Hilde Backus. 25 mensen wandelen naar plezier, vervulling en succes in werk in Amelisweerd en Rhijnauwen

Transcriptie

1 Hilde Backus 25 mensen wandelen naar plezier, vervulling en succes in werk in Amelisweerd en Rhijnauwen

2 Welkom in mijn boek! Ik wens je Veel leesplezier, inspiratie en actie! Heb je een vraag of opmerking, mail me: Hartelijke groet, Hilde Backus Door de Bomen het bos weer zien Hilde Backus 2011 Het Coach Bureau Utrecht Publiceren elders mag, maar alleen met vermelding van mijn naam en Het Coach Bureau. Site & Contact: Fotografie omgeving Rhijnauwen en Amelisweerd: Ronno Tramper Grafische vormgeving: VALS mail: Valerie van der Meer 2 3

3 inhoud 1. Inleiding 1.1 Over Hilde Backus 2. Zelfwaardering en acceptatie 2.1 De kracht van 100 procent in orde 2.2 Verlamd door die ene foute beslissing 2.3 Stop met die heilloze veranderpogingen van jezelf! 2.4 Venijnige stemmen 2.5 Ziek van steeds maar doorrazen 2.6 Weg met die git-zwarte bril 3 Dromen en fantaseren 4.3 De invloed van je ouders is groot, maar wat wil jij? 4.4 Blijf je ijsberen door beren op de weg? 4.5 Gered door een burnout, maakte jij dat ook mee? 5 Drijfveren 5.1 Prestigieuze baan? Nee, ik bak liever taarten! 5.2 Verveel je je op je werk? Pas op voor bore-out! 5.3 Vergeet verplichtingen, kies voor jezelf! 5.4 Groeien in je carrière, maar niet omhoog! 5.5 Durf jij het? Ontslag nemen en voor jezelf beginnen! 6 Kom in actie 3.1 Blijf niet zomaar plakken, durf vrij te zijn! 3.2 Opnieuw studeren voor een tweede carrière! Durf jij het? 3.3 Verkeerde stap in de juiste richting 3.4 Met je gevoel en verstand in de clinch. En dan? 4 Talent 4.1 Geniet van je unieke combinatie van talenten! 4.2 Sleutel niet aan jezelf! 6.1 Stop met piekeren, kom in actie! 6.2 Switchen naar zelfstandige? Maak je plannen héél concreet! 6.3 Twijfel niet, verander je werk 6.4 Op weg naar je geliefde baan? Vergroot je kansen met een tussenstap! 6.5 Ben jij baas over je baan? Stel je grenzen in 4 stappen! 7 Nawoord BoekeN Tips 4 5

4 1 Inleiding Je werkt al een paar jaar voor hetzelfde bedrijf, en je bent steeds geklommen in de organisatie. Of misschien ben je helemaal niet geklommen en ben je daar teleurgesteld over. Nu heb je een functie met veel verantwoordelijkheid of juist met te weinig uitdaging. Je werkgever is tevreden over je werkzaamheden of misschien vindt hij dat je moet veranderen, je collega s zijn aardig of zien je niet staan. Jij gaat elke morgen met lood in je schoenen naar je werk, je sleept je door de dag heen. Je bent niet gelukkig op je werk. En je vraagt je af: hoe word ik het nu wel?. Ik ontmoet in mijn coachbureau dagelijks mensen die verandering willen in hun werkende bestaan, maar niet weten hóe? Ze zitten vast in hun denken, durven het niet aan om te dromen van een nieuwe baan, of zelfstandig ondernemerschap en hebben geen idee waar ze echt goed in zijn. Ik help hen de eerste stappen te zetten in de bossen van Rhijnauwen en Amelisweerd, vlak bij Utrecht. In deze groene omgeving wandel ik vier keer, als onderdeel van het coachprogramma. Onderweg, als we langs de Kromme Rijn, weides of door het bos lopen, worden oplossingen helder en tastbaar. In mijn wandelcoachprogramma Ontdek je talent en wie je bent staan vijf thema s centraal, vijf punten op de route naar het ontdekken van de concrete functie of rol die het beste past bij je talenten en wensen. Het startpunt van het coachprogramma is zelfcompassie en acceptatie. Een belangrijke voorwaarde voor mensen om nieuwe wegen in te slaan, is accepteren hoe het tot nu toe gelopen is, en jezelf waarderen om wie je bent. Vaak kom ik mensen tegen die zichzelf vooral door de ogen van anderen zien, of zich vergelijken met hun collega s, familieleden of vrienden. Door te accepteren dat jij een autonoom persoon bent, met unieke talenten en verlangens, en jezelf te waarderen om wie je bent, schep je een belangrijke voorwaarde voor heldere keuzes en een enorme persoonlijke ontwikkeling, vervulling en succes. Het tweede onderdeel van mijn coachprogramma gaat over dromen en verlangens. Ik stel mensen de wondervraag: wat als alles dat jou belemmert, alles dat je tegenhoudt verdwijnt, hoe zal jouw werkdag er uit zien?. Het blijkt heel effectief om een ideale werkdag uit te spreken, en nauwkeurig te onderzoeken. Juist door aandacht te schenken aan details, wordt het ideaal tastbaar én kun je dromen omzetten in daden. De derde pijler is talent. Iedereen heeft een unieke combinatie van sterke punten en interesses. Maar talenten liggen soms verscholen onder dit oppervlak en mensen blijken vaak niet voldoende bewust van hun kracht. Tijdens de wandelingen, en door testen en opdrachten die ik meegeef, ontdekken we deze talenten en bespreken we hoe je ze kunt koesteren. In wat voor een werkomgeving komen jouw talenten het beste uit de verf? Wat vind je nou écht belangrijk aan jouw werk, hoe wil je in het leven staan, zowel zakelijk als privé? Om authentiek in het leven te staan, is het belangrijk te ontdekken wat jouw drijfveren zijn. Deze drijfveren vormen een belangrijk vierde 6 7

5 onderdeel van mijn coachprogramma. Mensen die hun kernwaarden in beeld brengen, hebben vervolgens meer houvast als ze kleine of grote beslissingen willen nemen. De ontdekkingstocht naar talenten, drijfveren en dromen krijgt pas waarde als je het toe past in de praktijk. Een centraal onderdeel van mijn coachprogramma is: kom in actie! Welke concrete stappen ga je maken om jouw ideaal te ontdekken en vervolgens te bereiken? Wat ga je doen om dichter bij je jezelf te blijven, en authentieke keuzes te maken? Hoe zet je je keuzes om in de eerste stappen? Al deze onderdelen van het coachprogramma licht ik in de volgende hoofdstukken toe aan de hand van verhalen van mensen die het coachprogramma doorliepen. In de bossen van Amelisweerd en Rhijnauwen heb ik mensen zien worstelen, piekeren, om vervolgens te zien hoe het licht aan ging, de kwartjes vielen, de moed bijeen geraapt werd en de stappen werden genomen; op weg naar werken met plezier en energie met inzet van hun grootste talenten. Deze verhalen schreef ik eerder als artikelen van mijn tweewekelijkse Ezine. Nu heb ik de artikelen gebundeld en ik deel ze graag met je. Hilde Backus Januari 2011 Hertje in de bossen van Amelisweerd 8 9

6 1.1 Over Hilde Backus door de bomen het bos weer zien Als coach, ontmoet ik veel mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik. Als ik terug kijk naar mijn loopbaan, dan heb ik zeker met veel plezier gewerkt, maar ik heb ook gezocht wat nu echt bij me paste en waarin ik zou floreren. Na mijn studie Psychologie werkte ik als projectleider: ik gaf leiding aan teams en projecten. Dat ging zo lekker dat ik besloot dat ik verder wilde in het leiding geven. Niet dat ik dat het leukste vond, maar wel het belangrijkste. Ik vond het stoer toen ik manager werd bij een re-integratiebureau. Ik coachte er ook mensen in re-integratietrajecten, maar ik voelde veel druk vanuit mijn managementrol. Diep van binnen wist ik wel dat ik niet van managen hield, en het coachen, de individuele gesprekken met de klanten en het presenteren van de informatiebijeenkomsten veel boeiender vond, maar ik gaf er geen gehoor aan. Ik vond het onvoldoende interessant klinken. Natuurlijk werkte het niet. Om de targets te halen zat ik de consultants en trajectbegeleiders voortdurend achter de broek, bracht ik mijn dagen door in vergaderingen en probeerde ik tussendoor stapels werk weg te werken van mijn bureau en uit mijn computer. De stapels werden alleen maar groter, hoe hard ik ook werkte. De lol was eraf en ik werd er heel erg moe en gestrest van. Dit wilde ik niet meer. Omdat ik ook veel groepen had begeleid in mijn functies besloot ik dat ik trainer wilde worden: communicatietrainer. Individuele begeleiding vond ik aantrekkelijker, maar trainen Hilde Backus Sjaak Verboom Photography 10 11

7 vond ik (opnieuw) stoerder. Als ik dat nu eens echt kon in een belangrijke commerciële organisatie? Het lukte. Bij een prestigieus bureau doorstond ik de individuele en groepsassessments, werd vervolgens opgeleid tot communicatietrainer en ging aan de slag. Met veel plezier, en ik vond het ook heel spannend! Het ging heel goed en ik werd gewaardeerd door deelnemers en leidinggevende. Het kostte me wel veel energie. En dat ging niet over. Ondertussen had ik de opleiding bij de school voor Zijnsoriëntatie afgerond: de 3 jarige Zijnstraining. Deze opleiding gaf een enorme verdieping aan mijn studie Psychologie en het werd me duidelijk wat mijn pure motivatie was: het beste van mij geven zodat anderen het beste uit zichzelf halen. Toen ik bij het trainingsbureau naast het trainen ging coachen was er geen houden meer aan. Ik wilde verder in het coachen! Geen uitwegen meer. Ik houd van de natuur en wandelen en dat wilde ik combineren met het coachen. Ik koos de prachtige landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen, nabij Utrecht. afgelopen jaren coachte ik meer dan 500 mensen naar plezier, geluk, vervulling en succes in werk. Het Coach Bureau groeide zo dat ik stap voor stap het freelancen opzegde. Ik lees veel over geluk en talent in werk, over het effect van gedrag en de waarde van zelfcompassie en in actie komen, en publiceer elke 2 weken een artikel over iemand die ik coachte. Ik ben constant op zoek naar verdieping van mijn kennis en verbetering van mijn wandelcoachprogramma s en ontwikkel nieuwe producten. Het is geweldig om te doen! Een heel vervullend, gevarieerd, vrij en succesvol leven. Ik doe waar ik goed in ben, wat ik wil en wat me ten diepste drijft. Deze optimale combinatie maakt dat ik met plezier, succes en vervulling werk. En dat is precies wat ik jou gun. Ik volgde verschillende coachopleidingen op het gebied van resultaat- en oplossingsgericht, wandelend, en provocatief coachen, freelancete voor verschillende bureaus en ontwikkelde mijn eigen wandelcoachprogramma s, waaronder Ontdek je talent en wie je bent, 4 wandelingen voor mensen die het gevoel hebben dat ze niet uit de verf komen in hun werk. De 12 13

8 Knotwilgen in Rhijnauwen 14 15

9 2. Zelfwaardering en acceptatie door de bomen het bos weer zien Veel mensen die bij mij komen, voelen zich niet gelukkig in hun werk, en geven vooral zichzelf de schuld. Ze zien heel scherp hun eigen tekortkomingen, en weten feilloos aan te geven waar ze in hebben gefaald. Een belangrijk onderdeel van mijn coachprogramma is deze gevoelens eens onder de loep te nemen. Want is dat beeld dat jij van jezelf hebt eigenlijk wel realistisch? En is het wel zo raar wat je gedaan of gekozen hebt? Het is vaak gemakkelijker op te sommen wat je niet goed doet op je werk, dan je talenten te benoemen. Bovendien weten we ondertussen dat de impact van problemen en kritiek veel groter is, en vanzelfsprekend besteden we er dan meer aandacht aan. In het coachprogramma kijken we hoe je bent als je jezelf en je acties zonder een enorme goed- of afkeuring bekijkt. Wie ben je dan? Wat kun je en wat wil je? helderheid en zin om actie te ondernemen. In de bossen en de landgoederen Rhijnauwen en Amelisweerd geef ik mensen de ruimte en tijd om te reflecteren op denken, gevoelens en gedrag en vooral op hun wensen en verlangens. Door jezelf te accepteren, meer begrip te tonen voor je jezelf, kun je gemakkelijker een volgende stap maken naar je wensen en acties. Je kunt stoppen met boos zijn op jezelf, en beginnen met het zoeken naar oplossingen. Hoe wil je je situatie concreet verbeteren? Op een bepaalde manier kunnen we zien dat tekortkomingen meestal een keerzijde zijn van sterke eigenschappen. Iemand die slordig is, of het lastig vindt een strakke agenda bij te houden, is vaak óók creatief of zeer flexibel. Als je het moeilijk vindt om taken te delegeren, betekent dat vaak dat je veel gevoel voor verantwoordelijkheid hebt. Het is goed om helder in beeld te krijgen hoe het bij jou zit. Maar belangrijker is het om je te waarderen in alles: je gedachten, gevoelens en acties die je zou willen nemen. Het is een stoppen met vechten tegen je karakter en tegen je verlangens. Dat genereert een hoop energie, opluchting, 16 17

10 2.1 De kracht van 100 procent in orde Vol twijfels en zelfverwijt is Ineke sinds ze een nieuwe functie heeft als verandermanager. De werkdruk is hoog, haar manager vindt dat ze niet goed genoeg is en zij worstelt ermee. Totdat ze zich realiseert dat ze 100 procent in orde is. Ineke was al jarenlang tot ieders tevredenheid manager bij een grote verzekeraar. Haar functie was duidelijk; ze stuurde een team aan, had een duidelijke begroting, een target en doelstellingen. Toen de organisatie een cultuuromslag wilde maken werd Ineke gevraagd om onderdeel te worden van het transformatieteam om de omslag te begeleiden. Het ging gepaard met een interessante opleiding en het sprak Ineke aan. Vanaf dat moment loopt het niet lekker. De opdracht is vaag, de werkdruk is hoog en bovendien klikt het niet met haar nieuwe manager. Hij vindt dat ze niet voldoet, maar zegt dat niet duidelijk. Hij gaat haar uit de weg en laat doorschemeren dat hij niet tevreden is. Ineke gaat daardoor nóg harder werken. Ze wil laten zien dat ze het wél kan. Beschuldigende stem Wanneer ze bij mij komt, is Ineke doodmoe van de negatieve en kritische sfeer. Ze twijfelt aan zichzelf. Ze heeft een stemmetje in haar hoofd dat zegt je bent eigenlijk niet goed, maar niemand mag dat merken. Ze voelt zich alleen en verdrietig. Ze is ontevreden over zichzelf en over haar manager. En ze voelt zich superschuldig als ze kleine foutjes maakt of iets vergeten is. Maar ze raapt zich steeds bij elkaar om zich zo door de bomen het bos weer zien stevig mogelijk neer te zetten! Tijdens de eerste wandeling vraag ik haar zich voor te stellen dat ze het stempel 100 procent in orde heeft gekregen. Als ze goed is zoals ze is, hoe zou het dan allemaal gaan op de werkvloer? Verbaasd blijft ze stil staan langs de waterkant. Dit is helemaal nieuw voor me, zegt ze. Maar als ze zich realiseert dat ze zichzelf een oké-stempel mag geven, voelt het als een opluchting. Haar schouders zakken naar beneden en ze krijgt meer lucht in haar longen. We wandelen verder in het besef van 100 procent in orde en Ineke krijgt een stille blijheid over zich. Wonderlijke ervaring Ineke krijgt het oké-stempel als huiswerkopdracht. Ik vraag haar te letten op twijfelgedachtes en zich te realiseren dat ze 100 procent in orde is. Het heeft een groot effect. Ze is milder over zichzelf. De volgende wandeling vertelt ze bijvoorbeeld dat ze, door het verzetten van een training, vergat een vergaderruimte te reserveren. In plaats van zich lam te schrikken, was het nu een voldongen feit en ging ze meteen op zoek naar een oplossing. En ze vroeg zich gelijk af of er nog meer trainingen waren gepland waar de ruimte niet zeker van was. Dat je fouten kunt maken zonder dat het schuldgevoel en stress oplevert, is voor Ineke een wonderlijke en prettige ervaring. Ze gaat haar manager ook minder uit de weg. Ze gaat met hem in gesprek, maakt hem deelgenoot van plannen voordat 18 19

11 ze een officieel voorstel maakt. Hij probeert haar nog steeds te ontwijken, maar zij laat zich daar niet van weerhouden. Dan hoort Ineke dat haar manager bij zijn baas over haar heeft geklaagd. Hij heeft gezegd dat ze niet goed genoeg is voor de functie. Pijnlijk. Ze bedenkt allerlei redenen waarom hij vindt wat hij vindt. Eindelijk helderheid In de volgende wandeling vraag ik haar de volgende stap te zetten. Stel: hij heeft óók het stempel helemaal in orde. Hoe is de situatie dan? Ineke doorziet haar manier van denken. Ze ziet hoe ze de acties van haar manager probeert te verklaren en hem daarmee subtiel veroordeelt. Wanneer hij in orde is ziet ze dat haar manager een goede man met een zware baan, maar hij zegt ook harde dingen over haar, die haar niet helpen bij haar functioneren. Ik wil dat hij erkent dat ik, naast fouten in deze nieuwe baan, ook goede dingen heb bereikt in het cultuurveranderingstraject. Vanuit deze houding gaat Ineke het gesprek met hem aan. Ze vertelt hoe pijnlijk ze zijn afwijzende uitspraken ervaart en ook dat hij niet erkent wat ze allemaal wel heeft gedaan. Haar manager heeft moeite met haar boodschap maar erkent dat hij hard uit de hoek kan komen in bepaalde situaties. Hij waardeert haar wel degelijk, maar geeft ook helderheid; eigenlijk vindt hij al ruim een half jaar dat Ineke niet past in deze functie. Ze praten op een open en gelijkwaardige manier erover hoe het komt dat dit niet eerder op tafel kwam. Het is een gesprek zonder verwijt en zonder schuld. En hoewel de uitkomst weer nieuwe vragen met zich meebrengt, is Ineke heel tevreden over het gesprek. Talenten en wensen Heel bewonderenswaardig: Ineke realiseert zich dat ze haar huidige functie moet loslaten en gaat samen met mij op zoek naar haar talenten en wensen. Het wordt snel duidelijk; ze wil weer een managementfunctie maar dan met meer nadruk op peoplemanagement. Ook wil ze meer workshops gaan geven over persoonlijke en inhoudelijke groei in het werk. Ondertussen pakt ze minder intensieve klussen op. Door die lagere werkdruk merkt ze nu pas hoe vol haar hoofd al die tijd was en hoe ze uit het lood was geslagen. Nu is ze daadkrachtiger en krijgt ze al snel helder welke andere functie ze bij de verzekeraar zou willen doen. De gewenste functie ontstaat en de teamleden willen haar dolgraag hebben. Ze solliciteert en heeft vertrouwen en voelt zich krachtig. Geef jezelf een oké-stempel Ineke is niet de enige die van slag raakt in een kritische sfeer, en daardoor aan zichzelf gaat twijfelen. Maar al die twijfels zijn niet alleen vermoeiend, je voelt je er alleen door en wordt er besluiteloos van. Met deze tips maak je stappen naar meer zelfvertrouwen. * Realiseer je dat het echt waar is dat je 100 procent in orde bent. Hoe voel je je dan? Hoe pak je de zaken dan aan? Wat wil je zeggen tegen wie? Of vragen? 20 21

12 * Bedenk dat niet één keer, maar probeer het een onderdeel van je leven te laten zijn. Herken wanneer je aan jezelf twijfelt (als er iets misgaat op het werk bijvoorbeeld, of als je iets moeilijk vindt) en geef jezelf juist op dat moment een oké-stempel. Als je nu 100 procent in orde bent, hoe reageer je dan? * Verminder de werkdruk. Als je al een tijdje op je tenen loopt, kan zich in je hoofd een grote mist optrekken. Twijfels vieren hoogtij en een keuze maken is een grote klus. Kijk of je het rustiger aan kunt doen. Je zult merken dat veel zaken weer helder worden. * Verzamel je moed en ga het gesprek aan. Heb je net als Ineke strubbelingen met een leidinggevende of een collega? Verspil er niet langer je energie aan, maar ga in gesprek. Maak dat gesprek zo concreet mogelijk, bereid je voor met de volgende vier stappen: 1 Wat waardeer je aan de ander? Zo haal je de kou uit de lucht, en voorkom je dat het gesprek verzandt in verwijten. 2 Welk gedrag van de ander raakt je? Ben zo concreet mogelijk. 3 Leg uit welk effect het op je heeft; Word je er geïrriteerd van, of kruip je juist in je schulp? 4 Vertel tenslotte wat je wilt. Wil je waardering voor je werk? Of wil je op een rustiger manier je fouten worden aangesproken? Als je het op deze manier concreet maakt, kan het gesprek veel duidelijk maken en opluchting geven. * Meer over helder communiceren met respect voor jezelf en de ander, lees je in Geweldloze communicatie van Marschall Rosenberg. Er staan veel concrete voorbeelden in. * Lees Geinspireerd leven en werken van Paula van Lammeren en Rianne van Rijsewijk. Dit toegankelijke boek geeft een kennismaking met Zijnsoriëntatie, een visie die onder andere zegt dat je 100 procent in orde bent. En het altijd al was. * Ga wandelen. Ineke weet nog precies waar ze stond, langs de waterkant, toen ze besefte dat ze 100% in orde was. Belangrijke besluiten en inzichten verankeren zich sterker als je in de natuur vertoeft. Zie alle boekentips die je tegenkomt ook bij elkaar achterin het boek 22 23

13 2.2 Verlamd door die ene foute beslissing Als je een verkeerde keuze maakt, kan je dat jarenlang achtervolgen. Het overkwam Marco (37). Door zijn fout in het verleden durfde hij niet meer te dromen van een leuke baan. Hij raakte helemaal geblokkeerd. Marco werkt bij een platenzaak. Aanvankelijk vond hij het werk leuk; hij is gek op muziek en speelt in een band. Maar het doet te weinig beroep op zijn capaciteiten en van een uitdaging is na al die jaren geen sprake meer. Hij wil wat anders, maar durft bijna niet te dromen over een andere baan en al helemaal geen concrete stappen te zetten. Hij heeft het er vaak over. Zijn vriendin geeft hem op voor een wandelcoachprogramma omdat ze merkt hoe lusteloos en onzeker hij ervan wordt. Mislukt Marco heeft zeven jaar geleden zijn studie biologie afgebroken. Hij had het op een haar na af, alleen zijn scriptie hoefde hij nog maar af te maken. Elke ochtend als Marco opstaat, denkt hij aan die onafgemaakte studie. Het geeft hem een gevoel van mislukking. Steeds als hij erover denkt wat hij wil, bevriest hij door de angst dat hem dat óók niet zal lukken. Hij durft niet naar de toekomst te kijken en blijft steeds maar hangen in die ene verkeerde keuze. De eerste wandeling stel ik hem de vraag: Als alle belemmeringen niet meer zouden bestaan, wat zou je dan nu doen? Langzaam komt zijn droombaan bovendrijven. Hij wil wetenschappelijk onderzoek doen, het liefst op het gebied van door de bomen het bos weer zien psychologie en gedrag. Maar al heel snel volgen zijn angsten. Onderzoek doen kan niet, want ik heb mijn studie niet afgemaakt. En weer gaan studeren is geen optie, want dat mislukt vast óók weer. Enorme opluchting Ik stel hem voor om op een andere manier naar die verkeerde keuze in het verleden te kijken. Wat waren toen wél goede redenen om te stoppen? Er waren moeilijke privé-omstandigheden en hij had een leuke stageplek die hij niet wilde opgeven. Door op een andere manier naar zijn fout te kijken, ziet hij langzaam in dat het op dat moment de meest logische keus was. En dat het afbreken van een studie niet meteen betekent dat alles is mislukt. Oké, ik heb dat papiertje niet gehaald. Maar ik ben wél een bioloog, een wetenschapper, zegt hij. Die andere kijk is voor hem een enorme opluchting. Voor het eerst in al die jaren kan ik erover praten zonder dat ik meteen pijn in mijn buik krijg. Durven dromen Marco is niet de enige die blijft malen, in cirkels blijft denken en niet meer durft te dromen na een verkeerde keuze. Mensen die hiermee worstelen, hebben meestal een heel goed aanpassingsvermogen. Ze zijn flexibel en dat is natuurlijk een mooie eigenschap. Maar daardoor houden ze ook niet altijd koers en besteden geen aandacht aan wat ze nou echt willen. Deze mensen nemen het leven zoals het komt, tot het begint te knagen; door die ene beslissing doen ze iets heel anders dan wat ze eigenlijk willen. Maar door het gevoel van misluk

14 king durven ze geen stappen te nemen, ze worden lusteloos en passief en maken zichzelf verwijten. Eigenlijk blijven ze hangen in die verkeerde keuze en worden daar heel onzeker van. Blij Gelukkig kun je die cirkel wel doorbreken. Net als Marco; nu hij anders aankijkt tegen zijn keuze in het verleden, durft hij wél weer te dromen over een studie. Studeren staat voor hem niet meer gelijk aan mislukking. Hij is gestart met een master neuropsychologie. Hij studeert in deeltijd en werkt daarnaast parttime in de platenzaak. Laatst mailde hij me hoe blij hij is met zijn nieuwe stap en hoe heerlijk het is om weer met wetenschap bezig te zijn! Zijn vriendin heeft haar levenslustige man weer terug, waar ze verliefd op werd. Tips om uit de vicieuze cirkel te stappen: Blijf jij ook hangen in je huidige baan doordat je een verkeerde keuze hebt gemaakt in het verleden? Met deze tips doorbreek je de vicieuze cirkel. hoofd òp het papier. Zoek bijvoorbeeld een rustig plekje op en schrijf tien minuten lang alles op wat je graag zou willen doen. Leg jezelf geen belemmeringen op, doe alsof alles mogelijk is. Dat doe je twee keer per week, twee weken lang. Daarna leg je de vier vellen papier bij elkaar en bekijk je wat de rode lijn is. Wat wil je nou echt? * Doe het stap voor stap. Je droombaan realiseren gaat meestal niet met één telefoontje of één gesprek (soms wel!). Laat je niet afschrikken door de mogelijke beren op de weg. Marco zag ook allerlei belemmeringen, want hoe moest het nou met zijn inkomen? Als je stap voor stap naar je doel toe werkt, zul je zien dat het vaak wél kan. Zo vroeg Marco aan zijn baas of hij in deeltijd kon werken en dat bleek geen probleem. Als je op zo n manier in actie komt, besteed je vanzelf minder aandacht aan wat er allemaal mis kan gaan. * Bedenk wat goede redenen waren om toentertijd die beslissing te nemen. We nemen namelijk op dat unieke moment de beslissing die het beste voor ons is. Realiseer dat eens en probeer mild te zijn voor jezelf. * Fantaseer over wat je heel graag zou willen èn schrijf het op! Zo werp je een blik in de toekomst in plaats van maar aan het verleden te blijven denken. Je zet je dromen uit je 26 27

15 2.3 Stop met die heilloze veranderpogingen van jezelf! Remko heeft een functie waarbij hij steeds weer nieuwe mensen moet overtuigen. Maar dat past helemaal niet bij deze introverte jongen. Gelukkig zoekt hij naar de baan die veel beter past bij zijn persoonlijkheid. Hij solliciteert en krijgt hem! Remko werkt als technisch architect bij een grote verzekeraar. Hij ontwikkelt software voor de gebruikers binnen het bedrijf. Een baan die goed bij hem past; hij houdt ervan om ingewikkelde vraagstukken op te pakken en nieuwe dingen te creëren. Na twee jaar bij dezelfde baas groeit Remko door naar applicatie architect. Hij wordt verantwoordelijk voor alle applicaties van één afdeling en moet nu ook de beslissers binnen het bedrijf overtuigen van zijn visie. Deze nieuwe functie is voor Remko eigenlijk heel frustrerend. Hij heeft enorm veel goede en bruikbare ideeën, maar meer dan de helft daarvan gaat in rook op. Ook moet hij maanden leuren met zijn plannen en zelfs als een idee bijna geaccepteerd is kan het afketsen. Dat demotiveert hem en hij neemt zichzelf van alles kwalijk. Waarom is hij niet overtuigender en weet hij de belangrijke mensen in het bedrijf niet gemakkelijker te beïnvloeden? Niet het extraverte type Het probleem is dat Remko nu een functie heeft die niet goed bij hem past. Hij is introvert, houdt van problemen analyseren en met zijn creatieve brein kan hij praktisch toepasbare oplossingen bedenken. Hij kan goed met zijn directe collega s door de bomen het bos weer zien overweg maar hij is niet het type dat je steeds op nieuwe mensen af moet sturen om die te overtuigen van allerlei veranderingen. Toch blijkt dat Remko daar, tijdens onze wandeling, niet gemakkelijk van te overtuigen is. Natuurlijk vindt hij dat hij niet een ander mens hoeft te worden maar hier zou hij toch wel beter in kunnen worden? Ik laat hem fantaseren over zijn ideale werkweek. Hij ziet het meteen voor zich; één dag in de week werkt hij thuis en ontrafelt hij een ingewikkelde softwarepuzzel. De andere dagen werkt hij bij een kleine organisatie, waar iedereen gedreven is, zijn eigen expertise heeft en voor een gezamenlijk doel gaat. Hij kan daar denken en doen beter in balans brengen. Al pratende onder het genot van een stuk taart in de Veldkeuken zegt hij: Ik zag laatst een vacature van zo n baan bij een kleine organisatie!. Slim, creatief, sportief, handige klusser, goede kok, en en en enz! Uit de Talentenscan blijkt dat Remko enorm veelzijdig is. Hij heeft veel creatieve ideeën, kan complexe vraagstukken oplossen, is analytisch en gedreven. Ook tijdens onze wandelingen komt zijn veelzijdigheid naar boven; hij maakt niet zomaar contact met iedereen, maar houdt wel van diepgang in relaties. Hij is heel handig, heeft zelf zijn hele huis opgeknapt. Hij is ook nog eens sportief, een wielrenner en kan goed koken. Kortom: hij is het type man waar heel wat single vrouwen als een blok voor zouden vallen. Ik laat hem merken dat ik onder de indruk ben van zijn veelheid aan talenten

16 Dat raakt hem; hij had er nooit bij stilgestaan dat die veelzijdigheid iets bijzonders is. Langzaam begint er iets bij hem te borrelen. De ontdekking van zijn krachten en het fantaseren over de toekomst hebben hem lef gegeven. Hij benadert meteen die kleine organisatie. Hij mag op gesprek komen en krijgt een aanbod. Fantastisch! De sprong in het diepe Maar dan slaat de twijfel toe. Weet die nieuwe organisatie wel dat hij introvert is en dus niet steeds nieuwe mensen en klanten wil ontmoeten? Wat nou als de sfeer minder goed is dan bij zijn oude werkgever? En stel dat hij met zijn nieuwe collega s alleen maar oppervlakkige contacten kan opbouwen? Hij heeft zijn nieuwe contract al thuis ontvangen, maar durft het niet te ondertekenen. Die twijfels zijn niet zo gek, dat zie ik wel vaker bij mensen die een nieuwe baan vinden. Bij het aannemen van een nieuwe baan, laat je zekerheden achter je. Toch is het belangrijk om die sprong in het diepe gewoon te wagen. Vooral als je net als Remko een baan hebt die niet goed bij je persoonlijkheid en talenten past. Dan is een nieuwe baan aannemen die wél bij je past, het beste dat je voor jezelf kunt doen. Remko trekt de stoute schoenen aan en belt zijn nieuwe baas op. Hij vertelt over zijn twijfels en vraagt of hij in zijn nieuwe baan inderdaad vooral langdurige contacten zal hebben in plaats van steeds weer nieuwe, vluchtige. De directeur van de organisatie stelt hem gerust; zijn persoonlijkheid past prima bij de organisatie. Een grote opluchting, en dezelfde dag tekent Remko zijn nieuwe contract. Voor de start van zijn nieuwe baan neemt hij nog een korte vakantie. Bewandel niet de heilloze weg Remko liep vast in zijn baan omdat hij dacht dat hij moest veranderen in iemand met een extraverte persoonlijkheid met veel overtuigingskracht. Maar jezelf willen veranderen is een heilloze weg. Natuurlijk kun je een beetje aan jezelf schaven, maar je zult nooit een compleet ander persoon worden. Je wordt veel gelukkiger en succesvoller in je werk wanneer je werk bij je unieke talenten past. Zit jij ook gevangen in een baan die eigenlijk niet goed bij je past? Ga dan aan de slag met deze tips: * Kijk naar jezelf met compassie, waardeer jezelf zoals je bent. Kijk naar Remko; hij baalde ervan dat hij geen ster was in nieuwe contacten, terwijl hij zoveel andere dingen in huis heeft. Probeer realistisch te zijn; dit is wie je bent. Als je baan daardoor niet bij je past, durf dan nieuwe wegen in te slaan. * Vraag je nou eens niet af wat je allemaal zou moeten kunnen, maar wat jij zelf graag zou wíllen. Hoe ziet jouw ideale werkweek er eigenlijk uit? Wat voor werkzaamheden doe je dan, bij wat voor bedrijf werk je, hoe ziet je werkomgeving eruit en met wat voor soort mensen zou je willen werken? 30 31

17 * Twijfel je net als Remko over een nieuwe baan? Spreek je twijfels dan uit bij de nieuwe werkgever. Daarbij hoef je natuurlijk niet direct je angsten prijs te geven; geef vooral aan hoe je het zou willen. Vraag of je bij de nieuwe organisatie echt op de manier kunt werken die je het liefst wil. * Misschien is een workshop bij de School voor Zijnsoriëntatie iets voor je. Je ontdekt dat je 100% in orde bent. Een introductieworkshop is aan te raden. Kijk op Zijnsoriëntatie. Je kunt alvast het boek lezen geschreven door twee zijnsbegeleiders: Discipline van Geluk, van Paula van Lammeren en Rianne van Rijsewijk

18 34 35

19 2.4 Venijnige stemmen door de bomen het bos weer zien Cathalijne heeft een venijnig stemmetje in haar hoofd. Die vertelt haar voortdurend dat ze het niet goed doet. En dat terwijl ze een kei is in haar werk. Door vriendelijker naar zichzelf te kijken en te ontdekken waar ze wél warm voor loopt, vindt Cathalijne toch weer een baan die helemaal bij haar past. Ik vind mezelf waardeloos, is een van de eerste dingen die Cathalijne tijdens onze wandeling tegen me zegt. Het zijn grote woorden. Ze werkt als regiocoördinator in de kinderopvang en van haar manager hoorde ik dat Cathalijne een harde werker is en een kei van een leidinggevende. Toch is ze heel erg kritisch over zichzelf. Cathalijne werkt al twaalf jaar in de kinderopvang. Ze is begonnen als pedagogisch medewerker, werd hoofdleidster en uiteindelijk regiocoördinator. Tegelijkertijd werkt ze ook nog met de kinderen. Tot het bedrijf moet reorganiseren en haar functie komt te vervallen. Ze krijgt een andere functie aangeboden, waarbij ze deels ook weer als kinderleidster zal werken. Ze vindt het lastig om toe te geven, maar ze kan het directe werken met de kinderen niet meer opbrengen. Na 12 jaar heeft ze het helemaal gehad. Liever regelt ze van alles en stuurt ze mensen aan. Keihard oordeel Cathalijne zit met een dilemma en ze baalt er ontzettend van. Ze moet een nieuwe functie accepteren waarbij ze met kinderen werkt, of ze moet naar een andere functie omkijken. Weg bij de vertrouwde organisatie waar ze zo lang werkt. En waar moet ze dan op solliciteren? Het dilemma frustreert haar en ze oordeelt keihard over zichzelf. Waarom ga ik iets doen waar ik helemaal geen zin in heb? En: de wereld buiten de organisatie is zo onbekend, wat moet ik doen, wie zit er op mij te wachten? Ze voelt zich moedeloos en is vooral boos of zichzelf. Wat ben ik voor een slappeling?, zo vraagt ze zich vertwijfeld af. Die valkuil van al te negatieve zelfkritiek zie ik soms ook bij andere mensen. Ze werken met plezier, maar door een fusie of reorganisatie verandert hun functie. Krampachtig proberen ze er toch het beste van te maken. Ik moet beter mijn best doen, zeggen ze. Of: het hoort er nu eenmaal bij. Als ze er dan toch geen plezier in hebben of er niet goed in zijn, nemen ze zichzelf van alles kwalijk. Terwijl hun werkzaamheden het probleem zijn, en niet zijzelf. Innerlijke vriend We hebben allemaal een innerlijke criticus; een venijnige stem in ons hoofd die kritisch vertelt wat we allemaal fout doen. Bij Cathalijne heeft dat kritische stemmetje de overhand gekregen. Daarom doe ik een oefening met haar waarbij ze de innerlijke criticus tegenwicht geef. Ik laat haar kennis maken met de blik van haar innerlijke vriend. Dat is iemand die van je houdt, die vriendelijk en zachtaardig is, vertel ik haar. Hij of zij ziet je helemaal zoals je bent, inclusief je sterke en zwakke punten en accepteert je zoals je bent. Richt je aandacht op je kritische gedachten en vraag je af wat deze 36 37

20 zachtaardige en betrokken vriend tegen je zou zeggen over dit onderwerp. Cathalijnes innerlijke vriendin zegt dat haar situatie inderdaad frustrerend is. Maar de vriendin waardeert ook hoe ze het heeft aangepakt. Op haar werk heeft ze geprobeerd duidelijk te maken hoe ze wel wil werken na de reorganisatie, maar het bedrijf kon niet veel anders dan haar weer voor de groep met kinderen plaatsen. Cathalijne ontspant meer en afscheid nemen van haar baan komt dichterbij en wordt minder beangstigend. Er gloort een opwindende spanning van het nieuwe dat staat te gebeuren. Ze krijgt er zelfs een beetje zin in. Cathalijne wil het liefst een teamleidersrol bij een bepaalde non-profit organisatie. Ik geef haar de tip om vooral te bellen voordat ze haar open sollicitatiebrief stuurt. Het eerste telefoontje naar deze organisatie vindt ze doodeng. We spreken een dag en een tijdstip af voor het telefoontje en als ze al haar moed bij elkaar heeft verzameld, ontstaat er een heel leuk gesprek met iemand van personeelszaken van de organisatie. Ze hebben helaas geen vacatures, maar Cathalijne heeft de smaak wel te pakken. vacature is ze het eerste aanspreekpunt voor de medewerkers, toetst en bewaakt ze de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden én is ze ook nog eens lid van de feestcommissie. In zo n soort functie kan ze zichzelf ontplooien, ingewikkelde uitdagingen aangaan en is ze vooral een teamleider die anderen coacht en motiveert. Als ze eenmaal helder heeft wat ze precies wil, heeft ze al snel beet. Na twee pittige gesprekken en een assessment kan ze aan de slag als teamcoach bij TNT. Tegelijkertijd solliciteert ze met succes naar de functie van locatiemanager in de gehandicaptenzorg. Ze kiest voor de laatste functie; daar heeft ze meer zekerheid en kan ze ook een managementopleiding volgen. Nu geeft ze leiding aan vijftien mensen en is ze heel blij met haar carrièreswitch. Ze heeft een echte regelbaan, waarbij ze haar team motiveert en vooral de werkzaamheden doet die heel goed bij haar passen. Sollicitatiebeest Ze wordt een echt sollicitatiebeest. Cathalijne belt, schrijft open sollicitaties en reageert op vacatures. Langzaamaan wordt voor haar ook steeds duidelijker wat voor type leidinggevende ze nou eigenlijk is. Op basis van allerlei vacatureteksten stelt ze zelf haar ideale vacature samen. In deze ideale 38 39

21 Wees weer lief voor jezelf! Ben je net als Cathalijne erg kritisch geworden over jezelf? Met deze tips word je weer lief voor jezelf, en kun je op zoek gaan naar de baan die echt past. * Bekijk jezelf met compassie. Als je steeds een venijnige stem hoort die vertelt wat er allemaal aan schort, zet daar dan de zachtaardige stem van een imaginaire innerlijke vriend tegenover. Deze vriend is wel eerlijk en ziet ook al je tekortkomingen, maar accepteert dat je bent zoals je bent. Wat zou deze vriend zeggen over het onderwerp waar je op dit moment zo kritisch over bent? * Schrijf elke avond 3 dingen op waar je tevreden over bent. Het is een krachtige en effectieve methode van de oplossingsgerichte visie. Lees er meer over in het boek Gelukkig zijn en geluk hebben, van Fredrike Bannink. het telefoontje pleegt. Dan kun je er moeilijk onderuit. Je zult merken dat als je het eenmaal wel hebt durven doen, dit een enorme kick geeft. Misschien word je daarna net als Cathalijne wel een echt sollicitatiebeest. Bereid je wel goed voor, ook dat kun je doen met een vriend(in). * Geen paniek! Als een bedrijf, net als bij Cathalijne, een assessment wil doen, probeer er niet gestrest door te raken. Ik heb als psycholoog ook assessments afgenomen en je kunt je er best goed op voorbereiden. Kijk op de site van het assessmentbureau, bijvoorbeeld het GITP. je vindt er veel info en voorbeeldtesten. Bel het bureau en vraag wat voor tests ze zullen doen. Wat voor type leidinggevende zoeken ze bijvoorbeeld? Meestal krijg je veel nuttige informatie. Als je van tevoren ook nog wat tests oefent, begin je met een zelfverzekerd gevoel aan het assessment. * Maak je eigen vacature. Door zelf je ideale vacature samen te stellen, krijg je helder wat je echt het liefst wilt doen. Zoekt de ideale werkgever een echte regelneef, of juist iemand die meedenkt over de visie van een organisatie? Wat voor bedrijf is het, heb je veel contact met klanten of stuur je zelf mensen aan? Wat voor leiderschapscapaciteiten moeten ze van jou verwachten? * Kom in actie. Vind je het eng om naar een bedrijf te bellen om te informeren over mogelijke vacatures? Spreek dan met een vriend of vriendin een dag en een tijdstip af waarop je 40 41

22 2.5 Ziek van steeds maar doorrazen Marleen (36) werkt keihard voor haar eigen bedrijf. Ze heeft iets moois opgezet, maar ze is uitgeput en heeft het idee dat haar hoofd explodeert. Een korte time-out doet haar inzien dat ze andere besluiten moet nemen. Na haar studie gezondheidswetenschappen, met als specialisme trauma en geweld, hoopt Marleen haar droom waar te maken. Ze vertrekt naar Azië en ontwikkelt daar trainingen voor mensen die minderjarige slachtoffers van mensenhandel helpen weer te integreren in de maatschappij. Eenmaal terug in Nederland werkt ze bij een organisatie die opkomt voor kinderrechten. En drie jaar geleden zette ze haar eigen bedrijf op: een projectbureau dat zich richt op de maatschappelijke ontwikkeling van jongeren en kinderen. Ze stort zich op verschillende spannende projecten. Zo laat ze kunstenaars sieraden ontwerpen en tentoonstellen; de opbrengst gaat naar een goed doel. Ook geeft ze trainingen in het buitenland. In de 3 jaar waarin ze haar bedrijf van de grond trekt, krijgt ze ook nog twee kinderen! In tranen Dat klinkt natuurlijk allemaal prachtig, maar de realiteit is dat alle drukte met haar bedrijf, het trainen in het buitenland en de kleine kinderen Marleen teveel is geworden. Als ze me belt over een mogelijk wandelcoachtraject, vertelt ze me dat ze haar koers kwijt is. Ze weet niet meer waar ze naar toe wil met haar onderneming. Ze weet sowieso niet meer wat ze wil en ze twijfelt over alles. Ze heeft te veel plannen en er komt door de bomen het bos weer zien te weinig uit haar handen. Maar het echte probleem is dat ze niet meer tot rust komt. Mijn hoofd tolt, vertelt ze en ze barst in tranen uit. Tijdens onze eerste wandeling merk ik dat Marleen op het randje van overspanning zit. Dat besef is bij haar niet doorgedrongen. Ja, ze is doodmoe en heeft het idee dat haar hoofd op ontploffen staat. Ze kan geen besluiten nemen en twijfelt over alles. En ja, ze reageert vaker geïrriteerd op haar partner en kinderen. En ze vindt voordurend dat ze harder haar best moet doen en sneller dat nieuwe projectplan moet schrijven. Ik ben er al een half jaar mee bezig, en het kan in 3 weken klaar zijn!. Ze vergelijkt zich voordurend met succesvollere mensen en gelooft echt dat zij niet deugt. Eigen wil Ik vraag haar hoe ze zich zou voelen als ze helemaal vrij zou zijn en als er helemaal geen problemen en strubbelingen zouden zijn. Daar wordt ze even stil van. Ze kijkt naar de toppen van de bomen. Dan ben ik kordaat, heb ik lef en kan ik genieten, komt er stamelend uit. Ze herontdekt dat ze vroeger altijd precies wist wat ze wilde. Ze was een pittig kind met een eigen wil. Op dat moment voelt ze er een glimp van en ze is weer in tranen. Ontwikkelingswerk doen in Azië was haar grote droom. Na haar studie kon ze dat meteen waarmaken, maar de organisatie waar ze voor werkte, begeleidde haar helemaal niet. Ze moest het zelf helemaal uitzoeken en keerde een jaar later 42 43

23 met een mislukt gevoel terug naar Nederland. Haar zelfvertrouwen was ze kwijt, toch ging ze hardwerkend verder met haar carrière. Het spoor van moeten Ik zie dat bij veel mensen die ik coach. Ze zitten op een of andere manier op het spoor van moeten, zijn bezig te voldoen aan verwachtingen van andere mensen (althans, ze denken dat anderen die verwachtingen hebben) en voelen dan langzaam aan niet meer aan wat ze zelf nou eigenlijk willen. Soms ontstaat het door een gebeurtenis waarin ze het gevoel hadden dat zij faalden, soms doordat zij in een je doet wat je moet doen -sfeer zijn opgegroeid. Als je er dan ook gevoelig voor bent en ook nog eens keihard werkt, ligt een burn-out op de loer. Marleen krijgt van mij de opdracht om de komende weken zich weer te herinneren wie ze oorspronkelijk was: de vrouw (meisje) met lef, een sterke wil, iemand die intuïtief besluiten neemt, kordaat is en geniet. Het geeft haar meer rust en minder stress. Ook doet Marleen de Talentenscan. Die resultaten geven haar zelfvertrouwen een boost. Er komt onder andere uit dat ze heel open en toegankelijk is en vol creatieve ideeën zit. Prachtige talenten dus. Maar het inzicht in haar unieke talenten is nog niet genoeg om de burn-out te lijf te gaan. De volgende wandeling vertelt Marleen dat de kerstvakantie eraan komt, maar dat ze er tegenop ziet. Ze heeft de hele vakantie vol gepland met afspraken. Ik vraag haar hoe ze zich over vijf jaar voelt, als ze op deze wijze door leeft. Houdt ze dat nog vol? Nee, zegt ze. Ik zou me dan voelen als een dood muisje, ergens opgerold in een hoekje. Dan ben ik niets meer. Op reis met de jeep Ik vraag haar hoe het zou zijn om twee weken kerstvakantie helemaal vrij te maken en alleen te doen wat ze echt zelf wil. Eerst sputtert ze een beetje tegen; dat kan toch helemaal niet? Maar al snel fantaseert ze toch mee, ze heeft er zin in. Ze zou een aantal afspraken afzeggen, met vriendinnen naar de sauna gaan, zonder duidelijk doel rondwandelen, anderhalf uur boodschappen doen en lekker uitgebreid koken, een appeltaart bakken en haar kinderen toch naar de crèche brengen. Marleen neemt een paar dagen helemaal vrij voor zichzelf. Ze geniet. En zij niet alleen. Haar man vertelt haar hoe fijn het is om haar weer vrolijk en rustig te zien. Haar kinderen zijn meegaander. Langzaam begint het kwartje bij Marleen te vallen. Het moet ècht anders. Ze beslist om geen nieuwe projecten aan te nemen in haar bedrijf. Ook stapt ze uit een netwerkorganisatie waar ze actief in was. Ondertussen verkoopt haar man zijn eigen bedrijf. Daardoor hebben ze ineens een mooie financiële buffer. De twee nemen een radicaal besluit; ze gaan er een tijd tussenuit. Ze kopen een jeep en ze laden daar de hoognodige spullen en hun kinderen in. Rondreizen en genieten, is het 44 45

24 plan. Hoe het verder moet met werk, zien ze daarna wel weer. Marleen snapt heel goed dat ze beslissingen over werk niet kan maken wanneer zij nog niet hersteld is. Aandacht voor zichzelf en haar gezin staat nu op nummer één. Ze heeft vertrouwen in de toekomst. Er komt iets moois op mijn pad. In de gevarenzone voor een Burn-out? Trap op de rem! Ben jij ook doodmoe en heb je het gevoel dat altijd van alles moet? Misschien heb je wel een (beginnende) burn-out. Dan is het belangrijk om actie te ondernemen voordat je er helemaal aan onderdoor gaat. Deze tips kunnen je helpen: * Sta stil bij hoe je je voelt. Dender je maar door en voel je je tegelijkertijd heel vaak moe? Heb je helemaal geen zin in werken en ben je snel geïrriteerd? Voel je je onzeker? Dat zijn allemaal tekenen van een (beginnende) burn-out, die je maar beter serieus kunt nemen. * Soms is het goed om jezelf te confronteren met je eigen gedrag. Stel jezelf de vraag als ik op deze manier vijf jaar door blijf gaan, hoe voel ik me dan? Hoe sta ik er dan voor, hoe gaat het in mijn privéleven, haal ik dan nog energie uit mijn werk? Voor Marleen was deze vraag een belangrijke eye-opener. ziek bent. * Doe wat nodig is. Als je tot de conclusie komt dat je er echt helemaal doorheen zit, meld je dan ziek op je werk. Ook als je een eigen bedrijf hebt, moet je de klachten van een burn-out serieus nemen. Bouw opdrachten af, draag ze over of zet alles zelfs tijdelijk stop. Neem zoveel tijd als je nodig hebt. Dat kan een paar weken zijn, maar ook maanden of zelfs nog langer. * Lees Omgaan met burnout, van Carien Karsten. Hierin lees je dat bepaalde arbeidsomstandigheden ongemerkt tot chronische stress en daardoor tot uitputting kunnen leiden. Het boek bevat praktische oefeningen en tips. * Gebruik deze moeilijke periode om er achter te komen wat je echte wensen in het leven zijn. Het klinkt als een cliché, maar je kunt echt sterker uit een burn-out komen. Zit je met het werk dat je doet wel op het goede spoor, of heb je eigenlijk andere dromen en talenten? * Neem een time-out. Neem twee weken vrij en plan die week helemaal niets in. Ook geen gezellige vakantieactiviteiten. Hoe voel je je nu? Die periode kan je het inzicht geven dat je je werk anders wilt aanpakken, maar ook dat je echt 46 47

25 2.6 Weg met die git-zwarte bril door de bomen het bos weer zien Judith weet niet meer wat ze wil met haar werk, reageert bits op haar collega s en is doodmoe. Ze ziet alles door een gitzwarte bril. Langzaam leert ze het leven weer positiever te bekijken. Judith (48) werkt bij een bank en is daar van assistent IT manager opgeklommen tot functioneel systeembeheerder. Vroeger vond ze het werk prima. Ze werkte zelfstandig en hielp mensen die problemen hadden met computersystemen. Dat gaf haar het gevoel dat haar werk er echt toe deed. Maar dan groeit de bank en moet Judith met meer collega s samenwerken. Ze moet steeds meer vergaderen, rapporten schrijven en collega s controleren. Ze raakt zo gedemotiveerd dat ze geïrriteerd doet tegen haar collega s. Bovendien voelt ze zich doodmoe. Ze besluit een sabbatical van drie maanden op te nemen, om uit te vinden wat ze precies wil met haar carrière. Kijken naar wat wél kan Na ruim twee maanden sabbatical is er nog niets veranderd. Judith zit nog steeds vast en komt bij mij voor een wandelcoachtraject. Ze weet nog steeds niet wat ze wil en krijgt ook steeds minder zin in het vrijwilligerswerk dat ze heeft opgepakt. Nadenken over haar werk lukt haar niet alleen. Alle mogelijke andere banen wijst ze af met het idee dat kan toch niet, of daar vind ik toch niets aan. Bij de eerste wandeling merk ik dat Judith erg neerslachtig is, misschien is ze wel licht depressief? Ze leeft vanuit de gedachte dat ze constant alles fout doet. Mijn vriendelijke aandacht doet haar in tranen uitbarsten. Ze is zo gespannen en gestresst dat ze alles heel negatief ziet. Judith voert gesprekken met een psycholoog, maar er is veel aandacht voor hoe het allemaal mis kon gaan. Ik wil vooral kijken naar wat er ze allemaal in huis heeft aan talent en kracht en wat er allemaal wél kan. Verpester van de werksfeer Uit Judiths Talentenscan blijkt bijvoorbeeld dat ze heel secuur werkt, gericht is op kwaliteit, snel goede resultaten levert, bijzonder slim is en heel betrouwbaar. Die kwaliteiten vindt ze eigenlijk maar stom. Ze heeft het idee dat die krachten alleen maar in de weg zitten. Om haar van het negatieve spoor af te halen, geef ik haar de opdracht elke dag drie dingen op te schrijven waar ze tevreden over is en dat s avonds aan mij te mailen. Het kost haar ontzettend veel moeite, maar ze doet het trouw; dat is immers haar kracht. Ik vind het bijzonder om het elke avond te lezen. Uit die mailtjes blijkt dat ze het heel erg waardeert wanneer anderen dingen voor haar doen. Als haar man voor haar kookt, bijvoorbeeld. Of de warme ontvangst van haar collega s wanneer ze weer een dagje op haar werk is. Langzaam wordt duidelijk dat er meer is dan haar zwarte bril. Soms voelt ze een moment van vrijheid en ontspanning. Ze krijgt in de gaten dat wanneer ze doorgaat met al die negatieve gedachtes, ze steeds verder uitgeput zal raken. Eindelijk 48 49

26 krijgt ze weer een beetje zin om naar de toekomst te kijken. Judith vraagt feedback aan haar collega s; wat vinden zij dat haar sterke punten zijn? En wat zijn volgens hen haar belemmeringen? Daar komen hele mooie dingen uit; bewondering over de manier waarop ze haar werk doet. Maar de collega s geven ook aan dat haar negatieve opmerkingen de werksfeer verpesten en dat ze wel erg bits is wanneer ze anderen op hun fouten wijst. Dit is een eye-opener, ze had geen idee dat haar invloed zo groot was! Bij Judith komt voor het eerst het besef dat haar collega s het ook moeilijk hebben met haar negatieve gedrag. Via deze vragen maakt Judith voor het eerst echt contact met haar collega s. Nieuwe aanpak Ze besluit om de zaken anders aan te pakken. Ze ontdekt dat ze bepaalde operationele taken, die ze afstond aan nieuwe collega s, weer zou willen uitvoeren. Ze raapt al haar moed bij elkaar en bespreekt het met haar leidinggevende. Hij staat er open voor en vraagt haar zelfs om haar zwaardere expertise officieel te maken in een rol van meewerkend voorman. Dat vindt ze heel eng maar leuk! Nu haar werk anders wordt ingedeeld, raakt ze weer gemotiveerd. Ook wil ze ervoor waken niet weer in een negatieve spiraal te belanden. Ze blijft elke dag 3 dingen opschrijven waar ze tevreden over is, of blij van wordt, en ze gaat anderen ook waardering geven. Ik coach vaker mensen die last hebben van een overdosis negatieve gedachten. Ze zijn natuurlijk niet allemaal depressief en kampen ook echt niet allemaal met een burnout, maar ze zien wel alles door een pikzwarte bril. Die negatieve ideeën kunnen flink in de weg zitten; ze kunnen ervoor zorgen dat je geen nieuwe baan durft te zoeken of in je huidige werk geen nieuwe wegen durft in te slaan. Doorbreek de negatieve gedachtes Gelukkig kun je zelf die negatieve gedachtes doorbreken. Je kunt jezelf trainen om weer positiever in het leven te staan. Deze tips helpen je op weg. * Schrijf net als Judith elke avond drie positieve gebeurtenissen op. Waar was je tevreden over? Deed iemand iets aardigs, of deed je dat zelf? Spreek met jezelf af dat je je door deze positieve gedachtes niet meteen beter hoeft te voelen. Geef het de tijd, misschien duurt het wel een maand voordat je een effect merkt. * Kun je jezelf er niet toe zetten of denk je dat er niets te bedenken valt? Zorg dan voor een stok achter de deur en spreek met een vriend of een vriendin af dat je deze positieve dingen elke dag mailt. * Waar je ook heel blij van wordt; elke dag drie waarderende dingen opschrijven over anderen. Als je op een waarderende manier naar de mensen in je omgeving kijkt, blijf je minder snel in negatieve gedachtes hangen. Neem een willekeurig iemand in gedachten en bedenk wat je in hem of haar waardeert. Wanneer je het de ander vertelt wordt het helemaal leuk! 50 51