Jaarverslag & jaarrekening. Historisch Genootschap Oud Soetermeer

Transcriptie

1 Jaarverslag & jaarrekening 2011

2 VOORWOORD Het jaar 2011 heeft vooral in het teken gestaan van zowel de organisatorische als bestuurlijke richting die we opgaan en de continuïteit van bestaande activiteiten. Het bestuur hecht veel waarde aan de mening van haar leden. Afgelopen voorjaar hebben we daarom een ledenraadpleging gehouden. Door middel van een vragenlijst wilden we onder meer weten waar de accenten dienen te liggen bij het realiseren van onze ambities. Een representatief aantal leden heeft gereageerd. Ik wil alle leden bedanken die hun bijdrage hebben geleverd. Het bestuur gaat komend jaar, mede aan de hand van de uitkomst van de ledenraadpleging, aan de slag om vorm te geven aan de bestuurlijke- en organisatorische vernieuwing. Met succes hebben we gewerkt aan de doelstelling van de vereniging. Tal van activiteiten hebben mensen enthousiast gemaakt voor de geschiedenis van Zoetermeer. Ik wil alle leden bedanken die op een of andere manier hun bijdrage hebben geleverd aan het functioneren van onze vereniging. Zonder hun enthousiaste inzet zou het Historisch Genootschap niet kunnen functioneren. Tijdens de traditionele lintjesregen in april werd de heer Van den Burg benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Hij ontving de koninklijke onderscheiding onder meer voor de vele uren die hij belangeloos aan onze vereniging schenkt. De heer Van den Burg heeft diverse functies binnen de vereniging bekleed en is de voorzitter van de Interviewwerkgroep Sprekend Verleden. Namens het bestuur feliciteer ik hem met zijn onderscheiding. Namens het bestuur, Fred van Puffelen voorzitter 2

3 Inhoudsopgave VOORWOORD...2 Inhoudsopgave Organisatie en bedrijfsvoering Onderzoek Dienstverlening/activiteiten Jaarrekening Verwachtingen voor komend jaar

4 1 Organisatie en bedrijfsvoering Verslag van het bestuur Het Bestuur van de vereniging kwam in het verslagjaar negen maal in vergadering bijeen. Naast haar reguliere activiteiten heeft het bestuur zich vooral gericht op de verdere ontwikkeling van de vereniging. Wijzigingen in de samenstelling van het Bestuur Volgens het rooster van aftreden van het Algemeen Bestuur zijn in het verslagjaar afgetreden dhr. R. Grootveld, dhr. T. Vermeulen, mevr. B. van Adrichem, dhr. F. van Spelde, dhr. L. Vlastra (penningmeester) en de voorzitter dhr. F. van Puffelen. De heer T. Vermeulen was herkiesbaar en werd herkozen. Ook de voorzitter had zich herkiesbaar gesteld en werd herkozen. Dhr. J. van Batenburg werd namens de werkgroep Bewegend Beeld en Geluid gekozen tot bestuurslid. Tot secretaris werd gekozen dhr. R. Kroeders. De vereniging bedankt de vertrekkende bestuursleden voor hun inzet en inbreng. Helaas kon de ontstane vacature van penningmeester nog niet worden opgevuld. Algemene ledenvergadering De algemene ledenvergadering kwam in 2011 tweemaal bijeen, op 25 mei en 30 november In de vergaderingen zijn onder meer de jaarrekening en begroting vastgesteld en zijn de leden geïnformeerd over het beleid. Leden Het ledenbestand van de vereniging laat in 2011 een kleine stijging zien (+20). Het ledenaantal heeft daarmee de grens van 1300 leden overschreden en bedroeg op 31 december 2011: Ook een het aantal actieve leden liet een stijging zien (+11). De vereniging heeft nu 86 actieve leden. Jaar ledenaantal Tabel 1 overzicht ledenaantal Ledenraadpleging De ambities van de vereniging, zoals geformuleerd in het meerjaren beleidsplan , stelt eisen aan de richting en inrichting van de vereniging. Het bestuur hecht veel waarde aan de mening van de leden. Om die reden werd in het najaar een ledenraadpleging gehouden. Het doel hiervan was om alle leden te bereiken, ook diegenen die normaliter niet betrokken zijn bij het besluitvormingsproces. De uitkomsten zijn gedeeld op de algemene leden vergadering en zijn richtinggevend voor de verwezenlijking van de ambities. 4

5 In onderstaande tabel zijn de vragen aan de leden weergegeven alsmede de uitkomsten. Vraag Uitkomst Waarom bent u lid? Uit ideële overweging 68,30 % Aanvulling op mijn hobby 4.46% t Seghenwaert 59,38% Anders 20.00% Bereikbaarheid van het HGOS? Fysiek 61.16% Digitaal 61.16% Tabel 2 vragen en uitkomsten ledenraadpleging Het bestuur zal het komend jaar de organisatorische richting en inrichting aan de hand van de ledenvoorkeur uitwerken en met een voorstel komen. Relatiebestand Actieve leden, sponsoren, relaties, donateurs en pers worden jaarlijks voor een bijeenkomst uitgenodigd. Het was niet altijd even duidelijk wie voor welke activteit of evenement werd uitgenodigd. Om structuur aan te brengen heeft het bestuur het relatiebestand opnieuw op orde gebracht. Het is nu verdeeld in vier categorieen: Actieve Leden en ereleden, Ex-actieve leden, Sponsors en andere relaties en als vierde Politiek, pers en zusterverenigingen. Per categorie zijn aanleidingen en termijnen benoemd wanneer de groep wordt uitgenodigd. De criteria zijn op te vragen bij de secretaris. Automatisering Genealogieprogramma Het genealogieprogramma waarmee gewerkt werd was voor de vereniging als grootverbruiker niet meer toereikend. Door de programmamakers werd de ondersteuning aan grootverbruikers stopgezet. Na onderzoek is ter vervanging het programma Legacy Family Tree aangeschaft. Hardware Door het intensieve gebruik zijn drie werkplek pc s kapot gegaan. Om continuïteit in ICT-voorzieningen en activiteiten te kunnen garanderen moesten de werkplek- 5

6 PC s vervangen worden. Er zijn drie nieuwe pc s aangeschaft. De systeembeheerder heeft een aanvang gemaakt met integreren van de nieuwe pc s in het netwerk van de vereniging. Financiën Voor een overzicht van de jaarrekening verwijzen wij u naar het hoofdstuk vier (4) Financiële positie, die aan de Jaarrekening voorafgaat. 2 Onderzoek Genealogie Een aantal familiedossiers is in 2011 geactualiseerd. Het digitaal vastleggen en indexeren van alle doop- en trouwboeken van Zoetermeer en Zegwaart is in het verslagjaar afgerond. Enkele vrijwilligers hebben zich bezig gehouden met het invoeren van gegevens uit akten van de burgerlijke stand van Zoetermeer en Zegwaart in de geautomatiseerde systemen. Het gaat om huwelijksakten Zoetermeer en geboorteakten Zoetermeer vanaf Een lopend project is het digitaliseren van de Zoetermeerse familieadvertenties. Dit project kende enige stagnatie, maar is in het verslag jaar weer opgepakt. De projectgroep Grafstenen heeft in 2011 het werk gecontinueerd. Er is onder andere gefotografeerd op de begraafplaats aan de Buytenparklaan waarna de foto s zijn geïndexeerd Het aantal actieve vrijwilligers dat zich bezig houdt met het genealogisch onderzoek heeft zich in het verslagjaar gestabiliseerd op veertien. Het aantal belangstellende leden is met 17 gelijk gebleven. Jaar aantal Tabel 3 overzicht actieve vrijwilligers genealogie Interviews Meer dan 30 interviews met Zoetermeerders die tussen 2000 en 2010 in verenigingsblad 't Seghen Waert verschenen zijn in het verslagjaar op de website van de vereniging raadpleegbaar gemaakt. De levensgeschiedenissen en herinneringen omvatten een schat aan informatie over de stad tussen ca en Meer dan 100 foto's daarbij geven een beeld van Zoetermeer zoals het was. 6

7 Er zijn vijftien bestanden gedigitaliseerd (geluidsbanden en uitwerkingen op papier) en toegevoegd aan de collectie. In het verslagjaar zijn drie nieuwe interviews afgenomen. Het aantal actieve vrijwilligers dat zich bezighoudt met het vastleggen van de oral history wordt kleiner en de gemiddelde leeftijd neemt toe. Leeftijdsopbouw aantal jaar jaar 3 Tabel 4 leeftijdsopbouw interviewgroep Archeologie Door het dalende aantal vrijwilligers dat zich bezighoudt met archeologisch onderzoek, vooral veroorzaakt door minder opgravingen in de gemeente, vielen de resultaten licht tegen tegenover die van voorgaande jaren. Vooral lopende projecten zijn verder aangepakt. De activiteiten op archeologisch gebied hebben zich gericht op het digitaliseren van objecttekeningen voor publicatiedoeleinden, het verwerken van vondstmateriaal van oude projecten die nog uitwerking behoeven en het bijhouden en bijwerken van de vondstcollectie. Het scannen en beschrijven van een groot aantal dia s van oude opgravingen is in het verslagjaar geheel afgerond en deze zijn digitaal te raadplegen. Bewegend beeld en Geluid Tijdens een open filmdag in het Fotografica Museum werd een aantal nieuwe oude films verworven. Dit verslagjaar is een hernieuwde start gemaakt met het maken van inhoudsbeschrijvingen van de films die zijn opgenomen in het filmarchief van de vereniging. Alle filmbeelden zijn in het archief opgenomen met een complete nieuwe lijst. Er is een nieuwe film in voorbereiding over de railverbindingen in Zoetermeer. De historie tot en met het einde van de Sprinter en de komst van de Randstadrail. Deze film zal in 2012 uit gaan komen. Van de onthullingen van de diverse historische borden zijn opnamen gemaakt die kunnen worden gebruikt in een film over het Historisch Erfgoed van Zoetermeer. Collectie Een vaste groep vrijwilligers (8), met regelmatige ondersteuning van andere mensen, heeft zich bezig gehouden met het ordenen en beschrijven van de collectie, het inpakken en scannen, het afhandelen van bestellingen van foto s en boeken. De beschrijvingen van al het beeldmateriaal (ruim stuks), gekoppeld aan de afbeeldingen, zijn doorzoekbaar via het programma Photobase. De foto s daterende van voor 1961 komen in 2012 via de beeldbank in samenwerking met het Gemeentearchief op het web beschikbaar. De enkele 7

8 jaren geleden van Het Streekblad verworven foto s zijn inmiddels geheel beschreven en gescand. Ook werden van particulieren wederom tientallen foto s in originele vorm of als scan verworven, mede dankzij de al jaren succesvolle publicatie van onbekende foto s in Het Streekblad. De bibliotheek van Oud Soetermeer omvat ruim 2300 titels en blijft daarmee de meest uitgebreide bibliotheek over de geschiedenis van Zoetermeer en omgeving. Alle titels zijn opgenomen in de digitale catalogus, die ook via de website is te raadplegen. Met de Bibliotheek Zoetermeer zijn besprekingen gestart om samen met het Gemeentearchief een digitaal Historisch Informatie Punt op te zetten. Dat zal in 2012 onder andere voorzien in het gezamenlijk scannen en ontsluiten van de documentatieverzameling (knipsels). Voor het beschrijven van de prachtige verzameling kaarten en plattegronden, ruim 600 stuks, bestaat nog steeds een vacature. De kaarten zijn gescand en digitaal beschikbaar. Beschrijven zou daardoor eenvoudiger moeten zijn. De archieven van particuliere instellingen die aan Oud Soetermeer zijn overgedragen, berusten in het Gemeentearchief. Afgelopen jaar zijn naast een aantal archieven (grotere en kleinere), de notulenboeken van de IJsvereniging Zoetermeer vanaf 1886 aan ons overgedragen. 8

9 3 Dienstverlening/activiteiten Bereikbaarheid Verenigingsmiddag Om mensen kennis te laten maken met de historie van Zoetermeer-Zegwaart kent de vereniging een openstelling op woensdagmiddag tussen 14:00 17:00 uur. Geïnteresseerden kunnen vragen stellen over de geschiedenis van Zoetermeer en inzage krijgen in de uitgebreide bibliotheek en fotocollectie. Een vaste kern van vrijwilligers is hiervoor beschikbaar. Daarnaast besteden de vrijwilligers vele uren aan het beantwoorden van vragen op het gebied van de Zoetermeerse geschiedenis per mail. De vragen lopen uiteen van onderzoek naar bodemvervuiling, informatie over aan te kopen panden, hulp bij werkstukken en ondersteuning van historisch onderzoek. Inloopavonden Ook dit jaar organiseerde de vereniging voor mensen die geïnteresseerd zijn in genealogie iedere eerste maandag van de maand van 20:00 tot 22:00 uur in t Oude Huis een inloopavond (10). Sinds het eind van het jaar staat deze ook open voor mensen die geïnteresseerd zijn in archeologisch onderzoek. De belangstelling voor de inloopavonden nam dit jaar af, weliswaar bezochten belangstellenden ook de werkavonden op afspraak. Ook dit jaar leverden de inloopavonden nieuwe leden op. Het steeds meer en beter beschikbaar hebben van onze informatie op het internet zou een verklaring kunnen zijn. Tabel 5 bezoekersaantallen inloopavonden Minisymposium De gemeente Zoetermeer en het Historisch Genootschap hebben in maart 2011 een minisymposium monumenten georganiseerd. De bijeenkomst werd geopend door wethouder Haring. Op de bijeenkomst waren 40 belangstellenden, 9

10 merendeels monumenteneigenaren, afgekomen. Tijdens deze bijeenkomst werd door de gemeente een toelichting gegeven op het beëindigen van de gemeentelijke subsidie voor gemeentemonumenten. Dhr. Frank van Spelde, voorzitter van de archeologische werkgroep van de vereniging, verzorgde een presentatie over bijzondere monumenten die bij diverse opgravingen boven de aarde zijn gekomen. Het symposium werd afgesloten met een presentatie over de verbouwing van de boerderij aan de Zegwaartseweg 66 in Zoetermeer. Deze wordt gerenoveerd en verbouwd waarbij tal van originele details worden hergebruikt. Na de verbouwing worden hier twee woonvormen ondergebracht. Bijdrage aan restauratie molen De Hoop Met het beëindigen van de gemeentelijke onderhoudssubsidie voor monumenten zullen andere partijen zich sterk moeten maken voor regelmatig onderhoud. Anders zal de historische structuur, die groeistad Zoetermeer zo uniek maakt, langzaam verdwijnen. Oud Soetermeer kan daar gelukkig een klein steentje in bijdragen middels een fonds waar zij lang geleden het beheer over heeft gekregen. Als eerste profiteert daar molen De Hoop van. Het Historisch Genootschap heeft voor de restauratie van de ombouw een bijdrage van euro toegezegd. Informatieborden In samenwerking met de gemeente plaatst het Historisch Genootschap informatieborden bij belangrijke historische plekken in Zoetermeer. De vereniging voorziet in de historische inhoud en de vormgeving van het bord. In het verslag jaar zijn drie nieuwe borden geplaatst. Bij de stadsboerderij De Weidemolen werd een informatiebord over de Landscheiding onthuld. Een tweede bord werd onthuld bij de Koepelbuurt in Meerzicht. Het laatste bord dat in samenwerking tussen de gemeente en onze vereniging tot stand is gekomen is geplaatst geplaatst op een fietsknooppunt, de kruising Zegwaartseweg en het Kangeroepad, en staat in het teken van de ontginning van Zoetermeer en Zegwaart. Verkiezing The Old Five In het verslagjaar heeft het Historisch Genootschap de inwoners van Zoetermeer gevraagd om de vijf mooiste historische plekken van de stad te kiezen als tegenhanger van 'The Big Five'. Aan de hand van een verhaal met een foto uit onze uitgebreide collectie konden de lezers van het Streekblad alvast kennismaken met enkele van de mooiste historische plekken uit onze stad. Ook bij tal van activiteiten werd de deelnemers gevraagd hun keuze te maken. Meer dan tweehonderd reacties werden ontvangen, waarbij de Oude Kerk tot mooiste historische plek van Zoetermeer werd verkozen. Excursies Voor leden en belangstellenden werden ook dit verslagjaar weer excursies naar historische plaatsen gereorganiseerd. De belangstelling voor deze excursies blijft 10

11 onveranderd groot. Dit jaar werd een boottocht over de Weipoortse Vliet georganiseerd waarbij de deelnemers werden geïnformeerd over veen, water, de Noord Aa en de Geuzen. De jaarlijkse bustocht bracht de deelnemers dit jaar in s-hertogenbosch met onder andere een bezoek aan de Sint Jan en een boottocht over de Dieze. Historische wandelingen Een andere zeer succesvolle activiteit zijn de stadswandelingen door de stad. In samenwerking met Het Gilde Zoetermeer organiseerden we regelmatig deze historische wandelingen. Aan de tientallen wandelingen, begeleid door vrijwilligers van de vereniging, namen honderden belangstellenden deel. Enthousiast geworden voor de geschiedenis van de stad meldde ook dit jaar zich weer een aantal deelnemers aan als lid van de vereniging. Daarnaast werd een avond-koetstocht langs de (rijks)monumenten georganiseerd. Filmavonden De film Ben je 60?! werd door de vereniging gemaakt ter gelegenheid van het 60 jarig bestaan van het de vereniging in Ook dit jaar werd de film nog zesmaal vertoond voor ruim 200 belangstellenden. Lezingen In de zomer van het verslagjaar werd een lezing gegeven over agrarisch Zoetermeer, het ontstaan en de geschiedenis van het boerendorp. Hierbij verscheen een nieuwe film van oude en nieuwe opnamen. Tijdens een bijeenkomst van de drie Rotaryclubs in Zoetermeer is een lezing verzorgd over het thema oud en nieuw binnen Zoetermeer. Publicaties Open monumentendag vierde zijn 25 jarig jubileum. De gemeente en het Historisch Genootschap organiseren gezamenlijk de Open Monumentendag in Zoetermeer. Met de inzet van de vele vrijwilligers van het Genootschap en de monumenteneigenaren was het ook dit jaar weer mogelijk een aantrekkelijk programma aan te bieden. Open Monumentendag stond in het teken van het thema Nieuw gebruik Oud gebouw. Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van boerderij Het Buitenbeest aan de Voorweg 93 heeft het Historisch Genootschap samen met de gemeente een rijk geïllustreerd boekje uitgebracht over de geschiedenis van de boerderij en zijn bewoners. t Seghen Waert In het verslag jaar verschenen vier afleveringen van ons blad t Seghen Waert. In het blad worden onderzoeken, interviews, activiteiten en andere historische feiten onder de aandacht gebracht. Onderwerpen van artikelen waren o.a.: de winkel van mevrouw Muilwijk aan de Zegwaartseweg, en een artikel over de watertoren van Zoetermeer. In de vorm van artikelen en interviews zijn persoonlijke herinneringen opgenomen van Hennie Roos-de Gelder, ir. Jan Sonneveld, en dhr. 11

12 van Straalen. Ook in dit verslagjaar was de derde aflevering van het blad een themanummer, gewijd aan een alchemist die in de achttiende eeuw ook de inwoners van Zoetermeer en Zegwaart liet geloven dat hij met behulp van een steen der wijzen onedele metalen in edele kon omzetten. Websites De vernieuwing van de website is succesvol gebleken. Gingen Allezoetermeerders.nl en Publicatiesoudsoetermeer.nl al in 2010 in de lucht, dit jaar kreeg ook het oorspronkelijke Oudsoetermeer.nl een nieuwe vormgeving. Het aantal bezoeken op de oude site bleef nagenoeg gelijk: 23 per dag. Daarbij kwamen de bezoeken aan de nieuwe sites: Allezoetermeerders.nl trok er 13 per dag en de digitale boekwinkel ruim 4 per dag. Door een storing was Publicatiesoudsoetermeer.nl in de zomer 3 maanden niet online. Oudsoetermeer Alle Publicaties totaal (5 maanden) zoetermeerders (9 maanden) bezoeken gem. bezoeken / week bezoekers nieuwkomers 66,70% 53,35% 79,60% gem. pagina's / bezoek 4,1 11,9 4,8 bezoekt slechts 1 pagina 34,00% 19,00% 43,00% gem. verblijf (minuten) 2:05 6:43 1:55 blijft max. 1 minuut 63,00% 44,00% 44,00% geraadpleegde pagina's Tabel 6 Dasboard websites Alle drie de websites hebben nu hetzelfde uiterlijk en zijn duidelijk verbonden aan het Historisch Genootschap. Inhoudelijk is Oudsoetermeer.nl uitgebreid met teksten en beeldmateriaal van tientallen in de afgelopen jaren gehouden interviews met Zoetermeerders over hun geschiedenis en die van de stad. Aan verbetering van de zoekfunctie van Allezoetermeerders.nl is verder gewerkt. Naar verwachting is die begin 2012 helemaal up to date. Media Het uitdragen van de historie van Zoetermeer ligt opgesloten in de statuten van de vereniging. Ook het afgelopen jaar zijn in diverse media, onder andere Algemeen Dagblad, Streekblad en Postiljon, artikelen verschenen over historische gebeurtenissen aangeleverd door de vereniging. Bijna wekelijks stonden meerdere artikelen in de gedrukte pers. Samenwerking Gemeentearchief In het kader van het convenant met het Gemeentearchief Zoetermeer zijn in 2011 twee projecten gestart: de ontwikkeling van een beeldbank en de digitalisering 12

13 van akten ten behoeve van historisch onderzoek. Gezamenlijk is een beeldbank opgezet die voorziet in het op internet beschikbaar stellen van de fotocollecties van de gemeente en het genootschap. De ontwikkeling en inrichting had heel wat voeten in de aarde maar de testresultaten waren eind 2011 succesvol. Voor de zomer van 2012 zullen ruim foto s met informatie voor burgers beschikbaar komen. De beeldbank biedt de mogelijkheid om aanvullingen en commentaar te leveren en is daarmee interactief light. Regelmatig zal nieuw materiaal worden toegevoegd. Het Gemeentearchief wenste de akten van de burgerlijke stand, de doop-, trouwen begraafregisters en de bevolkingsregisters te digitaliseren. Oud Soetermeer had via Allezoetermeerders.nl een uitstekend platform, en bijbehorende indices op namen, om de scans te koppelen. Ook dit project zal in 2012 zijn beslag krijgen. In het afgelopen jaar zijn de technische voorwaarden geschapen en zijn de originele akten gescand. Het vrijwilligerproject: "Ontsluiting archieven Zoetermeer en Zegwaart van het gemeentearchief" is in het afgelopen jaar gecontinueerd. Bibliotheek Het plan van Oud Soetermeer om de documentatiecollectie (knipsels) te digitaliseren, kreeg eind 2011 een impuls door een voorstel van de Bibliotheek Zoetermeer om dit samen met het Gemeentearchief in het kader van een Historisch Informatiepunt te realiseren. Aan het project zal in 2012 verder gewerkt worden. 13

14 4 Jaarrekening 14

15 Toelichting Controle verklaring kascommissie De kascommissie heeft de jaarrekening van het Historisch Genootschap over het verslagjaar 2011 gecontroleerd. De commissie is van mening dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen per 31 december De commissie stelt de algemene ledenvergadering voor het bestuur decharge te verlenen over het verslagjaar. Positief saldo Het verenigingsjaar kon met een klein positief saldo worden afgesloten mede door de afschrijvingen op automatisering en de huisvesting. Contributie De contributie voor de vereniging is in het afgelopen jaar niet verhoogd en bedraagt 15,- voor het individuele lidmaatschap en voor gezinsleden (op hetzelfde adres) en jeugdleden (tot 18 jaar) 7,50 per jaar 15

16 5 Verwachtingen voor komend jaar 2012 wordt voor de vereniging in zowel bestuurlijk als organisatorisch opzicht een belangrijk jaar. Een jaar vol dynamiek, verandering, vernieuwing en behouden wat goed is. De inspanningen zullen gericht zijn om de fysieke en digitale bereikbaarheid van de vereniging te optimaliseren en de activiteiten hierop af te stemmen. De verandering moet op termijn leiden tot een historisch trefpunt. Dit moet een plek worden met onder andere een lees- en studiezaal voor leden en belangstellenden, met meerdere openingstijden gedurende de week en op de dag. In het historisch trefpunt zal de mogelijkheid bestaan om bronnen te raadplegen en kunnen diverse producten worden gekocht. Daarnaast biedt het historisch trefpunt de mogelijkheid tot vergaderen en kan het worden gebruikt door de werkgroepen en commissies. Samenwerking en afstemming tussen de verschillende werkgroepen en commissies vanuit het gemeenschappelijk doel van de vereniging is daarbij de belangrijkste voorwaarde voor succesvol veranderen. Met elkaar vanuit de essentie de vereniging ontwikkelen betekent ook samen verantwoordelijk zijn. De verandering doen we dan ook onder het centraal thema: samen verantwoordelijkheid nemen. We zullen met z n allen veel energie moeten steken in de noodzakelijke verandering, met als uitgangspunt: de verbetering van onze prestaties! 16