BEROEPSKWALIFICATIEDOSSIER Daktimmerman

Transcriptie

1 BEROEPSKWALIFICATIEDOSSIER Daktimmerman ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1. Globaal 1.1 TITEL Daktimmerman Deze benaming wordt gebruikt in het beroepscompetentieprofiel van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb - ffc constructiv. Dit beroepscompetentieprofiel werd gezamenlijk opgesteld met het Opleidingscentrum Hout. Deze benaming wordt algemeen gebruikt door de sector. Het beroep maakt deel uit van de Competent-fiche F Timmerman (m/v). 1.2 DEFINITIE Het voorbereiden van de eigen werkzaamheden en grondstoffen; het instellen, omstellen, bewerken, vergaren en isoleren van onderdelen voor daktimmerwerk; het plaatsen, bevestigen, aansluiten van de daktimmerelementen aan de ruwbouw teneinde daktimmerwerk zoals dakconstructies en dakkapellen aan de hand van een werkopdracht, te vervaardigen en te plaatsen, te renoveren of restaureren. 1.3 EXTRA UITLEG De daktimmerman vervaardigt, monteert, vervangt, herstelt en/of verstevigt zelfstandig dakgebinten. De daktimmerman werkt meestal met pneumatische en elektrische handgereedschappen en maakt indien nodig gebruik van de basis houtbewerkingsmachines. De daktimmerman staat in voor het opmeten, uitzetten, maken, monteren en plaatsen van de dakconstructies in nieuwbouw, renovaties en restauraties van woningen en bedrijfspanden. Het daktimmerwerk gebeurt na de voltooiing van de vloerplaten en gevels. Het kan daarbij gaan om verschillende dakvormen: platte daken, hellende daken (zadeldak, zaagdak, wolfsdak, mansardedak, tentdak of schilddak), samengestelde daken, dakkapellen, De werkzaamheden eindigen wanneer de daktimmerman de gehele dakconstructie heeft samengesteld, gemonteerd, opgebouwd, het product heeft afgewerkt en gecontroleerd. 1

2 1.4 SECTOREN Bouw (PC124 Bouwbedrijf) Houtnijverheid (PC125 Houtnijverheid, PC126 Stoffering en houtbewerking) 1.5 BETROKKEN (ARBEIDSMARKT)ACTOREN Hoofdindieners fvb-ffc Constructiv (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) OCH (Opleidingscentrum Hout) Mede-indieners Raad van Bestuur fvb - ffc constructiv Vlaamse oriëntatiegroep (VCB, Bouwunie, ACV-BIE, Algemene Centrale - ABVV, ACLVB (paritaire goedkeuring)) Raad van Bestuur OCH ((Fedustria, Bouwunie, ACV-BIE, Algemene Centrale - ABVV, ACLVB) (paritaire goedkeuring)) WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Bouwnijverheid) navb - cnac constructiv (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf) VDAB-Studiedienst 1.6 REFERENTIEKADER Gehanteerde referentiekaders Competent-fiche (SERV): F Timmerman (m/v), 14 november 2013 Beroeps(competentie)profiel: van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb - ffc constructiv Daktimmerman (2014) Relatie tot het referentiekader De Competent-fiche F geeft in haar huidige vorm niet volledig en exact geformuleerd weer wat de competenties zijn van een daktimmerman. Vanuit de sector werd beslist om dit beroepskwalificatiedossier in eerste instantie te laten steunen op het beroepscompetentieprofiel Daktimmerman van fvb - ffc constructiv. 2

3 De activiteiten zoals overgenomen uit het beroepscompetentieprofiel Daktimmerman stemmen in danige mate overeen met de Competent-fiche dat die nagenoeg volledig werden opgenomen. De gebruikte terminologie is echter in veel gevallen afwijkend. De basisactiviteiten uit Competent-fiche F stemmen als volgt overeen met de competenties uit het beroepskwalificatiedossier Daktimmerman volgens best-fit-principe: - Technische, economische en juridische vereisten bepalen, kosten ramen en de plannen opstellen voor de te plaatsen constructie (Id 5108) behoort niet tot het profiel van de daktimmerman, hierover zijn de arbeidsmarktactoren (hoofdindieners) het unaniem eens. - Hout kiezen en de voorraad grondstoffen en verbruiksgoederen aanleggen (Id 17445) komt het best overeen met BA Controleert de voorraad grondstoffen en materialen. - De constructie op de grond uitzetten volgens de technische bronnen. Merktekens voor het verzagen en assembleren overbrengen op de onderdelen (Id 17776) komt het best overeen met SA Zet onderdelen van daktimmerwerk uit. - De assemblage in het atelier uitproberen en de onderdelen aanpassen (bijstellen, gladschuren, ) (Id 8151) komt het best overeen met BA Vergaart onderdelen. - Behandelings- en waterdichtheidsproducten aanbrengen op de onderdelen of op het afgewerkte geheel (Id 16958) komt het best overeen met SA Behandelt oppervlakken van elementen voor daktimmerelementen. - De onderdelen van de constructie op de werf assembleren en monteren, controleren en aanpassen (Id 15982) komt het best overeen met SA Plaatst daktimmerelementen. De specifieke activiteiten uit Competent-fiche F stemmen als volgt overeen met de competenties uit het BKD daktimmerman volgens best-fit-principe: - Afwerkingsbehandelingen uitvoeren: insecticiden, schimmelwerende middelen (Id 24645) komt het best overeen met SA Behandelt oppervlakken van elementen voor daktimmerelementen. - Elementen plaatsen en vastzetten, isolatiematerialen (Id 23818) komt het best overeen met SA Plaatst daktimmerelementen. 2. Activiteiten 2.1 OPSOMMING COMPETENTIES Basisactiviteiten Werkt in teamverband (co 01015) 3

4 - Communiceert effectief en efficiënt - Wisselt informatie uit met collega s en verantwoordelijken - Rapporteert aan leidinggevenden - Werkt efficiënt samen met collega's - Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op - Past zich flexibel aan (verandering van collega s, ) Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn (co 01016) - Maakt onderscheid tussen gevaarlijk en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen - Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen - Sorteert afval volgens de richtlijnen - Respecteert bij het plaatsen de regels rond energieprestaties van gebouwen (EPB ) - Herkent asbesthoudende producten en reageert passend - Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten - Werkt ergonomisch - Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM s en CBM s ) - Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd - Meldt problemen aan de verantwoordelijke - EPB = de regelgeving omtrent het realiseren van energiezuinige, comfortabele gebouwen - PBM s = persoonlijke beschermingsmiddelen, CBM s = collectieve beschermingsmiddelen Organiseert zijn werkplek veilig en ordelijk (co 01017) - Organiseert zijn werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde - Richt de werkplaats (ergonomisch) in - Beperkt stofemissie - Sorteert afval volgens de richtlijnen - Houdt de werkplek schoon - Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op - Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd - Gebruikt (stof)afzuigapparatuur/installaties - Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM s en CBM s) Werkt op hoogte (co 01018) - Bouwt steigers op en af volgens de veiligheidsregels - Gebruikt ladders volgens de veiligheidsregels - Bouwt goederenliften op en zekert die, bedient de goederenlift - Installeert een geschikte randbeveiliging - Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM s en CBM s) - Gebruikt hefplatformen volgens voorschriften Gebruikt stromen duurzaam en beperkt geluidshinder (co 01019) - Gebruikt water voor taken en schoonmaak efficiënt - Gebruikt machines en gereedschappen efficiënt - Beperkt het lawaai: gebruikt persoonlijke beschermingsmiddelen, implementeert preventiemaatregelen voor omgeving Plant en bereidt de eigen werkzaamheden voor de productie voor (co 01020) - Neemt kennis van de eigen werkopdracht - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen 4

5 - Controleert de aangeleverde (productie)gegevens (aantal, compleetheid, juistheid, ) - Neemt de planning door - Meet op (hoogte, breedte, diepte, ) - Stelt correct en overzichtelijk een hout-, meet-, en materiaalstaat op - Stelt een zaagplan op - Gebruikt meet- en controlegereedschap - Bepaalt de uit te voeren bewerkingen - Bepaalt een optimale werkvolgorde - Meldt problemen aan leidinggevende/verantwoordelijke - Beheert administratie: houdt planning en eventuele documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft bij Controleert de voorraad grondstoffen en materialen (beschikbaarheid, tekorten, hoeveelheid, kwaliteitsafwijkingen, ) (co 01021) - Houdt de voorraad op peil - Controleert de te verwerken grondstoffen en materialen en onderneemt actie bij afwijkingen (gebreken, vochtigheid, ) - Stemt de hoeveelheid af op de opdracht - Gebruikt controle-instrumenten en interpreteert de controlegegevens - Houdt rekening met de interne codering - Neemt leveringen in ontvangst en controleert de leveringen - Selecteert, controleert en hanteert materialen/gereedschappen Bereidt de grondstoffen voor op de werkopdracht (uitsmetten, opdelen, aftekenen, paren, ) (co 01022) - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen - Kant recht en/of kort ruw hout af - Bepaalt visueel hoe houtelementen optimaal uit bool of gevierschaald hout gehaald kunnen worden (zaagwijze, vezelrichting, tekening, gebreken van het hout, ) - Deelt plaatmateriaal optimaal in (richting, beschadiging, ) - Tekent uit te zagen onderdelen uit op hout of plaatmateriaal - Zaagt de onderdelen op de juiste afmeting uit volgens borderel of zaagplan - Gebruikt zaagmachines - Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde - Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, ) - Schrijft onderdelen volgens een éénvormige afschrijvingsmethode en maataanduiding af - Gebruikt aftekengereedschap Selecteert, controleert, monteert en vervangt (snij)gereedschappen op de (houtbewerkings) machines (co 01023) - Raadpleegt technische bronnen (werkstuktekeningen, instelgegevens, omrekeningstabellen, ) - Houdt zich aan procedures en voorschriften - Selecteert (snij)gereedschappen i.f.v. de uit te voeren bewerking - Stelt verspaningssets samen - Controleert (snij)gereedschappen (standtijd, mec/man, ) - Verzamelt materiaal en gereedschap en beoordeelt de conformiteit ervan - (De)monteert (snij)gereedschappen in/op de machine of installatie en stelt ze af - Bergt (snij)gereedschappen veilig op 5

6 - Vervangt en onderhoudt (snij)gereedschappen - Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen Stelt (houtbewerkings)machines in en om (co 01024) - Raadpleegt (technische) voorschriften en productfiches - Stelt de juiste aanvoersnelheid en toerental in - Stelt de parameters en coördinaten manueel of (semi)computergestuurd in - Roept een CNC -programma op - Voert eenvoudige aanpassingen uit in een CNC-programma - (De)monteert en stelt hulpstukken en beveiligingen in - Maakt een proefstuk - Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen CNC = computerised numeric control Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de (houtbewerkings)machines (co 01025) - Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na - Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen - Doet veiligheidscontroles aan de (houtbewerkings)machines - Merkt afwijkingen, storingen of de nood aan preventief onderhoud aan de (houtbewerkings)machine op - Evalueert veiligheidsrisico s en neemt gepaste maatregelen - Meldt problemen aan de verantwoordelijke - Legt de werkzaamheden stil indien nodig Bewerkt onderdelen met (houtbewerkings)machines (co 01026) - Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches - Bepaalt de te gebruiken machines - Controleert de beveiliging voor het opstarten - Start, stopt en bedient de machines om hout te bewerken - Schaaft tot ontruwde vlakken - Boort gaten - Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, ) - Brengt (gebogen) profileringen aan - Maakt verbindingen - Schuurt werkstukken tot de gewenste afwerkingsgraad op - Maakt, indien nodig, gebruik van mallen - Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde - Gebruikt (NC) (houtbewerkings)machines - Gebruikt (C)NC bewerkingscentra - Controleert kwaliteit en maatvoering - Gebruikt meet- en controlegereedschap - Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen Vergaart onderdelen (verlijmen, samenvoegen, opspannen, nagelen, nieten, schroeven, demontabel assembleren, ) (co 01027) - Leest (werk)tekeningen en plannen en leidt af welke onderdelen (demontabel) vergaard kunnen worden - Bepaalt of bepaalde oppervlaktebehandelingen voor de vergaring moet komen - Verlijmt verbindingsgedeelten 6

7 - Voegt de onderdelen volgens een logische werkvolgorde samen - Past manuele en machinale opspantechnieken toe - Gebruikt persmachines - Past mechanische verbindingstechnieken toe (nagelen, nieten, schroeven, ) - Verwijdert lijmresten - Controleert de kwaliteit, haaksheid en maatvoering - Stapelt en merkt voor de volgende productiefase - Gebruikt elektrisch en pneumatisch handgereedschap - Gebruikt meet- en controlegereedschap - Gebruikt opspangereedschap Voert preventief basisonderhoud uit van de (houtbewerkings)machines (co 01028) - Merkt noodzaak aan technisch onderhoud op - Plaatst de (houtbewerkings)machines in veiligheidsmodus voor het uitvoeren van onderhoud - Houdt zich aan het onderhoudsplan en -richtlijnen - Voert eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uit - Rapporteert problemen aan de technicus of de verantwoordelijke - Registreert basisonderhoud Transporteert grondstoffen, constructieonderdelen en materialen (intern, op de bouwplaats, ) (co 01029) - Houdt zich aan procedures en voorschriften - Verplaatst veilig en op ergonomisch verantwoorde wijze - Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde - Verpakt, beschermt voor transport (vochtigheid, temperatuur, lichtinval, ) - Laadt, lost (interne)transportmiddelen conform de richtlijnen (max. gewicht, aantal, ) - Bevestigt en beveiligt tegen vervoersrisico s (het zekeren van ladingen, ) - Transporteert op de werf/bouwplaats of plaats van bestemming - Gebruikt (interne)transportmiddelen, waarvoor hij bevoegd is - Past hef- en tiltechnieken toe - Organiseert tussentijdse opslag op de werf/bouwplaats rekening houdend met de bouwplaatsomstandigheden - Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen Specifieke activiteiten Droogt hout (co 01030) - Houdt zich aan de voorgeschreven droogprocedure - Stapelt en lat het hout correct op - Past het voorgeschreven droogschema toe - Volgt het droogproces op (houtvochtgehalte, relatieve luchtvochtigheid, visueel controle (droogfouten), ) - Houdt de drooggegevens bij - Gebruikt meet- en controlegereedschap - Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen Behandelt oppervlakken van daktimmerelementen (schuren, beschermen, ) (co 01031) - Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches 7

8 - Bereidt beschermingsproducten voor - Brengt manueel en/of machinaal beschermingslagen aan - Controleert visueel de kwaliteit van de behandelde oppervlakte - Gebruikt schuurmachines - Gebruikt afwerkingsgereedschappen en apparatuur Stelt de situatie op de bouwplaats in functie van de eigen werkzaamheden vast en bereidt de plaatsing voor (co 01032) - Neemt kennis van de eigen werkopdracht - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen - Controleert de levering (aantal, compleetheid, juistheid, ) in functie van de eigen werkzaamheden - Neemt de planning door - Beoordeelt de bouwplaats, in functie van de eigen werkzaamheden - Traceert en controleert de nutsvoorzieningen, - Zet de bouwwerken uit - Signaleert grote aanpassingen aan nutsvoorzieningen en/of omgeving aan leidinggevende/verantwoordelijke - Bepaalt een optimale werkvolgorde - Verwijdert losse en vaste elementen - Recycleert selectief - Brengt signalisatie aan Zet onderdelen van daktimmerwerk uit (co 01033) - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen - Meet de afmetingen van een constructie of een gedeelte van een constructie uit - Maakt schetsen en detailtekeningen - Berekent de ware groottes van randen en hoeken - Zet daktimmerelementen op ware grootte uit - Zaagt de onderdelen op de juiste afmeting - Maakt een modelspant Vervaardigt daktimmerelementen op de bouwplaats (co 01034) - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen - Bepaalt visueel hoe houtelementen optimaal uit gevierschaald hout gehaald kunnen worden - Kort de onderdelen op de juiste afmeting af - Controleert bewerkt constructiehout visueel op sterkte - Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde - Brengt merktekens aan op de werkstukken - Schrijft onderdelen volgens een éénvormige afschrijvingsmethode en maataanduiding af Begeleidt het aanslaan, hijsen en heffen van daktimmerelementen op de bouwplaats (co 01035) - Kiest het gepaste hijs- en hefmiddel - Past steigers aan - Slaat lasten aan - Geeft instructies aan de bediener van het hijsmiddel Plaatst daktimmerelementen (spanten/gordingen, dakkapellen, ) (co 01036) - Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen - Voert kleine aanpassingen uit aan de omgeving (nutsvoorzieningen, ) 8

9 - Plaatst ringbalken - Monteert en verankert houten en metalen kolommen en liggers - Monteert dakelementen - Verzekert de aansluiting met de ruwbouw - Verankert en beschermt daktimmerelementen tegen wisselende weersomstandigheden tijdens de opbouw - Voorkomt koudebruggen en lekken in het lucht- en dampscherm - Controleert de kwaliteit en maatvoering - Gebruikt elektrisch en pneumatisch handgereedschap - Gebruikt controle- en meetgereedschap - Meldt problemen aan leidinggevende/verantwoordelijke - Gebruikt hijstoestellen Renoveert/restaureert daktimmerwerk (co 01037) - Controleert de daktimmerconstructie - Stelt de gebreken (loodstanden, hoogtepeilen, vlakheid, schade, ) vast - Bepaalt welke onderdelen kunnen hergebruikt worden en welke moeten vernieuwd worden - Beveiligt de daktimmerconstructie (onderschoren, signalisatie, ) - Verwijdert ongezonde delen uit de daktimmerconstructie - Maakt een aangepast vervangstuk - Demonteert daktimmerelementen - Vervangt en/of verstevigt daktimmerelemenenten - Herstelt het daktimmerwerk met de geschikte verbindingstechniek of stuiknaad zonder demontage van de daktimmerelementen - Beschermt daktimmerelementen tegen aantastingen - Controleert kwaliteit en maatvoering - Meldt problemen/afwijkingen aan leidinggevende/verantwoordelijke Werkt de daktimmerelementen af (co 01038) - Werkt onvolkomenheden aan het daktimmerwerk bij - Kit, indien nodig, af - Controleert de kwaliteit van het uitgevoerde werk - Meldt problemen/afwijkingen aan leidinggevende/verantwoordelijke Werkt veilig op daken (co 01039) - Selecteert de gepaste valbeveiliging - Brengt de gepaste valbeveiliging aan - Gebruikt de gepaste valbeveiliging 2.2 DESCRIPTORELEMENTEN Kennis - Basiskennis van residentiële elektriciteits-, sanitair- en CV werken (gereedschappen, materialen, planlezen) - Basiskennis algemene principes EPB - Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken 9

10 - Basiskennis van milieuzorgsystemen en -voorschriften in functie van de eigen werkzaamheden - Basiskennis van brandwerende, thermische en akoestische isolatiematerialen - Basiskennis van lucht- en dampscherm - Basiskennis van bouwfysica - Basiskennis sterkteleer - Kennis van bouwknopen - Kennis van sorteerregels voor structuurhout (visuele sterktesortering, ) - Kennis voorschriften rond afval en gevaarlijke producten (o.a. asbest, ) - Kennis veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften - Kennis van het productieproces van daktimmerwerk - Kennis van informatiebronnen - Kennis van vakterminologie - Kennis van werkdocumenten, tekeningen en plannen - Kennis van hout en plaatmaterialen - Kennis van sorteerklassen, weerstandsklassen, sterkteklassen en duurzaamheidsklassen van (voorbehandeld) constructiehout en de bijhorende attesteringen - Kennis van materialen en gereedschappen - Kennis van droogcyclussen van hout - Kennis van elektrisch en pneumatisch handgereedschap - Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden - Kennis van randapparatuur - Kennis van afschrijfmethodes - Kennis van snijgereedschappen - Kennis van (CNC ) (houtbewerkings)machines - Kennis van verspaningstechnologie en -technieken - Kennis van bewerkingsmethodes - Kennis van constructie- en verbindingstechnieken voor daktimmerwerk - Kennis van opspansystemen - Kennis van de lijmsoorten - Kennis van montagetechnieken - Kennis van (interne) transportmiddelen - Kennis van verpakkingstechnieken - Kennis van laad- en zekeringstechnieken - Kennis van bevestigingsmiddelen voor daktimmerelementen - Kennis van schoringstechnieken voor daktimmerelementen - Kennis van stuttingstechnieken voor daktimmerelementen - Kennis van plaatsing- en bevestigingsmethodes voor daktimmerelementen - Kennis van aansluitingstechnieken van daktimmerelementen aan de ruwbouw - Kennis van beschermingsproducten voor daktimmerwerk - Kennis van beschermingstechnieken voor daktimmerelementen - Kennis van gebreken aan dakconstructies - Kennis van restauratie- en renovatietechnieken voor daktimmerwerk - Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen - Kennis van elementaire wiskunde - Kennis van driehoeksmeetkunde - Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties - Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen 10

11 - Kennis van (veiligheids)pictogrammen - Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken - Kennis van etikettering en productidentificatie - Kennis van daktypes en -onderdelen - Kennis van valbeveiliging - Kennis van aanslag-, hijs- en hefmiddelen en -technieken - EPB = de regelgeving omtrent het realiseren van energiezuinige, comfortabele gebouwen - CNC = computerised numeric control Cognitieve vaardigheden - Het kunnen lezen en interpreteren van werkdocumenten, tekeningen en plannen en deze gegevens vertalen naar zijn eigen werkzaamheden - Het mondeling en/of schriftelijk kunnen rapporteren aan de leidinggevende en efficiënt communiceren met collega s en derden - Het kunnen identificeren van verschillende houtsoorten en plaatmaterialen - Het kunnen nagaan van de classificaties en attesteringen van (voorbehandeld) constructiehout - Het kunnen controleren en uitvoeren van de werkopdracht volgens de planning, werktekeningen en plannen, de voorschriften en productfiches - Het schematisch kunnen voorstellen van details - Het kunnen raadplegen van technische bronnen en het afleiden van (productie)gegevens uit o.a. werktekeningen en plannen - Het kunnen drogen van hout - Het kunnen selecteren van structuurhout volgens de sorteerregels - Het kunnen berekenen van afmetingen voor het bewerken van hout en plaatmateriaal - Het (visueel) kunnen identificeren van afwijkingen en gebreken aan de grondstoffen en eindproducten - Het kunnen bijhouden van gegevens over het verbruik van materiaal en het productieverloop - Het manueel of computergestuurd kunnen instellen van (houtbewerkings)machines - Het kunnen starten, bedienen en stoppen van de (houtbewerkings)machines om een zo efficiënt mogelijke productie te realiseren - Het kunnen uitvoeren van veiligheidscontroles - Het kunnen naleven van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften - Het kunnen uitvoeren van preventief basisonderhoud - Het kunnen controleren van de situatie op de bouwplaats in functie van de eigen werkzaamheden - Het kunnen uitvoeren van kleine aanpassingen aan de omgeving (nutsvoorzieningen, ruwbouw, ) - Het (visueel) kunnen identificeren van afwijkingen en gebreken aan te renoveren/restaureren daktimmerwerk - Het kunnen voorbereiden van de plaatsing van daktimmerelementen met het geschikte gereedschap en materiaal - Het kunnen uitzetten van daktimmerwerk - Het kunnen identificeren van bouwknopen - Het kunnen toepassen van kwaliteitscontroles met de geschikte instrumenten 11

12 Probleemoplossende vaardigheden - Het gepast kunnen reageren op vastgestelde problemen met betrekking tot kwaliteit, veiligheid, milieu, proces en techniek rekening houdend met de voorschriften/procedures - Het kunnen bijsturen van de werkopdracht bij onvoorziene omstandigheden - Het kunnen oplossen van eenvoudige problemen aan de omgeving of het product bij de plaatsing - Het kunnen bijstellen van de (houtbewerkings)machines bij afwijkingen aan de bewerkte werkstukken - Het kunnen aanpassen van de eigen planning aan wijzigende omstandigheden - Het kunnen bijsturen van de eigen werkzaamheden om koudebruggen en lekken in het lucht- en dampscherm te vermijden - Het proactief kunnen nemen van gepaste maatregelen bij veiligheidsrisico s rekening houdend met de voorschriften/procedures Motorische vaardigheden - Het kunnen werken op hoogte - Het kunnen bedienen van elektrisch en pneumatisch handgereedschap - Het kunnen hanteren van handgereedschap - Het kunnen in- en omstellen van (houtbewerkings)machines - Het kunnen bedienen van de (houtbewerkings)machines - Het kunnen aanbrengen van lijmen, beschermingsmiddelen, volgens voorschriften van de fabrikant - Het kunnen gebruiken van toestellen voor (intern) transport - Het kunnen gebruiken van meet- en controletoestellen - Het kunnen toepassen van de juiste ergonomische hef- en tiltechnieken - Het kunnen plaatsen en afwerken van daktimmerelementen volgens de werkopdracht - Het kunnen demonteren van daktimmerelementen - Het kunnen vervangen/herstellen/verstevigen van daktimmerelementen volgens de werkopdracht - Het kunnen aanslaan, hijsen en heffen van daktimmerelementen - Het kunnen aansluiten van daktimmerelementen aan de ruwbouw - Het kunnen stutten en schoren Omgevingscontext - Dit beroep wordt uitgeoefend in de werkplaats en/of op bouwplaatsen (nieuwbouw), in bewoonde of in gebruik zijnde gebouwen (renovatie/restauratie) binnen ondernemingen en vergt de nodige mobiliteit en contactvaardigheid. - Dit beroep wordt meestal in teamverband uitgeoefend, meestal in een onderneming waar de nodige flexibiliteit belangrijk is om zich aan te passen aan wijzigingen van planning, omgeving, weersomstandigheden, grondstoffen en machines. - De werkopdrachten worden vaak strikt afgebakend in de tijd en er heersen in veel gevallen strikte deadlines, wat resultaatgerichtheid, stressbestendigheid en doorzettingsvermorgen vraagt. 12

13 - De hout- en bouwsector kennen veel reglementeringen, normen, aanbevelingen en technische voorlichtingsfiches inzake kwaliteit, veiligheid, gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu en duurzaam bouwen. Verspilling en de rijzende afvalberg dwingen tot een economische en ecologische omgang met en hergebruik van grondstoffen en materialen. - Binnen dit beroep maakt men gebruik van elektrisch en pneumatisch gereedschap. Dit kan gevaar inhouden voor het oplopen van snijwonden, het klem raken van de machine, de terugslag van het werkstuk en/of van de machine, het stoten tegen voorwerpen, gevaar voor elektrocutie,. - Bij het werken met machines kan er lawaaihinder en (hout)stof voorkomen. - De situatie op de werkplek kan het dragen van lasten en werken in moeilijke houdingen en omstandigheden impliceren. - Bij het werken op daken bevindt men zich op hoogte, wat impliceert dat men geen hoogtevrees mag hebben en bijkomende aandacht moet besteden aan valbeveiliging. - Het bijblijven met de (technologische) ontwikkelingen binnen de sector vergt leergierigheid en het volgen van (verplichte) opleidingen. Handelingscontext - Oog hebben voor kwaliteit en de tevredenheid van de klant door met zorg, toewijding en zin voor esthetiek te werken. - Op constructieve en gebruiksvriendelijke wijze uitwisselen van informatie met klanten, collega s en derden. - Aandacht hebben voor gevaarlijke situaties, veiligheidssignalisatie op de werkplek/bouwplaats respecteren en PBM s en CBM s met zorg gebruiken en onderhouden. - Omzichtig omgaan met grondstoffen en producten, rekening houdend met veiligheidsvoorschriften. - Zorgvuldig en nauwkeurig gebruiken van (houtbewerkings)machines, gereedschappen en materialen. Autonomie Is zelfstandig in - het uitvoeren van de plannen en voorbereiden van de eigen werkzaamheden - het opmeten, hout-, meet- en materiaalstaat opstellen, zaagplan opmaken en bepalen van de werkvolgorde - het uitvoeren van de werkzaamheden, voorbereiden, het bewerken, vergaren, plaatsen, opbouwen, afwerken en controleren - datgene wat binnen de opdracht en competentie ligt te veranderen en aan te passen indien nodig Is gebonden aan - een ontvangen werkopdracht en tijdsplanning - veiligheids- en milieuvoorschriften, technische voorschriften, productfiches, werktekeningen en plannen Doet beroep op 13

14 - leidinggevende voor de werkopdracht, (productie)gegevens, planning, melden van problemen/storingen en bijkomende instructies - (onderhouds)technieker en/of derden bij storingen, technische interventies en/of onderhoud aan het machinepark Verantwoordelijkheid - Het efficiënt functioneren in een onderneming - Het milieubewust, kwalitatief en veilig uitvoeren van de werken - Het veilig en ordelijk organiseren van de werkplek - Het veilig uitvoeren van werken op hoogte - Het voorbereiden en plannen van de eigen werkzaamheden voor de productie - Het controleren van de voorraad grondstoffen en materialen in functie van de werkopdracht - Het voorbereiden van de grondstoffen op de werkopdracht - Het selecteren, controleren van (snij)gereedschappen en monteren op de (houtbewerkings) machines - Het om- en instellen van de (houtbewerkings)machines - Het controleren van de veiligheidsvoorzieningen van de (houtbewerkings)machines - Het bewerken van onderdelen met (houtbewerkings)machines - Het vergaren van onderdelen - Het uitvoeren van preventief basisonderhoud van de (houtbewerkings)machines - Het transporteren van grondstoffen, constructie-onderdelen en materialen - Het behandelen van oppervlakken van daktimmerelementen - Het vaststellen van de situatie op de bouwplaats in functie van de eigen werkzaamheden en de plaatsing voorbereiden - Het uitzetten van onderdelen van daktimmerelementen - Het vervaardigen van daktimmerelementen op de bouwplaats - Het begeleiden van het aanslaan, hijsen en heffen van daktimmerelementen op de bouwplaats - Het plaatsen van daktimmerelementen (spanten/gordingen, dakkappellen, ) - Het renoveren/restaureren van daktimmerwerk - Het afwerken van de daktimmerelementen - Het veilig werken op daken 2.3 ATTESTEN Wettelijke attesten Er zijn geen wettelijke attesten. Vereiste attesten Er zijn geen vereiste attesten, maar voor het uitoefenen van bepaalde werkzaamheden en/of risicovolle taken zijn bepaalde attesten en/of certificaten vereist, zoals VCA, attest veilig werken op hoogte, 14

15 Instapvoorwaarden Geen vereisten. 3. Arbeidsmarktrelevantie / maatschappelijke relevantie 3.1 ARBEIDSMARKTRELEVANTIE Tewerkstelling Vanuit de sector Bouw bestaan er geen aparte cijfers voor de daktimmerman, maar wel van schrijnwerker-timmerman. Deze bevatten de houtskeletbouwer, binnen- en buitenschrijnwerker en de daktimmerman Cijfers schrijnwerker-timmerman: Vacatures Onderstaande vacaturecijfers zijn gebaseerd op het volgende bij de VDAB gecodeerd beroep: Schrijnwerker - timmerman: daktimmer I. Aantal vacatures (in het normaal economisch circuit zonder uitzendopdrachten en indien beschikbaar het aantal vacatures voor uitzendopdrachten) en aandeel in de sector i. Spreiding over de betrokken sectoren 15

16 ii. Aantal openstaande vacatures (aantal, spreiding, evolutie) - Openstaande vacatures (aantal, evolutie) - Openstaande vacatures (aantal, spreiding) 16

17 II. Evolutie van het aantal vacatures (in de tijd) III. Spreiding van het aantal vacatures per provincie en/of regio IV. Aantal niet werkende werkzoekenden einde december 2012 op basis van max. 8 beroepsaspiraties V. Knelpuntberoep i. Zo ja, duiding oorzaak (kwantitatief/kwalitatief) Het beroep van daktimmerman is een kwalitatief knelpuntberoep. Daktimmerman is een structureel 17

18 kwantitatief knelpuntberoep. De hogere vervangingsvraag omwille van de oudere leeftijdsstructuur van de werknemers in de bouw en de geringe instroom van schoolverlaters bestendigen het knelpunt. 4. Samenhang Daktimmermannen komen vooral in de bouwsector voor. De houtbewerkers kunnen in twee grote clusters worden ingedeeld, de schrijnwerker-timmerman en de meubelmaker-interieurbouwer. Daktimmerman behoort tot de eerste groep. De diverse beroepen binnen deze clusters beschikken over heel wat gemeenschappelijke competenties. Dat houdt ondermeer in dat mits een aanvullende opleiding daktimmermannen in verschillende beroepen/sectoren inzetbaar zijn. Er bestaat ook een verwantschap met de dakdekkers. Ook al zijn er duidelijke verschillen, toch kennen de dakdekkers dezelfde toegang tot het beroep. De Vestigingswet, gepubliceerd in het KB van 29 januari 2007, schaart het plaatsen en herstellen van het dakgebinte onder de dakdekkers- en waterdichtingsactiviteiten. Er wordt wel een uitzondering gemaakt worden voor de plaatsingen en herstellingen die worden uitgevoerd door ondernemingen die hoofdzakelijk algemeen schrijnwerk of het plaatsen/herstellen van schrijnwerk als activiteit uitoefenen. Dakdekkers en daktimmermannen kennen dan ook gemeenschappelijke activiteiten en competenties. Dit betekent dat daktimmermannen, mits het verwerven van bijkomende competenties, inzetbaar zijn als dakdekker en vice versa. 5. Updates Duurzaam Relatief duurzaam Beperkt duurzaam Het beroepskwalificatiedossier voor het beroep van daktimmerman is relatief duurzaam. Veel vernieuwing wordt er niet verwacht. De vernieuwingen die zich voordoen hebben anderzijds weinig impact op het werk. Wat de productinnovatie betreft stellen we vast dat er een aantal nieuwe, duurzamere, (hout)producten en plaatmaterialen hun intrede doen. In het kader van een evolutie naar strengere 18

19 milieueisen en steeds duurzamere technieken en constructiemethodes zal de aandacht voor de EPBregelgeving en de correcte uitvoering van bouwknopen alleen maar toenemen. Het zal later blijken of deze evoluerende eisen en productinnovaties nog bijkomende impact zullen hebben op de reeds beschreven competenties uit dit beroepskwalificatiedossier. Algemeen wordt aangenomen dat vakmanschap belangrijk blijft. Het huidige beroepskwalificatiedossier is bijgevolg vrij duurzaam. Hierbij moet wel steeds rekening worden gehouden met mogelijke wijzigingen in Europese richtlijnen en/of regionale regelgevingen die kunnen leiden naar attesten en certificaten. 19