Athene introduceert de democratie
|
|
- Jasper van der Wal
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het oude Griekenland Athene introduceert de democratie macht het vo l Athene is een onooglijk plaatsje in Griekenland. Er wonen geen grote kunstenaars of denkers. De stad heeft geen koloniën en verliest de meeste oorlogen. Niets wijst erop dat Athene geschiedenis zal schrijven, maar dan ontstaat er een idee dat van groot belang zal zijn voor de ontwikkeling van de wereld. DOOR THERESE BOISEN HAAS SOLON 46 Historia
2 Griekenland bestaat uit 800 grote en kleine stadstaten. Hun taal en Griekenland cultuur zijn het Athene enige wat ze Sparta gemeen hebben, en ze liggen voortdurend met elkaar overhoop. Het militaristische Sparta is de sterkste stadstaat. De drie vaders van de democratie Solon, Clisthenes en Pericles lieten zien dat het volk een staat kan regeren. SCANPIX/AKG-IMAGE, MUSEO NAZIONALE NAPOLI, THE OHIO STATEHOUSE & SHUTTERSTOCK NES CLISTH E E R I CLE P Historia S Print: wso Status: PDF PROCES Layout: ac Red.sek: tw n a a t! k l o Griekenland/oudheid
3 Het oude Griekenland athene onder de tiran Athene was de grootste plaats van Griekenland, maar stelde niet veel voor. De stad had geen imposante bouwwerken. MARY EVANS V.CHR. Een stad als vele andere Niet ver van de Egeïsche Zee ligt Athene in een vlakte tussen twee heuvels. Midden op de vlakte verrijst een steile krijtrots met een burcht erop. Rond de Akropolisrots staan kleine huisjes zonder ramen en in de buurt is een marktplein, de agora, begroeid met platanen. In de straten hangt de stank van keukenafval en ontlasting. In de 7e eeuw v.chr. is Athene een onbeduidend stadje in Griekenland, dat in totaal zo n 800 stadstaten omvat. Veel daarvan hebben maar een paar honderd inwoners. De staten zijn onafhankelijk, maar hebben een godsdienst en oude tradities gemeen: het feest voor Zeus, de Olympische Spelen, het heiligdom in Delphi en het epos van Homerus over Troje. Cultureel en militair zijn de Grieken geen partij voor hun buren rond de Middellandse Zee: het geavanceerde Egypte, het machtige Perzië en het rijke Fenicië. Niets wijst erop dat Athene de wereldgeschiedenis in zal gaan. Met zijn inwoners is het weliswaar de grootste stadstaat van Griekenland, maar het heeft geen koloniën, geen bekende wetenschappers of filosofen, geen imposante bouwwerken, geen grote legerleiders en oorlogen worden doorgaans verloren. Athene is een stad van boeren, ambachtslieden en handelaren gewone mensen, met een kort en zwaar leven. De macht is in handen van een kleine elite, die van de mythische helden af zou stammen. Olijfolie maakte Athene rijk Het geheim van de rijkdom van Athene in de 6e eeuw v.chr. was een klein boompje: de olijfboom. Volgens de mythe had de godin Athene de boom aan de stad geschonken als teken van haar bescherming, en de Atheners wisten het cadeau flink uit te buiten. Halverwege de eeuw moesten de boeren hun olieproductie opvoeren en gingen kooplui de olie exporteren. Voor het transport werd de olie in kruiken gedaan, en de pottenbakkers van de stad verhieven het decoreren van aardewerk tot een kunst. Kooplui hadden handelsschepen nodig, waardoor scheepsbouwers volop werk hadden. En in de handelsplaatsen rond de Middellandse Zee kwamen de kooplui in contact met nieuwe kennis, die ze mee naar huis namen. SCANPIX/AKG-IMAGES Laatste tiran van Athene was wrede despoot In het Grieks betekende tiran slechts alleenheerser. Pas nadat Hippias tiran was geworden, kreeg het zijn moderne betekenis. Zijn titel was tiran, maar daar keken de oude Grieken niet van op. Begin 6e eeuw v.chr. betekende dat simpelweg alleenheerser en Pisistratus was zeer geliefd bij de bevolking van Athene. De bronnen beschrijven hem als een genadig heerser, die onder meer een netwerk van aquaducten bouwde om de watervoorziening te verbeteren. Hij riep ook een systeem van reizende rechters in het leven die de rechten van de burgers beschermden, en hij verlaagde de belasting voor de armen. Toen Pisistratus in 527 v.chr. stierf, kwamen zijn zoons Hippias en Hipparchos aan de macht. Zij leken aanvankelijk het milde bewind van hun vader voort te willen zetten. Maar toen Hipparchos vermoord werd, was dat voor Hippias een grote schok. Langzaam werd hij paranoïde en voerde hij een schrikbewind, tot de Atheense elite er genoeg van had. In 510 v.chr. haalde ze de stad Sparta over om hem af te zetten. Sparta wilde een marionet aan de macht brengen, maar na de inval volgde een burgeroorlog van twee jaar tussen de adellijke families. 48 Historia
4 Voetsoldaat kostte adel zijn macht Eeuwenlang was de verdediging van de Griekse steden een taak van de adel: alleen edellieden konden zich paarden en wapens veroorloven. Hierdoor kregen ze veel land in hun bezit en hadden ze invloed bij de tirannen die in de stadstaten de macht grepen. Maar al in de 8e eeuw v.chr. werd er aan dit stelsel getornd toen een nieuw type soldaat zijn intrede deed op het slagveld: de hopliet. Zijn eenvoudige uitrusting bestond uit een lans, zwaard, helm, schild, kuras en een paar scheenplaten. Meer had een Griekse voetsoldaat niet nodig. De uitrusting was zo goedkoop dat de meeste vrije mannen van Athene oorlog konden voeren. Als dank voor hun inzet konden ze invloed uitoefenen op het bestuur, waardoor de oude privileges van de Atheense adel langzaam verdwenen. Gewone burgers waren nu gelijkwaardige verdedigers van de stad, en via de democratie hadden de hoplieten toegang tot de macht in de stadstaat. SOLON vocht voor gelijkheid Begin 6e eeuw v.chr. ging in Athene de roep om rechtvaardigheid steeds luider klinken. Volgens de burgers misbruikte de adel zijn macht, bijvoorbeeld door boeren met schulden als slaven te verkopen. In deze grimmige sfeer werd de edelman Solon in 575 v.chr. aangesteld als hoogste ambtenaar van de stad. Hij stelde dat alle vrije mannen gelijk waren voor de wet, en niemand mocht de wet naar zijn hand kunnen zetten. Daarom liet hij de wetten opschrijven, zodat ze niet meer gemanipuleerd konden worden. Ook bevrijdde hij duizenden burgers uit de slavernij. In de tijd van Solon heerste er armoede in Athene, en was er vaak een gebrek aan voedsel. Solon zag een oplossing in economische groei. Hij haalde buitenlandse kooplieden naar de stad en liet de boeren hun productie van olijfolie opvoeren, die erg gewild was in het buitenland. Daarnaast verbood hij de export van graan, zodat er genoeg eten was. Dit beleid had veel succes: tot Solons dood in 558 v.chr. maakte Athene een bloeitijd door. MUSEO NAZIONALE, NAPOLI Print: wso Status: PDF PROCES Layout: ac Red.sek: tw SCANPIX/AKG-IMAGES VIJANDEN Sparta was Athenes eeuwige rivaal Athene stelde nog niet zo veel voor toen de stadstaat Sparta uitgroeide tot een militaire machtsfactor. De Spartanen leefden als soldaten en waren altijd gevechtsklaar. Hoewel het maar inwoners had, slaagde Sparta er in de 7e eeuw v.chr. in grote delen van het Griekse vasteland in handen te krijgen. Toen de bloeitijd van Athene begon, waren de twee steden elkaars tegenpolen. Pas toen Athene in 477 v.chr. de zogeheten Delische Bond oprichtte, een militair bondgenootschap met zo n 100 leden en een enorme vloot onder leiding van Athene, was de stad in militair opzicht opgewassen tegen Sparta, dat de oprichting van de bond vergeefs probeerde te voorkomen. Solon stimuleerde de Atheense economie en hervormde het rechtswezen.
5 Het oude Griekenland Democratie ontluikt Op de agora telt elke stem Op het centrale plein, de agora, is het een drukte van belang. 40 keer per jaar komen hier de vrije mannen van de stad bijeen zo n om over belangrijke kwesties te stemmen, zoals de invulling van hoge posities in het stadsbestuur, nieuwe wetten of oorlogsverklaringen. De discussie op de agora bestaat met name uit monologen voor een echt V.CHR. debat is het er te druk en als iedereen zijn zegje heeft gedaan, volgt de stemming door middel van handopsteking. Nog niet lang geleden hadden alleen adellijke families dit recht, maar nu praten alle Atheners volop mee. Vooral boeren en kooplui willen graag laten zien dat ze niet onderdoen voor grootgrondbezitters. Maar ook ambachtslui en zelfs dagloners verdringen zich op Elk jurylid van de volksrechtbank had twee schijven om mee te stemmen. De schijf met het gat stond voor schuldig. SCANPIX/AKG-IMAGES het plein aan de voet van de Akropolis. Voor sommigen wordt de politiek zo n belangrijke bezigheid dat ze geen tijd meer hebben voor andere zaken. Op de agora telt elke stem. En wie zijn voorstel aangenomen wil krijgen, moet de meerderheid zien te overtuigen. Thuisblijvers worden overigens met de nek aangekeken: de democratie is een gift waaraan iedereen moet bijdragen. De Atheners waren democraten in hart en nieren. Zeker een keer per week kwamen ze bijeen op de agora. BRIDGEMAN Verboden voor idioten In principe had elke vrije man een stem, maar de Atheners zagen in dat niet iedereen geschikt was voor de politiek. Zoals de idioot. Een idioot was een man die niet geschikt was voor een ambt vanwege gebrekkige geestelijke vermogens. Verder deed hij geen vlieg kwaad. Veel gevaarlijker was de sycofant. Hij verdiende geld met burgers aan te klagen of de chanteren door met een rechtszaak tegen hen te dreigen. Dit was een ernstig vergrijp, waarvoor sycofanten op de mesthoop werden gegooid. Afgezien van idioten en sycofanten werd van iedereen verwacht dat hij zijn steentje aan de democratie bijdroeg. Alle mannen moesten meevergaderen, anders kregen ze een boete. Gekozenen gingen op dieet De Atheense democratie was een tijdrovend proces. Voor arme vrije mannen was het een probleem dat ze een dagloon misliepen als ze in een jury of in de Raad van 500 zaten. Om ervoor te zorgen dat alle bevolkingsgroepen gelijk vertegenwoordigd waren, kregen burgers een zogeheten dieet: een muntje dat elke deelnemer aan een vergadering na afloop kon inwisselen voor contant geld. 50 Historia
6 WETGEVENDE MACHT Clisthenes deelde Athene in 140 demen in, die elk uit 10 stammen (phylai) bestonden. Alleen vrije mannen boven de 30 mochten aan de volksvergadering deelnemen, in de Raad van 500 zitten of lid van een jury worden. Vrouwen en slaven speelden geen rol in de politiek. Water gaf tijd aan RECHTERLIJKE MACHT De man die de geschiedenis in zou gaan als grondlegger van de democratie was bepaald geen man van het volk. Clisthenes was een telg van een adellijk geslacht, woonde in een paleis en was steenrijk. Onder de tiran Hippias had hij Athene moeten ontvluchten, net als vele anderen door wie de tiran zich bedreigd voelde. In het geval van Clisthenes was dat terecht. Al generaties lang had zijn familie de macht proberen te grijpen, en na de val van Hippias in 510 v.chr. leek dat te gaan lukken. Slechts één rivaal stond Clisthenes in de weg: Isagoras, die helaas een verbond met Sparta gesloten had. Een burgeroorlog brak uit. Er is weinig bekend over het leven van Clisthenes, en we weten niet hoe hij aan zijn democratische ideeën kwam. Het staat echter vast dat hij zich in 508 v.chr. terugtrok uit de machtsstrijd en beloofde de zeggenschap aan de burgers te geven. In de maanden daarna zette hij met zijn bondgenoten een stelsel van democratische instanties op die elkaar controleerden, waardoor corruptie, nepotisme en despotisme uitgebannen werden. Toen Clisthenes een jaar later stierf, bloeide de democratie volop. THE OHIO STATEHOUSE UITVOERENDE MACHT Een rechtszaak mocht niet langer dan een dag duren. Daarom werd de spreektijd met behulp van een waterklok beperkt tot zes minuten per persoon. Print: wso Status: PDF PROCES Layout: ac Red.sek: tw Scheiding der machten CLISTHENES vader van de democratie VIJANDEN Perzen lagen op de loer De Atheense democratie was nog geen 20 jaar oud toen het stelsel ernstig bedreigd werd. In 490 v.chr. stuurde de Perzische koning Darius een enorme vloot naar Athene om het Griekse vasteland te veroveren. Aan boord was een oude bekende: de verdreven tiran Hippias, die naar Perzië was gevlucht. Hij keerde terug in Perzische dienst, oud en verbitterd. Tegen alle verwachtingen in wist Athene een leger van hoplieten op de been te brengen, dat naar Marathon marcheerde, waar de Perzen waren geland. Aan het eind van de slag waren 5000 Perzen dood en was de rest gevlucht. De zege verhoogde het aanzien van Athene en bewees de waarde van de democratie. We weten niet hoe Clisthenes eruitzag. Deze buste is gemaakt door het parlement van Ohio in de VS.
7 Het oude Griekenland het gouden tijdperk Pericles 5E EEUW V.CHR. Op de Akropolis verrezen nieuwe tempels en een 12 meter hoog beeld van de godin Athene. POLFOTO/CORBIS De munten met de uil staan symbool voor de macht van Athene. Athene wordt grootmacht I n de 5e eeuw v.chr. is Athene een bruisende stad die barst van het zelfvertrouwen. De Perzen zijn uit de Egeïsche Zee verdreven en de Delische Bond zorgt ervoor dat 100 stadstaten in geval van oorlog aan Atheense zijde staan. De stad geeft een vermogen uit aan de vloot: 60 schepen en man staan te allen tijde klaar om de belangen van Athene in het oostelijke Middellandse Zeegebied te verdedigen. Alle steden in het bondgenootschap worden democratisch bestuurd, maar Athene ziet erop toe dat de wetten niet te veel van zijn eigen wetten afwijken. Ook mogen de andere steden geen eigen munten slaan: alleen de Atheense met de uil zijn een geldig betaalmiddel. Athene spreidt zijn macht tentoon met het ene imposante bouwwerk na het andere gebouwen die een echt rijk waardig zijn. Op de Akropolis kijkt een 12 meter hoog gouden beeld van de godin Athene uit over de stad, en de tempel van het Parthenon met zijn ton spierwit marmer is oogverblindend. De grote man achter deze pracht en praal is de legerleider Pericles. Té machtige figuren werden verbannen Elk jaar kwam de volksvergadering bijeen om te bepalen of één man niet te machtig geworden was en voor 10 jaar verbannen moest worden. Dit was bedoeld om te voorkomen dat er weer een tiran op zou staan. De Atheners stemden over wie er verbannen moest worden door de naam van een kandidaat op een potscherf te schrijven, een zogeheten ostrakon. Iemand met voldoende stemmen werd geostraciseerd. Soms gebruikten politici deze stemming om zich van een rivaal te ontdoen. Toen de staatsman Pericles in 443 v.chr. aangeklaagd werd, wist hij verbanning te voorkomen door een rivaal die ook op de lijst stond zwart te maken. Filosoof ging te ver Er waren grenzen aan de vrijheid van meningsuiting in Athene. De dwarse filosoof Socrates ondervond dit aan den lijve. Een oude excentriekeling zorgde voor opschudding in het Athene van de 5e eeuw v.chr.: Socrates, die lange gesprekken voerde over de zin van het leven en alle gangbare denkbeelden op hun kop zette. Nu wordt Socrates als een groot filosoof gezien, maar in zijn tijd was hij omstreden. Al was Athene een democratie, er waren grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. In 399 v.chr. werd Socrates door een jury ter dood veroordeeld vanwege zijn slechte invloed op de jeugd. Socrates zou de jeugd hebben verpest. BRIDGEMAN 52 Historia
8 SCANPIX/AKG-IMAGES & 6000 man als rechters In Athene werden vonnissen door jury s geveld; professionele rechters kende de stad niet. Elk jaar werden 6000 willekeurige burgers aangewezen als jurylid. Zij moesten elke dag naar de agora, waar een apparaat bepaalde wie er die dag in de rechtbank moest werken. Alle 6000 potentiële juryleden legden een bordje met hun naam in een mand met de naam van hun phyle erop. Vervolgens deed de magistraat een openbare ambtenaar die de juryselectiemachine bediende de bordjes van elke phyle in de verticale rijen in het apparaat, waarna de namen getrokken werden. Archeologen hebben resten gevonden van de jurymachine op de agora van Athene. Wit balletje? Aan de slag als jurylid! Lees ook MACHINE WEES JURY S AAN 1: Balletjes gaan erin In de zijkant van de machine zit een buis met een trechter erop. De magistraat doet zwarte en witte marmeren balletjes in de trechter. Het aantal witte is gelijk aan het aantal rechtszaken en benodigde jury s. 2: De loterij kan beginnen De balletjes vallen in willekeurige volgorde in de buis, en met een pinnetje laat de magistraat er steeds een uit vallen. 3: Jury s aangewezen Als het eerste balletje wit is, worden de namen in de eerste horizontale rij geselecteerd voor de jury. Is het zwart, zijn ze vrij. Dit procedé wordt herhaald tot alle rechtbanken bemand zijn. Dankzij de machine zijn alle phylai gelijk vertegenwoordigd en is omkoping uitgesloten omdat niet bekend is wie er in een jury komen. Anton van Hooff: Athene Het leven van de eerste democratie, Ambo, 2012 Robin Osborne: Athens and Athenian Democracy, Cambridge University Press, 2010 Donald Kagan: Pericles of Athens and the Birth of Democracy, Free Press, 1991 Opgravingen van de Atheense agora: agathe.gr 2 1 Voor de juryselectie werden er 6000 naambordjes op de machine aangebracht. 3 S. DOW/AGATHE.GR PERICLES de atheense spindoctor De rijke edelman Pericles gedroeg zich niet zoals zijn klassegenoten toen hij op de macht in Athene uit was. Als eerste in de geschiedenis zocht hij brede steun voor zijn beleid, vooral onder de armen. Zo stelde hij een zeer strenge immigratiewet voor om de instroom van buitenlandse ambachtslieden te beperken. Zij kwamen bij bosjes naar Athene en werkten goedkoper dan hun plaatselijke collega s. In 451 v.chr. werd bij wet vastgelegd dat je alleen burgerrechten kreeg als allebei je ouders burgers van de stad waren. Hierdoor werden duizenden mensen tot slaaf gemaakt. De grootste verdienste van Pericles was de bouw van de tempel op de Akropolis, die ook politiek gemotiveerd was: het enorme project was niet alleen goed voor het aanzien van Athene, maar ook voor de werkgelegenheid in de stad. En iedereen wist aan wie hij zijn inkomsten te danken had. Dertig jaar lang was Pericles de invloedrijkste politicus van Athene. Hij werd maar liefst 16 keer gekozen als strateeg van de stad, en hij zorgde ervoor dat alle 100 Griekse stadstaten die lid waren van de Delische Bond een tribuut aan Athene afdroegen. Print: wso Status: PDF PROCES Layout: ac Red.sek: tw VIJANDEN SHUTTERSTOCK Democratie de nek omgedraaid Terwijl Athene geteisterd werd door de pest, een 27-jarige oorlog tegen Sparta en onbekwame politici, beleefde het Noord-Griekse koninkrijk Macedonië een bloeitijd. Het arme bergstaatje kreeg halverwege de 4e eeuw v.chr. een nieuwe koning, Philippus II. Hij bouwde een sterk leger op en besloot in 338 v.chr. Griekenland te onderwerpen. Datzelfde jaar versloeg hij het verenigde Griekse leger, waarna de meeste stadstaten lid moesten worden van de Korinthische Bond. Aan het eind van de eeuw was de Atheense democratie afgeschaft, en het zou ruim 2000 jaar duren voor het systeem er terugkeerde. Pericles maakte gebruik van de democratie om macht te verwerven.
Inleiding geschiedenis Griekenland
Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse
Nadere informatieInleiding geschiedenis Griekenland
Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse
Nadere informatieGeschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/101047
Geschiedenis Tijdvak 02 01 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 10 mei 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/101047 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieVraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving?
Vraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving? In Griekenland bestond de eerste grote beschaving van Europa. Vul het juiste antwoord in. Plaats waar de Griekse beschaving begon: Tijdstip
Nadere informatieVerslag Geschiedenis De Grieken
Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Griekse Politiek
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Griekse Politiek Samenvatting door een scholier 1106 woorden 16 september 2005 4,2 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Module 1 Hoofdstuk
Nadere informatietaal reliëf > stadstaten (polis / poleis) machtstrijd poleis (Athene <> Sparta) zelfde vijand Homerus
H2 GRIEKENLAND 1. Eenheid en verdeeldheid > Waarom? taal reliëf > stadstaten (polis / poleis) religie machtstrijd poleis (Athene Sparta) zelfde vijand Homerus Polis: - Acropolis - bestuur, rechtspraak,
Nadere informatieParagraaf 1: Griekse beschaving - TL 1
Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Floris Sieffers 07 October 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/65623 Dit
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De Grieks-Romeinse wereld
Samenvatting Geschiedenis De Grieks-Romeinse wereld Samenvatting door een scholier 2160 woorden 7 januari 2010 6,8 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 2, De Grieks-Romeinse
Nadere informatieGriekse beschaving hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62215 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie5,8. Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Begrippen:
Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november 2012 5,8 118 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Begrippen: Atheense democratie: een vorm waarbij het bestuur het volk (demos) via stemming
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken
Nadere informatieeen zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in
Werkblad 9 Ω Grieken en Romeinen Ω Les : Grieken: goden en mensen Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Griekenland heel belangrijk. Ze werden stadstaten genoemd.
Nadere informatie1 Belangrijk in deze periode
1 Belangrijk in deze periode De Romeinen en de Grieken zijn in hun tijd twee machtige volkeren. Ze hebben beiden zaken bedacht en uitgevoerd die ook nu voor ons eigen, hedendaagse leven belangrijk zijn.
Nadere informatieGeschiedenis hoofdstuk 3
Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.
Nadere informatieTijd van Grieken en Romeinen (3000 v.c. 500 na C.) / Oudheid * ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de
Tijdvakken Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.c. 500 na C.) / Oudheid K.A. * ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat * klassieke vormentaal
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatieIn het oude Rome De stad Rome
In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijd van Grieken en Romeinen: kern, perspectief en kenmerkende aspecten
Samenvatting Geschiedenis Tijd van Grieken en Romeinen: kern, perspectief en kenmerkende aspecten Samenvatting door Lotte 2036 woorden 19 juni 2017 5,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Oude Grieken. Politiek 4,4. Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober keer beoordeeld.
Werkstuk Geschiedenis Oude Grieken Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober 2017 4,4 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Politiek De eerste bestuursvorm in Athene was de monarchie. Dat betekent
Nadere informatieDE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?
DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In
Nadere informatieDe Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok
Nadere informatieSamenvatting door Mia 911 woorden 14 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. De Trojanen
Samenvatting door Mia 911 woorden 14 januari 2019 5 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden De Trojanen Homerus was de 1 e die het verhaal van de Trojanen opschreef. De Ilias (Ilion=
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting door Y. 1162 woorden 6 september 2012 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 2.1 In Frankrijk regeerde absolute vorsten. Rond
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieSituering in tijd en ruimte
Situering in tijd en ruimte Rome groeide tussen 753 v.c. en 476 uit tot een echt wereldrijk. Binnen deze tijdspanne kunnen we drie periodes onderscheiden: Rome als koninkrijk, als republiek en tenslotte
Nadere informatie4,5. Werkstuk door een scholier 1405 woorden 22 april keer beoordeeld. Geschiedenis
Werkstuk door een scholier 1405 woorden 22 april 2003 4,5 484 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Wie, wat en wanneer. Griekse goden. Athene. Sparta. Het orakel van Delphi. De Olympische spelen.
Nadere informatieSamenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk
Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De Franse revolutie
Werkstuk Geschiedenis De Franse revolutie Werkstuk door een scholier 1848 woorden 19 april 005 5,1 79 keer beoordeeld Vak Geschiedenis DE FRANSE REVOLUTIE 1. Wat is een revolutie?. Wat waren de oorzaken
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis De Romeinen Samenvatting door Esmee 1641 woorden 18 februari 217 6,5 68 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 2 De verovering van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 tijd van grieken en romeinen, paragraaf 3 Imperium Romanum
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 tijd van grieken en romeinen, paragraaf 3 Imperium Romanum Samenvatting door Anisha 1170 woorden 23 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks
Nadere informatieAntwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk
Antwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk Antwoorden door een scholier 927 woorden 22 april 2005 5,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Gechiedenis, par. 1 Vraag 1: Wat voor samenleving
Nadere informatieDe Romeinen. Wie waren de Romeinen?
De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als
Nadere informatie14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.
Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het
Nadere informatieInhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14
Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?
Nadere informatie7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting
Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk Romeinen par 1,2,3,4,5,6,7 + begrippen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk Romeinen par 1,2,3,4,5,6,7 + begrippen Samenvatting door een scholier 2171 woorden 14 juni 2016 7,9 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Tussen
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden
Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte
Nadere informatie3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd
Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken
Nadere informatieNa de WOI vluchtte de keizer naar Nederland
Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig
Nadere informatie2 juni 2019 [STUDIEPLANNER GESCHIEDENIS VWO TOT KERST] overig. Lesweek. activiteiten. / verrijken/ verdiepen *
Vanaf Vaste activiteiten PERIODE 1 34 19/8 di: start lessen Leerdoelen hoe tijd voor geschiedenis werkt en kunnen er zelf mee aan de slag 35 26/8 de belangrijkste gebeurtenissen in het tijdvak van jagers
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet
Nadere informatieTijd van Grieken (Athene en Sparta zijn hier als voorbeelden gebruikt!) en Romeinen/ Klassieke oudheid/ Klassieke beschavingen
Samenvatting door F. 1532 woorden 19 juni 2016 7,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden SV GS H2 Tijd van Grieken (Athene en Sparta zijn hier als voorbeelden gebruikt!) en Romeinen/
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieTijdlijn van het oude Israël - 800 v.chr. tot 400 v. Chr.
Tijdlijn van het oude Israël - 800 v.chr. tot 400 v. Chr. Jesaja is de zoon van Amoz, de broer van Uzzia, koning van Juda. Uzzia werd op 16- jarige leeftijd koning, tijdens het 27 e regeringsjaar van Jerobeam
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1659 woorden 4 maart 2002 5,4 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De drie fasen van een revolutie: 1.De bestaande regering wordt verdreven
Nadere informatieViering honderd jaar Algemeen Kiesrecht Toespraak door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 17 mei 2019 Ridderzaal
Viering honderd jaar Algemeen Kiesrecht Toespraak door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 17 mei 2019 Ridderzaal Dames en heren, In het bijzonder Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2, t/m paragraaf 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2, t/m paragraaf 6 Samenvatting door een scholier 2560 woorden 6 oktober 2010 5,5 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Van jagen en verzamelen
Nadere informatieHitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?
Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatieDan Sleigh De lange tocht
De lange tocht Dan Sleigh De lange tocht vertaald door riet de jong-goossens A athenaeum polak & van gennep amsterdam 2011 De vertaalster ontving voor deze vertaling een werkbeurs van het Nederlands Letterenfonds.
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieDE ROMEINEN. Professor Kleinbrein. intelligent konijn
DE ROMEINEN Professor Kleinbrein intelligent konijn PROFESSOR KLEINBREIN legionair geen doetjes borstplaat gladius Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de ROMEINEN SARAH DEVOS met illustraties
Nadere informatieHet gouden masker van Agamemnon
HOOFDSTUK 1 1200 jaar voor Christus Het gouden masker van Agamemnon AGAMEMNON, DE TWAALF- JARIGE ZOON van Atreus, slenterde op zijn dooie akkertje door de Leeuwenpoort Mycene uit. Hij moest uitkijken waar
Nadere informatieDINGEN DIE JE MOET WETEN
50 Maar wat gebeurde er precies? Welke landen en mensen waren belangrijk? Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis. JIM ELDRIDGE ISBN 978
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen
Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieGESCHIEDENIS SO3 TV
GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld
Nadere informatieWie kreeg van God de ingeving om de Filistijnen een lesje te leren?
Jonathan verslaat met de hulp van God de Filistijnen. Wie kreeg van God de ingeving om de Filistijnen een lesje te leren? 1 Samuel 14:1, eerste deel 1 Op een dag gebeurde het dat Jonathan, de zoon van
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b
Bijlage VMBO-KB 2008 2 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje 800045-2-736b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Reclame voor fietsrijlessen voor vrouwen (1896). bron 2 Op de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Grieken en Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Grieken en Romeinen Samenvatting door een scholier 3207 woorden 7 maart 2007 5,4 92 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Het ontstaan van de polis, Athene als voorbeeld
Nadere informatieVerenigd en verdeeld Israël
Verenigd en verdeeld Israël We hebben het fundament van het verbond vanaf Abraham, Izak en Jakob tot aan hun fysieke nakomelingen, d.i. Israël, bevestigd. De onvoorwaardelijke verbondsbeloften waren namens
Nadere informatieVerenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten
Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten
Nadere informatieOUDE GRIEKEN. Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de. SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT. amfoor. Dionysos. kottabos.
PROFESSOR KLEINBREIN amfoor Dionysos kottabos sater chiton Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de OUDE GRIEKEN SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT TIJDLIJN ongeveer 2800-1450 v.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Romeinen, Het Romeinse Rijk
Samenvatting Geschiedenis Romeinen, Het Romeinse Rijk Samenvatting door een scholier 1951 woorden 29 januari 2006 6,3 340 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Het Romeinse Rijk. 1)
Nadere informatieGeschiedenis 2 de jaar: Proefwerk voorbereiden
ORIËNTEREN Geschiedenis 2 de jaar: Proefwerk voorbereiden Bekijk het leerstofoverzicht. Bekijk je toetsen en lees de reflectiecommentaren van de leerkracht. Op basis hiervan markeer je nu in het leerstofoverzicht:
Nadere informatieInhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.
Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.
Nadere informatie5,8. Werkstuk door een scholier 2772 woorden 11 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. H1: De tegenstellingen tussen Sparta en Athene
Werkstuk door een scholier 2772 woorden 11 februari 2002 5,8 516 keer beoordeeld Vak Geschiedenis H1: De tegenstellingen tussen Sparta en Athene De Griekse wereld was samengesteld uit honderden onafhankelijke
Nadere informatieSamenvatting door Daniëlle 1946 woorden 24 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 2 De Klassieke Oudheid. 2.1 De Griekse democratie
Samenvatting door Daniëlle 1946 woorden 24 april 2017 1 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 2 De Klassieke Oudheid 2.1 De Griekse democratie De Atheense democratie in de 5e eeuw voor Chr. In Athene
Nadere informatie1.3. Boekverslag door F woorden 2 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Kenmerkend aspect #1: Levenswijze van jagers-verzamelaars.
Boekverslag door F. 1883 woorden 2 november 2014 1.3 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kenmerkend aspect #1: Levenswijze van jagers-verzamelaars. Uitleg: De periode waarin de jagers-verzamelaars
Nadere informatieJEREMIA, DE MAN VAN TRANEN
Bijbel voor Kinderen presenteert JEREMIA, DE MAN VAN TRANEN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Jonathan Hay Aangepast door: Mary-Anne S. Vertaald door: Erna van Barneveld Geproduceerd door:
Nadere informatieWelke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?
Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste
Nadere informatieKijk naar de koning van vrede en recht. Hij is een redder, een held die niet vecht. Zwaai met een palmtak en weet wat je ziet:
Kijk naar de koning van vrede en recht. Hij is een redder, een held die niet vecht. Zwaai met een palmtak en weet wat je ziet: Hij brengt je vreugde, maar ook verdriet. Wij zingen als Intochtslied: Lied
Nadere informatieT1 L3 In het spoor van de Romeinen Oudheid (800 v.c. tot 500) 1 Wonen: van eenvoudige hut tot chique villa
T1 L3 In het spoor van de Romeinen Oudheid (800 v.c. tot 500) Bronnenboek p5-6 1 Wonen: van eenvoudige hut tot chique villa De rijke Romeinen wonen in stenen huizen met een pannendak: een villa op het
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw
Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieLandenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?
Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten
Nadere informatieDaniël in de leeuwenkuil. 1 juni 2014
Daniël in de leeuwenkuil 1 juni 2014 Daniël in de leeuwenkuil Daniel 6: 1 Darius de Mediër verkreeg het koningschap; hij was toen tweeënzestig jaar. 2 Darius ging ertoe over honderdtwintig satrapen over
Nadere informatieGESCHIEDENIS VAN DE KLASSIEKE OUDHEID. Inhoudstafel. Emma Vanden Berghe (2013-2014)
GESCHIEDENIS VAN DE KLASSIEKE OUDHEID Inhoudstafel 1 Inleiding: p. 23-46 I. INLEIDING 1. Bronnen en chronologie Bronnen Geschreven bronnen Ongeschreven bronnen Brongebruik Chronologie Relatieve en absolute
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid
Nadere informatieVoorwoord. Rome en de Romeinen
Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote
Nadere informatieLodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643
Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september 1601 - Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII, bijgenaamd de Rechtvaardige (le Juste), koning van Frankrijk van 1610 tot aan zijn dood,
Nadere informatieSamenvatting KCV Griekse geschiedenis. Minoïsche beschaving ( v. Chr.)
Samenvatting KCV Griekse geschiedenis Samenvatting door een scholier 2480 woorden 20 juli 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode KCV Forum Klassieke cultuur - Samenvatting Griekse geschiedenis Minoïsche beschaving
Nadere informatieDe franse revolutie vmbo12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 10 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62187 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieDe kruistochten. God wil het! Steden en Staten
prehistorie 42 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten De kruistochten In de woonkamer van familie Vos hangt een klok met Romeinse cijfers. Jos en Mirthe willen graag
Nadere informatieTula Auteur: L. de Palm
Slavenopstand op Curaçao Tula Auteur: L. de Palm Colofon Tekstadviezen Frans Meulenberg Foto omslag Dreamstime (monument einde slavernij, St. Martha baai, Curaçao) Vormgeving Frits van der Heijden Uitgeverij
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2: tijd van Grieken en Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2: tijd van Grieken en Romeinen Samenvatting door Lotte 3646 woorden 19 juni 2017 6 30 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis hoofdstuk 2 Aristocratie:
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot
Nadere informatieSpreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff
Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind
Nadere informatieDEMOCRATIE OF DICTATUUR?
JUNI 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #4 WAT HEB JE NODIG (Kleuren)prints van de leestekst en werkbladen A en B. Elke leerling een pen of potlood. DE WERKVORM IN HET KORT Aan de hand van twee korte verhaaltjes
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek
Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijdvak 2
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 2 Samenvatting door een scholier 1189 woorden 13 oktober 2014 6,6 30 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat De ontwikkeling
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1669 woorden 17 januari 2005 5,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie. Paragraaf 1: het oude Koninkrijk.
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatie