Gebruiksaanwijzing E-Bike overeenkomstig EN Vertaling van de originele gebruiksaanwijzing

Transcriptie

1 Gebruiksaanwijzing E-Bike overeenkomstig EN Vertaling van de originele gebruiksaanwijzing

2 I. Veiligheidsinstructies Deze originele gebruikershandleiding bevat de belangrijkste informatie die u nodig hebt om bekend te raken met uw nieuwe FLYER, de techniek te leren kennen, alle veiligheidsaspecten onder de knie te krijgen en schade aan personen, zaken en het milieu te vermijden. Bewaar deze goed, houd de handleiding binnen handbereik en volg de instructies. Geef deze handleiding mee als u uw FLYER beschikbaar stelt aan andere personen. U zult hierin altijd de volgende symbolen tegenkomen: Gevaar: Dit teken staat voor verhoogde kans op vallen, de mogelijkheid op letsel en dreiging van schade. Uw FLYER is voorzien van moderne en complexe techniek. Deze moet behandeld worden met kennis, ervaring en speciaal gereedschap. Laat werkzaamheden hieraan altijd over aan uw FLYER-dealer. Wij kunnen in deze handleiding alleen de belangrijkste punten beschrijven. Daarnaast zijn er verdere instructies en handleidingen van de onderdelenfabrikanten. Die zijn toegevoegd aan deze handleiding en moeten ook in ogenschouw worden genomen. Hierbij geldt: Neem bij onduidelijkheden contact op met uw FLYER-dealer. Opmerking: Hier vindt u BELANGRIJKE INFORMATIE voor het optimale gebruik van de FLYER. Waarschuwing: Dit is een OPMERKING met betrekking tot schade aan eigendommen of het milieu. Aanhaalmoment instellen: Hier moet bij een schroefverbinding een exact aanhaalmoment ingesteld worden. Dit kan alleen met speciaal gereedschap, een zogenaamde momentsleutel. Als u het benodigde gereedschap niet bezit, laat dan het werk over aan de dealer. Onderdelen die met verkeerde aanhaalmomenten aangebracht worden, kunnen breken of losraken, wat kan leiden tot ernstige ongelukken. Het juiste aanhaalmoment vindt u op het onderdeel of in het hoofdstuk Aanhaalmomenten. Deze tekens worden vanaf nu altijd zonder verdere verklaring vermeld, maar staan steeds voor de hierboven aangevoerde inhoud en gevaren. Zoals hierboven aangetoond, wordt het gedeelte dat overeenkomt met het respectieve symbool in een veld weergegeven. Lees in deze handleiding de hoofdstukken Voor de eerste rit en Voor elke rit. Voer de daar aangegeven controles altijd uit. Bescherm uzelf en anderen door veilig, verantwoordelijk gedrag, houd altijd rekening met de gevaren waaraan weggebruikers op de fiets worden blootgesteld! Draag altijd een passende en geschikte helm! Laat u informeren over de juiste pasvorm van de helm. Zien en gezien worden is belangrijk! Draag daarom bij het rijden altijd felle kleding of kleding met reflecterende elementen. Eventueel dient u broekklemmen te gebruiken. En: de zolen van uw schoenen moeten stijf en stroef zijn. Rijd niet zonder handen. Opmerking voor alle ouders en verzorgers: De verantwoordelijkheid die u als verzorgers draagt omvat de verantwoordelijkheid voor de daden en veiligheid van uw kinderen, maar ook die voor de technische conditie van de fiets en de aanpassing hiervan aan de bestuurder. Zorg er dus voor dat uw kind geleerd heeft veilig en verantwoord om te gaan met de E-bike, het liefst in de omgeving waarin deze met de E-bike zal rijden. Kinderen mogen alleen op de E-bike rijden als ze de voorgeschreven leeftijd bereikt hebben en over de noodzakelijke rijervaring beschikken! O2

3 Als u bij het lezen deze pagina uitgeklapt houdt, kunt u het onderdeel herkennen waarover u meer leest. II. De E-bike en zijn onderdelen Stuur met handgreep Schakelgreep Bedieningseenheid Afhankelijk van de verbouwde aandrijving kan de accu ook op de zitbuis geplaatst zijn. Zadel Zadelpenklem met snelspanner Zadelpen (geveerd) Bagagedrager Accu Achterlicht met geïntegreerde reflector Spatbord Frameslot Uitvaleinde Tandwiel Zijstandaard Ketting Kettingblad Tandwielbescherming Elektrische aandrijving Krukarm Pedaal Handremgreep Versnellingskabel Voorbouw Speedlifter Remkabel/-leiding Stuurlagers of stuurpen Koplamp met reflector Voorwielspatbord Rem Veervork Veiligheidsbevestiging spatbord Wiel: Snelspanner voor Voorwielnaaf met naafdynamo Spaken Velgen Ventiel Reflecterende ring Antilekbanden O3

4 Voorwoord Geachte FLYER-klant, Om uw nieuwe FLYER te leren kennen, is het van essentieel belang dat u vooraf deze handleiding goed doorneemt. Deze handleiding begint met een korte handleiding. Als u al voldoende ervaring hebt met E-bikes, dan kunt u aan de hand van de korte handleiding uw FLYER in gebruik nemen. Voor een veilig gebruik is het echter noodzakelijk de volledige handleiding te lezen. Deze handleiding gaat er vanuit dat de gebruiker van deze FLYER beschikt over voldoende basisvaardigheden voor het omgaan met fietsen en E-bikes. Als u hier niet zeker over bent of bij belangrijke werkzaamheden aan uw FLYER, kunt u contact opnemen met uw dealer. De inhoud van deze handleiding moet bekend zijn bij en begrepen worden door alle personen die de FLYER gebruiken, schoonmaken, onderhouden, repareren en afvoeren. Niet-naleving van deze informatie heeft grote gevolgen voor uw eigen veiligheid. Dit kan soms leiden tot ernstige ongelukken die ook economische schade kunnen veroorzaken. Naast deze specifieke instructies voor deze FLYER moet u zich ook laten informeren over alle regels en wetten die van toepassing zijn op de openbare weg. Deze kunnen per land verschillen. III. Korte handleiding 1. Lees altijd eerst de veiligheidsinstructies van de technische handleiding. Lees deze snelstarthandleiding zorgvuldig voor uw eerste rit. De snelstarthandleiding vervangt niet de volledige gebruikershandleiding. Het is meer een hulp voor ervaren rijders. Alleen zij kunnen dan vast rijden. Het is uitdrukkelijk belangrijk om voor de eerste rit de volledige handleiding zorgvuldig te lezen. Oefen in de bediening en het rijden met uw E-bike op een rustige en veilige plek, voor u deelneemt aan het openbaar verkeer! Het extra vermogen van de motor kan ervoor zorgen dat u met hogere snelheid rijdt dan u gewend bent. Houd hier rekening mee bij het wennen aan de snelle E-bike! 2. Houd tenminste een handrem vast, voor u een voet op het pedaal zet. Zodra u op een pedaal stapt, schakelt de motor in. Dat is handig bij het starten en bij bergop, maar kan, zeker in het begin, leiden tot onveilige situaties en ernstige valpartijen. 3. Haal de accu uit de E-bike alvorens u werkzaamheden (b.v. montage, onderhoud, werkzaamheden aan de ketting, enz.) aan de E-bike uitvoert, deze met de auto of het vliegtuig vervoert of opslaat. Het per ongeluk activeren van het elektrische systeem kan leiden tot ongelukken. O4

5 1 1. Inhoudsopgave I. Veiligheidsintructies - O2 II. De E-bike en zijn onderdelen - O3 Voorwoord - O4 III. Korte handleiding - O4 1. Inhoudsopgave 1 2. Korte handleiding voor FLYER met Panasonic-aandrijving Bediening en Uitleg Panasonic-aandrijving met centraal bedienelement Bediening en Uitleg Panasonic-aandrijving/zijdelings gemonteerd display Accu Duwhulp Opstarthulp 6 3. Korte handleiding voor FLYER met Bosch-aandrijving Accu opladen Accu plaatsen en verwijderen 9 4. Veiligheidsinstructies voor alle elektrische installaties 9 5. Wettelijke bepalingen Zwitserland Duitsland Oostenrijk Reglementair gebruik Voor de eerste rit Voor elke rit Instellen op de behoeften van de berijder Instellen van de zitpositie Bediening van snelspanners en steekassen Zadelhoogte Zadelpositie Stuurhoogte Verende onderdelen Wielen en banden Velgen testen Banden en binnenbanden Lekke band repareren Fietsschakelingen Fietsketting Remmen, remhendel en remsystemen Verlichting Rijden met extra belasting Bagagedrager/rijden met bagage Spatborden Accessoires en uitrusting Vervoer van kinderen/kinderzitjes Fietsaanhanger en kinderaanhanger Fietsmand Autodak- en fietsdrager Elektrische installatie Verzorging Slijtageonderdelen Regelmatige controles Controleplan Vervangen van onderdelen bij Snelle FLYER Onderdelen zonder certificaat van vrijgave Technische gegevens Accu s voor de FLYER Next Generation-modellen (36V) Aanhaalmomenten voor schroefverbindingen Bepalingen met betrekking tot de garantie Controles Conformiteitsverklaring & Colofon 32 IV. Overschrijfbewijs - O5 V. E-Bike-pas - O6 Actuele gebruikershandleidingen vindt u via bedienungsanleitungen

6 2 Korte handleiding voor FLYER met Panasonic-aandrijving 2. Korte handleiding voor FLYER met Panasonic-aandrijving 2.1 Bediening en uitleg Panasonic-aandrijving met centraal bedienelement Om de ondersteuningsfunctie of de verschillende weergaven te activeren, drukt u op de aan-/uitschakelaar 13 op het display. Als u op de pedalen stapt, wordt de ondersteuningsfunctie van de motor ingeschakeld Keuzetoetsen ondersteuningsmodus Kies de ondersteuningsmodus onder [HIGH], [STANDARD] en [ECO]. Kies [NO ASSIST] om de ondersteuningsfunctie te deactiveren. 2 Lichtknop Schakelt de verlichting van het display in of uit. Als het voorlicht of achterlicht via de accu van de E-bike stroom krijgen, worden deze ook in- of uitgeschakeld MODE-knop Scrolt door de secundaire informatie, zoals gereden afstand. 4 Fietsknop De functies van deze knop zijn afhankelijk van het type E-bike. Het rijden kan tot 6 km/u ondersteund worden als de E-bike zwaar belast is. Bij snelle E-bikes voor de Europese markt zou uw FLYER met behulp van deze knop ook zonder te trappen tot 20 km/u kunnen rijden Laadtoestand Geeft de resterende lading van de accu van de E-bike aan. 6 USB-verbindingsteken Wordt aangegeven als een extern apparaat (b.v. een mobiele telefoon) op de weergave-unit is aangesloten om opgeladen te worden. 7 Bedrijfsweergave Geeft in grafiekvorm aan in welke mate de berijder ondersteund wordt. Des te meer balkjes worden weergegeven, des te sterker de berijder ondersteund wordt. 8 Tekstweergave Geeft de actuele ondersteuningsmodus aan. 9 Tijdweergave Geeft de huidige tijd aan. 10 Lichtsymbool Geeft aan dat de verlichting ingeschakeld is. 11 Snelheidsweergave Geeft de actuele rijsnelheid aan. 12 Weergaveveld voor secundaire informatie In dit veld wordt secundaire informatie aangegeven, zoals de gereden afstand, de gereden totaalafstand, de hoogste snelheid, enzovoorts. 13 Aan-/Uitschakelaar Schakelt het aandrijfsysteem in en uit. 14 Micro-USB-aansluiting Via deze aansluiting wordt een extern apparaat (b.v. een mobiele telefoon) opgeladen. 15 Beschermkap Beschermt de micro-usb-aansluiting.

7 Reset-knop Met deze knop wordt de gereden totaalafstand op 0 gezet. 17 Knoopcelvakje In dit vakje zit een knoopcelbatterij voor de tijdweergave op het display. 2.2 Bediening en uitleg Panasonic-aandrijving/zijdelings gemonteerd display Om de ondersteuningsfunctie of de verschillende weergaven te activeren, drukt u op de Aan-/Uitschakelaar 12 op het display. Als u op de pedalen stapt, wordt de ondersteuningsfunctie van de motor ingeschakeld Keuzetoetsen ondersteuningsmodus Kies de ondersteuningsmodus onder [HIGH], [STANDARD] en [ECO]. Kies [NO ASSIST] om de ondersteuningsfunctie te deactiveren. 2 Lichtknop Schakelt de verlichting van het display in of uit. Als het voorlicht of het achterlicht via de accu van de E-bike stroom krijgen, worden deze ook in- of uitgeschakeld. 3 MODE-knop Scrolt door de secundaire informatie, zoals gereden afstand. 4 Weergaveveld voor secundaire informatie In dit veld wordt secundaire informatie weergegeven, zoals de gereden afstand, de gemiddelde snelheid, de hoogste snelheid, de totaal gereden afstand en de resterende afstand die gereden kan worden met ondersteuning. 5 Fietsknop De functies van deze knop zijn afhankelijk van het type E-bike. Het rijden kan tot 6 km/u ondersteund worden als de E-bike zwaar belast is. Bij snelle E-bikes voor de Europese markt zou uw FLYER met behulp van deze knop ook zonder te trappen tot 20 km/u kunnen rijden. 6 Laadtoestand Geeft de resterende lading van de accu van de E-bike aan. 7 USB-verbindingsteken Wordt weergegeven als een extern apparaat (b.v.een mobiele telefoon) op de weergave-unit is aangesloten om opgeladen te worden. 8 Bedrijfsweergave Geeft in grafiekvorm aan in welke mate de berijder ondersteund wordt. Des te meer balkjes worden weergegeven, des te sterker de berijder ondersteund wordt. 9 Tekstweergave Geeft de actuele ondersteuningsmodus, de resterende accucapaciteit, waarschuwingen en foutmeldingen weer. 10 Lichtsymbool Geeft aan dat de verlichting ingeschakeld is. 11 Snelheidsweergave Geeft de actuele rijsnelheid aan. 12 Aan-/uitschakelaar Schakelt het aandrijfsysteem in en uit. Resetknop (op de achterkant) Met deze knop wordt de gereden totaalafstand op 0 gezet.

8 4 Korte handleiding voor FLYER met Panasonic-aandrijving 2.3 Accu 1 Laadtoestand- LED s Geeft de nog beschikbare prestatie van de E-bike accu aan. 2 Laadtoestandknop 3 Aansluiting voor de oplader 4 Beschermkap Beschermt de aansluiting van de oplader als deze niet gebruikt wordt. Voor u de accu voor het eerst gebruikt, dient u eerst te controleren of deze volledig opgeladen is. Druk op de laadtoestandknop op de accu als u de acculading wilt controleren. Als niet alle vijf laadtoestand-led s verlicht zijn, wordt de accu opgeladen. Gebruik daarvoor alleen de originele oplader. Weergave laadtoestand De laadtoestand van de accu wordt middels vijf LED s aangegeven LED s Laadtoestand 5 lampjes ***** % 4 lampjes **** 61-80% 3 lampjes *** 41-60% 2 lampjes ** 21-40% 1 lampje * 11-20% 1 knippert 1-10% Als de accu volledig ontladen is, wordt dat aangegeven door een snel knipperende LED. Uitnemen van de accu 1) Schakel eerst het elektrische systeem uit. Druk daarvoor op de aan-/uitknop op het display. 2) Ontgrendel de accu met de sleutel en haal deze uit de houder. Houd de accu goed vast, deze is zwaar! Accu opladen De accu kan opgeladen worden wanneer deze ingebouwd is in de E-bike, of wanneer deze eruit gehaald wordt. Beschermkap Oplader 1) Verwijder de beschermkap van de accu. Sluit de stekker aan op een contactdoos (220V-240V wisselstroom) en sluit de oplader aan op de accu. Sluit de oplader na een plotselinge temperatuurwisseling van koud naar warm niet direct aan op de contactdoos. Er kan sprake zijn van condensatie op de contacten, waarna zich kortsluiting kan voordoen. Wacht met het aansluiten van de oplader net zolang tot de oplader op kamertemperatuur is gekomen. 2) Controleer of de laadtoestand-led verlicht is. De LED geeft de laadstatus aan. Als het opladen afgelopen is, schakelt de laadtoestand-led zich uit.

9 5 De laadtijd wordt verlengd als de accutemperatuur erg laag is. Accu s die vol zijn, kunnen niet verder opgeladen worden. Sluit de oplader na een plotselinge temperatuurwisseling van koud naar warm niet direct aan op de contactdoos. Er kan sprake zijn van condensatie op de contacten, waarna zich kortsluiting kan voordoen. Wacht met het aansluiten van de oplader net zolang tot de oplader op kamertemperatuur is gekomen. De accu is voorzien van een temperatuurregeling die tijdens het opladen alleen temperaturen tussen de 0 C en 40 C toelaat. Als de accu zich buiten het bereik van de laadtemperatuur bevindt, dan knipperen de drie LED-lampjes van de laadtoestand van de accu 1. De accu mag niet geladen worden als deze een storing aangeeft. De accu kan na een val of mechanische schok beschadigd raken, ook als hier van buitenaf niets aan te zien is. Daarom dienen dergelijke accu's altijd door de dealer onderzocht te worden. 3) Haal de stekker uit het contactdoos nadat u de accu uit de oplader hebt verwijdert. Plaats voor het gebruik van de accu de beschermkap weer stevig terug. Veiligheidswaarschuwing voor de acculader Het bord verwijst naar de veiligheidsmaatregelen en andere veiligheidsinformatie die betrekking hebben op de omgang met de acculader. Lees deze voor gebruik goed door. Gebruik alleen de originele bijgeleverde of een originele gelijkaardige Panasonic-lader voor uw E-bike. Alleen deze oplader is afgestemd op de in uw E-bike gebruikte Li-Ionen accu. De accu wordt deels geladen geleverd. Om de volledige prestatie van de accu te garanderen, laadt u deze voor het eerste gebruik volledig op in de oplader. Lees de handleiding van de oplader en leef deze na. De accu kan los of in de fiets opgeladen worden, zonder de levensduur ervan te verkorten. Een onderbreking van het laadproces leidt niet tot schade aan de accu. Haal de accu uit de oplader en laat deze afkoelen. Sluit de accu pas weer aan op de oplader als deze de toegestane oplaadtemperatuur bereikt heeft. Plaatsen van de accu 1) Plaats de accu in de onderste houder van de E-bike. Controleer of de accu goed vastzit in de houder. Bovenste houder Onderste houder

10 6 Korte handleiding voor FLYER met Panasonic-aandrijving 3. Korte handleiding voor FLYER met Bosch-aandrijving 2) Zet de accu vast met de sleutel. Als de accu niet goed vastzit, kan deze uit de houder vallen. Haal na het vergrendelen van de accu de sleutel uit het slot, om te voorkomen dat de accu gestolen wordt. 2.4 Duwhulp Bepaalde modellen zijn voorzien van een zogenaamde duwhulp. Deze is in staat om uw E-bike langzaam met een snelheid van maximaal 6 km/u vooruit te bewegen, zonder dat u de pedalen hoeft te bewegen. Als u bijvoorbeeld ergens onderdoor moet of in een ondergrondse garage rijdt, helpt deze om de berm op te rijden. 2.5 Opstarthulp Sommige snelle FLYERs zijn voorzien van een opstarthulp. Hierdoor kunt u volledig op de motor rijden. U hoeft hiervoor niet te trappen. Dit is mogelijk tot een maximum snelheid van 20 km/u. TURBO SPORT TOUR ECO OFF MPH KM/H AMM RESET 6 1 PMWH MIN MPH KM/H 5 g Bereik Voor het inschakelen van het E-bikesysteem heeft u de volgende mogelijkheden: Als de bediencomputer bij plaatsing in de houder al ingeschakeld is, dan wordt het E-bikesysteem automatisch ingeschakeld. Druk bij een werkende bediencomputer en een werkende accu eenmaal kort op de aan-/uitknop 5 van de bediencomputer. Druk bij de werkende bediencomputer op de aan-/uitknop van de accu. Voor het uitschakelen van het E-bikesysteem heeft u de volgende mogelijkheden: Druk op de aan-/uitknop van 5 de bediencomputer. Schakel de accu uit via de aan-/uitknop (zie handleiding van de accu). Haal de bediencomputer uit de houder. a b 3 c 2 Bediencomputer aan-/uitschakelen Om de bediencomputer in te schakelen drukt u kort op de aan-/uitknop 5. De bediencomputer kan (als de interne accu voldoende is opgeladen) ook ingeschakeld worden als deze niet in de houder geplaatst is. Voor het uitschakelen van de bediencomputer drukt u op de aan-/uitknop 5. Ondersteuningsniveau instellen U kunt op de bediencomputer instellen hoe sterk de E-bike uw trappen ondersteunt. Het ondersteuningsniveau kan op elk moment, ook tijdens de rit, aangepast worden. De volgende ondersteuningsniveaus staan tot uw beschikking: OFF : De aandrijving is uitgeschakeld, de E-bike kan net als een normale fiets alleen voortbewogen worden door te trappen. ECO : werkzame ondersteuning bij maximale efficiëntie, voor maximaal bereik. TOUR : gelijkmatige ondersteuning, voor rijden met groot bereik. SPORT : krachtige ondersteuning, voor sportief rijden op heuvelachtig terrein of door de stad. TURBO : maximale ondersteuning tot hoge cadans, voor sportief rijden. Om het ondersteuningsniveau te verhogen, drukt u op de knop + 13 op de bediencomputer, net zo vaak tot het gewenste ondersteuningsniveau op display b verschijnt.

11 7 Om te minderen drukt u op de knop 12. De gekozen motorprestatie verschijnt op display a. De maximale motorprestatie hangt af van het gekozen ondersteuningsniveau Duwhulp in-/uitschakelen De duwhulp kan het klimmen met de E-bike makkelijker maken. De snelheid van deze functie is afhankelijk van de ingeschakelde versnelling en kan maximaal 6 km/u bereiken. Hoe lager de gekozen versnelling, hoe lager de snelheid van de duwhulp (bij volledige prestatie). Voor het inschakelen van de duwhulp drukt u op de knop "WALK 14 op de bedienunit en houdt u deze ingedrukt. De aandrijving van de E-bike wordt ingeschakeld. De duwhulp wordt uitgeschakeld zodra zich één van de volgende gebeurtenissen voordoet: U laat de knop "WALK 14 los, de wielen van de E-bike blokkeren (b.v. door te remmen of door te rijden tegen een obstakel), de snelheid ligt hoger dan 6 km/u. Verlichting aan-/uitschakelen In de uitvoering waarbij het fietslicht aangedreven wordt door het E-bikesysteem, kunnen met de knop op de bediencomputer 2 tegelijkertijd het voor- en achterlicht in- en uitgeschakeld worden. Laadtoestand van de accu De weergave voor de laadtoestand g geeft de laadtoestand van de E-bike-accu aan, niet die van de interne accu van de bediencomputer. De laadtoestand van de E-bike-accu kan ook afgelezen worden met behulp van de LED s op de accu. In de weergave g komt elk balkje in het accusymbool overeen met ongeveer 20% capaciteit: De accu is volledig opgeladen. De accu moet nageladen worden. De LED s van de laadtoestand op de accu verwijderen. De capaciteit voor de ondersteuning van de aandrijving is opgebruikt en de ondersteuning wordt langzaamaan uitgeschakeld. De resterende capaciteit wordt gebruikt voor de verlichting en de bediencomputer, het display knippert. De capaciteit van de accu is nog voldoende voor ongeveer 2 uur verlichting. Accu voor het eerste gebruik controleren Controleer de accu voor u deze voor de eerste keer oplaadt of met uw E-bike gebruikt. Druk op de aan-/uitknop A4 om de accu in te schakelen. Als er geen LED op de laadtoestand van de accu gaat branden A3, dan kan de accu mogelijk beschadigd zijn. Als er tenminste één LED brandt, maar niet allemaal A3, laad dan de accu voor het eerste gebruik volledig op. De accu mag niet geladen worden als deze een storing aangeeft. De accu kan na een val of mechanische schok beschadigd raken, ook als hier van buitenaf niets aan te zien is. Daarom dienen dergelijke accu's altijd door de dealer onderzocht te worden.

12 8 Korte handleiding voor FLYER met Bosch-aandrijving A1 A6 A5 A3 A6 A5 A4 A3 A4 A7 A2 A8 Laad nooit een beschadigde accu op en gebruik deze niet. Neem contact op met een geautoriseerde dealer. 3.1 Accu opladen Sluit de oplader na een plotselinge temperatuurwisseling van koud naar warm niet direct aan op de contactdoos. Er kan sprake zijn van condensatie op de contacten, waarna zich kortsluiting kan voordoen. Wacht met het aansluiten van de oplader net zolang tot de oplader op kamertemperatuur is gekomen. Gebruik alleen de originele bijgeleverde of een originele gelijkaardige Bosch-lader voor uw E-bike. Alleen deze oplader is afgestemd op de in uw E-bike gebruikte Li-Ionen accu. De accu wordt deels geladen geleverd. Om de volledige prestatie van de accu te garanderen, laadt u deze voor het eerste gebruik volledig op in de oplader. Lees de handleiding van de oplader en leef deze na. De accu kan los of in de fiets opgeladen worden, zonder de levensduur ervan te verkorten. Een onderbreking van het laadproces leidt niet tot schade aan de accu. De accu is voorzien van een temperatuurregeling die tijdens het opladen alleen temperaturen tussen de 0 C en 40 C toelaat. Als de accu zich buiten het laadtemperatuurbereik bevindt, knipperen de drie LED s van de laadtoestand van de accu A3. Haal de accu uit de oplader en laat deze afkoelen. Sluit de accu pas weer aan op de oplader als deze de toegestane oplaadtemperatuur bereikt heeft.

13 9 A8 A6 A9 A5 A1 Schakel de accu altijd uit als u deze in de houder plaatst of uit de houder haalt. A6 A5 A7 A Accu plaatsen en verwijderen Om de accu te plaatsen, moet de sleutel A5 in het slot A6 steken en moet het slot ontgrendeld zijn. Voor het plaatsen van een standaard accu A8 plaatst u deze met de contacten op de onderste houder A9 op de E-bike (de accu kan tot 7 tegen het frame gekanteld zijn). Kantel deze helemaal naar de aansluiting in de bovenste houder A7. Voor het plaatsen van de bagagedrageraccu A2 duwt u deze met de contacten naar voren, tot deze vastklikt in de houder A1 op de bagagedrager. Controleer of de accu vastzit. Sluit de accu altijd met het slot A6 af, omdat het slot anders geopend kan worden en de accu uit de houder kan vallen. Verwijder de sleutel A5 na het afsluiten altijd uit het slot A6. Daarmee voorkomt u dat de sleutel eruit valt of dat de accu door derden uit de geparkeerde E-bike meegenomen wordt. Voor het verwijderen van de standaard accu A8 schakelt u deze uit en ontgrendelt u het slot met de sleutel A5. Kantel de accu uit de bovenste houder A7 en trek hem uit de onderste houder A9. Voor het verwijderen van de bagagedrageraccu A2 schakelt u deze uit en ontgrendelt u het slot met de sleutel A5. Trek dan de accu uit de houder A1. 4. Veiligheidsinstructies voor alle elektrische installaties Lees alle veiligheidsinstructies en aanwijzingen. Het niet naleven van de inhoud van veiligheidsinstructies en aanwijzingen kan leiden tot elektrische schokken, brand en/of ernstig letsel. Bewaar alle veiligheidsinstructies en aanwijzingen voor de toekomst. Het in deze handleiding gebruikte begrip accu slaat ook op standaard accu s (accu s met houder op het fietsframe) en bagagedrageraccu s (accu s met houder op de bagagedrager). Neem de accu uit de E-bike, voor u werkzaamheden verricht (bv. montage, onderhoud, werken aan de ketting, enz.) aan de E-bike, deze met de auto of met het vliegtuig vervoert of opslaat. Het per ongeluk activeren van het E-bikesysteem kan leiden tot verwondingen.

14 10 Wettelijke bepalingen 5. Wettelijke bepalingen Op het moment van drukken van deze handleiding waren in de landen Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk onder andere de volgende wettelijke bepalingen geldig. Biketec AG is niet verantwoordelijk voor de actualiteit en nauwkeurigheid hiervan: CH 5.1 Zwitserland Fietsen met een elektrische trapondersteuning tot een maximale snelheid van 25 km/u, met een maximaal vermogen van 0,5 kw of een maximale snelheid van 20 km/u gelden als lichte motorfietsen. Voor zogenaamde lichte motorfietsen geldt over het algemeen een minimumleeftijd van 14 jaar. 14- tot 15-jarigen hebben een rijbewijs nodig in de categorie M. Vanaf 16 jaar is een rijbewijs niet noodzakelijk. Fietsen met een krachtigere (-1000W) of snellere (-45 km/u) elektrische trapondersteuning gelden als motorfietsen en zijn onderworpen aan goedkeuring. Hierbij zijn voorgeschreven: Rijbewijs Nummerplaat Voor het besturen van motorfietsen geldt eveneens een minimumleeftijd van 14 jaar. Los daarvan is een rijbewijs (minimaal categorie M) verplicht. Fietspadgebruik en scooterrijverbod: Het bord fietspad verplicht de berijders van een eenvoudige fiets, lichte motorfietsen en motorfietsen om de voor hen aangewezen weg te gebruiken. Wegen en straten voorzien van een scooterrijverbod kunnen altijd gebruikt worden door lichte motorfietsen en motorfietsen met een maximumsnelheid van 20 km/u of een trapondersteuning tot en met 25 km/u. Overige motorfietsen mogen deze alleen gebruiken als de motor uitgeschakeld is. Helmplicht: Voor bestuurders van lichte motorfietsen en motorfietsen met een maximale snelheid van 20 km/u of een trapondersteuning tot 25 km/u geldt geen helmplicht. Een volgens de norm EN 1078 goedgekeurde fietshelm is verplicht voor het berijden van motorfietsen met een maximale snelheid tot 20 km/u en een trapondersteuning tot 45 km/u. Bestuurders moeten een scooterhelm dragen voor een motorfiets die sneller kan dan 20 km/u. In uw eigen belang en voor uw eigen veiligheid dient u echter altijd een helm te dragen. D 5.2 Duitsland De E-bike en wettelijke bepalingen Er is geen helmplicht. In uw eigen belang en voor uw eigen veiligheid dient u echter altijd een helm te dragen. Rijbewijs is niet verplicht. Verzekering is niet verplicht. Het gebruik van de fietspaden is gelijk aan dat voor normale fietsen. De snelle E-bike Er mag geen kinderaanhanger getrokken worden waarin een kind vervoerd wordt. Het is verplicht een geschikte helm te dragen. Een rijbewijs is verplicht. Als u voor geboren bent, dan mag u ook zonder rijbewijs op een snelle FLYER rijden. Er is verzekeringsplicht. Snelle E-bikes en fietspaden Binnen de bebouwde kom mogen alleen fietspaden met het bord toegankelijk voor scooters gebruikt worden. Buiten de bebouwde kom mogen fietspaden gebruikt worden als er geen scooterverbod geldt. A 5.3 Oostenrijk E-bike Er is geen rijbewijs nodig.

15 11 Minimumleeftijd voor onbegeleide reizen: 12 jaar, tenzij u een fietsbewijs hebt. Een E-bike moet worden gebruikt op fietspaden, tenzij het gaat om een meersporige fiets tot 80 cm breed of als deze een aanhanger trekt met een breedte tot 80 cm. Dan mag u ook op de rijbaan rijden. Snelle E-bikes Voor het gebruik van snelle FLYER s in Oostenrijk informeert u daar naar de geldende wetten en regels. 6. Reglementair gebruik In principe is de FLYER bedoeld voor het vervoer of de voortbeweging van een enkele persoon. Het meerijden van een tweede persoon is alleen toegestaan in overeenstemming met de nationale wetgeving (kinderen in een kinderzitje of in een daarvoor bestemde aanhanger, op de tandem). Het vervoeren van bagage is alleen toegestaan als hiervoor op de FLYER de juiste voorzieningen zijn aangebracht. Het maximale draagver- mogen van de bagagedrager en het maximale totaalgewicht mogen hierbij niet overschreden worden (zie hoofdstuk 25, Technische Gegevens ). Toelaatbare totaalgewicht: Gewicht berijder + gewicht FLYER + gewicht bagage + gewicht aanhanger. Voor extreme belastingen, zoals springen of het berijden van trappen, is de FLYER niet geschikt. Met E-bikes die niet uitdrukkelijk zijn goedgekeurd voor wedstrijden, mogen geen wedstrijden gereden worden. Voor de C-, T- RS- en B-serie geldt, voor zover bepaald in de geldende verkeersvoorschriften: FLYER s zijn ontworpen voor het gebruik op de openbare weg en op verharde wegen. Alle aansprakelijkheid of garantie van dealers en fabrikanten vervalt als het gebruik afwijkt van het beoogde doel, als de veiligheidsinstructies niet in acht worden genomen, als de fiets overbelast wordt of als defecten verkeerd worden verholpen. Ook moeten de voorschriften met betrekking tot onderhoud en verzorging nageleefd worden om de aansprakelijkheid en garantie te kunnen handhaven. 7. Voor de eerste rit Moderne remmen hebben aanzienlijk betere remprestaties dan conventionele remmen. Oefen voorzichtig met de werking van uw remsysteem. Houd er rekening mee dat de prestaties van een velgenrem op natte en gladde oppervlakken aanzienlijk minder kunnen zijn. Houd altijd rekening met een langere remweg bij nat weer! Als uw pedalen voorzien zijn van een rubberen of plastic coating, raak dan eerst voorzichtig vertrouwd met de grip op de pedalen. Zeker als het nat is kunnen deze pedalen erg glad zijn.

16 12 Voor elke rit 8. Voor elke rit Controleer voor elke rit uw FLYER, omdat ook na de montage, tijdens korte stoppen op openbare plekken of bij het vervoeren, functies kunnen wijzigen of delen los kunnen schieten. Controleer voor elke rit: de verlichting op werking en veilige bevestiging. Veiligheidsrelevante functies zijn: de voorlichten en achterlichten produceren voldoende licht, de standlichtfunctie werkt als de FLYER stilstaat. de bel op werking en veilige bevestiging. de remmen op werking en veilige bevestiging en op slijtage van de rempads en remvlakken. Bij hydraulische systemen: controleer ook de kabels & aansluitingen op lekkage! de juiste bandenspanning, lees hiervoor het hoofdstuk Wielen en Binnenbanden (12) en de instructies van de fabrikant. Deze vindt u op de buitenkant van de band. de banden op beschadigingen en vreemde voorwerpen en op voldoende profieldiepte. de wielen op rondloop en beschadigingen. controleer voor elke rit of de wielen stevig vastzitten en juist bevestigd zijn met de bevestigingsmoeren of de snelspanner. de schakelonderdelen op werking en goede bevestiging. alle snelspanners (ook na kort parkeren zonder toezicht, o.a. in de stad), schroeven en moeren, op goede bevestiging. frame en vork op beschadigingen, vervormingen of knikken. verende onderdelen op werking en veilige bevestiging. stuur, stuurpen, zadelpen en zadel op veilige bevestiging en juiste positie. Als u niet overtuigd bent van de onberispelijke toestand van uw FLYER, rijd er dan niet mee. Laat uw FLYER eerst controleren en bekijken door de dealer! Zeker als u uw FLYER intensief gebruikt (bij sportief of dagelijks gebruik) adviseren wij u deze regelmatig te laten controleren door uw dealer. Controles en intervallen zie hoofdstuk De veiligheidsonderdelen, zoals frame, veervork, ophanging en remmen, hebben een specifieke levensduur. Het overschrijden van deze levensduur kan leiden tot onverwacht uitvallen van deze onderdelen. Dit kan leiden tot valpartijen en ernstige verwondingen. 9. Instellen op de behoeften van de berijder Uw FLYER is door uw dealer zorgvuldig gemonteerd. Mocht het, bijvoorbeeld voor transport, nodig zijn dat u de pedalen demonteert, dan moet u er bij het opnieuw monteren op letten dat er een rechter- en een linkerpedaal is. U kunt aan het schroefdraad zien welke pedaal aan welke kant hoort. Meestal staat er ook een R op het rechterpedaal en een L op het linkerpedaal. Schroef het rechterpedaal met de klok mee en het linkerpedaal tegen de klok in op de krukarm. Pedalen moeten ingeschroefd worden met een passende sleutel, in de meeste gevallen een 15 mm steeksleutel. Houd bij het inschroeven het juiste aanhaalmoment aan, zie hoofdstuk 25.2, Aanhaalmomenten voor schroefverbindingen. Let erop dat de pedalen recht ingeschroefd worden. Als ze schreef ingeschroefd worden, bestaat de kans op breuk en een val! 9.1 Instellen van de zitpositie Om de FLYER veilig en comfortabel te kunnen gebruiken, moet u het zadel, het stuur en de voorvork in laten stellen op uw lichaamsafmetingen en de gewenste zitpositie.

17 13 Laat werkzaamheden aan het stuur en de stuurpen alleen uitvoeren door de dealer. Dit zijn veiligheidsrelevante onderdelen, foutief werk en verkeerd gereedschap kunnen leiden tot ernstige ongevallen. Zadel en stuurpen kunen met schroefverbindingen of snelspanners bevestigd zijn. Draai schroefverbindingen altijd met het juiste aanhaalmoment aan, zie hoofdstuk Om een klem te openen, bijvoorbeeld om de zadelpen te bewegen, opent u de snelspanhendel. Aan de binnenkant van de hendel is nu meestal open af te lezen. 2. Nu kunt u de pen bewegen en verstellen. 3. Voor u de FLYER gebruikt, moet u de snelspanner weer goed sluiten. Daarvoor keert u de snelspanhendel weer terug, zodat aan de buitenkant van de hendel close te lezen is. Alleen als de kracht van de handbal nodig is om de klemhendel te sluiten, sluit de snelspanner stevig. 9.2 Bediening van snelspanners en steekassen Snelspanner Snelspanners zijn klemhouders die onderdelen zoals schroeven vastzetten, waarbij de klemkracht door middel van een hendel, zonder gereedschap, toegepast wordt. Door het openen en sluiten van de hendels wordt de klemkracht geactiveerd. De hoogte wordt ingesteld met een geopende hendel, door aan de tegenmoer te draaien. Als de klemkracht niet voldoende is en het zadel b.v. niet vastzit, moet de instelmoer op de snelspanner met de richting van de klok mee gedraaid worden. Daarvoor moet de klemhendel geopend zijn. Is de klemkracht te hoog en kunt u de snelspanner niet sluiten, dan moet u de klemhendel openen en de instelmoer tegen de richting van de klok in draaien.

18 14 Instellen op de berijder Sluit de snelspanner altijd zo, dat de hendelkop strak tegen de fiets aanligt en naar achter/ onder wijst. Daarmee voorkomt u dat de spanner onbedoeld geopend kan worden. Steekassen In moderne chassis worden naast snelspanners of schroefverbindingen ook steekassen gebruikt, die in principe hetzelfde werken als snelspanners: De as wordt in het uitvaleinde geschroefd en drukt de naaf samen tussen de twee voorvorkbenen. De naaf en de as worden met de snelspanhendel vastgeklemd. Snelspanhendel Steekas Vraag uw dealer om u uit te leggen hoe u uw voorwiel juist kunt plaatsen met het ingebouwde steekassysteem. Bevestig uw voorwiel op de juiste wijze. Rijd niet met het voertuig als u er niet zeker van bent dat het voorwiel op de juiste wijze bevestigd is en niet los kan raken. Controleer de stevige positie van alle snelspanners en steekassen, ook als u de FLYER kort zonder toezicht hebt gehad. U kunt alleen rijden als alle snelspanners goed gesloten zijn. 9.3 Zadelhoogte Om de trapkracht goed over te brengen op de pedalen, moet uw zadel op de juiste manier ingesteld zijn. In de ideale situatie zit u op de FLYER en kunt u uw voet met de hiel op het pedaal zetten als de krukarm in verticale positie gebracht is. Het onderste been dient gestrekt te zijn. Als dat niet het geval is, stap dan af en verstel het zadel in de juiste richting en probeer het opnieuw. Op de zadelpen is aangegeven tot hoe ver deze maximaal uit het frame getrokken mag worden. Trek de zadelpen niet verder uit dan met de markering is aangegeven! De zadelpen kan anders verbuigen of breken. Als de zadelpen verder uitgetrokken moet worden om een juiste zithoogte te bereiken, dan kunt u contact opnemen met uw FLYER-dealer. Rijd niet met een verder uitgetrokken zadelpen, dit kan leiden tot ernstige valpartijen en verwondingen.

19 Zadelpositie Ook de horizontale positie van het zadel kan en moet ingesteld worden. U rijdt het beste als de voorste knie in horizontale positie boven het pedaal staat. 9.5 Stuurhoogte Als het zadel veilig en comfortabel gepositioneerd is, dient het stuur te worden aangepast op uw behoeften. Laat dit doen door de dealer. Een goede uitgangspositie voor ontspannen rijden is een zitpositie waarbij het bovenlichaam en de bovenarm een hoek van 90 vormen. Om de stuurhoogte aan te passen, dient de stuurpen in hoogte versteld te worden. Speedlifter Als uw FLYER voorzien is van een Speedlifter stuurpen, dan is dit in een handomdraai gedaan. U hoeft alleen de snelspanhendel te openen en stuur en stuurpen naar boven te trekken. Zodra het stuur zich in de gewenste positie bevindt, sluit u de hendel weer volledig. 10. Verende onderdelen Omdat de werking hiermee gewaarborgd wordt, dient het rijtuig door de dealer op het gewicht van de berijder en het toepassingsgebied ingesteld te worden. Deze instelling vereist naast vakkennis ook ervaring en speciaal gereedschap, dus laat dit alleen uitvoeren door een dealer! Let erop dat verende onderdelen eventueel opnieuw afgestemd moeten worden als u met een hoger laadvermogen rijdt, bijvoorbeeld tijdens een trip. Laat dit door een deskundige uitvoeren. Lees de bijgeleverde handleiding van de onderdelenfabrikant en informeer u via www. speedlifter.com

20 16 Verende onderdelen Voor het dagelijks gebruik en bij het rijden van ritten hebben verende zadelpennen zich bewezen. De meest verende zadelpennen kunnen ook individueel op de berijder worden afgestemd. Hiervoor wordt de zadelpen van zachtere of hardere verende onderdelen voorzien of wordt de voorspanning aangepast. Neem hiervoor contact op met uw FLYER-dealer. Veer- en ophangingsonderdelen zijn veiligheidsrelevante onderdelen van uw fiets. Verzorg en controleer uw verend wiel regelmatig. Laat de controle uitvoeren door uw dealer. Het chassis werkt beter en langer als u het regelmatig schoonmaakt. Warm water en een zacht reinigingsmiddel zijn hiervoor geschikt. 11. Wielen en banden De wielen zijn ontworpen om zwaar belast te worden, middels een ongelijke ondergrond en het gewicht van de berijder. Na de eerste 100 kilometer moet u de wielen in een werkplaats laten controleren en eventueel laten centreren. De spanning van de spaken moet daarna met enige regelmaat gecontroleerd worden. Losse of beschadigde spaken moeten door de dealer vervangen of gecentreerd worden Velgen testen De velgen slijten sneller als een velgrem geïnstalleerd is. De stabiliteit van de velg kan tekortschieten als deze sterk versleten is. De kans op beschadigingen neemt toe. Een verbogen, gebarsten of gebroken velg kan ernstige ongevallen en valpartijen veroorzaken. Gebruik uw E-bike niet meer als u merkt dat de velg beschadigd is. Laat de velg door een dealer controleren. Moderne velgen met een maag vanaf 24 hebben een markering die de slijtage aangeeft. Daarvoor zijn op het velgenoppervlak rondom gekleurde punten of groeven aangebracht. Als deze slijtageindicatoren op meerdere punten versleten of niet meer herkenbaar zijn, dan moet de velg omgewisseld worden. Er zijn ingedrukte markeringen die verdwijnen, of gekleurde die zichtbaar worden als de velg langere tijd gebruikt wordt. Als deze verschijnen moeten de velgen vervangen worden. Laat de velgen in ieder geval controleren door de dealer als u twee paar remblokken verbruikt hebt. Groeven als slijtagemarkering

21 Banden en binnenbanden 13. Fietsschakelingen De toegestane bandenspanning tijdens het vullen niet overschrijden. Anders bestaat de kans dat de band klapt. De band moet tenminste de minimaal aangegeven bandenspanning hebben. Bij te weinig luchtdruk bestaat de kans dat de band van de velg loopt. Aan de zijkant van de band is aangegeven wat de maximale luchtdruk is en meestal staat hier ook de minimale druk aangegeven. Als u de banden verwisselt, verwissel deze dan alleen voor een gelijksoortig model met dezelfde afmetingen en een gelijk profiel. Anders kunnen de rijeigenschappen negatief beïnvloed worden. Dat kan leiden tot ongelukken. Banden zijn door hun gebruik onderhevig aan slijtage. Controleer regelmatig de profieldiepte, bandenspanning en de toestand van de zijvlakken. Sclaverand- of prestaventiel Schrader- of autoventiel Dunlop- of blitzventiel Er worden drie verschillende ventielsoorten gebruikt: Welke luchtpomp op uw ventiel past, kunt u navragen bij de dealer Lekke band repareren De juiste en veilige behandeling van een lekke band kan bij een moderne E-bike om vakkennis en speciaal gereedschap vragen. Laat technische defecten en lekke banden alleen door de dealer repareren. Als u een lekke band zelf wilt repareren, bijvoorbeeld onderweg, laat u dan uitvoerig instrueren door een dealer en oefen het verwisselen van wiel en band onder zijn toezicht! Zelfs als u een volleerd fietser bent, kunt u zich uitvoerig laten instrueren door de dealer over de bediening en bijzonderheden van de E-bike-schakeling. Oefen op een rustige en veilige plek! Bij vragen over montage, onderhoud, instelling en bediening neemt u contact op met uw E-bike-dealer. Lees daarvoor de bijgeleverde bedienhandleiding van de onderdelenfabrikant. Ondanks een perfect ingestelde derailleur kan er geluid worden veroorzaakt door een schuin lopende fietsketting. Dit is normaal en veroorzaakt geen beschadigingen aan schakelonderdelen. Bij minder scheefloop van de fietsketting in een andere versnelling zal het geluid zich niet meer voordoen.

22 18 Fietsschakelingen Het gebruik van defecte, verkeerd ingestelde en versleten schakelonderdelen is gevaarlijk en kan leiden tot valpartijen. Laat ze daarom bij twijfel altijd controleren of opnieuw instellen in een werkplaats. Trap tijdens het schakelen niet achteruit, daardoor kunnen de tandwielen beschadigg raken. 14. Fietsketting Onderhoud van fietskettingen: Fietskettingen zijn vaak onderhevig aan slijtage. Deze dienen met de volgende intervallen vervangen te worden. Naafschakeling: vanaf ca km Derailleur: vanaf ca km Een versleten fietsketting kan breken en ernstige valpartijen veroorzaken. Daarom moeten versleten fietskettingen direct door uw dealer vervangen worden. Onderhoud uw fietsketting regelmatig door deze te reinigen en te smeren. Rijd indien mogelijk in de versnelling met de minste scheefloop. Beide maatregelen voorkomen vroegtijdige slijtage. Span de ketting op uw FLYER alleen als het elektrische systeem uitgeschakeld is! Als de ketting van uw FLYER eenmaal van het kettingblad of de randwielen afgevallen is, schakelt u eerst het elektrische systeem uit! Leg de ketting daarna weer op de tandwielen. 15. Remmen, remhendel en remsysteem Zelfs als u een ervaren fietser bent, kunt u zich uitvoerig laten instrueren door de dealer over de bediening en bijzonderheden van de E-bike-reminstallatie. Oefen op een rustige en veilige plek! Bij vragen over montage, onderhoud, instelling en bediening neemt u contact op met uw E-bike-dealer. Remklossen en remblokken zijn door hun gebruik aan slijtage onderhevig. De mate van slijtage moet regelmatig onderzocht worden. Groeven op de remklossen gelden als markering om u te helpen het slijtageniveau te herkennen. Als deze niet meer zichtbaar zijn, dan moeten de remklossen vervangen worden. Vervang de remklossen altijd allebei tegelijk. Gebruik uitsluitend originele vervangende onderdelen. Anders is het mogelijk dat de werking van uw E-bike beïnvloed wordt of dat er beschadigingen ontstaan. Als u de remhendel gebruikt, mag deze ook bij sterk trekken aan de remhendel niet van de handgreep getrokken worden.

23 19 Rem bij lange stukken bergafwaarts niet ononderbroken, de remmen kunnen dan heel heet worden, waardoor de remprestaties verminderen. Rem bij lange en steile stukken bergafwaarts afwisselend met beide remmen, zodat de andere rem dan kan afkoelen. Raak de remmen na het rijden minimaal 30 minuten niet aan, ze kunnen namelijk erg heet worden. Bron: Shimano techdocs Onderhoudswerkzaamheden aan de remmen moeten worden uitgevoerd in een gespecialiseerde werkplaats. Op de remblokken, remoppervlakken van de velgen, remklossen of remschijven mogen nooit olieachtige vloeistoffen aangebracht worden. De genoemde stoffen verminderen de prestaties van de remmen. 16. Verlichting Als uw FLYER voorzien is van een naafdynamo, kunt u deze eenvoudig met een schakelaar op de achterkant van uw voorwielverlichting inen uitschakelen. Als de verlichting van uw fiets een lichtsensor heeft, schakelt de dynamo zich automatisch aan of uit. Het voorlicht moet zo geplaatst zijn, dat de rijbaan tot op een afstand van 5 meter goed verlicht is. Lees de gebruikshandleiding van uw lichtinstallatie zorgvuldig door. Als er problemen zijn, dan kunt u bij de klassieke koplamp ook de lamp vervangen. Hiervoor moet u wel de juiste basisvaardigheden hebben! U kunt de juiste lamp kopen bij uw plaatselijke dealer. Moderne koplampen zijn voorzien van LED-techniek, waarbij het verwisselen van de lamp meestal niet mogelijk is. Bij een defect moet de volledige lamp vervangen worden! Een aantal modellen zijn voorzien van het nieuw ontwikkelde dagrijlicht. Dit wordt, afhankelijk van de rijomstandigheden, gevoed door verschillende spanningsbronnen. Lees daarvoor de bijgevoegde handleidingen van de onderdelenfabrikant. De verlichting is een veiligheidsrelevant onderdeel, de werking ervan is van levensbelang! Laat de controle- of onderhoudswerkzaamheden bij uitvallen of bij kortstondig falen alleen uitvoeren door een geautoriseerde dealer.

24 20 Rijden met extra belasting 17. Rijden met extra belasting 17.1 Bagagedrager/rijden met bagage Bagage verandert de rijeigenschappen van uw FLYER. De remweg wordt langer en het sturen gaat trager. Pas uw rijstijl hierop aan en houd altijd rekening met een langere remweg. Vervoer uw bagage alleen op de daarvoor geschikte bagagedrager en overschrijd het maximaal toelaatbare totaalgewicht niet! Bevestig de bagagedrager niet aan de zadelpen, dit kan leiden tot breuk of ernstige valpartijen. Ook vervalt dan de garantie van de fabrikant. Let bij het vervoer van fietstassen of andere bagage op een betrouwbare en stevige bevestiging. Verzeker u ervan dat geen onderdelen in de spaken of draaiende wielen terecht kunnen komen. 18. Spatborden Voor het geval dat er echter een voorwerp vastloopt tussen het spatbord en de band, is het spatbord voorzien van een veiligheidsbevestiging. Deze schiet dan uit de houder, om een val te voorkomen. U dient direct te stoppen met rijden als een vreemd voorwerp tussen band en spatbord terecht is gekomen. Het voorwerp moet verwijderd worden voor u doorrijdt. Anders bestaat het gevaar op een val en ernstige verwondingen. Rijd in geen geval door met een los spatbord, die kan namelijk in het wiel terecht komen en deze blokkeren. De losse uiteinden van de houders kunnen leiden tot zware ongevallen. Beschadigde spatborden dienen voor een nieuwe tocht eerst door de dealer vervangen te worden. Controleer regelmatig of de buizen goed vast zitten in de breekbouten. 19. Accessoires en uitrusting Monteer accessoires alleen volgens voorschrift en handleiding. Let bij alle verschroevingen op de juiste aanhaalmomenten (zie hoofdstuk 25.2 Aanhaalmomenten bij schroefverbindingen ) Gebruik alleen hulpstukken die voldoen aan de eisen en toepasselijke wettelijke voorschriften uit de verkeerswet. Het gebruik van niet toegelaten accessoires kan leiden tot ongelukken. Gebruik daarom alleen originele accessoires en hulpstukken die bij uw E-bike passen. Anders kan dit leiden tot ongevallen of schade aan de E-bike. Volg het advies van de dealer Vervoer van kinderen/ kinderzitjes De montage van een kinderzitje is alleen geoorloofd als bijpassende houders voor een kinderzitje op de bagagedrager voorhanden zijn. Let daarbij ook altijd op het maxi-

25 21 maal toelaatbare totaalgewicht van de bagagedrager en de E-bike (zie hoofdstuk 25 Technische gegevens ). In Duitsland en Oostenrijk (tot 7 jaar) en in Zwitserland mogen kinderen alleen in een veilig kinderzitje worden vervoerd als de berijder minimaal 16 jaar oud is. Gebruik uitsluitend kinderzitjes die voldoen aan de geldende wettelijke eisen (in Duitsland dienen ze aan de EN norm te voldoen). Het gebruik van niet goedgekeurde kinderzitjes kan leiden tot ernstige valpartijen en verwondingen. Let erop dat de voeten van het kind in het kinderzitje stevig ondersteund worden. U mag kinderen niet zonder toezicht in een kinderzitje op een geparkeerde E-bike laten zitten. Als de E-bike omvalt, kan het kind zich ernstig verwonden. Het kinderzitje mag niet rechtstreeks op het stuur gemonteerd worden. De E-bike kan dan niet meer veilig sturen. Als u een kind meeneemt in een kinderzitje achter het zadel, gebruik dan geen verend zadel. De vinger van het kind kan hierin gekneld raken. Voorkom dat het kind met de vinger tussen de spiraalveren komt te zitten, bijvoorbeeld door de veren onder het zitvlak volledig om te wikkelen of te bedekken. Dit geldt ook voor paralellogramzadelpennen! De bewegende hendels van de veerzadelpen zijn gevaarlijk! Voorkom dat het kind deze aan kan raken. Het kind moet in het kinderzitje altijd goed vastzitten. Anders bestaat de kans dat het kind eruit valt en ernstig gewond raakt. Kinderen moeten altijd een goed zittende fietshelm dragen om hoofdletsel bij valpartijen te voorkomen. De rijeigenschappen van uw E-bike worden op negatieve wijze beïnvloed als u met een kinderzitje rijdt. Het extra gewicht kan de E-bike doen slingeren. U heeft bij het stoppen een beduidend langere remweg. Pas uw rijstijl hierop aan. Het maximaal toegestane totaalgewicht van de E-bike en de maximale draaglast van de bagagedrager mogen bij het vervoeren van kinderen in een kinderzitje niet overschreden worden (zie hoofdstuk 25 Technische gegevens ). Anders bestaat de kans op schade aan de bagagedrager en het frame en op zware ongevallen Fietsaanhanger en kinderaanhanger Laat u informeren over de geldende nationale regelgeving, voor u een aanhanger gebruikt, bijvoorbeeld om kinderen in te vervoeren!