3.3 Belastingsklasse B balkons Platten: en terrassen, matige belasting kunstharzgebundene Platten

Transcriptie

1 Hoofdstuk Kapitel Inhoud Inhalt Bladzijde Seite 13 Unterschiedliche Afdichtingssystemen Belagsmaterialien sicher und verformungsfrei verlegen. 3.1 Belastingsklasse A matige Fliesen: belasting Steingut Belastingsklasse Steinzeug A zware Feinsteinzeug belasting Cotto Belastingsklasse B balkons Platten: en terrassen, matige belasting 7 8 kunstharzgebundene Platten 3.4 Belastingsklasse zementär gebundene C Platten zware Glasplatten belasting met bijkomende chemische Naturwerksteinplatten inwerkingen Mosaik: Evalueren en testen van afdichtingssystemen Keramik 3.6 Naturstein Reparatie van tegelbedekkingen met Glas afdichtingssystemen Rüttelboden 10 12

2

3 3 Basisprincipes De bouwverordeningen beschrijven, dat bouwwerken en bouwdelen zo te plannen en uit te voeren zijn, dat er geen schade of onredelijke belastingen onstaan door water of vochtigheid. Dat betekent, dat de bouwsubstantie door geschikte af dich tingsmaatregelen beschermd moet worden Naast de normafdichting volgens DIN hebben de zogenaamde systeemafdichtingen zich de laatste twee decenia in de praktijk bewezen. (in deel 2 en deel 7 van DIN zijn systeemafdichtingen intussen opgenomen). Deze techniek wordt speciaal bij werken succesvol ingezet. Het in januar nieuw verschenen ZDB-Merkblad Aanwijzingen voor de uitvoering van systeemafdichtingen met be kle dingen en bedekkingen van tegels en platen voor binnen en buiten beschrijft alle nieuwigheden en veranderingen en verklaart de systeemafdichtingstechniek. Het merkblad schetst een belangrijke grondslag voor een vakkundige planning en uitvoering. Ruimten met vochtigheidsbelastingen worden in de re gel met bedekkingen van tegels en platen voorzien. Het moet duidelijk zijn, dat een tegelbedekking in een natte ruimte nog geen af dich ting vormt. Plant of bouwt men een natte cel, dan moet deze in een of andere vorm een afdichtingsniveau bezitten. De voegen in een tegelbedekking zijn als waterdoorlaatbaar te beschouwen. Let op: Ieder manier van voegen moet als waterdoorlaatbaar worden gedefinieerd en vervangt niet de vereiste afdichting. Oorspronkelijk werden 4 zogenaamde vochtingheidsbelastingsklassen (I, II, III en IV) gedefinieerd (tot 2004), volgens welke ingedeeld, ge pland en uitgevoerd werd. Vochtigheidsbelastingsklassen (terugblik) FBK I: FBK II: De belasting werkt enkel zo af en toe en tijdelijk in als spatwater. Baden zonder vloerafvoer Langdurige tot blijvende belasting met waterinwerking, echter niet stuwend. Douches zonder douchebak met vloerafvoer FBK III: FBK IV: Met vocht belaste bouwdelen buiten, balkons en terrassen. Langdurige tot blijvende belasting met waterinwerking, echter niet stuwend. Verder bij inwerking van aggre s sieve media, aggressieve reinigings middelen en of zware mechanische be lasting. Indus trieel bereik bijv. brouwerijen, melkfabrieken 49

4 3 3 Basisprincipes Sinds april 1999 zijn de vloeibaar te verwerken afdichtingen onderworpen aan de bouwtoezicht DIBT (Duits Instituut voor Bouwtechniek). Dat betekent dat zij in de Bouwregellijst A deel 2 Nr zijn opgenomen. Met het verschijnen van het testprincipe in april 2002 voor de indeling van een algemeen bouwtoezichtelijk testrapport (abp) voor vloeibaar te verwerken afdichtstoffen in verbinding met tegel- en plaatbedekkingen is er beslist veel veranderd. Sindsdien is er een parallel met het test rapport volgens testrichtlijnen van het ZDB en het bouwtoezichtelijk testrapport, welke in de toekomst het rapport volgens ZDB gaat vervangen. Het inzetbereik van de stoffen zijn volgens DIBT ingedeeld in de volgende belastingsklassen (BK): belastingsklassen (bouwtoezichtelijk geregelde toepassingsgebieden) BK A BK B BK C zware belasting door niet drukkend water binnen zware belasting door van binnen constant drukkend water, binnen en buiten (zie hoofdstuk 4 tegels en platen in de zwenbadbouw ) zware belasting door niet drukkend water met bijkomende chemische inwerkingen binnen Afdichtingsstoffen, die een algemeen bouwtoezichtelijk testrapport (abp) bezitten, zijn gekenmerkt met het Ü-teken. belastingsklassen (bouwtoezichtelijk niet geregelde toepassingsgebieden) Sopro Bauchemie GmbH geprüft und güteüberwacht BK A0 BK B0 matige belasting door niet drukkend water binnen matige belasting door niet drukkend water buiten Een abp wordt voor de bouwtoezicht niet geregelde bereiken in beginsel niet ingedeeld. In de belastingsklassen A0 en B0 moeten toch volgens abp geteste productsystemen tot gebruik komen. Juist door de proefbeginselen van de bouwtoezichtelijke toelating, zijn de systeemafdichtingen afhankelijk van afdichtstoffen in overeenkomende minimale droge laagdikten op te brengen. Polymeerdispersies BK: A0, A (alleen wanden 0,5 mm In plaats van een abp voor de belastingsklasse A kan het certificaat door een europese technische toelating (ETA) volgens ETAG 022 als alternatief resulteren. Voor de belastingsklasse B en C kan het certificaat door een europese technische toelating (ETA) zonder richtlijn, maar die wel de vereiste gebruiksgebieden afdekt, als alternatief resulteren. Door ETA toegelaten systemen moeten een CE-kenmerk bezitten. Kunststof-lijmcombinaties Reactieharsafdichtingen BK: A0, B0, A, B BK: A0, B0, A, B, C 2,0 mm 1,0 mm De afdichtingen moeten in minstens 2 keer aangebracht worden. De laagdikte van de afdichting moet getest en gedocumenteerd worden. (zie hiervoor hoofdstuk 3.5 en 3.6). 50 Sopro Nederland B.V.

5 3 Basisprincipes Tijdelijk overzicht en terugblik op de ontwikkeling van de zogenaamde vochtigheidbelastingsklasse ZDB tot 2004 FBK I Baden in huis FBK II Openbaar bereik doucheruimten FBK III Balkons/terrassen FBK IV Levensmiddelen verwerkende bedrijven Zwembadbouw onderwaterbereik DIBT sinds 2002 A1 Wand A2 Boden C B ZDB 01/ baden in huis met badkuip A01 wand A02 vloer baden in huis met vloerafvoer A2 vloer- vlakken A1 wandvlakken B0 buitenbereik met niet drukkende waterinwerking C zwaar belast met chemische aanvallen B vlakken onderwater (drukkend water) matig belast zwaar belast ZDB 01/ 2010 A0 matige belasting door niet drukkend water binnen bijv. badkamers in huis, vloeroppervlakken met afvoeren A zware belasting door niet drukkend water binnen B0 matige belasting door niet drukkend water buiten C zware belasting door niet drukkend water met aanvullend chemische inwerkingen binnen B zware belasting door van binnenuit constant drukkend water, binnen en buiten afdichtingsstoffen Sopro Coat FDF 525/FDF 527 Dichtlaag Flex 1-K K snel K 423 TurboDichtlaag 2-K PU-Dichtlaag PU-FD 570 wand PU-FD 571 vloer Sopro Coat (wand) FDF 525 FDF 527 Dichtlaag Flex 1-K K snel K 423 TurboDicht laag 2-K PU-Dichtlaag PU-FD 570 wand PU-FD 571 vloer Dichtlaag Flex 1-K K snel K 423 TurboDichtlaag 2-K PU-Dichtlaag PU-FD 570 wand PU-FD 571 vloer PU-Dichtlaag PU-FD 570 wand PU-FD 571 vloer Dichtlaag Flex 1-K K snel K 423 TurboDichtlaag 2-K PU-Dichtlaag PU-FD 570 wand PU-FD 571 vloer 51

6 3 3 Basisprincipes Inzetbare afdichtingsstoffen Kunststofdispersies Kunststof-cementlijmcombinatie = minerale, flexibele dichtlaag Reactiehars = PU- en Epoxyhars Sopro Coat FDF 525/FDF527 Sopro Dichtlaag Flex 1-K, 1-K snel Sopro TurboDichtlaag Snel 2-K Sopro Dichtlaag Flex 2-K Sopro PU-Dichtlaag Wand Sopro PU-Dichtlaag Vloer Sopro Coat: Oplosmiddelvrije, 1-component vloeibare kunststof dichtlaag. Gebruikklaar en inzetbaar voor systeemafdichtingen. In het bijzonder bij vlakke, ongestructureerde ondergronden als gipskarton platen, gipsvezel platen, etc. heeft Sopro Coat zich bewezen. Het materiaal realiseert de scheuroverbrugging over eenkomstig het ZDB-merk blad. Toepassing: binnen als bijv. huishoudelijk en bedrijfsmatig gebruikte douches en baden. In twee kleuren verkrijgbaar. Sopro Dichtlaag Flex/TurboDichtlaag Snel 2-K: 1-com ponen t resp 2-com po nenten, hydraulisch verhardende dichtlaag voor flexibe le afdichtingslagen. het ma te riaal is scheuroverbruggend en heeft een grote verbindingshechting met de ondergrond. Het is in het bijzonder geschikt voor systeemafdichtingen onder tegels en platen op balkons en terrassen, in vochtbelaste gebieden voor industrieël en bedrijfsmatig gebruik, voor de binnenbekleding van afvalwaterbekkens, etc. Sopro PU-Dichtlaag: Gepigmenteerd, 2-com ponenten vloeibare polyurethaan hars. Het materiaal is na uitharding water, rioolwater- en zeewatervast en is ook bestand tegen waterige zuren, logen, zoutop lossingen, chloor-, kalk- en thermaalwater. Toe te passen als scheuroverbruggende systeemafdichting onder tegels en platen, binnen en buiten, die aan hoge belastingen blootgesteld worden, als bijv. zwembaden, grootkeukens, industrieële en bedrijfsmatige gebieden. Opmerking: Systeemafdichtingsmaterialen kunnen in beginsel op alle gebruikelijke, voor het leggen van tegels en platen geschikte ondergronden toegepast worden! Op grond van hun stoffelijke samenstelling beschikken zij over een zeer goed aanhechtingsgedrag. Tijdens de planning moet er zeer goed gelet worden op het feit dat watergevoelige ondergronden (bijv. gipshoudende bouwstoffen) niet in zeer vochtbelaste gebieden worden toegepast. Geschikte materialen voor de ondergrond worden in het volgende hoofdstuk ( ) afhankelijk van de belastingsklasse aangegeven. Wanneer er tegen de aanbevelingen in toch vochtgevoelige materialen worden toegepast of reeds toegepast zijn, dan zal de planning en uitvoering van de afdichting bijzonder nauwkeurig moeten worden uitgevoerd. 52 Sopro Nederland B.V.

7 3 Basisprincipes Alle af te dichten ondergronden (stuc, etc.) moeten luchtdroog zijn en aan bepaalde eisen voldoen, voor zwevende dekvloeren en dekvloeren op scheidingslagen geldt in het bijzonder dat zij, met het oog op de opvolgende tegelverlegging, moeten voldoen aan een restvochtigheid van: Cementdekvloeren 2,0 % Calciumsulfaatgebonden dekvloeren 0,5 %, verwarmde constructies 0,3 % Deze waarden moeten met het CM-gereedschap (genor meerd) duidelijk vastgesteld worden. Als er sprake is van vloerverwarming is het gebruikelijk om volgens DIN 4725 warmwater-vloerverwarmingen een opwarmprotocol voor afdich tings- en bedekkingswerken uit te voeren. Aanvullend zijn de aanwijzigen grenscoördinatie bij verwarmde vloerconstructies alsook het ZDB-merkblad Keramische tegels en platen, natuursteen en betonsteen op calciumsulfaatgebonden dekvloeren in acht te nemen (zie hoofdstuk 7 Zekere verlegging van starre bedekkingen op dekvloeren ). Ondergronden moeten voor de afdichtingswerkzaamheden op de uiteindelijke bedekking voorbereid worden, d. h. egalisaties, nivelleringen, vervaardiging van afschot etc. op wanden en vloeren moeten van te voren uitgevoerd worden, (zie hoofdstuk 11 Ondergronden egaliseren en nivelleren ), opdat het aansluitend tegelen in het dunbed volgen kan. Nadelen van het in het verleden ingebouwde baanafdichtingen in combinatie met dekvloeren Doorgeslagen dekvloer wegens missende afdichting hy giene pro blematiek bijv. in grootkeukens. Ophoping van vervuiling in de dekvloer (aanslag). Afzetting van calcium rond het gebied van afvoeren en goten veroorzaakt door een onbeschermde dekvloer. Uitspoeling van oplosbare kalkdelen uit de lijmopbouw: kalk uitslag. 53

8 3.1 3 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting Voegen in een tegelbedekking worden on af han kelijk van de voegvulstof als niet water dicht gedefinieerd. Dat betekent dat men ook bij baden in huis moet zorgen, dat het achter de tegelbekleding en onder de douchebak en badkuip (zeker als het gaat om vochtgevoelige ondergronden (zie schema rechts)) afgedicht is, om de constructie tegen het doorslaan van vocht te beschermen. Definitie A0 Direct en indirect belaste vlakken in ruimten, waarin niet zeer vaak met afval- en reinigingswater omgegaan wordt, als bijv. in badkamers in een woonomgeving. 4 7 E P F 6 3 D Geschikte Ondergronden Beton/licht-/gasbeton Cementdekvloer/Gietasfaltdekvloer Metselwerk (kalkzandsteen) Calciumsulfaatdekvloer 1 Gipsbouwplaten 1 (wand) Kalkcement en cementpleister Gipsstuc 1 Oude draagkrachtige tegelbedekkingen Cementgebonden droge bouwplaten Geëxtrudeerd polystyreen Gipskartonplaten 1 Ongeschikte Ondergronden Houten materialen Uitzondering: zie hoofdstuk 5 1 In de BK A0 kunnen bij indirecte belasting ookvochtgevoelige ondergronden toegelaten worden. De afdichtingswerkzaamheden moeten dan met grote zorgvuldigheid uitgevoerd worden. 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Sopro afdichtbanden (Pos. 060) 4 Sopro afdichtmanchet wand (Pos. 080) 5 Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) 6 Cementgebonden voegmortel (Pos. 120/130) P 3 PE D U Elastische voegkit (Pos. 140) D Isolatie E Dekvloer (Pos. 020) F Tegel P Stuc PE PE-rond snoer (opvulmateriaal) U Ondergrond beton F 5 1 E 54 Sopro Nederland B.V.

9 3.1 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting De afdichting onder badkuipen/douchebakken is met de volgende oplossing ook onder moeilijkere omstandigheden optimaal te vervaardigen: 1 De drukverdelende laag wordt onder de badkuip/douchebak doorgetrokken en de badkuip/douchebak wordt later op het afgedichte vlak geplaatst. 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Sopro afdichtbanden (Pos. 060) 4 Afdichtmanchet 7 PE F Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) 6 Cementgebonden voegmortel (Pos. 120/130) 7 Elastische voegkit (Pos. 140) D Isolatie E Dekvloer (Pos. 020) F Tegel PE PE-rond snoer (opvulmateriaal) U Ondergrond beton E D U Manchet met rubbermof voor de doorvoering van DN 50-DN70 afvoerleidingen. 2 De dekvloer wordt wegens plaatsingsredenen bij de badkuip/douchebak uitgespaard. Leidingen bemoeilijken het afdichtingsproces. 55

10 3.1 3 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting Oplossing A: PE 3 U Afdichting (smeerbaar) wordt gecombineerd met Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol in het gebied van de installaties (pijpen, etc). Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol (Pos. 110) 4 Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) 5 Elastische voegkit (Pos. 140) PE PE-rondsnoer (opvulmateriaal) U Ondergrond beton Aanvulling op de afdichting door het verwerken van stukken Sopro afdichtings- en ontkoppelingsrol in het gebied van de pijpen en installaties. Hierbij worden die uiteinden van de stukken volzat in de vloeibaar te verwerken systeemafdichtingsmassa verwerkt, daarna wordt er overheen gewerkt. 56 Sopro Nederland B.V.

11 3.1 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting Oplossing B: Detail Aansluiting ontwatering en inpassen van een afsluitleiding PE 5 4 SoproThene Bitumen afdichtbaan 7 AF SoproThene afsluitvlies 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) 4 SoproThene Bitumen af dich tbaan 5 SoproThene afsluitvlies 6 Elastische Voegkit (Pos. 140) 7 Manchet van SoproThene AF Afvoer PE PE-rondsnoer (opvulmateriaal) 57

12 3.1 3 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting Oplossing C: Detail Met tweede ontwateringsvlak PE ES 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Elastische Voegkit (Pos. 140) 4 Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) PE PE-rondsnoer (opvulmateriaal) ES Ontwateringsdop (Systeem ACO met geurafsluiter) Ontwateringsdop voor de tussenontwatering van een afdichtingsvlak. 1 Het uitgespaarde vlak in de dekvloer voor het opstellen van een douchebak. 2 Sopro Thene afdichtbaan onder de douchebak. 58 Sopro Nederland B.V.

13 3.1 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting 3 Nadat het papier is verwijderd wordt de SoproThene vastgeplakt en vastgedrukt. 4 Dankzij de zelfklevende, zelflassende eigenschappen van SoproThene kunnen gebieden als hoeken etc. met kleine stukken materiaal gemakkelijk afgedicht worden. 5 Als de afgedichte kuip van SoproThene is vervaardigd, dan moeten de opstaande randen van de wand en de dekvloer met het SoproThene Afsluitband beplakt worden 6 De met SoproThene afgedichte douchehoek beplakt met SoproThene Afsluitband ter aansluiting op de systeemafdichting die hierna volgt. 7 Afdichten van de wand- en dekvloervlakken met bijv. Sopro Dichtlaag Flex 1-K. 8 Compleet afgedicht gebied met ingestelde kuipdrager voorbereid op de installatie van een douchebak. 59

14 3.1 3 Belastingsklasse A0, baden met badkuip of douchebak matige belasting Zou op een gegeven moment op de bouwplaats een afdichting onder een badkuip resp. douchebak niet om te zetten zijn, dan bestaat de mogelijkheid om een aansluiting door middel van afdichtband met de rand van de badkuip/ douchebak te vervaardigen. Hiervoor moet men Sopro FlexAfdichtband gebruiken. Deze variant heeft een officiele test met 1500 heetkoud-water-cyclussen succesvol ondergaan. Aansluiting door middel van FlexAfdichtband aan een badrand in een badkamer in huis bereik A0 F 1 2 PE 3 W 4 1 Tegellijm Sopro s No.1 S1 Flexlijm 2 Systeemafdichting (Sopro VlakkenDicht flexibel of Sopro Dichtlaag Flex 1-K) 3 Siliconenvoeg Sopro Sanitair Siliconen 4 Sopro FlexAfdichtBand (zelfklevend) F Tegel PE PE-rondsnoer (vulmateriaal) W badkuip Opmerking Om een dichte aansluiting tussen badkuip en wand te vervaardigen, moet op de volgende punten gelet worden: 1. De rand van de badkuip moet olie- en vetvrij zijn (evt. met aceton reinigen en met fijn schuurpapier licht opruwen). 2. het Sopro FlexAfdichtBand moet zonder spanning en vouwen opgeplakt worden (onder spanning kan het band lostrekken). De papieren strook van de tweede helft van de Sopro FlexAfdichtBand pas lostrekken als de badkuip goed gepositioneerd is. 3. Tussen de badkuip en de wand moet vanwege eventuele geluidsoverdracht een zekere afstand aangehouden worden. In de overeenkomstige sleuf moet een gesloten isolatieband geplaatst worden. 4. Sopro FlexAfdichtBand moet op het van te voren met Sopro Voorstrijk voorbereidde wandvlak geplakt worden. De wand moet absoluut stofvrij zijn. 5. In het gebied van de hoek van de badkuip resp. de wand moet het Sopro FlexAfdichtBand voorzichtig en zorgvuldig opgeplakt worden. Mogelijke spanningen in het afdichtband door het drukken in de hoek van de wand moeten vermeden worden. evt. moet het afdichtband ingesneden worden en met een ander stuk Sopro FlexAfdichtBand beplakt worden. 6. Over het Sopro FlexAfdichtBand moet aansluitend met een systeemafdichtstof (bijv. Sopro Vlakken Dicht flexibel of Sopro Dichtlaag Flex 1-K) zover als het mogelijk is (tot in de sleuf) heen gewerkt worden. 7. Na het leggen van de tegels volgt het vullen van de bewegingsvoegen tussen de badrand en de tegel met Sopro Sanitair Siliconen. Om een hechting aan drie zijden te vermijden, moet van te voren een gesloten rondsnoer geplaatst worden. 60 Sopro Nederland B.V.

15 Verbundabdichtung mit Fliesen und Platten 3.1 Belastingsklasse A0, baden met badkuip of douchebak matige belasting 1 Sopro FlexAfdichtBand geplakt op een van te voren gereinigde badrand. 2 verlijmen van het Sopro FlexAfdichtBand op de wand met overeenkomstige sleuf 3 Verlijmen van het Sopro FlexAfdichtBand op de wand met overeenkomstige sleuf. 4 Badkuip gepositioneerd en aangeslotenin de hoek. 5 Afdichten van de wand met Sopro VlakkenDicht flexibel in twee arbeidsgangen. De afdichting wordt zover als mogelijk in de sleuf aangebracht. 6 Aansluitend volgt het zetten van de tegels met voeg. Het vullen van de bewegingsvoegen tussen de badrand en de tegel gebeurt met Sopro Sanitair Siliconen. 61

16 3.1 3 Belastingsklasse A0, Baden met badkuip of douchebak matige belasting Oplossing C: Er wordt door de aannemer/loodgieter op een kuip/douchebak teruggegrepen, die een gepaste aansluitmogelijkheid op de afdichting biedt, en geschikt is voor de belastingsklasse A0 en A. Voorbeeld 1: Douchebak met aangesloten dichtband, welke wordt ingebed in de systeemafdichting. Vlak douchebakelement (MEPA) met ingelast dichtband. Beispiel 2: Douchebak met drager en ontwateringsrails, waarop de systeemafdichting is aangesloten. Voltooid ingebouwd douchebakelement. 62 Sopro Nederland B.V.

17 3.1 Belastingsklasse A0, Baden met afvoer in de vloer matige belasting Speciaal in gebieden met matige belasting worden vandaag barrierevrij, dit betekent dat deze gebieden met afvoeren in de vloer worden vormgegeven, gepland en gebouwd, wat een overeenkomstige zorgvuldigheid vereist. Definitie A0 Direct en indirect belaste vlakken in ruimten, waar niet zeer vaak met afval- en reinigingswater wordt omgegaan (bijv. huiselijke baden, natte cellen in hotels, vloeren met afvoeren in dit gebied). 4 7 P F 6 3 Geschikte Ondergronden Beton/licht-/gasbeton Cementdekvloer Kalkcement/cementpleister Metselwerk (kalkzandsteen) Geëxtrudeerd polystyreen Gipsstuc 1 Wandbouwplaten van gips 1 Gipskarton (wand) 1 Gietasfaltdekvloer Oude, draagkrachtige tegelbedekkingen Cementgebonden droge bouwplaten PD 8 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 040) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 090/100) 3 Sopro Afdichtbanden (Pos. 060) 4 Sopro Afdichtmanchet wand (Pos. 080) 5 Flexibele dunbedlijm (Pos. 120/130) 6 Cementgebonden voegmortel (Pos. 120/130) 7 Elastische voegkit (Pos. 140) 8 Sopro Afdichtmanchet vloer resp. Sopro bewapeningsvezel (Pos. 070) V Speciaal gietmortel (Pos. 070) PD Afvoer in de vloer D Isolatie E Dekvloer (Pos. 020) F Tegel P Stuc U Ondergrond beton D E Ongeschikte Ondergronden Calciumsulfaatgebonden dekvloer Gipskarton (vloer) Houten materialen Uitzondering: zie hoofdstuk 5 E 6 8 V PD D 1 In de BK A0 kunnen bij indirecte belastingen ook vochtgevoelige ondergronden toegelaten worden. De afdichtingswerkzaamheden dienen dan met grote zorgvuldigheid uitgevoerd te worden Afvoer in de vloer U 63

18 3.1 3 Belastingsklasse A0, Baden met afvoer in de vloer matige belasting Voor een douche op vloerniveau zijn er vandaag de dag veel kits verkrijgbaar, waarbij het mogelijk is om het douchevlak ook te bekleden. 1 Uitgespaard vlak in de dekvloer voor de inbouw van het doucheelement (MEPA). 2 Ingepast douche-element (MEPA) met gecentreerde afvoer. 3 Bewerken van alle dilatatievoegen met Sopro Gummiband. 4 Afdichten van de wandvlakken met Sopro Dichtlaag Flex 1-K resp. Sopro Coat in twee arbeidsgangen. 5 Afdichten van de vloervlakken met Sopro Dichtlaag Flex 1-K resp. Sopro Coat in twee arbeidsgangen. 6 Voltooid, afgedicht douche-element, klaar voor het verlijmen met tegels. 64 Sopro Nederland B.V.

19 3.1 Goten voor douchevloer op afschot Belastingsklasse A0, Baden met afvoer in de vloer matige belasting Ondertussen zijn er veel verschillende goten en ontwateringssystemen, welke in douchevloeren op afschot ingebouwd kunnen worden. Deze bouwdelen moeten door de verwerker, resp. door degene die voor de afdichtingswerkzaamheden verantwoordelijk is, precies worden onderzocht. De flensen moet omlopen en breed genoeg zijn, om een afdichting zeker en duurzaam aan te kunnen sluiten. Bijzondere aandacht moet aan iedere goot geschonken worden die zijdelings opstaande randen heeft, deze moeten ook bewerkt worden. In zo n geval moeten voorgevouwen afdichtbanden gebruikt worden. Afdichtbanden zonder vouw neigen in de hoeken van de opstaande rand tot kanaalvorming. Op deze manier kan gemakkelijk een lek ontstaan. Afdichtband zonder vouw Kanaalvorming is ondanks de afdichtwerkzaamheden te herkennen. Afdichtband met vouw Afdichtband ligt zeer goed op het stalen vlak. Afdichtband ligt na de afdichtwerkzaamheden precies aan er heeft zich geen lek gevormd. 65

20 Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH 3.1 Systeemafdichting 3 Belastingsklasse A0 matige belasting Systeemopbouw Produktaanbeveling Ondergrond Sopro Voorstrijk Voorstrijk geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht 1. Dichtlaag Sopro Coat Sopro Dichtlaag Flex 1-K en 1-K Snel Sopro Dichtlaag Flex 2-K Sopro Turbo- Dichtlaag 2. Dichtlaag Getest C2 TE S volgens DIN EN Getest C2 TE S volgens DIN EN DIN C2 E S1 Getest volgens EN Getest C2 TE S volgens DIN EN Contactlaag Sopro s No.1 Flexlijm Sopro Standaardlijm Sopro Multi Flexlijm XL (alleen vloer) Sopro FKM XL Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Getest volge DIN zeer Slijtagevast Wateropname gereduceerd EN ns CG2 WA Kambed Voeg Sopro Saphir 5 Parelvoeg Sopro Brillant Parelvoeg Sopro Sanitair Siliconen Sopro Gummi manchet wand en vloer Sopro Gummi band Sopro Gummi hoeken 66 Sopro Nederland B.V.

21 Systeemafdichting 3.1 Belastingsklasse A0 Verwerking Sopro Coat 1 Allereerst worden de hoeken met de voorgevormde Sopro Gummi hoeken en de hoekvoegen en vloer-/wandaansluitingsvoegen met Sopro Gummi band af gedicht. Hiertoe wordt Sopro Coat op de voorgestreken ondergrond aangebracht. Het Gummiband aanbrengen en de randen met een kwast volzat inbedden in de afdichtmassa. 2 Voor het aanbrengen van de Sopro Gummi manchet wand moeten de kunst stofstoppen verwijderd worden en eventuele te verlengen steunen aangebracht worden. De manchetten worden op de steunen gepositioneerd 3 Aansluitend worden de Gummi manchetten ingebed in de afdichtmassa. 4 Voor de afdichting van de vlakken wordt Sopro Coat met een lamsvelroller of met een spatel volzat en poriënvrij op de ondergrond aangebracht. Na voldoende vastheid van de eerste laag wordt de tweede laag aangebracht. Na verharding van de tweede laag kunnen de tegels met flexibele dunbedlijm (bijv. Sopro s No. 1 S1 Flexlijm) aangebracht worden. 67

22 3.2 3 Belastingsklasse A zware belasting De bouwtoezichtelijk geregelde gebieden A beschrijft direct en indirect belaste vlakken in ruimten, waar zeer vaak of langdurend met afval- of reinigingswater omgegaan wordt P 1 2 Deze gebieden bezitten in de regel altijd betegelde vloeroppervlakken met afvoeren in de vloer, zelden zijn het douchebakken of badkuipen. 6 F Bij de planning van natte cellen zonder badkuipen of douchebakken moet men letten op de keuze van de juiste afvoer (zie volgende pagina s) met daarbij passende aansluitmogelijkheden voor een afdichting. 3 5 E Definitie A Direct en indirect belaste vlakken in ruimten, waar zeer vaak of langdurend met afval- en reinigingswater omgegaan wordt, als bijv. omlopen van zwembaden en doucheruimten (openbaar en particulier). Geschikte Ondergronden Beton/licht-/gasbeton Cementdekvloer Gietasfaltdekvloer Geëxtrudeerd polystyreen Metselwerk (kalkzandsteen) Kalkcement- en cementstuc Oude, draagkrachtige tegelbedekkingen Cementgebonden droge bouw platen D Ongeschikte Ondergronden Gipshoudende bouwstoffen Calciumsulfaatdekvloer Houten materialen Uitzondering: zie hoofdstuk 5 PD 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 050) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen met Sopro Coat (wand) resp. Sopro Dichtlaag Flex (wand en vloer) Pos. (110/120/130) 3 Sopro Afdichtband (Pos. 070) 4 Sopro Gummi manchet wand (Pos. 090) 5 Sopro Gummi manchet vloer resp. Sopro Bewapeningsvezel (Pos. 080) 6 Flexibele dunbedlijm (Pos. 150/160) 7 Cementgebonden voegmortel (Pos. 150/160) 8 Sopro Sanitair Siliconen (Pos. 180) (wandaansluiting, bewegingsvoegen) PD Afvoer met los-vastflens D Isolatie/randisolatiestroken E Dekvloer (Pos. 030) F Tegel P Stuc 68 Sopro Nederland B.V.

23 3.2 Belastingsklasse A zware belasting Detailoplossingen 3 F 4 PD 2 1 E D B Afvoer in de vloer met klemflens. 1 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 130) 2 Het gieten van de afvoer in de vloer met Sopro Epoxy Voorstrijk en kwartszand (Pos. 080) 3 Flexibele dunbedmortel (Pos. 160) 4 Cementgebonden voegmortel (Pos. 160) B Beton D Isolatie E Dekvloer (Pos. 030) F Tegels PD Afvoer in de vloer met klemflens Geen aansluitmogelijkheid van de afdichting met de afvoerput (afvoer in vloer). Lekkage in een dompelbad, welke is onstaan door een missende manchetafdichting op de leiding (sifon van de wasbak). Opbouwelement met afneembare manchetring voor het aandrukken van de systeemafdichting. Afvoerput met verschuifbaar rooster en flexibele dichtlappen voor het integreren in een systeemafdichting. 69

24 3.2 3 Belastingsklasse A zware belasting Detailoplossingen Kraan 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 050) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 110/120) 3 Flexibele dunbedmortel (Pos. 150) 4 Cementgebonden voegmortel (Pos. 150) 5 Sopro Gummi manchet wand (Pos. 090) resp. Sopro Bewapeningsvezel 6 Sopro Sanitair Siliconen (Pos. 090) P Stuc T Droogbouw G Behuizing (waterdicht) met afdichtingsflens (Pos. 100) 6 3 P T 2 Doorvoerleidingen met Sopro Gummimanchetten. Inbouwarmatuur met flensramen... 5 G Inbouwarmatuur... of met dichtmanchet voor het inbedden in de afdichting. 70 Sopro Nederland B.V.

25 3.2 Belastingsklasse A zware belasting Detailoplossingen Holsokkel F 6 PE 5 E D Voordelen Inbedding van de elasti sche voeg in de wand Verhindert beschadigingen bij het reinigen Geen staand water op de elastische voeg Kuipvorming Let u er alstublieft op, dat er bij de toepassing van een holsokkelvlies ruimte tussen de stuc te houden is (in het bijzonder bij zwevende constructies), om een drukverlegging van het vlies op opgaande bouwdelen te vermijden. 1 Sopro Voorstrijk (Pos. 050) 2 Afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 110/120/130) 3 Afdichtband (Pos. 070) 4 Flexibele dunbedmortel (Pos. 150/160) 5 Cementgebonden voegmortel (Pos. 150/160) 6 Elastische voegvulling (Pos. 180) 7 Epoxyhars-kwartszand gietmortel F Tegels PE PE-rondsnoer E Dekvloer (Pos. 030) D Isolatie/randisolatiestroken Verbinding van de systeemafdichting op opgaande bouwdelen zonder tegelplint E F D 45 D Uitgespaarde dekvloer voor het afdichten van de verbinding zonder plint. 71

26 Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Belastingsklasse A zware belasting Systeemopbouw Ondergrond Produktaanbeveling BK A (Wand) BK A (Wand + Vloer) Voorstrijk Sopro Voorstrijk Sopro Voorstrijk 1. Dichtlaag geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht 2. Dichtlaag Sopro Coat Sopro Dichtlaag Flex 1-K/2-K Sopro Dichtlaag Flex 1-K Snel Sopro Turbo- Dichtlaag 2-K Contactlaag Getest C2 TE S volgens DIN EN DIN C2 E S1 Getest volgens EN Getest C2 TE S volgens DIN EN Kambed Sopro s No.1 Flexlijm Sopro Multi Flexlijm XL (alleen vloer) Sopro FKM XL Voeg Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Getest volge DIN zeer Slijtagevast Wateropname gereduceerd EN ns CG2 WA Getest volge DIN zeer Slijtagevast Wateropname gereduceerd EN ns CG2 WA Getest volge DIN zeer Slijtagevast Wateropname gereduceerd EN ns CG2 WA Sopro Flexvoeg FL Sopro Saphir 5 Parelvoeg Sopro Brillant Parelvoeg SoproDur HF Sopro Nederland B.V.

27 3.2 Belastingsklasse A zware belasting Verwerking Sopro Dichtlaag Flex 1 Als eerste worden de voorgevormde Sopro Gummi hoeken met Sopro 2 Dicht laag Flex vastgelijmd en op de weefsel randen volzat ingekwast. Aansluitend worden de vloer-/wandaansluitvoegen met Sopro Gummi band afgedicht en op de weefselranden eveneens volzat ingekwast. 3 De eerste af dichtingslaag wordt met een lamsvelroller of met een spatel opgebracht, waarbij het Sopro Gummi band naadloos ingebonden 4 wordt in de afdichting van het oppervlak. Na voldoende verharding van de eerste laag wordt de tweede laag opgebracht. De droge laagdikte van de gereed zijnde afdichting moet minstens 2 mm bedragen. Op de wand wordt de afdichtingslaag op sokkelhoogte omhooggetrokken. Er moet over al het aanwezige afdichtband heen gewerkt worden. 73

28 3.3 3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Constructies met keramiek en na - tuursteen bedekkingen buiten worden zwaar belast door regen, sneeuw, vorst, zon en andere wisselwerkingen. Deze wissel werkin gen hebben tot gevolg, dat de bedekking vanwege de tempe ratuurveran deringen zich, op basis van zijn uitzettingscoëfficiënt, blijvend uitzet resp. samentrekt. Deze optredende spanningen in de bedekking versterkt door mogelijke in spanningen etc. kunnen oorzaken voor scheurvormingen en holle lagen in het tegelwerk zijn. Indringend water onder het tegelwerk in de op deze manier beschadigde con structie begunstigen de vorming van uitslag van de tegellijm en de dekvloer. Terras met tegelbedekking. De systeemafdichting (bij voorkeur flexibele, cementgebonden dichtlaag), het leggen zonder holle ruimten en een flexibel ingestelde voeg hebben zich op deze gebieden als een zeker systeem bewezen. De DIN deel 1 vereist voor het buitenbereik het zoveel mogelijk volvlakkig verleggen zonder holle ruimten van de tegels die door een gecombineerde werkwijze bereikt wordt. Deze methode is zeker duur en tijdintensief. Om bij oppervlakken buiten tot een gelijk resultaat te komen, is het verleggen met een vloeibedlijm (Sopro megaflex S2) met de eenvoudige Floating methode mogelijk. Door het inzetten van Sopro Flexvoeg FL (kunststofverrijkte cementvoeg) worden optredende spanningen zeer goed gecompenseerd. Het voegmateriaal kenmerkt zich door een zeer goede zijdehechting en sterk waterwerende eigenschappen. Om de constructie snel te onwateren, bestaat de mogelijkheid, deze met een drainagemortel uit te voeren. Temperatuurwissel - 20 C tot + 80 C Mechanische belasting Balkon/terras (boven bewoonde ruimte) met de overeenkomstige belastingen 74 Sopro Nederland B.V.

29 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Volgens het ZDB-merkblad Aanwijzingen voor de uitvoering van systeemaf dichtingen met bekledingen en bedekkingen uit tegels en platen, voor binnen en buiten worden bouwdelen buiten (balkons en terrassen) met een niet drukkende waterbelasting ingedeeld in de belastingsklasse BO. Als mogelijke afdichtsystemen hebben zich op dit gebied (balkons en terrassen) flexibele, cementgebonden dichtlagen alsook baanafdichtingen met een hoog ontkoppelingseffect als beste bewezen. Hiernaast bestaat de mogelijkheid, als de planning het toestaat, de opbouw met een waterdoorlaatbare monokorrellijm uit te voeren om de constructie snel te kunnen ontwateren. Balkon met tegelbedekking. Om buiten geschikte tegel- en afdichtwerkzaamheden te kunnen uitvoeren, moeten de ondergronden een zekere leeftijd hebben (beloopbare dekvloer ca. 3-5 dagen, beton, rekening houdend met krimp, minstens 3 maanden). Terwijl binnen het drogingsproces ertoe leiden kan dat het restvocht van de dekvloer naar nul gaat ( bepaling van restvocht belangrijk), heeft men buiten een vergelijkingsvochtigheid van 3 6 %. De bekende vervormingen op basis van het korter worden van bouwdelen in combinatie met keramische bovenlagen, veroorzaakt door droging, zijn bij buitentoepassingen niet bekend en blijven uit. Men moet er op letten, dat bij toepassingen buiten in het algemeen alleen ondergronden gebruikt worden die niet gevoelig zijn voor water (beton, cementdekvloeren, cementgebonden platen). De hieronder beschreven systeemopbouwen komen hieruit voort: 1 Balkonopbouw met Sopro Dichtlaag Flex (tegelformaat tot 50 x 50 cm) 2 Balkonopbouw met Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol plus (tegelformaat > 50 x 50 cm) 3 Drainerende dekvloeropbouw Sopro Drainage Mortel % droogverhouding van cementdekvloeren binnen buiten t 75

30 3.3 3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Bouwvormen Bij de uitvoering van balkons wordt een onderscheid gemaakt tussen in- en uitpandige balkons. Terrassen kunnen op de grond alsook boven bewoonde ruimten geplaatst zijn. R F B P 4 PE 6 3 D Balkon (bewapende platen) met systeem af dichting/systeemopbouw Richtlijnen voor vlakke daken 1 Op afschot gesmeerde vloer (Pos. 020) 2 Minerale afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 080) 3 Sopro Afdichtband (Pos. 060) 4 Flexibele dunbedmortel (Pos. 100) 5 Cementgebonden, flexibele voegmortel (Pos. 100) 6 Elastische voeg (Pos. 120) B Beton/Balkonplaat A Baanafdichting D Isolatie/Isolatiestroken E Dekvloer F Tegels P Stuc PE PE-rondsnoer (opvulmateriaal) R Afvoergootprofiel DS Dampafsluiting Bevindt zich onder het balkon of terrass een bewoonde ruimte, dan moet de opbouw volgens de richtlijnen voor vlakke daken vormgegeven worden. Dat wil zeggen dat er een isolatielaag met dampafsluiting en baanaf dichting aan te brengen is voor de dekvloer- en tegelwerkzaamheden aanvangen. Vanwege de mogelijkheid van doorslaand vocht door opvriezings- en uitslagverschijnselen wordt de dekvloer met een systeemafdichting aanvullend afgedicht. Om een snelle ontwatering van deze constructie te begunstigen, is een drainagedekvloeropbouw mogelijk. D 4 2 E A D DS 5 F D Loggia met woonruimte in het souterrain. 76 Sopro Nederland B.V.

31 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen 1 Balkonopbouw met Sopro Dichtlaag Flex (tegelformaten tot 50 x 50 cm) 6 5 F Op afschot gesmeerde vloer (Pos. 020) 2 Minerale afdichting in twee arbeidsgangen (Pos. 080) 3 Sopro Afdichtband (Pos. 060) 4 Flexibele dunbedmortel (Pos. 100) 5 Cementgebonden, flexibele voegmortel (Pos. 100) 6 Elastische voeg (Pos. 120) F Tegels Balkonopbouw met Sopro Dichtlaag Flex 1-K op een betonnen draagvloer. Als ongecompliceerd afdichtmateriaal heeft de flexibele, cementgebonden dichtlaag zich het best bewezen. Zij wordt in twee arbeidsgangen met 2 mm totale laagdikte opgedragen de cementdekvloer resp. Betonnen basis wordt voor de applicatie matvochtig voorbevochtigd. Voorstrijken is niet noodzakelijk. Het restvocht van de bouwdelen is voor de applicatie van de dichtlaag buiten in vergelijk met binnen te verwaarlozen, omdat deze een hoge waterdampdoorlaatbaarheid bezit. Applicatie van de flexibele, minerale dichtlaag. Opmerking: Ook wanneer reactiehars als afdich tingsmaatregel voor buiten is toegestaan, zou men de flexibele, cementgebonden dichtlaag op basis van zijn goede (voorbevochtigde ondergrond) waterdamp doorlaatbaarheid de voorkeur moeten geven. Lichte voorbevochtiging van de ondergrond voor de applicatie van de flexibele dichtlaag. 77

32 Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Systeemopbouw Ondergrond Produktaanbeveling Op afschot gesmeerde vloeren resp. dekvloeren Op afschot gesmeerde vloer: 1. Dichtlaag Sopro Uitvlakmortel Tras Afdichten: 2. Dichtlaag geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht Contactlaag Sopro Dichtlaag Flex 1-K Sopro Turbo- Dichtlaag Kambed Verlijmen: Getest C2 E S volgens DIN EN Getest C2 E F S volgens DIN EN Sopro megaflex S2 Sopro megaflex S2 turbo Voeg Voegen: Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Sopro Flexvoeg FL Sopro Flexvoeg S 78 Sopro Nederland B.V.

33 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Verwerkingsstappen 1 Aanbrengen van de op afschot gesmeerde vloer (Sopro Uitvlakmortel Tras) resp. systeemdekvloer vers in vers met hechtbrug 2 Op afschot voorbereid oppervlak voor het maken van de systeemafdichting(sopro Dichtlaag Flex). 3 Het aanbrengen en fixeren van het dichtband en de vormdelen met Sopro Dichtlaag Flex aan het begin van de afdichtingswerkzaam heden. 4 In twee arbeidsgangen met Sopro Dichtlaag Flex afgedicht balkonoppervlak met een gezamelijke laagsterkte van minstens 2 mm. 5 Het inschuiven van de platen in het voorbereide Sopro megaflex S2 lijmbed. 6 Tegels gelegd met zeer flexibele dunbedlijm Sopro megaflex S2 en gevoegd met Sopro Flexvoeg FL. 79

34 3.3 3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen 2 Balkonopbouw met Sopro afdichtings- en ontkoppelingsrol (tegelformaat > 50 x 50 cm) 6 5 F Sopro Uitvlakmortel Tras 2 Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol plus 3 Afdichtband 4 Flexibele dunbedlijm 5 Sopro Flexvoeg FL 6 Sopro Keramiek Siliconen F Tegels Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol plus De Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol plus is een flexibele, waterondoorlaatbare, scheuroverbruggende en spanningsafbouwende rol. Door de combinatie van een afdichtingsmembraan met een ontkoppelingslaag welke op de sandwichbouwwijze wordt ingebouwd ontstaat een waterdichte, zwaar belastbare maar door de ontkoppelingslaag zeer spanningsafbouwende constructie. De rol laat zich gemakkelijk met een flexibele flexlijm op de af te dichten ondergrond verlijmen. De rol wordt niet overlappend gelegd, maar stotend. De stootverbindingen worden met AEB afdichtband met gebruik van Racofix Montagekit verlijmd. Aansluitend volgt de tegelverlegging met Sopro megaflex S2/S2 turbo, een zeer flexibele, watervrije dunbedlijm, op het afgedichte oppervlak. Sopro AEB Afdichtband De toepassing van de Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol in combinatie met de zeer flexibele, watervrije Sopro megaflex S2/ Sopro megaflex S2 turbo-lijmen staat het ook toe keramiek met de formaten > 50 x 50 cm zeker te verleggen. Sopro megaflex S2 turbo Sopro megaflex S2 80 Sopro Nederland B.V.

35 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Systeemopbouw Ondergrond Produktaanbeveling Op afschot gesmeerde vloeren resp. dekvloeren Op afschot gesmeerde vloer: Lijm Sopro Uitvlakmortel Tras Verlijmen: Getest C2 E S volgens DIN EN Getest C2 E F S volgens DIN EN DIN C2 E S1 Getest volgens EN AEB plus Sopro megaflex S2 Sopro megaflex S2 turbo Sopro VarioFlex XL Afdichten: bindend bij een formaat > 50 x 50 cm AEB Afdichtband op de naden Sopro Afdichtings- en ontkoppelingsrol plus Sopro AEB Afdichtband Racofix Montagekit Sopro Turbo Dicht laag 2-K Lijm Verlijmen: Getest C2 E S volgens DIN EN Getest C2 E F S volgens DIN EN Sopro megaflex S2 Sopro megaflex S2 turbo Tegel Voegen: Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Sopro Flexvoeg FL 81

36 3.3 3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Verwerkingsstappen 1 Oude, draagkrachtige tegelbedekking op een terras. 2 Egaliseren van oneffenheden met Sopro Uitvlakmortel Tras, als voorbereiding op de afdichtwerkzaamheden. 3 Het aanbrengen van Sopro megaflex S2 voor het verlijmen van Sopro AEB plus. Het leggen van de Sopro AEB-plus rol in het voorbereide lijmbed. 5 Aandrukken van de AEB-plus rol in het lijmbed. 6 De Sopro AEB-plus rol wordt stotend gelegd. 82 Sopro Nederland B.V.

37 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Verwerkingsstappen 7 Aanbrengen van de Sopro Racofix Montagelijm voor het afdichten van de naden. 8 Verdelen van de Sopro Racofix Montagelijm op de naden met een lijmkam. 9 Het beplakken van de naden met het Sopro AEB Afdichtband. 10 Sopro megaflex S2 Flexibele dunbedlijm met vloeibedeigenschappen. 11 Het opkammen van de Sopro megaflex S2 op het afgedichte oppervlak. 12 Het leggen van de platen in het voorbereide lijmbed. 83

38 3.3 3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen 3 Drainerende dekvloer Om een snelle waterafvoer bij een constructie met keramische tegels, en in het bijzonder bij het gebruik van natuur steen te kunnen garanderen en daarmee het uitslag- en verkleuringsgevaar van de bedekking te kunnen minimaliseren, is het aan te bevelen, de verlegging met Sopro Drainage Mortel uit te voeren. Door zijn monokorrel bezit de mortel een zeer hoge waterdoorlaatbaarheid, die een snel afvloeien van water op een horizontaal afdichtvlak (Sopro Dichtlaag Flex, SoproThene ) mogelijk maakt. De construc tie is vorstbestendig, omdat zij geen capillaire werking en veel holle ruimten heeft springt zij niet bij de vorming van ijskristallen en wordt de daaruit volgende bekende schade door hechtingsvermindering vermeden. De drainagemortel is als legmortel resp. bij voldoende dikte (tenm. 50 mm) ook voor de vervaardiging van een lastverdelende laag op scheidingslagen of zwevend inzetbaar B F Opbouw van een balkon met Sopro Drainagemortel Zie hierover ook hoofdstuk 6 Verkleuringsvrije natuur steen verlegging onder 6.1 Drainage-dekvloer-constructie 1 Sopro Dichtlaag Flex in twee arbeidsgangen, resp. SoproThene Bitumen Afdichtband 2 Sopro Flexvoeg FL 3 Sopro Drainage Mortel 4 Sopro Hechtlaag Flex/ flexibele dunbedlijm 5 Sopro Uitvlakmortel Tras B Beton F Tegels Het leggen van tegels op een drainagedekvloer volgens de dunbedmethode. Gemakkelijke waterafvloeïng op een proefplaat van een drainagedekvloer. Sopro Drainage Mortel Waterdoorlaatbaarheid: > 500 l/m 2 /h (getest, zonder druk op een 3 cm dikke mortelplaat.) 84 Sopro Nederland B.V.

39 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Opbouw van drainerende dekvloeren met Sopro Drainage Mortel Als er terrassen/balkons met een groot oppervlak worden gepland waarbij niet voldoende afschot gerealiseerd kan worden, moet de opbouw van drainerende dekvloeren worden uitgevoerd met aanvulling van een drainagemat. Het doorstromende water kan zo ongehinderd afvloeien opstuwend water wordt verhinderd. De opbouw van drainerende dekvloeren kan uitgevoerd worden op een, zoals hiervoor beschreven, cementgebonden, flexibele afdichting alsook op een, volgens DIN (Bitumenband) afgedicht oppervlak. Bij afdichtingen die worden uitgevoerd volgens de richtlijnen voor vlakke daken (oppervlakken met bewoonde ruimten) die altijd een lastverdelende plaat vereist voor het plaatsen van starre bedekkingen, heeft deze bouwwijze de voorkeur. Het voordeel ligt in de eenvoudige bouwwijze met het effect, dat de opbouw zich binnen de kortste tijd ontwatert en dat daarmee de bedekking zeker ligt. Opmerking: Drainerende voegmortels zijn op deze oppervlakken in vergelijking met oppervlakken die de aarde raken niet aan te bevelen. Het oppervlaktewater moet over het oppervlak d.m.v. afschot ontwaterd worden en niet door de gezamelijk constructie. Voor het sluiten van de voegen moet men Sopro Flexvoeg FL gebruiken. F SoproThene Bitumen afdichtband Sopro Drainagemat 8 mm 1 Systeemafdichting Sopro Dichtlaag Flex 2 Flexibele dunbedlijm/ Hechtlaag Flex 3 Sopro Flexvoeg FL 4 Sopro Drainage Mortel 5 Sopro Drainagemat 6 Sopro Uitvlakmortel Tras 7 Sopro Keramiek Siliconen A Baanafdichting D DS F Isolatie/randisolatiestroken Dampafsluiting Tegels D 3 F D DS A D 7 Loggia met woonruimte in het souterrain. 85

40 Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Sopro Bauchemie GmbH Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Systeemopbouw Produktaanbeveling 1. Dichtlaag 2. Dichtlaag Drainagemat Sopro Dichtlaag Flex 1-K/2-K geprüft und güteüberwacht geprüft und güteüberwacht Sopro Dichtlaag Flex 1-K snel geprüft und güteüberwacht Sopro Turbo- Dichtlaag 2-K Bitumeuze afdichting volgens DIN Verlegging op een lastverdelende laag Drainerende dekvloer Sopro Drainage Mortel Sopro Drainagemat Contactlaag (op de ondergrond resp. op de achterkant van de platen aanbrengen) Getest C2 E F S volgens DIN EN DIN C2 E S1 Getest volgens EN Getest C2 TE S volgens DIN EN Sopro megaflex S2 turbo Sopro MultiFlexlijm XL Sopro s No.1 S1 Flexlijm Voegen Getest volge DIN zeer Slijtagevast CG2 WA Wateropname gereduceerd EN ns Sopro Flexvoeg 86 Sopro Nederland B.V.

41 3.3 Belastingsklasse B0, matige belasting Balkons en terrassen Uitzonderlijke toepassingen Balkonopbouw met geringe opbouwhoogte Door de verschillende bouwverordeningen zijn de door DIN voorgeschreven minimale diktes van een lastverdelende laag (dekvloer) niet altijd na te komen. Met cementdekvloeren vervaardigde zwevende constructies op scheidingslagen hebben echter een minimale dikte nodig, om de constante buigkrachten schadevrij op te kunnen nemen. Door de opname van reactiehars in de DIN EN als nieuw bindmiddel voor de vervaardiging van dekvloeren is het mogelijk probleemloos, dunlagige, zwevende dekvloerconstructies te vervaardigen. De lengte van het veld mag max. 3 m bedragen, de grote van het veld mag de ca. 8 9 m 2 niet overschrijden A D 6 B DS F Opbouw met tegels volgens de richtlijnen voor vlakke daken bij oppervlakken buiten boven bewoonde ruimten. 2 cm Een opbouw volgens de richtlijnen voor vlakke daken ondanks geringe hoogte van de gehele constructie is door een lastverdelende, zwevende laag, vervaardigd met Sopro Epoxy Mortel (minimaal 2 cm), mogelijk. Onafhankelijk hiervan is de Sopro Epoxy Mortel in verschillende dikten (bijv. afschot) te gebruiken, zonder dat het tot spanningen lijdt, omdat hij krimpvrij uithardt. Sopro Epoxy Mortel Buigsterkte: 20 N/mm 2 Druksterkte: 60 N/mm 2 Verdere inzetgebieden van de krimpvrije Sopro Epoxy Mortel zie ook hoofdstuk 11 Ondergronden uitvlakken en nivelleren. Een nieuwe opbouw met een oude tegelbedekking Oude bedekkingen kunnen na het testen van hun draagkracht opnieuw betegeld worden. Na een reiniging en het mechanisch opruwen van de oude bedekking is een systeemafdichting met Sopro Dichtlaag Flex toe te passen. Aansluitend kan het leggen van de tegels uitgevoerd worden met Sopro megaflex S2/ Sopro megaflex S F AF 1 Systeemafdichting Sopro Dichtlaag flex 2 Afdichtband 3 Flexibele dunbedlijm 4 Sopro Flexvoeg FL 5 Sopro Keramiek siliconen 6 Afschot met Sopro Uitvlakmortel Tras 7 Dunlagige dekvloer vervaardigt met Sopro Epoxy Mortel A Baanafdichting (bijv. SoproThene ) B Beton D Isolatie DS Dampafsluiting F Tegels AF Oude bedekking Sanering 87

42 3.4 3 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen In belastingsklasse C worden gebieden met de hoogste belastingen en eisen aan de constructies en bouwmaterialen ingedeeld. In de regel gaat het hierbij om gebieden in de levensmiddelen verwerkende industrie. Definitie C Direct en indirect belaste oppervlakken in ruimten, waar zeer vaak of lang aanhoudend met afval- en reinigingswater omgegaan wordt en waarbij het ook tot beperkte chemische belasting van de afdichting komt, zoals bijv. bedrijfskeukens en wasserijen. Geschikte Ondergronden Levensmiddelenverwerkende industrie / grootkeukens. Zekerheid over de sterkte in met vocht belaste gebieden Bij de keuze van de keramischen bedekking moet er op de volgende voorschriften gelet worden: DIN Bedrijfsmatige gebieden DIN Vochtbelaste blootvoets te betreden gebieden BGR 181 beroepsgenootschappelijke regel Vloeren in arbeidsruimten en arbeidsgebieden met gevaar voor uitglijden Beton/licht-/gasbeton Kalkcement- en cementstuc Lichtbeton Geëxtrudeerd polystyreen Cementdekvloeren Gietasfalt Oude, draagkrachtige tegelbedekkingen Metselwerk (kalkzandsteen) Cementgebonden droge bouwplaten Ongeschikte Ondergronden Gipshoudende bouwstoffen Calciumsulfaatdekvloeren (Anhydrietdekvloeren) Houten materialen 88 Sopro Nederland B.V.

43 3.4 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Detailuitvoering Door de hoge belastingen in indus tri ël e gebieden bijv. door permanent aanvallende vloeistoffen of overeenkomstig vaak voorkomende, intensieve reini gingsprocedures moet speciaal bij de aanleg van systeemafdichtingen op de juiste vorming van de details gelet worden. Dat heeft tot gevolg, dat aansluitingen op doorvoerleidingen (voor voorzieningsleidingen), goten, afvoeren, plinten en sokkels alsook deurkozijnen van te voren precies in te plannen zijn. Holle plint 1 Reactiehars- systeemafdichting (Pos. 050/060) 2 Flexibele dunbedlijm (Pos. 140/160) 3 Zwaar belastbare voeg mortel SoproDur (Pos. 140) 4 Afdichtband (Pos. 070) 5 Elastische voeg DF Dilatatievoeg E Dekvloer F Tegel T Tegel W Wand WA Wanduitsparing F 3 E Holle sokkelaansluiting met afdichting. Holle sokkelaansluiting met afdichting. Afdichting van gebieden bij deurdrempels 4 1 T WA 4 W DF Oplossing bij aanwezig deurkozijn. Deurkozijn met inspringing aan de achterzijde. 89

44 3.4 3 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Afvoer in vloer, gegoten met epoxyharskwartszand-mengsel 1 B 2 F BA 3 D E 4 1 Flexibele dunbedlijm (Pos. 160) 2 Systeemafdichting Sopro PU-Vlakken Dicht met Sopro Bewapeningsvlies/Sopro Epoxy-Voorstrijk (Pos. 060) 3 Sopro Epoxy-Voorstrijk en kwartszand-gietmortel (Pos. 080/090) 4 SoproDur (Pos. 160) 5 SoproDur HF-D VoegenDicht HF (Pos. 180) B Beton D Isolatie E Dekvloer (Pos. 030) F Tegel H Buizenmal (Pos. 090) L Voorzieningsleidingen PD Klemmende flens BA Afvoer in de vloer (Pos. 080) Bekleding voor voorzieningsinstallaties H L B E D F PD Buizenmal met klemflens ingebed met afdichting. Bij meerdere leidingen door de afdichting moet men er op letten dat iedere leiding met een flens is uitgerust. Doorvoerplaten met Gummi afdichting. 90 Sopro Nederland B.V.

45 3.4 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Afdichtingsopbouw bij thermisch belaste goten Bij thermisch belaste edelstaalgoten, zoals in grootkeukens toegepast worden, zou een systeemaf dich ting vanwege langdurige uitzetting van de goot en de daarmee verbonden drukspanningen niet aangesloten mogen worden. Afhankelijk van de bestaande vloeropbouw zijn de volgende oplossingen mogelijk. Systeemconstructie met dekvloer 1 Systeemafdichting Sopro PU-VlakkenDicht (Pos. 060) 2 Sopro s No.1 S1 Flexlijm (Pos. 160) 3 SoproDur (Pos. 160) 4 Elastische Voeg (Pos. 180) 5 Epoxy/kwartszand-gietmortel (Pos. 100) R Goot E Dekvloer 45 Gootopening met rondom edelstaal profielen Zwevende dekvloerconstructie 5 R E Constructie met twee afdichtingsvlakken 45 Gootopening met rondom edelstaalhoekframe als bescherming voor de randen van de tegels en als scheiding tussen de goot en de tegels. 91

46 3.4 3 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Niet thermisch belaste goten R E 45 Bij niet thermisch belaste goten (bijv. werkplaatsen) is de aansluiting van de systeemafdichting direct op het binnenwerk mogelijk. Goot met gezande flens. Waterdichte tankopening in vloer voor industriële te gebruiken gebieden E E BT 4 1 Systeemafdichting Sopro PU-VlakkenDicht (Pos. 060) 2 Sopro s No.1 S1 Flexlijm (Pos. 160) 3 Elastische voeg (Pos. 180) 4 Epoxy/kwartszand-gietmortel (Pos. 100) R Goot E Dekvloer BT Tankopening in vloer Verwerking van een waterdichte tankopening in de vloer voor mogelijke revisies in zwaar belaste gebieden. 92 Sopro Nederland B.V.

47 3.4 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Inbouw van een goot Verwerking van Sopro PU-VlakkenDicht en aansluiting op de flens. Afgedichte bak met goten. Het testen van de vloerafdichting op dichtheid door overstroming. Ingezette goot in afgedichte bakgoot. 93

48 Sopro Bauchemie GmbH Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Systeemopbouw Ondergrond Voorstrijk afgezand Sopro Epoxi-Voorstrijk 1. Dichtlaag ongezand geprüft und güteüberwacht 2. Dichtlaag afgezand Kambed Sopro PU-VlakkenDicht-wand Sopro PU-VlakkenDicht-vloer Getest C2 TE S volgens DIN EN Bij hoge zuurbelasting: Getest R2 T volgens DIN EN Sopro s No.1 S1 Flexlijm Sopro Epoxylijm Getest volge DIN zeer Slijtagevast Wateropname gereduceerd EN ns CG2 WA DIN R2 T RG DIN EN EN SoproDur HF 30 Sopro Voeg Epoxy Sopro Flexafdichtband SoproDur HF-D voegkit zwaar belastbaar 94 Sopro Nederland B.V.

49 3.4 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Verwerking van reaktieharsen De reactieharsafdichtingsopbouw bestaat uit een laag voorstrijk en het aanbrengen van een afdichting. Reactiehars heeft een minimale temperatuur van +10 C op de bouwplaats nodig, om zeker verwerkt te kunnen worden (na te kijken bij bouw gedurende de winter). Om een zekere uitvoering van de afdichtwerkzaamheden te kunnen waarborgen, moet aan het begin de bouwdeeltemperatuur, luchtvochtigheid en luchttemperatuur van het dauwpunt vastgesteld worden. Hierdoor wordt zeker gesteld, dat zich op het moment van aanbrengen geen condensatie opbouwt die de hechtingsverbinding negatief kan beinvloeden. Bij de vorming van dauwwater mogen de werkzaamheden niet plaats vinden. Vaststelling van het dauwpunt Definitie dauwpunt: Het dauwpunttemperatuur is die temperatuur, bij welke de max. verzadiging van de lucht met waterdamp bereikt is. Daalt de temperatuur onder het dauwpunt, dan treedt condenswatervorming op (nevel). De opname van waterdamp in de lucht is temperatuurafhankelijk. Hieruit volgt, dat warme lucht meer waterdamp kan bevatten dan koude lucht. Bepaling van het dauwpunttemperatuur a) Luchttemperatuur meten b) Relatieve luchtvochtigheid meten c) Ondergrondtemperatuur meten d) Aan de hand van de tabel het dauwpunttemperatuur vaststellen Meting van de luchttemperatuur en de relative luchtvochtigheid. Meting van de temperatuur van het bouwdeel. 95

50 3.4 3 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Vaststelling van het dauwpunt Luchttemperatuur Dauwpunttemperaturen in C bij een relatieve luchtvochtigheid van ( C) 45% 50% 55% 60% 65% 70% 75% 80% 85% 90% 95% ,77-6,11-4,49-2,69-1,26-6,56-4,88-3,07-1,61 +0,02-5,43-3,69-2,10-0,44 +1,31-4,40-2,61-1,05 +0,67 +2,53-3,16-1,79-0,08 +1,80 +3,74-2,48-0,88 +0,85 +2,83 +4,79-1,77-0,09 +1,86 +3,82 +5,82-0,98 +0,78 +2,72 +4,77 +6,79-0,26 +1,62 +3,62 +5,66 +7,65 +4,47 +2,44 +4,48 +6,48 +8,45 +1,20 +3,20 +5,38 +7,32 +9, ,35 +2,20 +3,12 4,07 5,00 5,90 6,80 7,73 +1,84 +3,76 +4,65 5,59 6,48 7,48 8,33 9,30 +3,19 +5,10 +6,07 6,98 7,92 8,83 9,75 10,72 +4,49 +6,40 +7,36 8,29 9,18 10,12 11,09 12,00 +5,63 +7,58 +8,52 9,47 10,39 11,33 12,26 13,22 +6,74 +8,67 +9,63 10,61 11,48 12,44 13,37 14,40 +7,75 +9,70 +10,70 11,68 12,54 13,48 14,49 15,48 +8,69 +10,71 +11,69 12,66 13,57 14,56 15,47 16,46 +9,60 +11,64 +12,62 +13,52 14,50 15,41 16,40 17,40 +10,48 12,55 +13,52 14,58 15,36 16,31 17,37 18,36 +11,33 +13,36 +14,42 15,54 16,19 17,25 18,22 19, ,60 9,54 10,44 11,34 12,20 10,22 11,16 12,02 12,93 13,83 11,59 12,52 13,47 14,44 15,37 12,92 13,89 14,87 15,73 16,69 14,21 15,19 16,04 17,06 17,99 15,36 16,27 17,29 18,21 19,11 16,40 17,41 18,37 19,22 20,24 17,44 18,42 19,37 20,33 21,35 18,41 19,39 20,37 21,37 22,27 19,27 20,28 21,34 22,32 23,30 20,19 21,22 22,23 23,18 24, ,15 14,08 14,96 15,85 16,79 14,84 15,68 16,61 17,58 18,44 16,26 17,24 18,14 19,04 19,69 17,67 18,57 19,38 20,48 21,44 18,90 19,83 20,86 21,83 23,71 20,09 21,11 22,07 22,97 23,94 21,29 22,23 23,18 24,20 25,11 22,32 23,31 24,28 25,23 26,10 23,32 24,32 25,25 26,21 27,21 24,31 25,22 26,20 27,26 28,19 25,16 26,10 27,18 28,18 29, ,62 20,42 22,23 23,97 25,79 20,28 22,19 24,08 25,74 27,66 21,90 23,77 25,50 27,44 29,22 23,26 25,19 27,00 28,87 30,81 24,65 26,54 28,41 30,31 32,16 25,79 27,85 29,65 31,62 33,48 27,08 28,94 30,88 32,78 34,69 28,24 30,09 31,97 33,96 35,86 29,23 31,19 33,05 35,01 36,98 30,16 32,13 34,23 36,05 38,05 31,17 33,11 35,06 37,03 39, ,29 34,76 32,17 36,63 33,86 38,46 35,38 40,09 36,85 41,58 38,24 42,99 39,54 44,33 40,74 45,55 42,97 47,90 42,97 47,90 44,03 48,98 Voorbeeld 1: Luchttemperatuur: (meten) +10 C Rel. luchtvochtigheid: (meten) 70 % Ondergrondtemperatuur: (meten) +9 C Dauwpunttemperatuur: (aflezen) +4,8 C als ondergrondtemperatuur minim. +3 C boven dauwpunt temperatuur: 7,8 C < 9 C Applicatie mogelijk! Voorbeeld 2: Luchttemperatuur: (meten) +27 C Rel. luchtvochtigheid: (meten) 75 % Ondergrondtemperatuur: (meten) +22 C Dauwpunttemperatuur: (aflezen) +22,2 C als ondergrondtemperatuur minim. +3 C boven dauwpunt temperatuur: 25,2 C > 22 C Applicatie niet mogelijk! 96 Sopro Nederland B.V.

51 3.4 Belastingsklasse C, zware belasting met aanvullend chemische inwerkingen Verwerking Sopro PU-VlakkenDicht 1 Opbrengen van de Sopro Epoxy Voorstrijk en het aansluitend afstrooien met kwartszand. 2 Verlijmen van Sopro Flexafdichtband in het gebied van bewegingsvoegen 3 Zorgvuldig mengen van de componenten A en B van Sopro PU VlakkenDicht. 4 Applicatie van Sopro PU-VlakkenDicht op de wand in twee arbeidsgangen gezamelijke laagdikte 1mm. 5 Applicatie van Sopro PU-VlakkenDicht op de vloer in twee arbeids gangen Minimale gezamelijke laagdikte 1 mm 6 Opbrengen van kwartszand als hechtbrug in de verse tweede Sopro PU-VlakkenDicht afdichtingslaag. 97

52 3.5 3 Evaluatie en testen van systeemafdichtingen Bij de in het ZDB-Merkblad systeemafdichtingen be schreven afdichtmaterialen gaat het om vloeibaar te verwerken afdichtstoffen. Deze moeten in minimaal twee arbeidsgangen aangebracht worden en moeten een zekere droge laagdikte bereiken. De aard en manier, waarop de verwerker de materialen aanbrengt, is vrij en uiteindelijk afhankelijk van zijn kunnen. Gebruikelijke methode zijn het smeren, walsen, kwasten of spuiten. Onafhankelijk van de gekozen methode moet afhankelijk van het materiaal de overeenkomstige minimale droge laagdikte bereikt worden. etc.) uit te voeren. Bewezen heeft zich het uitsnijden van een proefstuk, waarvan de dikte met behulp van een schuifmaat gemeten kan worden. De meetplekken moeten met een viltstift gemarkeerd worden, zodat ze niet over het hoofd gezien worden. De volgende minimale droge laagdikten zijn bindend: Polymeerdispersies: 0,5 mm Kunststof-lijm-combinatie: 2 mm Reactieharsafdichtingen: 1 mm Om zeker te zijn, dat de noodzakelijke laagdikten bereikt worden, is het zinvol dit voor het leggen van de tegels Uitgesneden afdichtstukken voor de beoordeling van de laagdikte. Opgemeten testen van de systeemafdichting moeten vastgelegd worden en dan toegevoegd worden aan het bouwdagboek. Schuifmaat voor het meten van de laagdikte steekproefsgewijs te testen. Hoe gevoeliger het bereik (zwembadbouw, industriele vlakken), hoe gewetensvoller is het thema afdichting te behandelen resp. op de bouwplaats een soort van kwaliteitsbewaking in te voeren. De laagdikten laten zich door de een in verse toestand en door de ander in verharde toestand vaststellen, wat gelijk informatie over het bereiken van dat wat vereist is en de overeenkomstige afwijkingen geeft. Het is zinvol zulke testen gemeenschappelijk met alle partijen (Planner, bouwleiding, evt. aannemer, verwerker Protocol voor het bouwdagboek 98 Sopro Nederland B.V.

53 3.5 Evaluatie en testen van systeemafdichtingen Het sluiten van de meetplekken: Om de meetplekken weer netjes en functioneel te sluiten, is het niet genoeg, om de verdiepte uitsneden eenvoudig met de afdichtingdmassa te vullen. Tijdens het drogingsproces onstaan dan krimpscheuren tussen de aangrenzende bestaande afdichting en het nieuw aangebrachte materiaal. De randen van de snede moeten vanwege deze reden geslepen worden, zodat er een licht opstijgende overgang ontstaat. afgeronde afdichting Meetplek enkel opgevuld fout leid tot scheuren in het gebied van de overgang van oude naar nieuwe afdichting. uitgeslepen vlak Meetplek trechtervormig uitgeslepen en aansluitend overlappend opgevuld met afdichtmateriaal. goed 99

54 3.5 3 Evaluatie en testen van systeemafdichtingen Sluiten/bewerken van een meetplek: Meetplek Uitslijpen van de snedes voor de vervaardiging van een overgangszone. Meetplak uitgeslepen in de vorm van een bord. Het vullen van de meetplek met het systeemafdichtingsmateriaal. Schoon opgevulde meetplek en het daarmee bereikte afdichtvlak. 100 Sopro Nederland B.V.

55 3.6 Reparatie van tegelbedekkingen met systeemafdichtingen Juist omdat in alle natte gebieden onder de tegelbedekking systeemafdichtingen ingezet worden, ligt het voor de hand, dat door beschadigingen (gescheurde tegels) of noodzakelijke installaties achteraf aan de bestaande afdichting gewerkt of geheel verder gewerkt moet worden. Geval 1: Beschadigde tegel Door invloeden van buitenaf kan het tot schade aan de tegelbedekking bijv. in de vorm van scheuren of glazuurbeschadigingen komen. Opdat de afdichting bij de reparatie van de schade niet beschadigd, moeten de volgende stappen zorgvuldig uitgevoerd worden. Opdat met het verwijderen van de beschadigde tegels de naburige tegels niet beschadigen, moet men van te voren de voegen met een voegensnijder voorzichtig lossnijden. Men moet er hierbij op letten dat de afdichting niet beschadigd wordt. Als de voegen ingesneden zijn worden de tegels met een hamer d.m.v. lichte slagen kapot geslagen. De stukken tegel worden verwijderd. Na het verwijderen van de stukken tegel is het oude lijmbed goed te herkennen. Opdat de nieuwe tegels niet met een hoogteverschil gelegd worden, moet de oude lijm op de afdichting voorzichtig met een schuurpapierschijf van de afdichting afgeschuurd worden. Als dit is gebeurt kan met de nieuwe verlegging begonnen worden - maar ook hier moet men voorzichtig te werk gaan. 101

56 3.6 3 Reparatie van tegelbedekkingen met systeemafdichtingen Geval 2: Het naderhand installeren van een doorvoering Verbouwingen en noodzakelijke aanvullingen op de huistechniek maken het noodzakelijk, dat de bestaande afdichting doorboord moet worden. Voor de Planner betekent dit, dat zulke installaties achteraf precies in te plannen zijn en voor degene die het gaat uitvoeren dat de noodzakelijke details aanwezig zijn. Als bij geval 1: De beschadigde tegel die zich bevindt in het gebied van de doorvoering moet voorzichtig uitgenomen worden en de lijm op de afdichting moet afgeslepen worden. Men moet erop letten, dat een overgangszone in het afdichtingsvlak voor de nieuwe afdichting ingecalculeerd wordt. De doorvoering voor de leiding wordt door een afdichtmanchet ingesloten. Deze wordt in het systeemafdichtingsmateriaal verwerkt. Het zorgvuldig afdichten van de doorvoering is van cruciaal belang voor de levensduur van de maatregel. Een afgeronde afgedichte doorvoering. Na de uitharding kunnen de missende tegels opnieuw gelegd worden. Men moet er opletten dat de voegen tussen de leiding en de tegel elastisch gevuld wordt. 102 Sopro Nederland B.V.

57 3.6 3 Geval 3: Het met vlakken aanwerken van een bestaande systeemafdichting Reparatie van tegelbedekkingen met systeemafdichtingen Zou er aan een bestaande systeemafdichting gewerkt moeten worden, dan moet men zoals in geval 2 het naderhand installeren van een doorvoering te werk gaan. Het aangrenzende gebied moet voorzichtig van de tegelbedekking ontdaan worden, zodat de afdichting te voorschijn komt en een overlappende aanwerking mogelijk is. De vrijgelegde systeemafdichting moet over een zone van ca. 10 cm beschikken, zodat overlappend aangewerkt kan worden. De afdichting moet met schuurpapier tot op nul uitlopend geslepen worden. Optimaal voorbereide overgangszone voor de aansluiting met de nieuwe systeemafdichting. Het per vlak overlappend aanwerken van de nieuwe systeemafdichting aan de bestaande afdichting bijv. met een vlakspaan. 103