Campagnegids. FairTradeGemeentegids IS VERKOCHT DEZE GEMEENTE

Transcriptie

1 Campagnegids DEZE GEMEENTE IS VERKOCHT FairTradeGemeentegids Dit document is gemaakt met de financiële steun van de Europese Commisie. De inhoud van deze gids staat los van het officiële standpunt van de Europese Commisie.

2

3 Inhoud VOORAF p 4 VOORBEREIDING p 8 CRITERIUM 1. Het lokale bestuur p 9 CRITERIUM 2. Winkels en horeca p 16 CRITERIUM 3. Bedrijven en organisaties p 20 CRITERIUM 4. Media-aandacht p 23 CRITERIUM 5. Trekkersgroep p 27 CRITERIUM 6. Duurzame productie & consumptie p 29 ONDERSTEUNING p 31 BIJLAGE p 34 Colofon Redactie: Katleen Verhaert, An Bosmans, Chris Truyens, Karin Hanus, Dirk Steurs, Tom De Laet, Hannelore Coene, Karlien Wouters, Brecht Van der Meulen, Luc Callaerts Verantwoordelijke uitgever: Brecht Van der Meulen December 2007

4 Vooraf Proficiat Jij wil er in jouw gemeente mee voor zorgen dat producten van eerlijke handel en duurzame landbouw hun weg vinden naar meer klanten? Dat is prachtig, bedankt! Deze brochure vertelt je over het hoe en waarom van de campagne FairTradeGemeenten, legt uit welke criteria behaald moeten worden en wat ze inhouden. Daarnaast vind je allerlei tips om deze criteria te behalen. Kortom, je vindt er alles wat je moet weten en kunt doen om ook van jouw gemeente een FairTradeGemeente te maken. Voor verdere vragen of up-to-date informatie kan je naast deze brochure ook steeds terecht op de website: Meer persoonlijk contact vind je op of 02/ Waarom? Boeren lijden honger, kunt u nog volgen? 854 miljoen mensen in de wereld lijden honger. 70 procent van hen leeft van landbouw. Honger treft vooral boeren of landarbeiders: mensen die voedsel produceren. Bent u nog mee? In 2000 ondertekenden 191 staatshoofden de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Daarmee engageerden ze zich om armoede en onrecht in de wereld drastisch aan te pakken. Tegen 2015 moeten er resultaten voorgelegd worden. Overal ter wereld herinneren campagnes de regeringen aan deze beloftes. In Vlaanderen is dat de campagne 2015 De tijd loopt. FairTradeGemeenten ondersteunt deze campagne voluit. foto: Marc Goldchstein foto: Patrick De Spiegelaere Onze eigen boontjes doppen. Dat is wat we willen! Lawrence Ezekiel Sawe, Nronga (Tanzania) Het dorp Nronga, op de flanken van de Kilimanjaro in Tanzania, oogt een beetje als een Zwitsers bergdorp: mooi afgewerkte huisjes, goed onderhouden tuintjes. Het is een ideale plaats om koffie te kweken. Maar toen eind jaren 1990 de prijs van koffie op de wereldmarkt kelderde, daalde het inkomen van de koffieboeren dramatisch. Gelukkig zitten de koffieboeren van Nronga niet stil. De meeste verkopen een deel van hun koffie via eerlijke handel. Door de betere prijs die ze daarvoor krijgen, kunnen ze het hoofd boven water houden. Ze zetten ook in op biologische koffie, want die kunnen ze verkopen aan een hogere prijs. Het ergste leed hebben de koffieboeren van Nronga voorlopig weer geleden: de koffiemarkt betaalt gelukkig weer iets betere prijzen aan de producent. Toch illustreert de koffiesector nog altijd zeer goed de crisis van de grondstoffen: door overproductie en speculatie blijven de prijzen te laag en instabiel. Kleine producenten zijn al te vaak de speelbal van grote opkopers en internationale verwerkers. Je moet geen kaasboer zijn om te begrijpen waarom eerlijke handel belangrijk is voor een boer in Ecuador, maar het helpt. Peter Boonen, Hamont-Achel Toen mijn broer en ik jaren geleden het melkbedrijf van onze ouders wilden overnemen, hadden we niet genoeg geld om de verplichte melkquota te kopen. Uiteindelijk besloten we om alles zelf te verwerken en aan de man te brengen. Met succes. Vandaag verkopen mijn vrouw en ik zelfgemaakte kazen in onze hoevewinkel. Het bedrijf van mijn broer levert de melk. Het rechtstreekse contact met de klant, de korte-ketenverkoop, de eerlijke prijs die je krijgt voor je werk: al die dingen geven enorm veel voldoening. Daarom sta ik volledig achter fairtrade. 4

5 Dankzij fairtrade hebben de kleine boeren in het Zuiden een reden om in hun zaak te blijven geloven. Veel boeren in Vlaanderen begrijpen de problemen van hun collega s in het Zuiden heel goed. Ook zij krijgen een betere prijs voor hun producten als ze die een meerwaarde geven. Ook zij hebben niet het laatste woord in de prijszetting van hun producten. Ook zij kampen soms met onderwaardering van hun beroep. foto: Patrick Despiegelaere foto: Patrick Despiegelaere foto: Patrick Despiegelaere Ik let wel op wat ik koop. Hilde Goossens-Celis, Drongen Ik veronderstel dat ze me een moderne, bewuste consument noemen. Moeder van drie toffe tieners, getrouwd, drukke job als gezinsbegeleider en dus weinig tijd om te winkelen. Maar ik let wel op wat ik koop. Want uit mijn ervaring met kinderen weet ik hoe belangrijk respect en appreciatie zijn. En dat wil ik de kleine boeren uit het Zuiden ook gunnen. Iedereen heeft recht op loon naar werk, een eerlijk loon voor eerlijk werk. Ook mijn kinderen wil ik deze waarden bijbrengen. Noem het opvoeding in de voeding. Mijn kinderen kunnen zelf ervaren dat eerlijke handel het beste van twee werelden biedt, en dat allebei die werelden daar beter van worden. Gelukkig herkennen vele consumenten zich in het getuigenis van Hilde Goossens-Celis en willen ze producten kopen van eerlijke handel én van duurzame landbouw. Alleen, het komt er niet altijd van. De producten zijn niet voldoende beschikbaar. Je hebt niet de tijd om ernaar te zoeken in het grootwarenhuis. Of... Mijn winkel, dat is kwaliteit tegen de beste prijs. Bart Formesyn, uitbater grootwarenhuis Maar daarom niet tegen elke prijs. Ik geef fairtradeproducten graag een plaats in mijn rekken, omdat ik erin geloof, en omdat de klant erin gelooft. Of vindt u het als consument maar normaal dat een kleine boer in het Zuiden zijn kwaliteitsproducten moet verkopen tegen een marktprijs die niet eens zijn productiekosten dekt? Nee natuurlijk. Eerlijke handel garandeert de kleine boer dat hij een eerlijke prijs zal krijgen voor zijn producten. En u en ik zijn zeker dat we kwaliteit krijgen voor ons geld. Bart Formesyn staat niet alleen met zijn overtuiging. Grootwarenhuizen spelen in op de trend, op wat hun klanten willen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen, een toon is gezet en er zit muziek in. Daarvoor zit ik graag tot over mijn oren in de eerlijke handel. Veerle Ramoudt, Middelkerke Mijn missie: de inwoners van Middelkerke doen begrijpen dat de kleine boeren in het Zuiden meer geholpen zijn met eerlijke handel dan met ontwikkelingshulp. Deze boeren hebben de wil, de middelen en de energie om werk te maken van hun toekomst. En ze produceren wel degelijk kwaliteitsproducten. Maar als ze die moeten verkopen onder de productieprijs, gaan ze kopje onder. Daarom moeten we hen een eerlijke kans geven. Als zij een faire prijs krijgen voor hun eerlijke, vaak biologische producten, kunnen de boeren in het Zuiden zichzelf uitstekend redden. 5

6 Boeren, handelaars, consumenten en politici kunnen allemaal hun rol spelen om producten van eerlijke handel en duurzame landbouw meer kansen te geven. De campagne FairTradeGemeenten speelt hierop in. De titel FairTradeGemeenten geeft aan dat een gemeente én haar inwoners eerlijke handel en duurzame landbouw een warm hart toedragen én er ook effectief werk van maken. Door de FairTradeGemeentecampagne leren meer mensen het verhaal achter eerlijke handel kennen. Ze zullen de producten makkelijker vinden en kunnen kopen. Meer bedrijven, organisaties, verenigingen en ook de overheid zullen elk vanuit hun eigen maatschappelijke rol bijdragen aan de groei van eerlijke handel met als doel: duurzame ontwikkeling voor kleine boeren en landarbeiders. Naast fairtrade worden ook andere vormen van duurzaam produceren en consumeren gepromoot. De doelstelling is een bewustere consumptie door overheid en bevolking. De codewoorden: concreet, creatief en internationaal. Het model van de FairTradeGemeenten biedt eindeloos veel mogelijkheden om in je gemeente naar buiten te komen, mensen aan te spreken en te overtuigen van het belang van duurzame landbouw en eerlijke handel en ervoor te zorgen dat jouw gemeente verkocht geraakt en dus de titel FairTradeGemeente in de wacht sleept. 6

7 De 6 criteria voor een FairTradeGemeente Om de titel van FairTradeGemeente te krijgen, moet aan de volgende zes criteria voldaan worden. Als al deze criteria bereikt zijn, wordt de titel officieel uitgereikt. 1. Het lokale bestuur Het lokale bestuur keurt een resolutie goed die fairtrade steunt en beslist om koffie en nog minstens één ander product dat gecertificeerd is door Max Havelaar aan te kopen voor vergaderingen, op kantoor en in de cafetaria s. Verder verplichten ze zichzelf om het bewustzijn rond fairtrade op regelmatige basis te promoten via hun eigen informatiekanalen en andere lokale media. 2. Winkels en Horeca Minstens twee fairtradeproducten moeten duidelijk beschikbaar zijn in de plaatselijke winkels. Fairtradeproducten moeten ook geserveerd worden in de plaatselijke horeca. Er zijn objectieven vooropgesteld per aantal inwoners. Zie verder onder criterium 2. De winkels en horecazaken moeten communiceren over het feit dat zij fairtradeproducten verkopen of serveren. 3. Bedrijven en organisaties Fairtradeproducten worden gebruikt door een aantal lokale bedrijven en in organisaties (scholen, verenigingen, kerken, enz). Hier worden educatieve campagnes georganiseerd om de kennis over en de betrokkenheid met fairtrade te vergroten. 4. Media-aandacht Het verkrijgen van media-aandacht voor de campagne. Telkens er een nieuw criterium bereikt is, wordt de pers opnieuw ingelicht, een evenement kan georganiseerd worden bij het behalen van de titel, en een strategie moet ontwikkeld worden om het lang in het nieuws te houden. Hierdoor bereikt men een groot deel van de bevolking en voelen lokale handelaars en organisaties zich gewaardeerd voor hun engagement. 5. Trekkersgroep Er is een lokale trekkersgroep actief die de nodige initiatieven neemt om de titel te behalen. Nadien zorgt hij voor de continuïteit van de FairTradeGemeente. De groep is verantwoordelijk voor een jaarlijkse beoordeling waaruit moet blijken dat de gemeente nog steeds aan de zes criteria voldoet. 6. Duurzame productie en consumptie Om FairTradeGemeente te worden, wordt in de gemeente een nieuw initiatief gelanceerd dat lokale consumptie en productie van duurzame voedingsproducten stimuleert. Er wordt over dit initiatief duidelijk gecommuniceerd. Om de titel te behalen én te behouden wordt ofwel een meerjareninitiatief (*) opgestart, ofwel een kortlopend project met garanties dat er jaarlijks een nieuw initiatief genomen zal worden dat duurzaam consumeren en produceren aanmoedigt. (*) een initiatief dat duurzaam consumeren en produceren gedurende meerdere jaren promoot. Ter ondersteunig van dit meerjarenplan wordt op regelmatige tijdstippen duidelijk over het initiatief gecommuniceerd. 7

8 Voorbereiding Om de titel FairTradeGemeente in de wacht te slepen, moeten de zes bovenstaande criteria behaald zijn. Hoe dat gebeurt en het ritme waarop, bepaalt elke trekkersgroep voor zich. Het is belangrijk dat je niet overhaast te werk gaat. Integendeel. Neem je tijd. Stel duidelijke en realistische doelen voorop, spreid je ideeën en stippel een traject uit dat mensen voor langere tijd enthousiasmeert. De suggesties in deze brochure zijn niet bindend en geen enkele voorgestelde methode is een garantie op succes. Een aantal van de ideeën klinken je waarschijnlijk vertrouwd in de oren. Andere zullen dan weer nieuw zijn maar misschien wonderwel bruikbaar in jouw gemeente. En wellicht heb jij ook nog tal van nieuwe ideeën en creatieve plannen in je hoofd. Ga er mee aan de slag, en vooral... deel je grote en kleine successen met anderen. Op die manier toveren we zoveel mogelijk gemeenten in Vlaanderen om tot FairTradeGemeenten. Om te starten... Een FairTradeGemeente maak je nooit alleen. Ga op zoek naar medestanders en enthousiastelingen die samen met jou de trekkersgroep willen vormen. Pols in je gemeente naar de interesse bij mensen die je al dan niet kent. De meest voor de hand liggende partners zijn Oxfam-Wereldwinkels, en Vredeseilandencomités. Maar vergeet zeker niet langs te gaan bij de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkeli ngssamenwerking (in de volksmond ook wel GROS genoemd) om aansluiting te zoeken. En vergeet niet over de muur te kijken. Ook mensen die niet actief zijn binnen de Noord-Zuidbeweging, kunnen enthousiaste en interessante partners zijn. Probeer in elk geval een heterogeen gezelschap bij elkaar te brengen. Zo bereik je gemakkelijk méér mensen....en erin te vliegen Is er een groep van gemotiveerde mensen gevormd? Dan ben je verkocht. Surf naar en registreer je als trekkersgroep voor je gemeente. Je krijgt een wachtwoord en krijgt toegang tot de afgeschermde pagina s van de site. Vanaf nu is je gemeente officieel aan het werk om de titel van FairTradeGemeente te behalen. Als je voor het eerst inlogt op de website, vul je via het standaardformulier de nulmeting van je gemeente in: het aantal verenigingen, winkels, horecazaken, scholen die reeds fairtradeproducten in hun assortiment hebben. Kortom alle basisgegevens die nodig zijn om de startpositie van je gemeente te bepalen ten opzichte van de zes criteria. Bedoeling is dat de website vanaf dan een werkinstrument is dat je moet helpen een strategie uit te werken, terug te blikken en vooruit te kijken en op elk moment een balans op te maken. Daarom is het noodzakelijk dat alle stappen, acties en initiatieven die in jouw gemeente gezet worden in functie van het behalen van de titel FairTradeGemeente, een plaats krijgen op de website. De website moet dé draaischijf voor de FairTradeGemeenten worden. Als elke trekkersgroep de website optimaal gebruikt als werkplek, worden alle initiatieven in het kader van de FairTradeGemeenten in heel Vlaanderen zichtbaar. Het wordt met andere woorden een onuitputtelijke inspiratiebron voor iedereen die bezig is met FairTradeGemeenten. Heb je vragen, opmerkingen of wat dan ook... lanceer ze op het forum van de site. Je krijgt gegarandeerd reacties. Mail of bel: info@fairtradegemeenten.be of 02/

9 Criterium 1 Het Lokale bestuur 1. Strategie Het lokale bestuur keurt een resolutie goed die fairtrade steunt en beslist om koffie en nog minstens één ander product dat gecertificeerd is door Max Havelaar aan te kopen voor vergaderingen, op kantoor en in de cafetaria s. Verder verplichten ze zichzelf om het bewustzijn rond fairtrade op regelmatige basis te promoten via hun eigen informatiekanalen en andere lokale media. Heb je het gemeentebestuur overhaald? Dan is één van de belangrijkste criteria bereikt. Een overtuigde overheid steekt een helpende hand toe bij de andere criteria. Een gemeentebestuur kan je op verschillende manieren aansporen Zoek publieke steun. Als een grote groep inwoners interesse in fairtrade toont, zal het gemeentebestuur dat signaal niet negeren. Lobby bij sleutelfiguren. Vraag geëngageerde mensen om een brief te schrijven aan de burgemeester, schepenen en raadsleden. Pols bijvoorbeeld bij sleutelfiguren uit de Noord-Zuid- en de milieubeweging of ze dat willen doen. Stel vragen tijdens openbare vergaderingen. Probeer de thema s van deze campagne op de agenda van de gemeenteraad te krijgen. Wek interesse en zoek steun door lokale politici en raadsleden uit te nodigen voor een fairtrade promotie-evenement. Zorg dat organisaties achter je staan. Spreek nooit enkel uit eigen naam, maar maak duidelijk dat verenigingen en organisaties uit de gemeente achter je staan. Convenant Gemeentelijke Ontwikkelingssamenwerking. Het concept van de FairTradeGemeente past helemaal in het soort initiatieven waartoe een gemeente zich kan engageren binnen een Convenant Gemeentelijke Ontwikkelingssamenwerking. Wanneer een gemeente dergelijke convenant afsluit, krijgt ze daarvoor technische en financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid. De lijst van gemeenten en meer info over convenants vind je op Lokale Agenda 21. Het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO) is in Vlaanderen dé autoriteit inzake duurzaamheid. Ook op lokaal vlak zijn ze actief met Lokale Agenda 21. Het is dan ook wenselijk om in het kader van de FairTradeGemeenten aansluiting te zoeken bij deze VODO-initiatieven. In het najaar van 2004 lanceerden Sla 21 en Tandem de campagne duurzame gemeente. Meer tekst en uitleg vind je bij criterium 6. Overtuig gemeenteraadsleden en ambtenaren. Naast de Noord-Zuidverantwoordelijke of de duurzaamheidscoördinator vind je allicht nog méér bondgenoten in je gemeente: andere ambtenaren, maar ook gemeenteraadsleden. Vraag hun hulp bij het organiseren van petities en educatieve of promotionele acties. Organiseer evenementen en promoties. Geef het gemeentebestuur de kans zich openlijk uit te spreken ten gunste van fairtrade. Betrek hen bij lokale evenementen, in promotionele publicaties of tijdens media-acties. Zorg ervoor dat de gemeente er zichzelf kan promoten. Zo hou je fairtrade op de gemeentelijke agenda en kan je wellicht ook rekenen op sponsoring. 9

10 2. Een resolutie laten goedkeuren Hoe kunnen we de gemeenteraad overtuigen om een resolutie over fairtrade te stemmen? 1. Inventariseer wat de gemeente al doet voor fairtrade. Kijk hoe in de gemeente de werking voor Noord-Zuidsolidariteit georganiseerd is. Welke schepen en welke ambtenaar zijn bevoegd? Is er een mondiale raad? Heeft die een adviesrecht of niet... Enzovoort, enzoverder. De situaties verschillen heel erg van gemeente tot gemeente. Informatie kan je vinden via de website van de gemeente, de website van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, de gemeentelijke duurzaamheidsambtenaar, ambtenaar voor ontwikkelingssamenwerking, de adviesraad voor ontwikkelingssamenwerking,... Ook op vind je nuttige informatie. 2. Onderzoek bij wie je de meeste steun en advies kan vinden om zo n besluit goedgekeurd te krijgen. De adviesraad, de gemeentesecretaris of een ambtenaar kent het best de kanalen. Vind je daar geen steun dan kan je zelf rechtstreeks naar de bevoegde schepen stappen. 3. Als er een adviesraad is, is het erg belangrijk om die te betrekken in het proces. 4. Als je steun vindt bij de adviesraad, de gemeentesecretaris en/of de bevoegde ambtenaar, dan is het heel belangrijk om met hen te overleggen wat de beste strategie is. Bespreek de voorbeeldresolutie. Klopt ze voor de situatie in jullie gemeente? Wie wordt er het best aangesproken om ze in te dienen? Hoe ligt de verhouding in de gemeenteraad? Wie heeft er de meerderheid? Wat te doen als het proces ergens vastloopt? Wanneer blijven we achter de schermen ijveren voor de goedkeuring? Wanneer stappen we naar de pers of grijpen we naar actiemethodes als het vastloopt Een besluit van de gemeenteraad moet steeds eerst via het Schepencollege passeren. Als het College het besluit goedkeurt kan het naar de gemeenteraad ter stemming. Als het College het niet goedkeurt nemen ze akte van het voorstel en moet je steun zoeken bij andere partijen dan de meerderheid om het toch nog in de gemeenteraad goedgekeurd te krijgen. 6. Vind je nergens steun dan zal je eerst het thema hot moeten maken bij de publieke opinie door acties en activiteiten. Als je geen steun vindt kan je je best rechtstreeks tot de gemeenteraadsleden richten. Schrijf hen een brief met achtergrond over de campagne (waarom en wie), uitleg over het verzoek tot het stemmen van een besluit in de gemeenteraad en de vraag om hierover een gesprek te hebben. Als je een goeie groep hebt die ermee aan de slag wil kan je bijvoorbeeld ook de schepen uitnodigen voor een politiek debat. Dan moet je er echter wel zeker van zijn dat je veel mensen op het debat krijgt, anders maak je geen indruk. Een politiek debat kan een schepen overtuigen van het belang om met het thema aan de slag te gaan. Zorg voor het debat dat je mensen hebt die een goed argumentarium kunnen uitwerken, en het goed kunnen uitleggen. Ga op zoek naar mensen die het debat met stevige argumenten kunnen onderbouwen. Maak gebruik van het materiaal dat voor de campagne uitgewerkt werd (achtergronddossier, video, bezoek van partners). 7. Als de zaak bij de schepen blokkeert kan je ook een bezoekje aan de gemeenteraad brengen. Deel fairtrade chocolade (of toch iets waarvan ze happy worden) uit met tekst en uitleg. Vergeet de pers niet te verwittigen. Gebruik deze actievorm enkel in geval van nood. 8. Op het moment dat het besluit op de agenda van de gemeenteraad komt is het belangrijk om aanwezig te zijn als publiek. Om te applaudisseren als het besluit gestemd wordt en de gemeenteraadsleden te laten zien dat het voor een deel van de bevolking een belangrijk item is. VOORBEELDRESOLUTIE Je vindt een voorbeeldresolutie op de website: ` op webpagina FairTradeGemeente 10

11 3. Aankoopbeleid van een gemeente Zoals elke overheid moeten ook gemeentebesturen zich voor aankopen houden aan bepaalde regels. Zo dienen ze de principes van mededinging, gelijkheid van inschrijvers en het verbod op discriminatie te respecteren. Volgens de wet van 8 april 2003 mogen ze ook ecologische, sociale en ethische criteria aan de technische specificaties* toevoegen. Bij het opstellen van het aankoopbeleid mag gevraagd worden naar referenties van verschillende labels. Anders gezegd, elke gemeente kan beslissen producten aan te kopen met het keurmerk Max Havelaar of met een vergelijkbaar keurmerk, of producten die daarmee overeenstemmen**. *Voorbeeld van technische specificaties De omschrijving hieronder is een voorbeeld gebaseerd op al gebruikte offertes voor koffie. Levering van koffie met het keurmerk Max Havelaar of met een vergelijkbaar keurmerk of koffie die daarmee overeenstemt**. 1. De bewaardatum moet minimum 1 jaar bedragen bij levering. 2. De bewaardatum moet (hier volgt de plaats waar het moet vermeld staan). 3. De koffie moet van het keurmerk Max Havelaar of van een gelijkwaardig keurmerk voorzien zijn of koffie zijn die daarmee overeenstemt**, met een samenstelling: (hier geeft u eventueel een verhouding arabica/robusta en andere vereisten zoals cafeïnevrij, ) 4. De koffie moet verpakt zijn in: (hier geeft u info over de verpakkingsvolumes) 5. De leverancier geeft de waarborg dat hij alle leveringen met beschadigde verpakking zal waarborgen. De leverancier zal de voorgeschreven leveringsplaatsen, datums en uren respecteren en uitvoeren zoals voorgeschreven. ** Ter info: Koffie met Max Havelaar keurmerk of vergelijkbaar keurmerk of koffie die daarmee overeenstemt, dient geïnterpreteerd te worden als: Ofwel koffie met op de verpakking het Max Havelaar label Ofwel koffie met op de verpakking het label van een gelijkwaardig keurmerk dat dezelfde basisprincipes respecteert als het Max Havelaar label; de inschrijver dient de nodige stukken toe te voegen, ter staving van de gelijkwaardigheid van dat keurmerk. Het Max Havelaar label garandeert een non-discriminatie want elke onderneming die bepaalde criteria respecteert, kan het label op zijn producten kleven. Dit bedrijf verplicht zich er onder andere toe om zich aan te sluiten bij de bestaande bevoorradingsketens, waarbij alle bedrijven, van de producent tot de eindverkoper geregistreerd staan en gecontroleerd worden door FLO (Fairtrade Labelling Organisation International) of zijn organisatieleden (waaronder Max Havelaar België). Tegenwoordig tellen de registers van FLO ruim 500 (groepen van) producenten en meer dan traders. Meer dan 1 miljoen families genieten zo rechtsreeks van de inkomsten van eerlijke handel. Dat zowel het aantal geregistreerde producenten als het aantal traders en Max Havelaar-licentiehouders stijgen, toont aan de ene kant het open karakter van het systeem en aan de andere kant dat de interesse voor eerlijke handel in de hele wereld groeit. 11

12 De verschillende aankoopprocedures 1. Wanneer de reële uitgave voor goedkeuring lager is dan e excl. BTW: Goedkeuring. In dit geval volstaat het een offerteaanvraag te richten tot twee of meer leveranciers naar keuze. Criteria inzake kwaliteit, smaak e.d.m. moeten duidelijk omschreven zijn. Het gemeentebestuur kan zelfs gewoon een bestelbon sturen naar een bedrijf of een particulier met de vraag van levering binnen een bepaalde tijd en voor een bepaalde prijs. 2. Wanneer de reële uitgave voor goedkeuring zich bevindt tussen e en e excl. BTW: Eenvoudige onderhandeling. Behalve voor drinkwater, elektriciteit, transport en telecommunicatie, kan het gemeentebestuur een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking doorlopen. Dit is dus ook voor koffie zo. De gemeente dient in dat geval minstens drie leveranciers aan te schrijven en met één of meerdere ervan over de voorwaarden van de opdracht te onderhandelen. 3. Boven het plafond van e excl. BTW: onderhandelingsprocedure. Hier zijn twee procedures mogelijk: de openbare of beperkte aanbesteding en de algemene of beperkte offerteaanvraag. In een offerteaanvraag kan het bestuur verschillende technische kenmerken en andere gunningcriteria opnemen. Een eerste evaluatie gebeurt aan de hand van de technische kenmerken in het bestek. Wie er niet aan beantwoordt, wordt uitgesloten. Daarna worden in dalende volgorde de opgegeven gunningcriteria bekeken en volgt de uiteindelijke aanduiding. Bij beide procedures dient het bestuur vooraf enkele stappen te zetten: voorafgaande publiciteit, via publieke oproep tot kandidaatstelling (in het geval van een beperkte procedure); vraag tot het indienen van offertes (bij een openbare procedure). De publiciteitsverplichtingen die in Europa van toepassing zijn, moeten gerespecteerd worden als het geschatte bedrag excl. BTW tegenwoordig gelijk is aan: e voor leveringen van bepaalde federale aanbestedende diensten; e voor leveringen van andere aanbestedende diensten. Zie bijlage achteraan deze gids voor de wettelijke verwijzing naar de eerlijke producten van openbare aanbesteding. 4. Welke producten? Zoals hierboven uitgelegd moet een overheid zich bij haar aankopen aan allerlei regels en verplichtingen houden. Daarom is het belangrijk dat bij de aanbesteding voor de aankoop van fairtradeproducten expliciet het keurmerk Max Havelaar vermeld wordt. Het onafhankelijke keurmerk helpt de overheid om de ingediende voorstellen te evalueren. Voor het behalen van het eerste criterium is de certificering door Max Havelaar verplicht, zowel voor koffie als voor het tweede te kiezen product. Op de website onder Producten - Fairtradeproducten vind je een up-to-date lijst van de beschikbare producten en hun leveranciers. 12

13 5. Welke argumenten? Ontwikkelingssamenwerking elke dag De Belg verbruikt gemiddeld 7 kilogram ruwe koffie per jaar en staat daarmee wereldwijd op de zevende plaats. Ook veel ambtenaren drinken dagelijks de nodige koffie. Koffie met het Max Havelaar keurmerk is voor de lokale overheid een eenvoudige en lekkere manier om elke dag bij te dragen tot eerlijkere handel. Bovendien ligt er veel nadruk op het sociale aspect binnen de samenleving zoals huisvesting, waterbeschikbaarheid, vakbondsaanwezigheid, onderwijs, gelijke rechten voor vrouwen, geen kinderarbeid, verbetering van infrastructuur,... Lekkere koffie Volgens een onderzoek van Dimarso (oktober 2001) is 95% van gebruikers van Max Havelaar gelabelde koffie tevreden over de koffie. Dit heeft ook zijn reden. Koffie met het Max Havelaar keurmerk komt van kleinschalig werkende boeren. Enkel de rode en rijpe bessen worden geplukt en slechts de beste worden geselecteerd en verwerkt. In België zorgen koffiebranders voor een ideale mengeling en branding en voor de meest gevarieerde smaken. Kwaliteit De kwaliteit van de fairtradeproducten is zeer goed, je kan ze zonder problemen vergelijken met producten van grote merken. De producenten doen hun uiterste best om de hoogste kwaliteit te leveren, ze krijgen er immers ook een eerlijkere prijs voor. Verschillende smaken Smaken kunnen verschillen. De verschillende koffiebranders die een licentie van Max Havelaar hebben, bieden allemaal andere koffie aan. Velen van hen hebben een specifiek aanbod voor grootverbruik en allemaal samen laten ze de keuze uit tientallen verschillende mengelingen. Voor een objectieve keuze kunnen blinde smaakproeven helpen. Uitgebreid aanbod en service Arabica, robusta, dessert, mokka, cafeïnevrij, biologisch, cappuccino, instant, grote en kleine verpakkingen, fresh brew, vriesdroog of espresso, aan huis geleverd, bonen, filter of standaard maling, automaten, koffiezet, thermossen en toebehoren... één van de vele licentiehouders voldoet vast aan de vraag. De concurrentie kan spelen Elke koffiebrander die een licentiecontract met Max Havelaar heeft, de contractuele voorwaarden respecteert en controle toelaat, mag koffie met het Max Havelaar keurmerk aanbieden. Het principe van gelijkheid van inschrijvers dat geldt bij overheidsopdrachten kan dus gevolgd worden, net als het principe van mededinging. Door verschillende aanbieders van fairtradekoffie aan te schrijven kunnen lokale besturen de concurrentie laten spelen en kiezen voor degene die het beste voorstel doet (service, prijs, kwaliteit...). Duurdere koffie? Max Havelaar koffie is duurder, want fairtrade garandeert de boeren steeds een eerlijke (lees: hogere) prijs. Die meerprijs is nochtans beperkt en bovendien te verwaarlozen per kop koffie. In het grootverbruik rekent men 4 à 5 gram koffie per kop. Om de prijs per kop te berekenen deel je de prijs van 1 kg koffie door 250 of 200. Doe je dit voor 2 of méér verschillende soorten koffie dan krijg je het prijsverschil per kop. Hou ook altijd rekening met de andere kosten zoals service, automaten en toebehoren. Bovendien zijn de prijzen marktconform, tenminste als je appelen met appelen vergelijkt. Biologische koffie Verschillende koffiebranders bieden ook een biologische fairtradekoffie aan. Dit houdt in dat de koffie naast een Max Havelaar keurmerk ook een biologisch keurmerk heeft. Boeren die binnen het Max Havelaar systeem organische koffie produceren, krijgen daarvoor een betere minimumprijs. Zo verdienen ze de hogere productiekosten terug. Dat is niet altijd het geval bij een louter biologische certificering. Voor het behalen van dit criterium, kan je gebruik maken van promotie- en educatiemateriaal. Dit kan je bestellen via onder Materiaal of via de deelnemende organisaties. Verder in deze gids kan je een lijstje vinden van de beschikbare materialen. 13

14 6. Meer info 7. Ideeën en tips Voor meer informatie kan je ook eens kijken op de volgende websites: i.v.m. de werking van gemeenten de site van je eigen stad of gemeente Voor meer achtergrondinformatie over fairtrade kan je gaan kijken onder links op Een verkochte sint en piet op het gemeentehuis Wanneer de sint op bezoek komt, wil iedereen plots tonen hoe braaf hij of zij is geweest, of het nu gaat om kinderen of om de burgemeester en zijn schepenen. Laat daarom de sint en zijn piet even langsgaan om te polsen hoe goed het gemeentebestuur zijn best doet op vlak van fairtrade. Krijgt de sint hen overtuigd van het belang van fairtrade, dan kan er onder andere fairtradespeculoos worden uitgedeeld. Misschien mag je nog wel extra informatie geven over het behalen van de fairtradegemeentetitel en geraakt de resolutie op deze manier ondertekend. Trotse koffieleverancier Om als gemeente over te schakelen naar fairtradekoffie, hoeft men niet altijd te veranderen van leverancier. Spoor de leverancier aan om te investeren in koffie met een Max Havelaar label. Zo heb je de leverancier én het gemeentebestuur kunnen betrekken in de campagne. Bij het uitreiken van de titel zal de leverancier vast en zeker trots zijn op zijn bijdrage. Secretaressedag in het teken van fairtrade Verras je secretaresse dit jaar met een origineel cadeau dat bestaat uit één of meerdere fairtradeproducten. Je hoeft de bloemen niet aan de kant te laten liggen, fairtraderozen zijn reeds beschikbaar in verschillende kleuren en kunnen elke secretaresse wel bekoren. Fairtradedag voor het personeel Wanneer je gemeente de gewoonte heeft (of misschien nóg niet heeft) om een personeelsdag te organiseren, dan kan je die laten omkaderen door het thema fairtradegemeenten. Zo kan de dag beginnen met een (h)eerlijk ontbijt, tijdens de fietstocht verwen je het personeel met een eerlijke versnapering en s avonds trakteer je hen op een eerlijke maaltijd. Als het tussendoor nog iets extra mag zijn, dan kan je nog steeds een interessante quiz rond fairtrade aanbieden. De personeelsdag in Hoogstraten kwam aardig in de buurt van deze omschrijving. Breng een kopje fairtradekoffie aan het bed van de burgemeester Verras je burgemeester met een ontbijt op bed. Schenk daarbij een kopje fairtradekoffie en laat hem/ haar ontdekken hoe prima het smaakt. Uiteraard heb je ook de plaatselijke pers opgetrommeld. Zorg er daarom voor dat je voldoende informatie over fairtrade kan geven. Maak van de gelegenheid gebruik om je burgemeester ook een lijst met vragen te overhandigen. Sit-in op gemeenteraad met koffie Woon met een beperkte delegatie een gemeenteraad bij en bied de raadsleden tijdens de zitting een kopje fairtradekoffie aan. Je vraagt op voorhand of je op de gemeenteraad een woordje uitleg mag komen geven over de campagne Ik ben verkocht en FairTradeGemeenten. Je wil natuurlijk bij deze gelegenheid ook fairtradekoffie (en eventueel andere fairtradeproducten) laten proeven. Op de gemeenteraad zelf geef je de nodige uitleg en verduidelijk je hoe jullie in de gemeente aan de slag willen gaan. Ga in op het eerste criterium en vraag hoe de gemeenteraad een eventuele samenwerking met jullie trekkersgroep ziet. 14

15 Cadeaus bij huwelijk of geboorte Veel gemeenten bieden bij een geboorte of huwelijk een geschenk aan. Vraag of dit voortaan een fairtradepakket mag zijn. Stel voor om ook nieuwe inwoners met een fairtradepakket welkom te heten. Bijvoorbeeld: De gemeente Mol schenkt als huwelijkscadeau een mandje uit Madagaskar gevuld met eerlijke voedingsproducten aan jonggehuwden. Op die manier wil het bestuur een steentje bijdragen aan een rechtvaardige en democratische wereld. Het is een exotisch geschenk ter waarde van bijna 30 euro. Er zitten bovendien voldoende calorieën in om van de huwelijksnacht een feest te maken en het betekent promotie voor fairtrade, zegt de Molse burgermeester. (uittreksel uit de VVSG-nieuwsbrief) Blinde smaakproef Heeft de gemeente beslist om fairtradekoffie aan te kopen? Overtuig hen om in de aanbesteding een smaakproef te eisen. Zo kunnen ze verschillende koffies vergelijken. Na de blinde smaakproef tel je alle voorkeuren bij elkaar. Zo heeft de gemeenteraad een houvast bij de eerste bestelling. Voor meer ideeën en tips kijk op onder FairTradeGemeenten - Tips & ideeën. 15

16 Criterium 2 Winkels en horeca 1. Strategie Minstens twee fairtradeproducten moeten duidelijk beschikbaar zijn in de plaatselijke winkels. Fairtradeproducten moeten ook geserveerd worden in de plaatselijke horeca. Er zijn objectieven voorgesteld per aantal inwoners - zie volgende pagina s. De winkels en horecazaken moeten communiceren over het feit dat zij fairtradeproducten verkopen of serveren. Maak het hen niet te moeilijk. Geef de winkeliers en horeca-uitbaters juiste informatie. Leg ook uit waar en hoe zij zich met fairtradeproducten kunnen bevoorraden. Gebruik up-to-date productoverzichten. Denk er ook aan langs te gaan bij de plaatselijke brouwer of groothandel. Ook zij kunnen fairtradeproducten in het gamma opnemen en promoten. Een goede bron van informatie is de handleiding voor het grootverbruik die je kan aanvragen of downloaden via Ook via de zoekmodule op de website kan je een goed overzicht verkrijgen van de producten, verkoopadressen en leveranciers. Vraag ernaar. De gemakkelijkste manier om fairtradeproducten in het winkelrek te krijgen, is er simpelweg naar vragen. Winkeliers willen tevreden klanten, en die willen ze ook houden. Elke vraag naar een fairtradeproduct is dus een goede vraag. Overtuig vrienden en kennissen in het dorp hetzelfde te doen. Verder kan je mensen ook mobiliseren met een petitie. Maak het gemakkelijk. Geef de winkeliers en horeca-uitbaters juiste informatie. Leg ook uit waar en hoe zij zich met fairtradeproducten kunnen bevoorraden. Gebruik up-to-date productoverzichten. Denk er ook aan langs te gaan bij de plaatselijke brouwer of groothandel. Ook zij kunnen fairtradeproducten in het gamma opnemen en ze promoten. Voer publiciteit. Geef promotiemateriaal aan winkeliers die fairtradeproducten verkopen. Vraag hen mee te werken tijdens de Week van de Fairtrade. Ze zullen er zeker open voor staan. Een lokale fairtrade-adressengids op Zo n adresboek met alle winkels en cafés, waar fairtradeproducten te vinden zijn, betekent gratis promotie voor wie erin opgenomen is. Deze gids is eveneens handig voor de consument die op zoek is naar fairtradeproducten. Maak van middenstanders ook medestanders. Betrek de schepen van middenstand en de lokale middenstandsorganisaties bij het uitwerken van je actieplan. 16

17 Aantal winkels en horecazaken/inwoners Inwoners in deg Winkels Horecazaken Minder dan of gelijk aan Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met Van tot en met

18 2. Welke producten? Op de website onder Producten Fairtradeproducten vind je een zoekmachine voor up-to-date lijsten van de beschikbare producten en leveranciers. 3. Materiaal 4. Ideeën en tips Voor het behalen van dit criterium, kan je gebruik maken van promotie- en educatiemateriaal. Dit kan je bestellen via onder Materiaal of via de deelnemende organisaties. Verder in deze gids kan je een lijstje vinden van de beschikbare materialen. Speciaal voor winkels en horecazaken hebben we een sticker gemaakt: Wie verkocht is koopt hier. Deze sticker kan je aanvragen via de trekkersgroep van je gemeente of bestellen via FairTradeGemeentecoördinator of Oxfam-Wereldwinkels. Fairtrade juwelen bij het schoonheidsinstituut Al te vaak denken we bij winkels aan verkooppunten van etenswaren, maar het assortiment van fairtradeproducten is veel groter dan dat. Zo bestaan er fairtrade juwelen, handdoeken, bedlinnen, sokken, enzovoort. Betrek daarom ook non-food winkels in de campagne. In Zoersel bijvoorbeeld, laat men de bevolking via een schoonheidsinstituut kennis maken met prachtige fairtradejuwelen. Fairtradevertegenwoordiger met boodschappentas in plaats van aktetas De winkeliers zijn vertrouwd met vertegenwoordigers, maar zijn het niet gewoon wanneer ze met een volle boodschappentas komen aankloppen. Deze tas kan een goed vertrekpunt vormen om de winkelier te laten kennis maken met het brede gamma aan fairtradeproducten. Op die manier vinden ze zeker iets dat past bij hun winkel en kan je hen ook onmiddellijk eens laten proeven. Café Camacho Iedereen weet hoe gezellig het is om op café een avondje door te zakken met een lekker drankje en hapje. Leuker wordt het nog als je verschillende horecazaken kan overtuigen om deel te nemen aan een kroegentocht waarbij klanten in elke zaak een fairtradedrankje en hapje kunnen proeven. Horecazaken geraken misschien wel overtuigd om het product op hun kaart te laten staan en klanten worden op een feestende manier vertrouwd met de producten. Wanneer je deze kroegentocht of café Camacho zoals het idee in Genk is ontstaan, verschillende keren organiseert, wordt het vast en zeker een heus begrip in de wijde omgeving. 18

19 Maand van de Fairtrade De week van de Fairtrade vertrekt van het basisidee om in een week tijd zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met fairtrade. De horecazaken en winkels zijn hiervoor een zeer geschikt kanaal want het gaat verder dan een artikel of een oproep in de pers. Maar vaak is een week te kort, zo vond de trekkersgroep in Turnhout. Het is daarom een leuk idee om er enkele weken aan vast te knopen en te komen tot een maand van de fairtrade. De horecazaken en winkels zullen door de grotere belangstelling sneller geneigd zijn om mee te doen en de mensen krijgen meer kansen om te begrijpen wat er achter fairtrade schuil gaat. Vergeet vooral de pers niet in te lichten! Producenten op bezoek Als je iemand zoekt om een ganse groep geïnteresseerden aan te spreken op een infoavond, dan ben je bij een ervaren producent zeker aan het juiste adres. Hij kan het fairtradeverhaal van zeer dichtbij uit de doeken doen en weet ook goed in te spelen op specifieke vragen van winkeliers en horecauitbaters. In Rotselaar organiseerde de trekkersgroep een infoavond met een vertegenwoordiger van Java, zeer geslaagd, zo evalueerden de winkeliers! Tombola Tracht winkeliers en cafébazen zo ver te krijgen dat ze een tombola willen organiseren. Telkens een klant een fairtradeproduct consumeert of koopt, krijgt hij/zij een lotje. Nadien worden een of meerdere winnaars getrokken die een fairtradepakket, -ontbijt of lunch aangeboden krijgen in een deelnemende horecazaak. Deze tombola-activiteit kan je natuurlijk ook over een langere periode spreiden. Of op bepaalde tijdstippen van het jaar: tijdens kerst- of paasperiode, valentijn, etc..., waarbij je het pakket of de maaltijd aanpast aan de gelegenheid. Fairtrademenu op de kaart van restaurants Tracht restaurants en hotels zover te krijgen dat ze tijdens de Week van de Fairtrade een fairtrademenu op de kaart zetten. Dit kan je voorstellen als een proefperiode, om daarna permanent met een fairtrademenu uit te pakken. Fairtradetaart bij de bakker Stel de bakkers uit je gemeente voor een speciale fairtradetaart te bakken. In deze taart zijn zo veel mogelijk fairtrade-ingrediënten verwerkt. Ze kunnen ermee starten tijdens de Week van de Fairtrade, maar hopelijk blijft de taart ook daarna in het assortiment. Organiseer ook een opvallend evenement bij de verkoop van de eerste fairtradetaart. Nodig de lokale pers en het gemeentebestuur erop uit. Fairtradebananen tijdens de rust van een match Vraag de uitbaters van de cafetaria in je sportclub om tijdens de wedstrijden een standje met fairtradebananen op te zetten. Dit lekkere en gezonde tussendoortje bevat veel energie om de sporters moeiteloos door de wedstrijd te loodsen. Sinterklaas- of kerstpakket met fairtradeproducten Winkeliers of handelaars die hun klanten een sinterklaas- en/of kerstpakket geven, bied je aan een fairtradepakket samen te stellen. Hun relaties, die al met fairtrade vertrouwd zijn, stellen dit zeker op prijs. Wie fairtrade nog niet kent, staat dankzij de context van het kerstfeest zeker open voor een eerste kennismaking. Toeristische gids gemeente In de toeristische gids kan je alle deelnemende winkels en horecazaken aanduiden met het logo van Ik ben verkocht. In Brussel kwam hierop al veel leuke reacties. Website Vergeet zeker niet alle deelnemende winkels en horecazaken te vermelden op de website. Dit is voor hen immers een extra vorm van promotie, en kan dus ook als overtuigingsargument gebruikt worden. Voor meer ideeën en tips kijk op onder FairTradeGemeenten - Tips & ideeën. 19

20 Criterium 3 Bedrijven en organisaties 1. Strategie Fairtradeproducten worden gebruikt door een aantal lokale bedrijven en in organisaties (scholen, verenigingen, kerken, enz). Hier worden educatieve campagnes georganiseerd om de kennis over en de betrokkenheid met fairtrade te vergroten. Een bedrijf of organisatie overtuigen om fairtradeproducten te gebruiken doe je best via mensen die er werken of kind aan huis zijn: personeelsleden, klanten, leden, gasten. Zij kennen dikwijls de kortste weg naar de juiste persoon. Maak dan een afspraak met die persoon. Tracht niet alles aan de telefoon uit te leggen, maar gebruik de afspraak zodat je op je gemak de campagne en de bedoeling ervan kan uitleggen. Bereid je goed voor en breng voldoende informatie mee. Zoals altijd is het belangrijk dat je het belang van fairtrade aantoont, uitlegt wat fairtradeproducten anders maakt en waar je ze kunt aankopen. Wanneer een organisatie of een bedrijf fairtradeproducten gebruikt, stap je samen naar de pers. Verspreid het nieuws op een dergelijke manier dat het bedrijf of de organisatie er een goed gevoel aan overhoudt. Waarschijnlijk is het iets eenvoudiger om verenigingen te overtuigen. Wellicht ben je zelf lid van een of meerdere verenigingen of ken je wel iemand die ergens lid van is. Op die manier kom je te weten hoe alles in zijn werk gaat, en geraak je aan directe contacten met de juiste persoon. Je stelt voor om op bestaande activiteiten van verenigingen de campagne eens te komen toelichten, al dan niet met een verkoopstand of het verbruik van fairtradeproducten. Via een Kamer van Koophandel of de lokale middenstandsorganisatie bereik je snel alle lokale bedrijven. Bij lokale ondernemers die meedoen met de actie, dring je aan om hun engagement met stickers, posters of flyers te tonen. Voor het behalen van de titel vragen we in elke gemeente minstens 1 bedrijf, 1 vereniging en 1 school die fairtradeproducten gebruiken en hier ook over communiceren. Wat we minstens vragen op vlak van communicatie: Scholen: aandacht voor fairtrade en duurzaam consumeren en produceren tijdens de lessen én een educatieve actie in de hele school. Alle leerlingen moeten hierbij betrokken zijn of de mogelijkheid krijgen om deel te nemen. Deze actie moet zelf georganiseerd worden. Verenigingen: Intern communiceren via ledenblad, website en afficheren in lokalen. Activiteiten organiseren over fairtrade en duurzaam produceren en consumeren. Bedrijven: Intern en extern communiceren over het verbruik van fairtradeproducten; dit kan via het personeelsblad, een folder verdelen, via intranet, afficheren, fototentoonstelling plaatsen, De bedoeling blijft uiteraard om meerdere bedrijven, verenigingen en scholen mee te krijgen. Ook na het behalen van de titel kan dit criterium nog uitgebreid worden. Vergeet ook hier niet alle gegevens van deelnemende scholen, verenigingen en bedrijven in te vullen op de website. Iedereen die meedoet aan de campagne mag terecht in de kijker geplaatst worden. Voor het behalen van dit criterium, kan je gebruik maken van promotie- en educatiemateriaal. Dit kan je bestellen via onder Materiaal of via de deelnemende organisaties. Verder in deze gids kan je een lijstje vinden van de beschikbare materialen. 20

21 2. Verkooppunten 3. Ideeën en tips Op de website vind je alle up-to-date lijsten van de beschikbare producten. Je vindt de lijsten via de zoekmachine onder Producten Fairtradeproducten. Campagnes van onze initiatiefnemers (school) , Oxfam-Wereldwinkels en Vredeseilanden beschikken over een groot aanbod aan campagnes rond eerlijke handel en duurzame voeding op school. Zo is er de campagne Change the food, de campagne Biofruit op school en kan je ondersteuning vinden om een eerlijk winkeltje op te starten in samenwerking met Oxfam-Wereldwinkels. Op de website van FairTradeGemeenten vind je meer informatie onder Materiaal Educatiemateriaal. Vaak kunnen deze campagnes je ook verder helpen bij het behalen van criterium 6. Uit verschillende reacties blijkt dat scholen zeer enthousiast zijn over deze kant en klare campagnes. Je hoeft dus alleen nog de aanzet te geven... Ondernemingsproject rond fairtrade (school) Wanneer leerlingen de opdracht krijgen om een ondernemingsproject te organiseren, dan kan dit in het teken van eerlijke handel worden gedaan. In Poperinge loodste een school de mini-ondernemingen reeds in de riching van fairtrade. De onderneming gaat op een ethische manier zijn activiteiten opstellen en de winst die gemaakt wordt, kan aan een goed doel geschonken worden. Een inleiding in het verhaal van eerlijke handel en zijn doelstellingen is wel noodzakelijk. Je kan hiervoor een specialist laten komen die aan de hand van een presentatie zowel de leerkracht als de leerlingen kan inleiden in de materie. Infoavond ethisch en duurzaam beleggen (bedrijf) Bedrijven interesseren zich steeds vaker in nieuwe manieren van beleggen. Je kan als trekkersgroep of gemeente een infoavond organiseren rond ethisch en duurzaam beleggen en de infoavond omkaderen met de algemene fairtradegedachte. Zo krijgen bedrijven een brede kijk op de achtergrond en zien ze ook wat mogelijk is in hun bedrijf. De hapjes en drankjes zijn natuurlijk van fairtrade makelij. Fairtrademaaltijden voor werknemers (bedrijf) In de bedrijfskantine kan men één dag per week een fairtrademaaltijd bereiden. Werknemers maken zo op een aangename manier kennis met fairtrade. De bedrijfskok kan ervoor kiezen ingrediënten te vervangen door de fairtradevariant. Zie ook tip 38: Koken met fairtradeproducten. Fairtraderelatiegeschenken (bedrijf) Bedrijven kunnen een fairtradepakket geven als klassiek eindejaars- of relatiegeschenk. Hiermee maak je als ondernemer je engagement duidelijk en je klanten komen in contact met fairtrade. In veruit de meeste gevallen levert dit een positieve waardering op. Goed voor het imago van het bedrijf. Tekenwedstrijd voor jonge kinderen (school) Geef een les over fairtrade en vraag daarna de kinderen hun gevoelens en ideeën over wat ze gehoord hebben te vertalen in een tekening. Maak er een wedstrijd van met verschillende leeftijdscategorieën. Eventueel kiest een jury per categorie een winnaar die een fairtradepakket krijgt. Zorg er in dat geval voor dat ook de andere een troostprijs ontvangen. De kinderen kunnen ook een tekening inkleuren. Nadien maak je met de tekeningen een tentoonstelling in het cultureel centrum, het gemeentehuis of de school... Zorg voor uitleg over fairtrade met folders en affiches. Kookvergadering (jeugd) Een kookvergadering van de jeugdvereniging kan een echte fairtradeactie worden. Vraag de kinderen één faitradeproduct naar keuze mee te brengen. Zo leer je hen, maar ook hun ouders de weg naar de wereldwinkel of het fairtradeschap in het warenhuis. Zorg voor een lekkere maaltijd. In dat geval zullen de kinderen er ook thuis naar vragen en krijgen ouders een duwtje in de rug om eens vaker fair te koken. Zie ook tip 38: Koken met fairtradeproducten. Foodhunt 2015 (jeugd) Food hunt 2015 is een vernieuwend en uitdagend spel over duurzame ontwikkeling voor het gehele jeugdwerk, ontwikkeld door Vredeseilanden. Elk jaar opnieuw word er een spannende jacht op gratis duurzaam voedsel voor hun kamp of bivak in gang gezet. Het spel brengt jeugdverenigingen in contact met eerlijke handel en duurzame voeding, met coöperatieve spelen en met het Zuiden. Neem zeker en vast eens een kijkje op 21