1/5. PERSBERICHT Hare Majesteit Koningin Beatrix opent op 22 september 2012 Stedelijk Museum Amsterdam

Transcriptie

1 PERSBERICHT Hare Majesteit Koningin Beatrix opent op 22 september 2012 Stedelijk Museum Amsterdam Stedelijk presenteert eerste uitgebreide opstelling van de collectie in alle zalen van het gerenoveerde historische gebouw Openingstentoonstelling Beyond Imagination in nieuwbouw weerspiegelt Nederland als centrum van artistieke vernieuwing Amsterdam, 18 september 2012 Hare Majesteit Koningin Beatrix zal op zaterdag 22 september 2012 het Stedelijk Museum Amsterdam officieel heropenen tijdens een feestelijke ceremonie. Het grootste museum voor moderne en hedendaagse kunst en vormgeving in Nederland zal daarna, vanaf zondag 23 september, weer geopend zijn voor publiek. De eerste grote renovatie van het historisch gebouw uit 1895 van het Stedelijk, ontworpen door A.W. Weissman, is voltooid. Bijna alle ruimtes in de oudbouw zijn getransformeerd tot museumzalen, waardoor het Stedelijk, meer dan ooit in de geschiedenis van het museum, in staat is de collectie beeldende kunst en vormgeving permanent te presenteren. De nieuwbouw van Benthem Crouwel Architekten voorziet in ruimtes voor de tijdelijke tentoonstellingen en biedt plaats aan publieksvoorzieningen als entree, restaurant, winkel en bibliotheek. Dankzij deze ingreep is het museum nu naar het Museumplein georiënteerd, waardoor er voor het eerst een actief samenspel zal zijn tussen het Stedelijk en zijn buren: het Rijksmuseum, Van Gogh Museum en Concertgebouw. Met deze heropening, waar lang naar is uitgekeken, neemt het Stedelijk Museum Amsterdam opnieuw krachtig positie te midden van grote en vooraanstaande kunstinstituten. Het zet Amsterdam op de kaart als een centrum van artistieke vernieuwing en het brengt nieuw leven op het Museumplein één van de belangrijkste cultuurlandschappen in de 1/5 wereld, aldus Ann Goldstein. Bovenal, met de voltooiing van Mels Crouwel s gedurfde en tegelijkertijd briljant ontworpen functionele gebouw, voegen wij een belangrijk nieuw werk toe aan onze collectie hedendaags Dutch design. De openingstentoonstelling Beyond Imagination (te zien t/m 11 november) omvat een reeks nieuwe projecten en kunstwerken gemaakt in opdracht door twintig kunstenaars, zowel van Nederlandse als buitenlandse afkomst, maar allemaal in Nederland werkzaam. De tentoonstelling omvat onder meer vijftien nieuwe en speciaal voor de gelegenheid gemaakte werken en speelt zich af op de gehele bovenverdieping van de nieuwbouw (inclusief de publieke ruimte en het Teijin Auditorium) en waaiert ook uit over enkele zalen en publieke ruimten in het historische pand. Een andere tijdelijke tentoonstelling, Works in Place (te zien t/m 4 november), is de eerste presentatie in de grote kelderzaal van m 2 de grootste ondoorbroken tentoonstellingszaal van Amsterdam. In de tentoonstelling is grootschalig werk uit de collectie van het Stedelijk opgenomen, van onder meer Carl Andre, Rodney Graham, Joan Jonas, John Knight, Barbara Kruger, Melvin Moti, Sigmar Polke en Diana Thater. De langverwachte overzichtstentoonstelling Mike Kelley zal op 15 december 2012 zijn première beleven in het Stedelijk Museum en vervolgens doorreizen naar vooraanstaande musea in Parijs, New York en Los Angeles. De presentatie van de collectie De helft van de begane grond van het historische gebouw is bestemd voor beeldende kunst vanaf de jaren 70 van de 19e eeuw tot de jaren 60 van de 20e eeuw. De presentatie is in een losse chronologie opgesteld naar onderwerp (Landscape/ Cityscape), beweging (Expressionisme), rond 1913 en overige thema s. Tot de hoogtepunten behoren sleutelwerken uit het oeuvre van Vincent van Gogh, Wassily Kandinsky, Ernst Ludwig Kirchner, Franz Marc, Chaïm Soutine, Marc Chagall, Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Kazimir Malevich, Charley Toorop, Max Beckmann, Jackson Pollock, Asger Jorn, Karel Appel en andere kunstenaars uit de CoBrA groep. In enkele ruimtes in het binnencircuit zullen wisselende presentaties zijn van werken op papier (voor de openingstentoonstelling een

2 belangrijke reeks werken van Malevich) en van de uitgebreide collectie fotografie in het Stedelijk. De andere helft van de begane grond van de oudbouw is bestemd voor de eerste permanente presentatie van de collectie vormgeving: van industriële vormgeving en toegepaste kunst tot grafisch ontwerp. De opstelling is opgebouwd in drie secties (de ontwikkeling van het modernisme, ; naoorlogs modernisme, ; en postmodernisme tot aan het heden, 1980 en later), en presenteert hoogtepunten op het gebied van glaswerk, keramiek, juwelen, affiches, meubilair en textiel. Deze worden zo getoond dat nader licht wordt geworpen op de veranderende relaties tussen ambacht, design, technologie en maatschappelijke idealen. De installatie laat werk zien van vooraanstaande vormgevers als Josef Hoffmann, Philippe Starck en Ettore Sottsass, maar ook van belangrijke stukken van De Stijl en de invloed van het Stedelijk zelf op vormgeving, zoals de grafische ontwerpen van oud-directeur Willem Sandberg en van Wim Crouwel, lang de vaste vormgever van het museum. Een hoogtepunt in de presentatie is de Harrenstein slaapkamer van Gerrit Rietveld uit Verder is een gedeelte van het designcircuit gereserveerd voor tijdelijke tentoonstellingen, met als openingspresentatie de invloed van de Bauhaus in Nederland, van industriële vormgeving tot textiel, typografie en fotografie. De tweede verdieping van de oudbouw toont belangrijke werken in de beeldende kunst, vanaf de jaren 60 tot nu. Met iconen uit de collectie als La perruche et la sirène van Henri Matisse, The Beanery van Edward Kienholz, Charlene van Robert Rauschenberg en Bellevue II van Andy Warhol. Ook zijn er monografische zalen, gewijd aan onder meer Hanne Darboven, Rineke Dijkstra, Marlene Dumas, Willem de Kooning, Barnett Newman en Wolfgang Tillmans. De presentatie bevat ook werken die lang niet te zien zijn geweest, van onder meer Lee Bontecou, René Daniëls, Jan Dibbets, Lucio Fontana, Gilbert & George, Philip Guston, Joseph Kosuth, Yayoi Kusama, Brice Marden, Gordon Matta-Clark, Bruce Nauman en Jean Tinguely. Nieuwe aanwinsten De collectiepresentatie bevat meerdere nieuwe aanwinsten, waarvan een deel voor het eerst te zien is. De meest recente aanwinst is H.M. van 2/5 Luc Tuymans (2012), een ten voeten uit portret van koningin Beatrix, het schilderij Osama van Marlene Dumas (2010) en de installatie die Dan Flavin in 1986 speciaal voor de eerste verdieping van gebouw maakte: Untitled (to Piet Mondrian through his preferred colors, red, yellow and blue) en Untitled (to Piet Mondrian who lacked green) 2. De 16mm film Double Old Fashion (2009) van Mathias Poledna, te zien in het voormalige auditorium op de begane grond, is eveneens nieuw in de collectie. Onder de nieuwe aanwinsten is ook werk van Barbara Bloom, Stanley Brouwn, Simone Forti, John Knight, Cady Noland, Martha Rosler, Ger van Elk, Danh Vo en Guido van der Werve. Het Stedelijk Museum heeft het bureau Inside Outside van Petra Blaisse opdracht gegeven tot een groot textielwerk voor de achterwand van het nieuwe restaurant, vanwaar het 14 meter hoog doorloopt in de nieuwe entree. Het is uitgevoerd door de Nederlandse tapijtfabrikant Desso, die in dit project zowel partner als sponsor is. Daarnaast is er in de centrale hal het monumentale werk Produced in 1988, Purchased in 1989, Produced in 1989, Purchased in 1993 van Louise Lawler te zien een van haar beroemde in grootformaat uitgerekte fotowerken, en aangekocht voor de collectie. Voor de nieuwe entree van het Stedelijk Museum, op het Museumplein, is de monumentale sculptuur Sight Point (for Leo Castelli) van Richard Serra opnieuw geïnstalleerd. De kunstenaar ontwierp het beeld in 1972, en het werd in 1975 voor het eerst voor het gebouw geplaatst. Bij de herinrichting van het Museumplein in 1997 moest het verwijderd worden, en ter ere van de heropening maakt het zijn rentree aan het plein. Openingstentoonstellingen Beyond Imagination, de eerste tijdelijke tentoonstelling in het nieuwe Stedelijk en te zien van 23 september tot 11 november, markeert de terugkeer van het Stedelijk Museum naar de Amsterdamse hedendaagse kunstwereld. Het is een eerbetoon aan de kunst die in Amsterdam en Nederland wordt gemaakt. In de traditie van de Gemeentelijke Kunstaankopen biedt deze tentoonstelling een internationale blik op de Nederlandse kunst

3 van vandaag. De tentoonstelling is samengesteld op basis van een oproep aan kunstenaars die in Nederland werkzaam zijn en omvat nieuwe projecten en in opdracht vervaardigde werken van twintig kunstenaars, zowel uit Nederland als het buitenland. Deze tentoonstelling belicht ook de groeiende dynamiek van Nederland als proefterrein voor artistieke vernieuwing. Voor de tentoonstelling hebben Martijn van Nieuwenhuyzen, curator van het Stedelijk, en gastcurator Kathrin Jentjens, voormalig directeur van de Kölnischer Kunstverein, kunstenaars gevraagd hun gedachten te laten gaan over de manier waarop grenzen tussen realiteit en verbeelding, authenticiteit en rollenspel zijn vervaagd, daarbij verwijzend naar de ontwikkelingen op het terrein van de politiek, financiële wereld en de media. Een recordaantal van 657 kunstenaars heeft op de oproep gereageerd. Via een selectieproces met een driekoppige jury en de curatoren zijn uiteindelijk 20 kunstenaars voor de tentoonstelling uitgenodigd. De tentoonstelling omvat onder meer vijftien nieuwe en speciaal voor de gelegenheid gemaakte werken. Om recht te doen aan de procesmatige praktijk van verschillende kunstenaars is gekozen voor een flexibele en programmatische presentatie. Een deel van de video-installaties en performances wisselt elkaar tijdens de tentoonstellingsperiode af. Halverwege de presentatie van Beyond Imagination zal directeur Ann Goldstein bekendmaken welke werken zullen worden aangekocht voor het museum, uit het budget dat de Gemeente Amsterdam speciaal voor deze tentoonstelling ter beschikking stelt. Het overgrote deel van de kunstenaars in Beyond Imagination zijn twintigers en dertigers, maar er zijn ook mid career kunstenaars en kunstenaars van oudere generaties. De jongste, Rory Pilgrim, werd in 1988 geboren en de oudste, Jan van Toorn, in De kunstenaars zijn afkomstig uit Nederland, Bulgarije, Canada, Duitsland, Indonesië, Italië, Japan, Litouwen, Zuid-Korea, Engeland en Amerika, maar zijn allen opgeleid in Nederland of hebben deelgenomen aan residence programma s van Nederlandse kunstinstellingen zoals de Rijksakademie van Beeldende Kunsten, de Ateliers in Amsterdam en de Jan van Eyck Academie in Maastricht. De kunstenaars zijn James Beckett, Eric Bell 3/5 and Kristoffer Frick, Rossella Biscotti, Eglé Budvytyté, Jeremiah Day, Christian Friedrich, Sara van der Heide, Suchan Kinoshita, Susanne Kriemann, Matthew Lutz-Kinoy, Snejanka Mihaylova, Rory Pilgrim, Falke Pisano, Julika Rudelius, Fiona Tan, Jennifer Tee, Jan van Toorn, Vincent Vulsma en Andros Zins-Browne. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van de Gemeente Amsterdam en een genereuze bijdrage van het Goethe Institut Amsterdam en de Ambassade van de Bondsrepubliek Duitsland. De eerste tentoonstelling in de grote kelderzaal van m 2, samengesteld door Ann Goldstein en conservator Bart Rutten en curator Leontine Coelewij, is Works in Place (te zien t/m 4 november). De tentoonstelling onderzoekt hoe hedendaagse kunstenaars omgaan met ruimte en plaats. Sinds de jaren 60, toen kunstwerken zich niet langer conceptueel of fysiek binnen een kader of op een voetstuk hoefden te bevinden, vormt de plek waar schilderijen, sculpturen, fotografie, werken op papier, installaties en mediakunstwerken worden gepresenteerd een integraal onderdeel van de beleving van het werk. De collectie van het Stedelijk Museum bevat meer dan 200 installaties en grootschalige werken uit de periode van de jaren 50 tot heden. De getoonde werken van Carl Andre, Rodney Graham, Joan Jonas, John Knight, Barbara Kruger, Steve McQueen, Melvin Moti, Sigmar Polke, Thomas Struth en Diana Thater illustreren de verschillende manieren waarop kunstenaars ruimte een belangrijke rol laten spelen, zowel in het bedenken als in het presenteren van hun werk. Mike Kelley en andere toekomstige tentoonstellingen Van 15 december 2012 tot en met 1 april 2013 presenteert het Stedelijk Mike Kelley, het retrospectief met het werk van de kunstenaar vanaf de jaren 70 tot het moment van zijn vroegtijdige overlijden begin De presentatie omvat schilderijen, beeldhouwwerken, objecten, werken op papier, video s en performance en multimedia installaties en zal de gehele nieuwbouw van het Stedelijk vullen. Dit is het eerste allesomvattende retrospectief van Kelleys werk sinds 1993, die één van de dapperste, meest

4 provocatieve kunstenaars van onze tijd was, en vormt het grootste overzicht van zijn werk tot op heden. De tentoonstelling is georganiseerd door Ann Goldstein, directeur van het Stedelijk Museum, in nauwe samenwerking met de Kelley Studio, de Estate of Mike Kelley en de Mike Kelley Foundation for the Arts. Curator van het eerste tentoonstellingsconcept is Dr. Eva Meyer-Hermann. Na de première in het Stedelijk reist de tentoonstelling door naar Centre Pompidou in Parijs; MoMA PS1 in New York en het Museum of Contemporary Art in Los Angeles. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt dankzij genereuze steun van de Turing Foundation en de Andy Warhol Foundation for the Visual Arts. Het tentoonstellingsprogramma in 2013 bevat onder meer een overzicht van de Nederlandse kunstenaar Aernout Mik, dat het Stedelijk organiseerde samen met Museum Folkwang in Essen en Jeu de Paume in Parijs en presentaties van het recente werk van Lucy McKenzie, Jo Baer en Paulina Olovska. In 2014 presenteert het museum een tentoonstelling van het werk van Jeff Wall, dat het organiseert met het Louisiana Museum in Denemarken, een groot retrospectief van het werk van Marlene Dumas, dat het Stedelijk organiseert met Tate Modern en Fondation Beyeler, Bazel, en een tentoonstelling van het werk van Marcel Wanders, een van de meest vooraanstaande Nederlandse ontwerpers. In 2015 staat een tentoonstelling van de cut outs van Henri Matisse op het programma, nadat deze in het MoMA en Tate Modern te zien zijn geweest en een internationale Zero-tentoonstelling, georganiseerd samen met het Guggenheim Museum in New York en de Martin Gropius Bau in Berlijn. Voor de komende jaren staat er ook een groot overzicht van de Amsterdamse School gepland, waarnaar uitvoerig wetenschappelijk onderzoek wordt verricht, en een overzicht van de Israëlische, vanuit Londen werkende ontwerper Ron Arad. De architectuur van het nieuwe Stedelijk Hoewel de nieuwbouw van Benthem Crouwel Architekten van buiten een groot contrast is met het historische gebouw, gaan de twee gebouwen van binnen geheel in elkaar op. In de woorden van Mels Crouwel: Het Stedelijk Museum van Willem Sandberg, de directeur die het museum international op de kaart zette, vormde ons uitgangspunt. Hij ontdeed het museum van elke decoratie en liet het wit 4/5 schilderen, waarmee hij een neutrale achtergrond creëerde ten behoeve van de kunst. Ons plan voor de buitenkant is gebaseerd op het behoud van de architectuur uit de 19e eeuw, met toevoeging van de technologie van de 21e eeuw. En we hebben alles laten schilderen in het wit van Sandberg. De nieuwe vleugel van het Stedelijk is een wit bouwvolume, ogenschijnlijk volledig naadloos, dat wordt ondersteund door witte kolommen. Deze schijnbaar zwevende vorm, door sommigen al de badkuip genoemd, gaat aan de bovenzijde over in een breed, plat dak met luifel. Daaronder biedt het ruimte aan auditorium en tentoonstellingsruimten op de eerste verdieping, met boven de luifel de kantoren van het museum. De begane grond, waar zich de entree, museumwinkel en restaurant bevinden, is voorzien van een glazen buitenwand. De luifel van het dak van de nieuwbouw creëert een overdekt buitenplein met een oppervlak van vierkante meter, waar evenementen kunnen plaatsvinden en die bezoekers beschutting geeft bij slecht weer. Deze nieuwe buitenruimte en de verplaatste hoofdingang zorgt er voor dat het Stedelijk, meer dan voorheen, deel gaat uitmaken van het Museumplein. Het beeldbepalende ontwerp van Benthem Crouwel Architekten is ook een belangrijke bijdrage aan het design in Nederland. De gevel is gemaakt van een bijzonder materiaal dat het mogelijk maakt een glad, wit oppervlak tot stand te brengen. De panelen zijn vervaardigd uit een nieuw composiet waarvan de sleutelcomponent bestaat uit de synthetische kunststof Twaron. Doorgaans wordt het gebruikt in de scheepvaartluchtvaart- en ruimtevaartindustrie, en voor sportmaterialen als tennisrackets en hockeysticks. Nu is Twaron voor het eerst toegepast in een dergelijke gevel. Twaron voorziet niet in alleen in een ogenschijnlijk naadloos oppervlak, maar maakt tevens een structuur mogelijk die vijf keer sterker is dan staal en toch minder dan de helft weegt van een conventionele gevel. Binnen zorgt de lange roltrap voor transport van de eerste verdieping rechtstreeks naar de kelder, waardoor de bezoeker in staat is ononderbroken te genieten van de tentoonstellingen in de nieuwbouw, zonder

5 afgeleid te worden door het entreegebied. Sponsoring en ondersteuning De renovatie en uitbreiding van het gebouw van het Stedelijk is mogelijk gemaakt door steun van de Gemeente Amsterdam door diverse overheden en fondsen, door donaties van bedrijven en giften van particulieren. Om sponsoren te bedanken en te eren, heeft het Stedelijk diverse tentoonstellingszalen en andere ruimtes vernoemd. Het Stedelijk Museum wordt gesubsidieerd door de Gemeente Amsterdam. Rabobank is hoofdsponsor van het museum. Daarnaast zijn Audi en Ahold sponsor, en wordt het museum gesteund door de Stedelijk Museum Business Club en de Vrienden van het Stedelijk Museum. De afgelopen jaren is de collectie met belangrijke werken uitgebreid dankzij steun van particuliere schenkers, de Mondriaan Stichting en de Titus Cirkel van de Vereniging Rembrandt. Het Stedelijk Museum Het Stedelijk Museum, in 1874 opgericht, is een internationaal instituut gevestigd in Amsterdam. Het museum beoogt een thuis te zijn voor kunst, kunstenaars en een breed publiek. De collectie moderne en hedendaagse kunst en vormgeving is geliefd en bestaat uit voorwerpen daterend uit de jaren zeventig van de negentiende eeuw tot op heden. Daarin bevinden zich onder meer schilderijen, beeldhouwwerken, film en video, installaties, werken op papier, kunstenaarsboeken, fotografie, grafisch ontwerp, toegepaste kunst en industriële vormgeving. Algemene informatie Stedelijk Museum Postbus AB Amsterdam Noot voor de redactie: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Press Office: Marie-José Raven en Annematt Ruseler en pressoffice@stedelijk.nl 5/5