& Samen voor het mbo

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "& Samen voor het mbo"

Transcriptie

1 & Samen voor het mbo

2 Inhoud 1 Het MBO: door complementaire organisaties best bediende sector 3 2 De dienstverlening van Kennisnet & SURFnet De basis infrastructuur Generieke Voorzieningen Diensten voor de onderwijsprofessional Duiden van kennis en delen van expertise Borging en doorontwikkeling 20 Contactgegevens & Colofon 22 2

3 1 Het MBO: door complementaire organisaties best bediende sector Het Middelbaar Beroepsonderwijs bereidt studenten voor op de beroepspraktijk of een vervolgopleiding. De ambitie is om kwalitatief goed beroepsonderwijs te verzorgen dat aansluit bij de talenten en vaardigheden van de studenten. Deze ambitie kan niet worden waargemaakt zonder een goede inzet van ict. Op het gebied van ict en informatievoorziening werken de MBO-instellingen nauw samen. sambo-ict behartigt de belangen van de onderwijsinstellingen, articuleert de sectorale ict-vraag en verbindt deze en initieert en organiseert het opdrachtgeverschap voor ict-projecten. Kennisnet en SURFnet bedienen samen ieder met eigen expertise, diensten en voorzieningen de gehele onderwijskolom. Zij ondersteunen het onderwijs en de instellingen bij het invullen van de vraag en het realiseren van oplossingen voor een goede inzet van ict. Daar waar Kennisnet zich richt op het Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en het Middelbaar Beroepsonderwijs, richt SURFnet zich op het Hoger Onderwijs en Onderzoek. Echter, in de MBO-sector opereren beide organisaties. Door de complementaire activiteiten van beiden is het onze ambitie om het MBO de best bediende onderwijssector te laten zijn wanneer het gaat om beschik bare expertise, diensten en voorzieningen om goede inzet van ict mogelijk te maken. 3

4 PO VO MBO HBO WO Kennisnet SURFnet Figuur 1. Doelgroepen van Kennisnet en SURFnet. Kennisnet biedt toegang tot praktisch toepasbare kennis over wat werkt met ict en maakt duidelijk hoe een instelling hier gebruik van kan maken. Dit doet Kennisnet voor leerlingen, docenten, managers en bestuurders. Typering Kennisnet: Onderwijs-hart met focus op ict SURFnet richt zich op innovatie van ict voor onderwijs en onderzoek. In de visie van SURFnet kan met innovatie van ict de kwaliteit van onderwijs en onderzoek worden verhoogd. Door samen te werken in SURF realiseren de instellingen vernieuwingen die het belang van een individuele instelling overstijgen. Typering SURFnet: ict-hart met focus op onderwijs Kennisnet slaat de brug tussen onderwijs en ict en richt zich daarbij op toepassing van ict in het onderwijs. Kennisnet kenmerkt zich als een organi satie die vraag gestuurd werkt en zich er voor inzet om deze vragen uit de sector altijd voor te zijn, om de ambities van het mbo te realiseren. 4

5 Met praktische kennis en landelijke ict-ondersteuning laten wij ict werken voor de instellingen en voor de sector als geheel. Hierbij gaat het zowel om ict in de onderwijspraktijk als de om de inzet van ict om verder te professio naliseren en beter te presteren. SURFnet slaat de brug tussen ict binnen onderwijs en onderzoek en het aanbod uit de ict-markt. SURFnet werkt daarbij vraag geïnspireerd. De innovatie van SURFnet wordt gedreven vanuit technologie in combinatie met de vraag van voorlopers en te verwachten, toekomstige vraag vanuit de instellingen. Dat leidt tot dienstverlening voor de aangesloten instellingen waarbij de efficiëntie en effectiviteit worden verhoogd en de kosten worden verlaagd. Onderwijs ICT ICT-markt Toepassing van ICT Kennisnet SURFnet Innovatie van ICT Figuur 2. Doelgroepen van Kennisnet en SURFnet. 5

6 Samenwerking SURFnet en Kennisnet werken nauw samen om aan de behoeften van het MBO invulling te geven en deze publicatie moet een duidelijk beeld verschaffen wat beide organisaties voor het MBO kunnen betekenen. In deze publicatie vindt u de dienstverlening en expertise die de organisaties, in samenwerking met elkaar, beschikbaar stellen aan de MBO-sector. Een voorbeeld van een gezamenlijke activiteit voor het MBO is de realisatie van MBO Cloud. Andere voorbeelden zijn Edustandaard en eduroam. Deze publicatie is bestemd voor bestuurders, (ict-) directeuren, informatie managers en andere belanghebbenden. 6

7 2 De dienstverlening van Kennisnet & SURFnet De dienstverlening van Kennisnet en SURFnet wordt gecategoriseerd in: basis infrastructuur, generieke voorzieningen, diensten voor de onderwijsprofessional, duiden van kennis en delen van expertise en borging en doorontwikkeling. Basis infrastructuur Generieke Voorzieningen Diensten voor de onderwijsprofessional Duiden van kennis en delen van expertise Expertisesessies eduroam SURFconext Leraar24 SURFacademy & SIG s SURFlichtpaden Edurep ICT-Beveiliging: SCIRT community SURFinternetpinnen SURFinternet Kennisnet Federatie Wikiwijsleermiddelenplein Onderwijsbegrippenkader SURFopzichter SURFdomeinen SURFcertificaten ICT-beveiliging: SURFcert Themasites voor het onderwijs 4W: Weten wat Werkt en Waarom Vier in balans monitor Sturen & verantwoorden Kennisnetwerk Informatiemanagement Portal & nieuwsbrief voor het MBO Borging en doorontwikkeling ieck distributie en toegang EduStandaard 7

8 2.1 Basis infrastructuur SURFinternet SURFinternet biedt instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek een snelle en betrouwbare internetverbinding van 1,10 of 100 Gigabit per seconde. Vanzelfsprekend wordt IPv6 ondersteund. De internetaansluiting wordt altijd via twee geografisch gescheiden glasvezeltracés aangelegd, waarmee een hoge beschikbaarheid en kwaliteit gegarandeerd zijn. Bij gepland onderhoud wordt de connectiviteit niet onderbroken, omdat er twee gescheiden glasvezeltracés liggen. eduroam Met eduroam krijgen medewerkers en studenten gemakkelijk en veilig toegang tot het draadloze netwerk van uw eigen instelling en dat van andere instellingen die eduroam aanbieden. In binnen- en buitenland. Eduroam gebruikt wereldwijd aan elkaar gekoppelde authenticatie servers van de instellingen. Het grote voordeel van eduroam is dat u de internetbeschikbaarheid vergroot voor uw gebruikers die in toenemende mate hun eigen devices meenemen. Daarnaast is de configuratie van het draadloze netwerk heel eenvoudig omdat eduroam een internationale standaard is. Gebruikers hoeven hun apparaat vervolgens maar één keer in te stellen, eventueel met de beschikbare handleiding, en kunnen dan direct aan de slag. SURFlichtpaden SURFlichtpaden biedt de mogelijkheid om een rechtstreekse, supersnelle verbinding op te zetten tussen twee locaties. Bijvoorbeeld voor het uitwis 8

9 selen van grote databestanden. Lichtpaden onderscheiden zich door hun veiligheid, betrouwbaarheid én hun hoge en gegarandeerde capaciteit, doordat de verbinding onafhankelijk is van het internet. Door de hoge, technische kwaliteitseisen zijn lichtpaden ook heel geschikt voor tijd kritische toepassingen. Lichtpaden kunnen worden ingezet binnen instellingen, tussen instellingen onderling en naar een datacenter van een ICT-leverancier. Neemt u een dienst af bij een provider waarvoor een verbinding met hoge eisen van belang is, dan kan via het knooppunt NetherLight ook een lichtpad opgezet worden met deze provider. SURFinternetpinnen SURFnet biedt de optie om verkeer van en naar de IP-betaalterminals (pinnen en chippen) binnen uw instelling via het SURFnet netwerk af te handelen. Uw instelling heeft dan geen aparte ADSL- en GSM-verbindingen meer nodig naar chipkaart-opwaardeerautomaten, betaalautomaten, enzo voort. Ook zonder SURFinternetpinnen kunt u betaalterminals aansluiten op een internetaansluiting, maar bij SURFinternetpinnen routeert SURFnet het betalingsverkeer apart naar de transactieafhandelaar Currence. Dit zorgt voor een hogere betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de dienst. SURF net adviseert om SURFinternetpinnen te gebruiken als u meerdere betaalterminals hebt in uw instelling. 9

10 2.2 Generieke Voorzieningen Kennisnet Federatie In de Kennisnet Federatie zijn onderwijsinstellingen en leveranciers en ontwikkelaars van educatieve content en applicaties verenigd. Het gaat hierbij onder andere om leveranciers van Elektronische Leeromgevingen en leerlingadministratiesystemen in de rol van Identity Providers (IDP s), maar ook de grote educatieve uitgeverijen in de rol van Service Providers (SP s). Via deze dienst kunnen de scholen met één login de leermiddelen van de aangesloten leveranciers bereiken. Wanneer onderwijsinstellingen zich aanmelden bij de federatie, hebben docenten en leerlingen met de eigen schoolaccount toegang tot al het materiaal van de bij de Kennisnet Federatie aangesloten diensten. Voorbeelden hiervan zijn Wikiwijs of (betaald) materiaal van de grote educatieve uitgeverijen. SURFconext SURFconext is een open samenwerkingsinfrastructuur waar instellingsdiensten en clouddiensten aan gekoppeld kunnen worden. Dankzij federatieve authenticatie en autorisatie hoeven gebruikers van uw instelling nog maar één keer in te loggen om toegang te krijgen tot de beschikbare diensten. Via SURFconext wordt ook centraal groepsbeheer voor clouddiensten mogelijk. Dit biedt nieuwe samenwerkingsmogelijkheden, binnen instelling en over instellingsgrenzen heen. SURFnet en SURFmarket zorgen daarbij onder andere voor goede contractuele afspraken tussen uw instelling en de dienstaanbieders. 10

11 Edurep Edurep is een gratis, centrale voorziening die (digitaal) leermateriaal op internet vindbaar maakt. Hiervoor verzamelt Edurep gegevens over leermateriaal uit een groot aantal collecties. Deze collecties zijn afkomstig van bijvoorbeeld uitgeverijen, onderwijsinstellingen en cultureel-maatschappelijke organisaties. Zij labelen hun leermateriaal met kenmerken (metadata) zoals titel, auteur, onderwijsniveau en sleutelwoorden. Edurep maakt deze kenmerken eenvoudig doorzoekbaar. via zoekmechanismen. De Edurep-zoekmechanismen zijn zó ingericht dat onderwijsportals hier hun eigen zoekinterface op kunnen bouwen. Voorbeelden van onderwijsportals die gebruik maken van Edurep zijn Wikiwijsleermiddelenplein en Teleblik. Daarnaast is het voor aanbieders van zoekportalen of individuele websites mogelijk om de zogenaamde Edurep-widget te plaatsen waarmee direct in Edurep naar digitaal lesmateriaal kan worden gezocht. Onderwijsbegrippenkader Om het onderwijs te ondersteunen met ICT- toepassingen is er in juni 2012 door bureau Edustandaard een begin gemaakt met het OnderwijsBegrippenKader, kortweg het OBK, dé gemeenschappelijke online database met alle onderwijsbegrippen en hun onderlinge relaties te beginnen met het curriculum. Het OnderwijsBegrippenKader bevat onderwijsbegrippen van alle onderwijssoorten, van alle kerndoelen, van alle vakken, van alle competenties in de kwalificatiestructuur van het MBO, van alle referentieniveaus Taal en Rekenen. Doel van het OnderwijsBegrippenKader (OBK) is om er 11

12 voor te zorgen dat alle informatiesystemen in het Nederlandse onderwijs, zoals elektronische leeromgevingen, zoekmachines als Wikiwijs en de systemen van educatieve uitgevers, dezelfde onderwijstaal spreken. Hoewel er vele toepassingen denkbaar zijn, wordt de focus op dit moment gelegd op het beter vindbaar maken van digitaal leermateriaal. SURFopzichter Met SURFopzichter bewaken ICT-beheerders online en real-time de prestaties en beschikbaarheid van internetdiensten die draaien bij uw instelling, zoals websites en mailfaciliteiten. Het gaat zowel om internetdiensten die de instelling levert als diensten die zij afneemt. Er kunnen checks worden ingesteld die waarschuwingen geven als een systeem niet (goed) functioneert en er zijn rapporten beschikbaar voor de beschikbaarheid en de prestaties. SURFdomeinen Met de webbased dienst SURFdomeinen kunt u zelf op eenvoudige wijze domeinnamen registreren, naar SURFnet verhuizen en opheffen. Daarnaast kunt u gegevens van de registrant of een contactpersoon wijzigen. Ook DNSbeheer voert u makkelijk zelf uit met SURFdomeinen: nameservers wijzigen, (reverse) DNS instellen en NSzones beheren die zich op de nameservers van SURFnet bevinden. U maakt hiervoor gebruik van een handig online portal. 12

13 SURFmailfilter Met SURFmailfilter kunt u gemakkelijk alle inkomende en uitgaande controleren en filteren op virussen en spam. Minimaal 95% van de spam wordt gedetecteerd. Dit gebeurt voordat de mail op uw eigen mailserver wordt afgeleverd. SURFmailfilter is een centraal ingerichte dienst die bij SURFnet draait. Daardoor hoeft u geen eigen spam- en virusfilter meer te onderhouden. Verder zorgt SURFmailfilter voor opvang van uw inkomende berichten als uw mailserver tijdelijk uit de lucht is. SURFcertificaten De dienst SURFcertificaten maakt het mogelijk om gebruik te maken van voordelige pop-upvrije SSL-servercertificaten, persoonscertificaten en codesigningcertificaten. Pop-upvrije certificaten worden direct door browsers herkend, waardoor eindgebruikers het certificaat niet via een openspringend dialoogvenster hoeven te beoordelen en accepteren. Certificaten zijn een belangrijk hulpmiddel bij een goede ICT-beveiliging. Een certificaat zorgt namelijk voor versleuteling van de informatie tussen webserver en browser. ICT-beveiliging: SURFcert SURFcert, het Computer Emergency Response Team van SURFnet, onderzoekt en coördineert alle beveiligingsincidenten bij op SURFnet aangesloten instellingen. SURFcert verzorgt ook voorlichting aan de aangesloten instellingen op het gebied van beveiliging. 13

14 2.3 Diensten voor de onderwijsprofessional Wikiwijsleermiddelenplein Wikiwijsleermiddelenplein is in Nederland een plek op internet waar iedere docent leermateriaal kan vinden, gebruiken en aanpassen, van basis- tot universitair onderwijs. Je kunt ook zelf leermateriaal ontwikkelen, bewaren en delen met collega s. Het is een platform waar docenten kennis over en ervaringen met open leermateriaal kunnen uitwisselen en zo nodig professionele ondersteuning vinden. Wikiwijsleermiddelenplein geeft docenten via één plek op internet toegang tot leermateriaal dat digitaal beschikbaar is. Hiermee heeft de docent de mogelijkheid om lessen naar eigen inzicht in te richten en maatwerk te leveren. Achterliggende doelen zijn de verbetering van de kwaliteit van onderwijs, professionalisering in het onderwijs, verzamelen van onderzoeksgegevens over open leermiddelen en het leraarsberoep aantrekkelijker maken. Leraar24 Leraar24 is een online platform van, voor en door leraren, bedoeld om hen te ondersteunen bij het uitoefenen van hun beroep. In de dagelijkse praktijk kunnen zij tegen vraagstukken aanlopen waarover zij graag meer willen weten of waarover zij met collega-leraren ervaringen zouden willen uitwisselen. Leraar24 biedt informatie rondom talloze thema s die aansluiten bij het beroep van leraar. Elk thema is uitgewerkt in informatieve video s die samen met verdiepende informatie een rijk dossier vormen. Op Leraar24 staan ruim 230 dossiers die het label KNOW dragen. KNOW staat voor KennisNetwerk Onderwijspraktijk en Wetenschap. Het KNOW netwerk bestaat uit een groeiend aantal organisaties die allemaal 14

15 een bijdrage leveren aan het tot stand komen van de KNOW dossiers die voornamelijk kennis uit praktijkgericht onderzoek bevatten. Dit doen we door kennis thematisch te verzamelen en beschikbaar te stellen middels dossiers. We filteren de belangrijkste conclusies en bieden leraren handreikingen om met de kennis aan het werk te gaan Duiden van kennis en delen van expertise Expertisesessies Kennisnet organiseert een veelvoud aan expertisesessies en workshops rond onderwerpen die verband houden met het professionaliseren van leraren. Voorbeelden van deze onderwerpen zijn: Visiesessies Wat is de onderwijsvisie van de instelling en hoe wordt deze vertaald naar een visie op ict en onderwijs? In deze sessie, waar het management bij betrokken is, wordt door middel van diverse tools de visie uitgewerkt. Vervolgens worden er doelstellingen geformuleerd en acties uitgezet. Dit is een effectieve startbijeenkomst die het fundament vormt voor verdere strategische en tactische activiteiten op het gebied van onderwijs en ict. TPACK Vakinhoud, didactische werkvorm en ict-middelen in de juiste samenstelling toepassen is een hele uitdaging. Het TPACk model geeft hier meer inzicht 15

16 in. Waarom gebruik je bepaalde middelen in bepaalde situaties. En levert dat het meeste rendement op? In deze workshop wordt de TPACK-gedachte uiteen gezet en ga je met het TPACK-spel aan de slag. Aan het eind van de workshop heb je concrete lessituaties uitgewerkt waarbij je een bewuste keuze hebt gemaakt voor werkvorm en de middelen die je daarbij inzet. Flipping the classroom In de Omgedraaide Klas wordt de klassikale instructie omgewisseld met het individuele huiswerk. De klassikale instructie wordt online aangeboden en doet de student thuis. Het huiswerk wordt gezamenlijk in de klas gemaakt. Hierdoor wordt de lestijd efficiënter gebruikt. Tijdens deze workshop wordt uitgelegd hoe het principe van Flipping the classroom in de praktijk werkt en wat je als docent nodig hebt aan vaardigheden om op deze manier te werken. Uiteraard is er ook ruimte om zelf aan de slag te gaan en mogelijk heden voor de eigen onderwijspraktijk uit te werken. ICT-bekwaamheid van docenten Op welke manier kun je ict inzetten in je onderwijsactiviteiten zodat het écht wat oplevert? En welke vaardigheden heb je daarvoor nodig? Een antwoord op deze vragen vind je in het kader ict-bekwaamheid voor docenten. In deze workshop wordt het kader toegelicht en ga je er mee aan de slag. Je vindt dit kader ook op: SURFacademy & SIGs SURFacademy biedt bijeenkomsten voor professionalisering over actuele ICT-thema s voor professionals in het hoger onderwijs en onderzoek. 16

17 De bij eenkomsten worden georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse hogescholen en universiteiten. De bijeenkomsten van SURFacademy bieden een intensieve overdracht van kennis en vaardigheden rondom één specifiek actueel thema over ICT in hoger onderwijs en onderzoek. De kennisgebieden zijn mobiele netwerkinfrastructuur, samenwerkingsinfrastructuur, cloud computing, unified communications, duurzaamheid en beveiliging. Alle bijeenkomsten hebben een verbinding naar innovatieve projecten, diensten of de special interest groups (SIG s) van SURF. ICT-beveiliging: SCIRT community Binnen SCIRT (een community van Incident Response Teams) wordt veel kennis uitgewisseld tussen de securitymedewerkers van aangesloten instellingen. SCIRT verzorgt onder andere bijeenkomsten en publicaties om instellingen te helpen zich beter te beveiligen. Themasites voor het onderwijs Kennisnet biedt op een groot aantal themasites inhoudelijke, verdiepende informatie op het gebied van onderwijs en ict. Je vindt er een bundeling van het laatste nieuws, inspirerende praktijkvoorbeelden en direct bruikbaar lesmateriaal. Zo blijf je op de hoogte van de laatste trends, ontwikkelingen en vraagstukken. 17

18 4W: Weten Wat Werkt en Waarom 4W is het wetenschappelijke tijdschrift van Kennisnet over opbrengsten en werking van ict in het onderwijs. 4W verschijnt elk kwartaal en biedt een actueel overzicht van wat we weten over ict voor leren, organiseren en professionaliseren. 4w.kennisnet.nl Vier in Balans monitor Jaarlijks brengt Kennisnet de Vier in balans monitor uit. De monitor geeft inzicht in de laatste stand van zaken van ict en onderwijs en beschrijft nieuwe ontwikkelingen. De monitor is opgebouwd langs de bouwstenen van het Vier in balans model: visie, deskundigheid, inhoud en toepassingen, en infra structuur. Hoe? Zo! De Hoe? Zo!-publicatiereeks geeft overzicht en inzicht over wat men moet weten over actuele ict-onderwerpen in het onderwijs. De reeks is te gebruiken om een visie te vormen, ter ondersteuning van een implementatietraject of om een richting te bepalen over ict-gebruik. Reeds behandelde onderwerpen zijn bijvoorbeeld leermiddelenbeleid, ict & recht, informatiemanagement en sturen op ict-projecten. Kijk voor een volledig overzicht op 18

19 Sturen en verantwoorden Ook op het gebied van sturen en verantwoorden hebben wij de nodige expertise opgedaan. Deze is te vinden in de publicaties over teamperspectief en Big data data. Om scholen te ondersteunen in hun horizontale verantwoording is MBO Transparant ontwikkeld. MBO Transparant is een instrument waarmee scholen de gelegenheid krijgen om hun eigen verhaal toe te voegen aantal bestaande indicatoren. Hierdoor worden de instellingsgegevens verrijkt met eigen contextinformatie. In opdracht van de MBO-raad ondersteunt Kennisnet de uitrol van MBO transparant. Kennisnetwerk Informatiemanagement Informatiemanagement gaat over het verbinden van de vraag van het onderwijs met het aanbod van ict-professionals. Kennisnet faciliteert, in samenwerking met sambo-ict, een kennisnetwerk voor informatie managers in het MBO. Zij hebben een belangrijke rol binnen de onderwijsinstellingen, zeker als de financiën schaars zijn. Doel van het kennisnetwerk: Uitwisseling van kennis en ervaring tussen informatiemanagers Informatiemanagers voorzien van de juiste tools en informatie Scholingsmogelijkheden op het gebied van informatiemanagement Meedoen? Kijk voor meer informatie op 19

20 Portal en nieuwsbrief voor het MBO Op vind je alle informatie over de laatste ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en ict. Daarnaast verschijnt er maandelijks een gratis nieuwsbrief. 2.5 Borging en doorontwikkeling ieck distributie en toegang Met zowel het ECK2 (Educatieve Contentketen) als LiMBO programma hebben scholen, uitgevers, distributeurs, software leveranciers en Kennisnet met succes de toegang en gebruik van digitaal leermateriaal verbeterd. Daar is nu een vervolg op: het ieck programma. Dit programma heeft als doel de ECK2 standaard Distributie en Toegang beheerst te implementeren in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Hiermee wordt digitaal leermateriaal nog toegankelijker en bruikbaarder voor leerling en school. Het programma ondersteunt leveranciers en onderwijsinstellingen die met de standaarden aan de slag willen. EduStandaard In het onderwijs en onderzoek wordt ook veel informatie uitgewisseld, van leermateriaal tot leerdossier, van e-portfolio tot bekostigingsinformatie, van wetenschappelijke datasests tot academische publicaties. Hiervoor zijn afspraken gemaakt, waardoor leerarrangementen op maat samen te stellen zijn, docenten educatieve content van verschillende aanbieders 20

21 in hun eigen leeromgeving kunnen gebruiken en leerdossiers probleemloos uit te wisselen zijn. Afspraken over onderwijstechnologische specificaties hebben tot doel om de uitwisseling van gegevens met betrekking tot (digitaal) leermateriaal en studie- en onderzoeksmateriaal of leerlingen/studenten mogelijk te maken of te vergemakkelijken. EduStandaard is door SURF en Kennisnet opgericht met de ambitie om het beheer van de gemaakte afspraken over interoperabiliteitsstandaarden van de hele onderwijskolom onder één paraplu onder te brengen. De afspraken zijn (en worden) aangepast aan de wensen van gebruikers, technologische trends en (inter)nationale ontwikkelingen. 21

22 Contactgegevens & Colofon Kennisnet Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen, diensten en bijeenkomsten van Kennisnet? Meld u aan voor de maandelijks verschijnende MBO-nieuwsbrief: Volg ons op Twitter: Voor vragen of suggesties kunt u terecht bij: Marvin Leerdam Manager Sector MBO, Kennisnet Tel: m.leerdam@kennisnet.nl 22

23 SURFnet Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen, diensten en bijeenkomsten van SURFnet? Meld u aan voor het wekelijkse SURFnet Nieuws: Volg ons op Twitter: Voor vragen of suggesties kunt u terecht bij: Remco Rutten SURFnet account adviseur MBO Tel: remco.rutten@surfnet.nl 23

24

Hoe? Zo! Bring Your Own Device (BYOD)

Hoe? Zo! Bring Your Own Device (BYOD) Hoe? Zo! Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Wat is BYOD? 4 3 Hoe kun je BYOD zinvol inzetten? 7 4 Wat zijn de consequenties van de invoering van BYOD? 10 5 Hoe werkt BYOD voor medewerkers? 14 6 Hoe kan ik BYOD

Nadere informatie

Leren vernieuwen. Zo! Open standaarden en open source software in het mbo. Hoe? Open standaarden en open source software in het mbo, Hoe? Zo!

Leren vernieuwen. Zo! Open standaarden en open source software in het mbo. Hoe? Open standaarden en open source software in het mbo, Hoe? Zo! Leren vernieuwen Hoe? Zo! Open standaarden en open source software in het mbo A Hoe? 1 Waarom een boekje over open standaarden en open source software in het mbo? 3 2 Wat zijn open standaarden, en waarom

Nadere informatie

Over drempels naar meer ict-gebruik in het voortgezet onderwijs

Over drempels naar meer ict-gebruik in het voortgezet onderwijs Rapport 4 Over drempels naar meer ict-gebruik in het voortgezet onderwijs Rapport naar aanleiding van het project DigilessenVO in 2009 Bert Zwaneveld Herman Rigter Ruud de Moor Centrum Ruud de Moor Centrum

Nadere informatie

Programma van Eisen (PvE 2013) Leermaterialenketen PO/VO

Programma van Eisen (PvE 2013) Leermaterialenketen PO/VO Programma van Eisen (PvE 2013) Leermaterialenketen PO/VO 30 september 2013, versie 0.86 20130930.PvE 2013 PO-VO.v086 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Ontwikkelingen rond leermaterialen... 3 1.2 Een

Nadere informatie

Nieuw denken over de werkplek Digital Workspace: schaalbaar, gedifferentieerd en veilig

Nieuw denken over de werkplek Digital Workspace: schaalbaar, gedifferentieerd en veilig Nieuw denken over de werkplek Digital Workspace: schaalbaar, gedifferentieerd en veilig Whitepaper Inhoudsopgave Met digital workspace meer wendbaarheid Definitie 3 belangrijke thema s ICT en HR: samen

Nadere informatie

Innovatie. meteffect. Adviescommissie Bibliotheekinnovatie

Innovatie. meteffect. Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Innovatie meteffect Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Innovatie meteffect Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Inhoud 4 Samenvatting 6 1 Inleiding 12 2 Programmalijnen 13 13 14 14 14 15 15 Programmalijn

Nadere informatie

Opleiden in de school

Opleiden in de school Opleiden in de school Kwaliteitsborging en toezicht Studie Opleiden in de school Kwaliteitsborging en toezicht Studie Voorwoord Onderwijsinstellingen voor primair en voortgezet onderwijs en bve-instellingen

Nadere informatie

Bondgenoten in de decentralisaties

Bondgenoten in de decentralisaties Januari 2013 Bondgenoten in de decentralisaties Invulling geven aan het transformatieproces en de coalitieaanpak TransitieBureau Begeleiding in de Wmo Januari 2013 Bondgenoten in de decentralisaties TransitieBureau

Nadere informatie

Maak kennis met TPACK

Maak kennis met TPACK KENNISNET ONDERzOEKSREEKS ICT IN HET ONDERWIJS Maak kennis met TPACK Hoe kan een leraar ict integreren in het onderwijs? Voorwoord Dit is de zesentwintigste publicatie in de Kennisnet Onderzoeksreeks,

Nadere informatie

Hier heb ik niets aan!

Hier heb ik niets aan! KENNISNET ONDERZOEKSREEKS ICT IN HET ONDERWIJS Hier heb ik niets aan! Essays over bruikbaar digitaal leermateriaal Inhoud Inleiding Alfons ten Brummelhuis en Melissa van Amerongen 6 I Aanbod en vindbaarheid

Nadere informatie

Een schrijfwijzer om succesvolle interventies schriftelijk overdraagbaar te maken

Een schrijfwijzer om succesvolle interventies schriftelijk overdraagbaar te maken Een schrijfwijzer om succesvolle interventies schriftelijk overdraagbaar te maken Dit is een uitgave van het Samenwerkingsverband effectieve interventies. Auteurs: Marijke Booijink, Christine Kuiper, Gery

Nadere informatie

De LICTO-schaal voor ICT-gebruik van docenten

De LICTO-schaal voor ICT-gebruik van docenten De LICTO-schaal voor ICT-gebruik van docenten Drs. I.A. (Inge) Strijker en dr. S.P. (Peter) van t Riet Lectoraat ICT en Onderwijsinnovatie 2012 Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090, 8000 GB

Nadere informatie

Door de bomen het bos. Met tekstbijdragen van: Koos Baas Albert Boekhorst Jan Karmiggelt Dirk van der Veen Maarten van Veen Iwan Wopereis

Door de bomen het bos. Met tekstbijdragen van: Koos Baas Albert Boekhorst Jan Karmiggelt Dirk van der Veen Maarten van Veen Iwan Wopereis Met tekstbijdragen van: Koos Baas Albert Boekhorst Jan Karmiggelt Dirk van der Veen Maarten van Veen Iwan Wopereis Onder redactie van: Maarten van Veen Door de bomen het bos Informatievaardigheden in het

Nadere informatie

Het leerplangesprek op school

Het leerplangesprek op school Het leerplangesprek op school We kennen in ons land geen traditie om met elkaar over de integrale inhoud van het onderwijs te praten. Dit is de derde publicatie over de vraag waarom een dergelijk gesprek

Nadere informatie

Lerarenagenda 2013-2020: de leraar maakt het verschil

Lerarenagenda 2013-2020: de leraar maakt het verschil Lerarenagenda 2013-2020: de leraar maakt het verschil Inhoud Wat zijn de uitdagingen voor leraren en lerarenopleidingen tot 2020? 4 De lerarenagenda 6 1. Hogere kennis- en geschiktheidseisen aan aankomende

Nadere informatie

Digitaal leren moet je leren

Digitaal leren moet je leren LOOK Rapport 38 Renny Beers Reggie Berkers Karel Kreijns Hartger Wassink Digitaal leren moet je leren Ict-ontwikkeling in teams op SG Were Di Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek Open Universiteit

Nadere informatie

UIT DE STEIGERS ADVIES OVER DOORONTWIKKELING VAN DE WMO-WERKPLAATSEN

UIT DE STEIGERS ADVIES OVER DOORONTWIKKELING VAN DE WMO-WERKPLAATSEN UIT DE STEIGERS ADVIES OVER DOORONTWIKKELING VAN DE WMO-WERKPLAATSEN REIN ZUNDERDORP, ANNA HERNGREEN EN PAULINE VAN VIEGEN ZUNDERDORP BELEIDSADVIES & MANAGEMENT IN OPDRACHT VAN HET MINISTERIE VAN VWS (BAS

Nadere informatie

BEROEPSPROFIEL DOCENT MBO

BEROEPSPROFIEL DOCENT MBO BEROEPSPROFIEL DOCENT MBO DE WEG NAAR EXCELLENTIE BEGINT BIJ EEN ADEQUAAT OPGELEIDE DOCENT INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Hoofdstuk 1 BEROEPSPROFIEL EN KWALIFICATIEDOSSIER 5 Basistaken 6 Voorbeelden van keuzetaken

Nadere informatie

Tien STAPPEN VOOR. José Andringa Lidwien Reyn

Tien STAPPEN VOOR. José Andringa Lidwien Reyn Tien STAPPEN VOOR EEN SUCCESVOLLE Community of Practice José Andringa Lidwien Reyn TIEN STAPPEN VOOR EEN SUCCESVOLLE Community of Practice José Andringa Lidwien Reyn ISBN/EAN: 978-90-5748-096-6 2014 Rijksdienst

Nadere informatie

Niemand kan het. alleen!

Niemand kan het. alleen! Niemand kan het alleen! 1 Niemand kan het alleen! 2 1 Voorwoord In Nederland werken we met veel partijen hard aan de toekomst van de jeugd. We bouwen aan goed onderwijs, toegankelijke jeugdzorg, jeugdbeleid

Nadere informatie

Argus. Registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de geestelijke gezondheidszorg. Dwang en drang

Argus. Registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de geestelijke gezondheidszorg. Dwang en drang Argus Registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de geestelijke gezondheidszorg Colofon Deze handleiding is opgesteld in opdracht van het patiëntveiligheidsprogramma ggz Veilige zorg, ieders zorg.

Nadere informatie

Professionaliteit en professionele ruimte als uitdaging in het HBO

Professionaliteit en professionele ruimte als uitdaging in het HBO Professionaliteit en professionele ruimte als uitdaging in het HBO Gespreksnotitie opgesteld t.b.v. hogescholen Henk Mulders Voorzitter college van bestuur Hogeschool Edith Stein/ Expertis Onderwijsadviseurs

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG. Datum 16 december 2013 Kwaliteitsafspraken mbo

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG. Datum 16 december 2013 Kwaliteitsafspraken mbo >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Middelbaar Beroeps Onderwijs IPC 2150 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Standaardiseren om te flexibiliseren

Standaardiseren om te flexibiliseren Jef van den Hurk en Luc Verburgh Jef van den Hurk Standaardiseren om te flexibiliseren Standaardiseren om te flexibiliseren: het lijkt een contradictio in terminis. Standaardiseren betekent immers dat

Nadere informatie

Het ontwerpen van ict-rijk onderwijs dat recht doet aan verschillen. Werkwijze ixperium-ontwikkelkring

Het ontwerpen van ict-rijk onderwijs dat recht doet aan verschillen. Werkwijze ixperium-ontwikkelkring CENTRE OF EXPERTISE Het ontwerpen van ict-rijk onderwijs dat recht doet aan verschillen Werkwijze ixperium-ontwikkelkring Marijke van Vijfeijken Marijke Kral Marie-José Kuypers 2 Leren met ict is een speerpunt

Nadere informatie

Focus op Onderwijstraject

Focus op Onderwijstraject Focus op Onderwijstraject Een handreiking voor een doorlopend onderwijstraject voor, tijdens en na gesloten verblijf Focus op onderwijstraject 2 Focus op Onderwijstraject Een handreiking voor een doorlopend

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 17 november 2014 Toekomstgericht funderend onderwijs

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 17 november 2014 Toekomstgericht funderend onderwijs >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Datum 17 november 2014 Betreft Toekomstgericht funderend onderwijs

Nadere informatie

samen wat kan, individueel wat moet Samen bouwen aan een netwerk van landelijke voorzieningen

samen wat kan, individueel wat moet Samen bouwen aan een netwerk van landelijke voorzieningen samen wat kan, individueel wat moet Samen bouwen aan een netwerk van landelijke voorzieningen Samenvatting en conclusies van het onderzoek naar een landelijke infrastructuur voor duurzame toegang tot digitale

Nadere informatie

Ouders: Thuis in taal en rekenen

Ouders: Thuis in taal en rekenen Ouders: Thuis in taal en rekenen Handreiking voor ouders en de oudergeleding van de medezeggenschapsraad in het basisonderwijs voor het volgen van de leeropbrengsten bij taal en rekenen Project Thuis in

Nadere informatie

Werken op dezelfde golflengte

Werken op dezelfde golflengte Onderwijsprofessionals kiezen steeds vaker voor onderzoek om beter inzicht te krijgen in hun onderwijspraktijk. Vaak blijven de onderzoeksresultaten echter nog beperkt tot de school in kwestie. De ontwikkel-

Nadere informatie