Stichting Hivos-Triodos Fonds

Transcriptie

1 Stichting Hivos-Triodos Fonds Jaarverslag 2013 TLIM

2 Microfinanciering is het verstrekken van financiële diensten aan mensen met lage inkomens. Een financiële sector waarin iedereen tot deze diensten toegang heeft, vormt een duurzame basis voor evenwichtige sociaaleconomische ontwikkeling.

3 Stichting Hivos-Triodos Fonds Jaarverslag 2013 Stichting Hivos-Triodos Fonds is een gezamenlijk initiatief van Hivos en Triodos Bank. Triodos Investment Management is een 100% dochter van Triodos Bank en is tevens de beheerder van Hivos-Triodos Fonds.

4 Kerngegevens bedragen in euro s Ultimo 2013 Ultimo 2012 Participaties (beheerd voor derden) Aantal contracten Cumulatief preferente aandelen (exclusief voorzieningen) Aantal contracten 1 1 Leningen u/g Aantal contracten Achtergestelde leningen u/g Aantal contracten 2 2 Totale portefeuille voor aftrek van specifieke voorzieningen inclusief vorderingen inzake leningen en activa beheerd voor derden Toegezegde financieringen Eigen vermogen Resultaat Over 2013 Over 2012 Baten Lasten Exploitatieresultaat Koersresultaat Aanzuivering reserve koersverschillen door Hivos Resultaat

5 Inhoud Pagina Algemene gegevens 6 Bericht van de Raad van Toezicht 7 Verslag van het Bestuur 8 Jaarrekening 2013 Hivos-Triodos Fonds 23 Overige gegevens 41 Bestuur en Raad van Toezicht 43 Bijlage: Portefeuille Hivos-Triodos Fonds 44 Duurzaamheidverslaglegging 48 Adres en colofon 49 5

6 Algemene gegevens Doelstelling Stichting Hivos-Triodos Fonds (Hivos-Triodos Fonds) werd op 22 december 1994 opgericht door Stichting Hivos en Stichting Triodos Fonds. In de statuten staat het doel als volgt omschreven (artikel 2): De stichting heeft als doel het verstrekken van garanties en leningen aan, evenals het risicodragend participeren in projecten, ondernemingen en instellingen op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, alles in de ruimste zin van het woord. Zij beoogt niet het maken van winst. Governance Het Bestuur wordt gevormd door Peter Blom en Pierre Aeby die beiden lid zijn van de directie van Triodos Bank NV. Het Bestuur wordt benoemd, geschorst en ontslagen door de Raad van Toezicht die daarnaast ook toezicht houdt op het gevoerde beleid en de jaarrekening vaststelt. De Raad van Toezicht wordt benoemd door Hivos en wordt gevormd door Natasja van den Berg (voorzitter), Marcel Karman, Peter Valks, Han de Groot, Elsbeth Aubel-Bezemer (vanaf april 2013) en Edwin Huizing (vanaf november 2013). Ten behoeve van de praktische uitvoering van het beleid is een Overeenkomst van Samenwerking gesloten tussen Hivos, Triodos Bank, Triodos Investment Management BV en Hivos-Triodos Fonds. De directie van Triodos Investment Management BV wordt gevoerd door Marilou van Golstein Brouwers en Michael Jongeneel. De fondsmanager van Hivos- Triodos Fonds is Willem Enklaar. Werkwijze Nieuwe financieringsaanvragen binnen het fonds worden getoetst op zowel financiële criteria als ook op de impact die de activiteiten van deze organisaties hebben op sociaal en milieugebied. Vanuit hun expertise vervullen medewerkers van Hivos en Triodos Investment Management daarin een specifieke rol. Hivos toetst de aanvraag inhoudelijk op ontwikkelingsrelevantie. Positief advies hierop is een basisvoorwaarde voor kredietverlening of investering. Medewerkers van Triodos Investment Management toetsen vervolgens de aanvraag op financiële en institutionele criteria. Zowel de intake door Hivos als het financieringsvoorstel door Triodos Investment Management worden aan de kredietcommissie van Hivos-Triodos Fonds voorgelegd. In deze kredietcommissie hebben medewerkers van Hivos en Triodos Investment Management zitting. De eindverantwoordelijkheid ligt bij het Bestuur van Hivos-Triodos Fonds. Triodos Investment Management is verantwoordelijk voor het beheer van de fondsportefeuille. Minimaal een keer per jaar vindt van elke kredietnemer een revisie plaats waarin wordt getoetst of het profiel van de relatie nog past binnen het beleid. Het beheer en de verdere opbouw van de portefeuille gebeurt in nauw overleg met Hivos. De regiokantoren in Harare (Zimbabwe), Nairobi (Kenia), Bangalore (India), Jakarta (Indonesië), La Paz (Bolivia) en San José (Costa Rica) en de verantwoordelijke medewerkers op het hoofdkantoor van Hivos vervullen daarbij een belangrijke rol. 6

7 Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is in 2013 twee keer bijeen geweest. In deze vergaderingen heeft de Raad van Toezicht de ontwikkelingen binnen Stichting Hivos- Triodos Fonds (Hivos-Triodos Fonds) getoetst aan het beleid en de jaarstukken over 2012 en het budget voor 2014 vastgesteld. Tijdens de vergadering van 10 april 2013 is aan de orde gekomen de opstelling van de jaarrekening. Hivos-Triodos Fonds heeft in 2012 de participaties samen met de financiering ter beschikking gesteld door Stichting Hivos (Hivos) van de balans gehaald. Deze worden nu getoond onder niet uit de balans blijkende verplichtingen, activa en regelingen. Door de wijziging is de balans meer in lijn gebracht met de geldende afspraken tussen Hivos en Hivos-Triodos Fonds. Verder is in 2013 aan de orde geweest de strategie van Hivos-Triodos Fonds na De Raad van Toezicht is geïnformeerd dat Hivos en Triodos Investment Management momenteel in gesprek zijn over de strategie van Hivos-Triodos Fonds na In de loop van 2014 wordt hierover meer duidelijkheid verwacht. Tijdens de vergadering van de Raad van Toezicht op 10 april 2013 is Pauline Bieringa op eigen verzoek afgetreden. Tijdens dezelfde vergadering is het voorzitterschap overgedragen aan Natasja van den Berg en is Elsbeth Aubel-Bezemer toegetreden tot de Raad van Toezicht. Vanwege haar afscheid als directeur bij Hivos is Manuela Monteiro op 30 juni 2013 afgetreden. Edwin Huizing, de huidige directeur van Hivos, heeft haar plaats ingenomen. Zeist, 17 april 2014 Elsbeth Aubel-Bezemer (sinds 10 april 2013) Natasja van den Berg (voorzitter vanaf 10 april 2013) Han de Groot Edwin Huizing (sinds 1 september 2013) Marcel Karman Peter Valks In de vergadering op 9 april 2014 heeft de Raad van Toezicht de jaarstukken 2013 van Hivos-Triodos Fonds aldus vastgesteld. Het resultaat over 2013 is na aanzuivering door Hivos EUR 0 (2012: EUR ). Dit bedrag bestaat uit een exploitatieresultaat van EUR (2012: EUR ), een negatief koersresultaat van EUR (2012: EUR negatief) en een aanzuivering door Hivos van de negatieve reserve koersverschillen van EUR Deze aanzuivering volgt uit contractuele afspraken tussen Hivos en Hivos-Triodos Fonds. Het eigen vermogen na verrekening van het resultaat in 2013 bedraagt EUR Dit is ruim boven het afgesproken minimum van EUR , waardoor over 2013 geen claim op borgen wordt gelegd. 7

8 Verslag van het bestuur Stichting Hivos-Triodos Fonds is opgericht met als doel een bijdrage te leveren aan een duurzame sociaal economische ontwikkeling in ontwikkelingslanden. Toegang tot financiële dienstverlening is daarbij van groot belang. Daarom financiert Hivos- Triodos Fonds microfinancieringsinstellingen (mfi s) die financiële diensten aanbieden aan mensen aan de onderkant van de samenleving. Wie toegang heeft tot kredieten, spaarproducten, betaaldiensten en micro verzekeringen is in staat een bestaan op te bouwen, talenten te benutten en werkgelegenheid te creëren. Een toegankelijke en goed functionerende financiële sector is een belangrijke basis voor de opbouw van een solide lokale economie. Hivos-Triodos Fonds geeft prioriteit aan het financieren van mfi s die vooral actief zijn in landelijke gebieden, waar toegang tot microfinanciering nog beperkt is. Sinds 2011 maken investeringen in de duurzame energie- en landbouwsector ook onderdeel uit van het werkgebied van Hivos-Triodos Fonds. Met investeringen in deze sectoren wil Hivos-Triodos Fonds toegang tot duurzame energie stimuleren en bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de landbouwsector in ontwikkelingslanden. Zo bouwt Hivos-Triodos Fonds voort op de kennis en ervaring van Hivos en Triodos Bank op deze gebieden. De financieringen vinden bij voorkeur plaats via lokale financiële instellingen, zoals mfi s en fondsen die zich richten op het midden- en kleinbedrijf. Daarnaast staat Hivos-Triodos Fonds ook nadrukkelijk open voor directe investeringen in bedrijven en organisaties die actief zijn in de duurzame landbouw- of energiesector. Marktontwikkelingen Fragiele wereldeconomie De wereldeconomie blijft fragiel. Veel geïndustrialiseerde landen tonen weer lichte groeicijfers maar kampen met toenemende werkloosheid en overheidsbezuinigingen. Ook staan zij voor de uitdaging om de problemen en kwetsbaarheden in de financiële sector en het toezicht daarop aan te pakken. Ontwikkelingslanden en opkomende markten hebben in 2013 te maken met lagere gemiddelde groeicijfers en dalende valuta ten opzichte van de euro. Toch laten deze landen nog steeds positieve groeicijfers van gemiddeld 5% zien (bron: IMF, World Economic Outlook). Door de economische groei blijft de vraag naar financiële producten en diensten in deze landen en markten toenemen. Mede hierdoor zetten de mfi s en banken, ook in de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds, in 2013 hun groei voort. In de meeste landen laten deze instellingen een stabilisatie of verbetering van hun kredietportefeuille zien. Groei en erkenning In de periode groeiden de investeringen in de microfinancieringssector sterk en onstuimig met gemiddeld meer dan 70% per jaar. De cijfers van de afgelopen drie jaren zijn met 15 tot 20% groei per jaar stabieler en realistischer. Deze groei doet zich voor in alle regio s, met de hoogste groei voor Latijns-Amerika (24%) en Oost-Azië en het Pacific gebied (23%), gevolgd door Zuid-Azië (12%), Afrika (12%) en Oost-Europa/Centraal-Azië (10%) (Bron: Microrate, the state of Microfinance Investment 2013, Survey and Analysis of MIVs 8th edition ). Deze groei betekent dat steeds meer mensen wereldwijd toegang krijgen tot financiële diensten. In haar Global Financial Development Report 2014 van november 2013 trekt de Wereldbank deze conclusie ook. De Wereldbank concludeert ook dat steeds meer erkend wordt dat toegang tot financiële diensten een belangrijke rol speelt in de economische en sociale ontwikkeling in ontwikkelingslanden. Het thema financial inclusion staat daarom hoog op de agenda van veel overheden en internationale fora, waaronder de G-20. Infrastructuur Deze erkenning draagt bij aan het realiseren van een goede infrastructuur waarin microfinanciering zich duurzaam kan ontwikkelen. Gerichte wet- en regelgeving speelt daarbij een uiterste belangrijke 8

9 rol. Zo doorlopen steeds meer instellingen het transformatieproces naar een gereguleerde financiële instelling of bank. Dat is een belangrijke stap omdat zij daardoor een breder pakket aan producten en diensten kunnen en mogen aanbieden, waaronder spaarproducten, verzekeringen en betaaldiensten. Instellingen trekken zo lokale financiering aan en microfinanciering raakt steeds meer ingebed in de financiële sector. Hivos-Triodos Fonds vindt dit een positieve ontwikkeling. 32,0% percentage van de portefeuille geïnvesteerd in Afrika Ook kredietbureaus spelen een belangrijke rol in deze infrastructuur. Overkreditering van microfinancieringsklanten blijft een grote zorg. Centrale kredietregistratie maakt het voor mfi s inzichtelijk welke financiële verplichtingen klanten al zijn aangegaan. Dit voorkomt een te hoge schuldenlast bij deze microfinancieringsklanten. Cambodja en Uganda zijn landen waar recentelijk kredietbureaus zijn opgericht. Kapitaal en distributiekanalen Door al deze ontwikkelingen blijft de financieringsbehoefte van mfi s en banken groot. Lokale financiering alleen kan niet in deze behoefte voorzien; er blijft een belangrijke en katalyserende rol weggelegd voor internationale investeerders, waaronder Hivos-Triodos Fonds. De uitdaging voor mfi s en banken bij het aantrekken van kapitaal is dit op een zodanige manier te doen dat hun missie, visie en langetermijnstrategie gewaarborgd blijven. Tijdens de internationale bijeenkomst die Triodos Investment Management in november 2013 organiseerde, discussieerden directieleden van mfi s en banken uitgebreid over dit uiterst belangrijke en actuele thema. Ook de ontwikkeling en inzet van alternatieve distributiekanalen kwam tijdens deze bijeenkomst aan bod. Mobiele telefonie en servicepunten bij onder meer drogisterijen, supermarkten of benzinestations zijn daar voorbeelden van. Dankzij deze alternatieve kanalen krijgen meer mensen, ook in moeilijk te bereiken gebieden, tegen lagere kosten toegang tot financiële diensten. Zo hebben in de afgelopen jaren vele miljoenen mensen vooral in Afrika via mobiele telefonie de mogelijkheid gekregen om geld over te maken. Door het gebruik van mobiele telefonie vinden producten op het gebied van duurzame energie effectief hun weg naar de klant. Met betrekking tot die ontwikkeling wil Hivos-Triodos Fonds met haar investeringen een specifieke bijdrage leveren. Brede impact De microfinancieringssector is volop in beweging en blijft uitdagend. Wereldwijd kunnen 2,5 miljard mensen nog steeds geen bank- of spaarrekening openen of een lening voor de start of uitbreiding van een bedrijf afsluiten. Een grote kans dus voor mfi s en banken om te groeien. Hivos-Triodos Fonds wil daarin haar actieve rol als investeerder blijven vervullen. De totale investeringen van fondsen in de microfinancieringssector bedragen EUR 6,2 miljard (Bron: Microrate: the State of Microfinance Investment 2013, Survey and Analysis of MIVs 8th edition). Ongeveer 8% van deze totale investeringen zijn verstrekt door de microfinanceringsfondsen onder management van Triodos Investment Management, waaronder Hivos-Triodos Fonds. Maar groei is voor Hivos-Triodos Fonds geen doel op zich. Belangrijk is dat de mfi s en banken transparante en betaalbare producten aanbieden die afgestemd zijn op de behoeften en terugbetaalcapaciteit van hun klanten. Hivos-Triodos Fonds ziet de instellingen waarin zij investeert als agents of change die dankzij hun missie, productaanbod en dienstverlening een belangrijke bijdrage leveren aan een 9

10 duurzame samenleving. Hivos-Triodos Fonds richt zich daarbij in het bijzonder op organisaties die actief zijn in de duurzame landbouw- of energiesector. Het volgende hoofdstuk licht dit verder toe. Toegevoegde waarde van Hivos-Triodos Fonds Hivos-Triodos Fonds onderscheidt zich duidelijk van andere spelers in de markt door vooral mfi s te financieren die actief zijn in moeilijk te bereiken gebieden en onderontwikkelde markten. Daarnaast richt Hivos-Triodos Fonds zich specifiek op mfi s die financiële producten aanbieden die toegang tot duurzame energie vergroten en de ontwikkeling van een duurzame landbouwsector stimuleren. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van zonneenergie of kleinschalige biogassystemen en agrarische leningen die zijn afgestemd op de bedrijfsvoering van kleinschalige boeren. Hivos- Triodos Fonds heeft in samenwerking met Hivos en Enclude in december 2012 een speciaal programma opgezet dat tot 2015 loopt. Met dit programma krijgen mfi s in de portefeuille toegang tot technische assistentie om producten gericht op de landbouwsector verder te kunnen ontwikkelen. In 2013 zijn met drie organisaties uit de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds overeenkomsten gesloten om deze technische assistentie te verlenen. Hivos-Triodos Fonds wil ook een katalyserende rol spelen door organisaties of bedrijven (niet zijnde mfi s) te financieren die op duurzame energie en landbouw gericht zijn. Hivos-Triodos Fonds hanteert een aantal criteria bij investeringen in duurzame landbouw. Zo moet het bedrijf kleinschalige landbouw stimuleren en duurzame 10

11 RUNA ECUADOR Het bedrijf RUNA werkt samen met theeboeren uit Ecuador en exporteert de gedroogde bladeren van de guayusaboom naar de Verenigde Staten. Dit betekent inkomsten voor de boeren, behoud van de biodiversiteit en respect voor de cultuur. RUNA maakt deel uit van de portefeuille van EcoEnterprisesFund II. Hivos-Triodos Fonds behoort tot de oprichtende aandeelhouders van dit investeringsfonds dat duurzame bedrijven in Latijns-Amerika financiert. 11

12 landbouwpraktijken en eerlijke handel nastreven. Bij investeringen in bedrijven die actief zijn op het gebied van duurzame energie analyseert Hivos- Triodos Fonds in hoeverre de gebruikte methoden daadwerkelijk leiden tot kostenbesparing en milieubescherming. Een ander belangrijk criterium is dat lokale arme gemeenschappen van de opgewekte duurzame energie profiteren. Een voorbeeld uit de portefeuille is Caspian Impact Investments in India, een investeringsfonds met Hivos-Triodos Fonds als aandeelhouder. Caspian Impact Investments beoogt 25% van haar portefeuille te investeren in de landbouwsector en selecteert nadrukkelijk organisaties die voldoen aan een aantal duurzaam heidcriteria. Een voorbeeld van zo n criterium is de mate waarin een organisatie bestrijdingsmiddelen gebruikt. Caspian Impact Investments investeert daarnaast in mfi s, financieringsorganisaties gericht op het midden- en kleinbedrijf en betaalbare huisvesting voor de arme bevolking van India. Ook verhoogde Hivos-Triodos Fonds in 2013 haar bestaande investering in IDEPRO in Bolivia. Deze instelling verstrekt leningen aan producenten organisaties in de landbouwsector. Hivos-Triodos Fonds streeft ernaar dat in % van de portefeuille aangewend is ter financiering en stimulering van duurzame landbouw en duurzame energie. Doorgroeimodel De samenwerking tussen Hivos en Triodos Bank stelt Hivos-Triodos Fonds in staat in een vroeg stadium een organisatie te ondersteunen totdat een niveau van onafhankelijkheid is bereikt. Hivos- Triodos Fonds heeft daarvoor samen met Hivos een levenscyclusmodel ontwikkeld. Dat model is gebaseerd op de behoeften van organisaties in de verschillende fasen van hun ontwikkeling. In de eerste levensfase is er vooral behoefte aan donaties om institutionele capaciteit op te bouwen. Daar staan nog niet voldoende inkomsten tegenover. In de daaropvolgende groeifase kan Hivos-Triodos Hivos seed capital Levenscyclus Hivos-Triodos Fonds Kapitaalmarkt Financiële duurzaamheid* Triodos Investment Management advies Leningen Participaties Hivos technische assistentie * Financiële duurzaamheid is de mate waarin een organisatie in staat is om het totaal aan lasten uit gegenereerde inkomsten te dragen (exclusief donaties). 12

13 Fonds de organisatie financieren. Tegelijkertijd kan Hivos, waar nodig, de organisatie op specifieke onderdelen met fondsen voor technische assistentie blijven ondersteunen. Ook in deze fase is het financieren van de organisatie nog steeds risicovol. Bij een verdere professionalisering en groei zal de organisatie in toenemende mate in staat zijn financieringen op de kapitaalmarkt aan te trekken. Triodos Fair Share Fund en Triodos Microfinance Fund, die ook beheerd worden door Triodos Investment Management, zijn hiervoor beschikbaar. Voor Hivos-Triodos Fonds komen daarmee regelmatig middelen vrij om voor innovatieve initiatieven aan te wenden. Hivos-Triodos Fonds ziet de doorgroei van relaties als een belangrijke doelstelling. In 2013 zijn vier mfi s uit de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds doorgegroeid naar de andere microfinancieringsfondsen onder beheer bij Triodos Investment Management. Banco D-Miro in Ecuador is daar een voorbeeld van. Hivos-Triodos Fonds verstrekte in 2008 een eerste lening aan Fundación D-Miro. Mede dankzij deze financiering realiseerde deze instelling een sterke groei. Fundación D-Miro doorliep het transformatieproces tot een gereguleerde financiële instelling en ontving in 2012 een banklicentie. Als bank kan de organisatie een breder pakket aan producten en diensten bieden die afgestemd zijn op de behoeften van haar klanten, waaronder spaarrekeningen. Gezien de professionalisering, schaalvergroting en duurzame ontwikkeling van Banco D-Miro, kwam de bank in 2013 in aanmerking voor financiering door Triodos Fair Share Fund. Duurzaamheid als kernwaarde Hivos-Triodos Fonds financiert alleen die financiële instellingen die een evenwichtige balans nastreven tussen people, planet en profit. Deze basis van het investeringsbeleid van Hivos-Triodos Fonds is verankerd in het analyse- en besluitvormingsproces. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een uitgebreid analyse- en monitoringsysteem. Het fonds stelt de belangen van microfinancierings klanten centraal met een divers productaanbod en aandacht voor het milieu als belangrijke thema s. Hoe Hivos-Triodos Fonds dit analyseert en beoordeelt wordt hierna beschreven, aangevuld met voorbeelden uit de portefeuille. De klant centraal Transparantie Hivos-Triodos Fonds analyseert hoe de mfi omgaat met overkreditering en transparantie. Het fonds evalueert ook hoe de mfi de kredieten afstemt op de terugbetaalcapaciteit van klanten, welk beleid de mfi voert ten aanzien van rentetarieven en hoe producten en bijhorende verplichtingen aan de klant worden gecommuniceerd. De Client Protection Principles beschrijven deze aspecten gedetailleerd. Van de mfi s in de portefeuille heeft 88% (2012: 82%) deze uitgangspunten ondertekend. Verantwoorde rentetarieven Winst kan nooit het enige doel zijn bij het nastreven van een balans tussen people, planet en profit. Hivos-Triodos Fonds analyseert daarom de hoogte van de rentetarieven die een mfi berekent en de winst die de instelling voor ogen heeft. In 2013 is deze analyse verder aangescherpt om onze visie en verwachtingen ten aanzien van dit thema transparanter te maken voor de instellingen die het fonds financiert. Hivos-Triodos Fonds toetst de rentetarieven en de beoogde winst van iedere mfi aan een aantal maatstaven. Hierbij let het fonds op de producten die de mfi aanbiedt, de economische context en markt waarin de instelling actief is en hoe de mfi zich tot andere aanbieders verhoudt. Financiële educatie Financiële educatie en training van (mogelijke) klanten neemt bij mfi s en banken een steeds belangrijkere plek in. Een voorbeeld uit de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds is INSOTEC in Ecuador die haar klanten een training biedt gericht op alle facetten van het ondernemerschap. Een ander voorbeeld is Kenya Women Finance Trust in Kenia die in een populaire soapserie kijkers informeert over geld- en bankzaken. 13

14 Divers productaanbod Microfinancieringsklanten willen meer dan alleen een krediet afsluiten. Ze willen ook kunnen sparen, een verzekering afsluiten en geld overmaken. Een groeiend aantal mfi s komt aan deze wensen tegemoet. Moeilijk bereikbare doelgroepen Vrouwen hebben vaak moeilijker toegang tot financiële diensten. Hetzelfde geldt voor bewoners op het platteland. Daarom werkt Hivos-Triodos Fonds samen met innovatieve mfi s die juist wel oog hebben voor deze moeilijk bereikbare doelgroepen. Een voorbeeld uit de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds is KOMIDA in Indonesië. Deze mfi is vooral actief in die gebieden van Java waar toegang tot microfinanciering zeer beperkt is. Productdiversificatie (percentage mfi s in de portefeuille dat andere financiële diensten aanbiedt) Verzekeringsproducten 82% Betaaldiensten 58% Spaarproducten 55% Diversificatie in grootte van leningen (als percentage van de totale leningportefeuille van de mfi s) Micro leningen 48% MKB leningen 33% Consumentenkrediet 15% Overige leningen 4% 64% percentage mfi s dat >15% van de leningen heeft uitstaan in landbouw Alternatieve distributiekanalen Alternatieve distributiekanalen, zoals mobiele telefonie en servicepunten (bij bijvoorbeeld benzinestations of supermarkten) spelen een steeds belangrijkere rol. Dankzij deze technieken krijgen meer mensen, vooral in moeilijk te bereiken gebieden, tegen lagere kosten toegang tot financiële diensten. Zo kunnen klanten van Kenya Women Finance Trust in Kenia hun lening terugbetalen met behulp van de mobiele telefoon. Landbouw en duurzame energie Veel mensen in ontwikkelingslanden verdienen hun inkomen in de landbouwsector. Juist in deze sector is de toegang tot adequate financiële producten zeer beperkt. De ongewisse cashflow en risico s van misoogsten en natuurrampen maken mfi s terughoudend. Hivos-Triodos Fonds stimuleert mfi s om juist in deze belangrijke sector actief te zijn en zet haar internationale netwerk in om hen te ondersteunen. Het fonds zet daarbij ook in op het belang van duurzame landbouwpraktijken. Een goed voorbeeld is Ugafode in Uganda: ongeveer 44% van de portefeuille van deze mfi bestaat uit leningen aan boeren. De instelling kiest er specifiek voor om alleen leningen te verstrekken aan boeren die geen kunstmest gebruiken. Sembrar Sartawi in Bolivia heeft 70% van de leningportefeuille in de landbouw sector uitstaan. Deze instelling werkt nauw samen met lokale producentenorganisaties in de landbouw sector en biedt de leden van deze organisaties passend krediet. 14

15 Naast de landbouwsector richt Hivos-Triodos Fonds zich specifiek op mfi s die producten aanbieden waarmee toegang tot duurzame energie vergroot wordt. COMIXMUL in Honduras verstrekt bijvoorbeeld leningen voor de aankoop van zonnepanelen die klanten kunnen gebruiken voor hun stroomvoorziening. Midden- en kleinbedrijf Hivos-Triodos Fonds onderzoekt of de mfi kredieten aan het midden- en kleinbedrijf (MKB) verstrekt. Dankzij de werkgelegenheid die deze bedrijven creëren en de belastingen die ze betalen, dragen ze direct bij aan de ontwikkeling van de lokale economie. Een groeiend aantal mfi s in de portefeuille van het fonds richt zich op deze doelgroep. Zo heeft Akiba Commercial Bank in Tanzania 50% van de leningportefeuille uitgezet in de MKB-sector. Aandacht voor het milieu Hivos-Triodos Fonds brengt ook in kaart welke activiteiten de mfi initieert om de zorg voor het milieu tot speerpunt te maken. Bewustwording is een eerste stap. Veel mfi s in de portefeuille van het fonds organiseren trainingen en andere activiteiten om zo hun klanten te informeren over de zorg voor het milieu, duurzame landbouwpraktijken en de rol die zij daarin kunnen spelen. In 2013 hanteert 64% van de mfi s in de portefeuille procedures die milieuonvriendelijke sectoren uitsluiten voor financiering (2012: 74%). Eén van deze mfi s is INSOTEC in Ecuador. INSOTEC biedt ook trainingen op het gebied van biologische landbouwpraktijken aan. Van de mfi s in de portefeuille biedt 42% leningproducten aan die een verbetering van het milieu beogen (2012: 41%). Een voorbeeld hiervan in de portefeuille is Fondesurco uit Peru die specifieke producten biedt aan klanten die actief zijn in duurzame landbouw en ecotoerisme. De tabel in de Bijlage op pagina 44 t/m 47 van dit verslag laat voor iedere mfi in de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds een aantal kernindicatoren zien zoals het aantal spaar- en leningklanten, het gemiddelde leningbedrag en het percentage vrouwelijke leningklanten en klanten op het platteland. In de tabel hierna zijn deze en aanvullende indicatoren op fondsniveau weergegeven. Regionale spreiding Hivos-Triodos Fonds heeft een zeer gediversifieerde portefeuille, waarbij zij zich vooral van andere investeerders in de sector onderscheidt door het relatief hoge aandeel van de portefeuille in Afrika. Kernindicatoren mfi s in de portefeuille van Hivos-Triodos Fonds* Totaal aantal leningklanten bereikt door mfi s in portefeuille Totaal aantal spaarklanten bereikt door mfi s in portefeuille Gemiddeld leningbedrag EUR 787 EUR 769 Percentage vrouwelijke leningklanten 73% 75% Percentage klanten op het platteland 57% 55% Aantal werknemers in dienst van de mfi s in portefeuille *Klanten bereikt via investeringen in Bank Andara, AfriCap Microfinance Investment Company, MFX Solutions, EcoEnterprises Fund II, Leapfrog Financial Inclusion Fund, Caspian Impact Investments en Aldea Global zijn niet in de kernindicatoren meegenomen. 15

16 Portefeuille Hivos-Triodos Fonds 31 december 2013 WERELDWIJD ACTIEF Leapfrog Financial Inclusion Fund MFX Solutions ACTIEF IN LATIJNS-AMERIKA EcoEnterprises Fund II HONDURAS l COMIXMUL Hermandad de Honduras GUATEMALA l ASDIR Génesis Empresarial EL SALVADOR l AMC NICARAGUA l FDL Aldea Global ZAMBIA l Agora Microfinance FINCA Zambia MALAWI l FINCA Malawi ECUADOR l Banco Solidario CACMU Fundación FACES INSOTEC Maquita PERU l Fondesurco Mibanco Microfinanzas Arariwa BOLIVIA l Crédito Amigo S.A. IDEPRO Sembrar Sartawi ZUID-AFRIKA l AfriCap Microfinance Company Small Enterprise Foundation 16

17 KAZACHSTAN l Bereke INDIA l Caspian Impact Investments Bhartiya Samruddhi Finance CAMBODJA l AMK AMRET KENYA l KWFT DTM OOST-TIMOR l Moris Rasik Tuba Rai Metin UGANDA l Centenary Bank Ugafode Uganda Finance Trust TANZANIA l Akiba Commercial Bank FINCA Tanzania INDONESIË l Bank Andara MBK PT Bina Artha Ventura KOMIDA 17

18 Risicoclassificatie Hivos-Triodos Fonds hanteert een risicoclassificatiesysteem waarbij kredietrisico s objectief worden ingeschaald. De totale portefeuille wordt daarbij ingedeeld in risicoklassen 1 (laag risico) tot en met 5 (hoog risico). Daarbij worden diverse factoren zoals het landenrisico, de mate van volwassenheid van de financiële sector en het niveau van supervisie door de toezichthouder beoordeeld. In risicoklasse 5 zijn relaties Percentage van de mfi-portefeuille per risicoklasse ,4 2,5 Risico 1 26,5 21,8 Risico 2 64,1 61,7 Risico 3 12,5 9,1 Risico ,1 0,1 Risico 5 * Deze tabel gaat uit van de waardering van participaties tegen de verkrijgingprijs. Investeringen in Bank Andara, AfriCap Microfinance Investment Company, MFX Solutions, EcoEnterprises Fund II, Leapfrog Financial Inclusion Fund, Caspian Impact Investments en Aldea Global zijn hierin niet meegenomen. geclassificeerd waarvoor een voorziening is getroffen of waarvan de continuïteit in gevaar is. De grafiek hiernaast toont aan dat Hivos-Triodos Fonds vooral in de hogere risicoklassen financiert met als doel organisaties in een vroege fase van hun ontwikkeling te steunen. Op 31 december 2013 heeft 76% van de portefeuille risicoprofiel 3, 4 of 5. Portefeuille-ontwikkeling De totale portefeuille van Hivos-Triodos Fonds, inclusief activa beheerd voor derden, daalde met 6,1% tot EUR 66,3 miljoen. Belangrijkste redenen voor de daling zijn de waardeontwikkeling van participaties, de terugbetaling van verschillende leningen en het effect van depreciatie van verschillende wisselkoersen van valuta waarin Hivos-Triodos Fonds leningen heeft verstrekt. Hivos- Triodos Fonds financierde in 2013 in totaal 48 relaties. Deze zijn opgenomen in de Bijlage vanaf pagina 44. Een korte beschrijving van iedere relatie staat ook op onder Know where your money goes. Participaties Hivos-Triodos Fonds ging in 2013 geen nieuwe participaties aan. Wel breidde Hivos-Triodos Fonds haar bestaande participaties in Leapfrog Financial Portefeuille per regio (bedragen in duizenden euro s) Aantal relaties % van Aantal portefeuille relaties % van portefeuille Latijns-Amerika 19 45,6% 21 48,6% Oost-Azië en Pacific 8 14,8% 6 15,3% Oost-Europa en Centraal-Azië 1 1,0% 1 1,0% Afrika en Midden-Oosten 11 32,0% 13 26,9% Zuid-Azië 2 4,3% 3 6,1% Overige 2 2,3% 2 2,1% Totaal ,0% ,0% 18

19 Vijf grootste posities* Inclusion Fund en Eco-Enterprises Fund II uit. Ook werd de participatie in Bellwether Microfinance Fund geherstructureerd. Met Caspian Advisors, de beheerder van het fonds, is een nieuw mandaat overeengekomen. Bellwether Microfinance Fund gaat verder onder de naam Caspian Impact Investments en zal leningen verstrekken aan producentenorganisaties in de landbouwsector, mfi s, financiële instellingen gericht op het middenen kleinbedrijf en op betaalbare huisvesting voor arme huishoudens. Leningen 2013 Centenary Bank, Uganda 20,4% Mibanco, Peru 15,2% AMK, Cambodja 4,9% Bellwether Microfinance Fund, India 4,3% Bank Andara, Indonesië 3,1% *als percentage van de uitstaande portefeuille op basis van marktwaarde Hivos-Triodos Fonds verstrekt leningen aan mfi s die zij kunnen inzetten om kredieten te verschaffen aan vooral kleinschalige ondernemingen. Hivos-Triodos Fonds financiert voornamelijk de groei van de kredietportefeuille van een mfi met middellange leningen tegen marktconforme condities. De gemiddelde looptijd ligt tussen twee en drie jaar. Aan 18 mfi s zijn nieuwe leningen verstrekt. Twee daarvan waren nieuwe relaties: Koperasi Mitra Dhuafa (KOMIDA) en Bina Artha Ventura, beiden gevestigd in Indonesië. Verder verstrekte Hivos- Triodos Fonds een achtergestelde lening aan COMIXMUL, een bestaande klant in Honduras. Dankzij deze achtergestelde lening beschikt de instelling over voldoende kapitaal voor de lange termijn en om verder te groeien. Vijf mfi s losten de financiering vanuit Hivos-Triodos Fonds in 2013 geheel af. Vier van deze mfi s hebben de relatie voortgezet met Triodos Fair Share Fund en/of Triodos Microfinance Fund. Deze ontwikkeling past in het doorgroeibeleid van Hivos-Triodos Fonds. Staat van baten en lasten over 2013 De opbrengsten uit leningen steeg met 4,3% tot EUR De lasten hebben betrekking op financieringskosten, managementvergoeding, publiciteitskosten, accountantskosten en overige lasten. Het exploitatieresultaat na aftrek van deze lasten steeg met 1,6% tot EUR Deze stijging is het gevolg van een hogere gemiddelde leningenvolume door het jaar heen. Koersresultaat Per ultimo 2013 staat 65.6% van de leningportefeuille uit in lokale valuta en 33.5% in de Amerikaanse dollar. Het hoge percentage leningen in lokale valuta is kenmerkend voor Hivos-Triodos Verliesverrekening (bedragen in euro s) Verrekenbare resultaten Koersresultaat Verrekening Ten laste van Reserve koersverschillen Ten laste van Exploitatieresultaat Ten laste van Hivos

20 Fonds. Waar mogelijk wordt het koersrisico afgedekt. Het koersrisico op de Amerikaanse dollar wordt altijd afgedekt, tenzij dit vanwege de structuur van de investering niet kan. In de onderstaande tabel wordt de leningportefeuille in lokale valuta s en de Amerikaanse dollar, alsmede de afdekking van het valutarisico, gepresenteerd. Als afdekking van het koersrisico niet mogelijk of economisch niet haalbaar is, kan Hivos-Triodos Fonds besluiten het risico zelf te dragen. Omdat Hivos bereid is deze valutarisico s op de leningportefeuille voor haar rekening te nemen, kan Hivos- Triodos Fonds dit aanzienlijke risico lopen. Dit voorkomt ook dat het koersrisico voor rekening komt van de klanten van de mfi s was een jaar met een hoge volatiliteit op de valutamarkten. Veel lokale valuta s staan in hoge mate onder invloed van de Amerikaanse dollar. Toen de Verenigde Staten in de loop van 2013 een wijziging in het monetaire beleid aankondigde, leidde dit tot een depreciatie van veel valuta. Aan het einde van het jaar stabiliseerden de valutakoersen weer enigszins. Over het gehele jaar genomen daalde de waarde van de Amerikaanse dollar met 3,4%. Het koersresultaat van Hivos- Triodos Fonds wordt sterk beïnvloed door de koersontwikkeling van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro. Ook de Malawiaanse Kwacha droeg in 2013 bij aan het negatieve koersresultaat, door omstandigheden in het land zelf. Na verrekening van het resultaat op valutatermijntransacties resulteerde de ontwikkeling van de wisselkoersen in een negatief koersresultaat op de leningportefeuille van EUR (2012: EUR ). Via resultaatverdeling wordt dit koersresultaat in 2014 ten laste gebracht van de reserve koersverschillen. Voor zover het exploitatieresultaat dit niet kan opvangen, staat Hivos garant als de resultaatverdeling tot een negatieve reserve koersverschillen leidt. Daarom wordt Hivos in 2013 voor EUR aangesproken naar aanleiding van de negatieve reserve koersverschillen. Koersresultaten op participaties worden vanwege de aparte financieringsovereenkomst tussen Hivos en Hivos-Triodos Fonds niet ten gunste of ten laste van het resultaat van Hivos-Triodos Fonds gebracht. Noord-Zuid Plan Particulieren in Nederland kunnen via het Noord-Zuid Plan van Hivos en Triodos Bank betrokken zijn bij de financiering van projecten in ontwikkelingslanden. Dit kan op twee manieren: - Door bij Triodos Bank een Triodos Noord-Zuid Internet Spaarrekening te openen. Het volume op Verdeling valuta leningportefeuille (bedragen in euro s) Volume investeringen Afgedekt (of geen blootstelling) Niet afgedekt Percentage van de leningportefeuille Investeringen in lokale valuta ,6% Investeringen in de Amerikaanse dollar ,5% Subtotaal portefeuille excl. waarde van de valuta-afdekkingsinstrumenten ,1% Valuta-afdekkingsinstrumenten ,9% Totale waarde investeringen per ultimo ,0% 20

21 deze rekeningen geldt als financieringsbron voor de lening die Triodos Bank aan Hivos-Triodos Fonds verstrekt. - Door een borgstelling af te geven ter dekking van de faciliteit die Triodos Bank het fonds biedt. In 2013 steeg het volume aan Noord-Zuid spaargelden met 9,4% tot EUR 112,4 miljoen. Het aantal spaarders steeg met 3,3% tot Het volume aan Noord-Zuid borgstellingen (in totaal 495 borgen) bleef stabiel op EUR 1,4 miljoen. Naast de financiering van Hivos-Triodos Fonds vormen Noord- Zuid-gelden de bron voor andere financieringen in ontwikkelingslanden binnen Triodos Groep. Noord-Zuid spaarders kunnen besluiten (een deel van) hun rente voor Hivos te bestemmen. Daarmee kan Hivos de extra kosten dekken die aan het Noord-Zuid Plan zijn verbonden. Vooruitzichten Voor 2014 verwacht Hivos-Triodos Fonds dat mfi s in alle regio s hun stabiele groei voortzetten. Voor de meeste landen waar het fonds actief is, worden positieve groeicijfers voorzien. Dit houdt in dat de financieringsbehoefte van mfi s aanhoudt en dat er voor Hivos-Triodos Fonds een rol is weggelegd om in deze behoefte te voorzien. Het fonds verwacht in 2014 een aantal nieuwe instellingen aan de portefeuille toe te voegen. Fragiele politieke ontwikkelingen en een gebrek aan een solide infrastructuur zorgen, vooral in Afrika, voor een uitdagende en soms ook risicovolle omgeving voor mfi s om zich verder te ontwikkelen. De inzet van technologie om minder bereikbare gebieden toegang te geven tot financiële diensten wordt naar verwachting verder uitgebreid. Dit geldt ook voor de productontwikkeling op het gebied van duurzame landbouw en duurzame energie. Overkreditering blijft in een aantal landen, waaronder Peru en Kenia, een grote zorg. Het fonds volgt de ontwikkelingen in deze landen daarom nauwgezet. De Verenigde Naties hebben 2014 uitgeroepen tot Jaar van de Familiale Landbouw. Dit onderstreept het belang dat (inter)nationale overheden hechten aan een duurzame ontwikkeling van de landbouwsector in ontwikkelingslanden. Voedselschaarste in deze landen groeit en boeren worden geconfronteerd met de effecten van klimaatverandering. Hivos- Triodos Fonds zet zich ook in 2014 in om initiatieven in deze sector en ook die in de duurzame energiesector te stimuleren. De grote uitdaging in deze laatste sector is het schaalbaar maken van distributiemodellen voor producten zodat ze financieel duurzaam worden. Hivos-Triodos Fonds ziet voor 2014 concrete mogelijkheden om haar portefeuille in deze sectoren uit te breiden, onder andere met de investering in een fonds gericht op de financiering van midden- en kleinbedrijven in de landbouwsector in Latijns-Amerika. Ook onderzoekt het fonds enkele mogelijkheden in India. Door haar goede vermogenspositie verwacht Hivos- Triodos Fonds eventuele voorzieningen voor Aan Triodos Bank toevertrouwde Noord-Zuid middelen (bedragen in euro s) Bedrag Aantal Bedrag Aantal Noord-Zuid deposito s Noord-Zuid spaarrekeningen Totaal

22 verliezen in de portefeuille uit eigen middelen te kunnen dragen. Gezien het blijvend hoge risico van de verstrekte financieringen wordt niet uitgesloten dat over 2014 een beroep op de borgen wordt gedaan. Hivos-Triodos Fonds spreekt geen verwachting uit over het koersresultaat op financieringen in lokale valuta s. Voor 2014 wordt niet verwacht dat de kostenstructuur van Hivos- Triodos Fonds significant wijzigt in vergelijking tot voorgaande jaren. Zeist, 17 april 2014 Bestuur Pierre Aeby Peter Blom 22

23 Jaarrekening 2013 Hivos-Triodos Fonds Pagina Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten 26 23

24 Balans per 31 december 2013 voor resultaatverdeling Noot Activa Vaste activa Cumulatief preferente aandelen Leningen u/g Achtergestelde leningen u/g Valuta-afdekkingsinstrumenten Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal activa Passiva Eigen vermogen Algemene reserve Resultaat boekjaar Langlopende schulden Langlopende leningen Kortlopende schulden Kortlopende schulden en overlopende passiva Schulden aan kredietinstellingen Totaal passiva Niet uit de balans blijkende verplichtingen, activa en regelingen 10 Toegezegde financieringen Participaties (mbt voor derden beheerde activa) Leningen u/g Voor derden beheerde activa Participaties Hivos, inclusief afdekkingsinstrumenten Participaties Cordaid, inclusief afdekkingsinstrumenten

25 Staat van baten en lasten over 2013 (bedragen in euro s) Noot Baten Opbrengsten leningen u/g en achtergestelde leningen u/g Rente liquide middelen Ontvangen schenkingen Lasten Beheervergoeding Accountants- en advieskosten Rentelasten Overige lasten Exploitatieresultaat Koersresultaat Aanzuivering reserve koersverschillen door Hivos Resultaat

26 Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten (bedragen in euro s) Algemeen De Stichting is opgericht op 22 december Deze jaarrekening betreft de negentiende verslagperiode, eindigend op 31 december Dit verslag is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn voor de Jaarverslaggeving (RJ) 640 voor organisaties zonder winststreven. De participaties gefinancierd door derden zijn in 2012 van de balans van Stichting Hivos-Triodos Fonds gehaald. Deze worden samen met de ontvangen financiering van derden getoond onder niet uit de balans blijkende verplichtingen, activa en regelingen en de toelichting daarop. Cumulatief preferente aandelen Cumulatief preferente aandelen worden gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van specifieke voorzieningen wegens oninbaarheid. Terugkoop van deze aandelen vindt plaats in de vorm van aflossing tegen nominale waarde. Dividenden worden verantwoord bij daadwerkelijke ontvangst. Leningen en achtergestelde leningen u/g Leningen en achtergestelde leningen u/g worden, rekening houdend met valutakoersen per balansdatum, gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs onder aftrek van specifieke voorzieningen wegens oninbaarheid. De projecten die met leningen gefinancierd worden, zijn naar hun aard risicovol. Met verliezen op de oorspronkelijke investeringen moet daarom rekening worden gehouden. Indien zich bij een project een concrete discontinuïteitverwachting voordoet, wordt een specifieke voorziening getroffen voor het verwachte verlies op de lening en de bijbehorende rentevordering. Bij het vormen van voorzieningen is er sprake van managementinschattingen. De beheerder maakt gebruik van onafhankelijk van de operationele zaken opererende multidisciplinaire krediet- en waarderingscommissies om de managementinschattingen zo prudent mogelijk te maken. Valuta-afdekkingsinstrumenten Valuta-afdekkingsinstrumenten worden enkel afgesloten voor het afdekken van valutarisico. Het fonds past kostprijs hedge accounting toe voor de verwerking van activa, passiva en resultaten voortvloeiend uit valutaafdekkingsinstrumenten voor leningen. Dit betekent dat alle vorderingen en verplichten voortvloeiend uit deze instrumenten worden gewaardeerd tegen de valutakoersen per balansdatum. Waardemutaties ten aanzien van deze posten worden via de winst- en verliesrekening verantwoord via ongerealiseerde waarde veranderingen. Het resultaat bij het aangaan van deze contracten wordt over de gehele looptijd van het contract geamortiseerd. Voor het toepassen van kostprijs hedge accounting heeft het fonds generieke (hedge) documentatie beschikbaar. De effectiviteit van de afdekkingen wordt gedurende de verslagperiode getoetst. Overige activa en passiva Overige activa worden gewaardeerd op te verwachten ontvangsten, waarbij voor vorderingen rekening wordt gehouden met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Overige passiva worden gewaardeerd op te verwachten betalingen. Voor verwachte claims inzake verstrekte garanties wordt een specifieke voorziening gevormd. 26

27 Verliesverrekening Voor verliezen op de portefeuille cumulatief preferente aandelen, leningen en garanties zullen de borgen voor een gedeelte van hun borgstelling worden aangesproken indien het eigen vermogen daalt tot een niveau lager dan EUR 2,5 miljoen. Indien de koersresultaten aan het einde van het jaar een negatief saldo vertonen, komt dit middels voorstel van resultaatverdeling over het boekjaar in het volgende boekjaar ten laste van de Reserve Koersverschillen, opgenomen onder het eigen vermogen. Voor zover de Reserve Koersverschillen niet volstaat en deze niet aangezuiverd kan worden door het exploitatieresultaat, komt het verlies als gevolg van koersresultaten voor rekening van Hivos op basis van de overeenkomst van samenwerking tussen betrokken partijen. Vreemde valuta De omrekening van activa en passiva in vreemde valuta vindt plaats tegen de laatst bekende koersen in het verslagjaar. De omrekening van mutaties in balansposten en van baten en lasten in vreemde valuta vindt plaats tegen de gemiddelde koers van de maand waarin de mutaties worden verantwoord. Hieruit voortvloeiende omrekeningsverschillen worden ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht. Ter afdekking van koersverschillen op leningen zijn valuta-afdekkingsinstrumenten afgesloten, zoals beschreven in noot 4. Grondslagen voor de resultaatbepaling De bepaling van het resultaat berust op toerekening van baten en lasten aan de bijbehorende periode. Beheersing financiële risico s Door het gebruik van (afgeleide) financiële instrumenten worden diverse financiële risico s gelopen. Het door de beheerder van Hivos-Triodos Fonds gevoerde beleid ten aanzien van deze risico s wordt hieronder uiteengezet. Marktrisico Marktrisico betreft het risico dat de waarde van een investering fluctueert als gevolg schommelingen van de volgende externe factoren: I. valutakoers (valutarisico) II. rentestand (renterisico) III. marktprijs (marktprijsrisico) Ad I. Ultimo 2013 is het grootste deel van de financieringen van Hivos-Triodos Fonds verstrekt in lokale valuta. Hiervan is het grootste deel niet afgedekt door valuta-afdekkingsinstrumenten. De financieringen in Amerikaanse dollars worden door middel van deze instrumenten nagenoeg geheel wordt afgedekt. Hieronder is de compositie van de leningportefeuille per valuta, alsmede de afdekking van het valutarisico, gepresenteerd. Ad II. Het resultaat van Hivos-Triodos Fonds is deels afhankelijk van de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt. Afhankelijk van de samenstelling van de portefeuille zal een verandering van de rentevoet op de kapitaal markt een positief of negatief effect kunnen hebben op de resultaten van Hivos-Triodos Fonds. Ad III. Er is bij investeringen in participaties sprake van marktprijsrisico. De waarde van deze investeringscategorie wordt beïnvloed door een veelheid van externe factoren, waaronder de vooruitzichten met 27

28 Verdeling valuta leningportefeuille (bedragen in euro s) Volume investeringen Afgedekt (of geen blootstelling) Niet afgedekt Percentage van de leningportefeuille Bolivia, Bolivian Bolivianos (BOB) ,7% Cambodia, Cambodian Riel (KHR) ,1% Guatemala, Guatemalan Quetzales (GTQ) ,2% Honduras, Honduras Lempira (HNL) ,5% Indonesia, Indonesian Rupee (IDR) ,0% Kenya, Kenyan Shilling (KES) ,6% Kazakhastan, Kazakh Tenge (KZT) ,0% Malawi, Malawi Kwacha (MWK) ,5% Peru, Peruvian Nuevos Soles (PEN) ,1% Tanzania, Tanzanian Shilling (TZS) ,9% Uganda, Ugandan Shilling (UGX) ,3% South Africa, South African Rand (ZAR) ,8% Zambia, Zambian Kwacha (ZMW) ,9% Totaal in lokale valuta ,6% Totaal investeringen in de Amerikaanse dollar ,5% EUR 0,0% Subtotaal portefeuille excl. waarde van de valuta-afdekkingsinstrumenten ,1% Valuta-afdekkingsinstrumenten ,9% Totale waarde leningenportefeuille per ultimo ,0% betrekking tot de macro-economische groei en inflatietempo. Hoe groter de fluctuatie in de ontwikkeling van deze factoren, des te groter het marktrisico is. Het fonds kan zich niet verweren tegen macro-economische factoren die het waardeverloop beïnvloeden. Waardeveranderingen in participaties zijn voor rekening van derden. Debiteurenrisico Debiteurenrisico is het risico dat een tegenpartij niet aan zijn verplichtingen kan of wil voldoen. Het fonds verstrekt vrijwel uitsluitend risicodragende financieringen, waaraan veelal geen hypothecaire of andere zekerheden ten grondslag liggen. Hivos-Triodos Fonds heeft een toelichting op debiteuren- en regioconcentratie vermeld op pagina