Titel: Rapportcode: w Datum: 29 maart 2006

Transcriptie

1 Titel: Vervangbaarheid van oplosmiddelhoudende contactlijmen door watergedragen Rapportcode: w Datum: 29 maart 06

2 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 2/25 Het Cambium SHR Hout Research Nieuwe Kanaal 9b Postbus AL Wageningen Dit rapport heeft 25 genummerde bladen. Het is eigendom van de opdrachtgever, die gerechtigd is dit rapport integraal te publiceren. Gedeeltelijke publicatie, ook door de eigenaar, is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van SHR Hout Research. Tel: Fax: Opdrachtgever: BBC arboconvenant meubelindustrie p/a Postbus AC HEEMSTEDE Bijlage: Projectnummer: Auteurs: S.J. van Etten Projectleider ing. B. van de Velde Trefwoorden: BBC arboconvenant meubelindustrie, watergedragen, oplosmiddelhoudend, contactlijmen, treksterkte, temperatuurbestendigheid, vochtbestendigheid, HPL, triplex, MDF.

3 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 3/25 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Beproevingsprogramma Inventarisatie Deelnemers Materiaal en methode Materiaal Methode Beoordeling van de applicatie van het lijmsysteem Kwaliteit van de verlijming van HPL op een vlakke ondergrond Gebruikte apparatuur Periode onderzoek Resultaten Applicatie van de lijmsystemen Kwaliteit van de verlijming van HPL op een vlakke ondergrond Discussie Applicatie van de lijmsystemen Eigenschappen van de contactlijmen Conclusies Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

4 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 4/25 1 Inleiding Van het BBC arboconvenant meubelindustrie is de opdracht ontvangen om een onderzoek uit te voeren naar de vervangbaarheid van oplosmiddelhoudende contactlijmen door watergedragen. Aanleiding voor het onderzoek is het ARBO Convenant Meubelindustrie waarin het terugdringen van de blootstelling aan vluchtige organische stoffen (VOS) als een van de doelstellingen is geformuleerd. Uit ruim 180 door SHR Hout research uitgevoerde VOS-scans blijkt dat een groot aantal werknemers blootstaat aan oplosmiddelen uit oplosmiddelhoudende contactlijmen voor het verlijmen van harde substraten. Deze contactlijmen worden hoofdzakelijk toegepast voor het verlijmen van HPL (High Pressure Laminate) op plaatmateriaal. Deze toepassing komt vooral voor bij interieurbouwbedrijven. De verwerkingsduur van deze lijmen is sterk wisselend per bedrijf, echter gemiddeld een aantal uren per werknemer per week. Een toenemend aantal bedrijven maakt gebruik van een centrale verwerkingsplek met een afzuigwand. Aan de andere kant gebruiken nog steeds veel bedrijven deze lijmen zonder afzuiging en zonder gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Hierdoor is de kans op VOS-blootstelling relatief hoog. Om te beoordelen of watergedragen contactlijmen, zowel op het gebied van de eigenschappen als op het gebied van applicatiegemak, een alternatief zijn voor de tot dusver veel toegepaste oplosmiddelhoudende contactlijmen is er een laboratoriumonderzoek uitgevoerd. 2 Beproevingsprogramma 2.1 Inventarisatie Voorafgaand aan het onderzoek is het beproevingsprogramma ter commentaar en aanvulling toegestuurd aan diverse leveranciers van contactlijmen en een aantal interieurbouwers. Dit heeft geleid tot één enkele aanvulling op het programma. Op verzoek van een lijmfabrikant is een test opgenomen waarbij de applicatie van het lijmsysteem plaatsvindt bij een relatief koud en vochtig klimaat. Het gaat hierbij om omstandigheden welke in een normale productieomgeving in de interieurbouw nog toelaatbaar zijn. 2.2 Deelnemers Nadat het definitieve beproevingsprogramma is opgesteld, is dit toegestuurd aan diverse leveranciers van contactlijmen. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een onderzoek aan 6 watergedragen contactlijmen. Als referentie zijn ook 2 oplosmiddelhoudende contactlijmen in het onderzoek opgenomen.

5 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 5/25 3 Materiaal en methode 3.1 Materiaal Door de verschillende leveranciers van contactlijmen en één interieurbouwer zijn in totaal 6 watergedragen contactlijmen en 2 oplosmiddelhoudende contactlijmen aangeleverd. De applicatie van de contactlijmen is in het laboratorium van SHR uitgevoerd door de leverancier zelf. Bij één van de lijmsystemen heeft SHR de applicatie uitgevoerd. De spuitapparatuur voor de applicatie van dat lijmsysteem was afkomstig van één van de, in het onderzoek betrokken, interieurbouwers. Ook de methode van applicatie heeft plaatsgevonden in overleg met deze partij. Overige materialen: HPL, type Thermopal U002 (wit buetten), 0,8 mm dik. MDF, type Medite V, 12 mm dik. Gebogen triplex, 18 mm dik en een diameter van 0, 340 en 500 mm vervaardigd door Vermeer B.V. 3.2 Methode Het onderzoek is opgebouwd uit de volgende onderdelen: Beoordeling van de applicatie van het lijmsysteem. Kwaliteit van de verlijming van HPL op een vlakke ondergrond van MDF. Kwaliteit van de verlijming van HPL op een gebogen ondergrond van triplex Beoordeling van de applicatie van het lijmsysteem. Om te beoordelen of de omschakeling van oplosmiddelhoudende contactlijmen naar watergedragen contactlijmen voor de interieurbouwer ook gevolgen heeft in de verwerking van de lijm, is er een beoordeling uitgevoerd naar de applicatie. In deze beoordeling is een vergelijking gemaakt van de methoden van aanbrengen van de lijmen en de afdamptijden (de droogtijd van de lijm die noodzakelijk is voordat de te verlijmen delen op elkaar worden aangebracht). De applicatie heeft plaatsgevonden bij twee verschillende klimaten.

6 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 6/ Kwaliteit van de verlijming van HPL op een vlakke ondergrond. Op een MDF ondergrond is een HPL verlijmd waarna de volgende eigenschappen van de verlijming is bepaald: Initiële sterkte. Eindsterkte. Temperatuursbestendigheid. Vochtbestendigheid. Vervaardiging van de proefstukken Op twee vlakke MDF delen met een afmeting van 150 x 750 x 12 mm (b x l x d) is een 0,8 mm dik HPL verlijmd volgens de methode zoals voorgeschreven door de lijmleverancier. De verlijmde delen zijn gedurende een periode van minimaal 7 dagen opgeslagen bij een klimaat met een temperatuur van ± 2 C en een relatieve luchtvochtigheid van 65 ± 5% om de lijm verder te laten uitharden. Na uitharding van de lijm zijn de delen opgezaagd in proefstukken van 50 x 50 mm (l x b). Om de proefstukken op trek te kunnen belasten is aan beide zijde van de proefstukken een metalen drager verlijmd met een 2 componenten PU-lijm zoals weergegeven in onderstaand figuur. Figuur 1: opbouw proefstuk treksterkte metalen drager HPL MDF Voor de bepaling van de initiële sterkte zijn MDF en HPL delen met een afmeting van 50 x 50 mm (l x b) als eerste op de metalen drager verlijmt. Vervolgens heeft de applicatie van de te beproeven contactlijm plaatsgevonden waarna de proefstukken direct volgens de hieronder omschreven methode zijn beproefd op treksterkte.

7 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 7/25 Beproeving van de proefstukken Voorafgaand aan de bepaling van de treksterkte zijn, per beproeving, 5 proefstukken op één van de volgende wijzen voorbehandeld: Initiële sterkte; na verstrijken van de afdamptijd is het ingelijmde HPL op het ingelijmde MDF aangebracht en stevig aangedrukt. De treksterkte is vervolgens binnen ca. 1 minuut bepaald. Eindsterkte; na de omschreven uithardingsperiode van 7 dagen in een standaard klimaat is van de proefstukken de treksterkte bepaald. Temperatuurbestendigheid; na de omschreven uithardingsperiode van 7 dagen in een standaard klimaat, zijn de proefstukken gedurende 4 uur in een oven geplaatst van 80 C. De treksterkte is bepaald direct nadat een proefstuk uit de oven is gehaald. Vochtbestendigheid; na de omschreven uithardingsperiode van 7 dagen in een standaard klimaat zijn de proefstukken gedurende 7 dagen in een klimaatkast geplaatst met een temperatuur van ± 1 C en een relatieve luchtvochtigheid van 90 ± 3%. De treksterkte is bepaald direct nadat de proefstukken uit de klimaatkast zijn gehaald. De bepaling van de treksterkte van de verlijming heeft plaatsgevonden met behulp van een universele druk- en trekbank. Hiervoor zijn de proefstukken in een hulpstuk geplaatst zoals is weergegeven in onderstaand figuur. Figuur 2: testwijze treksterkte F Proefstuk met metalen drager Hulpstuk universele druk en trekbank F De bepaling van de treksterkte heeft plaatsgevonden met een beproevingssnelheid van 3 mm/min. Na beproeving van de proefstukken is het breukbeeld bepaald.

8 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 8/ Kwaliteit van de verlijming van HPL op een gebogen ondergrond van triplex. Op een ondergrond van gebogen triplex met verschillende diameters is een HPL verlijmd. De verlijming vond plaats bij twee verschillende klimaten. Na verlijming vindt een temperatuur of vochtbelasting plaats waarbij de verlijmde HPL op onthechting wordt beoordeeld. Vervaardiging proefstukken Op een ondergrond van gebogen triplex met een dikte van 18 mm, een diameter van ca. 0, 340 of 500 mm en een lengte van 650 mm is een HPL met de te onderzoeken contactlijm verlijmd. De applicatie van de lijm en het aanbrengen van de HPL heeft plaatsgevonden volgens de methode zoals omschreven door de lijmleverancier en is uitgevoerd bij de volgende twee klimaten: Een temperatuur van ± 2 C en relatieve luchtvochtigheid van 50 ± 5%. Een temperatuur van 15 ± 2 C en relatieve luchtvochtigheid van 85 ± 5%. Per klimaat en diameter is één deel verlijmd. De verlijmde delen zijn gedurende een periode van minimaal 7 dagen opgeslagen bij het klimaat waarbij ook de applicatie heeft plaatsgevonden om de lijm verder te laten uitharden. Na uitharding van de lijm zijn de delen opgezaagd in proefstukken met een lengte van 95 mm zoals is weergegeven in onderstaand figuur. Figuur 3: opbouw proefstukken gebogen triplex A Triplex HPL zaagsnede A Bovenaanzicht gebogen delen Doorsnede A A

9 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 9/25 Beproeving van de proefstukken Na vervaardiging van de proefstukken zijn per applicatie klimaat en diameter twee proefstukken belast bij één van de volgende klimaten: Een stijgende temperatuur belasting; de proefstukken zijn gedurende 4 uur in een oven geplaatst met een temperatuur van achtereenvolgens 40,, 80, 110 en 140 C. Na iedere temperatuurbelasting zijn de proefstukken gedurende uur bij een temperatuur van C geplaatst voordat deze opnieuw in de oven, bij een hogere temperatuur, zijn belast. Een stijgende vochtbelasting; de proefstukken zijn gedurende 1 week in en klimaatkast geplaatst met een temperatuur van ± 2 C en een relatieve luchtvochtigheid van 90 ± 5% gevolgd door 1 week dompelen in water van C. Direct na de applicatie en na iedere periode in de oven of klimaatkast en dompelbad zijn de proefstukken beoordeeld op de onthechting van het HPL van de triplex ondergrond. 3.3 Gebruikte apparatuur Universele trek- en drukbank (SHR nummer 5) Klimaatkast (SHR nummer 173 A) Oven (SHR nummer 0) Schuifmaat (SHR nummer 297) Klimaatkamers 3.4 Periode onderzoek Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode van 21 november 05 tot 16 februari 06

10 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 10/25 4 Resultaten 4.1 Applicatie van de lijmsystemen In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de verschillende applicatieparameters. Productcode Type contactlijm Applicatie methode Afdamptijd C en 50 % RV [min] 15 C en 85 % RV [min] 1 watergedragen roller 25 ¹ ² 2 watergedragen (2k)³ roller oplosmiddelhoudend spuit watergedragen roller 41 5 watergedragen spuit watergedragen roller 38 7 oplosmiddelhoudend spuit watergedragen spuit 30 ¹ Afdamptijd van de lijm op het HPL was 25 minuten en op het triplex en MDF 8 minuten. ² Afdamptijd van de lijm op het HPL was minuten en op het triplex en MDF 23 minuten. ³ 2-componenten contactlijm. Tabel 1: applicatie parameters 4.2 Kwaliteit van de verlijming van HPL op een vlakke ondergrond In bijlage 1 staan de resultaten van de bepaling van de treksterkte van de verlijming onder verschillende omstandigheden. In onderstaande grafiek is een overzicht weergegeven van deze resultaten. De producten nummer 3 en nummer 7 zijn oplosmiddelhoudend. De overige producten zijn watergedragen contactlijmen.

11 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 11/25 Figuur 4: resultaten treksterkte Treksterkte (N/mm²) 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 Treksterkte contactlijmen product aanvangshechting eindsterkte bij 80 C bij 90% RV 4.3 Kwaliteit van de verlijming van HPL op een gebogen ondergrond van triplex In bijlage 5 en 6 zijn de resultaten weergegeven van de beoordeling op delaminatie van het HPL van de triplex ondergrond bij een toename van de temperatuur en een vochtbelasting. Samenvattend kan worden gesteld dat het volgende is geconstateerd: Temperatuurbestendigheid Bij alle contactlijmen (watergedragen en oplosmiddelhoudend) is bij de proefstukken met een grote diameter (Ø 500 mm) sprake van delaminatie bij een temperatuur van C. Naarmate de diameter van de proefstukken verkleind is er bij alle contactlijmen sprake van een toename in delaminatie (bij een gelijkblijvende temperatuur). Naarmate de diameter van de proefstukken verkleint treedt er bij alle contactlijmen bij een lagere temperatuur delaminatie op. Bij de applicatie van de lijm bij een vochtig klimaat treedt over het algemeen eerder delaminatie op dan bij de verlijming bij een standaard klimaat. Bij de watergedragen contactlijm nummer 1 trad bij de proefstukken met een kleine diameter, verlijmd bij een vochtig klimaat, direct na applicatie delaminatie op.

12 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 12/25 Vochtbestendigheid Bij alle contactlijmen (watergedragen en oplosmiddelhoudend) is bij de proefstukken met een grote diameter (Ø 500 mm) en verlijmd in een standaard klimaat, in geen enkel geval sprake van delaminatie als gevolg van de langdurige vochtbelasting. Bij de proefstukken met een middelgrote en kleine diameter is er bij de verlijming in een standaard klimaat, alleen bij de watergedragen contactlijm nummer 1 sprake van een geringe mate van delaminatie. Indien de applicatie van de lijm heeft plaatsgevonden bij een vochtig klimaat dan is er bij de watergedragen contactlijmen nummer 2 en nummer 4 sprake van het optreden van enige delaminatie. Bij de watergedragen contactlijm nummer 1 trad bij de proefstukken met een kleine diameter, verlijmd bij een vochtig klimaat, direct na applicatie delaminatie op. 5 Discussie 5.1 Applicatie van de lijmsystemen Bij een vergelijk van de applicatieparameters van watergedragen contactlijmen met die van oplosmiddelhoudende contactlijmen, blijkt dat er sprake is van grote verschillen in de afdamptijd, (de droogtijd van de lijm die noodzakelijk is voordat de te verlijmen delen op elkaar kunnen aangebracht). De afdamptijd bij de onderzochte watergedragen contactlijmen ligt bij een standaard klimaat ( C en 85 RV) tussen de en 45 minuten. De afdamptijd van oplosmiddelhoudende contactlijmen ligt tussen de 5 en15 minuten. Indien de applicatie plaatsvindt bij een vochtig klimaat (15 C en 85% RV) dan neemt de afdamptijd bij watergedragen contactlijmen verder toe naar 30 tot 77 minuten. Bij oplosmiddelhoudende contactlijmen blijft deze vrijwel gelijk. Hieruit kan worden geconcludeerd dat een omschakeling van oplosmiddelhoudende contactlijmen naar watergedragen contactlijmen over het algemeen leidt tot meer dan een verdubbeling van de afdamptijd bij een standaard klimaat en een verviervoudiging bij een vochtig klimaat. Indien er in de interieurbouw met deze langere afdamptijd rekening wordt gehouden (door bijvoorbeeld meerdere delen achter elkaar in te lijmen voordat men overgaat tot het op elkaar aanbrengen van de ingelijmde delen) dan hoeft dit niet direct te leiden tot een lagere productiedoorloop. In een dergelijk geval is het wel van belang dat de ruimte waar wordt gelijmd stofvrij wordt gehouden om vervuiling van het ingelijmde vlak te voorkomen. Dit laatste is mogelijk in de praktijk vaak moeilijk realiseerbaar. Ten aanzien van de applicatiemethode kan worden geconcludeerd dat watergedragen contactlijmen kunnen worden opgebracht met een roller, lijmkam of spuit. Bij het verspuiten van watergedragen contactlijm dient echter rekening te worden gehouden met het gebruik van RVS materialen om roest

13 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 13/25 te voorkomen. Ook het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen om het inademen van lijmdeeltjes te voorkomen is noodzakelijk.

14 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 14/ Eigenschappen van de contactlijmen In onderstaande tabel is een vergelijk weergegeven van de eigenschappen (bepaald op de vlakke proefstukken van HPL verlijmd op MDF) van de watergedragen contactlijmen met de oplosmiddelhoudende contactlijm product 7 (oplosmiddelhoudende contactlijm met de laagste waarde). In de tabel is de volgende waardering geven: - Treksterkte is meer dan 0,05 N/mm² lager dan het gemiddelde van product 7. +/- Treksterkte ligt tussen de 0,05 N/mm² hoger en lager dan het gemiddelde van product 7. + Treksterkte is meer dan 0,05 N/mm² hoger ligt dan het gemiddelde van product 7. product aanvangshechting eindsterkte temperatuurbestendigheid vochtbestendighei d / / / / Tabel 2: vergelijk van eigenschappen watergedragen contactlijmen met oplosmiddelhoudende contactlijmen Op basis van dit vergelijk kan worden geconcludeerd dat de watergedragen contactlijm nummer 5, ten aanzien van de eigenschappen bepaald op de vlakke proefstukken verlijmd op MDF, minimaal gelijkwaardig is aan de eigenschappen van oplosmiddelhoudende contactlijmen. De beproeving van de verlijming van HPL op een gebogen ondergrond van triplex, is een beproeving waarbij de verlijming op een praktijkgerichte wijze wordt belast. Zoals blijkt uit de resultaten, is bij een temperatuur van C bij alle contactlijmen (watergedragen en oplosmiddelhoudend) sprake van delaminatie. In de praktijk kan achter glas bij een donker gekleurd oppervlak een temperatuur van C snel worden bereikt. Naarmate de diameter van de proefstukken kleiner is of de applicatie plaatsvindt bij een vochtig klimaat neemt de kans en mate van delaminatie bij alle producten toe. Bij vrijwel alle watergedragen contactlijmen is ten aanzien van de temperatuurbestendigheid op een gebogen triplex ondergrond, sprake van een gelijkwaardigheid ten opzichte van de oplosmiddelhoudende contactlijmen. Een uitzondering hierop is de watergedragen contactlijm

15 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 15/25 nummer 1. Bij dit product is bij de kleinste diameter direct sprake van delaminatie bij een applicatie in een vochtig klimaat. Uit de resultaten van het onderzoek naar de vochtbestendigheid van de verlijming van HPL op een gebogen ondergrond van triplex blijkt dat de meeste watergedragen en oplosmiddelhoudende contactlijmen een goede weerstand tegen vochtbelasting hebben. Desondanks treedt bij de watergedragen contactlijmen nummer 1, 2 en 4 in meer of mindere mate delaminatie op wanneer de grote van de diameter van het gebogen triplex afneemt en/of de applicatie plaatsvindt bij een vochtig klimaat. De resultaten worden in zekere mate beïnvloed door de wijze van applicatie. Met name de afdamptijd is van invloed op de aanvangshechting en de eindsterkte. In de regel kan men stellen dat een langere afdamptijd (tot een zeker maximum) leidt tot een hogere aanvangshechting en een lagere eindsterkte. Een korte afdamptijd zal resulteren in het tegenovergestelde.

16 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 16/25 6 Conclusies Uit de resultaten van het onderzoek naar de verlijming van HPL op een gebogen triplex ondergrond kan worden geconcludeerd dat bij een verlijming met de watergedragen contactlijmen 5, 6 en 8, net als bij de verlijmingen met oplosmiddelhoudende contactlijmen (bij een goede applicatie) er geen sprake zal zijn van schade in de praktijk. Indien echter de resultaten van de treksterkte van de verlijming van HPL op een vlakke MDF ondergrond van de watergedragen contactlijmen worden vergeleken met die van de oplosmiddelhoudende contactlijmen dan kan worden geconcludeerd dat de eigenschappen van alleen de watergedragen contactlijm nummer 5 gelijkwaardig of beter zijn. Op basis van deze resultaten kan dan ook worden gesteld dat ten aanzien van de technische eigenschappen alleen de watergedragen contactlijm nummer: Technocol met spuitapplicatie(!) van Frencken Fabrieken B.V. als gelijkwaardig aan oplosmiddelhoudende contactlijmen kan worden beschouwd. De watergedragen contactlijmen nummer 1 en 6 presteren alleen voor de aanvangshechting slechter dan oplosmiddelhoudende contactlijmen. De overige eigenschappen van deze producten zijn gelijkwaardig of beter dan oplosmiddelhoudende contactlijmen. Ten aanzien van de afdamptijd van de contactlijmen kan worden geconcludeerd dat deze bij watergedragen contactlijmen sterk afwijkt ten opzichte van die van de oplosmiddelhoudende contactlijmen. In het geval van een standaard klimaat is er over het algemeen sprake van een verdubbeling van deze afdamptijd en bij een vocht klimaat zelfs een viervoudiging. Het omschakelen van een oplosmiddelhoudende contactlijm naar een watergedragen contactlijm zonder dat er sprake is van een productievertraging is dan ook alleen mogelijk wanneer men de werkwijze aanpast.

17 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 17/25 Bijlage 1 Aanvangshechting bij vlakke verlijming van HPL op MDF Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 1 (watergedragen) ,01 lijm ,05 lijm ,05 lijm ,02 lijm ,07 lijm Mean 0,05 Stdev 0,02 VC (%) 38 Contactlijm 2 (watergedragen) ,17 lijm ,17 lijm ,16 lijm ,14 lijm ,12 lijm Mean 0,15 Stdev 0,02 VC (%) 15 Contactlijm 3 (oplosmiddelhoudend) ,31 lijm ,40 lijm ,41 lijm ,37 lijm ,34 lijm Mean 0,36 Stdev 0,04 VC (%) 11 Contactlijm 4 (watergedragen) , lijm ,26 lijm ,30 lijm ,30 lijm ,31 lijm Mean 0,28 Stdev 0,05 VC (%) 16

18 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 18/25 Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 5 (watergedragen) ,26 lijm ,29 lijm ,28 lijm ,30 lijm ,35 lijm Mean 0,30 Stdev 0,03 VC (%) 11 Contactlijm 6 (watergedragen) ,12 lijm ,15 lijm ,19 lijm ,17 lijm ,10 lijm Mean 0,15 Stdev 0,04 VC (%) 24 Contactlijm 7 (oplosmiddelhoudend) ,14 lijm ,25 lijm/hout ,23 lijm/hout ,23 lijm/hout ,27 lijm/hout Mean 0,22 Stdev 0,06 VC (%) 27 Contactlijm 8 (watergedragen) , lijm ,15 lijm ,14 lijm ,17 lijm ,14 lijm Mean 0,16 Stdev 0,03 VC (%) 16

19 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 19/25 Bijlage 2 Eindsterkte bij vlakke verlijming van HPL op MDF Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 1 (watergedragen) ,67 MDF ,59 MDF ,69 MDF ,70 MDF Mean 0,66 Stdev 0,05 VC (%) 8 Contactlijm 2 (watergedragen) ,32 lijm ,34 lijm ,34 lijm ,36 lijm ,32 lijm Mean 0,34 Stdev 0,02 VC (%) 5 Contactlijm 3 (oplosmiddelhoudend) ,77 MDF ,78 MDF ,68 MDF ,67 MDF ,77 MDF Mean 0,73 Stdev 0,06 VC (%) 8 Contactlijm 4 (watergedragen) ,22 lijm ,26 lijm ,25 lijm ,30 lijm ,27 lijm Mean 0,26 Stdev 0,03 VC (%) 10

20 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: /25 Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 5 (watergedragen) ,51 MDF ,61 MDF ,64 MDF ,65 MDF ,56 MDF Mean 0,59 Stdev 0,06 VC (%) 10 Contactlijm 6 (watergedragen) ,75 MDF ,47 MDF ,67 lijm ,52 lijm ,62 lijm Mean 0, Stdev 0,11 VC (%) 18 Contactlijm 7 (oplosmiddelhoudend) ,43 MDF ,46 lijm ,55 MDF ,41 MDF Mean 0,46 Stdev 0,06 VC (%) 14 Contactlijm 8 (watergedragen) ,24 lijm ,22 lijm ,26 lijm ,24 lijm ,21 lijm Mean 0,23 Stdev 0,02 VC (%) 8

21 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 21/25 Bijlage 3 temperatuurbestendigheid bij vlakke verlijming van HPL op MDF Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 1 (watergedragen) , lijm ,16 lijm ,17 HPL/metaal* ,14 HPL/metaal* ,13 HPL/metaal* Mean 0,15 Stdev 0,02 VC (%) 12 Contactlijm 2 (watergedragen) ,07 lijm ,05 lijm ,05 lijm ,07 lijm ,05 lijm Mean 0,06 Stdev 0,01 VC (%) 12 Contactlijm 3 (oplosmiddelhoudend) ,13 lijm ,10 lijm ,10 lijm ,16 lijm ,16 lijm Mean 0,13 Stdev 0,03 VC (%) 22 Contactlijm 4 (watergedragen) ,05 lijm ,04 lijm ,04 lijm ,04 lijm ,04 lijm Mean 0,04 Stdev 0,01 VC (%) 14 * breuk tussen HPL en metalen hulpstuk voor uitvoer van beproeving

22 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 22/25 Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 5 (watergedragen) ,08 lijm ,07 lijm ,08 lijm ,04 lijm ,08 lijm Mean 0,07 Stdev 0,02 VC (%) 25 Contactlijm 6 (watergedragen) ,03 lijm ,03 lijm ,04 lijm ,03 lijm ,03 lijm Mean 0,03 Stdev 0,00 VC (%) 12 Contactlijm 7 (oplosmiddelhoudend) ,08 lijm ,11 lijm ,09 lijm ,06 lijm ,06 lijm Mean 0,08 Stdev 0,03 VC (%) 32 Contactlijm 8 (watergedragen) ,02 lijm ,03 lijm ,02 lijm ,02 lijm ,02 lijm Mean 0,02 Stdev 0,00 VC (%) 13

23 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 23/25 Bijlage 4 Vochtbestendigheid bij vlakke verlijming van HPL op MDF Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 1 (watergedragen) ,52 MDF ,56 MDF ,58 MDF ,58 MDF ,65 MDF Mean 0,59 Stdev 0,04 VC (%) 7 Contactlijm 2 (watergedragen) ,37 lijm ,41 lijm ,32 lijm ,44 lijm ,35 lijm Mean 0,38 Stdev 0,05 VC (%) 12 Contactlijm 3 (oplosmiddelhoudend) ,58 MDF ,58 MDF , MDF ,63 MDF ,62 MDF Mean 0, Stdev 0,02 VC (%) 4 Contactlijm 4 (watergedragen) ,27 lijm ,17 lijm ,29 lijm ,22 lijm ,30 lijm Mean 0,25 Stdev 0,05 VC (%) 21

24 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 24/25 Code SHR breedte 1 breedte 2 F-max ƒt Plaats van [N] [N/mm²] breuk Contactlijm 5 (watergedragen) ,58 MDF ,78 MDF ,41 MDF Mean 0,59 Stdev 0,19 VC (%) 32 Contactlijm 6 (watergedragen) ,55 MDF ,59 MDF ,52 MDF ,57 MDF ,40 MDF Mean 0,53 Stdev 0,07 VC (%) 14 Contactlijm 7 (oplosmiddelhoudend) ,46 lijm ,52 MDF ,39 MDF ,49 MDF ,50 MDF Mean 0,49 Stdev 0,02 VC (%) 5 Contactlijm 8 (watergedragen) ,18 lijm , lijm ,17 lijm ,15 lijm ,22 lijm Mean 0,18 Stdev 0,03 VC (%) 14

25 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 25/25 Bijlage 5 Delaminatie toename bij temperatuurverhoging In onderstaande tabellen is een overzicht weergegeven van de resultaten van de beoordeling op delaminatie van het HPL van de triplex ondergrond bij een toename van de temperatuur. In de tabellen zijn de producten 3 en 7 (weergegeven in rood) oplosmiddelhoudend. De overige producten zijn watergedragen contactlijmen. Applicatie bij standaard klimaat Applicatie bij vochtig klimaat delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met grote diameter (standaard klimaat) delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met grote diameter (vochtig klimaat) delaminatie (%) 40 delaminatie (%) product temperatuur ( C) product temperatuur ( C) delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met middel grote diameter (standaard klimaat) delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met middel grote diameter (vochtig klimaat) delaminatie (%) 40 delaminatie (%) product temperatuur ( C) product temperatuur ( C) delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met kleine diameter(standaard klimaat) delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met kleine diameter(vochtig klimaat) delaminatie (%) 40 delaminatie (%) product temperatuur ( C) product temperatuur ( C)

26 Rapportcode: w Datum: 29 maart 06 Pagina: 26/25 Bijlage 6 Delaminatie toename bij vochtbelasting In onderstaande tabellen is een overzicht weergegeven van de resultaten van de beoordeling op delaminatie van het HPL van de triplex ondergrond bij een vochtbelasting. In de tabellen zijn de producten 3 en 7 oplosmiddelhoudend (weergegeven in rood). De overige producten zijn watergedragen contactlijmen. Applicatie bij standaard klimaat Applicatie bij vochtig klimaat delaminatie toename na vochtbelasting op rondingen met grote diameter (standaard klimaat) delaminatie toename na vochtbelasting op rondingen met grote diameter (vochtig klimaat) delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting delaminatie toename na vochtbelasting op rondingen met middel grote diameter (standaard klimaat) delaminatie toename na vochtbelasting op rondingen met middel grote diameter (vochtig klimaat) delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting delaminatie toename bij temperatuur verhoging op rondingen met kleine diameter(standaard klimaat) delaminatie toename na vochtbelasting op rondingen met kleine diameter(vochtig klimaat) delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting delaminatie (%) product aantal uren vochtbelasting