Subsidieerbare projecten in het kader van de projectsubsidies wildbeheereenheden

Transcriptie

1 Subsidieerbare projecten in het kader van de projectsubsidies wildbeheereenheden De subsidie kan worden toegekend op basis van facturen of op forfaitaire basis. Beide systemen kunnen ook gemengd worden toegepast. Bij de aanvraag moet duidelijk weergegeven worden welk systeem wordt verkozen voor welke werkzaamheden. Er is een max. subsidie van 1500 euro per ingediend project. Samenwerking met de Regionale Landschappen wordt aangemoedigd. Zowel de WBE als het Regionale Landschap kunnen hiertoe initiatief nemen. Samenwerking biedt voordelen voor inpasbaarheid van projecten en het nagaan van de wettelijke achtergronden (vb. vergunningsverplichtingen e.d.). Als voorbeeld van mogelijke projecten kan de omzetting en aanplanting van inheemse boomsoorten, het aanleggen van hagen, houtkanten en struwelen en de aanleg van veedrinkpoelen aangehaald worden. De projectsubsidies WBE s zijn in principe cumuleerbaar met tussenkomsten door derden. De aanvrager verklaart op eer dat het gecumuleerde aangevraagde bedrag der subsidies en toelagen niet de 90% van de kostprijs der werken overschrijdt. Als uitzondering op deze algemene regel kan er in de lijst van criteria voor de projectsubsidies opgegeven worden welke specifieke subsidieregelingen niet cumuleerbaar zijn. Projectsubsidies kunnen niet gegeven worden voor percelen (volgens de verzamelaanvraag) die onder een beheersovereenkomst vallen (met uitzondering van maatregel 7: uitstellen van maaidatum). Andere projectvoorstellen in het kader van de veiligheid, een verbeterde samenwerking en natuurbevorderende maatregelen kunnen eventueel in aanmerking komen na een gunstige beoordeling door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Projectvoorstellen die niet voorkomen op de lijst criteria voor projectsubsidies (zie onder) zullen besproken worden binnen ANB door de aanspreekpunten jacht waarna een beslissing volgt. Om in aanmerking te komen dient het project in hetzelfde jaar dat het toegekend werd, gerealiseerd te worden. Alle voorbereidende vergaderingen dienen dus op voorhand met alle verantwoordelijken (eigenaars, gemeenten, aanvraag nodige vergunningen, ) geregeld te worden. Een principiële goedkeuring van ANB in het kader van de aanvraag van een projectsubsidie kan verkregen worden om het voortraject van het project te vergemakkelijken. Projectsubsidies worden niet uitbetaald wanneer het project niet is uitgevoerd binnen 12 maanden na definitieve goedkeuring van de projectsubsidie, ook al werden ze initieel goedgekeurd. Enkel uitstel bij grondige redenen (schriftelijk aangevraagd met redenen van uitstel) goedgekeurd door de Provinciale Dienst kan de projectsubsidieregeling verlengd worden met maximum 1 jaar.

2 Criteria voor projectsubsidies 1) Omzetting en aanplantingen (bosuitbreiding) met inheemse boomsoorten Met inheemse boomsoorten wordt bedoeld de boomsoorten opgenomen in bijlage 1 van het BVR van 14/11/2008 betreffende de subsidiëring van de bebossing van landbouwgronden (zie BIJLAGE 1). Gebruik van autochtoon materiaal geniet de voorkeur. Het aanplanten van Cultuurpopulier (Populus spp.) zonder onderetage (klasse VII) komt echter niet in aanmerking. Er dient minstens 25 are beplant te worden om in aanmerking te komen voor de subsidie, met een maximum van 0.5 ha. Ook een reconversie van sparren- en dennenaanplanten naar inheemse bomen en struiken komt in aanmerking. Een onderetage kan aangelegd worden met soorten die vermeld worden op Bijlage 3 van hetzelfde besluit (Zie BIJLAGE 2), waardoor een herstel en natuurinrichting van het gebied wordt nagestreefd. Forfaitair bedrag 1000 /ha. Om in aanmerking te komen voor projectsubsidie moet de aanvrager in het bezit zijn van de wettelijke vereisten voor zowel omvorming (kaderend in bosbeheersplan en kapmachtiging), als voor bebossing (vergunningen en adviezen volgens veldwetboek, bosdecreet en natuurdecreet). Bovendien is een principiële goedkeuring van ANB noodzakelijk. Er worden geen subsidies verleend indien het een compenserende bebossing betreft. 2) Aanleggen van hagen, houtkanten, struwelen, met gebruik van inheemse soorten. De houtkant of struweel dient wel minstens 3 are te bedragen (dit kan samengesteld zijn uit verschillende stukken van minimaal 3m breedte en minimaal 10 meter lengte). Forfaitair bedrag 25 euro/are. Voor het aanleggen van een enkelvoudige haag wordt een forfaitair bedrag van 2.5 per lopende meter voorzien. De soorten die voor deze maatregel in aanmerking komen zijn de soorten opgenomen in bijlage 3 van hetzelfde besluit (BVR 14/11/2008) (zie BIJLAGE 2). Gebruik van autochtoon materiaal geniet de voorkeur. Een principiële goedkeuring van ANB is noodzakelijk. 3) Onderhoud van hagen, houtkanten en struwelen. Om in aanmerking te komen voor subsidie moet het onderhoud van de hagen of houtkanten gebeuren over een lengte van minimaal 100 m. Tegemoetkoming van 50% van het factuurbedrag of indien in eigen beheer door WBE : Forfaitair onderhouden van een bestaande haag 1.5 per meter, onderhouden van bestaande houtkanten of houtwallen 21 per are. 4) Inzaaien van landbouwgronden of akkerranden met kruidenmengsels Per plot dient een oppervlakte van maximaal 0.5ha en minimum 25 are ingezaaid te worden om in aanmerking te komen voor subsidie. Deze oppervlakte kan samengesteld zijn uit verschillende stukken van minimaal 3m breedte en minimaal 10 meter lengte. Forfaitair bedrag van 1000 /hectare met als voorwaarde dat de kruidenmengsels die werden aangelegd minstens tot 31 maart moeten blijven staan. Dit bedrag is lager dan de vergoedingen die landbouwers ontvangen van de VLM voor akkerrandbeheer. Echter, de projectsubsidie voor wbe s dient hier gezien te worden als een aanvullend instrument en een minder zware procedure. ANB drukt hierbij de hoop uit dat jagers die in aanmerking komen voor deze vorm van VLM subsidies, hier effectief gebruik van maken. 2

3 Inzaaien van landbouwgronden en akkerranden met kruidenmengsels ten voordele van akkervogels zoals geelgors, grauwe gors, patrijs op voorwaarde dat er geen beheersovereenkomst voor het perceel werd afgesloten. Inzaaiing van kruidenmengsels dient voor minstens 75% met de hierna volgende kruiden te gebeuren (deze hoeven echter niet allemaal in de mengeling opgenomen te worden): Brassica soorten (boerenkool, koolzaad, raap, koolraap, ), Gierstmelde of Quinoa (Chenopodium quinoa), granen (vooral gerst en haver, ook tarwe), lijnzaad (vlas) of pluimgierst. Het mengsel dat gebruikt wordt voor het inzaaien van het perceel mag maximaal 1% maïs bevatten. Forfaitair bedrag van 1000 /hectare. Het gebruik van insecticiden en met fungiciden e.d. behandeld zaaigraan is niet toegestaan. Mechanische bestrijding verdient de voorkeur. Het gebruik van herbiciden wordt afgeraden. Voor het inzaaien van groenbedekking of groenbemesters: forfaitair bedrag van 50 /ha (meer informatie zie BIJLAGE 3). Met groenbedekking wordt bedoeld de uitzaai in of na bepaalde teelten van een gewas dat in de winterperiode de grond bedekt houdt. Dit gewas kan na de winter ingeploegd of geoogst worden. Groenbedekkers moeten ingezaaid worden op een oppervlakte >1ha. Inzaai voor 1 november en behoud tot 15 maart. De subsidie voor groenbedekking komt niet in aanmerking na de teelt van grasland of grasklaver. 5) Het aankopen van cultuurgewassen als (winter)dekking en voeding zoals bvb het opkopen van opstaand graan voor akkervogels (geen maïs). Terugbetaling van 50% van het factuurbedrag (graan tot minstens 31 maart op akker). Er moet worden gekozen voor graanrassen die niet te snel gaan legeren (platliggen). Kortstengelige graanvariëteiten in combinatie met lage stikstofbemesting zijn hiervoor best, dus zeker geen rogge. Bovendien moeten de korrels zo lang mogelijk in de aren blijven zitten. Triticale scoort hiervoor het best, gevolgd door tarwe en gerst. Haver is niet geschikt want de korrels laten al vroeg in het najaar los. Voor graangewassen met uitzondering van maïs, rogge en haver kan een forfaitair bedrag van 1000 /ha aangevraagd worden. Een belangrijke voorwaarde is dat de graangewassen minstens tot 31 maart op de akker moeten blijven staan. 6) Aanleggen van winterstoppels Forfaitair bedrag van 50 /ha voor het aanleggen van winterstoppels (minstens tot 15 maart). De stoppel mag niet bemest, noch bekalkt, noch met pesticiden behandeld worden gedurende de hele periode. De maatregel dient toegepast te worden op percelen waarop om het even welk graangewas (behalve maïs) of vlas, erwten of veldbonen wordt geteelt. Na de oogst wordt de winterstoppel tot stand gebracht. Er dient minstens 25 are winterstoppel aangelegd worden om in aanmerking te komen voor de subsidie, met een maximum van 10 ha. 7) Uitstellen van datum onderhoudsbeurt wildakkers en maaidatum akkerranden, faunaranden of erosiestroken tot minstens 1 augustus. Forfaitaire tegemoetkoming voor een bedrag van 300 /ha. Met deze maatregel wordt vermeden dat dergelijke stroken of percelen als ecologische val fungeren en nesten en de kwetsbare jongen worden uitgemaaid. Braak laten van graanstoppelvelden tot begin zomer (forfaitaire tegemoetkoming van 300 /ha). Het combineren van de gunstige eigenschappen van stoppelvelden met die van braak is ook goed voor de broedgelegenheid van akkervogels in het voorjaar. In dat geval blijft het stoppelveld onaangeroerd tot 1 augustus. Nadien kan het spontaan ontwikkelde onkruidentapijt of de wildakker ondergeploegd en/of eerst door 3

4 klepelmaaien of met herbiciden vernietigd worden. Er kan nadien nog een nazomerteelt of groenbedekker worden ingezaaid. Voor de grazige stroken kan een driejaarlijkse onderhoudscyclus met gefaseerd maaibeheer worden aanbevolen (waarbij bvb jaarlijks 1/3 van het geheel wordt gemaaid). Het maaisel moet worden afgevoerd. Het uitstellen van maaidatum komt echter niet in aanmerking voor subsidiering indien ze wordt toegepast op percelen waar al subsidies werden verleend in functie van het inzaaien van landbouwgronden of akkerranden met kruidenmengsels (punt 4). 8) Maatregelen die kaderen in de uitwerking van soortbeschermingsprogramma s of soortbeschermingsplannen. Tegemoetkoming 50% van het factuurbedrag. Voorbeelden: - Specifiek voor de ruiming en aanleg van poelen kan gebruik gemaakt worden van volgende forfaitaire bedragen: Aanleg van een poel tot 50m² forfaitair 95 per poel, onderhoud 25 per poel Aanleg van een poel >50m² en <100m² 120 per poel, onderhoud 35 per poel Aanleg van een poel >100m² en <150m² 145 per poel, onderhoud 50 per poel - Het beschermen van al of niet bewoonde dassenburchten (omheining, aanplantingen, ). Forfaitaire tegemoetkoming van 250 per dassenburcht. De uitvoering (omheining - aanplanting) wordt vastgelegd door de bevoegde ambtenaar van ANB met goedkeuring van de eigenaar/huurder. Duur minstens 5 jaar of zolang de dassenburcht bewoond is. Aanplantingen worden preferentieel na aanplant niet verwijderd. 9) Allerhande projecten met betrekking tot de veiligheid Aanschaf van wildspiegels, wildredders, waarschuwingsborden en ander relevant materiaal op voorlegging factuur. Terugbetaling van 50% van het factuurbedrag. 10) Tussenkomst in relevante bijscholing vanuit de wbe zoals bvb. de cursus bosbouwbekwaamheid, de opleiding Bijzondere Veldwachter, de cursus gekwalificeerd persoon. Terugbetaling van 50% van het factuurbedrag voor maximaal 1 vertegenwoordiger/lid per WBE (1 aanvraag per 6 jaar erkenningsduur WBE), na attest of het behalen van het getuigschrift van de cursus. 11) Medewerking aan INBO en ANB projecten. Medewerking aan WBE-projecten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek die goedgekeurd zijn door ANB. Het gaat o.a. om deelname van geselecteerde WBE s aan het pilootproject staalname reeën van het INBO : 5 / ree na attestatie door INBO. Medewerking aan wildbeheer gerelateerde projecten die geïnitieerd werden door ANB al dan niet in samenwerking met INBO. Versterken van samenwerkingsverbanden zoals bvb. wildtellingen grof wild. Tegemoetkoming volgens vrijwilligerstatuut - forfaitaire tussenkomst obv fiscaal vrijgestelde maxima voor het lopende jaar per deelnemer exclusief verplaatsingskosten. Vergoeding verplaatsingen volgens actuele standaardtarieven op vertoon van reisstaten en verklaringen op eer (een standaarddocument wordt ter beschikking gesteld door het ANB). 12) Eigen onderzoek door wbe Wbe s kunnen een aanvraag indienen voor het zelf voeren van wetenschappelijk onderzoek. Voorwaarde hierbij is dat het onderzoek beheer- of beleidsrelevant en als voldoende prioritair wordt beschouwd door ANB. Om de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek te verzekeren is het een voorwaarde dat een stuurgroep wordt 4

5 opgericht waar INBO en ANB deel van uitmaken. Samenwerking buiten de jachtsector wordt als pluspunt gezien. Werkuren van de wbe of HVV kunnen niet in rekening worden gebracht. Uitbetaling gebeurt a rato van 50% van aantoonbare uitgaven. 13) Bestrijding van invasieve soorten Gecoördineerde en planmatige aanpak van de bestrijding van invasieve soorten waar in de jagerij een belangrijke insteek kan hebben. Verhoogde bejagingsdruk en bestrijding van de volgende soorten: Canadese gans, nijlgans en zomerganzen meer algemeen (bv. bastaardganzen). Intentie tot bestrijding met indicatie van kalender en locaties met overlast minstens 1 week op voorhand door te geven aan buitendienst ANB. In de aanvraag dient de specifieke doelstelling van de bestrijding geformuleerd te worden (liefst gekoppeld aan het wildbeheerplan van de WBE) en een plan van aanpak. De bestrijdingsdag gebeurt bij voorkeur met partners (INBO, lokale landbouwers, Natuurpunt, ). Een principiële goedkeuring van ANB is noodzakelijk om in aanmerking te komen voor subsidie. De subsidieregeling is gekoppeld aan een rapportageplicht en bedraagt 250 per bestrijdingsdag. De rapportage behelst op zijn minst een evaluatie van de gevolgde aanpak, opgave van welke partners en WBE leden hebben deelgenomen, de afschotgegevens en wat de uiteindelijke impact is geweest op de lokale populatie (% verdeling). 14) Indienen van een uitgebreid wildbeheerplan volgens het model opgesteld door het Instituut voor Natuur- en bosonderzoek (zie rubriek Het wildbeheerplan ). Forfaitair bedrag van 1500, eenmalig per erkenningsperiode van 6 jaar. 15) Aanstelling van bijzondere veldwachter die toezicht uitoefent op alle jachtrevieren van de leden van één of meerdere erkende WBE s opgevangen met wijziging wetgeving, tot het zover is mogelijks via projectsubsidie. Per erkenningsdossier (per WBE) kan voor de aanstelling van 1 bijzondere veldwachter een projectsubsidie worden aangevraagd. Dit gebeurt in het jaar van erkenning of het daaropvolgend jaar voor een totaal subsidiebedrag van De bijzondere veldwachter moet toezicht uitoefenen op alle jachtterreinen van de leden van een erkende WBE (met toevoeging van verklaring op woord van eer). 5

6 BIJLAGE 1 Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van 14 november 2008 betreffende de subsidiëring van de bebossing van landbouwgronden ter uitvoering van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad van 20 september 2005 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) : lijst van de hoofdboomsoorten die in aanmerking komen voor een subsidie om de aanplantingskosten te dekken 1 Klasse I 1. Zomereik (Quercus robus) 2. Wintereik (Quercus petraea) 2 Klasse II 1. Es (Fraxinus excelsior) 2. Beuk (Fagus sylvatica) 3 Klasse III 1. Zoete kers (Prunus avium) 2. Haagbeuk (Carpinus betulus) 3. Linde (Tilia cordata, Tilia platyphyllos en Tilia x vulgaris) 4. Zwarte els (Alnus glutinosa) 5. Berk (Betula pendula en Betula pubescens) 4 Klasse IV 1. gewone Esdoorn (Acer pseudoplatanus) 2. Wilg (Salix alba, Salix fragilis en Salix x rubens) 3. Ratelpopulier (Populus tremula) 4. Grauwe abeel (Populus canescens) 5. Grove den (Pinus sylvestris) 5 Klasse V 1. Walnoot (Juglans regia) 2. Abeel (Populus alba) 6 Klasse VI 1. Cultuurpopulier (Populus spp.) met onderetage 6

7 BIJLAGE 2 Bijlage 3 bij het besluit van de Vlaamse Regering van 14 november 2008 betreffende de subsidiëring van de bebossing van landbouwgronden ter uitvoering van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad van 20 september 2005 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) : boom- en struiksoorten die in aanmerking komen voor subsidiëring als onderetage, mantelstruweel en brandsingel 1 Vlier (Sambucus nigra) 2 Lijsterbes (Sorbus aucuparia) 3 Hazelaar (Corylus avellana) 4 Vuilboom (Frangula alnus) 5 Gelderse roos (Viburnum opulus) 6 Wilg (Salix spp.) 7 Kardinaalsmuts (Evonymus europaeus) 8 Rode kornoelje (Cornus sanguinea) 9 Vogelkers (Prunus padus) 10 Spaanse aak (Acer campestre) 11 Eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna) 12 Sleedoorn (Prunus spinosa) 13 Wilde rozen (Rosa spp.) 14 Olm (Ulmus glabra (syn. U. scabra), Ulmus minor (syn. U. campstris)) 15 Hulst (Ilex aquifolium) 16 Wegedoorn (Rhamnus catharticus) 17 andere meidoornsoorten (Crataegus spp.) 18 Duindoorn (Hippophae rhamnoides) 19 Wilde appel (Malus sylvestris) 20 Wilde peer (Pyrus pyraster) 21 Mispel (Mespilus germanica) 22 Taxus (Taxus baccata) 23 Jeneverbes (Juniperus communis) 24 Fladderiep (Ulmus laevis) 7

8 BIJLAGE 3 Subsidie groenbedekker Voor het inzaaien van een groenbedekker kan een jaarlijkse subsidie van 50 euro per ha bekomen worden. De gekozen groenbedekker dient voor te komen in onderstaande oplijsting. Behalve voor wild zijn deze groenbedekkers ook positief voor andere diersoorten. Kruisbloemigen Koolgewassen (bladkool, koolzaad, mergkool (voedselrijke bodems!), voederkool, gele mosterd, ) en rapen bieden voedsel en ook dekking aan het wild en vormen goede kandidaten als groenbemesters. Bladkool, voederkool, mergkool en ook rapen (vb. Stoppelknollen (raap Brassica campestris rapifera)) vormen voor het wild een betere keuze dan Gele mosterd omdat ze minder vorstgevoelig zijn en bijgevolg langer op het veld blijven staan. Zo is voedsel en goede dekking langer aanwezig. Het voordeel aan Gele mosterd is wel dat het tot later op het jaar (tot begin oktober) kan ingezaaid worden. Bij stoppelknollen bieden ook de knollen zelf (nog beschikbaar als de rest bevroren zou zijn) bovendien een waardevolle voedselbron. Voor Brassica-gewassen geldt wel dat ze rijk zijn aan cyaniden. Wanneer op grotere oppervlaktes enkel koolsoorten als voedselbron zijn te vinden, kan blauwzuurvergiftiging optreden. Dit verschijnsel is bijvoorbeeld in Duitsland reeds opgetreden. Bladrammenas: ook een goede groenbemester die zeer snel biomassa ontwikkelt en zo ook voor goede dekking zorgt. Het gewas is niet winterhard maar kan wel enige vorst verdragen en blijft dus langer voedsel en veel dekking bieden dan Gele mosterd. Vlinderbloemigen Serradella: een groenbemester die tot augustus kan gezaaid worden en zeer aantrekkelijk is voor Fazant en Patrijs, maar ook voor ree en haas. Kan in monocultuur, maar een combinatie met klavers en grassen wordt meer aangeraden. De soort is vorstgevoelig en sterft af tijdens de winter. Op lichte gronden. Klavers bevatten een hoog eiwitgehalte en bieden een zeer geschikte voedselbron voor de Haas en de Ree. Ook de Patrijs en Fazant eten graag de groeipunten van dit gewas. Bij Witte en Rode klavers zijn er relatief grote verschillen in de vorstgevoeligheid van het gewas. De keuze voor een minder vorstgevoelige soort is belangrijk voor het wild; zo wordt langere tijd voedsel geboden. Bovendien houdt de plant dan ook langer de stikstof in de bodem een duidelijke win-win dus. Bij rode klaver worden om deze reden best tetraploïde vroegbloeiende soorten gezaaid. Bij sterke vorst zullen de planten toch nog afsterven. De klavers zijn vooral geschikt voor inzaai in vroege stoppels (vrij in juli). Indien later ingezaaid blijven de klavers minder ontwikkeld. Vooral in mengsels is dit een waardevolle component! Lupinen: zoals klavers en een gewas met een hoge voedingswaarde. Voor fazanten en reewild biedt deze plant zeker een meerwaarde. Lichte, minder voedselrijke bodem is het meest geschikt. Wikken: vormen een meerwaarde voor veerwild, maar worden best reeds in het voorjaar gezaaid. Wikken zijn bovendien enkel aan te bevelen als component van een mengsel. Luzerne: eveneens geschikt als voedsel voor het wild maar inzaai valt best al in het voorjaar. Als stoppelgewas kan de plant ingezaaid worden tot in augustus maar dan blijft de 8

9 ontwikkeling eerder beperkt. De plant is ook vorstgevoelig. De plant kan daardoor, wanneer gebruikt als vervolgteelt, slechts een beperkte periode voedsel en dekking bieden. Enkel in mengsels kan de soort daarom aangeraden worden. Grassen Grassen hebben potentie om voordelen te bieden aan het wild. Deze voordelen zijn echter niet allemaal toepasbaar op groenbemesters die worden geteeld als vervolgteelt. - Dekking en nestgelegenheid: enkel indien het gras in het voorjaar blijft staan. Bij maaien in het voorjaar kunnen gestarte nesten uitgemaaid worden en zal de sterfte onder het kleinwild groot zijn. In dat geval vormt het grasland een ecologische val en zijn de nadelen groter dan de voordelen. Het grasland wordt vaak ook gemaaid in de herfst (raaigrassen), of laat ingezaaid (rogge) waardoor het kort de winter ingaat. Het gras kan dan nog (beperkt) in voedsel voorzien maar biedt zeker geen dekking. - Zaden in het geval van granen: wegens de late inzaai komen deze bij groenbemesters als vervolgteelt echter niet tot ontwikkeling. - Voedsel (verschil in kwaliteit tussen de verschillende soorten). Het voedsel blijft wel beschikbaar in de winter, wat een voordeel vormt. - Als granen kunnen worden gevormd (vb. zoals de pas in augustus uitgezaaide haver uit het Agri-tech mengsel (zie later)) stijgt de voederwaarde van het mengsel voor vederwild (zaden!!). Vroege inzaai is dan wel nodig. Voor het wild moet opgepast worden dat de grassen niet gemaaid worden in de voortplantingsperiode (vanaf eind mei/ begin april). Voornamelijk als voedselbron kunnen de grassen een meerwaarde bieden (vb. rogge ipv. naakte bodem bij late inzaai). Zuiver grassen zaaien vormt zeker niet de grootste meerwaarde voor het wild. Kan wel in mengsels. Wintergranen zoals winterrogge lijken dan het meest geschikt wegens de zeer geringe vorstgevoeligheid waardoor voedselbeschikbaarheid gegarandeerd wordt. Ook de Semiblijvende rogge (Secale cereale var. multicaule) biedt potentieel in mengsels. Deze plant zou winterhard zijn en biedt door de relatief snelle ontwikkeling een goede dekking (20-30 cm in het najaar). Andere groenbemesters Phacelia is traditioneel een component van wildmengsels. Een van de doelen van deze plant in wildmengsels is om insecten aan te trekken. De kuikens van Fazanten en Patrijzen zijn afhankelijk van insecten tijdens hun eerste levensweken. Daarvoor is de bloei vooral belangrijk in de periode juni-juli. Bij een vervolgteelt valt dit voordeel weg (te late bloei). Echter ook de bladeren en zaden worden gegeten. Phacelia vormt daardoor een goede kandidaatgroenbemester voor het wild. De plant is wel vorstgevoelig en vriest dood tijdens de winter. Vooral tijdens de herfst biedt de plant daarom voedsel aan het wild; maar indien zaden gevormd zijn kan ook daarna nog in voedsel voorzien worden. Bovendien komen in het platliggende gewas dan ook vaak allerlei onkruid zaden tot ontwikkeling (meestal muur) die ook in voedsel kunnen voorzien. Spurrie is een zeer goede kandidaat groenvoedergewas. Zowel de Haas, de Ree als de Patrijs profiteren van het gebruik van deze soort als groenbemester. Dit voordeel situeert zich wel grotendeels in het najaar; de plant is immers zeer wintergevoelig en vriest dood in de winter. Als de plant zaden heeft gevormd zijn deze echter ook nog beschikbaar in de winter. Groeit goed op arme, zure bodem. Boekweit biedt een meerwaarde voor het wild (vnl. Fazant, Patrijs, Ree), vooral door de zaden. Het is een groenbemester die uitstekend geschikt is voor op arme bodems. Het nadeel is dat deze plant reeds in het voorjaar (mei-juni) moet ingezaaid worden en dus vaak niet als vervolgteelt kan worden benut. Eveneens een plant van armere bodems. 9

10 Mengsels Enkele goede voorbeelden van mengsels zijn: Bladkool+ mergkool + bladrammenas + stoppelknollen + wikken (of deelcombinaties hiervan) : voedsel en dekking voor alle wild gedurende de hele herfst en winter (beste keus!) Het Agri- tech mengsel Groenbemester Trisem (zie bijlage): zonnebloem + phacelia + haver. Is zeer geschikt voor Fazant en Patrijs. Inzaai kan tot 15 september ten laatste (meestal augustus). Hoewel Zonnebloem en haver normaalgezien eerder op het jaar dienen worden gezaaid, blijken ze in het mengsel in kwestie toch volledig tot ontwikkeling te komen (met zaadvorming). Het mengsel biedt dekking gedurende de herfst en winter en voedsel, voornamelijk in de herfst (Haverzaden vallen later op het jaar gemakkelijker uit de aren en door de frequente vogelbezoeken zijn ook de Zonnebloemzaden later op het jaar vaak uitgeput). Semiblijvende rogge (100 kg/ha) + haver (80 kg/ha) + rode en witte klaver ( elk 2 kg/ ha): gevarieerd mengsel dat voedsel en dekking biedt aan het wild. Best niet te laat zaaien voor de ontwikkeling van de haver (zaden). Serradella + klavers + gras: ook zeer geschikt voor alle wild. Voedselvoorziening valt voornamelijk in het najaar, maar indien minder vorstgevoelige klaverrassen gebruikt worden kan ook langere tijd in voedsel worden voorzien. Grassen + klaver + lupine: vooral grote waarde voor de haas, maar ook ander wild kan meeprofiteren. Ook hier is de voedselvoorziening voornamelijk van belang in het najaar, maar indien minder vorstgevoelige klaverrassen gebruikt worden kan ook langere tijd in voedsel worden voorzien. Synthese Het gebruik van mengsels is zeker aan te raden! Vooral mengsels met koolsoorten zijn een aanrader. Ook het Agri-tech mengsel blijkt een aanrader als vervolgteelt, en mengsels met grassen en klavers bieden potentieel, als weinig vorstgevoelige klaverrassen worden gebruikt. Als monocultuur bieden vooral koolgewassen, Spurrie, Serradella en Phacelia (liefst vroege zaai) een meerwaarde. Rogge kan gedurende heel de winter voedsel bieden; analoog aan wintertarwe maar wordt beter in mengsels gebruikt. Bij de koolgewassen moet erop gelet worden dat dit best niet de enige beschikbare voedselbron is (wegens het risico op blauwzuurvergiftiging). Om voldoende variëteit binnen het akkerlandschap te creëren is het aangeraden om verschillende groenbemesters aan te bieden. Een mengeling van een aantal soorten is zeker ook aan te raden. Gevolg hiervan is het verspreid voorkomen diverse voedselbronnen voor het jachtwild en andere fauna, wat op zich een stabielere ecologie van het biotoop met zich mee kan brengen. 10