notaspecificatie POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Prins Clauslaan 20

Transcriptie

1 POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Prins Clauslaan 20 TEL FAX INTERNET AAN De Minister van Economische Zaken DATUM 28 mei 2003 CONTACTPERSOON UW BRIEF VAN UW KENMERK ONDERWERP Advies ontwerp-besluit afscherming nummers notaspecificatie Bij brief van 8 april jl. heeft u het College bescherming persoonsgegevens (CBP) het ontwerpbesluit afscherming nummers notaspecificatie voor advies toegezonden (versie 27 maart 2003). Ingevolge Richtlijn 97/66/EG dienen nationale lidstaten in hun wetgeving de belangen van abonnees van telecommunicatiediensten bij gespecificeerde rekeningen in evenwicht te brengen met de privacyaanspraken. Hieraan is uitvoering gegeven in artikel 11.4 Telecommunicatiewet (Tw). De daarin aangekondigde algemene maatregel van bestuur is evenwel nooit tot stand gebracht. Met het voorgestelde besluit zal in deze leemte worden voorzien. Overigens kent richtlijn 2002/58/EG een overeenkomstige bepaling. Over het wetsvoorstel strekkende tot implementatie van onder meer deze richtlijn (wetsvoorstel Implementatie nieuwe richtlijnen Telecommunicatiewet) heeft het CBP bij brief van 10 december 2002 (kenmerk z ) advies uitgebracht. Met betrekking tot de in dat wetsvoorstel aangekondigde AmvB op basis van artikel 11.4 Tw nam het CBP bij die gelegenheid aan, dat het daarover alsnog om advies zou worden gevraagd. Hoe dit voorstel zich verhoudt tot genoemd wetsvoorstel tot herziening van de Telecommunicatiewet wordt onvoldoende helder. Het CBP dringt er bij u op aan alsnog in de Nota van Toelichting op het thans voorliggende ontwerp-besluit uitsluitsel te geven over de vraag in hoeverre als gevolg van implementatie van richtlijn 2002/58/EG en meer in het bijzonder de behandeling van het wetsvoorstel tot wijziging van de Telecommunicatiewet (kamerstukken II, , ) nog aanpassingen zijn te verwachten van dit besluit, anders dan in terminologische zin. Het CBP acht het hoe dan ook de hoogste tijd dat thans uitvoering wordt gegeven aan de uit 1997 stammende Europese verplichtingen terzake. Het ontwerp-besluit omvat drie artikelen, voorzien van een Nota van Toelichting. Het besluit introduceert het volgende systeem voor nummerafscherming: a. de verplichting om bij vermelding van opgeroepen nummers op nota s de mogelijkheid aan te bieden tot afscherming, dat wil zeggen weglating of onherkenbaarmaking van de laatste vier cijfers van die nummers; b. de abonnee moet aan zijn eigen aanbieder meedelen dat zijn nummer afgeschermd moet worden waarbij de informatieverstrekking door de eigen aanbieder optioneel is; alsmede: BIJLAGEN BLAD 1

2 c. een zorgplicht om af te schermen nummers van eigen abonnees kenbaar te maken aan andere aanbieders met het oog op afscherming op die nota s. De gedachte gaat uit naar een decentraal systeem, waarbij elke aanbieder een eigen database van af te schermen nummers (zonder bijbehorende naam-, adres- en woonplaatsgegevens) raadpleegbaar maakt voor andere aanbieders. Het CBP is het met de strekking van het voorstel eens. In sommige andere Europese landen is inmiddels ervaring opgedaan met een vergelijkbare oplossing. Navraag door het CBP onder collega-toezichthouders heeft in het algemeen een positieve indruk opgeleverd: een dergelijk systeem lijkt te voldoen. Voor een aantal aspecten van de regeling vraagt het CBP evenwel alsnog uw aandacht. 1. Het besluit is van toepassing op vermelding van opgeroepen nummers op nota s betreffende de levering van vaste of mobiele diensten. In artikel 7, tweede lid van zowel Richtlijn 97/66/EG als Richtlijn 2002/58/EG is de verplichting neergelegd voor lidstaten om in nationale regelgeving de belangen van abonnees bij notaspecificatie in evenwicht te brengen met de privacybelangen. Blijkens de considerans van beide richtlijnen (respectievelijk nummer 18 Richtlijn 97/66/EG en nummer 33 Richtlijn 2002/58/EG) dienen dergelijke regelingen de anonieme of strikt persoonlijke toegang tot openbare diensten te waarborgen. Met dat doel kunnen lidstaten naast alternatieve betalingsfaciliteiten ook verlangen dat een aantal cijfers wordt weggelaten uit de opgeroepen nummers die in gespecificeerde nota s zijn verwerkt. Ook de regelingsopdracht van artikel 11.4 Tw heeft een ruimer bereik dan dit besluit en strekt zich uit tot het stellen van regels met betrekking tot het specificeren van nota s voor geleverde telecommunicatiediensten dan wel elektronische communicatiediensten in het algemeen. Blijkens de toelichting (p.3) wordt met dit besluit tegemoet gekomen aan het belang van gebruikers en abonnees van zowel vaste als mobiele telefoondiensten bij (gedeeltelijke) afscherming van hun nummers op nota s van derden. Het CBP adviseert u nader toe te lichten waarom een dergelijk belang niet aanwezig zou zijn als het gaat om specificatie van kosten van het gebruik van andere telecommunicatiediensten, zoals bijvoorbeeld internetdiensten. Tevens verzoekt het CBP u alsnog aan te geven in hoeverre u voornemens bent alsnog vergelijkbare regels te stellen ten aanzien van andere diensten dan vaste en mobiele telefonie. 2. In november 2002 werd reeds de Regeling basisniveau notaspecificatie vaste telefoniediensten vastgesteld, waarin de verplichting tot het aanbieden van gespecificeerde rekeningen als bedoeld in artikel 31 Besluit ONP Huurlijnen en telefonie werd uitgewerkt. De betreffende regeling verplicht aanbieders van vaste telefoniediensten tot het verstrekken van gespecificeerde rekeningen, waarop onder meer ook het volledige opgeroepen nummer dient te worden vermeld. Volgens de Nota van Toelichting bij het thans voorliggende ontwerp-besluit impliceert de genoemde regeling dat voor vaste telefonie voortaan alle opgeroepen nummers op de nota dienen te worden vermeld. Daarom wordt thans een nadere regeling van legitieme privacybelangen nodig geacht. Het CBP constateert dat goeddeels voorbij is gegaan aan de betekenis van artikel 11.4 Tw. BLAD 2

3 Daarnaast is het CBP van mening dat hier niet de juiste volgorde is gehanteerd. Het in het leven roepen van inbreukmakende verplichtingen zoals de verplichting gebelde nummers op telefoonnota s te vermelden- zonder het gelijktijdig stellen van compenserende waarborgen kan in zijn algemeenheid niet worden aanvaard. Bovendien wijst het CBP erop dat de tekst van dit besluit feitelijk niet strookt met de regeling. De regeling laat namelijk geen ruimte voor het vermelden van gedeeltelijk afgeschermde opgeroepen nummers. Voorts is het CBP van oordeel, dat het voorschrijven van een basisniveau voor notaspecificatie dat kosteloos is, terwijl afscherming van opgeroepen nummers niet gratis behoeft te zijn, de in het geding zijnde belangen niet voldoende in evenwicht breng. Het CBP adviseert u voor te schrijven dat ook verzoeken tot afscherming geen kosten met zich meebrengen. Het CBP adviseert u de Regeling basisniveau notaspecificatie op genoemde punten te repareren. 3. Het CBP stelt vast dat in vergelijking met de huidige praktijk van nummerafscherming, waarbij aanbieders onderling op vrijwillige basis volledige afscherming van gebelde nummers realiseerden, de introductie van een systeem dat voorziet in weglating van de laatste vier cijfers een stap achteruit betekent. Immers, aan de eerste 6 cijfers van een 10-cijferig nummer kan in veel gevallen toch de identiteit van de gebelde abonnee worden afgeleid. In de praktijk zijn met name problemen te verwachten in het domein van de abonnee die een gespecificeerde nota ontvangt: in de werkssfeer en in situaties waarin meerdere personen gebruik maken van dezelfde aansluiting. De telefoonrekening geeft ook met deze wijze van afscherming nog inzicht in het communicatiegedrag van werknemers of huisgenoten. Het CBP zou het dan ook betreuren dat met dit besluit afbreuk zou worden gedaan aan het hoge beschermingsniveau van het inmiddels op vrijwillige basis tot stand gebrachte systeem. Het CBP acht het dan ook gewenst om in het besluit ruimte te laten voor meerdere opties. Mocht dat niet haalbaar zijn dan zou dat nader dienen te worden toegelicht. In andere landen waaronder Oostenrijk worden ook verschillende opties aangeboden door verschillende telecommunicatieaanbieders. In Duitsland houdt de telecommunicatietoezichthouder een geautomatiseerd raadpleegbaar centraal register bij met personen, overheden, religieuze en maatschappelijke instellingen waarvan de inkomende en uitgaande gesprekken niet via gespecificeerde rekeningen mogen worden geïdentificeerd. Telecommunicatieaanbieders dienen ieder kwartaal de wijzigingen in het register te verwerken in hun billingproces. Een tweede bijzonderheid van het Duitse systeem is de bijzondere bescherming van klanten in gevallen dat zij inkomende gesprekken dienen te betalen. Dergelijke gesprekken mogen slechts op de rekening worden vermeld met weglating van de laatste drie cijfers (Section 8, Telecommunications Data Protection Ordinance, TDSV). Het voorbeeld geeft aan dat ook in een groot land als Duitsland meerdere opties voor afscherming zijn gerealiseerd. Dit zou ook in Nederland kunnen worden gerealiseerd door in het tweede lid van artikel 1 van het Besluit de term ten minste op te nemen, zodat het als volgt zou komen te luiden: Afscherming van een nummer als bedoeld in het eerste lid vindt plaats door het weglaten dan wel onherkenbaar maken van ten minste de laatste vier cijfers van het nummer. In dit verband vraagt het CBP nog aandacht voor de internationale dimensie. In andere EUlidstaten zijn of worden vergelijkbare voorzieningen ingericht met het oog op afscherming van nummers op nota s. Het CBP heeft behoefte aan een indicatie in de toelichting of en zo ja in BLAD 3

4 hoeverre, aansluiting van de Nederlandse voorziening op die in het buitenland technisch en economisch haalbaar kan worden geacht. 4. Het CBP ziet het als een verbetering ten opzichte van de huidige praktijk dat de abonnee voortaan ook zijn eigen telecommunicatiebedrijf kan aanspreken op vermelding van zijn nummer op nota s van andere aanbieders. Er zijn bij het CBP verschillende klachten bekend van abonnees die door hun eigen aanbieder worden verwezen naar de aanbieder die hun nummer toch op nota s vermeldt. De andere aanbieder verwijst vervolgens terug. Dergelijke problemen doen zich met name voor bij carrier select diensten. In het derde lid van artikel 1 van het besluit wordt de aanbieder van de abonnee verplicht zorg te dragen voor het kenbaar zijn van de wens tot afscherming bij andere aanbieders. Uit de behandeling van klachten is het CBP inmiddels gebleken dat het kenbaar maken alleen niet voldoende is. Ook abonnees waarvan de wens tot afscherming reeds bij de andere aanbieder bekend is, blijken hun volledige nummer soms toch vermeld te zien op nota s van die andere aanbieder. Het besluit biedt nog geen bevredigende oplossing voor deze problematiek. Naar de opvatting van het CBP dient de zorgplicht niet op te houden bij het kenbaar maken aan andere aanbieders, maar dient deze te worden aangescherpt. Duidelijk dient te zijn welke aanbieder de abonnee kan aanspreken op daadwerkelijke uitvoering. Bijvoorbeeld een verplichting voor de eigen aanbieder om in gevallen waarin voldaan is aan de kenbaarheid klachten door te zenden aan de andere aanbieder die vervolgens zorg dient te dragen voor uitvoering zou een belangrijke verbetering zijn. Het CBP adviseert u het Besluit met het oog hierop aan te passen. 5. Het is het CBP opgevallen dat in de toelichting bij het besluit geen enkele aandacht is gegeven aan de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP), die toch als de basisregeling geldt waar het de aanspraken van personen op bescherming van persoonsgegevens en de persoonlijke levenssfeer betreft. Dat is storend en heeft bovendien tot enkele onjuistheden geleid. In de toelichting (p. 4) wordt bijvoorbeeld gesteld dat het nog geen algemeen toekomend recht is aan abonnees is om afscherming te verzoeken. Een dergelijke aanspraak kan echter heel wel aan de WBP worden ontleend. Zo bestaat bijvoorbeeld in Frankrijk al vanaf introductie van de gespecificeerde rekening, zo n twaalf jaar geleden, ervaring met een systeem voor gespecificeerde rekeningen met weglating van de laatste vier cijfers van het gebelde telefoonnummer. Aanvankelijk dienden van alle gebelde nummers op rekeningen de laatste vier cijfers te worden weggelaten. Enkele jaren geleden werd dit systeem bijgesteld en ging men over tot vermelding van de volledige nummers, behalve bij abonnees die gekozen hebben voor afscherming van de laatste vier cijfers. Specifieke problemen daarmee lijken zich overigens niet voor te doen. Dit systeem is gebaseerd op toepassing van de algemene beginselen voor bescherming van persoonsgegevens door de Franse privacytoezichthouder CNIL en staat los staat van de implementatie van de richtlijnen 1997/66/EG en 2002/58/EG. Een andere onjuiste aanname betreft informatieverstrekking omtrent de keuzemogelijkheid aan de klant. In de toelichting (p. 8) wordt gesteld dat deze optioneel is: de aanbieder wordt hiertoe niet verplicht, maar zal in de praktijk er waarschijnlijk toe overgaan. Het CBP wijst er op dat de informatieverplichtingen van onder meer de artikelen 33 en 34 WBP in deze onverkort van toepassing zijn. Het gekozen beschermingsniveau, bestaande in een bezwaarmogelijkheid BLAD 4

5 waarover de abonnee niet geïnformeerd zou behoeven te worden komt daarmee mogelijk zelfs in strijd met de algemene bepalingen van de WBP. Het CBP adviseert u de toelichting op dit punt aan te passen. De inbedding van artikel 11.4 Tw in de WBP dient helder te zijn, ook met het oog op het toezicht op de naleving. De informatieverplichting voor aanbieders dient te worden aangescherpt. Conclusie Het CBP adviseert u het Besluit en de Nota van toelichting op onderdelen aan te passen, met inachtneming van het voorgaande. Hoogachtend, drs. J.W. Broekema Collegelid BLAD 5