CO2-beleid Harteman en Energiemanagementprogramma

Transcriptie

1 2015 CO2-beleid Harteman en Energiemanagementprogramma Gebr. Harteman Holding B.V.

2 CO 2 -beleid Energiemanagementprogramma CO 2 Gebr. Harteman Holding B.V. Samenwerken aan uw leefruimte Samen zorgen voor minderco 2 Versie 1 Tiel, 3 september 2015 M.J. van Herwijnen Doel verstrekking: ter informatie Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 2 van 15 september 2015

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding CO 2 -Beleid Basisjaar en rapportage Organisatie... 5 Hoofdstuk 2 Energiemanagement Energiebeoordeling CO 2 -footprint en energiedoelstellingen scope 1 en Subdoelstellingen Subdoelstellingen voor kantoren Subdoelstelling vrachtwagens Subdoelstelling bedrijfsauto s Subdoelstelling grondverzetmaterieel Maatregelen... 9 Hoofdstuk 3 Monitoring Managementreview Interne audit Externe audit Corrigerende en preventieve maatregelen Hoofdstuk 4 Energiemeetplan Meetmomenten Beheersing doelstellingen Reductie CO Hoofdstuk 5 Taken en bevoegdheden Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 3 van 15 september 2015

4 Hoofdstuk 1 Inleiding Harteman levert (direct en/of indirect) producten en diensten aan de overheid. Overheidsorganisaties en andere opdrachtgevers hanteren de EMVI-criteria ( Economisch Meest Voordelig Inschrijving). Er kunnen door de opdrachtgever een pakket eisen gesteld worden dat maximaal aansluit aan de eisen van de CO 2 -prestatieladder. Hoe meer een bedrijf zich inspant om CO 2 te reduceren, hoe meer kans op gunning van een opdracht. Doel van het energiemanagementprogramma is het ontwikkelen van een concreet plan van aanpak om de CO 2 -uitstoot ten gevolge van de bedrijfsactiviteiten van Harteman stapsgewijs te verminderen. 1.1 CO 2 -Beleid De ontwikkeling van de CO 2 -prestatieladder is gebaseerd op het GHG-protocol (Green House Gasprotocol) van de WBCSD (World Business Council for Sustainable Development) en de WRI (World Resource Institute). Ook de hier voorgeschreven ISO normen bouwen voort op het GHG-protocol Harteman wil graag hieraan meedoen en de CO 2 -uitstoot ten gevolge van de bedrijfsactiviteiten verminderen. Om deze CO 2 -uitstoot te verminderen heeft Harteman een managementreductiesysteem ontwikkeld conform de eisen van de CO 2 -prestatieladder van de SKAO. Hiervoor heeft Harteman beleid ontwikkeld ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen ook wel kortweg MVO. MVO houdt voor Harteman in het zorg dragen voor het milieu en het stimuleren van activiteiten en verenigingen door middel van sponsoring en inzet van materieel. Denk hierbij aan het terugdringen van de CO 2, inzet van materieel dat voldoet aan de hoogste eisen op gebied van uitstoot en brandstofverbruik, het inkopen van energiezuinige apparatuur en sponsoring van Appelpop en sportverenigingen. Om het beleid verder uit te splitsen en een gegrond karakter te geven, heeft Harteman doelstellingen opgesteld voor de reductie van CO 2 -uitstoot die zijn goedgekeurd door de algemeen directeur. Deze doelstellingen worden in hoofdstuk 2 beschreven. 1.2 Basisjaar en rapportage Harteman heeft 2013 als basisjaar genomen. In het jaar 2013 is de eerste keer dat een emissie-inventaris volgens het GHG-protocol is uitgevoerd. De reden dat 2013 als referentiejaar is genomen, is dat er voor het eerst betrouwbare cijfers beschikbaar waren om de emissie van de CO 2 te berekenen en naar aanleiding van deze berekening een CO 2 -footprint op te stellen. Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 4 van 15 september 2015

5 1.3 Organisatie Harteman is in 1978 begonnen als een zand-, grind- en overslagbedrijf aan de Waalkade in Tiel. In 1996 is Harteman verhuisd naar de Zuiderhavenweg 46 te Tiel. Harteman wordt aangestuurd door Harteman Holding B.V. De heer C.M.A.M. Harteman is algemeen directeur. Harteman kent één vestiging aan de Zuiderhavenweg 46 in Tiel. Hier is het hoofdkantoor en kantine. Het buitenterrein wordt gebruikt ten behoeve van op- en overslag van zand en grind. Er is tevens een loswal aan de Industriehaven. Verder bevindt zich een werkplaats, een weegbrug en een wasplaats op het terrein van Harteman. Aan de overzijde aan de Newtonstraat 55 te Tiel vindt voornamelijk opslag van diverse materialen en basalt plaats. De belangrijkste producten en diensten die door Harteman geleverd worden, zijn: Transport van onder andere zand, grind, grond en bouwafval. Laden en lossen c.q. op- en overslag op het bedrijfsterrein, de loswal en diverse locaties. Bestraten (asfalteren wordt uitbesteedt) Aanleggen riolering Uitgraven bouwputten Uitvoeren van saneringen Gladheidsbestrijding. De organisatie van Harteman is weer te geven volgens onderstaand schema: Gebr. Harteman Holding Directieberaad Alg. directeur, afdeling P&W, afdeling F&A, afdeling C&M, afdeling GWW Afdeling Financiën en Administratie (F&A) Afdeling Certificering en Milieu (C&M) KAM-coördinator (Kwaliteit, Arbo en Milieu) CO 2 Afdeling Planning en Werkplaats (P&W) Afdeling Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW) Operationele medewerkers Chauffeurs en overslagmachinisten. Operationele medewerkers Grondwerker, stratenmaker, Kraan- en Shovelmachinist, inleenpersoneel Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 5 van 15 september 2015

6 Harteman Holding B.V. heeft 3 BV s met een portfolio aan diensten & producten welke gegroepeerd zijn in de volgende onderdelen: 1. Harteman Weg- & Waterbouw BV, Het uitvoeren van projecten in de grond,- weg-, en waterbouw, saneringsprojecten en gladheidsbestrijding. 2. Harteman Zand- & Grindhandel BV, Transport en verkoop zand & grind. 3. Harteman Verhuur BV, Het uitvoeren van materiaal en personeel. De boundary geeft de grenzen aan waarbinnen de jaarlijkse emissie-inventaris geplaatst wordt. De organizational boundary van Harteman is bepaald in het kader van het GHG-protocol. Er is gekozen voor de top-down-methode. Men gaat op de hoogste top van de hiërarchie zitten (namelijk op de holdingniveau) en bepaalt op basis van het GHG-protocol welke bedrijven tot de organizational boundary behoren, waarbij de holding 100% verantwoordelijkheid neemt van de uitstoot door bedrijfsonderdelen waar zij de operationele controle over heeft. De organizational boundary van Harteman bestaat uit bedrijven binnen de Holding, te weten: Harteman Verhuur B.V., Harteman Zand & Grindhandel B.V. en Harteman Weg- & Waterbouw B.V. Zie volgend schema: Gebr. Harteman Holding B.V. 100% eigenaar 100% eigenaar 100% eigenaar Harteman Weg- &Waterbouw B.V. Harteman Verhuur B.V. Harteman Zand & Grind - handel B.V. Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 6 van 15 september 2015

7 Hoofdstuk 2 Energiemanagement Energiemanagement in brede zin geeft invulling aan de structurele verbetering van het energieverbruik. Een en ander houdt in dat wij structurele en economische maatregelen treffen om het gebruik van energie en grondstoffen te minimaliseren. Dit volgens een structureel proces waarin continue verbetering is gewaarborgd. Daarnaast brengt deze inspanning kostenbesparing met zich mee. 2.1 Energiebeoordeling De energiebeoordeling wordt met regelmaat uitgevoerd om inzicht te krijgen in het mogelijk energieverbruik van diverse apparaten, machines, installaties en het wagenpark. De methodologie en de criteria die worden gehanteerd bij de uitvoering van de energiebeoordeling zijn gedocumenteerd. 2.2 CO 2 -footprint en energiedoelstellingen scope 1 en 2 Om concreet invulling te geven aan het CO 2 -beleid van Harteman zijn er doelstellingen gesteld. Voorafgaand aan het formuleren van de CO 2 -reductiedoelstellingen wordt een CO 2 -footprint opgesteld om de daadwerkelijke CO 2 -emissie te berekenen. Dit wordt minimaal ieder jaar uitgevoerd en is ter inzage in de CO 2 Emissie inventaris rapportage van Harteman. In deze paragraaf worden de CO 2 - reductiedoelstellingen van de scope 1 en 2 emissies gepresenteerd. Scope 1 & 2 doelstellingen Harteman Harteman wil in 2017 ten opzichte van 2013 in totaal 5% minder CO 2 uitstoten per fte*. Harteman wil in 2017 ten opzichte van 2013 van de scope 1 emissies 5% minder CO 2 uitstoten per fte. Harteman wil in 2017 ten opzichte van 2013 van de scope 2 emissies 10% minder CO 2 uitstoten per fte. Harteman wil in 2022 ten opzichte van 2013 in totaal 10% minder CO 2 uitstoten per fte. Harteman wil in 2022 ten opzichte van 2013 van de scope 1 emissies 10% minder CO 2 uitstoten per fte. Harteman wil in 2022 ten opzichte van 2013 van de scope 2 emissies 20% minder CO 2 uitstoten per fte. * fte: fulltime-equivalent Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 7 van 15 september 2015

8 2.3 Subdoelstellingen De doelstellingen zijn verder uitgesplitst in subdoelstellingen voor kantoren, vrachtwagens, bedrijfswagens en grondverzetmaterieel (merendeel graafmachines). Per subdoelstelling zijn de maatregelen beschreven waarmee Harteman de doelstelling wil behalen Subdoelstellingen voor kantoren Harteman reduceert de CO 2 -uitstoot t.g.v. het elektrisch energieverbruik van kantoor en bedrijfsterrein met 15% per fte. Maatregelen - Inkopen van energiezuiniger apparatuur (computers, printers etc.). - Inkopen van energiezuinigere verlichting gebouw en bedrijfsterrein. - Inkopen van groene energie i.p.v. grijs Harteman reduceert de CO 2 -uitstoot ten gevolge van het gas energieverbruik van kantoor en bedrijfsterrein met 10% per fte. Maatregelen - Gunstige plaats thermostaat - Ieder kantoor kan apart verwarmd worden. - Aanschaf nieuwste CV-ketel bij vervanging - Isolerende maatregelen te treffen indien er iets in of aan het gebouw aangepast wordt Subdoelstelling vrachtwagens Harteman reduceert de CO 2 -uitstoot t.g.v. het brandstofverbruik van vrachtwagens met 5% per km. Maatregelen - Inkopen van vrachtwagens met euro-6-motoren; - Bewustwording zuinig rijden chauffeurs d.m.v. toolboxmeeting (opleiding Het nieuwe rijden is gevolgd) - Niet onnodig motoren laten lopen. - Efficiënte routes Subdoelstelling bedrijfsauto s Harteman reduceert de CO 2 -uitstoot t.g.v. het brandstofverbruik van bedrijfswagens met 7% per km. Maatregelen - Bewustwording zuinig rijden. - Inkopen van bedrijfswagens die voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. - Inkopen elektrische bedrijfswagens. - Niet onnodig motoren laten lopen Subdoelstelling grondverzetmaterieel Harteman reduceert de CO 2 -uitstoot t.g.v. het brandstofverbruik van grondverzetmaterieel met 6% per fte. Maatregelen - Inkopen van grondverzetmaterieel dat voldoet aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. - Inkopen elektrische kranen. - Niet onnodig motoren laten lopen. Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 8 van 15 september 2015

9 2.4 Maatregelen Voor het invoeren van de maatregelen is een planning opgesteld en zijn n aangewezen. Dit plan van aanpak is in onderstaande tabel weggegeven. Maatregel Acties Verantwoordelijke Kantoren Inkopen van energiezuiniger - Overwegen elektriciteitsverbruik bij MH en RR apparatuur (computers, printers etc.). inkoop apparatuur. - Geen overbodige aanschaf en plaatsen Inkopen van energiezuinigere verlichting gebouw en bedrijfsterrein. Inkopen van groene energie i.p.v. grijs Isolerende maatregelen indien er iets in of aan het gebouw aangepast wordt. Ieder kantoor kan apart verwarmd worden Gunstige plaats thermostaat Aanschaf nieuwste CV-ketel bij vervanging van apparaten. - LED-verlichting kantoor. - Energiezuinige verlichting bedrijfsterrein. - Inventariseren prijs groene energie. - Aanschaf groene energie. -Inventariseren stand der techniek -Aanschaf isolerende voorzieningen -Indien er een kantoor bijkomt dient er voor zorg gedragen te worden dat deze apart verwarmd kan worden door een aparte thermostaatknop op de verwarming aan te brengen. -De hoofdthermostaten dienen op een gunstige plaats aanwezig te zijn. -Inventarisatie energieverbruik ketel. -Aanschaf energiezuinige ketel MH RR MH en RR MH MH MH MH Datum Per okt Per jan Vrachtwagens Inkopen van vrachtwagens met euro- 6-motoren Bewustwording zuinig rijden chauffeurs d.m.v. toolboxmeeting. Niet onnodig motoren laten lopen. Efficiënte routes - Voor aanschaf vrachtwagen informatie vergaren over de motoren van nieuwe vrachtwagens. - Vrachtwagens met euro-6 motor aanschaffen - Schrijven en houden toolboxmeeting zuinig rijden. - Herhalen toolboxmeeting zuinig rijden. - Schrijven en houden toolboxmeeting zuinig rijden. - Herhalen toolboxmeeting zuinig rijden. -Inplannen efficiënte routes -Inplannen vrachten terug. MH en RH RH Feb 2015 Apr 2016 Feb 2015 Apr 2016 Bedrijfsauto s Bewustwording zuinig rijden. - Schrijven en houden toolboxmeeting zuinig rijden. - Herhalen toolboxmeeting zuinig rijden. Feb 2015 Apr 2016 Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 9 van 15 september 2015

10 Inkopen van bedrijfswagens die voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. Inkopen elektrische auto s. Niet onnodig motoren laten lopen. - Informatie vergaren brandstofverbruik bedrijfswagens - Aanschaf bedrijfswagens met brandstofzuinige motor. - Nagaan welke bedrijfsauto s vervangen kunnen worden. -Bij vervanging inkopen elektrische auto s. - Schrijven en houden toolboxmeeting zuinig rijden. - Herhalen toolboxmeeting zuinig rijden. MH en RH MH en RH Feb 2015 Apr 2016 Grondverzetmaterieel Inkopen van grondverzetmaterieel dat voldoet aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. Niet onnodig motoren laten lopen. Inkopen elektrische kranen - Informatie vergaren brandstofverbruik grondverzetmaterieel -Aanschaf grondverzetmaterieel met zuinige motor - Schrijven en houden toolboxmeeting zuinig rijden. - Herhalen toolboxmeeting zuinig rijden. - Informatie opvragen elektrische kranen - Inkopen elektrische kranen. MH en RH MH en RH Feb 2015 Apr 2016 Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 10 van 15 september 2015

11 Hoofdstuk 3 Monitoring Om na te gaan of Harteman voldoet aan de eisen van de CO 2 -prestatieladder en voortgang heeft in het reduceren van de CO 2 -uitstoot wordt minimaal tweemaal per jaar een review uitgevoerd. Daarnaast wordt minimaal eenmaal per jaar een interne audit uitgevoerd. 3.1 Managementreview Twee maal per jaar wordt een review uitgevoerd op het CO 2 -reductiesysteem en de CO 2 reductiedoelstellingen. Tijdens deze halfjaarlijkse reviews worden alle onderwerpen zoals in het handboek CO 2 reductiesysteem beschreven gereviewed en wordt nagegaan wat de voortgang is van de getroffen maatregelen. Alle bevindingen worden in een verslag aan de directie gepresenteerd. Doelstelling van deze reviews zijn om na te gaan in hoeverre maatregelen zijn geïmplementeerd en om inzicht te krijgen in het energiegebruik en -verbruik. Tevens wordt nagegaan wat de verwachtingen zijn voor het komende jaar met betrekking tot het behalen van de doelstellingen met als doel tijdig te kunnen ingrijpen. In de reviews komen de genoemde maatregelen aan bod die worden gecheckt aan de hand van kritische prestatie indicatoren. Hierbij wordt kwantitatief in kaart gebracht wat de voortgang is van de doelstellingen. 3.2 Interne audit De doelstelling van een interne audit is om na te gaan of het CO 2 -reductiesysteem van Harteman voldoet aan de vereisten van de CO 2 -prestatieladder. De reikwijdte omvat alle vereisten zoals geformuleerd bij de invalshoeken van de CO 2 -prestatieladder. De invalshoeken betreffen inzicht, reductie, transparantie en participatie. Op al deze gebieden heeft de CO 2 -prestatieladder eisen gesteld. In een interne audit wordt onderzocht of het management voldoet aan de eisen van het certificeringsschema en/of er binnen de organisatie gewerkt wordt volgens de in het managementsysteem vastgelegde afspraken. Naast de feitelijke beoordeling wordt bij de interne audit ook gekeken naar mogelijkheden tot verbetering in het systeem en/of de uitvoering. 3.3 Externe audit Eenmaal per jaar worden een externe audit uitgevoerd door een certificerende instelling. Doelstelling van deze audit is om te onderzoeken of het CO 2 -reductiesysteem van Harteman voldoet aan de vereisten van de CO 2 -prestatieladder ten behoeve van het toekennen en behouden van het certificaat. 3.4 Corrigerende en preventieve maatregelen Tijdens de reviews en de interne en externe audit kunnen bevindingen worden gedaan die een voorstel doen voor preventieve en/of corrigerende maatregelen. Harteman streeft er na deze maatregelen tijdig te treffen. Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 11 van 15 september 2015

12 Hoofdstuk 4 Energiemeetplan De wereld is continu aan verandering onderhevig. Er heeft de afgelopen jaren verandering in het klimaat plaats gevonden en de visie van de samenleving over de zorg voor het milieu verandert mee. Het is steeds meer vanzelfsprekend dat we in ons dagelijks leven rekening houden met het milieu en onze bedrijfsactiviteiten daarop afstemmen. Harteman vindt het niet meer dan gewoon om hier een rol in te spelen. Dat Harteman actief met deze ambitie bezig is, valt duidelijk te zien binnen en buiten de organisatie. Intern benut Harteman maximaal de mogelijkheden om het negatieve effect op het milieu te beperken. Extern besteedt Harteman actief aandacht aan de wensen ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen van opdrachtgevers. Een voorbeeld hiervan is het behalen van niveau 3 op de CO 2 -prestatielader van SKAO. Om het concreet en aantoonbaar te maken dat Harteman zich inspant om maatschappelijk verantwoord te ondernemen, richt Harteman zich één van grootste oorzaken van de opwarming van de aarde: CO 2. Het reduceren van CO 2 begint bij inzicht. Daarom berekent Harteman minimaal jaarlijks haar CO 2 -footprint. 4.1 Meetmomenten Voor het opstellen van een CO 2 -footprint is het nodig om metingen te verrichten van de diverse energiestromen. In de onderstaande tabel is te zien wanneer energiefactoren gemeten worden, door wie en waar de informatie verkregen kan worden. Scope 1 emissies Categorie Meetmoment Wie Toelichting Gasverbruik (in m 3 aardgas) Elk kwartaal CO 2 - Het gasverbruik wordt aan de hand van de gasmeter bepaald. Brandstofverbruik leaseauto's (in liters diesel) Elk half jaar CO 2 - Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Brandstofverbruik vrachtwagens (in liters diesel) Brandstofverbruik bedrijfswagens (in liters diesel) Materieel (kranen, shovel etc.) (in liters diesel) Elk half jaar CO 2 - Elk half jaar CO 2 - Elk half jaar CO 2 - Totaal diversen diesel (in liters diesel) Elk half jaar CO 2 - Strooien (in liters Elk half jaar CO 2 - diesel) LPG bedrijfsmiddelen Elk half jaar CO 2 - (in liters LPG) Koelvloeistof (kg) Elk half jaar CO 2 - Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) en facturen van het vullen van IBC-containers. Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Opgave afdeling F&A (interne registratie tankpas) Factuur leveranciers na bijvullen Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 12 van 15 september 2015

13 Scope 2 emissies Categorie Meetmoment Wie Toelichting Elektriciteitsverbruik (in kwh) Elk kwartaal CO 2 - Het elektriciteitsverbruik wordt bepaald aan de hand van de elektriciteitsmeter 4.2 Beheersing doelstellingen In de onderstaande tabel wordt de relatie weergegeven tussen het energieverbruik en de verschillende energiestromen. Hierin is te zien welke mate elke energiestroom bijdraagt aan de reductie van de totale CO 2 -footprint van Harteman. Energiefactor Ref. jaar 2013 Target 2017* T.o.v Target 2022* T.o.v Scope 1 Gas ,11% 7 22,22% Bedrijfsautos ,69% 42 19,23% Lease-auto's ,09% 8 27,27% Koelvloeistof 0 0 0,00% 0 0,00% Stadswarmte 0 0 0,00% 0 0,00% Kranen en overig materieel ,44% ,04% Strooien ,00% 3-200,00% Vrachtwagens ,01% 530 8,46% Totaal scope ,32% ,02% Scope 2 Grijze stroom ,79% Groene stroom ,58% Priveauto's 8 8 0,00% 8 0,00% Totaal scope ,11% 21 22,22% Totaal ,47% ,35% 4.3 Reductie CO 2 In paragraaf 2.4 zijn maatregelen genoemd die Harteman treft om de CO 2 -uitstoot ten gevolge van de bedrijfsactiviteiten te reduceren. In het onderstaande volgt per maatregel waarom deze bijdraagt aan de reductie van de CO 2 -uitstoot. Maatregel Reductie CO 2 Isolerende maatregelen indien er iets in of aan het Het treffen van isolerende maatregelen reduceert gebouw aangepast wordt. het gasverbruik en daarmee de CO 2 -uitstoot. Ieder kantoor kan apart verwarmd worden Doordat ieder kantoor apart verwarmd kan worden, wordt niet onnodig gas verbruikt voor kantoren waar niemand aanwezig is. Hiermee reduceert de CO 2 -uitstoot. Gunstige plaats thermostaat Door de hoofdthermostaat op een gunstige plaats te bevestigen voorkomt dat onnodig verwarmingen Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 13 van 15 september 2015

14 Aanschaf nieuwste CV-ketel bij vervanging Inkopen van energiezuiniger apparatuur (computers, printers etc.). Inkopen van energiezuinigere verlichting gebouw en bedrijfsterrein. Inkopen van groene energie i.p.v. grijs Inkopen van vrachtwagens met euro-6-motoren Toolboxmeeting zuinig rijden. Efficiënte routes Inkopen van bedrijfswagens die voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. Inkopen van grondverzetmaterieel dat voldoet aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot. aan gaan in ruimtes. Dit reduceert de CO 2 -uitstoot. Een nieuwe CV-ketel verbruikt minder energie en daarmee reduceert de CO 2 -uitstoot. Het inkopen van energiezuinige apparatuur vermindert het elektriciteitsverbruik en daarmee de CO 2 -uitstoot. Het inkopen van energiezuinige verlichting van het gebouw en bedrijfsterrein vermindert het elektriciteitsverbruik en daarmee de CO 2 -uitstoot. Het inkopen van groene energie verminderd de CO 2 -uitstoot doordat gebruik wordt gemaakt van zonne- of windenergie i.p.v. brandstof om elektriciteit op te wekken. Vrachtwagens met euro-6-motoren zijn zuiniger dan vrachtwagens met motoren van een ouder model. Hierdoor verminderd het brandstofverbruik waardoor minder CO 2 wordt uitgestoten. Door zuinig te rijden en motoren niet onnodig aan laten staan wordt er minder brandstof gebruikt waardoor de CO 2 -uitstoot verminderd. Door het rijden van efficiënte routes en het voorkomen van lege transporten is er minder brandstof nodig waardoor de CO 2 -uitstoot verminderd. Door het inkopen van bedrijfswagens die voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 -uitstoot is er minder brandstof nodig waardoor de CO 2 - uitstoot verminderd. Door het inkopen van grondverzetmaterieel die voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van CO 2 - uitstoot is er minder brandstof nodig waardoor de CO 2 -uitstoot verminderd. Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 14 van 15 september 2015

15 Bijhouden website Interne nieuwsbrief Bijhouden intranet Nieuwsberichten aanleveren Externe communicatie Verzamelen gegevens emissie inventaris Opstellen CO2 footprint Opstellen emissie inventaris rapport Uitvoeren review CO2 reductiesysteem Bepalen CO2 reductiedoelstellingen Bepalen CO2 reductiemaatregelen Uitvoeren energie-audit Up-to-date houden energiemeetplan Voldoen aan eisen SKAO Realiseren CO2-reductie doelstellingen Voldoen aan ISO Deelname aan sectorinitiatieven Uitvoeren onderzoek naar energiereductie Implementatie energie meetplan Voldoende commitment management Bijhouden website Bijhouden intranet Versturen van nieuwsberichten Rapporteren aan management Goedkeuren van interne communicatie Goedkeuren van externe communicatie Accorderen van doelstellingen Accorderen van emissie inventaris Gebr. Harteman Holding B.V. Energiemanagementprogramma CO 2 Hoofdstuk 5 Taken en bevoegdheden Voor alle activiteiten ten behoeve van het reductiesysteem zijn taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastgelegd. Deze zijn weergegeven in onderstaande tabel. TVB Matrix Functies Taken Verantwoordelijkheden Bevoegdheden Directeur x x x x x x x x x x x Afdeling F&A x x x x Directeur GWW x x x x x x x KAMcoördinator/CO 2 x x x x x x x x x x x x x x x x x x verantw. Planner werkplaats x x Documentnummer: HH 3.B.2 Pagina 15 van 15 september 2015