belangrijke uitgangspunten die je helpen bij het maken van een verstandige keuze.

17 17 Verbinding Ondanks dat draadloos soms simpelweg noodzakelijk is, denk aan werkzaamheden aan monumenten, komt het wel met enkele grote nadelen. Grote afstanden zijn voor veel draadloze protocollen lastig te overbruggen. Al lossen ZigBee, EnOcean en Bluetooth Low Energy dit probleem voor een groot deel op door gebruik te maken van mesh networking of actieve repeaters. Dit is een prima manier om de afstand te vergroten, maar heeft als keerzijde een toename aan dataverkeer en langere responstijden. Een groter nadeel van draadloze oplossingen is de veiligheid en betrouwbaarheid. Draadloos is altijd storingsgevoeliger en minder veilig dan bedraad. Daarnaast loop je bij draadloze systemen sneller tegen de grenzen van het maximaal aantal toe te passen producten aan. Bij Z-Wave is het maximaal toepasbare aantal apparaten bijvoorbeeld 232. De keuze voor je protocol is voor een groot deel afhankelijk van welke techniek je toe wilt passen. Het ligt voor de hand dat een protocol dat beide verbindingen ondersteunt voorkeur heeft, omdat de keuze tussen bedraad en draadloos dan nooit een belemmering hoeft te zijn. Als je wilt gaan voor een zo veilig mogelijke domotica-installatie die maximaal storingsbestendig is, raden we sterk aan om te kiezen voor een bedrade installatie. Wil je zo flexibel mogelijk zijn, kies dan voor een protocol dat zowel bedraad als draadloos te gebruiken is, zoals Modbus of KNX.

18 18 Productondersteuning Het aantal aangesloten bedrijven bij een open standaard is belangrijk. Des te meer fabrikanten deelnemen, des te groter het productaanbod en keuzevrijheid. De grootste associations van protocollen zijn respectievelijk KNX (400+ fabrikanten), ZigBee (400+ fabrikanten), Z-Wave (300+ fabrikanten) en EnOcean (150+ fabrikanten). Het aantal fabrikanten weerspiegelt het vertrouwen van bedrijven in de standaard en de toekomstbestendigheid van een protocol. Daarnaast kun je aannemen dat voor de grootste protocollen zoals ZigBee, Z-Wave en KNX altijd wel een of meerdere mogelijkheden bestaan om deze protocollen onderling te koppelen. Dit geldt ook voor een koppeling met het internet, wat IoTtoepassingen mogelijk maakt. Bedrijfszekerheid Een centraal component met de volledige intelligentie en programmering is niet erg bedrijfszeker: als deze uitvalt, dan werkt de volledige installatie niet meer. Daarom genieten protocollen die decentraal werken altijd de voorkeur.

19 19 12 RVO. (2016). Cijfers elektrisch vervoer. Systeemintegratie en schaalbaarheid Het aantal elektrische auto s in ons land is de afgelopen twee jaar meer dan verdubbeld. 12 Ook deze apparaten maken onderdeel uit van een smart home. Het is logisch om het opladen onderdeel uit te laten maken van het domoticasysteem. Zo laad je een auto bij voorkeur op wanneer de zonnepanelen energie produceren. Bij veel grote protocollen zoals Z-Wave en ZigBee is het nog niet mogelijk om een laadpunt op te nemen in de installatie. Het aanbod van deze protocollen bestaat op dit moment vooral uit consumentenproducten. De vraag is of er nog geschikte producten beschikbaar komen die in een uitgebreidere behoefte aan domotica voorzien. Voor (bedrade) protocollen zoals Modbus en KNX, gericht op de professionele markt, bestaan deze producten al. Zij kenmerken zich door een hoge mate van schaalbaarheid en flexibiliteit. Veiligheid Wat veiligheid betreft is een bedraad domoticasysteem altijd beter dan een draadloos systeem. Een bedraad signaal kan namelijk niet tussentijds onderschept worden. Ook zijn er onderling grote verschillen waarneembaar tussen draadloze systemen. 433 MHz valt in het bijzonder op als negatieve uitzondering. Dit protocol maakt namelijk geen gebruik van encryptie, waardoor je domotica-installatie bijzonder gemakkelijk door buitenstaanders is over te nemen. Alle andere draadloze protocollen maken wél gebruik van encryptie en zijn dan ook een stuk veiliger.

20 20 Productkwaliteit Voor KNX geldt dat alle producten onderworpen worden aan een test van de KNX Associatie voordat deze het stempel KNX-product mogen dragen. Hierdoor zijn producten van verschillende fabrikanten altijd correct met elkaar toe te passen. Alle andere protocollen passen deze kwaliteitstestprocedure niet toe. Het protocol is weliswaar vrijgegeven, maar de fabrikanten zijn zelf verantwoordelijk voor het juiste gebruik.

21 21 De logische keuze voor installateurs Zet je alle voor- en nadelen op een rij, dan heb je voor professionele toepassingen één protocol dat de voorkeur heeft. Van alle open standaarden is KNX op dit moment de meest voor de hand liggende keuze voor professionele bedrijfszekere domotica-installaties in woningen. De standaard kent simpelweg de grootste voordelen.

22 22 Hoogwaardige producten Het KNX-certificeringsproces voor producten zorgt ervoor dat installateurs verzekerd zijn van goedwerkende producten die perfect onderling kunnen communiceren. Hoge flexibiliteit en schaalbaarheid Verschillende KNX-fabrikanten maken het mogelijk om een koppeling met andere (domotica) systemen te maken, zoals Z-Wave, BACnet of zelfs multimedia- en telecomnetwerken. Hierdoor is een installatie met maximale flexibiliteit mogelijk. Geschikt voor gebruik in verschillende gebouwen Implementatie van KNX kan plaatsvinden in zowel nieuwe als bestaande gebouwen. Daarnaast kunnen ze fungeren als uitbreiding op een bestaand automatiseringssysteem, of als hoofdsysteem. Zowel draadloos als bedraad Als kabels trekken in een woning of gebouw onmogelijk blijkt hoeft dit geen probleem te zijn. Een KNX-systeem, of een uitbreiding ervan, is ook draadloos toe te passen. De enige wereldwijde onafhankelijke en open standaard KNX is als enige open protocol goedgekeurd met de international standard (ISO/IEC ), European Standard (CENELEC EN50090 en CEN EN en ), Chinese Standard (GB/ T20965) én US standard ANSI/ASHRAE 135. Voortdurend in ontwikkeling KNX timmert ook op het gebied van nieuwe functionaliteiten hard aan de weg, en introduceerde onlangs een nieuwe tool genaamd KNX ETS Inside, dat het programmeren eenvoudiger maakt. In 2016 kwam het protocol al met KNX Web Services, waardoor een koppeling met IoT voortaan tot de mogelijkheden behoort. De volgende paragraaf gaat hier dieper op in.

23 23 KNX is klaar voor de toekomst In het vorige hoofdstuk kwam KNX als het meest geschikte domoticaprotocol naar voren. Maar hoe zit het precies met de integratie van Internet of Things? De consument verwacht een naadloze samenwerking van alle slimme apparaten in het huis en het internet. Is dit met KNX te realiseren? Het antwoord is ja. Er zijn twee manieren om dit vandaag de dag al te realiseren: via gateways van één van de vele KNX producenten of via KNX Web Services, de oplossing van de KNX Association

24 24 Gateways Gateways vormen een koppeling tussen een KNXinstallatie en een (deel)installatie die gebaseerd is op een andere technologie. De gateway maakt dat het geheel fungeert als één systeem. Zo biedt Hager o.a. een IoT-gateway die een verbinding van een KNX-installatie met verschillende Internet gekoppelde producten mogelijk maakt. Hiermee is het mogelijk om systemen als Philips Hue, Sonos, Netatmo, en Amazon Echo te integreren in een KNX-installatie. Ook opent deze gateway de wereld naar de If This Than That (IFTTT) service. KNX-systeem en het internet eenvoudiger maakt. Dankzij deze oplossingen is het mogelijk om data afkomstig van een KNX-installatie te verwerken via het internet. KNX-apparaten verzamelen data en de koppeling met internet maakt verwerking van de data mogelijk. Hierdoor zijn KNX-apparaten in je huis te optimaliseren, óók in combinatie met informatie afkomstig van buiten je eigen huis. Denk bijvoorbeeld aan het aanpassen van het energiemanagement op basis van weersvoorspellingen en de vraag naar energie. KNX Web Services De KNX Association speelt in op de behoefte aan een koppeling met het internet met de introductie van KNX Web Services. Dit is een modulair software-component dat communicatie tussen een

25 25 Waarom dit whitepaper van Hager? Elektrotechniek heeft alles met domotica en Internet of Things te maken. Als een van de medeoprichters van het toenmalige EIBA heeft Hager de noodzaak en kansen van woning- en gebouwautomatisering al begin jaren 90 erkend. Vanuit EIBA is het huidige KNX-protocol ontstaan. We zijn lid van de KNX Association, een consortium van bedrijven dat o.a. producten gebaseerd op het KNX-protocol ontwikkelt. De organisatie bevat meer dan 400 partners. Samen werken deze partijen aan een brede ondersteuning en hoge mate van flexibiliteit van de open KNXstandaard, waarmee verschillende objecten en apparaten straks binnen een woning én het internet probleemloos kunnen communiceren. Wij zijn daarnaast een officieel opleidingsinstituut voor KNX-trainingen. Met een wereld die meer en meer connected is, is domotica op dit moment de verbindende factor in de wereld van IoT en installatietechniek. Het ligt in de verwachting dat in 2020 er 20 miljard connected devices zullen zijn. Tel daarbij op dat we aan de vooravond staan van een groene revolutie en dan kun je rustig spreken van een aankomende nieuwe Groene Gouden Eeuw voor installatiebedrijven. Dit gaat enorme impact hebben op de installaties van gebouwen. Deze ontwikkeling biedt dan ook enorm veel kansen voor installateurs. Maar dan is het wel nodig om nu te schakelen. Met kennis en opleiding kun je je bedrijf nu gereedmaken voor deze nieuwe wereld. Dit whitepaper gaat dus niet over hoe je domotica moet verkopen. Het gaat over hoe je als installateur om moet gaan met de opmars van domotica, en helpt je bij het maken van de juiste keuzes. Hopelijk kan dit whitepaper jou op weg helpen in de wereld van domotica. Laten we samen deze weg nog verder ontwikkelen. Wil je daarom na het lezen van dit whitepaper hierover, of over een ander thema, met ons van gedachten wisselen? Dat doen we graag. Neem hiervoor contact met ons op via Twitter, LinkedIn, , telefoon of persoonlijk met een willekeurige Hager-collega.

26 26 Bronnen Bluetooth.com. (2016). Bluetooth Low Energy. Opgehaald van Bluetooth.com: Link Domoticavergelijken. (2016). Systemen. Opgehaald van Domoticavergelijken.nl: Link Elektrotechniek365. (2015). Heijmans maakt domotica standaard in nieuwbouw. Opgehaald van Elektrotechniek365.nl: Link EnOcean Alliance. (2016). Profile. Opgehaald van EnOcean-Alliance.org: Link Gartner. (2015). Gartner Says 6.4 Billion Connected Things Will Be in Use in 2016, Up 30 Percent From Opgehaald van Gartner.com: Link Tweakers.net. (2015). De opkomst van domotica - Intelligentie sluipt de woning in. Opgehaald van Tweakers.net: Link Tweakers.net. (2015). Doe-het-zelf domotica: het nieuwe tweaken. Opgehaald van Tweakers.net: Link USP Marketing Consultancy. (2016, Maart). Grotere rol weggelegd voor installateur. (M. d. Graaf, Red.) Elektropraktijk. ZigBee Alliance. (2016). Smart Homes. Opgehaald van ZigBee.org: Link KNX Association. (2016). Gemeenschap. Opgehaald van KNX.org: Link Multiscope. (2016). Smart Home Monitor s-hertogenbosch: Multiscope. RVO. (2016). Cijfers elektrisch vervoer. Opgehaald van RVO.nl: Link

27 27 Word lid van de Hager-familie op LinkedIn en Twitter