Deloitte The Netherlands Zomer Deloitte Zomermail Lokaal Midden Bestuur

Transcriptie

1 Deloitte The Netherlands Zomer 2015 Deloitte Zomermail Lokaal Midden Bestuur

2 Te vinden in deze nieuwsbrief: 1. Voornemen tot herziening BBV-verslaggevingsregels rondom grondexploitaties vanaf 1 januari De gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr), tijdige aanpassing van bestaande regelingen noodzakelijk! 3. Nieuwe woningwet is per 1 juli 2015 in werking getreden, handreiking en meer achtergrondinformatie 4. Financieel & rechtmatig grip houden op de 3 decentralisaties, praktijkcases worden verzameld en gedeeld 5. Vennootschapsbelastingplicht 1. Voornemen tot herziening BBV-verslaggevingsregels rondom grondexploitaties vanaf 1 januari 2016 De commissie BBV heeft op 10 juli de wijzigingen van de jaarverslaglegging vanaf 1 januari 2016 (voor)aangekondigd. Deze kunnen gevolgen hebben voor de begroting Onderstaand enkele opvallende wijzigingen: Voor wat betreft bouwgronden in exploitatie (BIE): - Grexen krijgen een maximale looptijd van 10 jaar. Hier kan, indien gemotiveerd (autorisatie van de

3 Raad), van worden afgeweken, in dat geval mag er geen opbrengstenindexatie worden toegepast over de opbrengsten later dan 10 jaar. Doel is beperking van risico s bij langlopende grondexploitaties, met name als het gaat om kostenoverschrijdingen en de haalbaarheid van geprognosticeerde opbrengsten. - Het wordt verplicht om kosten in de grex te laten aansluiten op de kostenverhaalsmogelijkheden in de Wro/Bro. Daarmee wordt de kostentoerekening ook in lijn gebracht met de naderende VPB-plicht voor overheidsbedrijven. Doel is om administratieve lasten zoveel mogelijk te beperken door synchronisatie van WRO, BBV en VPB op dit punt. - De eisen aan de toerekenbaarheid van rente en aan de gehanteerde disconteringsvoet zijn verscherpt. De rente die wordt toegerekend aan grondexploitaties moet worden gebaseerd op de werkelijke rente over het vreemd vermogen. Rente over het geïnvesteerde eigen vermogen kan niet worden toegerekend. De disconteringsvoet wordt gelijk gesteld aan de gehanteerde rentevoet. Hiermee wordt aansluiting gezocht bij de fiscale winstbepaling/balans. - Overgangsbepaling: wijzigingen hebben betrekking op het boekjaar 2016 en verder, ze hebben geen effect op de waardering van grondexploitaties en de vermogensposities van de gemeente ultimo Voor wat betreft strategische gronden: - De NIEGG categorie wordt in zijn geheel afgeschaft. Zolang gronden nog niet als BIE s worden gekwalificeerd, dienen deze als strategische gronden onder MVA op de balans te worden geplaatst. Dit biedt in fiscale zin een duidelijke afbakening van grondexploitaties, de onduidelijke en onzekere NIEGGposities worden opgeschoond. - Toerekening van rente en andere kosten aan gronden niet in exploitatie is niet langer toegestaan. - Waarderingsgrondslag voor gronden en terreinen onder MVA geldt ook voor categorie strategische gronden: tegen verkrijgingsprijs of duurzaam lagere marktwaarde (onder huidige bestemming). - Overgangsbepaling: De huidige NIEGG s worden zonder afwaardering omgezet tegen de boekwaarde per Uiterlijk moet de marktwaarde worden getoetst tegen de dan geldende bestemming. Indien een duurzame waardevermindering wordt vastgesteld, zal moeten worden afgewaardeerd. Toets en eventuele bijstelling mag ook eerder, maar eventuele afwaardering mag niet over meerdere jaren worden gespreid. Deze wijzigingen zullen voor de meeste gemeenten de nodige gevolgen hebben. De commissie BBV licht bovenstaande aanpassingen nader toe in haar Rapportage voornemen tot herziening verslaggevingsregels grondexploitatie per 1 januari Daarnaast is er een management samenvatting gepubliceerd over dit

4 voornemen: Voornemen tot herziening BBV-verslaggevingsregels rondom grondexploitaties. 2. De gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr), tijdige aanpassing van bestaande regelingen noodzakelijk! Belangrijke wijzigingen in de nieuwe Wgr betreffen de introductie van de bedrijfsvoeringsorganisatie, nieuwe regelingen betreffende, bevoegdhedenverdeling, delegatie, vertegenwoordiging), versterking van de controlerende positie van de gemeenteraad en de informatie- en verantwoordingsplicht van leden van het algemeen bestuur naar de gemeenten, Ook de relatie tussen het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur voor de verantwoording is gewijzigd en verscherpt en zijn er nieuwe regelingen over de samenstelling van het algemeen bestuur. Per 1 januari 2015 is de Wet gemeenschappelijke regelingen op een aantal onderdelen essentieel gewijzigd. Hieronder zijn in het kort, en op hoofdlijnen, een aantal belangrijke wijzigingen vermeld. Bedrijfsvoeringsorganisatie De nieuwe wet kent een nieuwe bestuursvorm voor gemeenschappelijke regelingen op het gebied van bedrijfsvoering en uitvoeringstaken door de introductie van de zogenoemde bedrijfsvoeringsorganisatie. Deze nieuwe samenwerkingsvorm heeft als voordeel dat het een lichtere (ongelede) bestuursstructuur heeft. De bedrijfsvoeringsorganisatie heeft slechts één (bestuurs)orgaan en kent dus niet zoals de normale gemeenschappelijke regeling een gelede structuur met een algemeen en dagelijks bestuur. Er zijn wel een aantal beperkingen gesteld voor de instelling van de bedrijfsvoeringsorganisatie: Het kan alleen een regeling betreffen waaraan uitsluitend colleges van burgemeester en wethouders deelnemen; De bedrijfsvoeringsorganisatie kan uitsluitend gaan over uitvoerende taken en aangelegenheden op het

5 gebied van bedrijfsvoering. De wet spreekt van de behartiging van de sturing en beheersing van ondersteunende processen en van uitvoeringstaken van de deelnemers, taken die naar hun aard geen of weinig bestuurlijke aansturing en controle vragen en waarbij geen beleidsmatige keuzes gemaakt hoeven te worden. Gedualiseerde bevoegdheidsverdeling Voorts bevat de nieuwe wet expliciete regelingen betreffende bevoegdhedenverdeling, delegatie, (privaatrechtelijke) vertegenwoordiging, taakverwaarlozing en schorsing en vernietiging van algemeen verbindende voorschriften. Deze wijzigingen zien met name op het doorvoeren van een gedualiseerd bestuursmodel in de gemeenschappelijke regelingen. Dit was al eerder doorgevoerd in de Gemeentewet en de Provinciewet, maar bleef tot dit jaar achterwege bij de Wet gemeenschappelijke regelingen. Van belang is dat de bevoegdheden tot het vaststellen van regels over de ambtelijke organisatie, het besluiten tot privaatrechtelijke handelingen en het besluiten om namens het bestuur rechtsgedingen te voeren (de uitvoerende bevoegdheden) aan het dagelijks bestuur van het openbaar lichaam zijn toebedeeld, niet het algemeen bestuur. Deze wijziging houdt onder meer in dat het dagelijks bestuur bevoegd is om ambtenaren te benoemen, schorsen en ontslaan. Controle door de raad Belangrijke andere wijzigingen betreffen de versterking van de controlerende positie van de gemeenteraden door verbetering van hun mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de begroting van gemeenschappelijke regelingen. Het (dagelijks) bestuur heeft ingevolge de nieuwe wet de verplichting om uiterlijk op 15 april van elk jaar de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekeningen voor het volgende begrotingsjaar toe te zenden aan de raden van de deelnemende gemeenten. Informatie- en verantwoordingsplicht algemeen bestuur Ter versterking van de verantwoording van het bestuur van de gemeenschappelijke regeling aan de gemeente is de huidige informatie- en verantwoordingsplicht van leden van het algemeen bestuur nader ingevuld en uitgewerkt. Bij regelingen die uitsluitend door colleges van burgemeester en wethouders én burgemeesters zijn aangegaan hebben de leden van het algemeen bestuur een informatie- en verantwoordingsverplichting jegens het college dat hen heeft benoemd. Die verplichting hebben zij ook jegens de raad van de gemeente waarvan het college het lid heeft aangewezen.

6 Informatie- en verantwoordingsplicht dagelijks bestuur Ook de relatie tussen het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur ten aanzien van de verantwoording is gewijzigd en verscherpt. De wetswijziging voorziet in een nieuw artikel dat bepaalt dat het dagelijks bestuur en elk van zijn leden verantwoording schuldig zijn aan het algemeen bestuur en dat zij het algemeen bestuur actief alle inlichtingen dienen te geven die het algemeen bestuur voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft. Het algemeen bestuur heeft de bevoegdheid om één of meer leden van het dagelijks bestuur te ontslaan indien deze niet meer het vertrouwen bezitten van het algemeen bestuur. Samenstelling algemeen bestuur Tenslotte noemen wij hier nog dat de nieuwe wet regelingen bevat met betrekking tot de samenstelling en grootte van het algemeen bestuur. Zo is, onder meer, bepaald dat de leden van het dagelijks bestuur niet de meerderheid van het algemeen bestuur mogen uitmaken. De veelvoorkomende constructie dat het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur bestaan uit precies dezelfde personen, is door deze regeling niet meer mogelijk. Een uitzondering wordt gemaakt voor burgemeestersregelingen met minder dan zes deelnemers. Overgangstermijn Gemeenschappelijke regelingen dienen uiterlijk een jaar na inwerkingtreding van de Wetswijziging, dus uiterlijk einde dit jaar, te zijn aangepast. De aanpassingen ingevolge artikel 13 lid 10 van de nieuwe Wgr, betreffende de samenstelling van het algemeen bestuur van een openbaar lichaam bij een regeling die uitsluitend is aangegaan door colleges van burgemeesters en wethouders en burgemeesters, moeten hebben plaatsgevonden per januari Gelet op de aard van de noodzakelijke aanpassingen van de bestaande regelingen en de daaraan verbonden besluitvorming binnen de verschillende betrokken bestuurlijke gremia, is het van belang de toetsing van de huidige regelingen aan de nieuwe wet tijding op te pakken.

7 3. Nieuwe woningwet is per 1 juli 2015 in werking getreden, handreiking en meer achtergrondinformatie Per 1 juli 2015 is de nieuwe woningwet in werking getreden. Als bijlagen bij deze mail treft u aan: - onepager gemeenten - brief die onlangs aan alle gemeenten in verstuurd - ter informatie de masterclass die binnenkort wordt georganiseerd 4. Financieel & rechtmatig grip houden op de drie decentralisaties, praktijkcases worden verzameld en gedeeld Binnenkort starten de interimcontroles in het kader van de jaarrekening Graag willen we tijdig met onze relaties inzicht krijgen in de interne beheersing van de geldstromen, ook in het kader van de financiële rechtmatigheid. In de komende weken is een projectteam van Deloitte bezig om antwoord te geven op de meest voor de hand liggen de vragen, waaronder: 1. Inzicht in de rol van de accountant als auditor van gemeenten / zorg instellingen 2. Guidance maken voor onze relaties, zodat voor gemeenten en zorginstellingen duidelijk(er) wordt: waar hebben we het over / stappenplan / checklist / 3D stresstest 3. Organiseren van een paar 3D labs (laboratorium sessies), samen met een aantal klanten zijn we al in

8 overleg. Gemeenten, zorginstellingen samen met hun accountants worden aan tafel gebracht in september voor een ronde tafel om de bottlenecks, ervaringen, oplossingsrichtingen te delen. 4. Verzamelen en delen van kennis met onze relaties, we verwachten dit in september, direct na het zomerreces te kunnen delen. 5. Vennootschapsbelastingplicht Het wetsvoorstel dat de Vpb hoofdregel van overheidsondernemingen radicaal doet wijzigen van vrijgesteld, tenzij naar belast, tenzij is inmiddels aangenomen. Wij willen in deze Nieuwsbrief aandacht besteden aan twee onderwerpen: de grondbedrijven en de aanpassing in de administratie. Grondbedrijven De Belastingdienst heeft met de koepelorganisaties (waaronder de VNG/VvG) afgesproken samen te werken aan het implementatietraject van de Vpb-plicht. Deze samenwerking wordt het SVLO (Samenwerking Vennootschapsbelasting Lokale Overheden:) genoemd en ontwikkelt handreikingen voor de praktijk. Eén van de belangrijkste onderwerpen betreft de (omvang van) belastingplicht van (gemeentelijke) grondbedrijven. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Vereniging van Grondbedrijven (VvG) hebben een consultatiedocument opgesteld met een uitleg over en toelichting op het fiscale kader van de Vpb-plicht. De uitkomsten van deze consultatie over het gemeentelijk grondbedrijf worden meegenomen in het SVLO-overleg met als doel om uiterlijk 1 november 2015 te komen tot een gezamenlijke handreiking voor uw praktijk. Wij zijn van mening dat het consultatiedocument goed inzichtelijk maakt welke fiscale praktijkvragen er ten aanzien van de grondbedrijven spelen. Door het stellen van consultatievragen wordt het voor de sector duidelijker welke bespreekpunten er zijn en kan hiervoor inbreng geleverd worden. Uit het document blijkt dat de fiscale vraagstukken die met de vennootschapsbelastingplicht gepaard gaan, buitengewoon complex zijn. De praktijk zou zeer geholpen zijn als het SVLO er in slaagt om de fiscale knopen die naar voren komen, in overeenstemming met

9 de Belastingdienst door te hakken. Daardoor wordt jarenlange onzekerheid voorkomen. Wij zien in de praktijk dat gemeenten de fiscale vraagstukken die met grondbedrijven samenhangen graag willen doorschuiven totdat het SVLO met de handreiking komt. Wij denken echter dat het verstandig is om in elk geval de grondposities van gemeenten in kaart te brengen. En daarbij vastleggen wat de vermoedelijke VPB kwalificatie van deze grondposities tegen de huidige fiscale kennis kan zijn. Immers, wellicht komt als gevolg van deze inventarisatie de wens op om de besluitvorming door de raad nog aan te scherpen. De tijd die dat in beslag zal nemen, zal vermoedelijk te kort zijn als hiermee pas eind dit jaar een start wordt gemaakt. De volgende vragen dienen volgens ons met enige voortvarendheid beantwoord te worden: Over welke grondposities beschikt de gemeente? Hoe zijn deze in de BBV- balans gerubriceerd? Behoren deze grondposities tot een fiscale onderneming? Zo ja, welke voordelen biedt het om deze grondposities en/ of samenhangende diensten onder te brengen in een aparte entiteit? Zo nee, welke voordelen biedt het als deze grondposities wel tot een onderneming behoren en wat is daarvoor nodig? Wat is de impact van onderhanden besluitvorming op de fiscale positie van het grondbedrijf? Deloitte grondexploitatiemodel Met behulp van het door Deloitte ontwikkelde grondexploitatiemodel kan uw MPG worden doorgerekend op fiscale effecten waarbij met verschillende parameters kan worden gesimuleerd. Dit geeft een inschatting hoe u tot een waardering op de openingsbalans kunt komen en welke effecten de jaarwinstbepaling op uw grondexploitatie heeft.

10

11 Rapportage voornemen tot herziening verslaggevingsregels grondexploitaties BBV per 1 januari 2016 Vorige week vrijdag is het rapport van de commissie BBV verschenen. In dit rapport worden een aantal voorstellen gedaan die onder meer bijdragen aan de discussie rond de invulling van de fiscale duiding van de grondbedrijven. Deze discussie draagt er toe bij dat dat de fiscale - en verslaggevingstechnische verwerking in lijn met elkaar liggen. Er wordt een bijdrage geleverd aan de discussie rond het ondernemingsbegrip, de toerekening van de rentekosten en de kostensoortenlijst van het Besluit RO. Administratie De Staatssecretaris van Financiën gaat in een brief d.d. 1 juni 2015 in op de administratieplicht in verband met de vennootschapsbelasting. Hij geeft aan dat voor alle belastingplichtige lichamen een administratieplicht bestaat voor fiscale doeleinden. Aan de administratieplicht, zo schrijft hij, wordt voldaan indien aan de inspecteur bij een controle de voor de belastingheffing relevante gegevens kunnen worden getoond. In het algemeen zal dus de administratie die overheidsondernemingen op dit moment al bijhouden volstaan om te voldoen aan de administratieverplichting van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Een uitzondering hierop kan het opmaken van de fiscale openingsbalans zijn. Hij benadrukt opnieuw dat het opmaken van die openingsbalans weinig toegevoegde waarde heeft indien een publiekrechtelijke rechtspersoon alleen maar vrijgestelde activiteiten verricht en blijft verrichten. In die gevallen kan het opmaken van de fiscale openingsbalans achterwege blijven. Het vorenstaande laat onverlet dat een publiekrechtelijke rechtspersoon, zodra deze niet-vrijgestelde activiteiten gaat verrichten, vanaf dat moment voor alle overheidsondernemingen (dus ook voor de vrijgestelde activiteiten) een fiscale openingsbalans dient op te stellen. In de praktijk wordt volop nagedacht over het aanpassen van de administratie. En over de interne controle / monitoring van de vastleggingen. De volgende vragen komen onder meer op: Wat is waar op dit moment vastgelegd? Welke IT mogelijkheden zijn er en welke zijn wenselijk? Moeten de gegevens over de fiscale openingsbalans intracomptabel of juist extracomptabel worden vastgelegd? En als voor het laatste wordt gekozen, hoe wordt een aansluiting met de BBV administratie dan geborgd? Welke aanpassingen in het grootboek zijn wenselijk? Hoe waarborgt de gemeente een juiste en volledige Vpb aangifte?

12 Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee ( DTTL ), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred to as Deloitte Global ) does not provide services to clients. Please see for a more detailed description of DTTL and its member firms. This communication is for internal distribution and use only among personnel of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, and their related entities (collectively, the Deloitte network ). None of the Deloitte network shall be responsible for any loss whatsoever Deloitte The Netherlands This message and its attachments are subject to the disclaimer published at the following website of Deloitte: Deloitte Accountants B.V. is registered with the trade register in The Netherlands under number Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee ( DTTL ), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred

13 to as Deloitte Global ) does not provide services to clients. Please see for a more detailed description of DTTL and its member firms.