Inhoudsopgave. - Voorwoord A. Basiselementen

Transcriptie

1 Huisstijlhandboek

2 Inhoudsopgave - Voorwoord... 4 A. Basiselementen Het wapen van de Tweede Kamer - Verschijningsvormen Toepassing Staten-Generaal en de Tweede Kamer... 6 Het logo van de Tweede Kamer - Verschijningsvormen Toepassing Maatvoering logobestanden Vergroting en verkleining Bestandsformaten Huisstijlkleuren - Specificaties Wit Toepassing Typografie - Drukwerk Kantoorautomatisering Web- en beeldschermtoepassingen Basisregels Basisstramienen Vormentaal - Elementen Fotografie - Enkele vuistregels Aandachtspunten Lay-out en compositie van beeld materiaal Papiersoorten - Ongestreken papier Gestreken papier

3 Voorwoord Dit handboek gaat over de toepassing van de visuele huisstijl. De huisstijl vormt een onderdeel van een groter en samenhangend geheel. De communicatiedoelstelling van de Tweede Kamer. De huisstijl levert een belangrijke bijdrage aan het versterken van het gewenste imago en de identiteit van de Tweede Kamer. Een goed en bewust gebruik van de huisstijl versterkt dit geheel, een verkeerd en slordig gebruik verzwakt dit geheel. In deze zin is de huisstijl als onderdeel van de Staten-Generaal een belangrijk communicatiemiddel. Het huisstijlhandboek is opgebouwd uit 2 delen. Deel A geeft onder meer een beschrijving van de ontwikkeling van de huisstijl, de richtlijnen voor de toepassingen en beschrijft de basiselementen waaruit de huisstijl is opgebouwd. Deel B omschrijft de diverse huisstijltoepassingen die er zijn binnen de huisstijl van de Tweede Kamer. Hierbij moet u onder meer denken aan basismodellen en voorbeelden van het Jaarverslag, publieksbrochures, gelegenheidsdrukwerk en andere huisstijldragers. Het huisstijlhandboek is toegangkelijk voor medewerkers die zijn belast met de portefeuille communicatie. De belangrijkste elementen zijn toegangkelijk voor alle Kamerbewoners via Plein2 4

4 A. Basiselementen 5

5 Het wapen van de Tweede Kamer Verschijningsvormen De vorm van het wapen is vastgelegd in speciale digitale logobestanden. Aan de vorm en de kleur van het wapen mag niets veranderd worden. Het wapen is er in twee kleurstellingen: in zwart en in Tweede Kamergrijs. Van de kleurversie zijn digitale bestanden beschikbaar in Pantone-kleuren (PMS), CMYK (full colour) en RGB. > Het logo van de Tweede Kamer, Technische informatie en De huisstijlkleuren Toepassing In de huisstijl wordt bij voorkeur het volledige logo van de Tweede Kamer gebruikt, maar het wapen mag incidenteel zelfstandig, zonder het woordmerk, toegepast worden. Dat gebeurt in de volgende gevallen en met toestemming van de Dienst Communicatie: - als voor het complete logo de ruimte ontbreekt, - in een bepaalde uitingen van de digitale sjablonen, - bij huisstijltoepassingen die een rol spelen in protocollaire gebeurtenissen en waarbij ingetogenheid extra gewenst is, - als het wapen en het woordmerk zo sterk verkleind moeten worden dat het onleesbaar dreigt te worden en - als de gebruikte reproductietechniek te grof is om het complete logo goed weer te geven. De zwartversie en de kleurenversie van het wapen. Staten-Generaal en de Tweede Kamer De Eerste en Tweede Kamer voeren beide het wapen van de Staten-Generaal als beeldmerk. Dit brengt hun onderlinge relatie en hun positie binnen ons staatsbestel tot uitdrukking. Het wapen is identiek, met uitzondering van de naam in de rand van het wapen. 6

6 Het logo van de Tweede Kamer Het logo is opgebouwd uit twee onderdelen: het wapenbeeldmerk en het woordmerk Tweede Kamer der Staten-Generaal. Het woordmerk is gebaseerd op het Nederlandse lettertype Corpid van LucasFonts, maar bevat speciaal voor dit logo aangepaste letter-tekens, zoals de T, de K en de r. Verschijningsvormen Het logo van de Tweede Kamer is er in twee kleurstellingen: in zwart en in de twee kleuren blauw en grijs. Van de kleurenversie zijn digitale bestanden beschikbaar in Pantonekleuren (PMS), in CMYK (full colour) en RGB. > Technische informatie en De huisstijlkleuren De kleurversie en de zwartversie van het logo. Het grijs in de kleurversie is een speciale kleur en nooit alleen een percentage van zwart. In full colour-druk wordt het grijs opgebouwd uit meerdere kleuren. In de zwartversie komen geen grijstonen voor. Het logo wordt nooit diapositief toegepast, d.w.z. uitgespaard in wit op een donkere of gekleurde ondergrond.renversie van het wapen. 7

7 Toepassing In de huisstijl geniet het gebruik van het volledige logo de voorkeur boven toepassing van het wapen. Het gebruik van het integrale logo is verplicht op toepassingen die bedoeld zijn voor het brede publiek, zoals publieksdrukwerk, plastic tassen, e.d. Het woordmerk wordt nooit afgebeeld zonder het wapen van de Tweede Kamer. De kleurenversie wordt toegepast: - als er minimaal twee drukgangen beschikbaar zijn voor de twee huisstijlkleuren - in full colour drukwerk - bij beeldschermtoepassingen. De zwartwitversie wordt toegepast: - als slechts één drukgang (ofwel één kleur) beschikbaar is - als de twee huisstijlkleuren niet gebruikt kunnen worden. Overige regels Het logo wordt altijd afgebeeld op een witte, niet bedrukte ondergrond. Plaatsing van het logo op een fotografische of gekleurde achtergrond wordt afgeraden. Het logo wordt nooit diapositief (d.w.z. in wit op een donkere ondergrond) afgebeeld, tenzij daar een dwingende, technische reden voor is: bijvoorbeeld bij de toepassing van een bijzondere techniek of materialen die een andere kleur hebben dan wit (leer, metaal, glas etc.). Vaak zal daarvoor een speciaal logobestand aangemaakt moeten worden, aangepast aan de reproductietechniek. Voorbeelden van goed en fout gebruik van het logo: a) Dit is de juiste toepassing van het logo. b) fout: Het logo van de Tweede Kamer mag niet worden toegepast zonder wapen. c) fout: Het woordmerk moet in zijn geheel toegepast worden. d) Toepassing op een foto-achtergrond wordt afgeraden. e) fout: Het logo mag niet van kleur veranderd worden. f) fout: het logo moet zijn verhoudingen behouden. g) Toepassing op een gekleurde ondergrond wordt afgeraden. h) Toepassing op een gekleurde ondergrond wordt afgeraden. i) De verhoudingen en posities van de onderdelen binnen het logo mogen niet gewijzigd worden. a d b e c f g h i 8

8 Maatvoering logobestanden Alle logobestanden bevatten de zogenaamde 100%-versie van het logo of het wapen: dit is de grootte zoals afgebeeld op het briefpapier van de Tweede Kamer. In de bestanden is het logo in een boundingbox van 111 x 35 mm geplaatst, volgens een exacte maatvoering. In de onderstaande afbeelding zijn de belangrijkste maten binnen de boundingbox aangegeven. De boundingbox van het wapen is 12 x 23 mm en volgt de maatvoering van het logo. De boundingbox is niet zichtbaar, maar wordt wel vanzelf samen met het logo geïmporteerd bij plaatsing in een document. Als de x- en y-coördinaten en de eventuele verschalingsfactor bekend zijn, kan met behulp van de maatvoering het logo exact gepositioneerd worden. Daarnaast wordt het dan eenvoudig om andere elementen op de pagina te laten lijnen met elementen in het logo. mm De boudingbox met de toegepaste maatvoering in de 100%-versie van het logo en het wapen (maten in mm.)

9 Vegroting en verkleining In toepassingen die niet groter zijn dan A4 worden voor het logo vijf vaste verschalingsfactoren gehanteerd. De percentages zijn niet specifiek aan een bepaald formaat gebonden. Op grotere formaten is de verschalingsfactor vrij. 50% is de kleinste formaat voor het gebruik van het logo. Vaste verschalingsfactoren voor formaten tot A4: 100% (bijv. het briefpapier) 90% (bijv. het begeleidingsbriefje, de EA5-envelop) 80% (bijv. het A5-je en de with complimentskaart) 70% (bijv. de C6-envelop) 60% (het visitekaartje) 50% (het visitekaartje) 10

10 Bestandsformaten Het logo en het wapen van de Tweede Kamer zijn beschikbaar in verschillende technische uitvoeringen en digitale bestandsformaten. Professioneel drukwerk stelt immers andere technische eisen dan gebruik in een Word-sjabloon of op beeldscherm, bijvoorbeeld wat betreft resolutie en kleuromzetting. Daarnaast werken de platforms Mac en PC (Windows) beiden optimaal met verschillende bestandsformaten. Mac wordt veel gebruikt in de grafische industrie. PC is gangbaar in een kantooromgeving. In de naam van het bestand is te zien om welk logo en welk type het gaat, bijvoorbeeld: TK_logo_mac_full colour.eps logo of platform kleur bestandsformaat wapen mac black (zwart).eps pc full colour (cmyk).wmf solid colour (pantone) rgb Kleuren Voor een juiste weergave van de huisstijlkleuren zijn er aparte bestanden voor Pantonekleuren (solid colour), CMYK-opbouwwaarden (full colour), één kleur zwart (black) en RGB-waarden (rgb). Let op: de CMYK-opbouw wijkt af van de waarden volgens de Pantone Solid to Process-waaier die automatisch door grafische software gegenereerd worden. Hierdoor worden de Pantone-kleuren optimaal benaderd. > De huisstijlkeuren PMS- en CMYK-EPS voor Mac of PC - Bedoeld voor regulier offset-drukwerk, gemaakt door professionele producenten - Geschikt voor hoge resoluties en zeer sterke vergroting en verkleining - Bevatten vectortekeningen, opgeslagen in Adobe Illustrator EPS-formaat - Hebben geen kleuroverlap (trapping); deze wordt doorgaans ingesteld door de drukker bij de productie van films of offsetplaten - Voor producties via snijplotters, zeefdruk e.d. moet de kleuroverlap specifiek voor de toepassing aangebracht worden door de producent of ontwerper van het artikel. RGB-EPS voor Mac of PC - Bedoeld om de bestandsformaten (JPG, GIF, PNG, etc.) te kunnen vervaardigen voor toe passingen die werken met RGB, zoals internet en PowerPoint - Bevatten eveneens vectortekeningen in Adobe Illustrator EPS-formaat. 11

11 De huisstijlkleuren De huisstijlkleuren van de Tweede Kamer zijn een specifieke kleur blauw en grijs. Gebruik van de juiste kleuren, maar ook de verhoudingen tussen de kleuren onderling zijn bepalend voor de herkenbaarheid en uitstraling van de huisstijl. Specificaties Voor een juiste weergave van de huisstijlkleuren is een normering vastgesteld in verschillende reproductietechnieken. Ze worden in onderstaande tabel gegeven. Let op: de CMYK-opbouw wijkt af van de waarden die de Pantone Solid to Process-waaier aangeeft en die mogelijk automatisch door sommige grafische software gegenereerd worden. De waarden zijn ondermeer vastgesteld aan de hand van speciaal vervaardigde drukproeven. Hierdoor blijft het kleurverschil tussen verschillende soorten drukwerk tot een minimum beperkt. De juiste specificaties zijn: Blauw TK blauw en TK grijs Full colour RGB (beeldscherm) Blauw: PMS # Grijs Grijs: Cool Gray # Wit Functioneel gebruik van wit speelt een belangrijke rol in de huisstijl. Wit is er echter in vele tinten, van keihard, blauwachtig ( spierwit ) tot geelachtig, gebroken wit of ivoorkleurig. Het wit van de Tweede Kamer is bij voorkeur geen hard wit, maar iets off white, zonder geel te zijn. In regulier drukwerk wordt deze tint verkregen door het gebruik van een vastgestelde reeks papiersoorten. > Papiersoorten Toepassing De huisstijlkeuren worden als volgt toegepast: - de helft van het te bedrukken oppervlakte bestaat uit de kleuren blauw en grijs - blauw is de dominante kleur - blauw mag eventueel als enige steunkleur gebruikt worden - grijs wordt nooit als enige steunkleur gebruikt, maar altijd in combinatie met blauw - blauw en grijs worden nooit in percentages toegepast, maar altijd als volle kleur. Zie verder onder > Toepassing vormentaal 12

12 Typografie Lettertypen voor drukwerk De huisstijl van de Tweede Kamer gebruikt een letterfamilie: de Corpid. Corpid / The quick brown fox jumps over the lazy dog Corpid Italic/ The quick brown fox jumps over the lazy dog Corpid Bold/ The quick brown fox jumps over the lazy dog Corpid De Corpid is de schreefloze letter die als basis heeft gediend voor het beeldmerk. Het font is in de jaren negentig ontworpen door de Nederlandse letterontwerper Lucas de Groot en wordt geleverd door o.a. LucasFonts en FontShop. Het heeft een modern en dynamisch beeld. Voor tabellen en grafieken wordt de Corpid Caps gebruikt. Kantoorautomatisering Om praktische redenen wordt in het geautomatiseerde deel van de huisstijl een ander letter type toegepast: de Verdana. Dit lettertype is beschikbaar op alle PC s met MS Office-applicaties en is daarvoor ook speciaal ontworpen. Voorbeelden van de toepassing zijn brieven, wetgevings dossiers, stemmingsoverzichten, e.d. kortom: middelen waarvoor de tekst intern wordt ge(re)produceerd met behulp van geautomatiseerde sjablonen, via PC en laserprinters. Voor drukwerk is de Verdana uitdrukkelijk niet bedoeld. De Verdana geldt in feite als vervanger voor de Corpid. In automatiseringstoepassingen worden uitdrukkelijk geen schreefletters gebruikt als vervanger voor de Corpid. De doorgaans beschikbare schreefletters in Office (zoals de Times) wijken teveel af van de Corpid. Verdana / The quick brown fox jumps over the lazy dog The quick brown fox jumps over the lazy dog Web- en beeldschermtoepassingen Bij toepassingen op het web wordt de Verdana alleen voor HTML-tekst gebruikt. Voor alle overige tekst koppen die als afbeelding worden geplaatst of bijvoorbeeld in met Flash gemaakte banners wordt bijvoorkeur de Corpid gebruikt. 13

13 Basisregels Welke varianten wanneer gebruiken De Corpid Bold wordt gebruikt voor koppen en tekstaccenten. Grotere koppen kunnen echter ook uit de Regular worden gezet. De Corpid Bold kan eveneens worden gebruikt voor leads en tussenkoppen. Platte tekst ( broodtekst ) wordt altijd gezet in de Corpid Regular of Light. Er moet een goede balans zijn in het gebruik van de letterdiktes. Het is absoluut af te raden letters digitaal te versmallen of te verbreden. Uitlijnen van tekst (regelval) Tekst wordt altijd links of rechts uitgelijnd (vrije of Engelse regelval) en nooit gecentreerd. Bij voorkeur worden de regels niet uitgevuld. Aandeel van tekst in de opmaak Een opgemaakte pagina bestaat voor maximaal 3/4 uit tekst met illustraties en kleurvlakken. Het resterende deel is wit, of wit gecombineerd met elementen uit de vormentaal. Basisstramienen Als hulpmiddel bij de lay-out is een grid of stramien bepaald dat gebaseerd is op de maat voering binnen het Tweede Kamerlogo. Het grid is opgebouwd uit vierkanten van 15 x 15 mm. Van dit basisgrid zijn twee verschillende stramienen afgeleid: - een stramien voor correspondentiedrukwerk en de bijbehorende Office-sjablonen - een stramien voor de overige toepassingen zoals folders en brochures. mm etc etc. 14

14 Stramien voor Office-sjablonen Het grid voor sjablonen baseert zich op de indeling in vierkanten van 15 x 15 mm. Binnen de vierkanten bevindt zich een marge van 3 mm. Zo ontstaat een grid met kolommen van beurtelings 12 en 3 mm. Verticaal wordt het grid verdeeld in eenheden van 5 mm: het regelstramien (ofwel regeltransport). mm etc etc. 15

15 Stramien voor overige toepassingen Voor andere toepassingen wordt het grid van 15 x 15 mm uitgebreid met een indeling in vierkanten van 30 x 30 mm. Naar keuze kan hiermee een eigen stramien gemaakt worden door een indeling in eenheden van 3 x 3 of 5 x 5 mm (of veelvouden daarvan) te gebruiken. Belangrijk is wel om hoe dan ook het principe van vierkanten te handhaven, in verband met het gebruik van de huisstijlelementen die worden beschreven in het volgende hoofdstuk. mm etc etc. 16

16 Vormentaal Huisstijlelementen Voor de huisstijl is een vormentaal ontwikkeld die de sfeer en betekenis van het logo, de typografie en het gebruik van beeld versterkt. De vormentaal bestaat uit de volgende elementen: - lijnelementen - kleurgebruik, 1 extra kleur ontleend aan de fotografie - vlakverdeling Lijnelementen van de vormentaal binnen één vlak. Nieuwjaarsbijeenkomst 2010 m Uitnodiging 03/01/2010 Vormentaal De uit lijnen opgebouwde vormental wordt gevormd door onderdelen uit de huisstijl van de Tweede Kamer samen te voegen: - De vormentaal - Het huisstijlfont 17

17 Lijnelementen De speciale lijnillustraties worden gebruikt: - als extra huisstijlelementen - voor de verbinding van foto s en kleurvlakken De lijnelementen worden als volgt toegepast: - De kleur van de rasters is blauw, grijs of wit. De rasters zijn 100% zwart of wit in toepassingen die in zwart/wit uitgevoerd worden. De kleur kan een percentage van de volle kleur zijn. - De lijnelementen zijn beschikbaar in twee uitvoeringen, die verschillen wat betreft de witruimte tussen de lijnen. - De lijnrasters worden horizontaal of verticaal gebruikt. Echter nooit horizontaal en verticaal binnen één ontwerp. - Bij toepassingen die niet veel groter of kleiner zijn dan schoongesneden A4 of plano A3 worden de lijnrasters niet vergroot of verkleind. - Bij middelen met grotere afmetingen mogen de rasters vergroot worden, binnen één toepassing allemaal met hetzelfde percentage. Het gaat daarbij vooral om toepassingen die bedoeld zijn om op grotere afstand gezien te worden, zoals plastic tassen en tekstborden - het lijnenspel zou teveel wegvallen als het niet vergroot zou worden. Het percentage waarmee wordt verschaald, is gerelateerd aan de afmetingen van het totale lay-outvlak ten opzichte van A4: is een oppervlak bijvoorbeeld 25% groter dan A4, dan worden de lijnrasters ook met 25% vergroot. Er is een reeks van EPS-bestanden (Adobe Illustrator CS2) beschikbaar met lijnen in de juiste kleur en dikte voor verschillende reproductietechnieken: in Pantone-kleuren, CMYKkleuren, RGB-kleuren en wit. In opbouwkleuren is de dikte van de grijze lijnen iets anders dan van de rode lijnen vanwege het effect dat kleuropbouw in puntrasters heeft op dunne lijnen. Elk bestand is er in twee uitvoeringen, waarin de witruimte tussen de lijnen verschilt. Ze zijn herkenbaar aan de extensie _a (krap) en _b (wijd) in de bestandsnaam. 18

18 Rechthoekige vlakken De gekleurde rechthoekige vlakken vormen een aanvulling op de lijnelementen. Gebruik is dus niet verplicht, maar wel gebonden aan het gebruik van de lijnelementen. Ze kunnen worden gebruikt als decoratieve elementen omwille van hun contrastwerking, maar vooral ook functioneel als ondergrond voor typografie: bijvoorbeeld voor titels, koppen, tekstblokken die een accent moeten hebben, etc. Ze vormen maximaal 1/8-1/4 van het totale oppervlak en hebben qua afmeting dus nooit een groter aandeel in de lay-out dan de uitvergrote lijnelementen. Binnen één vlak bevinden zich nooit meerdere vlakken met een zelfde kleur en lijnelementen. Er mogen wel meerdere vlakken met een verschillende kleur en een ander lijnelementen gebruikt worden. Het is niet de bedoeling het lay-out vlak te overvoeren met rechthoeken van allerlei verschillende afmetingen. Daarom worden er maximaal 2-3 gebruikt binnen één lay-out. Tot slot is het in bepaalde gevallen ook mogelijk om aflopende blauwe of grijze volvlakken te gebruiken, als toevoeging aan een lay-out waarin voor het overige wit de dominante achtergrondkleur is. Voorbeelden hiervan zijn de binnenzijde van een brochureomslag, de binnenkant van een insteekmap of één pagina in een brochure die meerdere pagina s telt. 19

19 Fotografie Fotografie is een belangrijke onderdeel van de vormgeving. Eén van de doelstellingen van de nieuwe huisstijl is om de Tweede Kamer zichtbaarder te maken voor de buitenwereld. Er is daarom voor gekozen om meer gebruik te maken van beeldmateriaal dan voorheen het geval was. Zorgvuldigheid in het gebruik is echter op zijn plaats, omdat er een zeker spanningsveld bestaat tussen die doelstelling en de feitelijke mogelijkheden. Aan de andere kant hebben we in de praktijk bij de beeldkeuze vaak te maken met politieke gevoeligheden. De Kamer kan door z n aard immers niet één politieke of persoonlijke kleur laten zien. Daarnaast staat de Tweede Kamer meer in de schijnwerpers dan bijvoorbeeld de Eerste Kamer. Het is belangrijk om steeds de juiste balans te kiezen. Enkele vuistregels - De Kamer bestaat uit mensen die veel werk verzetten vanuit een unieke betrokkenheid en overtuiging. Laat die mensen zo veel mogelijk in actie zien. De menselijke activiteiten zijn belangrijker dan het gebouw, hoe uniek dat ook is. Het beeld van de Kamer dat men zo laat zien is toegankelijker en geloofwaardiger dan foto s van (bijvoorbeeld) lege vertrekken. Overigens kan ook op een indirecte, meer subtiele manier actie gesuggereerd worden, bijvoorbeeld door close-ups, details en gebruiksvoorwerpen die menselijke aanwezigheid suggereren. - Het gebouw van de Tweede Kamer zorgt natuurlijk wel voor een unieke omlijsting van alle activiteiten en mag dus best een duidelijk zichtbare rol spelen in foto s. - Realisme heeft de voorkeur boven abstracte metaforen. - Beeld moet van kwalitatief hoogwaardig en professioneel niveau zijn, aangezien het vaak de blikvanger is in publicaties. Het weerspiegelt daarmee ook de hoogwaardigheid van de activiteiten in de Kamer. Aandachtspunten Bij de fotografie van leden en vergaderingen moet op het volgende worden gelet: - De afgebeelde leden zijn leden die actueel zitting hebben in de Kamer - Vermijdt een dominante rol van één persoon, kamerlid of partij in een foto of fotoserie 20

20 B. Toepassingen 23

21 Briefpapier externe correspondentie Voor de extern gerichte correspondentie zijn tekstsjablonen beschikbaar op alle PC s. Deze hebben een vaste lay-out en typografie. De tekst wordt afgedrukt op één van de beschikbare voorgedrukte briefpapieren en volgvellen. Faxen worden niet op briefpapier geprint, maar op gewoon wit, onbedrukt printerpapier. Toepassing De sjablonen en briefpapieren worden uitsluitend gebruikt voor officiële correspondentie gericht aan derden, buiten de Tweede Kamer. Minister van Landbouw, Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag Natuur en Voedselkwaliteit postbus Mevrouw drs. G. Verburg 2500 ea Den Haag Prins Clauslaan AJ Den Haag t f e voorzitter@tweedekamer.nl i datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering Geachte mevrouw Verburg, afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. afdruk genoemd. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel. Met vriendelijke groet, de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter. Gerdi A. Verbeet Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. Briefpapieren en het volgvel van de voorzitter. Griffier Minister van Landbouw, Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag Natuur en Voedselkwaliteit postbus Mevrouw drs. G. Verburg 2500 ea Den Haag Prins Clauslaan AJ Den Haag t f e griffier@tweedekamer.nl i datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering Geachte mevrouw Verburg, afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. afdruk genoemd. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel. Met vriendelijke groet, de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter. mr. J.E. Biesheuvel-Vermeijden Griffier van de Tweede Kamer der Staten-Generaal afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. Briefpapieren en het volgvel van de griffier. 24

22 Directeur Bedrijfsvoering, Financiën en Personeel&Organisatie Minister van Landbouw, Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag Natuur en Voedselkwaliteit postbus Mevrouw drs. G. Verburg 2500 ea Den Haag Prins Clauslaan AJ Den Haag t f e dbv@tweedekamer.nl i datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering kenmerk OR/BF/009 Geachte mevrouw Verburg, afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. Letters van het alfabet die gegoten zijn voor het doel er mede op papier te drukken worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter. datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering kenmerk OR/BF/009 afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. afdruk genoemd. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel. Met vriendelijke groet, H.W. Bakker van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Briefpapier en volgvel van de directeur bedrijfsvoering, financiën en personeel&organisatie. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter een typografische afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. Directeur Informatiseringsbeleid Minister van Landbouw, Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag Natuur en Voedselkwaliteit postbus Mevrouw drs. G. Verburg 2500 ea Den Haag Prins Clauslaan AJ Den Haag t f e dib-secretariaat@tweedekamer.nl i datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering kenmerk OR/BF/009 Geachte mevrouw Verburg, afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. Letters van het alfabet die gegoten zijn voor het doel er mede op papier te drukken worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter. datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering kenmerk OR/BF/009 afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. afdruk genoemd. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel. Met vriendelijke groet, P. Branger afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. Letters van het alfabet die gegoten zijn voor het doel er mede op papier te drukken worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Briefpapier en volgvel van de directeur informatiseringsbeleid. 25

23 Basisgrid en indeling De indeling van de sjablonen is gebaseerd op het stramien voor Office-toepassingen, zoals beschreven in het hoofdstuk over typografie. Het grid bestaat uit kolommen van beurteling 12 en 3 mm en heeft en verticale indeling (regeltransport) van 5 mm. In het grid is de plaats van het netto adresveld bepalend voor de indeling. Dit is de ruimte die altijd zichtbaar blijft in het venster van de A5-envelop, ook als de brief verschuift. Het buitenste gestippelde kader geeft de ruimte aan waarbinnen geen andere informatie dan het adres geplaatst mag worden, om te voorkomen dat deze zichtbaar wordt in het venster. Briefpapier voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Versie: juli 2010 mm Macro-specificaties 1 Platte tekst Verdana 9 pt niet aangespatiëerd interlinie iedere 5 mm met het beginpunt op 2 mm Kopjes referentieblokje 37 Corpid light 7,5 pt 42 niet aangespatiëerd 47 interlinie 4 mm 52 tekstkader onderkant uitlijnen Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Mevrouw drs. G. Verburg Prins Clauslaan AJ Den Haag Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag postbus ea Den Haag t f op y = 112 mm maximaal drie regels 3 Referentieblokje Verdana 7,5 pt niet aangespatiëerd interlinie 4 mm e voorzitter@tweedekamer.nl i 7 tekstkader onderkant uitlijnen op y = 112 mm maximaal drie regels datum betreft 01 juni 2010 Toezending verslag commisievergadering 4 Aanhef Geachte mevrouw Verburg, tussen aanhef en referentieblokje 2 witregels worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter een typografische afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. 5 Brief maximale regelbreedte 135 mm vrije regelval niet afbreken 6 Functie Corpid italic 11,5 pt 10 eenheden aangespatiëerd rechtslijnend x=180 mm Adresgegevens 187 drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de Corpid light 7,5 pt 192 letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is niet aangespatiëerd 197 om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te interlinie 4 mm 202 bevorderen. tekstkader onderkant uitlijnen worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter. letters postcode: aa / t f e i Corpid caps light 7,5 pt 8 Laatste regel 232 Staat op y= worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke 247 afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk 252 van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter een 257 typografische afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, 262 boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de 267 juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in 272 de kunst welke typografie heet

24 Typografie Voor alle elementen zijn generieke typografische specificaties vastgesteld: Voorbedrukking Volgvel voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Versie: juli 2010 mm datum 01 juni 2010 betreft Toezending verslag commisievergadering 4 worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk 1 van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter een typografische afdruk genoemd; of, om den ouderwetschen term te gebruiken, boekdruk. Voor het bepalen van den nauwkeurigen vorm van de letter en van de juiste plaats die zij moet nemen op het gekozen papier is bekwaamheid vereischt in de kunst welke typografie heet. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel; van zoodanig de letters rangschikken, de ruimte verdeelen en het schrift beheerschen, als nodig is om zo volledig mogelijk het goede verstaan van den tekst door den lezer te bevorderen. 5 worden letter genoemd en de met haar gemaakte afdruk een druk. Maar elke afdruk, van eenige verheven oppervlakte, is een druk. Daarom wordt de afdruk van de bijzondere verheven oppervlakten die bekend zijn als letter een typografische afdruk genoemd. drukmateriaal ordenen in overeenstemming met een bepaald doel. Met vriendelijke groet, Gerdi A. Verbeet Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 8 Macro-specificaties 1 Platte tekst Verdana 9 pt niet aangespatiëerd interlinie iedere 5 mm met het beginpunt op 2 mm 2 Kopjes referentieblokje Corpid light 7,5 pt niet aangespatiëerd interlinie 4 mm tekstkader onderkant uitlijnen op y = 57 mm maximaal drie regels 3 Referentieblokje Verdana 7,5 pt niet aangespatiëerd interlinie 4 mm tekstkader onderkant uitlijnen op y = 57 mm maximaal drie regels 4 Aanhef Tussen referentieblokje en brief 2 witregels 5 Brief maximale regelbreedte 135 mm vrije regelval niet afbreken 8 Laatste regel Staat op y=272 27

25 Visitekaartjes De visitekaartjes van de Tweede Kamer hebben het standaard formaat 85x54 mm en worden gedrukt in de twee huisstijlkleuren. Ze benutten zowel de voor- als achterzijde, waardoor er extra veel informatie op kan. Er is een Nederlandse en een Engelse versie. De twee talen worden nooit gecombineerd op één kaartje. Indeling en gegevens De visitekaartjes hebben een vaste indeling en typografie. De voorzijde is bestemd voor het logo, de naam en de functie. Op de achterzijde staan rechtsboven de contactgegevens van de betreffende persoon bij de Tweede Kamer, aangevuld met mobiel nummer (indien beschikbaar) en het adres bij de Kamer. Deze gegevens zijn verplicht. Voorbeelden van vermeldingen op voor- en achterzijde van de visitekaartjes. mr. J.E. Biesheuvel-Vermeijden Griffier Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag postbus ea Den Haag t f e griffier@tweedekamer.nl i J.E. Biesheuvel-Vermeijden Secretary General House of Representatives of the States General Binnenhof 1a 2513 aa The Hague PO box ea The Hague The Netherlands t +31 (0) f +31 (0) e griffier@tweedekamer.nl i Voorzijde: De voorzijde is gereserveerd voor logo, naam en functie. Achterzijde: Op de achterzijde komen alle overige gegevens: boven de adresgegevens bij de Tweede Kamer, onder de persoonlijke gegevens ( adres, correspondentieadres, etc). 32

26 De opmaak van visitekaartjes is op basis van een vast stramien. mm. 0 13,5 22, Voorzijde: Naam en functie hebben een maximale breedte, maar kunnen wel over meerdere regels gezet worden. Daarbij moet worden gelet op afbrekingen van de tekst. Achterzijde: De adresgegevens bij de Tweede Kamer (onderlijnend) worden altijd vermeld. bij de contactgegevens m.b.t. de Tweede Kamer. adressen worden nooit afgebroken Tekstblok naam en funcie 22,25 mr. J.E. Biesheuvel-Vermeijden Griffier mm. 0 13,5 22, Binnenhof 1a 2513 aa Den Haag postbus ea Den Haag t f e griffier@tweedekamer.nl i Tekstblok adres 22,25 33

27 Enveloppen postbus EA Den Haag Griffier Productspecificaties Beschikbare formaten Kamerambtenaren: TK1 162 x 114 [C6] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK6 229 x 162 [C5] VL - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 185 [ruim A5] ZV - akte - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 324 [ruim A4] VL - akte - staand - Postbus 16243, 2500 BE Den Haag - binnendruk TK x 240 [ruim A4] ZV - akte - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 240 [ruim A4] ZV - akte - port betaald - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 260 x 38 [monsterzak] ZV - akte - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - geen binnendruk - ander papier TK x 260 x 38 [monsterzak] ZV - akte - port betaald - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - geen binnendruk - ander papier Voorzitter: vermelding op envelop (boven adres) TK2 162 x 114 [A6] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK7 229 x 162 [C5] VL - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK8 229 x 162 [C5] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk Griffier: vermelding op envelop (boven adres) TK3 162 x 114 [A6] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK9 229 x 162 [C5] VL - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 162 [C5] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 240 [ruim A4] ZV - akte - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk 35

28 Directeur Informatiseringsbeleid: vermelding op envelop (boven adres) TK x 162 [C5] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 240 ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk Directeur Bedrijfsvoering, Financiën en Personeel&Organisatie: vermelding op envelop (boven adres) TK x 162 [C5] ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk TK x 240 ZV - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk Stafdienst Personeel&Organisatie: vermelding op envelop (boven adres) TK x 324 VR - akte - staand - Postbus 16243, 2500 BE Den Haag - binnendruk Venster: 110 x 40 rechte hoeken Stand: 20 van rechts, 60 van boven, 223 van beneden Griffie voor de Interparlementaire Betrekkingen: vermelding op envelop (boven adres) TK4 162 x 114 [C6] ZV - geen adres - binnendruk TK x 185 ZV - geen adres - binnendruk TK x 240 ZV - akte - geen adres - binnendruk De Griffier voor de Interparlementaire Betrekkingen: vermelding op envelop (boven adres) TK x 185 ZV - akte - geen adres - binnendruk TK x 240 ZV - akte - geen adres - binnendruk Presidium: vermelding op envelop (boven adres) TK x 240 [ruim A4] ZV - akte - rode hoeken - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk Restaurant: vermelding op envelop (boven adres) TK5 220 x 156 [EA5] speciaal venster - port betaald - PERSOONLIJK merk - Postbus 20018, 2500 EA Den Haag - binnendruk Venster: 110 x 25 ronde hoeken Stand: 40 van links, 40 van boven, 90 van beneden Materiaal Bedrukking Blauw: PMS 2738; Grijs: Cool grey 9 Papiersoort vaststellen Producent papier vaststellen Productie Drukwerk Ontwerp vaststellen Corps Ontwerpers, Den Haag 36