De vuurdoop van George S. Patton in de Eerste Wereldoorlog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De vuurdoop van George S. Patton in de Eerste Wereldoorlog"

Transcriptie

1 1 De vuurdoop van George S. Patton in de Eerste Wereldoorlog Eric R.J. Wils George S. Patton ( ) was ongetwijfeld de meest spraakmakende Amerikaanse generaal uit de Tweede Wereldoorlog. Zowel door zijn gedurfd militair optreden op het slagveld als door zijn controversiële uitspraken en gedrag daarbuiten. Old blood and guts was zijn bekendste bijnaam. Maar Patton was ook een groot liefhebber van de krijgsgeschiedenis. Toen hij de tanks van zijn Amerikaanse Derde Leger in de zomer van 1944 voortjoeg over de Franse wegen richting de Duitse grens, herleefde hij eveneens zijn eigen geschiedenis van 26 jaar daarvoor. De periode in het noordoosten van Frankrijk waar hij in de Saint-Mihiel saillant aan zijn eerste oorlog tegen de Duitsers begon en daarvoor als cavalerist het paard verruilde voor de tank. George Patton, pas bevorderd tot luitenant-kolonel, voor een Franse Renault FT-17 tank in de zomer van 1918.

2 2 Levensloop tot 6 april 1917 George Smith Patton, Jr. III, werd geboren op 11 november 1885 op de Wilson-Patton-Ranch bij Pasadena in Californië. Zijn familie was redelijk welgesteld en Patton had een zorgenloze jeugd. Na een voorbereidend jaar aan het Virginia Military Institute, werd hij in 1904 toegelaten tot de prestigieuze militaire academie van West Point. Als tweede luitenant verliet hij in 1909 West Point om bij de cavalerie aan een carrière van Duty, honor and country in het Amerikaanse leger te beginnen. Patton werd toegevoegd aan het 15 e cavalerieregiment in Fort Sheridan in de staat Illinois. De oorlog tegen de indianen was na 1890 in het Wilde Westen afgelopen, maar het buurland Mexico veroorzaakte door de daar plaatsvindende revoluties de nodige onrust langs de zuidelijke grens. In 1916 besloot de Amerikaanse regering tot een strafexpeditie tegen de Mexicaanse rebel Pancho Villa wiens bendeleden geregeld het zuiden van de Amerikaanse staat New Mexico binnenvielen. De expeditie stond onder bevel van generaal John Joseph Pershing en Patton werd aangesteld als zijn adjudant. Het betekende het begin van zijn band met Pershing. Die kreeg ook nog een persoonlijke dimensie doordat Pershing een relatie kreeg met Pattons zuster Anne, meer bekend als Nita. Mexico werd Pattons eerste gewapende strijd waarin het paard nog altijd onontbeerlijk was. De expeditie, waaraan ruim 6000 man deelnam, was niet wezenlijk verschillend van de oorlog tegen de indianen van jaar daarvoor. Erg succesrijk was de expeditie overigens niet geweest toen de troepen in januari 1917 terugkeerden. Pancho Villa werd niet gevangen genomen, al werd tijdens een door Patton uitgevoerde raid wel één van diens generaals gedood. Met als gevolg Pattons eerste bijnaam van The Bandit Killer. Het duurde echter niet lang voordat Amerika besloot niet langer afzijdig te blijven in de Grote Oorlog en het op 6 april 1917 de oorlog aan Duitsland verklaarde. Pershing werd benoemd als opperbevelhebber van de American Expeditionary Forces (AEF) en Patton werd opnieuw als zijn adjudant aangesteld. In mei 1917 werd hij bevorderd tot kapitein. Vorming AEF Tank Corps Op 28 mei 1917 nam Patton afscheid van zijn vrouw Beatrice en ging aan boord van een schip dat hem en Pershing naar Liverpool bracht. Pershing en zijn staf werden overal op hun weg naar Parijs gefêteerd en Patton maakte dat als adjudant van nabij mee. Maar een staffunctie hield hem weg van de echte strijd op het slagveld en dat was nu juist de oorlog die hij wilde voeren. Killing Germans was nou niet de specifieke taak van een adjudant en hij vroeg dan ook overplaatsing aan. Een van zijn redenen was ook dat hij verder van Pershing wilde af komen te staan. Patton kon kiezen tussen een infanteriebataljon of betrokken worden bij het opzetten van het tankwapen. Hij besloot begin november 1917 toe te treden tot het AEF Tank Corps, een nieuw te vormen eenheid van het Amerikaanse leger. De naam van het tankkorps was indrukwekkender dan de eenheid zelf die in november slechts uit enkele mensen zonder tanks bestond. In december kreeg kolonel, later generaal, Samuel Rockenbach de leiding. Hij was, evenals Patton, afkomstig van de cavalerie. Hun verhouding was gecompliceerd maar Rockenbach kon Patton tegenspel bieden en hield hem binnen de lijnen van het Amerikaanse leger. Promoties kunnen in een oorlog snel gaan en in 1918 werd Patton in korte tijd tot, weliswaar tijdelijk, kolonel bevorderd.

3 3 De cavalerie speelde in de AEF geen rol van betekenis, maar toch was Pattons keuze opmerkelijk voor een cavalerist oude stijl. Het was een gok die met de kennis van nu als een logische keuze valt te beschrijven. De gedreven Patton koos immers resoluut voor het aanvalswapen van de toekomst alsof hij was voorbestemd voor zijn optreden als tankgeneraal in een latere oorlog. Patton zag het in 1917 vooral als een mogelijkheid om zichzelf te onderscheiden van de vele infanterieofficieren indien het hem lukte de tankeenheid operationeel te krijgen. Begin november 1917 was de rol van de tank echter nog weinig veelbelovend. In september 1916 zetten de Britten in de Slag aan de Somme voor het eerst tanks in, die wel voor een verrassing zorgden maar ook voor weinig meer dan dat. De Fransen volgden in april 1917 aan de Chemin des Dames maar dat werd een debacle. De Britten probeerden het in 1917 opnieuw met tanks in de Derde Slag om Ieper hetgeen resulteerde in wat bekend staat als The Cemetery of the Tanks. Pas tijdens de Slag om Cambrai op 20 november 1917 werd voor het eerst de potentie van de tank in de loopgravenoorlog duidelijk. Generaal Jean Baptiste Estienne, de vader van de Franse tank, ontwikkelde in de loop van 1916 een nieuw concept. In plaats van een grote en zware tank die als mobiele gepantserde artillerie dienst deed, koos hij voor een lichte, wendbare tank. Dat resulteerde in de Renault FT-17 tank die de rol van mobiele gepantserde infanterie moest gaan vervullen. De infanterie te ondersteunen door niet alleen prikkeldraadversperringen plat te walsen maar vooral ook door machinegeweerposten aan te vallen. Met de beschikbare Franse productiemiddelen konden bovendien vijf keer meer kleine tanks worden gebouwd dan de grotere Schneider of Saint-Chamond tanks. In augustus 1918 kon een productie van 75 Renault tanks per week worden gehaald. De bemanning van een Renault tank bestond uit twee personen, de bestuurder en de schutter achter hem. De motor was achterin geplaatst hetgeen de tank minder kwetsbaar maakte. De eerste versie was slechts bewapend met een, in een 360 draaibare koepel geplaatste mitrailleur zodat men in alle richtingen kon vuren. De latere versie was voorzien van een 37 mm kanon. De eerste moderne tank was geboren maar werd pas eind mei 1918 daadwerkelijk door de Fransen ingezet op het slagveld. Tekening van een dwarsdoorsnede van de Renault FT-17 tank met een machinegeweer.

4 4 Patton, links vooraan op de rug gezien en keurig in uniform, bij een training van het AEF Tank Corps. De Amerikanen waren wat betreft het zware materieel in hoge mate afhankelijk van hun geallieerde bondgenoten. Dat gold ook voor de levering van tanks. Er waren wel plannen om die in Amerika te fabriceren, maar dat is er in 1918 niet meer van gekomen. De enige tanks die in Frankrijk in grote aantallen werden geproduceerd waren de Renault tanks en daar konden de Amerikanen er in maart 1918 tien van krijgen om hun tankkorps in wording mee te trainen. Toen die eerste Renault tanks werden afgeleverd, was Patton overigens de enige Amerikaan die ze kon besturen. Patton ging ijverig en onverzettelijk van start met zijn opdracht. Het moest en zou een succes worden. Hij kon nu zijn energie kwijt om iets nieuws op te bouwen in plaats van allerlei vage taken als adjudant uit te voeren. Patton vergaarde alles wat hij te pakken kon krijgen over tanks, verdiepte zich in de technische opbouw ervan, volgde trainingscursussen, bezocht Britse en Franse tankeenheden en dacht na over de inzet op het slagveld. Zo bedacht hij een identificatiesysteem door op de tankkoepels symbolen aan te brengen. Trainingsschema s werden opgesteld en in het dorp Bourg, bij Langres, werd door de Fransen een terrein beschikbaar gesteld. Patton bracht vervolgens zijn kennis met veel militaire discipline over op de rekruten van de tankschool, tegelijk met zijn stokpaardjes als correct salueren en in de houding staan. Geleidelijk aan kwamen er meer tanks beschikbaar en groeide het AEF Tank Corps in negen maanden tijd van niets tot een operationele eenheid van een kleine duizend man.

5 5 Training in een Renault tank in de zomer van Eind augustus 1918 kwam dan de legerorder dat het tankkorps zich gereed moest maken voor een offensief in de Saint-Mihiel saillant. Na 15 maanden in Frankrijk kon Patton eindelijk eens echt oorlog gaan voeren. Sinds de Amerikanen vanaf het voorjaar 1918 waren gaan meevechten aan het front, had hij weleens spijt gehad van zijn beslissing om niet voor de infanterie te kiezen. Twee tankbataljons met 144 Renault tanks, een tankbrigade vormend, moesten samen met Franse tanks de aanval van het Amerikaanse Vierde Legerkorps ondersteunen. Het ene bataljon werd toegewezen aan de 1 e divisie en het andere aan de 42 e divisie. Dit waren twee van de meest ervaren Amerikaanse divisies, ook bekend als The Big Red One en The Rainbow Division. Patton stelde zijn bevelen op aan zijn tankmannen om te eindigen met: No tank is to be surrendered or abandoned to the enemy. If you are left alone in the midst of the enemy keep shooting. If your gun is disabled use your pistols and squash the enemy with your tracks. 1 Aanval in de Saint-Mihiel saillant Na afloop van de Tweede Slag om de Marne werd op 10 augustus 1918 het Amerikaanse Eerste Leger gevormd. Vanaf die datum opereerden de Amerikanen zelfstandig maar wel in coördinatie met maarschalk Ferdinand Foch, de in maart aangestelde geallieerde opperbevelhebber. Begin september werd afgesproken dat de Amerikanen de Saint-Mihiel saillant gingen aanvallen. De saillant onder Verdun die al in september 1914 was gevormd en die de Fransen vergeefs in 1915 hadden willen heroveren. 2 Het werd de eerste zelfstandige operatie van de Amerikanen.

6 6 Het Amerikaanse Eerste Leger omvatte veertien Amerikaanse en vier Franse divisies. De mankracht met Amerikanen en Fransen was overweldigend vergeleken met de Duitse verdedigers van de saillant. 3 De aanvallers beschikten bovendien over meer dan 3000 kanonnen en heel veel munitie, bijna 1500 vliegtuigen en dan ook nog tanks. Het meeste materieel was van Franse makelij en ook voor het transport leunden de Amerikanen zwaar op de Fransen. De slagorde van de aanval op 12 september Het zwaartepunt van het offensief lag aan de zuidoostelijk kant van de saillant (zie de kaart voor de slagorde). Daar moesten de Amerikanen doorbreken en de Duitsers de pas afsnijden. Een tweede aanvalstoot was voorzien vanaf het noordwesten. Aan de Fransen de taak om aan de westelijke flank de plaats Saint-Mihiel in te nemen. De luchtmacht moest het luchtruim overheersen en de Duitse stellingen bombarderen, naast het uitvoeren van observatie en geleiding van de zware lange-afstandskanonnen. De Duitsers waren evenwel niet van plan de saillant tot de laatste meter te verdedigen zoals ze dat in 1915 wel hadden gedaan. Het Duitse opperbevel had op 8 september besloten de saillant te ontruimen om zo hun frontlijn te verkorten tot de vooraf ingerichte Michel verdedigingslinie. De zware artillerie was op 12 september al gedeeltelijk teruggetrokken. De aanval begon in de nacht van 12 september met het gebruikelijke inleidende artilleriebombardement op de Duitse stellingen. Ook het fameuze Franse 75 mm kanon, le soixantequinze, deed mee in de beschieting. Om uur ging de infanterie van twee legerkorpsen achter een vuurwals in de aanval aan de zuidoostelijke kant van de saillant, om uur gevolgd door het legerkorps vanuit het noordwesten.

7 7 Amerikaanse artillerie in actie met het Franse 75 mm kanon. Amerikaanse troepen in het veroverde Thiaucourt. Een oorlog later hoefde op het bord alleen The Kaiser vervangen te worden door Hitler.

8 8 Ondanks de regen ging het voor Eerste Wereldoorlog begrippen snel, overal werd de Duitse eerste linie doorbroken en de vastgestelde doelen werden eerder bereikt dan voorzien. Voor een aanval werkte de staf plannen uit met doelen die gehaald moesten worden. Werden die bereikt dan moesten de posities geconsolideerd worden, de praktijk had immers uitgewezen dat de Duitsers altijd een tegenaanval deden. Maar uit de observatie van de luchtmacht was het duidelijk dat de Duitsers zich massaal aan het terugtrekken waren en dat die tegenaanval niet te verwachten viel. Het dorp Thiaucourt, op ruim 5 kilometer van de frontlijn, werd al in de loop van de eerste dag ingenomen door de 2 e divisie. De andere divisies maakten vergelijkbare vorderingen. In de nacht van 12 op 13 september bereikte de 26 e (Yankee) divisie, oprukkend vanaf het noordwesten, het dorp Vigneulles ten zuiden van de vlakte van Woëvre. In de ochtend van 13 september werd contact gemaakt met de vanuit het zuiden komende 1 e divisie. De ring was gesloten maar wel te laat. Toen op 14 september de balans werd opgemaakt, bleken zo n Duitsers gevangen genomen te zijn en een, vermoedelijk, verlies van een even groot aantal Duitse doden en gewonden. De Amerikanen hadden 7000 man verloren. 5 Maar het succes had groter kunnen zijn als adequater was geanticipeerd op de zwakke Duitse tegenstand en sneller was opgetrokken. Zo kreeg een van de bataljonscommandanten van de 1 e divisie om uur op 12 september het bevel om verder op te rukken, maar vertrok met zijn bataljon pas daadwerkelijk twee uur later. 6 Patton zou uit zijn vel zijn gesprongen als hij daar aanwezig was geweest. De ring bij Vigneulles had met meer initiatief mogelijk al op de eerste dag gesloten kunnen worden. Doordat dit niet gebeurde, konden bijna Duitsers uit de saillant ontsnappen. Het is dan ook verleidelijk de wat-als vraag te stellen of een daadkrachtige generaal, zoals Patton dat in de Tweede Wereldoorlog was, die kans voorbij had laten gaan. Rol van het AEF Tank Corps Patton kreeg in de Tweede Wereldoorlog de reputatie van een vechtjas die het liefst in zijn jeep voor zijn tanks zou hebben uitgereden. In de paar dagen dat hij in september 1918 in het strijdperk trad, zijn ook enkele daden tot de mythevorming rond zijn persoon gaan bijdragen. Wanneer hij in Tweede Wereldoorlog niet zo op de voorgrond was getreden, dan waren die daden uit september 1918 waarschijnlijk in de vergeethoek terechtgekomen. Vast staat echter zijn verbetenheid om met de tanks succes te boeken in die aanval op 12 september. Als bevelhebber van de tankbrigade lag zijn taak feitelijk achter het front en was het aan de commandanten van zijn twee tankbataljons om de strijd te velde te leiden. Maar hij moest en zou de strijd daadwerkelijk van nabij meemaken en, waar nodig optreden. Radiocommunicatie met de tanks bestond niet en dus volgde hij de tanks te voet of liftte er bovenop zittend met mee. Dit leidde tot een latere clinch met generaal Rockenbach die Patton had bevolen bereikbaar te blijven en niet daadwerkelijk op het slagveld aanwezig te zijn. Rockenbach vertelde na de oorlog de anekdote dat Patton zich wel degelijk aan zijn bevel had gehouden om niet in een tank aan de strijd deel te nemen, maar dat Patton het als zijn plicht zag mee te vechten op een tank. 7 Een van de tankbataljons diende de aanval van de 42 e divisie te ondersteunen. In die divisie functioneerde brigadegeneraal Douglas MacArthur als chef van de divisiestaf. Vijf jaar ouder,

9 9 hoger in rang en met een mogelijk nog groter ego dan dat van Patton hadden die twee een als historisch bestempelde ontmoeting op een heuveltje bij het dorp Essey. MacArthur observeerde de situatie terwijl de granaten rondom insloegen en schijnt daarbij tegen Patton gezegd te hebben: Don t worry major, you never hear the one that gets you. 8 Patton toonde in Essey zijn persoonlijke moed door een mogelijk ondermijnde brug over de rivier Rupt de Mad te verkennen. De brug bleek niet ondermijnd te zijn en zijn tanks konden veilig de brug oversteken. De 42 e divisie had overigens nog nooit met tanks getraind laat staan gevochten. Dit gebrek aan ervaring werd in het vervolg van de opmars duidelijk bij het dorp Pannes toen de infanterie weigerde de tanks te ondersteunen. Door de regen waren de wegen modderig en daardoor bleven nogal wat tanks steken. Ook de onvermijdelijke mechanische problemen zorgden voor uitval gevoegd bij de uitschakeling door Duits artillerievuur. Daarbij kwam dan nog het probleem van brandstofgebrek doordat op het slechte terrein het verbruik veel hoger was dan voorzien. Overpompen van brandstof uit een gestrande tank kon nog wel voor wat extra kilometers zorgen. Aan het einde van de dag waren nog slechts weinig tanks operationeel, maar Patton was toch tevreden over de strijdlust van zijn tankmannen waarvan niemand zich had overgegeven. Hebben Pattons tanks nu substantieel bijgedragen aan de verovering van de Saint-Mihiel saillant? In Britse literatuur over de strijd wordt soms nogal laatdunkend hierover gedaan met zinnen als op de eerste dag bleven ze steken in de modder en op de tweede dag raakten ze zonder brandstof. 9 Dat komt echter wel overeen met de werkelijkheid. Mede gezien het feit dat de opmars van de Amerikaanse divisies zonder tankondersteuning niet onderdeed voor die van de 1 e en 42 e divisie, kan de rol van de tanks niet belangrijk zijn geweest. Maar elk nieuw wapen moet op het slagveld worden uitgeprobeerd en Patton en zijn tankmannen deden eindelijk de broodnodige ervaring op hoe de Renault tanks zich op een modderig slagveld manifesteerden en hoe de samenwerking met de infanterie verliep. Een Renault tank die in een modderige loopgraaf is blijven steken. Op de koepel is een ruit met het merkteken waarneembaar.

10 10 In een Duits rapport over het Amerikaanse optreden in de Saint-Mihiel saillant werd opgesomd dat de Amerikanen goed gebruik maakten van machinegeweren waarvan ze er rijkelijk veel hadden. 10 Ook de artillerie kreeg een pluim voor het accuraat beschieten van de Duitse posities en de samenwerking met de infanterie. Die laatste gaf blijk geleerd te hebben van de tactiek van de Duitse stormtroepen. Wanneer Amerikaanse eenheden in het vuur van een sterke mitrailleurpost kwamen, dan trokken ze zich terug en lieten de artillerie het werk doen om de post uit te schakelen. Maar over de tanks werd gemeld dat die slechts sporadisch werden ingezet en dat de massale infanterie-eenheden alleen al voldoende waren om de slag te winnen. Dit is in zoverre opmerkelijk omdat de Duitsers vaak de schuld van een nederlaag in een veldslag toeschrijven aan de inzet van tanks door de geallieerden. Patton na 15 september 1918 De volgende operatie van het Amerikaanse leger was een offensief in de Argonne dat op 26 september begon. Pershing had een doorstoot richting de stad Metz voor ogen gehad, maar Foch vond de verovering van de Argonne belangrijker. In minder dan twee weken moest de enorme troepenmacht van het zuiden van Verdun naar de westkant van de stad worden verplaatst, hetgeen een logistieke nachtmerrie werd. In tegenstelling tot de Saint-Mihiel saillant was de Duitse tegenstand in de Argonne fel en het offensief in het moeilijke terrein, met bossen en doorsneden met kloven ( ravins ), verliep bepaald niet voorspoedig. Het werd geen walk-over zoals op september en de intensiteit van de strijd wordt goed geïllustreerd met de titel van een boek: To conquer hell. 11 Uiteindelijk werden de Duitsers op 20 oktober uit de Argonne verdreven. Patton maakte slechts de eerste ochtend van de aanval mee om te ervaren dat ook voor zijn tankbataljons de Saint-Mihiel saillant kinderspel was geweest vergeleken met de Argonne. Terwijl hij een vastgelopen aanval in een loopgravenstelsel bij het dorp Cheppy weer in beweging trachtte te krijgen, trof Duits mitrailleurgeschut zijn groep waarbij vijf van zijn metgezellen sneuvelden. Patton werd gewond aan zijn dij en hij werd overgebracht naar een militair ziekenhuis nabij Dijon. Zijn rol op het slagveld was uitgespeeld. Op 17 oktober volgde de tijdelijke benoeming tot kolonel. Precies op Pattons 33 e verjaardag was zijn eerste oorlog afgelopen. Het was veel organiseren, training geven en slechts een paar dagen echte strijd geweest. Op 17 december 1918 ontving hij dan eindelijk de zo gewenste onderscheiding voor dapperheid. Geen Congressional Medal of Honor maar het Distinguished Service Cross (DSC) voor zijn optreden op 26 september In februari 1919 keerde hij met zijn tankbataljons naar Amerika terug. Het land ontwapende op grote schaal en de tankbataljons werden opgedoekt. Patton werd teruggezet naar de rang van kapitein en keerde terug naar de oude cavalerie. Het zou 23 jaar duren voordat Amerika opnieuw in oorlog was. Het was dit keer het Duitsland van Adolf Hitler dat op 11 december 1941 de oorlog verklaarde. De Tweede Wereldoorlog waarin Pattons ster als tankgeneraal tot grote hoogte ging reiken, maar dat is in veel oorlogsliteratuur uitgebreid beschreven.

11 11 Kolonel Patton aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Tastbare herinneringen Op alle plaatsen in Frankrijk waar de Amerikanen hebben gevochten in de Eerste Wereldoorlog werd een officieel monument geplaatst. Meestal van een indrukwekkende omvang. Zo ook in de Saint-Mihiel saillant en wel bovenop de Butte de Montsec. Het is een ronde colonnade die lijkt op het monument voor Thomas Jefferson in Washington D.C. Staande op de top van de 375 meter hoge heuvel is het voormalige slagveld goed te overzien. Op een zuil van het monument is een inscriptie aangebracht dat op 2 september 1944 de Amerikaanse artillerie op een Duitse mitrailleurpost schoot die op de heuvel was ingericht. Alsof de klok bijna exact 26 jaar was teruggedraaid. Het monument werd aanzienlijk beschadigd door de granaten, maar de schade werd in 1948 hersteld. In de saillant staan tevens nog tal van kleinere monumenten en gedenkstenen die de Amerikaanse overwinning herdenken. Maar geen herinnering aan Patton of het AEF Tank Corps. In Thiaucourt staat, midden in het dorp, een monument voor een doughboy en een poilu die elkaar de hand schudden. Op de zijkant is een reliëf aangebracht met een voorstelling van Amerikaanse troepen die over een brug het dorp binnentrekken. Gezien de centrale plaats voor de militairen te paard oogt het meer als een ode aan de oude cavalerie. Zelfs de voor de logistiek zo onontbeerlijke vrachtauto s zijn in een hoekje geperst.

12 12 Reliëf op het monument voor een doughboy en een poilu in het dorp Thiaucourt. Graf van tweede luitenant Wickersham op het Saint-Mihiel American Cemetery.

13 Amerikaanse gesneuvelden van de strijd in september 1918 liggen begraven op het Saint- Mihiel American Cemetery vlakbij het dorp Thiaucourt. In het midden van de begraafplaats staat een gestileerd beeld van een adelaar met rondom een tekst van generaal Pershing: Time Will Not Dim The Glory Of Their Deeds. Er staan 4153 witte grafkruisen precies twee meter van elkaar in rijen die drie meter van elkaar liggen. In een van de graven ligt de 28- jarige tweede luitenant John Hunter Wickersham van de 89 e divisie die afkomstig was uit Denver, Colorado. Hij sneuvelde op 12 september Voor zijn optreden werd hij onderscheiden met de Medal of Honor, de hoogste Amerikaanse militaire onderscheiding. 12 Die wordt slechts sporadisch toegekend en het is dan ook het enige grafkruis voorzien van de ster en de gouden letters op de begraafplaats. De 89 e divisie behoorde tot de National Army, mannen die na april 1917 opgeroepen werden om hun dienstplicht te vervullen. De 89 e divisie was voor de aanval geplaatst tussen twee meer ervaren divisies, de 2 e en de 42 e, die beide in de zomer van 1918 al aan de Marne hadden gestreden. De sector van de 89 e divisie lag tegenover het dorp Flirey aan de zuidoostkant van de saillant. In de aanval met zijn peloton werd Wickersham geraakt door een artilleriegranaat. Bloedend uit vier wonden en met een verlamde rechterarm bleef hij zijn mannen aanvuren tot hij ten slotte dood neerviel. Wickersham was geen beroepsmilitair zoals Patton, maar het was wel zeker een man naar zijn hart. Zoals hij dat in zijn beruchte toespraak tot het Derde Leger in het voorjaar van 1944 tussen veel Goddamned uitdrukte: Even if you are hit, you still can fight. 13 De Saint-Mihiel American Cemetery is slechts 77 km verwijderd van het Luxembourg American Cemetery bij Hamm. Daar liggen de Amerikanen die sneuvelden in de winter van 1944 en 1945 tijdens hun tweede oorlog tegen de Duitsers. Velen daarvan behoorden tot Pattons Derde Leger. De begraafplaats is volgens het zelfde patroon ingericht als die bij Thiaucourt. Maar apart aan de voorkant ligt het graf van George S. Patton Jr, General Third Army. Niet gevallen op het slagveld, maar slachtoffer van een sullig verkeersongeluk in Mannheim op 9 december Patton stierf in een ziekenhuis in Heidelberg op 21 december. In zijn eigen ogen onwaardig, want het leven van een krijger moet toch eindigen met de woorden: He died with his boots on. Zoals dat bijna was gebeurd op 26 september 1918 in de Argonne. Later omschreef hij zijn gedachten tijdens dat gevaarlijke optreden, onder verwijzing naar zijn gesneuvelde voorvaderen, met de woorden: It is time for another Patton to die. 14 Zijn grafkruis met slechts naam en rang is eenvoudig en hij zou dan ook jaloers zijn geweest op tweede luitenant Wickersham. Onder zo n grafkruis met ster en gouden letter had hij graag begraven willen worden. 13

14 14 Graf van generaal Patton op het Luxembourg American Cemetery. Bronnen Voor dit verhaal is gebruik gemaakt van de uitvoerige biografie over Patton geschreven door Carlo D Este, A Genius for War, A Life of General George S. Patton, London, Deze auteur concentreert zich niet uitsluitend op Pattons optreden in de Tweede Wereldoorlog. In de serie Osprey Campaign is nummer 238 gewijd aan de Amerikaanse verovering van de Saint-Mihiel salliant. Geschreven door David Bonk, St Mihiel 1918, Oxford, De visie van de auteur over de ontwikkeling van de tank in de Eerste Wereldoorlog is gepubliceerd in deel 23 van de serie De Grote Oorlog - Kroniek Essays over de Eerste Wereldoorlog, Soesterberg, 2012, p Noten 1 Carlo D Este, p Les Eparges, De strijd om een heuvel in de Saint-Mihiel saillant, Wereld in Oorlog, nr. 35, p Bonk, p Joël Huret, Les Américains sur le front de Lorraine, Metz, 1998, p Verliescijfers genoemd in Bonk, p. 90.

15 15 6 James Scott Wheeler, The Big Red One, America s Legendary 1st Infantry Division from World War I to Desert Storm, Kansas, 2007, p Carlo D Este, p Carlo D Este, p David Stevenson, With our backs to the wall, Victory and defeat in 1918, London, 2012, p Illustrated Michelin Guides to the Battle-Fields ( ), The Americans in the Great War, Volume 2, The Battle of Saint Mihiel, York, 1994, p Edward G. Lengel, To conquer hell, The Meuse-Argonne, 1918, New York, Zie voor de citatie: 13 Carlo D Este, p Carlo D Este, p Eric R.J. Wils. De auteursrechten van bovenstaand artikel berusten bij de auteur. Voor gehele of gedeeltelijke overname is dan ook uitdrukkelijk voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de auteur. Ook vragen en opmerkingen kunnen via dit adres aan de auteur worden voorgelegd. Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het tijdschrift Wereld in Oorlog, nummer 37, 2013.

Butte de Vauquois De slag bij Verdun 1

Butte de Vauquois De slag bij Verdun 1 Butte de Vauquois 5-6-2014 De slag bij Verdun 1 Verdun moeder van alle veldslagen 21-02 tot 19-12 1916 Rian van Meeteren 1916: Strategie Centralen Duitsland gaat in het westen in de aanval Geen coordinatie

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

Geschiedkundige gebeurtenis

Geschiedkundige gebeurtenis Operatie Lüttich WO2 STREEK MORTAIN Geschiedkundige gebeurtenis Voor de geïnteresseerden geven we graag wat geschiedkundige informatie over de operatie Luttich in de streek van Mortain. Hilde : +32 (0)497

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

Het verloop van de Slag van Waterloo - 18 juni 1815

Het verloop van de Slag van Waterloo - 18 juni 1815 Het verloop van de Slag van Waterloo - 18 juni 1815 De Britse troepen hebben de kasteelhoeve van Hougoumont ingenomen en hebben deze positie de hele nacht lang versterkt om zich tegen eventuele Franse

Nadere informatie

Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts'

Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts' Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts' In de conflicten voor de Eerste Wereldoorlog speelden paarden een belangrijke rol. De cavalerie was tot dan het speerpunt van de legers. Maar vanaf 1914

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1764 woorden 15 november 2002 6,2 311 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: De aanleiding voor de 1e W.O. Het gekke is dat

Nadere informatie

Wereldoorlog 1: dood en vernieling (les 18 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich

Wereldoorlog 1: dood en vernieling (les 18 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich Wereldoorlog 1: dood en vernieling (les 18 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Inleiding => WO 1 = totale oorlog => Nooit eerder geziene vernietiging =>

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

DIE VIJF DAGEN IN MEI

DIE VIJF DAGEN IN MEI DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de eerste wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de eerste wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de eerste w Werkstuk door een scholier 2056 woorden 8 februari 2004 5,8 312 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Het uitbreken van de Eerste W De oorzaak van het begin van

Nadere informatie

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1 Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich => Na El Alamein, Stalingrad en Midway werden de Asmogendheden (Duitsland,

Nadere informatie

De slag om de Elsenbornrug en de Tweelingdorpen. William C.C. Cavanagh

De slag om de Elsenbornrug en de Tweelingdorpen. William C.C. Cavanagh De slag om de Elsenbornrug en de Tweelingdorpen William C.C. Cavanagh BBNC uitgevers Amersfoort, 2014 Inhoud Voorwoord 7 Dankbetuigingen 10 Inleiding 12 Hoofdstuk 1 99ste Infanteriedivisie 25 13-16 december

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men

Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men speelt zelfs een voetbalwedstrijd. Dit bestand was een poging geweest om er het

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Powerpointpresentatie over een bijzondere gebeurtenis in september 1944. Doelgroep: Basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 Met behulp van tekst, originele foto s

Nadere informatie

Leden van de Kaweah Colony voor de Karl Marx Tree, omstreeks (vermoedelijk) 1888

Leden van de Kaweah Colony voor de Karl Marx Tree, omstreeks (vermoedelijk) 1888 5 De grootste boom Zoals gemeld is de General Sherman Tree in het Sequoia National Park de grootste boom ter wereld. De boom is door de Amerikaanse botanist James Wolverton vernoemd naar de Amerikaanse

Nadere informatie

Dennis Harteveld. Robin van Leeuwenstijn 3te

Dennis Harteveld. Robin van Leeuwenstijn 3te Dennis Harteveld Robin van Leeuwenstijn 3te inleiding Wij hebben het onderwerp GIFGAS!!! Het leek ons wel boeiend en interessant omdat het een heel erg oorlog wapen was en er veel mensen dood aan zijn

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Driebergse Automobiel Club opgericht 15 november 2001

NIEUWSBRIEF. Driebergse Automobiel Club opgericht 15 november 2001 NIEUWSBRIEF Driebergse Automobiel Club opgericht 15 november 2001 In het museum te München staat deze auto, een Tatra, prominent geëtaleerd. Er was geen toelichting bij. Van de toeschouwer werd verwacht

Nadere informatie

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) *

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) * Deze maand is het zeventig jaar geleden dat de oorlog in Europa (VE Day) ten einde kwam. Met operatie Market Garden' was de bevrijding van Nederland begonnen, maar na de mislukking van de slag om Arnhem

Nadere informatie

Naar De Grote Oorlog Ieper excursie, leerlingeninstructie

Naar De Grote Oorlog Ieper excursie, leerlingeninstructie Naar De Grote Oorlog Ieper excursie, leerlingeninstructie Monument op de Duitse militaire begraafplaats bij Langemark. Hier liggen 25.000 soldaten. Foto Reinard Maarleveld 1 Naar De Grote Oorlog Nederland

Nadere informatie

Tekst: infoboekje Fronttour: Friends of World War Foto s: Rasker Rudi

Tekst: infoboekje Fronttour: Friends of World War Foto s: Rasker Rudi Vimy Ridge Vimy Ridge is voor de Canadezen een hele belangrijke plaats. Op deze plaats werd van9 tot 12 april 1917 Canadese geschiedenis geschreven. Canadezen zeggen dat hier hun identiteit als land geboren

Nadere informatie

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in

Nadere informatie

Medal of Honor - Margraten Cemetery

Medal of Honor - Margraten Cemetery Medal of Honor - Margraten Cemetery foto s en tekst: Rudi Rasker - Internet Private George J.Peters Geboren: 1924, Cranston, Rhode Island Overleden: 24 maart 1945, Fluren, Duitsland Dienstjaren: 1943 1945

Nadere informatie

Eerste Wereldoorlog vmbo12

Eerste Wereldoorlog vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62174 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

IJZERSLAG IEPER I Vraag : Welk(e) leger(s) nam(en) de verdediging van Ieper eind november 1914 op zich?

IJZERSLAG IEPER I Vraag : Welk(e) leger(s) nam(en) de verdediging van Ieper eind november 1914 op zich? IEPERBOOG ZUID Beste leerling, Dit werkblad heeft als doel je iets langer bij bepaalde zaken in het museum te laten stil staan. Laat dit werkblad je er echter niet van weerhouden alles met de nodige aandacht

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Inleiding Wereldoorlog 2 => Ongeveer 20 jaar na de Grote Oorlog (WO

Nadere informatie

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis Landing Westkapelle 1 november 1944 Landing van een zgn. LCT (Landing Craft Tank) van de Royal Marines (GB) op het strand van Westkapelle. Op de dijk is de kapotte dijkmolen Prins Hendrik te zien. Datum

Nadere informatie

De betekenis van Mill in de historie van Linies en Stellingen

De betekenis van Mill in de historie van Linies en Stellingen Stichting SPOREN VAN DE OORLOG MILL De betekenis van Mill in de historie van Linies en Stellingen Vóór de Tweede Wereldoorlog Reeds in 1934 werd besloten een eventuele aanval van de Duitsers in het Zuiden

Nadere informatie

DORST IN DE OORLOGSJAREN.

DORST IN DE OORLOGSJAREN. DORST IN DE OORLOGSJAREN. De aanwezigheid van vliegveld Gilze-Rijen heeft voor de bewoners van Dorst de hele oorlog door steeds grote ongemakken en vele gevaren opgeleverd. Praktisch de hele oorlog waren

Nadere informatie

Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen?

Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen? Dood van Saul en zijn zonen. Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen? Zie 1 Samuel 30 en 31 Saul echter voelde zich alleen en onbeschermd, omdat God hem verlaten

Nadere informatie

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film D-Day, Normandy 1944. Een film die je meeneemt naar een beslissend moment in de geschiedenis:

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk.

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk. Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les : De Eerste Wereldoorlog Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en Groot- Brittannië aan de ene kant. Oostenrijk-

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Woensdag 29 augustus NIEUWSFLITS ++++ NIEUWE BOEKEN 7

Woensdag 29 augustus NIEUWSFLITS ++++ NIEUWE BOEKEN 7 Woensdag 29 augustus 2018 ++++ NIEUWSFLITS ++++ NIEUWE BOEKEN 7 In ons MODERN ANTIQUARIAAT komen geregeld NIEUWE TITELS binnen die elders al lang zijn uitverkocht. Vandaag brengen wij de volgende boeken

Nadere informatie

Door zijn familie werd John Joseph 'Jack' genoemd, zoals veel Noord Amerikanen die John heetten in die tijd werden genoemd.

Door zijn familie werd John Joseph 'Jack' genoemd, zoals veel Noord Amerikanen die John heetten in die tijd werden genoemd. John Joseph Darwin Warrant Officer Class II / C-20896 Royal Canadian Infantry Corps, Cameron Highlanders of Ottawa John Joseph werd geboren op 27 september 1919 op 291 Nicholas Street in Ottawa. Hij was

Nadere informatie

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. 100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum

Nadere informatie

Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017

Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017 Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017 Een gevarieerde reis van Operatie Dynamo in Duinkerke tot de herfst van 1944 met de Canadese Opmars over het Belgische Leopoldkanaal.

Nadere informatie

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 HONDERD JAAR GELEDEN aflevering 12 Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 Een vast onderwerp waaraan in de kranten aandacht werd besteed, was de oorlog op de Balkan. Turkije was er bij betrokken

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift

Nadere informatie

PANZER GENERAL! WARGAMEREGELS VOOR 1/300 SCHAAL 2DE WERELDOORLOG Alfons Libert

PANZER GENERAL! WARGAMEREGELS VOOR 1/300 SCHAAL 2DE WERELDOORLOG Alfons Libert PANZER GENERAL! WARGAMEREGELS VOOR 1/300 SCHAAL 2DE WERELDOORLOG 1999 Alfons Libert 2 Schalen... 3 Modellen... 3 Materiaal... 3 Afstanden... 3 Tijdschaal... 3 Spelvolgorde... 3 Moraal test... 3 Gevechtswaarde...

Nadere informatie

Patrice de Mac Mahon: Sully, 13 juli 1808 Château de la Forêt, bij Montargis, 16 oktober 1893

Patrice de Mac Mahon: Sully, 13 juli 1808 Château de la Forêt, bij Montargis, 16 oktober 1893 Patrice de Mac Mahon: Sully, 13 juli 1808 Château de la Forêt, bij Montargis, 16 oktober 1893 Marie Edmé Patrice Maurice graaf de Mac Mahon, hertog van Magenta (Sully, 13 juli 1808 Château de la Forêt,

Nadere informatie

Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018

Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018 Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018 Tweedaagse reis "Het Ardennenoffensief" op 14 en 15 april 2018 In deze tweedaagse reis nemen wij u mee in de Slag om de Ardennen, Hitlers laatste poging om de

Nadere informatie

Rotemstraat 14, 3545 Halen

Rotemstraat 14, 3545 Halen Rotemstraat 14, 3545 Halen Slag der Zilveren Helmen, 12 augustus 1914 Stel je een groot, sterk leger voor van duizenden Duitsers die optrokken vanuit Sint- Truiden, Borgloon en Hasselt richting Diest en

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

... beroep:... land/geboorteplaats:... leeftijd bij overlijden:...

... beroep:... land/geboorteplaats:... leeftijd bij overlijden:... DE FOTOMUUR Als je het bezoekerscentrum binnenkomt, zie je rechts een rode kubus met allemaal foto s. Op deze foto s staan soldaten die begraven liggen op Lijssenthoek Military Cemetery. In één van de

Nadere informatie

Hoe reageerde de mensen in Israël op de overwinning op de Filistijnen?

Hoe reageerde de mensen in Israël op de overwinning op de Filistijnen? Saul probeert David te doden. Hoe reageerde de mensen in Israël op de overwinning op de Filistijnen? 1 Samuel 18:6 6 Toen David en zijn mannen terugkwamen na het verslaan van de Filistijnen, gebeurde het

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

groetjes Thijs Bezoek kasteeltje Geijsteren.

groetjes Thijs Bezoek kasteeltje Geijsteren. Bezoek kasteeltje Geijsteren. 7 Juni bezocht groep 6 het kasteeltje in Geijsteren. Cynthia Siefers heeft de kinderen rondgeleid. Ze heeft een boek geschreven: een trots kasteel. Ze heeft verteld wat er

Nadere informatie

La bataille du Matz: de strijd in juni 1918 bij Compiègne

La bataille du Matz: de strijd in juni 1918 bij Compiègne 1 La bataille du Matz: de strijd in juni 1918 bij Compiègne Door Eric R.J. Wils De grote Duitse voorjaarsoffensieven reikten in juni 1918 tot het kleine dorp Courcelles-Epayelles [1], gelegen op een vlakte

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

b) Waarom? Roeselare wordt in oktober 1914 veroverd en wordt dus bezet gebied. Het ligt aan de Duitse kant van het front

b) Waarom? Roeselare wordt in oktober 1914 veroverd en wordt dus bezet gebied. Het ligt aan de Duitse kant van het front 1. Inleiding a) De oude stedelijke begraafplaats van Roeselare is meer dan tweehonderd jaar oud (van 1806). Tijdens de oorlog werden hier vooral Duitse soldaten begraven. b) Waarom? Roeselare wordt in

Nadere informatie

Munro, Edward John. Private North Nova Scotia Highlanders E/20545

Munro, Edward John. Private North Nova Scotia Highlanders E/20545 Munro, Edward John Private North Nova Scotia Highlanders E/20545 Edward John Munro wordt op 16 juni 1920 geboren in Quebec City, Canada als jongste van een gezin met zeven kinderen, vier zoons en drie

Nadere informatie

TOESPRAAK DOOR ANDY VANDEVELDE EERSTE SCHEPEN. Boekvoorstelling Weerklank van Bruno Buteneers. 7 maart 2014

TOESPRAAK DOOR ANDY VANDEVELDE EERSTE SCHEPEN. Boekvoorstelling Weerklank van Bruno Buteneers. 7 maart 2014 Andy Vandevelde Schepen van Openbare Werken, Begroting, Financiën, Ruimtelijke Ordening KABINET VAN DE SCHEPEN Gemeentehuis Linter Helen-Bosstraat 43 3350 Linter GSM: 0478 21 72 28 andy.vandevelde@skynet.be

Nadere informatie

Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018

Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Deze tour is een echte klassieker in ons reisaanbod. Heeft u altijd al eens het slagveld in Normandië met eigen ogen

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt door een scholier 1325 woorden 15 mei 2009 5,3 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Begin van de tweede wereldoorlog De tweede wereldoorlog duurde

Nadere informatie

... het geweer in de hand, in die loopgraaf vol bajonetten... ter nagedachtenis aan de franse soldaten die rechtstaand slapen...

... het geweer in de hand, in die loopgraaf vol bajonetten... ter nagedachtenis aan de franse soldaten die rechtstaand slapen... ter nagedachtenis aan de franse soldaten die rechtstaand slapen...... het geweer in de hand, in die loopgraaf vol bajonetten...... levend begraven tijdens de strijd, eeuwige wachters van het franse vaderland...

Nadere informatie

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Albert I van België: Brussel, 8 april 1875 - Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Hij was prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg-Gotha, was van 23 december 1909 tot 17 februari 1934

Nadere informatie

Charles de Gaulle: Rijsel, 22 november Colombey-les- Deux-Églises, 9 november 1970

Charles de Gaulle: Rijsel, 22 november Colombey-les- Deux-Églises, 9 november 1970 Charles de Gaulle: Rijsel, 22 november 1890 - Colombey-les- Deux-Églises, 9 november 1970 Hij was een Frans militair en politicus. Hij vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog als officier in de Slag bij Verdun,

Nadere informatie

Airborne Museum Hartenstein

Airborne Museum Hartenstein Airborne Museum Hartenstein Opdrachten VMBO Welkom in het Airborne Museum! De villa is het voormalige hoofdkwartier van de Britten en stond in september 1944 midden op het slagveld. In het Museum is van

Nadere informatie

Attracties. Pass Het Memoriaal Het Memoriaal

Attracties. Pass Het Memoriaal Het Memoriaal Attracties Het Memoriaal 1815 Het Memoriaal Aan de voet van de Heuvel met de Leeuw vindt u het ondergrondse Memoriaal 1815. Hier beleeft u één van de meest bewogen tijden van onze Geschiedenis, alsof u

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Het gezicht van de Groote oorlog

Het gezicht van de Groote oorlog Het gezicht van de Groote oorlog Wat was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog? a) machtsuitbreiding b) De moord op de Aartshertog Frans Ferdinand. c) Een wraakactie voor vorige verloren veldslagen.

Nadere informatie

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor

Nadere informatie

De Eerste Wereldoorlog

De Eerste Wereldoorlog 1 Introductie Dit project gaat over de Eerste Wereldoorlog. Het is vooral een doe-project. Je werkt soms alleen, soms in tweetallen. Tijdens het project moet je opdrachten maken. Alle opdrachten en presentaties

Nadere informatie

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.

Nadere informatie

Partijen Staatsgezinden: 3900 man infanterie en 200 man cavalerie, geleid door graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, voornamelijk

Partijen Staatsgezinden: 3900 man infanterie en 200 man cavalerie, geleid door graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, voornamelijk Partijen Staatsgezinden: 3900 man infanterie en 200 man cavalerie, geleid door graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, voornamelijk bestaande uit huurlingen en een kleine groep getrouwe troepen

Nadere informatie

MILITAIR LEIDERSCHAP: VOORTLEVEN IN DE HOOFDEN EN HARTEN VAN MENSEN

MILITAIR LEIDERSCHAP: VOORTLEVEN IN DE HOOFDEN EN HARTEN VAN MENSEN 24 januari 2016 MILITAIR LEIDERSCHAP: VOORTLEVEN IN DE HOOFDEN EN HARTEN VAN MENSEN Wanneer je denkt aan leiders en leiderschap, dan is de relatie met de militaire geschiedenis niet ver weg. Natuurlijk

Nadere informatie

KUNST IN DE aanklacht tegen de oorlog

KUNST IN DE aanklacht tegen de oorlog KUNST IN DE OORLOG Een aanklacht tegen de oorlog BEELD: TREUREND OUDERPAAR v Käthe Kollwitz v Eigen zoon: Peter v Begraafplaats: Vladslo (Duits kerkhof) v Oorlogsverdriet treft iedereen (vriend en vijand)

Nadere informatie

SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann

SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann tekst en foto s : Rudi Rasker Internet Persoonsgegevens : Geboren: 22 april 1914, Dietfurt an der altmühl Overleden: 8 augustus 1944, Cintheaux Begraven : Duitse militaire

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN CHANOEKA

HET VERHAAL VAN CHANOEKA HET VERHAAL VAN CHANOEKA Op de 25e dag van de joodse maand Kislew begint Chanoeka, een feest dat acht dagen duurt. Met Chanoeka denken we terug aan een belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis van het

Nadere informatie

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008 Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument 1945 1962, zaterdag 6 september 2008 Geachte veteranen, excellenties, dames en heren, Elke dag schreef ik een

Nadere informatie

Operatie Citadel/Slag om Koersk. Operatie Citadel/Slag om Koersk

Operatie Citadel/Slag om Koersk. Operatie Citadel/Slag om Koersk Operatie Citadel/Slag om Koersk De Slag om Koersk of Operatie Citadel (Duits: Unternehmen Zitadelle) was de grootste tankslag in de geschiedenis en een beslissende slag aan het oostfront in de Tweede Wereldoorlog.

Nadere informatie

Paragraaf 4: De Germaanse cultuur - TL 1

Paragraaf 4: De Germaanse cultuur - TL 1 Auteur Floris Sieffers Laatst gewijzigd 28 October 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/65939 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Majoor Charles Whittlesey stuurt twee duiven met hulpbriefjes naar de Amerikanen. Maar ze worden neergeschoten door de vijand.

Majoor Charles Whittlesey stuurt twee duiven met hulpbriefjes naar de Amerikanen. Maar ze worden neergeschoten door de vijand. Bij een oorlogvoering is communicatie van groot belang. Elke partij heeft nood aan informatie, zoals de ligging van de vijand, aantal soldaten, opstelling vijand, uitvoeren van plannen, melden van gewonden

Nadere informatie

IEPERBOOG OOST. De oproep om aan de oorlog deel te nemen werd ook. door de familie Grenfell gehoord. In de List of Etonians

IEPERBOOG OOST. De oproep om aan de oorlog deel te nemen werd ook. door de familie Grenfell gehoord. In de List of Etonians IEPERBOOG OOST Beste leerling, Dit werkblad heeft als doel je iets langer bij bepaalde zaken in het museum te laten stil staan. Laat dit werkblad je er echter niet van weerhouden alles met de nodige aandacht

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Het leidde direct tot de vorming van de zak van Falaise en het verlies van Noordwest Frankrijk door Duitsland.

Het leidde direct tot de vorming van de zak van Falaise en het verlies van Noordwest Frankrijk door Duitsland. Operatie Cobra Operatie Cobra was tijdens de Tweede Wereldoorlog de codenaam voor de operatie waarbij de geallieerden na de landing in Normandië een uitbraak uit hun bruggenhoofd forceerden. De operatie

Nadere informatie

De bevrijding van Houthem

De bevrijding van Houthem De bevrijding van Houthem Zondag 17 september 1944 Samengesteld door Fons Heijnens Duitsers in Houthem Vanuit Geulhem komend, trekken de Duitsers Houthem binnen in mei 1940 Foto uit archief van Jacquo

Nadere informatie

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij.

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. Werkblad Introductie 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. PETJE OP, PETJE AF: WAAR OF NIET? Zijn de volgende zinnen

Nadere informatie

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot,

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot, 23g2.. passeerden vanmiddag veel bommenwerpers en jagers in oostelijke richting. Vanavond naar Simonse geweest. Toen ik terug naar huis ging en nog maar juist de poort uit was, hoorde ik opeens iets, alsof

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem

Nadere informatie

We onderzoeken het leven van de soldaten in de loopgraven, we werken de informatie uit in deze power point en geven aan het einde een conclusie

We onderzoeken het leven van de soldaten in de loopgraven, we werken de informatie uit in deze power point en geven aan het einde een conclusie We onderzoeken het leven van de soldaten in de loopgraven, we werken de informatie uit in deze power point en geven aan het einde een conclusie Algemene informatie Wat zijn loopgraven? Opbouw van de loopgraven

Nadere informatie

IJZERSLAG IEPER I Vraag : Welk(e) leger(s) nam(en) de verdediging van Ieper eind november 1914 op zich?

IJZERSLAG IEPER I Vraag : Welk(e) leger(s) nam(en) de verdediging van Ieper eind november 1914 op zich? IEPERBOOG Noord Beste leerling, Dit werkblad heeft als doel je iets langer bij bepaalde zaken in het museum te laten stil staan. Laat dit werkblad je er echter niet van weerhouden alles met de nodige aandacht

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal

Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Vandaag is het precies 70 jaar geleden dat ons land werd bevrijd. Generaties Nederlanders zijn opgegroeid in een

Nadere informatie

Omschrijving. Informatie Kunstwerk. Titel: Kazemat Peel-Raamstelling. De Peel-Raamstelling

Omschrijving. Informatie Kunstwerk. Titel: Kazemat Peel-Raamstelling. De Peel-Raamstelling Informatie Kunstwerk Titel: Kazemat Peel-Raamstelling Omschrijving De Peel-Raamstelling De stelling begon aan de Maas, ter hoogte van Grave om via Mill, door de Peel en langs de Zuid- Willemsvaart aan

Nadere informatie

Daarachter bevindt zich het monument met het opschrift: Ter nagedachtenis van de in 1940-1945 voor het vaderland gevallenen.

Daarachter bevindt zich het monument met het opschrift: Ter nagedachtenis van de in 1940-1945 voor het vaderland gevallenen. ENKELE BESPIEGELINGEN BIJ HET OORLOGSMONUMENT TE WASSENAAR Op 4 mei vindt in ons land de nationale dodenherdenking plaats: Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we allen burgers en militairen

Nadere informatie