Milieujaarverslag Facilitair Bedrijf, Hogeschool Leiden

Transcriptie

1 Milieujaarverslag 2015 Facilitair Bedrijf, Hogeschool Leiden Vastgesteld door het CvB op

2 Milieujaarverslag 2015 Inhoudsopgave 1. Managementsamenvatting Blz Inleiding Blz Sustainabul Blz Klimaatneutraal Blz Milieumanagementsysteem Blz Mobiliteit Blz. 6 Laadpalen elektrische auto s Blz. 6 Actie Band op Spanning Blz Huisvesting Blz Duurzame Inkoop Blz Energie Blz Afval Blz Bijlagen 1. Elektriciteit verbruik Blz Stadswarmte verbruik Blz Water verbruik Blz Kentallen Blz Laadpalen verbruik Blz Resultaten actie Band op Spanning Blz Afgevoerde afvalstoffen Blz Papierverbruik / papierinkoop Blz Graaddagen Blz Overzicht maatregelen energie efficiency MJA3 Blz Klimaatvoetafdruk Blz. 17

3 1. Managementsamenvatting In het milieujaarverslag 2015 van Hogeschool Leiden wordt o.a. inzicht gegeven in de milieubelasting die direct of indirect wordt veroorzaakt door de activiteiten van de hogeschool. Niet alleen het energieverbruik van de hogeschool belast het milieu maar ook bijvoorbeeld het woon-werkverkeer, (internationale) dienstreizen, afval en papierverbruik. Er zijn een aantal energiebesparende maatregelen genomen en er is wederom het project Band op Spanning georganiseerd. Tevens is een verbinding gemaakt met de klimaatvoetafdruk van eerdere jaren. Het totale energieverbruik is in 2015 toegenomen omdat het in 2015 koeler was dan in Daardoor wordt er meer stadswarmte verbruikt en door de WKO installatie meer elektriciteit. Ook is hierop van invloed dat de luchtbehandelingsinstallatie s avonds langer actief is door een intensievere bezetting van het gebouw in de avonduren. Het totale elektriciteitsverbruik van alle locaties is met 1,6% toegenomen. Berekend per student en Fte bedraagt de toename 1%. Het verbruik aan stadswarmte is met 10,3% een aanzienlijke toename. Per student en Fte bedraagt de toename 10%. Er is meer water verbruikt (4,5%) en afval geproduceerd (2,9%). Papierafval is verder afgenomen met 10,3% en de inkoop van papier met 22,8%. Ten opzichte van vorig jaar is de CO2-uitstoot met 7,5% toegenomen naar 3.059,75 ton. De WKO installatie is in 2015 volledig in balans gekomen. Dat betekend dat de warmtevraag in de winter volledig in evenwicht is met de koudevraag in de zomer. Deze situatie is bereikt door goed beheer van de installatie. Het Facilitair Bedrijf heeft deelgenomen aan bijeenkomsten van het Platform Bodemenergie. In 2015 is Hogeschool Leiden uitgeroepen tot eerste klimaatneutrale hogeschool van Nederland, door de totale CO2-uitstoot te compenseren met Gold Standard Carbon Credits over 2014.

4 2. Inleiding Vanaf 2011 wordt door het Facilitair Bedrijf ieder jaar een milieujaarverslag opgesteld. In het milieujaarverslag wordt beschreven welke milieueffecten worden gegenereerd door de activiteiten van de hogeschool. Niet alleen het energieverbruik en bijvoorbeeld de afvalproductie hebben een effect op het milieu maar ook de mobiliteit van medewerkers en studenten (woonwerkverkeer, dienstreizen, vliegreizen) en bijvoorbeeld de inkoop van goederen en diensten. Er worden milieugegevens van verschillende jaren met elkaar vergeleken zodat zichtbaar wordt of de hogeschool al dan niet milieuvriendelijker wordt en verduurzaamd. Naast de gegevens van energieverbruik teruggerekend naar verbruik per medewerker/student of vierkante meters worden tal van milieumaatregelen beschreven die in 2015 en eerder zijn genomen. Ook is weer de klimaatvoetafdruk berekend over Op het gebied van duurzame bedrijfsvoering is Hogeschool Leiden al jaren actief. Hogeschool Leiden heeft zich vanaf het begin, dat is sinds 2005, aan de Meerjarenafspraak (MJA) Energie Efficiency van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (voorheen Agentschap NL) verbonden. Dit houdt in dat de hogeschool in 15 jaar tijd (2020) het energieverbruik met 30% terugdringt. Een ambitieuze doelstelling, maar door de vele maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen vanuit de bedrijfsvoering is de hogeschool er al in 2011 in geslaagd 20% minder energie te verbruiken. 3. Sustainabul Hogeschool Leiden heeft in 2013 en 2014 deelgenomen aan de Sustainabul uitreiking, een ranglijst voor de mate waarin hbo-instellingen en universiteiten in Nederland erin slagen om duurzaamheid te integreren in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. De Sustainabul wordt georganiseerd door Studenten van Morgen, studentennetwerk voor een duurzame toekomst. In 2013 leverde deelname met een 14e plaats (van 26 instellingen) een Bronzen Sustainabul op, gevolgd door een Zilveren (7e van 24 instellingen) in In september 2014 heeft de hogeschool het verzoek gekregen van Studenten voor Morgen om de uitreiking van de Sustainabul 2015 te hosten in combinatie met tal van andere activiteiten en workshops. Dit evenement, de Sustainabul Experience 2015, met landelijke uitstraling, vond plaats op 29 mei 2015 en heeft vertegenwoordigers van diverse ho-instellingen naar de hogeschool gebracht, alsmede vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen die werkzaam zijn op het gebied van duurzaamheid in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. Er waren vooraanstaande sprekers aanwezig waaronder oudministerpresident Jan Peter Balkenende, evenals vertegenwoordigers van de pers. De hogeschool heeft nadrukkelijk ruimte gekregen om een inhoudelijke rol te spelen tijdens dit evenement. Hierbij valt te denken aan het delen van good practices en het organiseren van een Green Tour langs de duurzame highlights van het gebouw. Door de cateraar is het evenement voorzien van allerlei biologische en duurzame producten. Het assortiment bevatte bijvoorbeeld allerlei vlees vervangende producten van de vegetarische slager. Andere opvallende producten waren; biologische redbean koffie, earth tea, mini spelt cookies, ambachtelijke soepen met Europees biologisch keurmerk, tomaat burgers en biologische melkproducten, waarbij een snack met sprinkhaan wel heel opvallend was. Na afloop van het Sustainabul event zijn de overgebleven etenswaren aangeboden aan Stichting dagopvang de Binnenvest.

5 Tot de aangeboden producten behoorden onder andere: vers fruit, broodjes, diverse kruiden en soepen. In 2015 heeft de hogeschool wederom een Zilveren Sustainabul behaald en eindigde landelijk op de 6de plaats en als 3e hogeschool van Nederland van een totaal deelnemersveld van 21 onderwijsinstellingen. 4. Klimaatneutraal Tijdens de Sustainabul Experience 2015, heeft de hogeschool het moment gebruikt om aan te kondigen dat zij de eerste klimaatneutrale hogeschool is van Nederland. Dit is bereikt door de totale CO2-uitstoot van 2014 volledig te compenseren door de inkoop van Gold Standard Carbon Credits. Bijbehorende certificaten komen o.a. voort uit twee projecten, in India en Zuid Afrika. Gold Standard garandeert de voordelen voor het klimaat en de lokale bevolking en dat het project ook echt iets toevoegt. Over het jaar 2015 zal de uitstoot weer volledig worden gecompenseerd. 5. Milieumanagementsysteem Het voornemen om het milieumanagement systeem van de hogeschool in 2015 te certificeren volgens de norm ISO heeft vertraging opgelopen omdat er in oktober 2015 een nieuwe norm is geïntroduceerd. Hierin worden extra eisen gesteld en voorwaarden benoemd waaraan voldaan moet worden voor de certificering volgens deze nieuwe norm. De belangrijkste wijzigingen ISO / 2015 zijn; Inbedding van milieumanagement in de strategie van de organisatie, o.a. door een context analyse van de organisatie. Factoren, trends en stakeholders die het milieubeleid van de organisatie kunnen beïnvloeden, moeten in kaart worden gebracht. Leiderschap en commitment. Het milieubeleid moet aansluiten bij de algehele strategie van de organisatie en milieumanagement dient te worden geïntegreerd in de normale bedrijfsvoering. Life cycle benadering. Ketengericht denken bij milieumanagement wordt versterkt. Er wordt aandacht gevraagd voor het levenscyclusperspectief en de waardeketen van de organisatie. Strengere eisen worden gesteld aan de inkoop van goederen en diensten en er moet milieu-informatie beschikbaar zijn over de gebruiks- en afvalfase van geleverde producten. Communicatie. De aanpak voor interne en externe communicatie moet worden bepaald. Daarbij moet ook aandacht worden gegeven aan de kwaliteit en betrouwbaarheid van communicatie. Relatie met risicomanagement. Milieumanagement wordt gezien in het licht van organisatie breed risicomanagement. Naleving van de eisen. Het begrip compliance obligations wordt geïntroduceerd. Hieronder vallen alle eisen vanuit wet- en regelgeving en de overige eisen van stakeholders. Naleving moet worden geborgd in het milieumanagementsysteem en de eigenbeoordeling van de naleving van al deze eisen blijft een belangrijk component van het systeem. Daarbij is een eis dat de organisatie voortdurend inzicht moet hebben in de compliance status. Verandering in wet- en regelgeving moet daarom structureel worden gemonitord.

6 6. Mobiliteit Met bijna studenten en ongeveer medewerkers genereert Hogeschool Leiden veel verkeer naar de locatie aan de Zernikedreef. Volgens de resultaten van de milieubarometer is het woon-werkverkeer en zakelijk verkeer in 2014 goed voor 92% van de totale uitstoot van CO2. De netto CO2-uitstoot is ton. Woon-werkverkeer is goed voor ton en zakelijk verkeer voor 214 ton. Hierbij moet opgemerkt worden dat gebruikte elektriciteit voor het grootste deel groene stroom is en dat de hogeschool al veel energiezuinige maatregelen heeft genomen om de andere uitstoot (niet van verkeer) te verminderen. Volgens de klimaatvoetafdruk uit 2008 is mobiliteit goed voor 61% van de totale uitstoot van CO2. Dit geeft aan dat er met het stimuleren van duurzame mobiliteit veel winst is te behalen. In oktober 2015 heeft DTV Consultants de opdracht van het Facilitair Bedrijf gekregen een mobiliteitsonderzoek uit te voeren onder studenten en medewerkers. De belangrijkste doelstelling van het onderzoek is een inzicht verkrijgen in de wijze waarop medewerkers en studenten naar de hogeschool reizen. De belangrijkste onderzoeksvragen staan hierna: Hoe reizen medewerkers en studenten naar Hogeschool Leiden en tijdens het werk (dienstreizen)? Op welke dagen zijn medewerkers en studenten normaal gesproken aanwezig? Wat is hun mening over de bereikbaarheid? Worden er tijdens de reis naar de locatie en bij de locatie zelf knelpunten ervaren? En welke zijn dat? Wat is de interesse in verschillende vormen van duurzaam vervoer oftewel slim reizen (voor automobilisten)? Wat zijn de mogelijkheden van de hogeschool om duurzaam vervoer te stimuleren en daarmee de CO2-uitstoot te reduceren? Hoe kan de hogeschool daaraan invulling geven? Hoeveel bedraagt de CO2-uitstoot ten gevolge van de mobiliteit van medewerkers en studenten? Totaal zijn er voor dit onderzoek enquêtes verwerkt, 860 van studenten en 308 van medewerkers. De respons onder studenten is daarmee bijna 9%, die 9 onder medewerkers 31%. De resultaten van het onderzoek zijn voor beide doelgroepen representatief: voor hen kunnen betrouwbare en nauwkeurige uitspraken worden gedaan. Medewerkers reizen gemiddeld 28,5 kilometer naar het werk, studenten 23 kilometer naar de studieplek. Zowel studenten als medewerkers die met OV reizen, hebben de grootste reisafstand: respectievelijk 29,0 en 45,5 kilometer. De gemiddelde reisafstand van studenten die fietsen is 5,1 kilometer, van medewerkers 5,5 kilometer. Fietsers met een e- fiets leggen een dubbele reisafstand af. Medewerkers die de auto gebruiken, reizen gemiddeld 34,2 kilometer, studenten 22,3 kilometer. Voor de hogeschool zijn er hele goede mogelijkheden het gebruik van de auto door medewerkers in het woon-werkverkeer verder te reduceren. Dit levert een flinke bijdrage aan de doelstellingen op het gebied van energieefficiency en maatschappelijk verantwoord ondernemen, zorgt voor minder parkeer- en verkeersdruk (en CO2-reductie) en draagt bij aan de leefbaarheid van Leiden. De relatieve bijdrage aan de totale CO2-productie is kleiner dan die van studenten. Veel studenten reizen met openbaar vervoer maar leveren daarmee toch een relatief forse bijdrage aan de productie van CO2 door de aantallen. De berekende CO2-uitstoot van de totale mobiliteit bedraagt ton. Dit is 92,6% van de totale klimaatvoetafdruk over Laadpalen elektrische auto s Door het plaatsen van twee laadstations voor de elektrische auto is de milieubelasting ten gevolge van de mobiliteit gereduceerd. Bijna 4000 km kon worden gereden met de geladen elektriciteit. Daarmee is 1,15 ton CO2-uitstoot vermeden. Er zijn in alle overdekte fietsenstallingen laadpunten geplaatst voor het opladen van de e-fiets. Daarmee beoogt de hogeschool het reizen naar het werk per fiets te stimuleren, ook als je iets verder dan 5 km moet reizen.

7 Actie Band op Spanning Inmiddels volgens jaarlijkse traditie heeft rond de Nationale Dag van de Duurzaamheid op de actie Band op Spanning plaatsgevonden. De bandenspanning van de auto s op het parkeerterrein worden dan op de juiste druk gebracht waardoor brandstof wordt bespaard, extra slijtage van de banden wordt voorkomen en de veiligheid verbeterd. Met deze actie is 4,1 ton aan onnodige CO2-uitstoot voorkomen. 7. Huisvesting Afgelopen jaar zijn bijna 700 bureaus, tafels, bureaustoelen en vergaderstoelen vervangen. Het oude meubilair is voor 15% hergebruikt in andere organisaties, life cycling extern genaamd, en 85% is gedoneerd aan non-profit organisaties. Zo wordt de levenscyclus verlengd met minimalle belasting voor het milieu en worden goede doelen ondersteund. 8. Duurzame Inkoop Op het gebied van duurzaamheid worden de eisen die zijn opgesteld voor de diverse productgroepen door de Rijksdienst voor ondernemend Nederland bij 10 Europese aanbestedingen opgenomen. Er zijn standaard duurzaamheidsvragen opgesteld, welke bij Europese aanbestedingen meewegen in de kwaliteitsscore. De vragen betreffen duurzame investeringen in relatie tot de opdracht, uitstoot CO2 verminderen, retourlogistiek en transportkilometers. Hogeschool Leiden werkt samen met duurzame bedrijven. Voorbeelden van duurzaamheid zijn: de nieuwe plantenbakken zijn van de oude plantenbakken gemaakt; de drukwerkleverancier voor promotioneel drukwerk compenseert CO2-uitstoot door dit gecertificeerd 100% klimaatneutraal te produceren. Hogeschool Leiden heeft hierdoor het Jaarbeeld 100% klimaatneutraal kunnen laten produceren. Daarnaast wordt er FSC-papier gebruikt. 9. Energie Er is de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan het terugdringen van het energieverbruik. Er wordt o.a. bij verbouwingen succes geboekt met het vervangen van de tl-armaturen en spaarlampen door ledverlichting. Er wordt daardoor een energiebesparing behaald van 30 tot 50%. De gangen van de B- vleugel 1ste en 2de etage, de gang en de kantoren van de F-vleugel 1ste etage en de praktijklokalen van fysiotherapie in de D-vleugel zijn thans voorzien van ledverlichting. De WKO installatie, die bouwdeel G volledig verwarmt en koelt en ook bouwdeel D koelt, is volledig in balans gekomen. Dat betekend dat de warmte levering in de winter volledig in balans is met de koude levering in de zomer. Dit is een vrij unieke situatie in vergelijking met de meeste WKO installaties in Nederland conform het Platform Bodemenergie. Het verbruik aan elektriciteit en stadswarmte is in 2015 iets toegenomen. Zo is er 1,6% meer verbruikt aan elektriciteit en 10,3% meer verbruikt aan stadswarmte. Als gekeken wordt naar de gemiddelde temperaturen van 2015 ten opzichte van 2014 blijkt dat het in 2015 gedurende negen maanden van het jaar tussen de 0,5 en 3,9 graden kouder was. Dit betekend 295,8 graaddagen meer voor verwarming dan in Naar verwachting zou dan 11,2% meer warmte worden verbruikt. Qua koelgraaddagen had ,6 dagen minder voor koeling. Naar verwachting zou dit een besparing opleveren van 0,2%. Het geringe meerverbruik aan elektriciteit kan verklaard worden door een zichtbare toename aan laadactiviteiten van telefoons, laptops en andere devices door medewerkers en studenten. Omdat de (les)activiteiten in de avonduren in 2015 zijn toegenomen zijn de kloktijden van de luchtbehandelingsinstallatie verruimd. In plaats van het uitschakelen van de installatie om uur is deze uitschakeling verschoven naar uur. Dit betekend meer verbruik aan elektriciteit en stadswarmte. Ook de WKO installatie heeft daardoor meer elektriciteit verbruikt. Door de toepassing van ledverlichting is de toename van het elektriciteitsverbruik weer deels gecompenseerd. 10. Afval In totaal is in ton afval geproduceerd door de hogeschool. Dit is een toename van 4,39 ton. Door de verschillende afvalstromen van 2015 te vergelijken met die van 2014 is de toename voornamelijk te verklaren door 11 afvoer van 4,19 ton bouw- en sloopmateriaal t.g.v. diverse verbouwingen in 2015.

8 11 Bijlagen 11.1 Elektriciteit Verbruik Elektriciteit (kwh) hoofdgebouw 2015 Jan Febr Mrt April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Ontsparing t.o.v Verbruik overige locaties Z- gebouw H-gebouw J-gebouw 2013 (vanaf juli) (vanaf juli ) Alle locaties Totaal verbruik elektriciteit Verbruik per student + FTE , , ,0 Verbruik oplaadpalen 492 Netto verbruik Ontsparend t.o.v is 1,6%

9 11.2 Stadswarmte Verbruik stadswarmte (GJ) 2015 Hoofdgebouw Jan Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Totaal ,0 1050,0 957,0 574,0 367,0 142,0 21,0 16, ,0 877, , ,3 788,8 610,4 347,1 263,7 100,5 58,8 92, ,8 716,2 1009, , , , ,7 463, ,5 Verbruik overige locaties: Z-gebouw H-gebouw J-gebouw 2013 (vanaf juli) ( vanaf juli) ,1 72,2 169,2 Ontsparing t.o.v ,5 Alle locaties Totaal verbruik stadswarmte Verbruik per student + FTE , , ,636 Ontsparend t.o.v is 10,3% 699 9

10 11.3 Water Verbruik water (m 3 ) hoofdgebouw 2015 Jam Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sept Okt Nov dec tot Meer verbruikt in totaal is 4,1% 535 Verbruik overige locaties: Z-gebouw H-gebouw J-gebouw 2013 (vanaf juli) ( vanaf juli) Alle locaties Totaal verbruik water Verbruik per student + FTE , , ,313 10

11 11.4 Kentallen Meerjaren kentallen Verbruik elektriciteit per student + Fte in kwh 325,0 290,3 267,2 260,4 263,0 Verbruik stadswarmte per student + Fte in Gj 0,611 0,674 0,732 0,573 0,636 Verbruik drinkwater per student + Fte in m 3 1,192 1,173 1,182 1,256 1,313 Afval totaal per student + Fte in kg 11,18 13,11 12,14 13,61 14,01 Papierafval totaal in kg Papierverbruik totaal in kg Klimaat voetafdruk totaal in ton CO 2-uitstoot 3.115, , , , ,75 Klimaatvoetafdruk per student + Fte in ton CO 2-uitstoot 0,344 0,327 0,304 0,270 0, Laadpalen verbruik 2015 Maand Aantal kwh Gemiddeld kwh / 100 km Totaal km Totaal liter brandstof (1 : 12) Vermeden CO2 uitstoot (ton) September 82,13 Oktober 97,32 November 183,55 December 128,70 Totaal , ,2 1,15 11

12 11.6 Resultaten actie Band op spanning Onderwerp 2015 HL 2014 HL 2013 HL Gemiddeld landelijk Gecontroleerd aantal auto s Auto s met minimaal 1 band met onderspanning 223 (71,9&) 212 (69,5%) 240 (71%) 63% Auto s met (vermoedelijke) lekke band 21 (6,8%) 22 (6,9%) 33 (9,8%) 7% Bespaarde hoeveelheid brandstof 1.126,1 liter 1.333,6 liter 1.846,4 liter Vermeden CO 2 uitstoot 4,1 ton 4,8 ton 7,98 ton Voorkomen aantal vroegtijdig versleten banden 33,5 40,5 103 Besparing aan brandstof en banden 4.742, , ,49 Gemiddeld bespaard bedrag per auto 15,30 18,20 37, Afgevoerde afvalstoffen 2015 Hele Afvalsoort Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec jaar BOUW- EN SLOOPAFVAL (ONGESORTEERD) 0,860 0,800 0,600 0,880 1,020 4, AFVALHOUT B-KWALITEIT 0,560 0,660 1, BEDRIJFSAFVAL (BRANDBAAR) 10,960 8,460 5,820 7,460 6,240 6,780 8,140 3,520 12,540 6,160 11,640 6,660 94, PAPIER/KARTON 2,220 0,140 4,075 2,500 2,880 3,080 9,520 3,700 4,340 32, ARCHIEF/CONFIDENTIEEL 0,485 0,790 0,685 0,330 0,640 1,090 1,460 0,425 1,035 0,415 0,425 0,260 8, ANORGANISCHE ZUREN, GEMENGD 0,096 0,102 0,206 0,126 0,108 0,192 0,124 0,092 1, AFVALWATER VERONTREINIGD MET ZWARE METALEN 0,114 0,080 0,442 0,814 0,182 0,112 0,394 0,164 2, WATERIGE VLOEISTOFFEN, GEMENGD, VERONTREINIGD 0,038 0,084 0,158 0,094 0,102 0,102 0,192 0,072 0, OPLOSMIDDELEN, GEMENGD, HALOGEENARM 0,358 0,310 0,294 0,240 0,570 0,304 0,294 0,210 2, OPLOSMIDDELEN, GEMENGD, HALOGEENHOUDEND 0,010 0,020 0,012 0,010 0,030 0,012 0,090 0,022 0, VERFRESTEN IN KUNSTSTOF/STALEN VERPAKKINGEN 0,038 0,018 0, KGA UIT KANTOREN 0,010 0,012 0, LOODACCU'S 0,040 0, KWIK, METALLISCH 0,008 0, VERLICHTINGSAPPARATUUR DAT GEVAARLIJKE STOFFEN BEVAT 0,098 0, SPECFIEK ZIEKENHUISAFVAL, ONGESPECIFICEERD, CAT 1 UITSLUITEND VOOR VERWIJDERING 0,040 0,004 0,036 0,066 0,066 0,018 0,008 0,022 0, DIERLIJK AFVAL CAT 1. UITSLUITEND GESCHIKT VOOR VERWIJDERING 0,016 0, LABORATORIUMAFVAL, GEMENGD 0,010 0,034 0,044 0,024 0,038 0,110 0,024 0,018 0,302 Alle afvalsoorten 14,331 10,062 12,642 11,664 9,760 9,782 12,680 4,505 24,553 8,679 17,455 11, , 12

13 Ingezamelde plastics en glas (niet in bovenstaand overzicht meegenomen omdat de containers niet meer worden gewogen) Kunststof PET: 4 ledigingen van de 1100 liter rolcontainer, 4,4 m3 Glas: 44 ledigingen van de 240 liter rolcontainer, 10,56 m3, Afval Afval per medewerker kg/fte Gevaarlijk afval per medewerker kg/fte 5,81 7,19 9,85 4,94 Afvalscheiding % 37,9 32,5 36,3 37,1 Ongesorteerd afval per medewerker kg/fte Papierafval per medewerker kg/fte 66,7 41,3 39,8 39, Papierverbruik /papier inkoop Papier Gewicht in kg Besparing t.o.v. vorig jaar in kg Besparing t.o.v. vorig jaar in % Inkoop ,8 Inkoop ,0 Inkoop ,2 Inkoop ,1 Afval ,7 Afval ,3 Afval Afval ,5 13

14 11.9 Graaddagen 14

15 15

16 11.10 Overzicht maatregelen energie efficiency MJA3 en jaar van geplande uitvoering; Maatregelen procesefficiëntie Jaar Investering Efficiëntie verbetering (%) Energiebesparing (GJ) Status Uitgevoerd In 2014/ Optimaliseren WKO ,16% 354 Zeker Ja Maatregelen ketenefficiëntie Jaar Investering Efficiëntie verbetering (%) Energiebesparing (GJ) Status Uitgevoerd In Verminderen transport van medewerkers en studenten ,09% 947 Zeker Deels (zie motivatie onder*) 3 Dubbelzijdig printen/ ,20% Zeker Ja kopieren Good housekeeping ,40% Zeker Ja catering Compensatie vliegreizen ,33% 100 Zeker Ja 6 Autobanden op spanning ,13% 39 Zeker Ja 7 Vuilpers ,01% 2 Zeker Ja 8 Papierpers ,00% 0 Zeker Ja Totaal ,86% Geschatte besparing behaald in ,01% *Met het verminderen van transport van medewerkers en studenten is in 2014 al een start gemaakt door o.a. weblecturing. Er is een database carpoolen gebouwd welke is geïmplementeerd eind Met de gegevens uit het mobiliteitsonderzoek zullen gegevens worden gebruikt om verdere maatregelen te implementeren om de mobiliteit terug te dringen. 16

17 11.11 Klimaatvoetafdruk 2015 Milieuaspect Hoeveelheid CO2 parameter CO2 equivalent Elektriciteit Ingekochte elektriciteit kWh 0,526 kg CO2 / kwh ton CO2 Waarvan groene stroom uit waterkracht kWh -0,526 kg CO2 / kwh ton CO2 Brandstoffen Stadswarmte Gj 20,0 kg CO2 / GJ 135 ton CO2 Aardgas t.b.v. onderwijs 593 m 3 1,88 kg CO2 / m3 1,12 ton CO2 Water & afvalwater Drinkwater m 3 0,298 kg CO2 / m3 4,16 ton CO2 Emissies Koudemiddel - R410a kg CO2 / kg 0 ton CO2 Woon-werkverkeer Openbaar vervoer km 0,0610 kg CO2 / km ton CO2 Auto km 0,220 kg CO2 / km 947 ton CO2 Scooter/bromfiets km 0,0528 kg CO2 / km 47,4 ton CO2 Vliegreizen km 0,147 kg CO2 / km 120 ton CO2 Dienstreizen auto km 0,220 CO2 / km 96,6 ton CO2 Kantoorpapier Papier totaal kg 1,46 kg CO2 / kg 29,9 ton CO2 Vermeden uitstoot Elektrisch rijden -1,15 ton CO2 Band op Spanning -4,1 ton CO2 totaal Netto 3.059,75 ton CO2 Jaar Totaal footprint in ton CO2 Aantal studenten+ FTE Aantal m 2 Footprint per student + FTE in ton CO2 Footprint per m 2 in ton CO , ,327 0, , ,304 0, , ,270 0, , ,288 0,

18