Financieel jaarverslag

Transcriptie

1 Financieel jaarverslag

2

3 Inhoud Introductie Voorwoord en missie 5 Verslag van de Raad van Commissarissen 6 Verslag van de Directie 8 Vooruitblik 11 Jaarrekening 2009 Geconsolideerde balans 14 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 15 Overzicht van het totaalresultaat geconsolideerd 17 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 18 Overige toelichting geconsolideerd 23 Risicoparagraaf 24 Toelichting op de geconsolideerde balans 28 Vennootschappelijke balans 42 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 42 Toelichting op de vennootschappelijke balans 43 Overige gegevens 48 Statutaire resultaatbestemming 48 Voorstel tot resultaatbestemming 48 Accountantsverklaring Accountantsverklaring 49 Colofon 51 I n h o u d 3

4

5 Voorwoord Iedere uitvaart uniek. Yarden. Niet alleen ons motto is in 2009 gelijk gebleven, maar ook onze ambitie om dé uitvaartorganisatie van Nederland te zijn. Dat laatste mag blijken uit onze inspanningen om de dienstverlening te verbeteren. Ook toonden we onze ambitie in de activiteiten op het gebied van voorlichting en bewustwording. Het thema van die activiteiten was in 2009 cremeren en/of begraven en rituelen. Het jaarverslag van Yarden geeft uiteraard ook een beeld van het reilen en zeilen van Yarden zelf in Financieel gezien was het een jaar waarin Yarden op eigen kracht gezond is gebleven. In de dienstverlening hebben we belangrijke stappen vooruit gezet om onze klanten beter van dienst te zijn. Ik hoop dat u dit jaarverslag kunt gebruiken om een beeld te krijgen van Yarden in En wellicht krijgt u inspiratie om over uw eigen uitvaartwensen na te denken en deze vast te leggen. Drs. P.N. van Wageningen, Directievoorzitter Yarden De missie van Yarden Yarden wil dé uitvaartorganisatie van Nederland zijn. Yarden biedt landelijk diensten en producten rondom de uitvaart, waarbij de wens van de klant voorop staat. Yarden wil excelleren in dienstverlening en streeft naar een hoge klanttevredenheid. De binding met Yarden Vereniging biedt daarbij meerwaarde: via de Vereniging geeft Yarden vorm aan voorlichting en bewustwording rondom het levenseinde. I N T R O D U C T I E 5

6 Verslag van de Raad van Commissarissen De eisen die aan het toezicht worden gesteld vragen een actieve invulling van het commissariaat. De Raad van Commissarissen van Yarden heeft in 2009 op die basis invulling gegeven aan het toezicht. Enerzijds heeft de Raad de reguliere gang van zaken in de organisatie gevolgd en anderzijds speciale aandacht geschonken aan specifieke deelgebieden. Ook heeft de Raad in 2009, net als in voorgaande jaren, het eigen functioneren onderzocht en geëvalueerd. De economische situatie in 2009 was ondanks een licht herstel nog onzeker. De gevolgen voor Yarden van de financiële en economische crisis, die in 2008 bijna wereldwijd ontstond, bleven ook in 2009 de aandacht vragen. Yarden kwam 2009 relatief goed door, mede vanwege prudente beleggingen die goed waren afgestemd op de verplichtingen. De Raad besteedde veel tijd en aandacht aan de financiële situatie en met name aan de solvabiliteit van Yarden Verzekeringen, die dankzij het beleid van de afgelopen jaren op een niveau kon blijven dat ruimschoots voldoet aan de gestelde eisen. In de vergaderingen van de auditcommissie en de reguliere vergaderingen liet de Raad zich informeren over de ontwikkelingen binnen de organisatie. De Raad ging onder andere specifiek in op de vermogensstructuur van Yarden als geheel, de inrichting van de vermogensstructuur binnen Yarden en de onderlinge verhoudingen tussen de onderdelen van Yarden. Ook de marketing- en distributiestrategie van het verzekeringsbedrijf was onderwerp van gesprek. Na toetsing gaf de Raad goedkeuring aan voorstellen van de directie tot overname van Peters in Limburg en de resterende aandelen van het crematorium Haarlem. Andere onderwerpen die aan de orde kwamen waren elementen van organisatieontwikkeling, zoals stimulansen voor ondernemerschap, beperking van ziekteverzuim, de franchiseactiviteiten en de ontwikkeling van bekendheid en imago. Een aantal malen besteedde de Raad aandacht aan ontwikkelingen in de distributie via het ATP-kanaal. Bij de bespreking van deze onderwerpen werd specifiek gekeken naar de risico s die daaraan verbonden zijn. De Raad van Commissarissen vergaderde in 2009 zes maal in aanwezigheid van de directie. In de voorjaars vergadering is onder meer het jaarverslag 2008 besproken en vastgesteld, en in de najaarsvergadering het jaarplan en begroting voor het jaar In de tussenliggende vergaderingen besprak de Raad van Commissarissen, naast de hiervoor vermelde actuele en algemene beleidsonderwerpen, de kwartaalrapportages over de gang van zaken in de organisatie. Verder vergaderde de Raad in 2009 enige malen onderling. Daarin werd vooroverleg over agendapunten gepleegd en de gang van zaken binnen de Raad besproken en geëvalueerd.

7 Op 8 april 2009 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats. De Raad hield zich uitgebreider en explicieter dan in voorgaande jaren bezig met de opstelling van de agenda en met de vergadering zelf. Zo werden het dividendbeleid, het beloningsbeleid en het functioneren van de externe accountant besproken en vond besluitvorming over deze onderwerpen plaats. De vergadering stelde de jaarrekening 2008 vast en verleende decharge aan de statutaire directie en de Raad van Commissarissen van Yarden Holding BV voor het gevoerde beleid en het gehouden toezicht over De Raad van Commissarissen was vertegenwoordigd bij de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging Yarden, die op 6 juni 2009 werd gehouden. In aanwezigheid van de directie sprak de Raad enkele malen met de Ondernemingsraad over de strategie en de ontwikkelingen binnen Yarden. lid geweest van de Raad van Commissarissen. Hij heeft daaraan een grote bijdrage geleverd, waarvoor het bedrijf hem zeer erkentelijk is. Op aanbeveling van de Ondernemingsraad heeft de Raad de heer Van der Priem voorgedragen voor benoeming in de raad. De heer Baaij was aftredend en herkiesbaar, en is door de Raad voorgedragen voor herbenoeming. Beiden werden in de Algemene Vergadering van aandeelhouders benoemd, respectievelijk herbenoemd. De Raad van Commissarissen is de medewerkers en de directie erkentelijk voor de getoonde inzet en betrokkenheid in Vanuit de focus op excellente dienstverlening wenst de Raad alle medewerkers van Yarden in 2010 veel energie en succes bij de invulling van de missie van Yarden. Almere, 24 maart 2010 De auditcommissie kwam in 2009 vier keer bijeen, onder andere om de jaarstukken voor te bespreken, de kwartaalrapportages te bespreken en om meer in detail de gevolgen van de kredietcrisis voor Yarden Verzekeringen te evalueren. De auditcommissie deed steeds verslag van zijn werkzaamheden aan de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter Drs. J.G. Baaij Drs. A.H. Hilbers P.P.A. van der Priem Drs. C.H. Tesselhoff G. Visser De remuneratie- en benoemingscommissie kwam een aantal malen bijeen, onder meer om de directiebeloningen te bespreken. Ook deze commissie bracht verslag uit aan de raad. De samenstelling van de Raad wijzigde in De heer Fisscher was aftredend en gaf aan zich niet herkiesbaar te willen stellen. Na eerder al een rol te hebben gespeeld bij NUVA, is de heer Fisscher vanaf de oprichting van Yarden I N T R O D U C T I E 7

8 Verslag van de Directie Yarden werkte net als in voorgaande jaren met de ambitie om dé uitvaartorganisatie van Nederland te willen zijn, op basis van de positionering Iedere uitvaart uniek. Yarden. Kernbegrippen daarbij zijn het streven naar excellente dienstverlening en een passend aanbod van uitvaartdiensten in geheel Nederland. Yarden in 2009 op hoofdlijnen Financieel kende Yarden in 2009 een goed jaar. Er werd een positief resultaat behaald van 6,7 miljoen en de solvabiliteit bedroeg aan het eind van % van de vereiste solvabiliteit. Yarden heeft daarmee een solide financiële basis. Het marktaandeel van Yarden Uitvaartzorg bleef in 2009 groeien, in een markt met sterke concurrentie. In 2009 verzorgde Yarden uitvaarten, in 2008 waren dat er Het marktaandeel van Yarden steeg van 9,1% in 2008 naar 10,1 % in Yarden groeide niet alleen in marktaandeel, maar zette ook belangrijke stappen in de verbetering van de dienstverlening, onder andere door trainingen te geven en nieuwe software voor uitvaartverzorgers te ontwikkelen. Uiteraard voldeed Yarden ook in 2009 aan de eisen van het Keurmerk Uitvaartzorg. Het aantal crematies binnen Yarden bleef nagenoeg gelijk: van crematies in 2008 naar in De oorzaak is dat concurrerende partijen het aantal crematoria uitbreidden. Per saldo kwam het marktaandeel crematies uit op 31,0% in 2009; in 2008 was dat 31,6%. Bij de divisie Verzekeringen waren de belangrijkste gebeurtenissen de doorvoering van het incassosysteem en de vernieuwing van de analyse en de opzet van onze distributiekanalen. Ook bereidde Verzekeringen zich voor op de nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van solvabiliteit (Solvency II) en het Besluit Gedragstoezicht Financiële Ondernemingen (BGFO). De samenwerking met Yarden Vereniging ontwikkelde zich in 2009 positief. Regionaal werden activiteiten op het gebied van voorlichting en bewustwording rondom de uitvaart afgestemd om ze gezamenlijk aan te bieden aan leden, klanten en geïnteresseerden. In verband met de risico s van de Mexicaanse griep werd de jaarlijkse uitvaartwensendag uitgesteld van het najaar 2009 naar het voorjaar Divisie Uitvaartverzorging Uitvaartzorg Yarden verzorgde in 2009 weer meer uitvaarten dan het jaar ervoor. De fusie met CVU Rotterdam en de groei van franchise legden hiervoor de basis. De markt voor uitvaarten is nog altijd een verdringingsmarkt met veel aanbieders. Het Keurmerk Uitvaartzorg, dat wordt bewaakt door de Stichting Keurmerk Uitvaartzorg (SKU), heeft inmiddels een belangrijke positie verworven en biedt klanten zekerheid over de bedrijfsvoering van uitvaartondernemingen die met het Keurmerk werken. Uitvaartzorg franchise In 2009 is het franchisekanaal verder gegroeid. Aan het eind van 2009 waren twaalf franchisenemers actief voor Yarden; ultimo 2008 waren dat er vier. Hiermee biedt Yarden op steeds meer plaatsen uitvaartzorg en komt landelijke dekking steeds dichterbij. De doelstelling is om het aantal franchisenemers in enkele jaren te laten uitgroeien naar dertig.

9 Uitvaartfaciliteiten: crematoria, begraafplaatsen en uitvaartcentra Eind 2009 nam Yarden 25% van de aandelen in het crematorium Haarlem over van een andere aandeelhouder. Yarden bezit nu 50% van de aandelen, net als de gemeente Haarlem. In enkele crematoria plaatste Yarden filters bij de ovens, in het kader van de regelgeving voor emissie van crematoria. Vóór het eind van 2012 zullen alle Yardencrematoria over deze filters beschikken. Versterking van primair proces De divisie Uitvaartverzorging besteedde net als in 2008 veel aandacht aan het landelijk uniform inrichten en toepassen van basisprocessen. Vanuit het streven naar excellente dienstverlening wil Yarden deze processen verbeteren. Daarom werd in 2009 veel aandacht besteed aan klachtenafhandeling en aan het doorvoeren van een duidelijker systeem voor het begroten en factureren van uitvaarten. Sfeer en gevoel In 2009 ging een proef van start voor de herinrichting van onze crematoria. Daarbij zijn verschillende deelaspecten van de beleving tijdens de uitvaartdienst onderzocht, zoals licht, kleur, geluid en reuk. Vervolgens is bekeken welke rol deze aspecten spelen tijdens de verschillende onderdelen van de uitvaartdienst. Het doel is een nieuwe (deels flexibele) inrichting van onze crematoria, die bijdraagt aan een passende beleving van een uitvaartdienst door de bezoekers. Crematorium Slangenburg in Doetinchem zal als eerste worden ingericht op basis van deze nieuwe benadering. kan bereiken. Voor kanalen met lagere volumes pakt de verhouding tussen kosten en baten al snel minder gunstig uit. Dit betekent dat Yarden vooral zal focussen op de eigen verkooporganisatie en het intermediair. Verder trof de divisie voorbereidingen voor de introductie van het Besluit Gedragstoezicht Financiële Ondernemingen (BGFO) in Polisadministratie In 2009 werd het geautomatiseerde proces van incasso verder ingevoerd. Bij niet-betaling wordt de polis na een aantal herinneringen geroyeerd. Dit proces is geautomatiseerd om de behandelkosten zo laag mogelijk te houden, zodat Yarden zo veel mogelijk van de betaalde premie kan aanwenden voor toekomstige uitvaartkosten. Beleggingen De verhouding in de beleggingsmix veranderde in 2009 iets ten gunste van het percentage vastrentende beleggingen. Het aandeel van de beleggingen in vastgoed daalde. Om de beleggingen goed op de verplichtingen aan te laten sluiten, vond in 2009 een nieuwe Asset Liability Management studie plaats. Deze ALM-studie analyseert de samenstelling van de activa en passiva om deze te optimaliseren. Hierbij is speciale aandacht voor de mogelijke risico s aan beide zijden van de balans. Belangrijkste verschil ten opzichte van een eerder uitgevoerde ALM-studie was het toenemende risico van een rentemismatch door portefeuillegroei. Om die reden zal de duration van de beleggingen worden verhoogd. Deze transitie is eind 2009 in gang gezet en wordt begin 2010 afgerond. Divisie Uitvaartverzekeringen Distributie van verzekeringen De groei van de verkoop zette in 2009 door. Met name de intermediaire distributie was verantwoordelijk voor deze groei. Yarden verkocht in 2009 verzekeringen via eigen verkoopadviseurs, assurantie tussenpersonen, allianties, verenigingen en internet. In 2009 is opnieuw onderzoek gedaan naar de distributie van onze uitvaartverzekeringen. De conclusie is helder: het is effectief om nog meer te focussen op die kanalen waar Yarden met een goede ondersteuning een redelijk volume Het beheer van de beleggingen is uitbesteed bij een professionele asset manager (Mn Services) die fiduciair management uitvoert voor Yarden. Binnen dit kader zijn de beleggingen ondergebracht bij een selectie van externe vermogensbeheerders. In 2010 zal worden beoordeeld of de waarderingsgrondslagen op onderdelen aanpassing behoeven als gevolg van de gewijzigde beleggingsmix en de het beleggingsmandaat dat daaraan verbonden is. De directie liet zich afgelopen jaar ondersteunen door een beleggingscommissie met externe deskundigen, net als in voorgaande jaren. Lees verder op de volgende pagina. I N T R O D U C T I E 9

10 vervolg Verslag van de Directie Overige ontwikkelingen Personele bezetting Ten opzichte van vorige jaren kende Yarden in 2009 relatieve rust in de personele bezetting van directie en management. In 2009 werd nauwelijks meer gebruikgemaakt van interim management. Yarden kon de meeste posities met vaste dienstverbanden invullen. Dit verschafte de basis om met veel energie aan de benodigde verbeteringen in de bedrijfsvoering te werken. Financieel resultaat Beide divisies behaalden in 2009 een positief resultaat. De resultaatverbetering bij de divisie Uitvaartverzorging zette in 2009 door. Ook Verzekeringen kon in 2009 een positief resultaat bijschrijven. Belangrijk verschil met 2008 was dat het rendement van de beleggingen veel gunstiger was dan in Yarden moest in 2009 helaas constateren dat niet alle tussenpersonen het vanzelfsprekend vinden om conform overeenkomst retourprovisie te betalen op geroyeerde polissen. Yarden verrichtte inspanningen om deze retourprovisie alsnog betaald te krijgen, echter nog niet in alle gevallen met 100% succes. Yarden blijft zich inzetten om de verschuldigde retourprovisie te innen. De resultaatverbetering binnen de divisie Uitvaartverzorging zette zich door. Uitvaartfaciliteiten (crematoria, begraafplaatsen en uitvaartcentra) behaalde een uitstekend resultaat. Uitvaartzorg behaalde een bescheiden positief resultaat. Yarden heeft een solvabiliteit die ruim hoger is dan de wettelijke vereisten én de eisen die volgen uit Solvency I, de huidige Europese regelgeving. Yarden heeft ook ruim voldoende solvabiliteit om te voldoen aan de vereisten van Solvency II. Dit is formeel nog niet verplicht, maar al wel onderzocht op de gevolgen voor Yarden. Yarden Vereniging Elk even jaar reikt Yarden de Yarden Prijs uit, elk oneven jaar kennen we de Yarden Stimulans toe. In 2009 vond voor de tweede keer de uitreiking van de Yarden Stimulans plaats. Yarden heeft deze prijs in het leven geroepen om vernieuwende ideeën op het gebied van dienstverlening rondom de uitvaart te stimuleren. In 2009 won het initiatief de knoop van parlamore. Ook in 2009 vonden in alle regio s weer vele activiteiten plaats. De activiteiten werden georganiseerd en ondersteund door vrijwilligers, in samenwerking met de bedrijfsonderdelen van Yarden. Voorbeelden van deze activiteiten zijn herdenkingsconcerten, themalezingen, toneelstukken voor de jeugd en lezingen van een medium. Op 24 juli 2009 overleed het bestuurslid de heer Kamp. We zijn hem erg dankbaar voor zijn zeer betrokken inzet voor de vereniging en bijdrage aan de samenwerking tussen Yarden en CVU Rotterdam. Op 31 december 2009 is de heer Buisman afgetreden conform het rooster van aftreden. Mevrouw C.J.A. Van Lier-Broks trad in 2009 op eigen verzoek terug uit het bestuur. Gebeurtenissen na balansdatum In februari 2010 is met de gemeente Haarlem overeengekomen dat Yarden het 50% aandeel van deze gemeente in de Crematorium Haarlem bv en de Crematorium Haarlem cv op korte termijn zal overnemen. Het aandeel van Yarden in de beide rechtspersonen komt hiermee op 100%. Yarden wil in 2010 haar positie als dé uitvaartorganisatie van Nederland verder versterken. Door te investeren in nieuwe programma s voor de dienstverlening, in gebouwen en in onderhoud wil Yarden de basis leggen voor dienstverlening die tegemoet komt aan de eisen van de klant. Deze eisen veranderen in de loop van de tijd. Om de aansluiting bij klantwensen te behouden, zal Yarden in 2010 nadrukkelijk invulling geven aan het distributiebeleid voor de verschillende vormen van dienstverlening die Yarden biedt.

11 Vooruitblik De uitvaartbranche blijft competitief. Om een voorsprong op de concurrentie op te bouwen en klanten tevreden te stellen, wil Yarden wil stappen zetten in de kwaliteit van dienstverlening. Alleen met excellente dienstverlening kan Yarden haar doelstelling waarmaken om klanten te werven en te behouden. Belangrijke stappen zijn in 2009 en voorgaande jaren gezet, maar het gewenste niveau is nog niet bereikt. Yarden wil dat klanten uit positieve overwegingen kiezen voor de dienstverlening van Yarden. Personalia Hoofdbestuur Vereniging Yarden Mr.Ir.Ing. H. L. Tiesinga MSc, voorzitter Mevrouw drs. R. M. Zwetsman-Kooistra, vice-voorzitter en secretaris H. Slomp RA, penningmeester B.A. Rutenfrans Drs. P.G.A van den Kerkhoff RA Bestuur Stichting Yarden Mr. P.P.M. Wijnands, voorzitter Drs. P.N. van Wageningen, secretaris en penningmeester Ir. A. Langstraat MSc Mr.Ir.Ing. H.L. Tiesinga MSc H. Slomp RA Het herstel op de financiële markten is nog voorzichtig. Ook in de reële economie is er nog slechts sprake van enkele lichtpunten, terwijl op andere punten nog een achteruitgang of een pas op de plaats te verwachten is. Yarden heeft met haar solvabiliteit van eind 2009 een goede uitgangspositie. De beleggingsrendementen blijven echter onder druk staan en het risico bestaat dat ook de rente laag blijft. Dat zorgt voor een gespannen verhouding tussen verplichtingen en beleggingen. Natuurlijk kan Yarden haar doelstellingen alleen realiseren met betrokken, professionele en competente medewerkers. Gelukkig heeft Yarden veel medewerkers die over deze kwaliteiten beschikken. De directie spreekt haar waardering uit voor de inzet die zij hebben geleverd, de getoonde betrokkenheid en de behaalde resultaten in Almere, 24 maart 2010 Raad van Commissarissen Yarden Holding bv en Yarden Uitvaartverzekeringen nv Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter Drs. J.G. Baaij Drs. A.H. Hilbers P.P.A. van der Priem Drs. C.H. Tesselhoff G. Visser Directie Yarden Drs. P.N. van Wageningen, statutair directeur Yarden Holding bv J.W. van Holst RA, statutair directeur Uitvaartverzekeringen nv Mevrouw S.D. Franken-van Velzen, statutair directeur Uitvaartzorg bv en Uitvaartfaciliteiten bv n.w. de Boer RA RC RE, directeur Financiën & Informatiemanagement Drs. P.N. van Wageningen, Directievoorzitter Yarden Gemeenschappelijke Ondernemings Raad Mevrouw J.P. Boonstra, voorzitter, tevens lid DB Mevrouw J.T. Jepma-Kooistra, tevens lid DB A. de Vries, secretaris, tevens lid DB Mevrouw I. de Bruin-Muntjewerff Mevrouw J.B. Bloem-de Graaf Mevrouw J.C.E. Fernando-Coffeng Mevrouw H.E. Boerhoop-Raven A.T.M. Amende Mevrouw M.J.M. van Kooten R.W.H.I. Freriks Mevrouw C.T. van Duijne-Brouwer J. van Putten I N T R O D U C T I E 1 1

12 Kerncijfers BEDRAGEN X (M.U.V. AANTALLEN EN PROCENTEN) * Aantal leden Verzekerd bedrag ** Solvabiliteit verzekeringsbedrijf (Solvency I) 451% 487% Beleggingen Aantal uitvaarten (Zorgbedrijf) Aantal crematies (Uitvaartfaciliteiten) Aantal uitvaarten voor verzekerde leden Personeel in aantal FTE s Omzet Uitvaarten Premies Beleggingsopbrengsten (42.840) Netto resultaat (49.056) * In 2009 is de definitie van lidmaatschap aangescherpt. Daarom zijn voor vergelijkingsdoeleinden de aantallen van 2008 aangepast ten opzichte van de vorige jaarrekening. ** Voor vergelijkingsdoeleinden is voor beide jaren de meerwaarde meegeteld zoals die blijkt uit de toereikendheidstoets.

13 Jaarrekening 2009 J A A R R E K E N I N G

14 Geconsolideerde balans Per 31 december 2009 (voor verwerking resultaatbestemming) bedragen x Referentie Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Voorraden Overlopende acquisitiekosten Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totale activa bedragen x Referentie Passiva Groepsvermogen Voorzieningen Technische voorzieningen Overige voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totale passiva

15 Geconsolideerde winst- en verliesrekening bedragen x Referentie Opbrengsten Premieopbrengsten Omzet facilitair bedrijf Omzet zorgbedrijf Beleggingsopbrengsten (42.840) Totaal opbrengsten Lasten Technische lasten Verkoopkosten Inkoopkosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Totaal lasten Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor rente en belasting (63.319) Rentebaten Rentelasten Saldo rente (1.736) (2.326) Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting (65.645) Belastingen groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (49.423) Resultaat deelnemingen Groepsresultaat na belastingen (48.905) Aandeel derden na belastingen (162) (151) Resultaat na belastingen (49.056) J A A R R E K E N I N G

16 Geconsolideerd kasstroomoverzicht bedragen x Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen (49.056) Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutatie herwaarderingsreserve (37.711) Mutatie ongerealiseerde beleggingsresultaten (17.790) Mutatie overlopende acquisitiekosten (14.728) (32.931) Mutatie verzekeringstechnische voorzieningen Mutatie overige voorzieningen (397) (14.661) Mutaties in werkkapitaal (15.887) Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen Investeringen in vaste activa (11.582) (3.132) Investeringen (en overname) in overige financiële beleggingen ( ) ( ) Desinvesteringen Desinvesteringen in vaste activa Desinvesteringen in overige financiële beleggingen Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten (28.154) (6.597) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie aandelenkapitaal 35 - Mutatie aandeel derden (71) 13 Mutatie agioreserve Mutatie herwaarderingsreserve Mutatie langlopende schulden (775) (7.929) (7.916) Mutatie liquide middelen (5.667) (1.166) Saldo liquide middelen per Saldo liquide middelen per

17 Overzicht van het totaalresultaat geconsolideerd bedragen x Geconsolideerd netto-resultaat na belastingen (49.056) Uitgiften aandelen 35 - Toename / afname Agioreserve Afwaardering / herwaardering materiële vaste activa (138) (2.426) Afwaardering / herwaardering financiële vaste activa (35.285) Cumulatief effect van stelselwijzigingen - (292) Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen (38.003) Aandeel derden (71) (13) Totaalresultaat (87.046) J A A R R E K E N I N G

18 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling bedragen x Algemeen Yarden Holding bv (groep) is op 4 mei 2001 opgericht en houdt zich voornamelijk bezig met de uitoefening van het natura-uitvaartverzekeringsbedrijf, met het verrichten van crematies en begrafenissen en het verzorgen van de bijbehorende diensten. De jaarrekening 2009 is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is opgesteld overeenkomstig de bepaling van artikel 402 Titel 9, BW 2. De jaarrekening 2009 is opgemaakt door de directie op 24 maart De opgemaakte jaarrekening wordt voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 28 april Yarden beoordeelt de solvabiliteit van haar verzekeringsbedrijf op basis van toekomstige kasstromen van beleggingen en verplichtingen, gewaardeerd tegen marktwaarde (nftk en Solvency II). Daarbij rapporteert en bewaakt Yarden de solvabiliteit volgens het geldende financiële toetsingskader van DNB (Solvency I). Op basis van het geldende toetsingkader bedraagt de solvabiliteitsratio (aanwezige solvabiliteit ten opzichte vereiste solvabiliteit) 451% (2008: 487%). In 2009 is toestemming verkregen voor het meetellen van de meerwaarde in de aanwezige solvabiliteit die blijkt uit de toereikendheidstoets. Exclusief deze meerwaarde bedroeg de solvabiliteitsratio eind %. Voor zover voortschrijdende inzichten noodzaakten tot herrubriceringen, zijn de vergelijkbare cijfers aangepast. Deze herrubriceringen hebben geen invloed op het vermogen en het resultaat. De jaarrekening is opgesteld vóór verwerking van de resultaatbestemming. Activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij een andere waarderingsgrondslag is vermeld. Overname en fusie In 2009 heeft Yarden de resterende 34% van de aandelen in Tempero bv overgenomen en daarmee het belang tot 100% uitgebouwd. De resultaten van Tempero bv zijn verantwoord in de geconsolideerde cijfers van Yarden. Tevens heeft Yarden in % van de aandelen overgenomen van EBB Peters bv te Brunssum en is het aandeel in crematorium Haarlem cv en Crematorium Haarlem bv uitgebreid van 25% naar 50%. Immateriële vaste activa Goodwill De goodwill betreft goodwill die van derden is verkregen bij acquisitie van deelnemingen en activa/passiva-transacties. De goodwill is het verschil tussen de overnameprijs en de netto vermogenswaarde van de deelneming of activa/ passiva-transactie op het moment van overname. De goodwill wordt lineair afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur. Duurzame waardeverminderingen worden bij de waardering in aanmerking genomen en direct ten laste van het resultaat gebracht. Materiële vaste activa Gebouwen, terreinen en installaties Op de gebouwen, terreinen en installaties in eigen gebruik wordt niet afgeschreven (behalve erfpacht en columbaria). Alle gebouwen, terreinen en installaties zijn gewaardeerd op actuele waarde (behalve erfpacht en columbaria). Taxaties vinden dusdanig plaats dat in een periode van maximaal vijf jaar alle onroerende zaken worden getaxeerd. De in 2009 uitgevoerde taxaties hebben geresulteerd in een waardevermindering van (2008: 1.604) van de getaxeerde onroerende zaken. De overige taxaties zijn aangepast op basis van de kostprijsontwikkeling, rekening houden met veroudering. Dit heeft geresulteerd in een waardevermeerdering van 418 (2008: 1.769). Indien de taxatiewaarde lager is dan de kostprijs, wordt het verschil ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging, wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. Positieve verschillen tussen actuele waarde en kostprijs worden, onder aftrek van belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve.

19 Andere vaste bedrijfsmiddelen Onder de andere vaste bedrijfsmiddelen zijn inventaris, ICTapparatuur en programmatuur en vervoermiddelen opgenomen. Zij zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met een op de verwachte levensduur gebaseerde lineaire afschrijving. Voor inventaris en vervoermiddelen is de economische levensduur bepaald op vijf jaar, voor ICTapparatuur -en programmatuur op drie jaar. Financiële vaste activa Aandelen en vastrentende fondsen Aandelen in vastgoedfondsen, aandelen in vastrentende fondsen en overige aandelen zijn gewaardeerd tegen marktwaarde. Gerealiseerde winsten en verliezen worden ten gunste of ten laste van het resultaat verwerkt. Per balansdatum ongerealiseerde winsten worden, rekening houdend met belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve. Ongerealiseerde verliezen van individuele fondsen, waarbij de marktwaarde lager is dan de kostprijs, worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. De herwaarderingsreserve heeft geen permanent karakter. Obligaties, hypothecaire leningen en andere leningen De vastrentende waarden zijn gewaardeerd tegen de aflossingswaarde. Agio en disagio worden bij aankopen ook onder de beleggingen opgenomen en over de resterende looptijd geamortiseerd. Gerealiseerde winsten en verliezen worden ten gunste of ten laste van het resultaat verwerkt. Deelnemingen Deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend worden gewaardeerd tegen de laatst bekende netto vermogenswaarde. Overige deelnemingen worden gewaardeerd tegen kostprijs of duurzaam lagere waarde. direct ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. Voor rentederivaten worden gerealiseerde winsten en verliezen ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. Per balansdatum ongerealiseerde winsten worden, rekening houdend met belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve. Ongerealiseerde verliezen worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. De herwaarderingsreserve heeft geen permanent karakter. Belasting latentie De vordering voor belastingen heeft betrekking op de verschillen tussen commerciële en fiscale waardering van activa en passiva, berekend tegen het van toepassing zijnde tarief op het moment van de verwachte belastingbetaling. Bij de bepaling van de latenties is een tarief van 25,5% gehanteerd. Vlottende activa Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen, rekening houdend met een voorziening voor incourantheid. Overlopende acquisitiekosten De overlopende acquisitiekosten bestaan uit de kosten die samenhangen met het sluiten van verzekeringsovereenkomsten waarvoor meerdere jaren premie wordt betaald. Zij worden gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met een lineaire afschrijving over 10 jaar. Als uit de jaarlijkse impairmenttest blijkt dat de geactiveerde acquisitiekosten niet meer kunnen worden gedragen door de toekomstige verwachte opbrengsten, wordt het niet terug te verdienen deel in één keer ten laste van het resultaat gebracht. Derivaten De derivaten bestaan uit valuta-, rente- en overige derivaten. Derivaten worden gewaardeerd tegen reële waarde, te weten de relevante marktnotering of, als die er niet is, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen. Voor valutaderivaten en overige derivaten worden zowel gerealiseerde als ongerealiseerde winsten en verliezen Vorderingen en overlopende activa De vorderingen en overlopende activa worden opgenomen voor het nominale bedrag, verminderd met een voorziening voor dubieuze vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen staan vrij ter beschikking. J A A R R E K E N I N G

20 vervolg Grondslagen van waardering en resultaatbepaling bedragen x Technische voorzieningen Voorziening voor verzekeringsverplichtingen De voorziening wordt berekend als het verschil tussen de contante waarde van de uitvaartverplichtingen en de toekomstige administratiekosten enerzijds en de contante waarde van de batenpremies anderzijds. De batenpremies zijn gelijk aan de netto premies vermeerderd met de in de bruto premies begrepen opslag voor de administratiekosten na afloop van de premiebetaling. De voorziening verzekeringsverplichtingen is gebaseerd op Unisekstafel die wordt afgeleid vanuit de overlevingstafels GBM/GBV , zonder leeftijdsterugstelling. Als regel wordt bij de vaste verzekeringen uitgegaan van een rekenrente van 4% voor verzekeringen die in zijn gegaan vóór het jaar Vanaf ingangsdatum 1 januari 2000 wordt uitgegaan van een rekenrente van 3%. Voor de producten met een overrente (winst-)deling geldt een gelijke rekenrente voor zowel de premiebetalende als premievrije periode, die afhankelijk is van de ingangsdatum: Voor verzekeringen ingegaan voor : Rekenrente = 4% Voor verzekeringen ingegaan vanaf en vóór : Rekenrente = 3% Voor verzekeringen ingegaan vanaf : Rekenrente = 2% De hoogte van de overrentedeling bedraagt over ,6 mln (2008: 2,8 mln). Voor de voorziening verzekeringsverplichtingen is een toereikendheidstoets uitgevoerd. De toetsvoorziening is bepaald op basis van de verwachtingswaarde van de verplichtingen verdisconteerd tegen de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur met een opslag voor de risico s die verbonden zijn aan deze verplichtingen. Daarnaast is rekening gehouden met de optiewaarde van de overrentedeling, overlopende acquisitiekosten, de marktwaarde van de beleggingen en een risicomarge. Als minimumwaarde van de voorziening is de gegarandeerde afkoopwaarde gehanteerd.de hoogte van de toetsvoorziening bedraagt 416 mln (2008: 434 mln). De hoogte van de toetsvoorziening heeft geen aanleiding gegeven tot het hanteren van prudentiële filters. Overige technische voorzieningen Na de conversie van natura pakketverzekeringen naar natura sommenverzekeringen heeft Yarden aan polishouders van de oorspronkelijke natura pakketverzekeringen de mogelijkheid geboden om bij overlijden een beroep te doen op de oorspronkelijke polisvoorwaarden. Binnen de technische voorzieningen is voor deze mogelijkheid een voorziening getroffen. De hoogte van de voorziening bedraagt 21,1 mln (2008: 23,1 mln). De hoogte van de voorziening is bepaald op onder meer de toekomstige uitvaartkosten, inflatie en de overrente. De voorziening is post voor post berekend en contant gemaakt met de rekenrente die ook voor de technische voorzieningen is toegepast. Overige Voorzieningen Voorziening voor belastingen De voorziening voor belastingen heeft betrekking op de verschillen tussen commerciële en fiscale waardering van activa en passiva, berekend tegen het van toepassing zijnde tarief op het moment van de verwachte belastingbetaling. Bij de bepaling van de latentie is een tarief van 25,5% gehanteerd (ultimo 2008: 25,5%). Voorziening voor reorganisatie De voorziening voor reorganisatie heeft betrekking op de afvloeiing van medewerkers. Langlopende schulden Depositoverplichtingen Depositoverplichtingen betreffen stortingen van leden, die bij overlijden in mindering zullen worden gebracht op de kosten van de uitvaart. Deze stortingen worden verhoogd met rentebijschrijvingen. De rentevergoeding wordt jaarlijks vastgesteld. Voor 2009 was deze vergoeding 3,85 procent (2008: 4,01 procent).

21 Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen De resultaten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering. Kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de premies vervallen of de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze te voorzien zijn. Bij het opstellen van de jaarrekening worden schattingen en veronderstellingen gebruikt. Het gebruik van deze schattingen en veronderstellingen is conform Titel 9, BW2. De werkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze veronderstellingen. De risicoparagraaf gaat uitgebreider in op deze risico s. Premieopbrengsten Hieronder wordt verstaan de bruto-premies, koopsommen en de winstdelingskoopsommen die aan de verzekerden in rekening gebracht zijn. Omzet facilitair bedrijf Hieronder worden de vergoedingen verantwoord voor het gebruik van crematoria, uitvaartcentra, opbaarfaciliteiten en begraafplaatsen. Deze diensten worden overwegend in rekening gebracht aan uitvaartondernemingen, waarvan een deel intern bij het zorgbedrijf van Yarden. Omzet zorgbedrijf Hieronder worden de in rekening gebrachte diensten verantwoord voor het verzorgen van uitvaarten aan particulieren en uitvaartverzekeraars. Een deel hiervan wordt betaald vanuit de bij Yarden verzekerde bedragen. Beleggingsopbrengsten Onder de beleggingsopbrengsten worden verantwoord: dividend op aandelen interest obligaties interest op leningen overige rentebaten valutaresultaat resultaat rentederivaten resultaat overige derivaten en financiële instrumenten gerealiseerde resultaten op effecten ongerealiseerde resultaten op effecten opbrengsten direct onroerend goed Technische lasten Onder de technische lasten worden verantwoord: uitkering uit verzekering toevoeging aan technische voorzieningen wijziging overlopende acquisitiekosten rente depositoverplichtingen Verkoopkosten De verkoopkosten betreffen de directe kosten van de verkoopactiviteiten. Tot de verkoopkosten worden eveneens gerekend de magazijnkosten voor gereed product en handelsartikelen en de transportkosten die betrekking hebben op verkooptransacties. Inkoopkosten De inkoopkosten betreffen de directe kosten gerelateerd aan de verkoopactiviteiten. Belastingen Voor het jaar 2009 is er sprake van een fiscale eenheid vennootschapsbelasting voor de Van der Stappen groep en een fiscale eenheid Yarden Holding voor de overige bedrijven. Tempero bv, Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Uitvaartcentrum Zwolle bv, Mortuarium Beheer bv en Crematorium Haarlem bv zijn niet opgenomen in de fiscale eenheid van Yarden Holding. De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare bedragen. Geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn, volgens de methode van de integrale consolidatie, alle maatschappijen begrepen waarin Yarden Holding bv direct of indirect meer dan 50% van het totaal aantal stemmen kan uitbrengen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en die zijn te beschouwen als groepsmaatschappijen. De deelnemingen waarover alleen gezamenlijk met derden de zeggenschap wordt uitgeoefend worden proportioneel geconsolideerd. Stelselwijziging In 2010 is de bepaling van de pensioenlast gewijzigd. Voorheen werden de pensioenlasten weergegeven op basis van de waarderingsmethode volgens RJ Hierbij dienden ook de toekomstig verwachte pensioenbaten en -lasten te worden betrokken. J A A R R E K E N I N G

22

23 Overige toelichting geconsolideerd Vanaf 2009 wordt de pensioenlast bepaald door de premie zoals die door de verzekeraar is berekend over het boekjaar. De vergelijkbare cijfers van het voorgaande jaar zijn aangepast aan de nieuwe bepaling. Door deze stelselwijziging is de pensioenlast voor 2008 met 292 aangepast t.o.v. de voorgaande jaarrekening. Door de stelselwijziging is de algemene reserve per 1 januari 2008 verlaagd met een bedrag van Het totale effect kan als volgt worden weergegeven: 2008 voor stelselwijziging stelselwijziging herrubricering 2008 na stelselwijziging Activa Financiële vaste activa Vorderingen en overlopende activa (4.547) (489) Passiva Groepsvermogen (6.171) Kortlopende schulden Winst- en verliesrekening Personeelskosten (292) Lijst van kapitaalbelangen De kapitaalbelangen kunnen worden verdeeld naar groepsmaatschappijen en deelnemingen. De groepsmaatschappijen betreffen op 31 december 2009 de volgende rechtspersonen (tenzij anders vermeld betreft het een 100% belang): Yarden Uitvaartverzekeringen nv, Almere Yarden Depositofonds bv, Almere Yarden Vastgoed bv, Almere Yarden Uitvaartfaciliteiten bv, Almere Yarden Uitvaartzorg bv, Almere Yarden Franchise bv, Almere Tempero bv, Rotterdam h. Peters Eerste Brunssumse Begrafenisonderneming bv, Brunssum Van der Stappen Uitvaartverzorging bv, Geldrop (75%) Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Almere (50%) uitvaartcentrum Zwolle bv, Zwolle (50%) Crematorium Haarlem bv, Haarlem (50%) Crematorium Haarlem cv, Haarlem (50%) De deelnemingen betreffen de volgende vennootschappen: Mortuarium Beheer bv, Oosterbeek (25%) Yarden Holding bv te Almere staat aan het hoofd van de groep en consolideert de financiële gegevens van Yarden Holding bv in haar geconsolideerde jaarrekening. In de geconsolideerde jaarrekening 2009 zijn activa, passiva en resultaten van alle groepsmaatschappijen (proportioneel) geconsolideerd opgenomen, rekening houdend met eliminaties van onderlinge verhoudingen, met uitzondering van: Crematorium Haarlem bv, Haarlem (50%) vanwege uitbreiding belang ultimo 2009 Crematorium Haarlem cv, Haarlem (50%) vanwege uitbreiding belang ultimo 2009 h. Peters Eerste Brunssumse Begrafenisonderneming bv, Brunssum (100%) vanwege aankoop belang ultimo 2009 Mortuarium Beheer bv, Oosterbeek (25%). Flevo Uitvaartfaciliteiten bv en Uitvaartcentrum Zwolle bv zijn proportioneel geconsolideerd. Personeelsleden Het aantal personeelsleden in fte bedraagt ultimo (2008: 593). Het totaal aantal personeelsleden bedroeg eind 2009: 820 (2008: 920). J A A R R E K E N I N G

24 Risicoparagraaf Risicobeheer algemeen De risicobeheersingstructuur van Yarden wordt deels bepaald door de toezichthouders in de verzekeringsbranche. De directie van Yarden hecht het allergrootste belang aan een adequate financiering van de gedane toezeggingen aan polishouders die zijn verzekerd bij Yarden. Om deze reden ziet de directie het als essentiële taak om de risico s voor de solvabiliteit te bewaken. Yarden hanteert een integrale risicobenadering, gebaseerd op COSO Enterprise Risk Management (COSO). Centraal in deze methode staat de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement voor de analyse van risico s, het treffen van maatregelen om het gewenste risiconiveau te bereiken en het toezicht op de naleving van de beschreven maatregelen. Periodiek (iedere 3 tot 5 jaar) vindt een Asset Liability Management studie (ALM-studie) plaats, die de mogelijke ontwikkelingen van beleggingen en verplichtingen analyseert. Op grond hiervan wordt een langjarige beleggingsmix bepaald. Deze beleggingsmix is onderdeel van het beleggingsbeleid en is vastgelegd in een beleggingsbeleidsplan. In 2009 is een nieuwe ALM-studie uitgevoerd, die zal worden toegepast op de beleggingsmix vanaf Yarden heeft het beheer over haar beleggingen in handen gegeven van Mn Services als fiduciair beheerder. Dit fiduciair vermogensbeheer bestaat uit de ontwikkeling en de uitvoering van het beleggingsbeleid, het beheer en beleggen van vermogen, administratie, bewaring, (wettelijke) verslaglegging, performancemeting en risicomanagement. Onderdeel van dit risicomanagement is het bewaken van specifieke beleggingsrisico s zoals krediet-, markt- en niet-financiële risico s. De opdracht aan de fiduciair beheerder is vastgelegd in een schriftelijk mandaat. De uitvoering van het beleid en het risicomanagement vindt plaats na advies van de Beleggingscommissie van Yarden (bestaande uit o.a. extern deskundige adviseurs) en de fiduciair beheerder. Hierover wordt periodiek verslag gedaan aan het Audit Committee. De combinatie van uitvaartverzekeringen en uitvaartverzorging betekent voor Yarden een combinatie van risico s die tegengesteld zijn. Als mensen langer blijven leven dan statistisch wordt verwacht betekent dit enerzijds dat er minder uitvaarten zullen worden verzorgd en dus een negatief ondernemingsrisico, maar anderzijds dat polissen later tot uitkering komen dan verwacht en dus een positief ondernemingsrisico. Solvabiliteit De beleggingen zijn gevoelig voor volatiliteit op de aandelenbeurzen en veranderingen in de rentetermijnstructuur. De verplichtingen zijn met name gevoelig voor veranderingen in de rentetermijnstructuur. Yarden bewaakt deze risico s, en daarmee de solvabiliteit, door middel van het bewaken van de totale asset-mix en het afstemmen van kasstroomprofielen van beleggingen en verplichtingen in de tijd. Waar nodig wordt het beleggingsbeleid daarop afgestemd. Hierdoor verwacht de directie boven het gewenste en vereiste vermogensniveau te blijven. De solvabiliteit wordt gemeten en bewaakt binnen de kaders van Solvency I en op basis van marktwaarde. Yarden heeft begin 2009 deelgenomen aan de stresstests voor het verzekeringsbedrijf die DNB initieerde. Naar aanleiding van de resultaten uit deze stresstests heeft Yarden op 27 mei 2009 een herstelplan ingediend bij DNB. De belangrijkste herstelmaatregel daarin was het meetellen van de meerwaarde zoals die blijkt uit de toereikendheidstoets. Op 15 juni 2009 kreeg Yarden van DNB toestemming voor het meetellen van deze meerwaarde in de solvabiliteit. Vanaf die toestemmingsdatum presenteert Yarden haar solvabiliteit inclusief de meerwaarde. Op basis van het geldende toetsingskader bedraagt de solvabiliteitsratio (aanwezige solvabiliteit ten opzichte van de vereiste solvabiliteit) inclusief de meerwaarde 451% (2008: 487%). De Solvabiliteitstoets ultimo 2009 is op Solvency II normen gebaseerd. Met behulp van de aanvullende inzichten van Solvency II zal ook het algehele risicobeheer wijzigen. De risicobeheersende maatregelen zullen meer gericht zijn op de vereiste solvabiliteit onder Solvency II. Marktrisico Het marktrisico betreft voor Yarden hoofdzakelijk het risico van prijsontwikkeling van effecten posities. Het beleid ten aanzien van marktrisico is gebaseerd op de ALM-studie. De strategische asset-allocatie vindt hierbij plaats op basis van een optimale verhouding op lange termijn tussen risico en rendement. Door diversiteit in de portefeuille aan te brengen is het risico op concentratie en correlatie beperkt tot de gewenste niveaus.

25 Er zijn geen afgeleide instrumenten (behalve valutahedges, zie Valutarisico) ingezet om bij een terugval van de beurskoersen de verliezen te beperken. Vanwege de stabiele, licht oplopende sterfte- en crematiecijfers wordt het marktrisico van de dienstverlening van Yarden op dit gebied laag ingeschat. Valutarisico Yarden heeft er voor gekozen om het valutarisico grotendeels af te dekken. De belangrijkste vreemde valuta in de beleggingsportefeuille (USD, GBP en JPY) worden afgedekt. Op 31 december 2009 had Yarden volgende posities (x 1.000): Valuta Actief positie Passief positie Gesaldeerd Contractgrootte afdekkingsinstrument Bedrag waarover risico wordt gelopen CHF 0 0 DKK NOK SEK GBP USD JPY Totaal valuta Renterisico Het renterisico is in belangrijke mate afgedekt door de keuze voor een, op de AML-studie gebaseerde, strategische duration matching tussen de beleggingen en verplichtingen. Er wordt voor circa 50% belegd in langjarige vastrentende waarden, waardoor de duration en daarmee de prijsvolatiliteit vrij hoog is. De posities in deze vastrentende waarden zijn nagenoeg geheel ingegeven om kasstromen van beleggingen en verzekeringen op elkaar af te stemmen. Per kwartaal wordt gekeken of de afwijkende gevoeligheid van de beleggingen ten opzichte van de verplichtingen als gevolg van de rentestand bijstelling van de duration van de beleggingen vereist. De verzekeringsportefeuille heeft een modified duration van circa 29 jaar Van de vastrentende waarden is daarom een groot deel belegd in langjarige vastrentende waarden met een modified duration van circa 21 jaar. De totale beleggingen hebben een modified duration van circa elf jaar. Kredietrisico Het kredietrisico van de beleggingen is afgedekt door te beleggen in kredietwaardige vastrentende waarden. Er is slechts een klein deel belegd in minder kredietwaardige markten (lager dan een A-status). Er zijn geen afgeleide instrumenten ingezet voor verdere afdekking van het kredietrisico van beleggingen. Ultimo 2009 waren de vastrentende waarden als volgt verdeeld: Rating beleggingen Percentage AAA 27,04% AA 4,82% A 54,59% BBB 11,22% BB 1,77% B 0,42% CCC of lager 0,14% Totaal 100,00% J A A R R E K E N I N G