ambitie.i Kassa en veiligheid nfo Kassa en veiligheid

Transcriptie

1 omslagen ambitie 4 stuks:opmaak :00 Pagina 1 ambitie..info Kassa en veiligheid Kassa en veiligheid

2 Kassa en veiligheid Serienummer DigiCode: Voor het activeren van de DigiCode kijk op pagina 11 van dit boek. Te activeren tot:

3

4 kassa en veiligheid

5 Colofon 4 Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteurs: C. Bakker, L. Kroes, R. van Midde Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: R. van Midde Vormgeving: IDwerk, Meppel Drukwerk: Bariet, Ruinen Bakker, C. Ambitie.info Kassa en veiligheid ISBN: NUR: 164 Trefwoord: detailhandel Copyright 2010 Uitgeverij Edu'Actief b.v. Meppel Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

6 Inhoud Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 Afrekenen Inleiding Gereedmaken afrekenpunt Het afrekensysteem Soorten Kassa s Het bedienen van de kassa 21 Hoofdstuk 2 Inpakken Inleiding Waarom inpakken? Inpakmaterialen 29 Hoofdstuk 3 Contant betalen Inleiding Chartaal geld Giraal geld Waardepapieren 35 Hoofdstuk 4 Klopt alles? Inleiding Kassa opmaken Kasverschillen Systeemproblemen 41 Hoofdstuk 5 Derving Inleiding Derving rond de kassa Diefstal Diefstalpreventie Overvalcriminaliteit Inbraakpreventie 53

7 Hoofdstuk 6 Gevaar! Inleiding Externe gevaren Interne gevaren Agressie in en rond de winkel Calamiteiten Brandpreventie Pictogrammen 64 Hoofdstuk 7 Kwaliteitszorg, milieuzorg en arbozorg Inleiding Geïntegreerd zorgsysteem Kwaliteitszorg Milieuzorg Arbozorg 79 Index 86

8 7

9 8

10 Voorwoord TIP 1! Lees dit eerst voor je begint te bladeren en te lezen in dit boek! Voor wie is de methode bedoeld? Voor je ligt een bronnenboek dat hoort bij de methode Ambitie.info. Dit is de methode voor vijf detailhandelsopleidingen op niveau 3 en 4. Deze vijf opleidingen vallen onder de drie kwalificatiedossiers Verkoopspecialist, Manager Handel en Ondernemer Detailhandel. De vijf opleidingen zijn: Verkoopspecialist detailhandel (niveau 3) Eerste verkoper (niveau 3) Afdelingsmanager (niveau 4) Filiaalmanager (niveau 4) Ondernemer detailhandel (niveau 4). Kwalificatiedossier Uiteraard worden aan de opleiding eisen gesteld met betrekking tot het uitvoeren van het beroep. De eisen die aan jou worden gesteld om in een bepaald beroep aan de slag te kunnen, staan vermeld in een zogenaamd kwalificatiedossier. In dit kwalificatiedossier staan de kerntaken vermeld. Kerntaken zijn de belangrijkste taken die in een beroep voorkomen. Om deze kerntaken goed onder de knie te krijgen, moet je werkprocessen uitvoeren en competenties ontwikkelen. Werkprocessen zijn werkzaamheden Opleidingsstructuur Jaar 3 Kernfase Keuze Jaar 2 Basisfase 4. Context! LLB niv. 3/4 en Nederlands en Rekenen 3. Basisbronnenboek Kassa en veiligheid Jaar 1 2. Basisbronnenboek Verkopen, inclusief Teachme E.com 1. Basisbronnenboek Werken in de winkel Opmerking: Alle opleidingen starten met het volgen van de opleiding Verkoopspecialist. 1. Basisbronnenboek Werken in de winkel 2. Basisbronnenboek Verkopen, incl. Teachme E.com 3. Basisbronnenboek Kassa en veiligheid 4. Context! LLB niv. 3/4 en Nederlands en Rekenen 5. Basisbronnenboek Leidinggeven 6. Bronnenboek Verkoop optimaliseren 7. Bronnenboek Economie en recht 8. Bronnenboek Personeelsmanagement detailhandel 9. Bronnenboek Ondernemen BPV Afstudeerfase Verkoopspecialist Manager handel Ondernemer detailhandel Basisbronnenboek Leidinggeven 4. Context! LLB niv. 3/4 en Nederlands en Rekenen die je dagelijks moet uitvoeren. Om dat goed te kunnen doen, moet je allerlei kwaliteiten ontwikkelen, zoals samenwerken, luisteren, initiatief nemen, vakkennis ontwikkelen en leren omgaan met stress. Dat noem je competenties. De bronnenboeken en de website van de methode Ambitie.info zullen je hierbij helpen. 9

11 10 Hoe werkt de methode? De methode bestaat uit acht bronnenboeken, een website en de methode Context! voor Leren, loopbaan en burgerschap. Voor Nederlands kun je de methode Taal op niveau gebruiken en voor rekenen de methode Rekenpraktijk. Voor elke opleiding heb je een aantal bronnenboeken nodig. Er zijn vier basisbronnenboeken die iedereen zal gebruiken en daarna verschillen de boeken per opleiding. In de opleidingsstructuur kun je zien welke boeken voor jouw opleiding van toepassing zijn. In deze bronnenboeken staat belangrijke basistheorie en worden begrippen uitgelegd. Met voorbeelden wordt aangetoond waarom de theorie belangrijk is voor werknemers in de detailhandel. Op de website vind je in het Opdrachtenmagazijn de opdrachten en extra bronmateriaal onder Bronnen. Deze website kun je bereiken via Het Opdrachtenmagazijn In het Opdrachtenmagazijn vind je inzichtopdrachten, cases, opdrachten waarvoor je in actie moet komen en Euromiljonairs kennisquizzen. Deze zijn onderverdeeld per opleiding en kerntaak, en per boek en hoofdstuk. Je kunt op verschillende manieren met het Opdrachtenmagazijn werken. Je kunt bijvoorbeeld eerst een hoofdstuk uit je bronnenboek afronden en daarna in het opdrachtenmagazijn de bijbehorende opdrachten gaan maken. Maar je kunt ook beginnen met de opdrachten en het

12 bronnenboek erbij pakken als je extra informatie nodig hebt. Door middel van de zoekoptie aan de linkerkant van het scherm kun je de juiste opdrachten gemakkelijk terugvinden - het zogenaamde zoeken, selecteren en filteren van opdrachten. De opdracht kun je van de website downloaden en in Word maken. Daarna kun je de opdracht uitprinten of opslaan. Voordat je begint met het maken van de opdrachten, moet je dit even overleggen met je docent. Hij zal je vertellen hoe je precies met de opdrachten aan de slag moet. TIP 2! Lees in de Helpfunctie op de website goed na hoe alles precies werkt. Het is eenvoudig, maar lees het wel eerst even. Bronnen Bij sommige opdrachten of activiteiten uit het Opdrachtenmagazijn heb je hulpmiddelen nodig. Dit kan een filmpje zijn, een geluidsfragment of een link naar een website. Deze hulpmiddelen staan onder het kopje Bronnen. Deze kun je door middel van de zoekoptie aan de linkerkant ook weer makkelijk terugvinden. Daarnaast staan er ook per opleiding en kerntaak hyperlinks naar websites en links naar leuke ondersteunende filmpjes op YouTube. Deze staan niet direct in verband met een opdracht, maar zijn wel leuk en interessant om te bekijken op het moment dat je met een bepaald hoofdstuk bezig bent. Inloggen Als je gebruik wilt maken van moet je eerst de DigiCode activeren die voor in dit boek staat. Tijdens dit activeren maak je een eigen wachtwoord en gebruikersnaam aan waarmee je kunt inloggen. Het activeren van de DigiCode gaat als volgt: 1. Ga naar de website digicode.edu-actief.nl. 2. Als dit de eerste keer is dat je een DigiCode activeert, klik dan op Hier registreren. Ben je al geregistreerd, dan kun je verdergaan met stap Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en voer een geldig adres in. 4. Klik op DigiCode activeren. 5. Vul de DigiCode in die voor in dit boek staat. Deze code bestaat uit 4x6 tekens. Met behulp van je gebruikersnaam en wachtwoord kun je inloggen op Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. Vervolgens krijg je toegang tot het Opdrachtenmagazijn en de Bronnen. Je gebruikersnaam en wachtwoord zijn na het activeren van de DigiCode twaalf maanden geldig. Veel succes! 11

13 12

14 hoofdstuk 1 Afrekenen

15 14 Inleiding Het afrekenen is het laatste onderdeel van een verkoopgesprek. De competenties die je bij dat gesprek gebruikt, heb je ook nu weer nodig. Zorg dat je: klantvriendelijk bent de wensen van klanten signaleert goed luistert non-verbale signalen oppikt inlevingsvermogen en aanpassingsvermogen toont. Tips bij het afrekenen: Zorg van tevoren voor een perfecte afrekenplek. Neem voldoende tijd. Begeleid de klant naar de kassa. Vraag de klant hoe hij wenst te betalen: contant, chippen, pinnen of met de creditcard. Vergeet niet de kassabon mee te geven. Geef informatie over het eventueel ruilen van het artikel. Pak het product netjes in als de klant dat wenst. Vraag of hij een plastic tas wil. Neem vriendelijk afscheid van de klant. Bijverkoop Het moment van afrekenen is een prima mogelijkheid voor bijverkoop. Vandaar dat je op en rond het afrekenmeubel vaak displays ziet staan met impulsartikelen. In de supermarkt vind je daar rolletjes snoep, op de toonbank van een kledingzaak staat een aanbieding van witte T- shirts, bij de tijdschriftenzaak staan daar de krasloten. Een goede verkoper vraagt ook altijd of hij de klant nog verder kan helpen. Een bak met impulsartikelen bij de kassa van een supermarkt. 1.1Gereedmaken afrekenpunt TOP 10-ERGERNISSEN IN DE SUPERMARKT LEIDSCHENDAM - Voor een leeg schap komen te staan, is de grootste ergernis (27 procent) van consumenten bij een bezoek aan de supermarkt. Dat blijkt uit de ergernissen top- 10 samengesteld door EFMI Business School die het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) donderdag naar buiten bracht. Artikelen die helemaal uit het assortiment zijn verdwenen, volgen direct daarna met 26 procent. Een kwart van de bezoekers stoort zich aan lange rijen bij de kassa, een even grote groep als degenen die er niet van houden als de vakken worden bijgevuld terwijl de winkel open is.

16 Vijf jaar geleden werd de lijst van ergernissen nog aangevoerd door lang wachten bij de kassa (30 procent). ''Hier kan je zien dat de supermarkten aan dat punt gewerkt hebben'', zegt directeur onderzoek Marcel van Aalst van EFMI. Anderzijds krijgen mensen nu juist stress bij het inpakken van de boodschappen. Bij de kassa's gaat het zo snel dat ze zich opgejaagd voelen bij het in de tassen proppen van de boodschappen, zo geeft 22 procent aan. Die lange rijen bij de kassa zouden in de toekomst wel eens minder kunnen worden, omdat alle supermarkten kassa's gaan invoeren waar alleen met pin kan worden afgerekend. Dat is bedoeld om de supermarkten minder gevoelig voor overvallen te maken. ''Veel betalingen met pin zorgen ook voor meer efficiency. Volgens Van Aalst moeten de supers zich zorgen maken over de hoge score van de lege schappen. ''Ze moeten hier echt op letten. Te veel conflicten met leveranciers en slechte bevoorrading leiden tot veel ergernis bij de klant.'' De brancheorganisatie voor de supermarkten ondervroeg consumenten ook over welke producten zij in het supermarktassortiment vinden horen. Bijna driekwart van de mensen vindt dat pillen zonder recept bij de supermarkt in het schap zouden moeten staan. Ook alcoholhoudende dranken scoren hoog (70 procent) gevolgd door kaart- en ticketverkoop. (ANP) Parool 11 juni Het afrekenen bij de supermarkt kan leiden tot veel ergernis. Dat moet je natuurlijk zien te voorkomen. Vandaar dat een goede organisatie rond het afrekenpunt van groot belang is. Je weet dat er de hele dag klanten binnen kunnen komen. Daar moet je op voorbereid zijn. Dus ook aan de kassa is steeds alles gereed om de volgende klant te bedienen. Dat begint met het gereedmaken van het afrekenpunt - de plaats waar de klant afrekent en waar de artikelen worden ingepakt. 15 Een lange wachtrij voor de kassa.

17 16 Een netjes onderhouden afrekenpunt. Check-out In zelfbedieningswinkels noem je het afrekenpunt ook wel de check-out. Een check-out bestaat uit: transportband Hier legt de klant zijn artikelen op. kassaplaat Op deze plaat registreer je het artikel. Het artikel haal je langs een scanner. kassaterminal Dit is de feitelijke kassa met beeldscherm, toetsenbord, geldlade, bonrol en soms een scanner. scanner Een scanner is een laserstraal die de streepjescodes leest. De scanner is in de terminal ingebouwd of bevindt zich onder de glasplaat van het kassameubel. Door artikelen langs de scanner te halen 'leest' deze de codes die op de artikelen zijn vermeld. In winkels waar producten verkocht worden die je moeilijk langs de scanner kunt halen, gebruik je een handscanner of een leespen. computer Hierop is de kassaterminal aangesloten. In het geheugen van de computer staan alle gegevens over de artikelen. Deze computer kan deel uitmaken van het kassameubel, maar kan ook centraal staan om meerdere terminals tegelijk van informatie te voorzien. printer Omdat de computer allerlei zaken kan registreren is het ook handig als je daar uitdraaien van kunt maken. Zo kun je gegevens controleren, beheren en analyseren. betaalautomaat Hier haal je de betaalpas doorheen; de magnetische strip op de pas wordt door het apparaat gelezen. De klant kan zich vervolgens legitimeren door het intoetsen van zijn pincode. Het begint met opruimen Het afrekenpunt moet er schoon en verzorgd uitzien. Vaak staat het afrekenpunt aan het begin van de winkel en is het dus het eerste meubel waar de klant kennis mee maakt. Ziet het afrekenpunt er niet verzorgd uit, dan zal de klant geen goede indruk van het bedrijf krijgen.

18 Een belangrijke reden om ervoor te zorgen dat het afrekenpunt er keurig verzorgd uitziet. Dat betekent dus: bonnen, stukken pakpapier en vertrapte folders of andere troep op of rond het afrekenpunt opruimen het afrekenpunt schoonhouden (doekje met schoonmaakmiddel, stoffer en blik, bezem). Controle vooraf Een lange rij aan de kassa is een grote ergernis voor de klanten. En die ergernis is nog groter als de oorzaak ligt bij een technisch mankement. Als de kassa niet werkt, ligt de hele afrekening stil. Controleer dus elke keer voordat je begint of alles goed werkt. Kijk ook vooraf of alles wat je nodig hebt bij het afrekenpunt op voorraad is. De verkoopartikelen rond het afrekenpunt moet je bijvullen. Een deel van de omzet haalt een winkel uit bijverkoop en impulsaankopen. Als medewerker heb je daar een belangrijke taak in. Vaak koopt de klant behalve het hoofdartikel ook een aantal kleinere artikelen. Maar klanten kunnen ook door het presenteren van artikelen bij de kassa tot meer aankopen gestimuleerd worden. Controleer of de kassabonnen duidelijk leesbaar zijn. 1.2 Het afrekensysteem Er zijn veel verschillende kassa s. Vandaar dat we alleen enkele hoofdzaken aanstippen. Het werken met de kassa is pas goed te leren als je in een winkel werkt. De kassafuncties Voor de winkel heeft een kassa veel meer kassafuncties dan voor de klant. Een kassa kan de volgende functies hebben: bewaarfunctie rekenfunctie registratiefunctie controlefunctie informatiefunctie. 17 De laatste prijslijsten en prijswijzigingen moeten bij het afrekenpunt aanwezig zijn of ze moeten doorgevoerd zijn in het computersysteem. De klant rekent erop dat je de prijs in rekening brengt die op het artikel staat vermeld. Het staat dus slordig als de prijs op het artikel niet overeenkomt met de prijs die je op de kassa aanslaat. Gebruiksklaar maken Als het afrekenpunt helemaal op orde is gemaakt, moet je de kassa gebruiksklaar maken. Let bij het gebruiksklaar maken van de kassa op de volgende punten: Kijk of er voldoende wisselgeld aanwezig is. Stel de juiste datum in (bij een computerkassa is dit niet nodig). Controleer of de bonrollen in de kassa aanwezig zijn. Geld bewaar je veilig in een kassa.

19 18 De bewaarfunctie Het geld berg je op in de vakjes van de kassalade onder in de kassa. Om misverstanden te voorkomen is de kassalade op een vaste manier ingedeeld. Alle biljetten en munten hebben hun eigen vakje. Zo is de kans op vergissingen (bij het teruggeven van wisselgeld bijvoorbeeld) het kleinst. De kassalade is afsluitbaar en alleen toegankelijk met een sleutel. Het geld dat in de kassa zit, gebruik je als wisselgeld. Een losse afroombox of cashbox zorgt voor extra veiligheid. Dit is een afsluitbare metalen kist met een gleuf aan de bovenkant, waar je het papiergeld en de waardepapieren in stopt; geld dat niet direct nodig is als wisselgeld. Wat in de afroombox zit, kan een overvaller niet meer zo makkelijk meenemen. Bij winkels met meerdere kassa s zal men regelmatig afromen. De rekenfunctie De verkoper moet voor elk artikel dat de klant koopt een kassahandeling verrichten. Hij moet de verkoopprijs aanslaan of de scanner gebruiken. De kassa gaat vervolgens aan het werk en maakt gebruik van zijn rekenfunctie. Hij telt de verkoopprijzen bij elkaar op, vermenigvuldigt de verkoopprijs met het aantal gelijke artikelen en haalt het bedrag aan statiegeld eraf. Is er sprake van een kortingspercentage, dan verrekent de kassa dit automatisch. En dat allemaal razendsnel en foutloos. De registratiefunctie De kassa verwerkt en onthoudt alle gegevens en geeft deze weer op verschillende bonrollen. Dit zijn smalle rolletjes papier die je in de kassa plaatst. De kassa drukt de gevraagde gegevens af op de bonrol. Dit kunnen gegevens zijn over de verkoopprijzen, het aantal verkochte artikelen, het aantal klanten, de afzet en omzet van artikelgroepen, kassa-aanslagen, de omzet per verkoper en de manier van betalen. De kassa kan op elk willekeurig moment gegevens registreren, zodat de detaillist op ieder gewenst moment de ontwikkelingen in zijn winkel kan volgen. Door de registratiefunctie kan de detaillist veranderingen in zijn winkel ontdekken, personeelsprestaties analyseren, het inkoop- en bestelbeleid evalueren en nog veel meer. De controlefunctie Doordat de kassa gegevens registreert, kun je achteraf controleren of bijvoorbeeld de kassaaanslagen goed zijn gedaan. Je kunt ook controleren of de prijs van een artikel klopt. Hierdoor krijgt de kassa een controlefunctie. Aan het eind van de dag tel je het geld in de kassalade. De uitkomst vergelijk je met de omzetgegevens van die dag. Als het goed is zit hier geen verschil tussen. Is dat wel het geval dan is er een kasverschil. Bij een negatief verschil (er zit te weinig geld in de kassa) spreek je van een kastekort. Is er sprake van een positief verschil (er zit te veel geld in de kassa) dan is er sprake van een kasoverschot. De informatiefunctie De kassa geeft door middel van de kassabon informatie aan de klant over de gekochte artikelen en krijgt daardoor een informatiefunctie. Welke artikelen zijn tegen welke prijs gekocht? De kassabon kan echter nog meer gegevens vermelden: de naam van de winkel, het moment van aanschaf, het kassanummer en zelfs de naam van de verkoper. Bij sommige kassa s is het mogelijk om een extra tekst af te drukken. Dit zou een reclametekst kunnen zijn of een mededeling die voor de klant van belang is. Maar een afrekensysteem kan nog meer informatie verwerken als het gekoppeld wordt aan een computer. We spreken dan van een POSsysteem (Point-Of-Sale). De kassa kan dan gegevens verstrekken over de geld- en goederenstroom, maar ook over voorraad, productiviteit en andere gegevens. Bestaat bij dit systeem ook nog de mogelijkheid dat de klant elektronisch kan betalen (pinnen en chippen), dan noemen we dat een POP-systeem, ofwel een Point-Of-Payment systeem. Hierbij wordt de betaling van de bankrekening van de klant afgeboekt en op de rekening van de detaillist bijgeschreven.

20 1.3 Soorten kassa s Er zijn verschillende soorten kassa s; de ene kassa kan meer dan de andere. Niet iedere detaillist heeft immers behoefte aan dezelfde kassagegevens. Hieronder behandelen we de verschillende soorten van ouderwets naar modern. slinger. De moderne mechanische kassa s zijn gebruiksvriendelijker en kennen meer toepassingen. De echte mechanische kassa gebruikt men tegenwoordig alleen nog maar uit nostalgisch oogpunt. De schrijfkassa De schrijfkassa is de eenvoudigste en goedkoopste kassa waar nog mee wordt gewerkt. Hij bestaat uit een afsluitbare kassalade met daarop een paragonbon. Dit is een bon met een doorslag, zeg maar een kopietje. Op de bon schrijf je met de hand de aankoop en de prijs. Het origineel krijgt de klant mee en de winkel prikt de doorslag als controlebon op een metalen pen. De enige reden waarom detaillisten hier nog mee werken is het imago dat de winkel heeft. In een antiekzaak zou je bijvoorbeeld een schrijfkassa kunnen tegenkomen. Hij past bij de uitstraling van de winkel. 19 Een mechanische kassa. Een paragonbon. De mechanische kassa De mechanische kassa is in de loop der tijd uitgegroeid tot een goed bruikbaar apparaat om mee af te rekenen. De oude mechanische kassa s leken wel wat op een ouderwetse gokkast met allemaal hendels, schuiven, tandwielen en een De elektronische kassa Naast de computerkassa is de elektronische kassa een van de meest voorkomende kassa s. Je bedient de kassa met elektronische toetsen. De toetsen zijn te verdelen in cijfertoetsen, functietoetsen en groepentoetsen. cijfertoetsen De cijfertoetsen zijn bedoeld om bedragen en getallen in te voeren (vergelijk de toetsen op een rekenmachine). groepentoetsen De groepentoetsen geven een opdracht voor de registratie van een artikelgroep (bijvoorbeeld vleeswaren of groente en fruit ). Op deze manier krijgt de klant een duidelijke kassabon en kan de omzet per artikelgroep worden bekeken. functietoetsen De functietoetsen geven een opdracht voor de uitvoering van een bepaalde bewerking.

21 20 Zo zijn er functietoetsen voor optellen, aftrekken en vermenigvuldigen, maar er is vrijwel altijd ook een correctietoets en een (sub)totaal toets. Een bijzondere functietoets is de Price-Look- Up (PLU) voor het automatisch opvragen van de verkoopprijs. Deze toets vind je op zogeheten PLU-kassa's. Elk artikel heeft een bepaalde code. Als je dat nummer op de kassa intikt en je drukt de PLU-toets in, dan zoekt de computer naar de artikelgegevens en de daarbij behorende prijs. De voordelen van de elektronische kassa ten opzichte van de mechanische kassa zijn: Je hoeft niet meer ieder artikel afzonderlijk te prijzen (schapkaarten kunnen volstaan). Je kunt prijswijzigingen direct invoeren. Je krijgt een duidelijke en overzichtelijke kassabon. Er is minder kans op foute bedragen. De kassa registreert de verkochte artikelen. Statiegeldbedragen worden in de computer opgeslagen. De computerkassa De moderne computerkassa is voorzien van een scanner. Deze kassa noemen we daarom ook wel een scanningkassa. Naast een scanner zijn ook de bekende cijfer-, groepen- en functietoetsen aanwezig. Mocht de scanner de streepjescode niet kunnen lezen, dan kun je dus altijd nog handmatig aanslaan. De computerkassa verwerkt de aanslagen via codes. Elk artikel heeft zijn eigen artikelcode, waardoor de computer het artikel herkent en foutloos registreert. De computerkassa wordt steeds meer toegepast. Hij biedt dan ook veel voordelen ten opzichte van de mechanische kassa: geen foute aanslagen werkt snel prijsveranderingen direct en centraal ingevoerd overzichten van omzetten en voorraden per artikel automatisch overzicht van de te bestellen artikelen mogelijkheid tot automatisch bestellen overzichtelijke kassabon. Een elektronische kassa. Een computerkassa.

22 1.4 Het bedienen van de kassa In elke winkel is voor de bediening van de kassa een instructie beschikbaar. Deze handleiding bestaat uit de gebruiksaanwijzing van de kassa en afspraken die gelden bij het afrekenen. Kassa-instructieboek In een kassa-instructieboek kunnen de volgende zaken aan bod komen: 1. Verantwoordelijkheden Het moet voor een medewerker duidelijk zijn wat zijn verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn. Het kassa-instructieboek geeft ook duidelijk aan op welke momenten een kassamedewerker een beroep kan of moet doen op een leidinggevende. De verantwoordelijkheden van een verkoper (kassamedewerker) hebben hoofdzakelijk te maken met de bediening van de kassa en het omgaan met geld en waardepapieren. Daarnaast geeft de kassa-instructie aan hoe je bij een storing te werk moet gaan. 2. Gebruiksaanwijzing Het heeft geen zin een volledige gebruiksaanwijzing van de kassa bij de instructie te voegen. Een korte samenvatting kan volstaan. Tijdens de kassatraining leer je namelijk de belangrijkste handelingen. 3. Sleutels Omdat elektronische en computerkassa s alleen werken met behulp van sleutels, is het van belang dat de instructie aangeeft hoe je met de diverse sleutels moet omgaan. Ook vind je in de kassa-instructie wie welke sleutel in bezit mag hebben en mag gebruiken, wanneer je de sleutels mag gebruiken en waar je de sleutels moet opbergen. Als je met een elektronische kassa of een computerkassa gaat werken, moet je eerst een speciale sleutel in het functieslot steken. Er zijn verschillende soorten sleutels. Er is bijvoorbeeld een sleuteltje om de kassalade af te sluiten. Een andere sleutel waar je veel mee te maken krijgt, is de operatorsleutel. Deze is herkenbaar aan het opschrift OP. Met deze sleutel zet je de kassa aan en uit. Door deze sleutel in de X-stand te zetten kunnen X-bonnen geprint worden. X- bonnen geven een tussentijds overzicht van alle verkopen. In de REG-stand registreer je de verkopen en op TIME verschijnt de tijd op de kassadisplay. Naast de operatorsleutel kennen we ook de mastersleutel. Deze sleutel is aan de letter M van master te herkennen. Met deze sleutel kun je hetzelfde als met de operatorsleutel, bovendien kun je hiermee PLU-codes programmeren, fouten herstellen, Z-bonnen printen (voor totaaloverzichten) en gegevens uit het geheugen wissen. 4. Bedrijfsklaar maken van de kassa In de kassa-instructie staat hoe je het afrekenpunt bedrijfsklaar moet maken. Welke onderdelen moet je controleren en welke materialen 21 Sleutelstanden.

23 22 moeten aanwezig zijn? Om storingen in het afrekensysteem te voorkomen staat in de kassainstructie ook welke onderdelen van de kassa je dagelijks moet onderhouden. Denk bijvoorbeeld aan de kop van de printer, de scanner en het afleesvenster. 5. Indeling kassalade Afhankelijk van het type kassa is het van belang dat elke medewerker de kassalade op dezelfde manier indeelt. De wijze waarop je dit moet doen staat in de kassa-instructie. 6. Wisselgeld In de instructie staat soms ook hoeveel beginwisselgeld er in de kassa moet liggen. Dit kan elke dag een vast bedrag in een vaste samenstelling zijn, maar het kan ook wisselen, afhankelijk van de omzetoverzichten of het verwachte aantal klanten. Het betalen van de gekochte artikelen is een van de belangrijkste handelingen aan de kassa. Dit kan bepaalde problemen opleveren. Hoe kun je bijvoorbeeld je wisselgeld op peil houden? Door niet meer munten en bankbiljetten te gebruiken dan nodig is. Voorbeeld De klant moet 19,95 betalen. Hij betaalt met een briefje van 50,-. De display op de kassa geeft aan dat je 30,05 moet teruggeven. Als je dat voordelig wilt doen, dus door zo weinig mogelijk muntjes te gebruiken, geef je de klant het volgende terug: Vijf eurocent 0,05 Een biljet van 10, Een biljet van 20, Totaal 30,05 Door het geld op deze manier terug te geven raak je maar één muntstuk kwijt. Soms is het verstandiger om wat geld bij te vragen zodat je minder muntgeld hoeft terug te geven. Bijvoorbeeld: de klant moet 8,15 betalen en geeft je een biljet van tien euro. Dan kun je vragen of hij er 15 cent bij kan geven, dan hoef jij maar één munt van twee euro als wisselgeld terug te geven. 7. Betaalmiddelen In de instructie wordt aangegeven welke betaalmiddelen (munten, papiergeld, cadeaubonnen, creditcards) de winkel accepteert. Er moet ook in staan hoe een medewerker moet handelen als andere betaalmiddelen worden aangeboden. Wat moet je doen als de winkel bijvoorbeeld geen biljetten van 500 euro accepteert, maar de klant staat erop daarmee te betalen? 8. Controle van betaalmiddelen In het kader van dervingpreventie is het belangrijk dat de medewerkers weten op welke facetten zij moeten letten bij het controleren van betaalmiddelen. Als een klant met bankbiljetten betaalt, zal de medewerker bij grote bedragen de echtheid van die biljetten aan de hand van echtheidskenmerken moeten controleren. Er zijn ook apparaten in de handel die de belangrijkste echtheidskenmerken controleren. ECHTHEIDSKENMERKEN VOOR ALLE EURO- BANKBILJETTEN Watermerk Als je de bankbiljetten tegen het licht houdt, zie je een watermerk. Dit watermerk laat zowel een afbeelding zien als de waarde van het biljet in cijfers. Veiligheidsdraad Er zit een draad in het papier van het biljet. Wanneer je het bankbiljet tegen het licht houdt, zie je aan de linkerzijde van het biljet een donkere, verticale draad. Echtheidskenmerken voor de eurobankbiljetten van 5, 10 en 20 euro: Baanvormig folie met hologram Als je het biljet schuin houdt, zie je rechts aan

24 de voorzijde in een glanzende hologrambaan (een hologram is een afbeelding met diepte) het eurosymbool en de waarde van het bankbiljet. Iriserende baan Dit is een glanzende, regenboogachtige baan op de achterzijde die van kleur verandert wanneer je het biljet in het licht heen en weer beweegt. Het eurosymbool en de waarde van het bankbiljet zijn dan zichtbaar. Echtheidskenmerken voor de eurobankbiljetten van 50, 100, 200 en 500 euro: Zegelvormig folie met hologram Als je het bankbiljet schuin houdt, zie je rechts aan de voorzijde in een zegelvormig hologram een afbeelding en de waarde van het biljet in cijfers. Optisch variabele inkt Wanneer je het bankbiljet in het licht heen en weer beweegt, zie je rechts- onder aan de achterzijde dat de kleur van de waardecijfers van het biljet verandert van paars naar olijfgroen of bruin. De kleurverandering komt door een speciale inkt en is afhankelijk van de lichtinval. [Bron: eurosite.] 9. Signaleren en corrigeren van fouten Het is van groot belang dat je weet wat je moet doen als je een fout signaleert en dat je weet hoe je die moet corrigeren. Hier ligt een duidelijk verband met de bevoegdheden die je hebt. Bij welke fouten mag je zelfstandig optreden en onder welke omstandigheden moet je leidinggevende erbij komen? Help, een fout! Het kan gebeuren dat je zelf verkeerde bedragen hebt ingetoetst. In de meeste gevallen kun je een fout ongedaan maken door gebruik te maken van de directhersteltoets of de indirecthersteltoets. Ontdek je deze fout nadat je de TL-toets (totaal) hebt ingedrukt, dan zijn er drie mogelijkheden: Je maakt een nieuwe bon. De verkeerde bon gaat dan als foutbon in de kassalade. Je maakt een aparte foutbon. Hierop komt het verschil tussen het ingetoetste en het werkelijke bedrag. Je maakt een nulbon. Dit is een bon die je uitdraait zonder dat er een afrekening plaatsvindt. Hij geeft een bedrag van 0,00 aan. Op de achterkant schrijf je het verschil. 23 Met dit apparaat kun je controleren of een bankbiljet echt is.

25 24 Als direct na het aanslaan van de kassa blijkt dat je een te laag bedrag hebt aangeslagen, toets je het verschil daarna alsnog apart in. Dit meld je uiteraard wel even aan de klant. Ook hier kun je weer gebruikmaken van de directhersteltoets of de indirecthersteltoets. Ontdek je deze fout nadat je de TL-toets hebt ingedrukt, dan zijn er drie mogelijkheden: Je maakt een nieuwe bon. Alle artikelen toets je opnieuw in. Je maakt, na melding aan de klant, een aparte bon met het verschil. Je maakt een aparte foutbon voor het verschil tussen de aangeslagen en de werkelijke prijs. De foutbonnen laat je aftekenen door een daartoe bevoegde medewerker. 13. Afromen van de kassa In de kassa-instructie staat wie er verantwoordelijk is voor het afromen van de kassa en op welke manier je dat moet doen. Er staat ook in hoe je het geld bundelt en op welk moment je het in de afroombox moet storten. 14. Opmaken van de kassa Hoe draai je een afslagbon uit, hoe bereken je de gerealiseerde omzet en hoe ga je met kasverschillen om? Het is goed als jij als kassamedewerker zo veel mogelijk bij het opmaken van de kas betrokken bent. Je ziet dan zelf het resultaat en word je bewust van de verantwoordelijkheid die je hebt tijdens het werk aan de kassa. 10. Bonnen maken Aan de kassa kun je diverse bonnen maken. Van iedere afrekening maak je een kassabon, maar bij sommige artikelen, of op verzoek van de klant, zijn er ook andere bonnen mogelijk. Denk aan cadeaubonnen, kortingsbonnen, tegoedbonnen en retourbonnen. Soms vragen klanten om een btw-bon. Deze vraag kun je krijgen van klanten die aankopen doen op naam van hun bedrijf. Als de btw niet standaard op de kassabon vermeld staat, moet je voor hen een aparte btw-bon uitdraaien of uitschrijven. Op elektronische en computerkassa s zit een btw-toets die de btw op de bon vermeldt (op Engelstalige kassa s wordt dit aangeduid met VAT, value added tax). 11. Wisselen en overdracht van kassamedewerkers In de instructie lees je ook hoe de overdracht tussen verschillende medewerkers hoort te gaan. 12. Tellen van het geld De instructie geeft aan wie verantwoordelijk is voor het tellen van de kassa-inhoud. Als kassamedewerker moet je weten wat de juiste prijs is. Weet je het niet zeker? Vraag het dan of zoek het op!

26 15. Afsluiten van de kassa Welke activiteiten moet je uitvoeren bij het afsluiten van de kassa? De instructie geeft aan bij wie jij je moet afmelden en wat je moet afgeven en inleveren. 16. Signaleren van derving In de kassa-instructie staan ook afspraken over het signaleren van derving. Aan de kassa moet je bijvoorbeeld letten op overgeplakte prijzen en verstopte artikelen. 25