Alert Diver EUROPEAN EDITION. Geïmproviseerd PROJECTS STEKELS! Oh, m n zere rug! PROFIEL DATABANKEN. DAN and CHANGE together for Madagascar!

Transcriptie

1 De nieuwe DAN Europe website is online - Alert Diver Digital Magazine EUROPEAN EDITION DAN Europe News - Organo ufficiale del Divers Alert Network Europe Periodico trimestrale - Aut. Trib. Pescara n. 19/91 del 4/2/94 - Anno n.1 Geïmproviseerd trimmenlet op wat je in je duikpak stopt STEKELS! De geschiedenis is vol verhalen van zeewezens, groot en klein Oh, m n zere rug! Heb je rugpijn? PROFIEL DATABANKEN WAARDEVOLLE MODERNE DUIKHULPBRONNEN PROJECTS DAN and CHANGE together for Madagascar! 1 /

2 2 /

3 Alert Diver Publisher DAN Europe Casella Postale Roseto degli Abruzzi (Te) Italy Phone Fax Skype: Dan_europe_foundation Editor-in-chief Prof. Alessandro Marroni M.D. Editors Cristian Pellegrini, Laura Marroni Graphic Designer: Laura Volpe Translators English Bulgarian Czech Danish Dutch Estonian Finnish French German Greek Hungarian Italian Polish Portuguese Russian Slovak Slovenian Swedish Turkish Bird Deely Nicolay Mitev Klement Hartinger Filip Nielsen Els Knaapen Markko Juolainen JP Vuorio Gwendolyn Hayden Joachim Strieben Viviana Delidaki Laszlo Fogarasi Laura Marroni & Livia Giordano Jaroslaw Woch Bruno Stuart-Torrie Svetlana Touloub Michal Palkovic Igor Urh Richard Lovik Murat Egi Website: Distribution: Worldwide 23 /

4 Summary Redactioneel Alessandro Marroni Incidents Insights Geïmproviseerd trimmen- let op wat je in je duikpak stopt Door Laurie Gowen Dubbelprobleem. DCZ vergezeld van een uitpuilende tussenwervelschijf leidt tot een gecompliceerde diagnose Door Marty McCafferty Voeg een mate van aandacht toe wees op de hoogte van logs, checklist & uitgangsdata van je Eerste Hulpkoffer Door Scott Smith Medical Line Stekers, bijters, krabbers en prikkers. Omgaan met een paar van de meest voorkomende verwondingen door zeeleven Door Marty McCafferty STEKELS! De geschiedenis is vol verhalen van zeewezens, groot en klein Door G. Yancey Mebane, M.D. Met verslagen van Marty McCafferty, DAN America Medicine and Research Diving Medicine Oh, m n zere rug! Heb je rugpijn? Door Suzanne Gerber PROFIEL DATABANKEN - WAARDEVOLLE MODERNE DUIKHULPBRONNEN /

5 45 /

6 Alert Diver EDITORIAL Editorial Redactioneel Beste DAN Europe leden, Het Goede Duikseizoen in ons halfrond komt er weer aan en ik heb een paar artikelen opgepikt waarvan ik hoop dat ze je goede informatie verschaffen en je helpen je duiken deze zomer nog plezieriger en veiliger te maken. Dit nummer van Alert Diver richt zich op twee zeer veel voorkomende, maar ook veel genegeerde problemen die duikers kunnen tegenkomen: gevaarlijk zeeleven en pijn in de onderrug. Het zeeleven is nauwelijks bekend, niet alleen voor wat betreft de tropische soorten, maar ook als het gaat om de inlandse. De potentiële gevaren die bepaalde zeedieren met zich meebrengen worden vaak genegeerd en de voorgestelde of bedoelde remedies zijn, als het gaat om het behandelen van een steek, vooral grappig en zeg maar heel creatief maar hebben weinig wetenschappelijke achtergrond. Hoe je het best om kunt gaan met dergelijke zeedieren, en daarmee onplezierige ontmoetingen kunt voorkomen, wordt meestal ook genegeerd. De artikelen in dit nummer gaan uitgebreid op deze materie in en geven goede, eerste informatie. Als je er meer over wilt weten kun je ons bellen en vragen naar onze Hazardous Marine Life First Aid cursussen! Nog een veel voorkomend probleem dat veel duikers plaagt is pijn in de onderrug. 6 / Pijn in de onderrug kan erger worden door bepaalde duiktechnieken en procedures, is heel vervelend en kan een duikdag of duikvakantie behoorlijk verpesten. Gelukkig is het echter zelden een ernstige kwaal en kan het verholpen of verminderd worden door een juiste benadering van

7 zowel bewegen als van duiktechniek. Lees het artikel door Suzanne Gerber en deel haar persoonlijke ervaring en hoe ze het probleem opgelost heeft met de hulp van sommige deskundige artsen, fysiotherapeuten en duikers. Veel plezier met dit nummer van Alert Diver, JOUW duikveiligheidstijdschrift! Helder water voor jullie allemaal! Alessandro Marroni, M.D. President, DAN Europe President, International DAN 67 /

8 INCIDENT INSIGHTS Geïmproviseerd trimmen- let op wat je in je duikpak stopt Door Laurie Gowen De duiker De duiker is een gezonde, oudere heer die van zijn pensioen geniet door in zijn camper rond te toeren en op verschillende duikstekken te gaan duiken. De duiken Op deze bepaalde dag had de duiker problemen met zijn drijfvermogen en merkte dat hij positief was. Hij probeerde herhaaldelijk om bij de bodem te blijven, maar hij raakte gefrustreerd door de moeite die het hem kostte. Om te proberen een meer negatief drijfvermogen te krijgen, stak hij een vrij groot stuk koraal tussen zijn huid en natpak. De complicaties Zonder het te weten had hij vuurkoraal gekozen voor zijn extra gewicht. Dit koraal gaf een onmiddellijke reactie in de streek van de onderbuik en hij kreeg een reactie die vrij karakteristiek is voor vuurkoraal: roodheid, extreme jeuk en een brandend gevoel. Hij beëindigde zijn duik kort daarna zodat hij voor zijn verwonding kon zorgen dmv een snelle douche en wat plaatselijke crème tegen de jeuk. 8 /

9 brandende sensatie geven. Vuurkoraal kan in allerlei vormen en maten komen: het kan eruit zien als een gewei, grote bladen of zelfs kleine doosjes. De reacties De scherpe randen van koraal kunnen snijwonden veroorzaken waardoor kleine koraaldeeltjes, vol bacteriën en het gif afgegeven door de nematocystes in de wond kunnen komen. Binnen de eerste 10 tot 15 minuten kan dit een eerste ontsteking geven, wat veel mensen aangeven als een brandend gevoel alsof hun huid in brand staat. Deze toxinen kunnen zwelling, jeuk, gevoeligheid en een trage genezing van de wond veroorzaken. Deze zweertjes kunnen geïnfecteerd raken waardoor een behandeling door een arts en een antibioticum nodig is. Als de koraalsteek niet goed behandeld wordt, kunnen symptomen zoals de ontsteking van een paar dagen tot vele maanden aanhouden. Tijdens de volgende negen maanden bleven de tekenen en symptomen van de vuurkoraalsteek zo nu en dan terugkomen. De uitslag bleef, soms erger, soms minder erg en de jeuk en het brandend gevoel waren soms bijna ondraaglijk. Voor zijn gevoel was er geen beduidende verbetering. Op dit punt nam hij contact op met Dan voor advies. De verwonding Vuurkoraal is een levend dier, dat vooral voorkomt in tropische of subtropische wateren. Het wordt koraal genoemd omdat het op rifkoraal lijkt. Hoewel zowel het echte koraal als vuurkoralen leden zijn de Cnidaria geslacht en nematocystes bevatten, behoren echter koralen tot de klasse van de anthozoans, terwijl vuurkoraal tot de hydrozoan klasse behoort. Vuurkoraal lijkt meer verwant aan de kwal en andere stekende anemonen dan aan de rifvormende anthozoans die we normaliter koralen noemen. Het skelet van vuurkoraal is bedekt met poriën waar met nematocystes bedekte tentakels (met stekende cellen) huizen die de karakteristieke De duiker kan ook een systemische reactie op de infectie door het vuurkoraal krijgen: gevoelige lymfeklieren en pijn in de gewrichten. Mensen die last hebben van een vuurkoraalsteek kunnen ook last hebben van misselijkheid, overgeven, koorts, koude rillingen of vermoeidheid. Volgens arts en schrijver Dr. Carl Edmonds in zijn boek Dangerous Marine Creatures zijn er gevallen bekend van neuropsychologische symptomen zoals angst, depressie, slapeloosheid, zwakte en apathie. Dr Edmonds suggereert dat de ernst van de symptomen afhankelijk is van de mate van vergiftiging, de soort die erbij betrokken is en de individuele, medische voorgeschiedenis van de duiker. De behandelingen De juiste behandeling voor vuurkoraalsteken kan in eerste instantie bestaan uit azijn (azijnzuur) of een papje van bakpoeder als er geen azijn voorhanden is (Het is niet aan te raden om azijn en bakpoeder samen te gebruiken). Ieder van deze middelen kan het afvuren van nematocystes verminderen. 89 /

10 Incident Insights Vrij verkrijgbare hydrocortisonecrème kan helpen de minder ernstige ontstekingsreacties of roodheid te verlichten. Als de reactie ernstiger is of aanhoudt kan orale prednison nodig zijn voor het geven van verlichting. Daarvoor moet je een arts raadplegen en een recept krijgen. In A Medical Guide to Hazardous Marine Life, raadt Dr. Paul Auerbach aan om noch methylalcohol (bv. aftershave), noch sterke drank of organische oplosmiddelen zoals petroleum, terpentine of benzine te gebruiken. In de DAN Guide to Medical Frequently Asked Questions raadt Dr. Auerbach ook aan om de koraalschaafwond eerst met zeep en water schoon te maken en neomycine (Neosporin ) erop te doen, wat de kans op infectie kan verminderen. Als de plek echter geïnfecteerd raakt, wordt medische hulp ten zeerste aangeraden. Bepaalde soorten bacteriën die vaak in de omgeving van de zee worden gevonden, kunnen gevaarlijk worden, vooral voor iemand met een verminderde weerstand. 10 /

11 Dubbelprobleem. DCZ vergezeld van een uitpuilende tussenwervelschijf leidt tot een gecompliceerde diagnose Door Marty McCafferty De duiker Deze 43 jaar oude man is divemaster met aanvullende duikspecialty brevetteringen. Hij is in goede, fysieke conditie zonder een significante medische voorgeschiedenis van eerdere duikverwondingen; hij neemt niet regelmatig medicijnen in. Hij is sinds vijf jaar duiker en maakt gemiddeld 40 duiken per jaar. Voor het hier besproken incident had hij dat jaar vier duiken gemaakt. De duiker heeft een redelijke mix van duikervaring, uiteenlopend van koud zoet water en Caribische oceaanduiken. Vijf jaar geleden was hij gediagnosticeerd met overbelasting van de rugspier en was met succes daarvoor behandeld. Hij heeft sindsdien geen last meer gehad. Hij sport regelmatig zonder problemen. De duiken De plaats voor de duik was een rivier, diep genoeg voor een scheepswrak. De watertemperatuur was 18C en de luchttemperatuur tussen 18-19C. Hij rapporteerde een zicht van ongeveer 3 meter en moest tegen een stroming van 4 knopen in zwemmen. Hij maakte beide duiken op perslucht als ademgas en gebruikte een duikcomputer. De duikcomputer van deze duiker biedt door-de-duiker-te- kiezen algoritmes aan. Zijn eerdere duiken waren in een warme oceaanomgeving; hij had het minst conservatieve algoritme voor die reeks duiken gebruikt. Hij gebruikte hetzelfde algoritme voor de koudere duiken op deze dag. We kunnen niet met zekerheid zeggen dat de keuze van algoritme een factor was die van invloed was, maar er moet rekening mee gehouden worden. De eerste duik begon om 10:53 uur en ging tot een maximum diepte van 20 m., met een totale bodemtijd van 41 minuten. Dit multilevel profiel kwam overeen met de diepte van het wrak. Hij maakte een drie minuten veiligheidstop op 5m. Hij rapporteerde geen problemen tijdens de duik. Het oppervlakte-interval was 1 uur 21 minuten, waarbij de duiker aangaf dat hij zich koud voelde. Hij zegt dat hij geen goede kleding bij zich had (Zonder te weten wat de feitelijke temperatuur van de duiker was of zonder andere gegevens, kunnen we niet aangeven of zijn gevoel van kou iets te maken had met latere gebeurtenissen. Dit wordt uitsluitend vermeld om het verhaal compleet te maken). De tweede duik begon om 12:56 uur en ging naar een maximum diepte van 22 m. De totale bodemtijd van de duiker was 48 minuten. Op ongeveer 20 minuten na het begin van de tweede duik, werd het masker van de duiker per ongeluk door zijn buddy verwijderd. Terwijl hij zijn /

12 Incident Insights masker weer terugvond en het klaarde, steeg hij vrij snel 3 m op. Zijn computer heeft deze gebeurtenis vastgelegd. Bij het weer onder controle brengen van de zaak, slikt hij een paar keer kleine hoeveelheden water in. Zijn ademhaling versnelde omdat hij onder toenemende spanning kwam te staan. Deze duiker bleef echter redelijk beheerst en vermeed paniek. Zodra hij zijn masker had geklaard en weer gemakkelijk kon ademen, voegde hij zich weer bij zijn buddy, die niet in de gaten had wat er gebeurd was. Hij ging verder met de duik totdat hij 68 bar had en zijn computer een verplicht veiligheidstop waarschuwing gaf. De duikers maakt een langzamer-dan-normale opstijging van ongeveer 3-6 meter per minuut. Op 5 meter verlengden ze hun veiligheidstop tot vijf minuten Zij kwam om 13:44 uur boven. De symptomen Om 4 uur s middags, zo n twee uur na de laatste duik, merkte hij tintelingen in zijn rechterbeen. Hij pakte zijn spullen in en reed naar huis. Toen hij aankwam, pakte hij uit, maakte zijn spullen schoon en borg ze op. De tintelingen werden niet erger, maar hij voelde een toenemende gevoeligheid in de hiel van zijn rechtervoet. Het was acuut genoeg om lopen te bemoeilijken. Ondanks zijn symptomen, maakte hij het eten klaar. Toen de symptomen tegen 8 uur niet beter waren, begon hij zich zorgen te maken. Op aandringen van zijn vrouw nam hij contact op met de DAN 24-Hour Diving Emergency Hotline. Na het doornemen van zijn duikprofielen, gebeurtenissen en symptomen verwees de DAN arts hem naar een lokaal ziekenhuis met een hyperbare kamer en staf die gewonde duikers onderzoekt en behandelt. Hij kwam rond 9 uur s avonds in het ziekenhuis aan. De dienstdoende arts raadpleegde zowel een longarts als neuroloog. De symptomen van de duiker leken niet typisch voor decompressieziekte (DCZ), maar na het bestuderen van zijn duikprofielen en de ontwikkeling van de symptomen diagnosticeerde de behandelend arts zijn conditie als DCZ type II. Daar was hyperbare zuurstoftherapie voor nodig een US Navy Tabel 6, die om 1 uur s nachts begon, negen uur na het begin van de symptomen. De behandeling eindigde om 6 uur s ochtends. Tijdens de behandeling werd het tintelen in het rechterbeen beduidend minder, maar de gevoeligheid in zijn rechtervoet leek erger te worden. Drie tot vier uur later onderzocht de hyperbare arts de duiker weer en stelde vast dat hij 12 /

13 restsymptomen had. Op dit punt besloot hij tot een tweede behandeling, deze keer een US Navy Tabel 5. Vervolgens waren de symptomen die er nog over waren tijdelijk van aard en behoorlijk verminderd vergeleken bij zijn eerste presentatie. Een afbeelding van de ruggengraat toonde geen onmiddellijke, secundaire oorzaak voor zijn symptomen. De arts raadde de duiker aan om minstens gedurende een maand geen duikplannen te maken; bovendien adviseerde hij de duiker gedurende een week niet te vliegen en inspannende beweging gedurende een week uit te stellen. De complicaties De duiker bleef met tussenpozen last houden van tintelingen in zijn rechterbeen. Dat werd vooral duidelijk tijdens een zes uur lange autorit twee dagen na zijn laatste behandeling. Zich bewust van dit potentiële probleem volgde hij het medisch advies op om een week te wachten alvorens weer te gaan vliegen. De duiker pakte een week na zijn laatste behandeling zijn vlieglessen weer op. Zijn eerste vlucht (in een eenmotorig vliegtuigje niet onder druk) ging naar een maximum hoogte van 340 m.; de duiker kreeg geen terugkeer van symptomen. Twee dagen later vloog hij weer met ongeveer dezelfde vluchtparameters en had geen symptomen. Op zijn derde vlucht (maximum hoogte 580 m.) na de recompressiebehandeling kwamen de symptomen van de duiker terug met dezelfde intensiteit die hij eerder ondervond. Vervolgens verdwenen de symptomen gedurende de nacht. Hij ging naar het ziekenhuis terug en werd opnieuw door de neuroloog onderzocht die nogmaals een MRI (magnetic resonance imaging) aanvroeg. Na de MRI stelden de artsen een uitstulpende tussenwervelschijf vast tussen de vierde en vijfde lendenwervel. De neuroloog een de hyperbare artsen vroegen zich af of de DCZ de oorzaak zou kunnen zijn van de uitstulpende schijf, maar concludeerden dat DCZ het waarschijnlijk niet veroorzaakt had. De tintelingen waren er nog steeds een maand na de initiële verwonding. De hyperbare staf koos ervoor de duiker nogmaals te behandelen, deze keer met US Navy Tabel 9. Deze aanvullende behandeling deed weinig om de restsymptomen te veranderen. Hij begon ook met een fysiotherapiebehandeling. Drie maanden laten, nadat hij zijn fysiotherapie had afgerond, ging hij weer duiken. De symptomen kwamen niet terug. De samenvatting De precieze rol die zijn rugblessure bij zijn duikverwonding gespeeld kan hebben zal nooit helemaal worden vastgesteld. De volgende algemene veiligheidsrichtlijnen kunnen helpen om de kans op DCZ te verminderen en het diagnostiseren van andere potentiële kwalen/ verwondingen vergemakkelijken. Deze duiker heeft uitstekend werk geleverd door het bestuderen van veiligheidsrichtlijnen en ze zijn het waard door te geven. 1) Duikcomputers zijn ontwikkeld om de bodemtijd zo lang mogelijk te maken volgens de actuele profielen. Om te helpen de veiligheid zo groot mogelijk te houden plan de duik(en) rekening houdend met de omstandigheden, d.w.z. de verwachte inspanning op diepte, temperatuur, enz. 2) Duikers moeten frequente veranderingen in diepte vermijden, maar de topografie van de bodem of het wrak kan dat bemoeilijken. Goede planning en oriëntatie vooraf op de duikstek kan helpen om onnodige dieptewisselingen te vermijden. Doe je voordeel met een langer oppervlakte-interval, altijd een goed idee, laat meer uitwassen van gas toe en kan je veiligheidsmarges vergroten /

14 Incident Insights 3) Een goede bescherming tegen kou moet overwogen worden. De effecten van temperatuur en andere daarmee gepaard gaande factoren zijn complex. Er is informatie over dit onderwerp beschikbaar (zie voetnoten). In het algemeen kan goede bescherming tegen koude het verschil maken tussen een comfortabele en een miserabele duik. 4) Maak de diepste duik van de dag als eerste. Dit is vooral belangrijk als de omstandigheden inspannend zijn of als er een omstandigheid is waarin het uitwassen van gas een probleem zou kunnen zijn. Dit is een algemene richtlijn. De profielen van deze bepaalde duiker zijn niet het beste voorbeeld van een omgekeerd profiel daar er geen groot verschil is in druk op 20 en 22 meter. 5) Onderhoud je vaardigheden. De basisvaardigheden die we in de open water cursus leren verliezen eigenlijk nooit hun waarde. Als we lang niet gedoken hebben kan een opfriscursus voorkomen dat je je vaardigheid verliest. Vaardigheden, vooral wanneer een duiker in een spannende of potentieel kritieke situatie verkeert, zouden een tweede natuur moeten zijn. Referenties Als laatste: we hebben allemaal geleerd plan je duik en duik je plan. Een paar minuten besteed aan het plannen van een duik kunnen helpen problemen te voorkomen die gedurende een lange periode hun invloed op ons kunnen hebben. Niet alle noodgevallen of incidenten zijn voorspelbaar, maar een beetje vooruit denken kan een veiliger duikleven betekenen. 1. Effect of peripheral temperature on the formation of venous gas bubbles. Undersea Biomedical Research, Vol. 16 No I.B. Mekjavic and N. Kakitsuba. 2. Cold Stress Complicates Decompression Risks. DirQuest Vol. 4 No.1 Winter 2003 Neal W. Pollock PhD. 14 /

15 Voeg een mate van aandacht toe wees op de hoogte van logs, checklist & uitgangsdata van je Eerste Hulpkoffer Door Scott Smith, DAN Training Programs Bij DAN Training hebben we vaak van deelnemers die betrokken waren bij een incident gehoord dat ze wilden dat ze een paar minuten extra hadden genomen om hun veiligheidsuitrusting van tevoren te controleren. Wacht niet tot een duiktrip om je veiligheidmaterialen en eerste hulpkoffer te controleren: je moet dat regelmatig doen. Houd een log bij met de uitgangsdata en wanneer het materiaal geserviced is. Door om de week of zelfs om de maand - een momentje uit te trekken en een eenvoudige checklist van alle eenmalige en nieteenmalige zaken te maken, kun je helpen problemen te voorkomen die voortkomen uit over het hoofd gezien hebben of gebrek aan voorbereiding. In de begeleidende Ongevallenrapportage behandelt een DAN medicus de procedures voor het behandelen van veel voorkomende verwondingen door zeeleven, zoals snij- en schaafwonden. Bij de DAN Training cursussen leren we zowel kennis als hands-on oefeningen aan. Beide zijn nodig voor het tackelen van moeilijke situaties en helpen te voorkomen dat een kritieke of potentieel levensbedreigende situatie van kwaad naar erger gaat. Materiaaltijd de duik eerste hulpkoffer Welke zaken heb je dus zoal nodig? En hoe kun je ze het best behandelen zodat alle onderdelen klaar voor gebruik en in een goede conditie zijn als je ze nodig hebt? Laten we het als eerste eens hebben over een basis duik-eerste hulpdoos. De materialen in de bijgaande tabel zijn die basiszaken die je in de DAN Eerste hulpkoffer vindt. Dekverbanden Merk hoe materialen verdeeld zijn in modules of pakketjes, zodat je direct dat kunt pakken wat nodig is. Bijvoorbeeld, de Stelp /

16 First Aid bloeding module bevat zaken die nodig zijn om bloedingen onder controle te brengen: handschoenen voor bescherming tegen lichaamsubstanties, 4 bij 4 inch en 2 bij 2 inch (10x10 cm of 5x5 cm) gaasjes, hydrofiel windsel en andere zaken om directe druk uit te oefenen. Wist je dat steriele gaasjes en andere steriele windsels uitgangsdata hebben? De fabrikant kan de steriliteit van de materialen in gesloten pakjes na de uitgangsdatum niet garanderen. Het is belangrijk om schone en steriele verbanden te gebruiken om infectie te voorkomen, dus is een regelmatige controle van deze zaken belangrijk. Medicijnen & Spoeloplossingen Zorg voor een medicijntas en extra voorraden van zaken als waterstofperoxide of een zoutoplossing. De tas zou het volgende moeten bevatten: vrij verkrijgbare pijnstillers zoals ibuprofen en acetaminofen; antibioticumcrèmes; loperamide voor diarree; en middelen tegen maagzuur. Inventariseer deze zaken regelmatig voor het geval er iets gebruikt is of tegen zijn uitgangsdatum aanloopt. Zorg ervoor dat je eerste hulpkoffer ook een voldoende voorraad azijnzuur (gewone huishoudazijn) heeft voor het neutraliseren van veel marine vergiftigingen en een steriele zoutoplossing of steriel water voor het spoelen en schoonmaken van wonden. Desinfecteren na gebruik Sommige materialen kunnen schoongemaakt en hergebruikt worden. Onder andere een flexibele spalk, een 20 ml injectiespuit met kathetertip (voor spoelen) en het DAN oronasaal beademingsmasker. Zorg ervoor dat je begrijpt hoe je ze goed kunt desinfecteren voordat je deze zaken gebruikt. Van de vele verkrijgbare desinfecterende oplossingen zijn sommige beter dan andere. Vaak gebruiken mensen een 10 procent bleekwater in water oplossing. Week de spullen gedurende vijf minuten en spoel ze met zoet water. Laat ze daarna aan de lucht drogen. Probeer geen weggooi artikelen te desinfecteren en opnieuw te gebruiken. De zwaardere materialen Niet alleen een goede eerste hulpkoffer is essentieel, maar een zuurstofkoffer en automatische externe defibrillator (AED) zijn dat ook. Bij de DAN opleidingscursussen adviseren we altijd dat je je materialen controleert voor je gaat duiken. 16 /

17 Zuurstofkoffers Vaak is het non-rebreather masker in een zuurstofkoffer open gemaakt en gedachteloos terug gelegd in de koffer in een slordige hoop. Er ontbreekt wellicht een zuurstofslang of drukregelaar en de zuurstoffles is leeg of bijna leeg. Al te vaak is het duidelijk dat de drukregelaar en de vraagautomaat nog nooit geserviced zijn of al in vele jaren niet geserviced zijn. De fabrikant van de DAN zuurstofsets beveelt aan het materiaal eens in de twee jaar te laten servicen. Je vindt een lijst van Allied Healthcare Products Authorized Service Centers op de DAN America website in de Oxygen Resources sectie. ( diversalertnetwork.org/training/oxygen/repair.asp),. Ga eenvoudigweg naar de DAN website en klik op Training & Education en klik vervolgens op Oxygen Resources. Denk eraan dat je je flessen laat vullen bij een echte medisch gasverkoper. In de Verenigde Staten stelt de Food and Drug Administration bepaalde eisen aan het vullen van medische gasflessen. Zuurstofflessen bijvoorbeeld die bedoeld zijn voor medisch gebruik kunnen alleen gevuld worden met medische zuurstof. Bovendien moeten gasverkopers een flesinspectie uitvoeren voordat ze ze vullen. Zodra het klaar is voor het vullen, wordt de zuurstof in het algemeen in partijen gefabriceerd en getest. Iedere fles wordt gestempeld met het partijnummer en de uitgangsdatum van het gas. De meeste medisch gasverkopers wisselen lege flessen in voor volle vanwege de tijd die het kost om ze te vullen. Daar de DAN zuurstofsets geen standaard maat flessen gebruikt, moet je erop voorbereid zijn je fles achter te laten en hem later weer op te halen. Gasverkopers vullen over het algemeen geen zuurstof terwijl je wacht. Automatische Externe Defibrillators Over de hele wereld worden AED s meer gebruikt. Jouw AED set moet regelmatig gecontroleerd worden om ervoor te zorgen dat hij klaar is voor gebruik en dat alle materialen aanwezig zijn. Controleer de uitgangsdatum van de pads en zorg ervoor dat aanvullende materialen erbij zitten, zoals een schaar voor het wegknippen van kleding of natpak en een handdoekje voor het afdrogen van de plek waar de pads aangebracht worden. De meeste AED s zijn ingesteld op een dagelijkse controle; maar jij moet ook, als de AED die mogelijkheid biedt, regelmatig een meer uitgebreide controle uitvoeren, zoals de batterijtest Menskracht Niet alleen veiligheidsmateriaal is essentieel voor iedere duik, ook /

18 First Aid mensen die goed getraind zijn in het omgaan ermee zijn dat. Je moet up to date zijn betreffende reanimatie en eerste hulp. Verder biedt DAN een wijd scala aan opleidingscursussen die een aanvulling met duikspecifieke eerste hulptraining vormen op de basis eerste hulp. Een perfecte cursus voor alle duikers en speciaal voor duikstaf is de DAN Diving Emergency Management Provider (DEMP) cursus die training geeft in Oxygen First Aid for Scuba Diving Injuries, First Aid for Hazardous Marine Life Injuries, Automated External Defibrillators (AED s) for Scuba Diving en een optionele Advanced Oxygen First Aid for Scuba Diving Injuries sectie voor diegenen die voordeel kunnen hebben van extra training. Voer regelmatig trainingscenario s uit en drils voor uiteenlopende noodgevallen zodat iedereen goed voorbereid is op noodgevallen. Zorg ervoor dat iedereen weet waar het noodsignaleringsmateriaal ligt en hoe de radio van boten werkt. Voor niet-duikers die op een boot met duikers werken biedt de DAN Dive Accident First Aid for Nondivers cursus de perfecte training. Stel een goed noodassistentieplan op en plan regelmatige oefeningen. DAN Training is er om jou te helpen met cursussen en online seminars en goede raad als je dat nodig hebt. De basis Bij verdenking van een duikverwonding, suggereert DAN het volgende: Verwijder de gewonde van gevaar; Zorg dat de omgeving veilig is; Bewaak de ABC s (Ademweg, Beademing, Circulatie); Leg de gewonde duiker in een comfortabele, liggende houding (NB: als de gewonde zich misselijk voelt, bewusteloos is of een verminderd bewustzijn heeft, leg hem dan op zijn/haar zij met het hoofd ondersteund (bekend als de stabiele zijligging); Als de gewonde duiker volledig bij bewustzijn is en geen ademhalingsproblemen heeft kun je hem niet-alcoholische, nietkoolzuur- of cafeïnehoudende drank zoals water of vruchtensap geven; Dien de hoogste concentratie ingeademde zuurstof toe via een goed afsluitend oronasaal beademingsmasker; Activeer de lokale medische hulpdienst in jouw gebied; Neem contact op met DAN om ervoor te zorgend dat de gewonde duikers goed behandeld wordt en zo nodig voor verwijzing naar de dichtstbijzijnde hyperbare instelling. Deze dienst is er voor iedereen, ongeacht lidmaatschap of verzekeringsstatus. 18 /

19 18 19 /

20 MEDICAL LINE Stekers, bijters, krabbers en prikkers. Omgaan met een paar van de meest voorkomende verwondingen door zeeleven Door Marty Mc Cafferty 20 /

21 20 21 /

22 MEDICAL LINE Ieder jaar krijgt DAN Medical Services telefoontjes van duikers, nietduikers en werkers in de gezondheidszorg die advies vragen over de zorg voor mensen met verwondingen door contact met zeeleven. Over exotische organismen wordt veel gepubliceerd; vaak zijn het de meer alledaagse verwondingen die de meeste verwarring veroorzaken. Bijvoorbeeld, een Dan lid belde voor advies nadat hij geprikt was door de stekels van een zee-egel, een veel voorkomende verwonding door zeeleven. Als ik gebeten zou zijn door een blauw geringde octopus, zei hij zou ik meer informatie gehad hebben over wat ik moest doen, maar voor deze verwonding heb ik advies nodig. Laten we, met dat in het achterhoofd, een paar van de meest voorkomende soorten zeedierverwondingen en hun behandeling bekijken. Wondbehandeling Laten we beginnen met de basis van de wondbehandeling. Iedere opening in de huid, vooral een die zo diep is dat hij een bloeding tot gevolg heeft, kan een infectie veroorzaken. De omgeving van de zee kan ervoor zorgen dat zelfs een simpel wondje geïnfecteerd raakt door relatief ongewone soorten pathogenen (d.w.z. virussen, microorganismen en andere ziekteverwekkers) en, afhankelijk van het gebied van de snee en waar in de wereld je de verwonding hebt opgelopen, kunnen veel wonden snel geïnfecteerd raken. Schoonmaken... Het als eerste goed schoonmaken van de wond is essentieel. Als algemene regel raden deskundigen de medische staf aan om hun handen een volle 15 seconden te wassen tussen contacten met patiënten om kruisbesmetting te voorkomen. En voor de initiële eerste hulp voor duikers met een kapotte huid is dat ook een redelijke tijdsduur. Hier een gemakkelijk te onthouden timingtechniek: was je handen net zo lang als je nodig hebt om het ABC liedje of Lang zal ze leven te zingen. Probeer het zelf maar eens en zie hoe lang je nodig hebt om die liedjes te zingen. Natuurlijk is het zo dat grotere wonden een langere schoonmaaktijd nodig hebben; hoe lang precies is afhankelijk van de omstandigheden, mogelijke vervuilende stoffen, de grootte van de wond en de manier waarop de patiënt het schoonmaken kan verdragen. Soms kan het betere resultaten opleveren om de patiënt de wond zelf te laten schoonmaken, maar dat is niet altijd het geval. Denk er echter wel aan dat de grondigheid waarmee de eerste hulp wordt uitgevoerd directe gevolgen heeft op de kans op infectie en de uiteindelijke gevolgen van de verwonding. 22 /

23 Of spalk het en ga naar de SEH ZSM zo snel mogelijk Ondanks het belang van een goede eerste schoonmaak, is wondbehandeling het best toevertrouwd aan professionals. Iemand die het goed meent maar onervaren is in het schoonmaken van de wond kan ernstigere verwondingen nog ernstiger maken. Sommige van de moeilijkere verwondingen om in het veld te behandelen zijn onder andere open breuken (bot dat door de huid heensteekt) en verwondingen van bloedvaten, pezen of zenuwen. Bovendien is er een goede beoordeling nodig om te beslissen wanneer het beter is om eenvoudigweg te spalken en te vervoeren dan het gevaar te lopen op een ongecontroleerde bloeding of permanente, neurologische schade door een niet-zo-vaardiguitgevoerde- schoonmaakactie. Controleer op shock Bewaak bij iedere verwonding door zeeleven de gewonde en let op tekenen van shock, allergische reactie (vlekken, jeuk, zwellingen) of anafylaxie (zie box), wat een ernstig en potentieel levensbedreigende allergische reactie is. Dien, indien mogelijk, in het geval van een anafylactische shock extra zuurstof toe en zorg voor onmiddellijke advanced life support en vervoer door de medische hulpdiensten naar de dichtstbijzijnde medische faciliteit. Steken door zeedieren We krijgen regelmatig telefoontjes van mensen die last hebben van jeuk, brandend gevoel en roodheid van de huid na een ontmoeting met een zeedier van onbekende origine. De symptomen verdwijnen meestal na een dag of twee, maar komen soms plotseling terug. Dit kan zich twee tot vijf dagen na de eerste ontmoeting nog voordoen en de terugkerende symptomen kunnen erger zijn dan ze eerst waren. Volgens DAN consultant Dr. Bruce Miller, g e c e r t i f i c e e r d d e r m a t o l o o g, duikarts en duiker, is dit een vertraagde overgevoeligheidsreactie of een reactie op een toxine. Anders dan een systemische (het hele lichaam betreffende) allergische reactie, waarbij een groter gebied van de huid of andere organen betrokken kunnen zijn, heeft een vertraagde reactie de neiging beperkt te blijven tot de plek van de verwonding. Zodra deze vertraagde reactie optreedt, zegt Miller, heeft een plaatselijke hydrocortisone crème (meestal onderdeel van de gebruikelijke initiële behandeling) meestal weinig of geen effect. De aanbeveling is om gezien te worden door een arts, omdat er orale steroïden nodig kunnen zijn om de reactie te behandelen /

24 MEDICAL LINE Beschouw deze vertraagde reactie als hetzelfde als een ernstig geval van vergiftiging door poison oak, zegt Miller: zonder de juiste behandeling kunnen de symptomen wekenlang aanhouden. Het is belangrijk om een arts te raadplegen om er zeker van te zijn dat er geen secundaire infectie is opgetreden via de beschadigde huid wat kan gebeuren als de huid te hevig is gekrabd. Beoefen vermijden indien mogelijk Zoals ons al eerder is verteld, is het vermijden van contact het beste geneesmiddel voor verwondingen door zeeleven. Dit is niet altijd even eenvoudig. Hevige deining, onhandige buddy s, minder-danneutraal drijfvermogen en andere factoren kunnen zorgen voor ongewild contact. Wat de omstandigheden ook zijn, de gevolgen zijn h e t z e l f d e. Opleidingsorganisaties bieden cursussen of workshops aan voor zowel trimvaardigheden als voor het identificeren van zeeleven. Deze extra training helpt niet alleen verwondingen door zeeleven te vermijden, maar het draagt ook een heleboel bij aan de duikveiligheid, Trimproblemen kunnen gemakkelijk leiden tot contact met zeeleven of tot andere verwondingen. Een paar herinneringen: Oefen goed trimmen; Maak loshangende uitrustingsstukken vast; Houd bij hevige deining meer afstand tot zeeleven; Voorkom het vastpakken van meertouwen met de blote hand; en Weet waar je bent in relatie tot de duikstek. Snijwonden door koraal, schaafwonden & sponzen Koraal Koraalverwondingen kunnen pijnlijk zijn en helen soms moeilijk. Het stelpen van de bloeding is de eerste overweging d.w.z. gebruik directe druk en leg het gewonde lichaamsdeel omhoog. Als de wond groot is, de bloeding moeilijk te stelpen of als het gewonde lichaamsdeel vervormd is (d.w.z. als de hulpverlener iets ziet dat op een ontwrichting of een breuk kan wijzen) zorg dan voor professionele hulp. Maak de plek schoon Bij snij- en schaafwonden door koraal, als er geen complicaties zijn en de bloeding gestelpt is, is zorgen voor een grondige reiniging de volgende prioriteit. Goed schoonmaken is essentieel. Hier een paar aanbevolen stappen: 24 /

25 Maak de wond vrij van deeltjes. Heel kleine stukjes koraal kunnen in de wond achterblijven, het helingsproces verlengen en de kans op infectie vergroten. De beste manier om koraalfragmenten te verwijderen is de wond met steriel water of een zoutoplossing te irrigeren. Als dat niet beschikbaar is, kun je ook schoon drinkwater gebruiken. Een 20 cc spuit (zonder de naald) is een uitstekende manier om de wond te spoelen met voldoende druk om deeltjes te verwijderen. Maak de wond schoon met antiseptische zeep. Maak de wond daarna verder schoon met een antibacteriële zeep. Dit kan dezelfde zijn die je in de winkel koopt en thuis gebruikt. Waterstofperoxide met water mengen helpt om de wond nog beter te desinfecteren en helpt ook bij het verwijderen van fragmentjes. Gebruik gaaskompressen, schone papieren handdoekjes of een schone doek voor deze volgende reiniging. Gebruik een antibioticumcrème Breng, na grondig reinigen, een plaatselijke antibioticumcrème aan (bv. Neomycine, bacitracine, polymyxine, enz.), en dek de wond dan met een steriel gaas en verband af. Vaste maten verbanden uit een doos zijn absoluut acceptabel als je de juiste maat hebt. Verwissel verband dagelijks of zodra het nat of vies wordt. Sponzen Er kan een paar uur na het contact met een spons een jeukende uitslag ontstaan die lijkt op de uitslag na contact met andere licht toxische zeedieren. Er wordt aangenomen dat een duiker die een spons heeft aangeraakt en uitslag op zijn handen krijgt, blootgesteld is geweest aan een giftige soort. De reacties zijn meestal licht en gaan na een paar dagen met weinig of geen behandeling over. Maar reacties kunnen ook behoorlijk heftig zijn met pijn en blaren. Maak de wond schoon. De beste behandeling is het snel schoonmaken van de plek door de puntige stekels van de spons te verwijderen. Dit zijn de harde, puntige kalk- of kiezelachtige lichaampjes die de weefsels van sponzen ondersteunen en in de huid van de duiker binnendringen. Gebruik voor het verwijderen van deze stekels breed tape om de deeltjes uit de plek te lichten. Dit is een alternatief voor scheren. Of schraap de plek voorzichtig met een creditcard, tongspatel of een dergelijk voorwerp. Gebruik een antibioticumcrème Zodra je zeker weet dat alle resterende fragmenten verwijderd zijn, kun je plaatselijk hydrocortisone crème aanbrengen. Bewaak de gewonde en let op tekenen van shock, allergische reacties of anafylaxie. Iedereen die de gewonde helpt zou eenvoudige latex handschoenen moeten dragen. Ze zitten in de meeste eerste hulpdozen en zijn voldoende om tegen steken te beschermen. Stekende dieren: vuurkoraal & hydroïden Deze zeedieren hebben nematocystes, of netelcellen, die gif inspuiten als ze in aanraking komen met een lichaam. De intensiteit van de prik varieert zowel per soort die de prik toebrengt als de gevoeligheid van de duiker voor het vergif. Steeds meer duikers rapporteren steekverwondingen als gevolg van het met blote handen vastpakken van afmeerlijnen. De touwvezels zelf kunnen ook een verwonding veroorzaken. Uit de rapporten die DAN echter krijgt, lijken de meeste verwondingen door afmeerlijnen /

26 MEDICAL LINE te wijzen op vergiftiging door zeedieren. Kolonies van organismes bevolken uiteindelijk alle door de mens gemaakte voorwerpen in de oceaan, waaronder afmeerlijnen. Het is niet precies bekend wat voor organismen de touwen bevolken. Veel deskundigen stellen dat de meest waarschijnlijke verdachte een lid van de hydroïde familie is, een klasse van coelenteraten die ook de kwal omvat. Spoel de plek met azijn. De eerste behandeling voor vuurkoraal (apart geprofileerd in Ongevallenrapportage, bladzijde 24-25) en hydroïdesteken is hetzelfde: neutraliseer het gif met gebruikmaking van witte azijn. Gebruik geen zoet water om de plek te spoelen: de verandering in zoutgehalte zal niet-afgevuurde nematocystes alsnog laten afvuren waardoor meer vergiftiging veroorzaakt wordt. Een voortdurend spoelen van de plek met azijn is ideaal. Daar de meesten van ons echter geen liters azijn in onze duiktas hebben zitten, is natmaken van gaasjes, papieren handdoeken of schone doeken met azijn en ze daarna op de gewonde plek leggen ook iets wat goed werkt. Verwijder deeltjes van het irriterende organisme die achter zijn gebleven Gebruik forceps of een pincet om grote stukjes van het organisme die wellicht nog in de huid zitten, te verwijderen. Om kleine ingebedde deeltjes te 26 / verwijderen, breng scheerschuim aan en scheer het gebied met een veiligheidscheermesje. Gebruik als alternatief voor scheren tape of schrap de plek met een stevig voorwerp zoals een creditcard (zie Sponzen ). Azijn versus alcohol Het middel dat nematocystvergif neutraliseer lijkt soortspecifiek te zijn. Door verschillen tussen de vergiften bestaat er geen universele behandeling. Sommige soorten reageren beter op isopropyl (ontsmettings) alcohol, terwijl andere door azijn geneutraliseerd worden. Bespreek met lokale duikers welke oplossing het beste werkt met de lokale soorten, vooral als je in een onbekend gebied op reis bent. Het is waarschijnlijk een goed idee om zowel flesjes alcohol als azijn in je duiktas te hebben. Andere behandelingen zoal met vlees weekmakers (papaïne) of bakpoeder zijn controversieel maar worden door sommigen nog steeds als acceptabel gezien.. Een goede controle over het drijfvermogen, respect voor het territorium van zeeleven en oog voor detail, zoals het dragen van handschoenen bij het gebruik van een afmeerlijn, kan een duiker helpen om contact met zeeleven te vermijden. Je huid gewoon bedekken kan ook helpen: minder blote huid betekent minder huid die gevaar loopt. (Dit werkt goed voor kwallen en hydroïden). Een dun Lycra duikpak is voldoende bescherming tegen deze stekende organismes. Overweeg eens een dun pakje onder je shorty te dragen om blootgestelde armen en benen te beschermen. Dit kan het verschil betekenen tussen een ideale vakantie en een die verknald is. Eerste Hulp bij verwondingen door zeeleven Alle duikers zouden een opleiding in minimaal basis eerste hulp moeten overwegen. De DAN First Aid for Hazardous Marine Life Injuries cursus biedt een training in een breder scala aan verwondingen door zeeleven. Er bestaan bovendien een heleboel studieboeken en pocket naslagwerken voor het behandelen van dergelijke verwondingen. De DAN website (en vele andere) geven ook informatie. Je eigen dokter is misschien, als hij gevraagd wordt verwondingen door zeeleven te behandelen, niet op de hoogte van dergelijke verwondingen. Je arts wordt uitgenodigd om contact op te nemen met de DAN Medical Information Line voor een consult met een duikarts. Bij een noodgeval kunnen artsen dezelfde duikartsen bereiken via de DAN Diving Emergency Hotline. Eenvoudige voorzorgsmaatregelen en tijdig ingrijpen kunnen een groot verschil uitmaken voor een gewonde. Anafylaxie: Hoe zit het met epinefrine? Een reden waarom veel mensen

27 eerst leren duiken is vanwege de interactie met en het observeren van het leven in de zee. Maar dit is ook een van de redenen dat sommigen bang zijn om te gaan duiken. Feit is dat verwondingen veroorzaakt door gevaarlijke zeedieren zeldzaam zijn en meestal het gevolg zijn van de zorgeloosheid van een duiker of een verdedigingsreactie van het dier. Ongeacht je techniek en duikvoorkeuren bestaat er een kans dat je ergens in je duikloopbaan gestoken, gebeten of gesneden wordt door een zeedier. Het kan een gebeurtenis zijn die zo klein is als aanraken van een tentakel of zo angstaanjagend en opwindend als het geraakt worden door de zijkant of de staart van een haai. Afhankelijk van het soort dier dat de verwonding veroorzaakte, loopt de juiste eerste hulp uiteen. Maar de kritieke basic life support (BLS of levensreddend handelen) protocollen die de luchtweg, ademhaling en circulatie veilig stellen (ook wel bekend als de ABC s) zijn altijd de eerste zorg voor de hulpverlener. De waarschuwingstekenen en symptomen variëren met het zeedier dat de verwonding of ziekte veroorzaakte ook omdat de reacties van iemand op de verwonding of ziekte kan variëren. Individuele factoren zijn ondermeer iemands leeftijd en gezondheid, gevoeligheid voor vergif of verwonding alswel een allergische reactie die zich kan voordoen. Duikers kunnen ook gevoeliger zijn als ze al eerder aan het vergif of toxine afgegeven door kwallen of sommige stekelvissen hebben blootgestaan. Hoewel het waard is aan te tekenen dat het zelden voorkomt, kan anafylaxie een oprecht angstaanjagende gebeurtenis zijn voor de duiker en zijn metgezellen. Teken van anafylaxie zijn onder andere ademhalingsproblemen, geïrriteerdheid, daling van de bloeddruk, zwellen van de zachte weefsels van mond en bovenste luchtwegen en uiteindelijk bewusteloosheid. In het geval dat jij of een mededuiker het levensbedreigende proces van overgevoeligheid, bekend als anafylactische shock, meemaakt, moet je direct actie ondernemen. Injecteerbare epinefrine, of adrenaline (dwz de EpiPen) geeft snelle verlichting van de ongemakken van deze extreem allergische reactie. Er is echter een maar: epinefrine is een geneesmiddel op recept. Bovendien moeten duikers getraind zijn om de symptomen van anafylaxie te herkennen. Een onnodige dosis epinefrine toegediend krijgen kan een gevaarlijke verhoging van de bloeddruk veroorzaken en, bij sommige mensen, resulteren in een circulatoire collaps en de dood. Een veiliger medicijn dat net zo belangrijk is om te geven is Benedryl (difenhydramine). Dit blokkeert meer van de totale effecten van de reactie. Het is zonder recept verkrijgbaar en difenhydramine is over het algemeen veiliger in het gebruik: je hebt minder kans om iemand schade te berokkenen als de beoordeling van anafylaxie incorrect is. Als iemand met een echte anafylaxie in het veld behandeld is, moet die persoon nog steeds medische hulp krijgen beide medicijnen zijn kortdurend en de symptomen kunnen terug komen. artsen kunnen andere medicijnen geven die langer effect hebben en die meer kans hebben dat de symptomen niet meer terug komen /

28 MEDICAL LINE STEKELS! De geschiedenis is vol verhalen van zeewezens, groot en klein Door G. Yancey Mebane, M.D. Met verslagen van Marty McCafferty, DAN America Medicine and Research 28 /

29 28 29 /

30 MEDICAL LINE Hoewel deze beestjes meestal het product van een levendige fantasie zijn, is de zee gevuld met verbazingwekkende schepsels. Sommige zijn zo groot dat ze angstaanjagend zijn maar zijn in feite heel dociel naar mensen toe. Haaien zijn de bekendst van de gevaren in zee, ondanks het feit dat ze slechts zelden mensen bezeren. Veel algemener zijn de dieren die klein en onschadelijk lijken maar die krachtige wapens hebben: bijvoorbeeld een stekel waarmee ze gif kunnen afgeven. De onderwaterfotograaf die achteruit zwemmend in een groep zee-egels terecht is gekomen of de duiker die zijn hand op een perfect gecamoufleerde schorpioenvis legt, zal er waarschijnlijk niet aan dood gaan, maar hij zal zich zeker een tijdje niet erg lekker voelen. In dit artikel behandelen we soortgelijke ontmoetingen en beperken onze bespreking tot verwondingen toegebracht door schepsels met stekels. Stekels Stekels worden door dieren voor verschillende doeleindes toegepast: ze worden in het algemeen gebruikt voor bescherming, hoewel voortbeweging en verzamelen van prooi vaak de taak is van gespecialiseerde stekels. Stekels kunnen verborgen zijn of er juist uit springen; snijdend of indringend; en giftig of niet giftig. Sommige zijn kwetsbaar, naaldachtig qua maat en scherpte, terwijl andere groot en sterk zijn met teruggebogen tanden. Zeesterren Er zijn twee bekende giftige zeesterren: de Acanthaster planci (doornenkroon) en Acanthaster ellisi in respectievelijk de Indo-Pacific en oostelijke Pacific gebieden. Hun buitenste oppervlak is bedekt met grote, scherpe stekels: het zijn zachte, kalkachtige structuren die afbreken bij het naar binnen dringen en moeilijk te verwijderen zijn. Zee-egels Zee-egels zijn uitgerust met stekels die zeer verschillend zijn bij de verschillende soorten. De stekels van sommige soorten zijn lang, hol, slank en scherp als een naald. Die scherpte maakt het hen mogelijk om gemakkelijk binnen te dringen en dan breken ze af vanwege hun breekbaarheid. Bij sommige soorten zit er gif in de stekels en binnendringen kan onmiddellijk resulteren in een brandend gevoel snel gevolgd door roodheid, zwelling en pijn. Meer ernstige symptomen als gevoelloosheid en verlamming zijn gerapporteerd. Infectie komt veel voor. Er zijn aardig wat gevaarlijke zee-egelsoorten en ze geven allemaal gelijksoortige symptomen. Een paar typische soorten zijn deze: Toxopneustes pileolus is de viltkap zee-egel die voorkomt in de Dieren in verschillende fylums hebben stekels die gelijksoortig zijn qua werkwijze, maar verschillen in plaats, grootte, giftig vermogen en mate van gevaar voor de duiker. We beginnen met sommige van de ongewervelde dieren en kijken naar de eigenschappen en functies van stekels die in deze groep aangetroffen worden. Stekelige ongewervelden De stekelhuidigen zijn radiaal symmetrische dieren met (meestal) vijf armen, of radii, en hebben een min of meer star skelet ingebed in de lichaamswand. De zeester en zee-egel horen tot deze fylum, met een paar soorten die van belang zijn voor duikers. 30 /

31 Indo- Pacifische regio; twee nauw daarmee verwante soorten zijn Toxopneustes elegans uit Japan en T. roseus uit de oostelijke Pacific. De veelvoorkomende lang-gestekelde of harige zee-egel Diadema setosum wordt overal in de Indo- Pacific en West Indië aangetroffen. Deze soort neemt vaak stukjes zeewier, schelp of kiezelsteentjes met zijn buisvoetjes om zich te bedekken. Dit kan als camouflage werken en hem beschermen tegen roofdieren en de zon, maar het trekt ook duikers aan en is verantwoordelijk voor veel verwondingen. ZEESTERREN Klieren in de huid van het dier produceren een gif dat een ernstige ontstekingsreactie in mensen veroorzaakt. Die bestaat uit roodheid en zwelling en veroorzaakt overgeven en gevoelloosheid. In sommige gevallen kunnen deze zeesterverwondingen zelfs verlammingen geven. ZEE-EGELS Zee-egelstekels berokkenen misschien in eerste instantie niet zo veel schade als de stekels van stekelroggen, maar ze kunnen pijnlijk zijn en hebben potentieel lange termijn effecten als ze niet goed behandeld worden. Als je besluit ze te verwijderen, wees dan voorzichtig zodat je de hele stekel krijgt: zee-egelstekels zijn heel erg breekbaar en breken gemakkelijk. Zelfs nadat het vreemde voorwerp is verwijderd kan de huid rond de steekplek gekleurd zijn door de kleur van de stekels die een soort tattoo effect hebben. In het algemeen is het zo dat als na 48 uur er nog steeds intense pijn en zwelling is, het waarschijnlijk is dat er nog resten van stekels in de wond zitten. Je hebt professionele hulp nodig om ze te verwijderen. Als de stekels bovendien in of in de nabijheid van gewrichten zitten, vooral die van de hand of voet, wil je wellicht overwegen om professionele hulp te vragen ten tijde van de verwonding. Vaak zal het lichaam de stekeldeeltjes naar buiten werken, maar er zijn ook gevallen waarin de stekels achter blijven en verkalkt (verhard) raken en daarbij complicaties in de buurt van de gewrichten geven. Er was een tijd dat sommige autoriteiten aanraadden om de achtergebleven stekels onder de huid te kraken. Probeer dit NIET. Deze handeling kan ernstige complicaties opleveren. Het zou kunnen zijn dat je er alleen maar in slaagt de stukjes dieper te duwen en daarmee mogelijk andere structuren of weefsels te beschadigen, zoals: aderen, zenuwen /