Jesse Milan Thijs Lucas

Transcriptie

1 Jaarverslag Leerplicht & RMC Schooljaar Jesse Milan Thijs Lucas

2 Voorwoord Het volgen van onderwijs is essentieel voor de ontwikkeling van een kind en het verwerven van een eigen plek in de maatschappij. Daarom is er niet alleen recht op onderwijs, maar is er ook een wettelijke plicht om dat te volgen. Wij streven naar integratie van de Leerplicht- en Regionale Melden Coördinatiefunctie (RMC). In dit jaarverslag over het schooljaar worden beide functies voor het eerst gecombineerd. Dit is een logisch gevolg van een aantal ontwikkelingen: Leerplicht en kwalificatieplicht vormen een doorgaande lijn. Kinderen zijn volledig leerplichtig tussen de 5 en 16 jaar. Daarna geldt: als jongeren nog geen startkwalificatie hebben, hebben zij een leer- en kwalificatieplicht tot 18 jaar; Beide onderdelen worden binnen één team uitgevoerd; De RMC-functie wordt uitgevoerd voor de regio Zuidoost Drenthe, terwijl ook voor de leerplichtfunctie de samenwerking op regionale schaal wordt gezocht. Waarom een verslag? Op grond van de leerplichtwet brengt het College verslag uit aan de gemeenteraad over het beleid en de resultaten. Hoewel een jaarverslag op grond van de RMC-regelgeving niet verplicht is, horen ook de resultaten van de RMC-functie onderdeel van het verslag te zijn. Emmen en omstreken. Hoewel leerplicht en RMC steeds meer in samenhang worden gezien, wordt voor beide onderdelen (nog steeds) een grens getrokken: De uitvoering van de leerplicht en daarmee het verslag over leerplicht, gaat over de gemeente Emmen; Het verslag over de RMC-functie betreft de regio Zuidoost Drenthe: Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. Hierbij is Emmen de contactgemeente. Met dit jaarverslag willen wij u graag informeren over de uitvoering van de leerplicht en RMC-functie. In de opzet van het verslag hebben wij de nadruk willen leggen op toegankelijkheid en leesbaarheid, in de verwachting dat ons lezerspubliek hierdoor toeneemt. Met vriendelijke groet, mede namens het team leerplicht/rmc, M. Thalens-Kolker, Wethouder Leerplicht/RMC

3 De Leerplichtwet De leerplichtwet beschermt het recht op onderwijs voor ieder kind. Het oogmerk hierbij is dat iedere jongere goed wordt voorbereid op het functioneren in de maatschappij. De gemeente heeft een centrale rol bij het toezicht op de naleving van de leerplichtwet. Dit wordt in de praktijk gedaan door de leerplichtambtenaren. Door toezicht op het schoolbezoek worden problemen vroegtijdig gesignaleerd en kan er zonodig snel worden ingegrepen. Door de leerplichtwet kan de gemeente optreden tegen verzuimende jongeren, niet meewerkende ouders en zelfs tegen scholen die dit niet tijdig melden. De leerplichtambtenaar is hierdoor soms maatschappelijk werker en soms handhaver. De gemeenteraad dient jaarlijks op de hoogte te worden gesteld van het in de gemeente gevoerde leerplichtbeleid. Hierbij willen wij u informeren over het schooljaar Leer- en kwalificatieplicht Kinderen zijn volledig leerplichtig van 5 tot 16 jaar. Tussen 16 en 18 jaar geldt de kwalificatieplicht. Deze eindigt eerder als een jongere een startkwalificatie heeft behaald. Dit houdt in: een Havo-, Vwo- of MBO niveau 2-diploma. Aantal leerplichtige en kwalificatieplichtige leerlingen Meisje Jongen Totaal Leerplichtig (5 tot 16 jaar) Leer- en kwalificatieplichtig 16 tot 18 jaar Totaal Vrijstelling Soms kan er vrijstelling worden verleend, bijvoorbeeld als ouders vanwege hun beroep niet tijdens de zomerschoolvakantie op vakantie kunnen gaan. Andere situaties waarin vrijstelling mogelijk kan zijn: psychische of lichamelijke redenen (artikel 5 onder a LPW); godsdienstige of levensbeschouwelijke bezwaren (artikel 5 onder b LPW); in het buitenland naar school (artikel 5 onder c LPW). Vrijstelling van de kwalificatieplicht is geregeld in artikel 15 LPW. Vrijstelling wordt verleend als er ander, vaak praktijkgericht, onderwijs wordt gevolgd. Vrijstellingen Artikel 5 onder a Artikel 5 onder b Artikel 5 onder c Artikel 15 Totaal Verantwoordelijkheid scholen Ook de directie van een school is verantwoordelijkheid voor de naleving van de leerplicht: Als leerlingen worden in- of uitgeschreven, stuurt de school een kennisgeving naar de gemeente; Als een leerling meer dan drie dagen, of circa 15 lesuren in vier weken, ongeoorloofd van school is, meldt de school dit aan de leerplichtambtenaar; psychische of lichamelijke redenen (artikel 5 onder a LPW). Zoals gemeld, zijn in het schooljaar leerlingen gemeld en in behandeling genomen. In verreweg de meeste gevallen wordt, al dan niet via bemiddeling van de leerplichtambtenaar, een oplossing voor het verzuim gevonden. Voorbeelden: een verkeerde schoolkeuze, motivatiegebrek, problemen thuis of een verstoorde relatie tussen ouders en school. Dit betekent dat er per leerling vaak een aantal contacten en acties nodig zijn. Jaar Leerlingen Acties Acties per leerling , ,06 De Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Praktijkvoorbeeld: Bas De Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) volgt in feite op de leerplicht. De RMC is in het leven geroepen om het voortijdig schoolverlaten terug te dringen. Dit houdt in dat jongeren voor hun 23e jaar in het bezit moeten zijn van een startkwalificatie. Dat wil zeggen een havo-, vwo-, of mbo-diploma (niveau 2). Scholen zijn verplicht om voortijdig schoolverlaters (VSV-ers), die een maand niet verschijnen, direct aan de overheid te melden. In de RMC-wet is Nederland verdeeld in 39 regio s. In Zuidoost Drenthe voert Emmen de RMC-fuctie uit voor Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. In het schooljaar zijn er in de regio 776 nieuwe VSV-ers gemeld. Aantal voortijdige schoolverlaters Oud Nieuw Totaal (VSV-ers) Man Vrouw Totaal Als een VSV-er wordt gemeld, neemt de RMC-consulent contact op. Soms is de jongere alweer naar school en wordt de melding administratief afgehandeld. Is de jongere niet terug naar school, dan nodigt de RMC-consulent de jongere uit voor een gesprek. Samen met de jongere kijkt de consulent wat de beste oplossing is. Dit kan bijvoorbeeld zijn: terug naar school om alsnog een startkwalificatie te halen. Lukt dit niet, dan kan de jongere een traject volgen richting werk, eventueel in combinatie met scholing. Begeleiding VSV-ers Oud Nieuw Totaal Behoort niet (langer) tot de doelgroep Herplaatst In bemiddeling (naar school of werk) Niet begeleid/plaatsting niet haalbaar Pauzetraject Totaal VSV-ers naar leeftijd Aantal Jonger dan 15 jaar 1 15 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 59 Ouder dan 22 jaar 0 Totaal 1094 Bas zit op de basisschool en heeft ADHD. Hij is geschorst omdat hij een medeleerling heeft mishandeld. De moeder van Bas is boos en wil hem langer thuishouden. Bas zijn ouders liggen in scheiding en zijn moeder vraagt de leerplichtambtenaar te bemiddelen. De directeur van de school vertelt dat Bas een deel van de dag in de klas zit, met uitzicht op de muur van het lokaal. Een ander deel zit hij op de gang, onder de trap. Tijdens de pauze speelt hij in een lokaal met K NEX. Er is verder geen onderzoek ingesteld om te kijken of Bas wel op z n plek zit, of dat hij beter tot zijn recht zou kunnen komen in het speciaal onderwijs. Bas zijn moeder geeft aan dit onderzoek graag te willen. De leerplichtambtenaar laat de directeur van school een overleg organiseren, waarbij onder andere een orthopedagoog van het Zorgplatform bij aanwezig is. Vanuit het Zorgplatform wordt een langdurig begeleidingstraject voorgesteld. Omdat hierdoor de moeizame situatie dreigt voort te duren, dringen de leerplichtambtenaar en de moeder aan op een sneller traject. Bas zijn moeder hakt terecht de knoop door en zoekt een andere school in een nabijgelegen dorp. Daardoor komt Bas in een klasje met 4 leerlingen. Daar gaat het goed met Bas. Zou hij het daar kunnen redden en niet naar het speciaal onderwijs hoeven? Zoals het nu lijkt, gaat hij het redden. Als de moeder contact heeft met de nieuwe school, gaat het over andere zaken dan over Bas.

4 Praktijkvoorbeeld: Geert Geert is 13 jaar. Vanaf zijn geboorte heeft hij al astma. Later kwam daar ook eczeem bij. Hij heeft op jonge leeftijd een paar keer in het ziekenhuis gelegen. Zijn moeder is zó bezorgd om Geert, dat hij vaak ziek is. Op een gegeven moment is hij vaker niet dan wel op school. De school en de leerplichtambtenaar maken zich zorgen en brengen de situatie in het ZorgAdviesTeam. Hier wordt afgesproken de hulp in te roepen van een ambulant verpleegkundige die verbonden is aan het Regionaal Expertise Centrum (REC), dat gespecialiseerd is in de begeleiding van (langdurig) zieke kinderen. Volgens het REC lijkt het een vicieuze cirkel tussen moeder en zoon: moeder is erg bezorgd om haar Geert en Geert maakt hier regelmatig gebruik van. De behandelend arts bevestigt dat de ziekte van Geert geen lichamelijke oorzaak heeft. De leerplichtambtenaar besluit hierop, uit zorg voor Geert, proces verbaal op te maken. Ter zitting bij de rechtbank verklaart de leerplichtambtenaar dat het proces verbaal uit zorg is opgemaakt, om de cirkel te doorbreken. Het lijkt erop dat dit gelukt is, want Geert komt de laatste tijd veel meer op school. De rechter bepaalt dat moeder en zoon wél de Leerplichtwet hebben overtreden, maar legt geen straf op. Het proces verbaal heeft geleid tot een gedragsverandering. Geert gaat weer naar school en is de afgelopen drie maanden slechts vier dagen ziek geweest. De leerplichtambtenaar De leerplichtambtenaar (lpa) wordt beëdigd door de burgemeester. In Emmen is de lpa tevens buitengewoon opsporings-ambtenaar (boa). De lpa heeft een aantal functies: Preventie Verzuim kan een teken zijn van andere problemen. Het is van belang die problemen tijdig in te zien en aan te pakken. Maar beter nog: de problemen vóór te zijn. Het spreekuur van de lpa op school en de voorlichting aan scholen helpen hierbij. Zonodig verwijst de lpa door naar andere instanties. Controle De lpa controleert niet alleen of leerlingen staan ingeschreven op een school, maar ook of ze de school bezoeken. Het aanwezig zijn in de school - via het Spreekuur Leerplicht - heeft geleid tot een scherpere controle. Repressie (justitiële functie) Als preventie niet werkt, kan bij verzuim een proces-verbaal worden opgemaakt tegen: De leerling (vanaf 12 jaar is de jongere (mede-) verantwoordelijk; De ouder(s) of verzorger(s) van de leerling; De schooldirectie. Praktijkvoorbeeld: Jolanda Jolanda is 20 jaar. Ze zit op het Drenthe College. De adviseur van het Drenthe College neemt contact op met de RMCconsulent, omdat Jolanda vastloopt in niveau-2 van de opleiding Detailhandel. Bij de beroepsinteressetest komen alleen maar jongensberoepen naar voren. De consulent spreekt met Jolanda af. Ze vertelt dat haar stage bij de drogisterij haar niet beviel en is daar voortijdig gestopt. Nu zit ze op dinsdag en woensdag thuis. Graag wil ze ruilen van BOL Detailhandel naar BBL Techniek. (Kort gezegd: van vijf dagen school naar één dag school en vier dagen werken.) Ze geef duidelijk aan dat ze iets wil met houtbewerken. Ze wil graag met haar handen werken en vies worden is absoluut geen probleem. Ze is zelf al op zoek naar opleidingsmogelijkheden. Alternatieven zijn: Defensie en Groenvoorziening. De vraag voor de consulent is hoe Jolanda omgaat met stress en werkdruk. We spreken verder af dat ze op onderzoek gaat: Bij welke bedrijven kan ze met hout werken? Waar kan ze een technische BBL-opleiding doen? Ze maakt een lijstje met onderwerpen en vragen die ze kan stellen bij een werkgever als we die gaan bezoeken. We gaan ook naar de opleiding houtbewerken bij het Drenthe College. De richting Interieurbouw komt het dichtste bij Jolanda s wens. Gezien haar plafond en de vooropleiding is instappen op niveau 1 aan te raden. Hier leert ze basisvaardigheden en ook het werken met de machines. Als het goed gaat, kan ze via de stichting Hout en Meubel aansluitend doorstromen naar niveau 2. Ze mag een dag meelopen op school en in de praktijkruimte. Jolanda is bijzonder enthousiast en zegt hier blij van te worden! Dit is de start van haar nieuwe richting, interieurbouw. Een half jaar later krijgt de RMC-consulent een berichtje. Ik heb niveau 1 gehaald binnen 5 maanden. Het ging heel erg goed. Heb 23 juni mijn diploma opgehaald. Mijn cijfers zijn ook goed, mijn laagste is een 6.0 en mijn hoogste is een 8.0. Na de vakantie ga ik verder met niveau 2. Heb er ontzettend veel zin aan. Het is echt een goede keuze geweest. Dat wou ik even melden. Vriendelijke groet, Jolanda.

5 Overlegvormen Om de leerplichtfuncties goed uit te kunnen oefenen, maakt de leerplichtambtenaar (lpa) deel uit van een netwerk waarin diverse overleggen plaatsvinden. Dit zijn: Zorgadviesteams (ZAT) Binnen het voortgezet onderwijs fungeren zorgadviesteams. Daarin worden - met toestemming van de ouders - problemen met leerlingen besproken. De lpa neemt deel in een ZAT. Jongeren Opvang Team (JOT) Het doel van het JOT is jongeren die in aanraking komen met de politie, hulp en begeleiding te bieden. Hiermee wil de gemeente voorkomen dat jongeren een criminele carrière starten. Ook wil de gemeente zo overlast door jongeren verminderen. In het JOT zitten onder andere de gemeente Emmen, de politie en Bureau Jeugdzorg. Het JOT komt wekelijks bijeen. Leerplichtoverleg Drents Breed Dit kwartaaloverleg, waaraan alle Drentse gemeenten deelnemen, is gericht op ontwikkelingen en afstemming. Jeugdteams De jeugdteams zijn opgericht vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. De teams zijn ingedeeld op wijk of dorp. Vanuit het perspectief van de openbare orde en veiligheid worden verbindingen gelegd tussen jeugdhulpverlening en leerplicht. Praktijkvoorbeeld: Rafael Rafael is een jongen van 16 jaar. Hij kan zijn draai niet vinden. Zo heeft hij veel ruzie, belandt vaak in discussies met decanen en docenten en verzuimt veel. Daarom heeft de leerplichtambtenaar uiteindelijk proces verbaal opgemaakt. De rechter draagt Rafael op een andere school te vinden met hulp van het team Leerplicht/RMC van de gemeente Emmen. Tot zijn achttiende zal hij moeten leren of een combinatie van leren en werken. Maar school, tsja dat ziet Rafael niet zo zitten...wat kunnen we doen? Tijdens het eerste contact met Rafael zien we een jongen bij wie rappen zijn lust en zijn leven is. We praten over het werken bij zijn vader in het bedrijf (klussenbedrijf), wat hij in zijn vrije tijd doet, en zijn toekomst. Zou een Beroepsbegeleidende leerweg iets zijn? Eén dag in de week naar school en de overige dagen werken in het bedrijf van zijn vader en een salaris verdienen. Al pratende komt Rafael er zelf mee dat hij niet zo gebonden is aan het bedrijf van zijn vader, maar dat hij ook best open staat voor iets anders. We komen uit op een opleiding in de detailhandel. Rafael gaat op zoek naar een baan, waarbij hij één dag per week naar school kan. We spreken af dat ook de gemeente met hem meezoekt. Aan de slag! De volgende dag bellen we Rafael al. Er is een BBL-baan bij een grote supermarkt. Hier kan hij een interne opleiding krijgen en is voor de komende twee jaren onder de pannen. Zou dat wat zijn? Is hij gemotiveerd om wat van zijn leven te maken en hiermee een startkwalificatie te behalen, naast zijn passie voor het rappen? Hij grijpt de kans en het sollicitatiegesprek verloopt erg goed. Vóór het tweede gesprek komt hij nog bij ons langs om het voor te bereiden. Hoe kom je elkaar tegemoet in een arbeidsvoorwaardengesprek? We adviseren Rafael open te staan voor overleg. Hij is bang dat zijn rap-optredens zijn werk in de weg zouden kunnen staan, voornamelijk in de weekenden. Samen komen ze er uit. Rafael werkt al een paar maanden met veel plezier in het team. We hebben af en toe sms-contact. Het gaat goed met Rafael. Hij past goed in het team en er is over en weer sprake van respect. Rafael, go 4 it! Activiteiten Vrijdag de 13e Op vrijdag 13 februari 2009, de dag voor de voorjaarsvakantie, is in de regio Zuidoost Drenthe een controle op luxe-verzuim uitgevoerd door het team Leerplicht/RMC. Via een steekproef zijn uit 850 meldingen 72 adressen bezocht. Op 25 adressen werd niemand thuis aangetroffen. Uiteindelijk zijn 17 processen verbaal opgemaakt. Dit is 24%. Teruggerekend naar 850 meldingen, zouden er meer dan 200 leerlingen zonder reden afwezig zijn. Waar zijn zij gebleven? Handboek Leerplicht/RMC Op 25 februari 2009 is het Handboek RMC/Leerplicht gepresenteerd. In feite zijn er twee handboeken: één voor het basisonderwijs en één voor het voortgezet onderwijs en MBO. In het handboek staat algemene informatie over de wettelijke kaders en de manier waarop de gemeente hieraan uitvoering geeft. Het accent ligt daarbij op de vraag, wat dat dan concreet voor de school betekent. Bijvoorbeeld voor het melden van in- en uitschrijvingen van leerlingen, het melden van ongeoorloofd schoolverzuim en het melden van voortijdig schoolverlaters. Dag van de Leerplicht De Dag van de Leerplicht was dit jaar op 19 maart. Op deze jaarlijkse dag worden bepaalde onderwerpen over school of schoolgaan nader belicht. Dit jaar ging het over luxe-verzuim. Het fenomeen is nog eens onder de loep genomen. Ook zijn de resultaten van Vrijdag de 13e gepresenteerd. Preventieproject Afgelopen zomer is het preventieproject Voortijdig Schoolverlaten uitgevoerd, met als motto voor de jongeren Kwalificeer jezelf met minstens een diploma MBO-2, dan tel je in deze maatschappij nog meer mee! In dit preventieproject stond 25% van de in 2009 geslaagde 1124 VMBO-leerlingen centraal. Het was niet duidelijk of zij een vervolgopleiding op het MBO zouden gaan volgen. In de zomer zijn deze jongeren per brief, telefoon, , sms of een bezoek benaderd door de leerplicht-/rmc-ambtenaren. Hiermee hebben het team Leerplicht van de gemeente Emmen en RMC Zuidoost Drenthe bijna de doelstelling behaald om 100% van het aantal geslaagden een vervolgopleiding te laten volgen. Nieuwsbrieven Naast de diverse overlegvormen, spreekuren en andere contacten met leerlingen, ouders en scholen, is de nieuwsbrief een belangrijk middel om te laten zien wat er allemaal gebeurt op het terrein van de leerplicht in de regio. De nieuwsbrief - met een editie voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs - verschijnt twee tot drie keer per schooljaar.

6 Verzuim Ouders zijn verplicht hun kinderen in te schrijven op een school en te zorgen dat zij naar school gaan. Jongeren vanaf 12 jaar hebben ook een eigen verantwoordelijkheid om naar school te gaan. Scholen zijn verplicht om kinderen/jongeren in te schrijven en hen onderwijs te bieden. Er zijn twee soorten verzuim: absoluut en relatief. Absoluut schoolverzuim We spreken van absoluut verzuim als leerlingen niet ingeschreven zijn bij een school. De controle hierop wordt aan het begin van het schooljaar, in september, uitgevoerd. Van absoluut verzuim is ook sprake als leerlingen langer dan vier weken niet op school verschijnen. Het bekendste relatieve verzuim is het luxe verzuim. Dit kennen we van bijvoorbeeld een dagje (of twee) eerder op vakantie. Op een totaal van 804 gemelde leerlingen, zijn uiteindelijk 71 processen-verbaal (pv s) opgemaakt. Hoewel het aantal meldingen iets is afgenomen ten opzichte van het vorige schooljaar, is het aantal pv s toegenomen. Relatief schoolverzuim Als een ingeschreven leerling (incidenteel) van school verzuimt, al dan niet met medeweten van de ouders, heet dit relatief verzuim. Binnen het relatieve verzuim kennen we signaalverzuim. Hiervan is sprake als het verzuim een signaal is van dieperliggende problemen. Als een leerling meer dan drie aaneengesloten dagen of een achtste deel van de lessen (circa 15 lesuren) per vier lesweken verzuimt, noemen we dat zorgwekkend verzuim. Processenverbaal Absoluut verzuim Relatief verzuim Luxe verzuim Signaalverzuim (incl. zorgwekkend verzuim) Totaal

7 Gemeente Emmen Raadhuisplein 1 Postbus RA Emmen Tel: Fax: (0591) gemeente@emmen.nl Colofon Eindredactie: Gemeente Emmen Team Leerplicht/RMC Team Communicatie Vormgeving: Gemeente Emmen Team Multimedia