z a k e n k a n t o o r TRUYENS

Transcriptie

1 Tips en Trucs om te besparen Voeding Vervang de kant-en-klare en te veel verpakte tussendoortjes door zelf klaargemaakte boterhammen. De kant-en-klare tussendoortjes verbruiken veel verpakking. Ze worden immers vaak aangeboden in meerdere verpakkingen van verschillende materialen (individuele verpakking + groepsverpakking + beschermende folie). Die overdaad aan verpakking veroorzaakt nodeloos veel afval. Daar komt nog bij dat die tussendoortjes niet goed zijn voor de gezondheid (veel vetstoffen en suikers, weinig mineralen en vitaminen). Thuis zelf boterhammen klaarmaken om mee te nemen naar school, met een stuk fruit erbij, is veel beter voor de gezondheid en voor het milieu. Denk eraan een brooddoos te gebruiken: zo vermijd je het gebruik van plasticfolie of aluminiumfolie en breng je geen niet-recycleerbaar afval voort. Koop je groenten en fruit zonder verpakking in plaats van voorverpakt. De verpakkingen van voorverpakte artikelen zijn samengesteld (uit meerdere stoffen), omvangrijk en niet recycleerbaar. Ze vergroten nodeloos onze afvalberg. In bepaalde warenhuizen waar de klanten zelf hun groenten en fruit onverpakt wegen, is het mogelijk om minder zakjes te gebruiken. Zo kunt u verschillende groenten en fruit afzonderlijk wegen, ze allemaal in één zakje stoppen en alle prijsetiketten op dat ene zakje kleven. Op die manier verbruikt u een pak minder plastic zakjes. Koop de juiste hoeveelheid voedingsmiddelen: zo vermijd je dat er veel niet geconsumeerde voedingswaren in de vuilnisbak moeten worden gegooid. Zorg ervoor dat je de maaltijden plant, de voorraden controleert en een boodschappenlijstje maakt. Als je boodschappen doet voor meerdere dagen, koop je beter niet bederfbare goederen, maar voor de verse producten is het beste om ze te kopen in functie van de behoeften zodat je vermijdt er grote hoeveelheden te moeten van opslaan. Als dat niet mogelijk is, kun je het vlees bijvoorbeeld snel invriezen en daarna liefst toch niet te lang wachten om het op te eten. Drink leidingwater in plaats van flessenwater. De consumptie van flessenwater heeft een milieu-impact op verschillende momenten (bij het bottelen, het transport en de eliminatie van het afval) en geeft geen enkele garantie dat het water van betere kwaliteit is dan het leidingwater. Leidingwater is van goede kwaliteit (dankzij frequente en heel strenge controles), het is goedkoop, het is altijd beschikbaar en het moet niet vervoerd worden. Installeer vooral geen waterverzachter op het koudwatercircuit in je huis: dat maakt het water ondrinkbaar.

2 Verwarming z a k e n k a n t o o r Stel een lagere temperatuur in voor 's nachts en bij afwezigheid. De verwarming vertegenwoordigt 57% van de energiefactuur. De gemiddelde gezinsuitgaven voor verwarming lopen op tot ongeveer 700 per jaar. Deze post is dus niet te verwaarlozen. Vooral ook omdat de energieproductie grote vervuiling veroorzaakt. De temperatuur moet niet tot onder de 14 C verlaagd worden om condensatieproblemen te vermijden. Als je de ingestelde temperatuur in je woning met 1 C verlaagt, krijg je al grote besparingen. Een extra pull-over aantrekken is beter dan de verwarming hoger zetten. Kies een temperatuur die aangepast is aan het gebruik dat je van de kamers maakt: 18 C in de keuken, C in de leefkamers, C in de slaapkamers, 16 C in de gangen, de trapzalen en de WC. Als je 's avonds de luiken, de blinden of de gordijnen sluit, vermijd je dat de warmte naar buiten ontsnapt. De luiken vermijden 25% energieverlies als er dubbele beglazing is. Luiken verlagen het energieverlies met 60% als er enkele beglazing is. Een gordijn helpt het energieverlies met 10% te verlagen. Sluit goed de deuren van de kamers die weinig of niet verwarmd worden: zo vermijd je dat de kou zich in de verwarmde kamers verspreidt. Sluit ook goed de deur tussen de gang en de andere kamers. Denk eraan om de enkele beglazing door dubbel glas te laten vervangen. Informeer naar de premies die je daarvoor kunt krijgen. Als de radiatoren onder de ramen geplaatst zijn, moet je erop letten dat de gordijnen (zonneblinden) niet vóór de radiatoren hangen. Ze moeten bovendien zo dicht mogelijk bij de ramen hangen. Zo niet ontsnapt de warmte van de radiatoren achter de gordijnen.

3 Water Als je een spoelbeker gebruikt bij het tanden poetsen, spaar je water uit. De kraan opendraaien is een automatisme: daarbij wordt vergeten dat drinkwater een kostbaar voedingsproduct is. Voordat het water in je badkamer aankomt, heeft het een hele reeks bewerkingen ondergaan om het drinkbaar te maken. Neem liever een douche in plaats van een bad. Er wordt 39 liter/dag/persoon aan lichaamsverzorging besteed (d.i. 33% van het waterverbruik). Neem een douche in plaats van een bad: dat bespaart water, maar ook energie (nl. de energie die nodig is om het water te verwarmen). Je kunt bijkomende besparingen maken: door de douchekop door een spaarkop te vervangen, door de duur van het douchen in te korten of de kraan dicht te draaien tijdens het inzepen door een thermostatische kraan te plaatsen: dat bespaart nog eens 30% omdat je geen water laat wegstromen terwijl je de temperatuur van het water regelt. Vervang de klassieke douchekop door een spaarkop. Op minder dan een jaar tijd kan één persoon de aankoopprijs van een spaarkop (+/- 30 ) terugverdienen. Je kunt ook de duur van het douchen inkorten. Bijv.: 2 minuten minder lang douchen (i.p.v. de gemiddelde 8,5 minuut) bespaart 11 m³ water of 26 op een jaar tijd. Vervang de waterspoeling door een spaarsysteem met twee knoppen. Er wordt gemiddeld elke dag 43 liter water gebruikt voor de waterspoeling (d.i. 36% van het waterverbruik). De oude waterspoeling vervangen door een nieuwe met twee knoppen helpt je besparen. Als het gezin uit 4 personen bestaat zal de investering (+/- 100 ) op een jaar tijd terugverdiend zijn. Het is niet altijd nodig om te investeren in een reservoir met twee knoppen. De meeste moderne waterspoelingen zijn uitgerust met een knop waarmee de spoeling onderbroken kan worden. Zo kun je zelf bij elk gebruik de nodige hoeveelheid water inschatten. Maar dat is zeer bij benadering. De moderne toiletten hebben speciale toiletpotprofielen om minder water te verbruiken. 4 liter volstaan voor het spoelen na een grote boodschap en er is maar 2,5 l nodig na een kleine boodschap. Zo bespaar je 30 m³ (71 ) water per gemiddeld gezin en per jaar.

4 Je kunt op een bestaande waterspoeling een dubbele knop installeren. Dat is heel gemakkelijk en goedkoop. De kit kost ongeveer 7. Jammer genoeg is die kit niet verkrijgbaar voor alle modellen van waterspoeling. Herstel elk waterlek. Elk lek moet hersteld worden om enorme waterverspillingen tegen te gaan. Dat lekkende water is immers drinkwater: een natuurlijke hulpbron die alsmaar zeldzamer en kostbaarder wordt. Om de lekken op te sporen neem je de meterstand op voor het slapengaan (geen water verbruiken 's nachts) en bekijk je de meterstand opnieuw bij het opstaan: vergelijk de twee waarden. Het verschil is de hoeveelheid water die is gelekt. Meestal ligt het probleem bij de dichtingen. Je moet ze eerst schoonmaken en de kalk verwijderen met behulp van azijn. Als de kraan dan nog lekt, moet je de dichting of de kraan vervangen: dat kun je gemakkelijk zelf doen.

5 Hygiëne en onderhoud Een geconcentreerd wasproduct gebruiken kost minder en veroorzaakt minder milieuvervuiling. De was doen vervuilt het water, brengt verpakkingsafval voort en verbruikt energie. Je kunt nochtans gemakkelijk de watervervuiling en de hoeveelheid verpakkingsafval verkleinen door voor een geconcentreerd wasmiddel te kiezen. Een geconcentreerd product is niet duurder dan een klassiek product en even efficiënt. Lees aandachtig de doseervoorschriften. Gebruik er niet meer van dan nodig: je kunt de doses zelfs verminderen (tot de helft minder naargelang de producten) en dezelfde efficiëntie behouden. Vervang de schoonmaakdoekjes door een emmer, dweil en allesreiniger. Gebruik dweilen en vodden van microvezels. De dweilen van microvezels zijn niet alleen machinewasbaar, maar ze zijn ook efficiënter dan de klassieke dweilen. Je kunt dus ook besparen op de onderhoudsproducten. Vervang de wegwerpluiers door wasbare luiers. Een wegwerpluier heeft gemiddeld 500 jaar nodig om op een stortplaats te ontbinden; hem verbranden verbruikt energie en veroorzaakt vervuilende uitstoot. Een kind zal gemiddeld luiers verbruiken voordat het helemaal zindelijk is. Wasbare luiers gebruiken is dus geen klein, onbetekenend gebaar voor het milieu. In werkelijkheid kosten de wegwerpluiers meer dan duizend euro per kind; de wasbare luiers kosten minder en de uitgave wordt snel terugverdiend als andere (volgende) kinderen ze daarna ook gebruiken. Koop wasbare luiers van hennep: die absorberen meer. De wasbare luiers drie maten passen zich beter aan de lichamsbouw van het kind aan dan de luiers twee maten.

6 Elektriciteit Gebruik spaarlampen. z a k e n k a n t o o r Een gemiddeld gezin verbruikt jaarlijks 500 à 750 kwh elektriciteit voor verlichting. Dat vertegenwoordigt 10% à 15% van het elektriciteitsverbruik en 40% van het budget voor uitgaven voor elektriciteit. Besparen op elektriciteit is belangrijk want de productie in gasturbinecentrales veroorzaakt vervuiling en de productie in kerncentrales brengt extreem gevaarlijk en uiterst duur te beheren afval voort. Er bestaan spaarlampen in alle formaten en soorten: je zult dus zeker een gepaste lamp kunnen vinden voor al je verlichtingsvoorzieningen. Met elke gloeilamp van 60 W die je vervangt, bespaar je 49 W per uur, d.i. 0,006 /uur. Wanneer je die lamp één uur per dag gebruikt, bespaar je 2,19 op een jaar. Vermenigvuldigd met het aantal lampen in een woning (gemiddeld 23) en het aantal gebruiksuren vertegenwoordigt dat al snel veel geld. Bijkomende tips : Doe het licht uit wanneer je een kamer verlaat (zelfs als het spaarlampen zijn!). Installeer een timer of bewegingssensor in de ruimten waar je alleen maar passeert (gang en trapzaal). Je kunt beter meerdere lichtpunten hebben dan één sterke verlichtingsinstallatie die de hele kamer verlicht. Installeer bijvoorbeeld een lamp dichtbij je leesstoel, een lamp boven het werkblad in de keuken. Neem geregeld het stof af van de lampen. Richt kantoorruimte en woonkamers zo in dat er veel natuurlijk licht van de zon naar binnen valt. Denk eraan de werkbladen dicht bij de ramen te plaatsen. Verf de muren in lichte kleuren en plaats spiegels om het licht te weerkaatsen. Vervang de lampen voordat ze de geest geven: op het einde van hun levensduur verlichten ze minder goed, maar verbruiken ze evenveel energie. Ze kunnen vanaf dat moment dienst doen op plaatsen waar de lichtkwaliteit minder belang heeft (kelder, zolder, garage). Gooi de buislampen en spaarlampen (fluocompacte lampen) niet in de vuilnisbak: ze bevatten giftige dampen van zware metalen die slecht zijn voor de gezondheid en voor het milieu. Lever ze in bij het containerpark of via de inzameling van klein chemisch afval. Trek de stekker uit van de apparaten die anders in stand-bymodus blijven. Veel van onze elektrische apparaten verbruiken nog energie wanneer we ze niet gebruiken of wanneer ze "uit" staan. Zolang het kleine stand-bylampje brandt of de display verlicht is, verbruikt het apparaat stroom. Er wordt algemeen aangenomen dat

7 het verbruik van apparaten in de stand-bymodus rond de 400 à 550 kwh per jaar bedraagt. Dat betekent een nutteloze uitgave van 52 à 72. Je zet de stroomtoevoer naar die apparaten slechts helemaal af door de stekker uit te trekken of een schakelaar op het verlengsnoer om te schakelen. Vervang wegwerpbatterijen door oplaadbare batterijen. Wegwerpbatterijen brengen sterk vervuilend afval voort: de bodem en het water wordt door de zware metalen (kwik, cadmium, lood, nikkel, zink, mangaan) aangetast. Wanneer je oplaadbare batterijen gebruikt, moet je een oplader kopen: de prijs daarvan verdien je snel terug. Vergeet niet om je oplaadbare en je wegwerpbatterijen op het einde van hun levensduur in te leveren via de selectieve inzameling van batterijen. Doe de was op lage temperatuur. Gebruik de laagst mogelijke wastemperatuur. Wassen op 40 C verbruikt immers tweemaal minder elektriciteit dan wassen op 60 C en driemaal minder dan wassen op 90 C. Wassen op 40 en 60 C kan tot 35% van de energie helpen besparen. Wassen op een hoge temperatuur is trouwens hoe langer hoe minder nodig. De poeders werken heel goed op lage temperaturen en op alsmaar minder stukken textiel staat dat ze op hoge temperaturen gewassen mogen worden (de fabrikanten nemen geen risico). Op hoge temperatuur is het gevaar groter dat de was beschadigd wordt en/of krimpt. Bijkomende tips : De machine halfvol laten draaien is energieverspilling. Een derde van alle wasbeurten zou vermeden kunnen worden als de machines altijd (en alleen maar) vol zouden draaien. Om het verbruik van de droogkast terug te schroeven, moet je de was op een hogere snelheid droogzwieren. Met 1200 omwentelingen/minuut bespaar je 20% energie voor de droogkast in vergelijking met een centrifugering op 800 toeren/minuut. Als de wasmachine aan vervanging toe is, let dan op het energieverbruik van de machine die je in de plaats koopt: kies voor een wasmachine van de klasse AAA. Dat zal nog meer besparing opleveren. Laat de was liever drogen aan de lijn dan in een droogkast. De droogkast verbruikt enorm veel elektriciteit: tot driemaal meer dan de wasmachine. Maar elektriciteit is duur en de productie ervan is vervuilend (luchtvervuiling, extreem gevaarlijk afval...). Je kunt je was ook aan de lijn laten drogen. Je kunt je was ook half in de droogkast laten drogen om ze een beetje te verzachten en het drogen afronden aan een lijn: zo spaar je onmiddellijk 43 uit. Plaats de droogkast in een verwarmde kamer, zelfs in de winter: zo beperk je het energieverbruik voor het drogen. De cyclus verlengen door de temperatuur te verlagen levert ook besparingen op. Sommige droogkasten zijn trouwens uitgerust met een spaarknop. Gebruik hem. Schakel de computer en het scherm uit wanneer ze gedurende een half uur niet gebruikt worden.

8 De computer is een grote energieverslinder. Maar hij moet niet continu aan staan terwijl je aan de telefoon bent of terwijl je iets anders leest... Om de monitor en de harde schijf zichzelf te laten uitschakelen ga je als volgt te werk: Klik (in volgorde) op - de knop start - de knop control panel - display properties - screen saver - monitor power - power schemes In power schemes stel je "Turn off monitor" in op 15 minuten en "Turn off hard disk" op 30 minuten. Print zo weinig mogelijk met de gezinsprinter. Door enkele eenvoudige tips toe te passen kun je het aantal geprinte documenten beperken (en met 3/4 verminderen): Print niet al je mails, maar lees ze op het scherm. Om documenten op het scherm te lezen, moet je de functie "reading lay-out" gebruiken. Gebruik de functies die het mogelijk maken om opmerkingen in een digitale tekst zichtbaar te maken. Zo kun je ze op het scherm nalezen en opmerkingen aanbrengen zonder dat je de tekst moet printen. Print je documenten in de spaarmodus. Print recto/verso: zo verbruik je de helft minder papier. Hergebruik het papier waarop je al aan één kant geprint hebt: zo verbruik je de helft minder papier. Archiveer documenten digitaal (op de harde schijf, op een cd-rom, op een memory stick...): op een cd-rom kun je het equivalent opslaan van een halve ton documenten op papier.

9 Aankopen doen z a k e n k a n t o o r Huren of ontlenen is slimmer dan kopen. Ook als je maar één DVD per maand bekijkt, kun je al een besparing realiseren door ze te huren in plaats van ze te kopen. DVD's huren laat toe om er meer te bekijken want de huurprijs is echt heel laag in vergelijking met de aankoopprijs. Als je toch enkele DVD's koopt, denk er dan aan om ze in je familie of vriendenkring te laten rondgaan. Zo maak je meer mensen gelukkig maken en het maakt je aankoop rendabeler. Het is heel interessant om de boeken die je leest te huren of ze te ontlenen van kennissen. Als je zelfs maar twee boeken per maand leest, kun je al 350 per jaar besparen door ze te ontlenen in plaats van ze te kopen. Denk eraan ze te ontlenen van vrienden, familie: zo krijg je er nog persoonlijk advies bij en heb je meteen gespreksonderwerpen voor de familiebijeenkomsten. Door materiaal dat je maar af en toe gebruikt te huren, kun je geld besparen. Materiaal zoals een schuurmachine, een hogedrukreiniger, een hakselmachine, een kettingzaag enz. zijn uitrustingen die je maar af en toe gebruikt. Het is dus niet nuttig om ze te kopen: ze nemen toch vooral maar bergruimte in de kelder of de garage in. Door ze te huren of te ontlenen van vrienden, buren of familie spaar je voor elk apparaat de natuurlijke hulpbronnen uit die nodig zijn om het te maken en spaar je geld uit. Koop tweedehandse in plaats van nieuwe meubelen. Of je nu je hoofdverblijfplaats of een vakantiewoning inricht, altijd zijn tweedehandse meubelen een goed alternatief voor de aankoop van nieuwe meubelen. De besparing kan meerdere honderden euro per in te richten kamer bedragen. Daarenboven laat het hergebruiken van meubelen toe om te besparen op de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn om ze te nieuw te maken. Het mileu wint er dus ook bij. Spelletjes voor computer, Playstation(R) enz. tweedehands kopen is heel spaarzaam. Videospelletjes nieuw kopen is nutteloos, behalve wanneer je het allernieuwste absoluut wil hebben. Als je even wacht, kun je ze gemakkelijk tweedehands op de kop tikken en zo op natuurlijke hulpbronnen besparen. Vergeet ook niet dat de prijs van de nieuwe spelletjes mettertijd daalt en dat relatief dure recente spelletjes na enkele jaren soms maar een kwart van de prijs meer kosten. Je kunt natuurlijk ook spelletjes ruilen. Door een tweedehandse GSM te kopen spaar je geld uit.

10 Bepaalde consumenten willen absoluut het allernieuwste hebben als het om een GSM gaat. Daarom veranderen ze vaak van GSM en verkopen ze hun oud toestel tweedehands als het nog maar enkele maanden "oud" is. Je hoeft dus maar te wachten tot enkele maanden na de lancering van een nieuw model om het al op de tweedehandsmarkt te vinden. Kinderwagens en autostoeltjes voor baby's zijn duur en worden niet lang gebruikt. Zulk kindermateriaal tweedehands kopen helpt je geld besparen. Kinderverzorgingsmateriaal is vaak duur en wordt maar heel korte tijd gebruikt omdat de baby groeit. Zulk materiaal tweedehands kopen helpt om te besparen op geld en natuurlijke hulpbronnen, terwijl je toch relatief nieuw materiaal in goede staat verwerft. Vraag inlichtingen! Er bestaan tweedehandswinkels die zich specialiseren in deze soort artikelen, maar ook websites en een hele rist actoren die elk jaar verkopen organiseren: Gezinsbond, kinderopvangverblijven... Koop tijdens de solden. Tijdens de solden moet je opletten dat je je niet laat verleiden door nutteloze artikelen. Een doorstreepte prijs wekt immers 5 à 15% meer interesse bij de consumenten naargelang het type product. Om je niet te laten oplichten, ga je beter al enkele dagen vóór de start van de solden op verkenning om de prijzen op te tekenen van de artikelen die je graag wil. De pesticiden uit je woning houden zorgt bete voor je gezondheid en voor het milieu. Er worden in België elk jaar 4 miljoen eenheden van diverse pesticiden voor huishoudelijk gebruik verkocht. Die pesticiden zijn gevaarlijk voor de gezondheid en voor het milieu. Laten we ze niet (meer) gebruiken. Er bestaan alternatieve bestrijdingsmethoden tegen de ongewenste organismen, die daarenboven goedkoper zijn en beter voor de gezondheid en het milieu zijn. Je kunt er zelfs zelf maken: vliegenvallen, vliegenvangers, slakkenvallen, vlooienverdrijvers, mijtenafstoters, muggenafstoters, muggenvangers enz. Zie website: Als je toch aan de verleiding niet kunt weerstaan, volg dan de gebruiksvoorschriften op het etiket van het product om de risico's voor ongevallen te beperken. De meeste van de pesticidenetiketten geven informatie over de risico's en de veiligheidsmaatregelen. Gebruik deze producten nooit in de buurt van kinderen en laat ze er zeker nooit zelf mee omgaan. Vermijd ook het gebruik van elektrische muggenverdrijvers in de slaapkamers, vooral dan in de kamers van kinderen. Gelet op het gevaar voor de volksgezondheid en voor het milieu dat ze opleveren, moeten alle verpakkingen van pesticiden selectief ingezameld worden via de containerparken.

11 Tuin Voorzie een composthoop in je tuin en maak je eigen super teeltaarde. Composteer je organisch afval (koffiegruis, groentenschillen, etensresten, het afgereden gras, verwelkte bloemen enz.). Om met je compost goede teeltaarde te maken, moet je 50% tuinaarde met 50% compost mengen. Geen pesticiden gebruiken in huis en in de tuin helpt je gezondheid en het milieu. Er worden in België elk jaar 4 miljoen eenheden van diverse pesticiden voor huishoudelijk gebruik verkocht. Die pesticiden zijn gevaarlijk voor de gezondheid en voor het milieu. Laten we ze niet (meer) gebruiken. Er bestaan alternatieve bestrijdingsmethoden tegen de ongewenste organismen, die daarenboven goedkoper zijn en beter voor de gezondheid en het milieu zijn. Je kunt er zelfs zelf maken: vliegenvallen, vliegenvangers, slakkenvallen, vlooienverdrijvers, mijtenafstoters, muggenafstoters, muggenvangers enz. Zie website: Als je toch aan de verleiding niet kunt weerstaan, volg dan de gebruiksvoorschriften op het etiket van het product om de risico's voor ongevallen te beperken. De meeste van de pesticidenetiketten geven informatie over de risico's en de veiligheidsmaatregelen. Gebruik deze producten nooit in de buurt van kinderen en laat ze er zeker nooit zelf mee omgaan. Vermijd ook het gebruik van elektrische muggenverdrijvers in de slaapkamers, vooral dan in de kamers van kinderen. Gelet op het gevaar voor de volksgezondheid en voor het milieu dat ze opleveren, moeten alle verpakkingen van pesticiden selectief ingezameld worden via de containerparken.

12 Mobiliteit Ga te voet of fiets in plaats van je auto te nemen, toch zeker voor de helft van je korte verplaatsingen. Elke auto, of die nu met diesel of benzine rijdt, vervuilt het milieu: uitstoot van broeikasgassen, van roetdeeltjes, van vluchtige organische verbindingen... Waarom zouden we dan het gebruik van de auto niet beperken en de helft van onze korte verplaatsingen in de wijk te voet of met de fiets maken? Dat is tegelijkertijd ook heel goed voor je gezondheid. Kalm en gelijkmatig rijden vermijdt nutteloze uitgaven. Respecteer de snelheidsbeperkingen. Ze overschrijden zorgt voor minimum 5% verhoging van het jaarlijkse brandstofverbruik. Wil je nog meer besparen? Rijd 100 km/u in plaats van 120 km/u: dan zul je gemiddeld nog 100 liter brandstof per jaar meer uitsparen. Op die manier verminder je je energieverbruik en je slechte invloed op de klimaatopwarming en op de luchtvervuiling. Gebruik het openbaar vervoer voor je woonwerkverplaatsingen. Je auto thuis laten en met het openbaar vervoer naar je werk gaan biedt naast financiële winst nog andere voordelen. Het gaat immers soms sneller met de trein of metro dan via de opstoppingen in het wegverkeer. Je kunt ook in de trein of tram lezen of werken, wat niet kan als je met de auto rijdt. En als je nog bijkomende besparingen wilt doen, verkoop dan je auto: je zult van alle vaste kosten die een auto meebrengt (verzekering, afschrijving, onderhoud enz.) verlost zijn. En die kunnen heel hoog oplopen: tot enkele duizenden euro op de hele levensduur van je auto.

13 Gezondheidszorg z a k e n k a n t o o r Geconventioneerde artsen raadplegen Geconventioneerde artsen verbinden zich ertoe bepaalde tarieven te respecteren. Nietgeconventioneerde artsen mogen zelf hun erelonen bepalen. En die zijn meestal veel hoger dan de officiële tarieven. Een geconventioneerde arts is net zo bekwaam als een andere arts. Er is geen enkel verband tussen de erelonen en de bekwaamheid van een arts. Het loont de moeite uw arts te vragen of hij al dan niet geconventioneerd is. Maar let op: een arts kan op bepaalde momenten van de dag of week geconventioneerd zijn, en op andere momenten weer niet. Of wel op bepaalde consultatieplaatsen en niet op andere. Hoe meer verantwoordelijkheid we dragen voor ons gebruik van de gezondheidszorg, hoe beter het socialezekerheidssysteem wordt. Iedereen kan dan toegang krijgen tot gezondheidszorg, zelfs de armste bevolkingsgroepen. Een Globaal Medisch Dossier vragen Een Globaal Medisch Dossier (GMD) groepeert alle informatie over uw gezondheid. Het wordt gecoördineerd door één arts, in veel gevallen de huisarts. Het GMD biedt de behandelende arts een globaal beeld van uw gezondheid, zodat hij geen onnodige onderzoeken meer moet doen. Andere zorgverleners zullen de arts die het GMD beheert dan informatie, diagnoses, onderzoeksresultaten enz. moeten sturen. Het GMD geeft recht op een korting van 30% op het remgeld voor raadplegingen uitgevoerd door de huisarts die er zich over ontfermt. De opening van zo een dossier kost 22, maar dat bedrag wordt volledig terugbetaald door het ziekenfonds. Hoe meer verantwoordelijkheid we dragen voor ons gebruik van de gezondheidszorg, hoe beter het socialezekerheidssysteem wordt. Iedereen kan dan toegang krijgen tot gezondheidszorg, zelfs de armste bevolkingsgroepen. Kiezen voor generische geneesmiddelen Farmaceutische bedrijven die een merkgeneesmiddel (of specialiteit) op de markt brengen, hebben de actieve stof die het bevat op voorhand gepatenteerd. Dat patent beschermt de farmaceutische firma tegen concurrentie en maakt het mogelijk de onderzoeken, die nodig zijn voor de ontwikkeling van het product, rendabel te maken. Wanneer dit patent zijn einddatum heeft bereikt, mogen er generische geneesmiddelen worden gemaakt. Deze generische geneesmiddelen bevatten dezelfde actieve bestanddelen en dezelfde doses als de gepatenteerde specialiteit, maar ze zijn minstens 30% goedkoper. Er bestaan ook kopieën van geneesmiddelen. Het is vaak het bedrijf dat houder is van het verlopen patent zelf dat beslist hetzelfde geneesmiddel onder een andere naam en tegen een lagere prijs op de markt te brengen. Zo vermijdt het dat een concurrent de molecule bemachtigt om er een generisch geneesmiddel mee te maken. Net zoals de generische geneesmiddelen bevatten de kopieën dezelfde actieve stoffen in dezelfde doses als de gepatenteerde specialiteit, maar ze zijn goedkoper. Vandaag de dag bedraagt het aandeel van de generische geneesmiddelen en de kopieën (de goedkoopste geneesmiddelen) 37% van het volume van alle

14 gekochte geneesmiddelen in België. Als we elke keer dat dit mogelijk is een generisch geneesmiddel in plaats van een specialiteit zouden kopen, dan zou dat percentage naar 43% stijgen (er bestaat immers geen kopie of generische versie voor alle specialiteiten). Hoe meer verantwoordelijkheid we dragen voor ons gebruik van de gezondheidszorg, hoe beter het socialezekerheidssysteem wordt. Iedereen kan dan toegang krijgen tot gezondheidszorg, zelfs de armste bevolkingsgroepen. Toerisme Op vakantie gaan in het laag- of middenseizoen in plaats van in het hoogseizoen Het loont echt de moeite in het laag- of middenseizoen (juni, september) op vakantie te gaan. U doet dan heel wat besparingen. Maar het moet natuurlijk mogelijk zijn. Met schoolgaande kinderen is het moeilijk in het laagseizoen op vakantie te gaan. Door in het laagseizoen te reizen, spreiden we de druk op het milieu (verkeer, verzadiging van de zuiveringsstations, veel afval, hoog waterverbruik,...). Door in het laagseizoen te reizen, spreiden we de vraag naar toeristische en vrijetijdsinfrastructuren en vermijden we de bouw van nieuwe infrastructuren die het landschap ontsieren. Algemene tips We mogen onze goede gewoontes en manieren niet vergeten wanneer we op vakantie zijn en ons hoofd leegmaken. Sorteer uw afval, gebruik openbare vuilnisbakken, loop rond in gepaste kledij, en respecteer de natuur en de bewoners van de plaatsen die u bezoekt. We kunnen ons niet gedragen als barbaren. Om de impact van onze vakantie op het milieu te verminderen, moeten we het vervoer terugschroeven. Vermijd vliegreizen en duizenden kilometers met de auto. De trein is een mooi alternatief. Hij brengt ons op een comfortabele en rustige manier naar zowat overal in Europa. Bovendien worden de CO2-uitstoten zo teruggedrongen. Waarom zou u niet eens een vakantiebestemming dichter bij huis proberen? Het huis of appartement uitwisselen voor de vakantie Een vakantiehuis huren is erg duur. Door uw huis of appartement via gespecialiseerde websites uit te wisselen, vermijdt u die grote uitgave. U hoeft dan enkel nog het vervoer en uw voeding te betalen. (Denk eraan de streekkeuken te proberen. Zo ontdekt u nieuwe smaken en vermijdt u CO2-uitstoten.) U moet enkel een jaarlijkse bijdrage van ongeveer 50 betalen. Er bestaan verschillende systemen: een gelijktijdige huur (u verblijft in mijn huis terwijl ik in uw huis woon), de uitgestelde huur, vooral wanneer het over een tweede woning gaat (ik kom naar u in april en u komt naar mij in september), de gastvrije uitwisseling (ik ontvang u bij mij thuis en u ontvangt mij bij u thuis), homesitting (u let op het huis wanneer de eigenaars afwezig zijn), Door van huis of appartement te wisselen, beleeft u een unieke vakantie. De uitwisselpartners stellen een lijst op van alles waar ze van houden in hun streek, van leuke restaurantjes tot een mooie wandelroute. De kinderen zitten niet opgesloten in een hotelkamer. De huisdieren worden verzorgd en krijgen aandacht. Vrienden van de uitwisselpartner kunnen de familie uitnodigen. U voelt zich geen toerist, maar een gast. Het is een alternatieve oplossing voor de mateloze ontwikkeling van toeristische centra (hotels,

15 campings, vakantiedorpen). z a k e n k a n t o o r Huizenruil: Homesitting: Op reis gaan met de mutualiteit, de vakbond of de Gezinsbond Vraag bij uw mutualiteit, vakbond of de Gezinsbond inlichtingen over hun infrastructuren en voorwaarden (zeer voordelig) Deze verblijven zijn nog interessanter voor gezinnen. Die betalen immers niets voor bepaalde kinderen (afhankelijk van de leeftijd). Kroostrijke gezinnen genieten ook weer speciale kortingen. Ook alleenstaanden en personen ouder dan 55 jaar profiteren van speciale voorwaarden. Let op: deze voorwaarden kunnen verschillend zijn voor elke mutualiteit en vakbond en zijn niet dezelfde als die van de Gezinsbond. Vraag inlichtingen en vergelijk de aanbiedingen. Algemene tips We mogen onze goede gewoontes en manieren niet vergeten wanneer we op vakantie zijn en ons hoofd leegmaken. Sorteer uw afval, gebruik openbare vuilnisbakken, loop rond in gepaste kledij, en respecteer de natuur en de bewoners van de plaatsen die u bezoekt. We kunnen ons niet gedragen als barbaren. Om de impact van onze vakantie op het milieu te verminderen, moeten we het vervoer terugschroeven. Vermijd vliegreizen en duizenden kilometers met de auto. De trein is een mooi alternatief. Hij brengt ons op een comfortabele en rustige manier naar zowat overal in Europa. Bovendien worden de CO2-uitstoten zo teruggedrongen. Waarom zou u niet eens een vakantiebestemming dichter bij huis proberen? In een jeugdherberg overnachten Vergeet de clichés! In een jeugdherberg slapen, betekent niet noodzakelijk dat u in een slaapzaal ligt. Kamers voor twee personen komen steeds vaker voor. Ze zijn schoon, comfortabel en gezellig, met soms een badkamer en televisie. Ook kinderen zijn er welkom. Sommige jeugdherbergen bieden een gratis internetverbinding of ontbijt aan, of stellen hun keuken voor u open zodat u zelf kunt koken. Op deze websites ontdekt u een ruim aanbod: (deze website telt meer dan adressen van betaalbare herbergen) (jeugdherbergen in België) (jeugdherbergen in Frankrijk) (jeugdherbergen in Spanje) (jeugdherbergen wereldwijd) jeugdherbergen in 80 landen. De prijs per nacht per persoon schommelt tussen 6 tot 20 euro in Europa, en tussen 10 en 40 euro in de rest van de wereld. Alle jeugdherbergen die aangesloten zijn bij IYHF (federatie) moeten minimaal de volgende normen naleven: Iedereen is welkom in de jeugdherbergen. De jeugdherbergen bieden voldoende schone lakens, douches en wastafels aan. Meestal is een restauratiedienst aanwezig, alsook een ingerichte keuken waar men zijn eigen potje kan koken. Een hoge graad

16 van hygiëne en properheid is vereist. De veiligheid van personen en bezittingen is gewaarborgd. De meeste herbergen bieden logies aan in niet-gemengde slaapzalen. Een aantal herbergen kunnen op verzoek gemengde kamers of slaapzalen aanbieden aan personen die samen reizen. De jeugdherbergen staan achter het Milieuhandvest van IYHF (beperking van het verbruik, sorteren van het afval en gebruik van recyclebare materialen, energiebesparingen en het gebruik van alternatieve energiebronnen, aanmoediging het openbare vervoer of de fiets te gebruiken of te lopen, een ecologisch onderhoud van terreinen, tuinen,... en informatie over het milieubeheer van de bewoners).