Agrifood. Sectormonitor. december 2010

Transcriptie

1 Agrifood Sectormonitor december 21 Aantrekkende export is stimulans voor agrifoodsector Meeste branches laten in 211 hogere omzetten zien Hoge graanprijzen in eerste halfjaar van 211

2 1 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau ONHEIL VAN BUITEN? Na de economisch zware tijden lijkt de Nederlandse economie het kantelpunt voorbij. De agrifoodsector heeft ook deze crisis zijn relatief conjunctuurbestendige karakter getoond: beperkte vraaguitval en gelukkig slechts een beperkt aantal faillissementen. Enerzijds dus geruststellend dat een externe factor zoals deze crisis niet dusdanige invloed heeft op een bedrijf dat de continuïteit in het geding komt. Anderzijds betekent het ook dat in een economisch goede periode externe oorzaken geen grote versnelling zullen verzorgen. Dat de bedrijfscontinuïteit nauwelijks geraakt wordt door de conjuncturele situatie is iets dat niet alleen voor de agrifood geldt. In het merendeel van de gevallen heeft falen van een bedrijf te maken met interne oorzaken. De voornaamste redenen zijn gebrek aan strategisch ondernemerschap en onvoldoende sturing op management informatie. Het laatste is nog het meest eenvoudig aan te pakken: al geruime tijd bespreken wij bij agrifoodbedrijven de kwaliteit van de aansturing. De volatiliteit in grondstofprijzen en de toenemende eisen van afnemers aan transparantie leiden tot meer aandacht voor risico- en financieel management. Het eerste punt, strategisch ondernemerschap, is in veel gevallen lastiger te implementeren. Hoe speel ik met mijn bedrijf in op de kansen in de agrifood? Ook op dit punt gaan wij misschien een kantelpunt voorbij. In het verleden werd een groot deel van de winst gehaald door duidelijk te sturen op efficiencyverhoging en kostenverlagingen. Topline growth (omzetgroei) realiseren is vaak ingewikkelder. In West-Europa zal immers volumegroei beperkt zijn. Meerwaarde moet dan gehaald worden uit concepten, merken, productinnovaties. Grote agrifoodconcerns kondigen aan dat ze de komende jaren minder willen doen in het bulksegment (Vion), meer waarde per kilogram product willen realiseren en duurzamer willen worden (Friesland Campina), Unilever s CEO Polman predikt meer duurzame productie en de fruitsector ervaart de meerwaarde van de clubrassen. Door te differentiëren wordt de afnemer verschillende keuzes geboden. Zo is dan niet alleen de P van prijs bepalend. Ik realiseer me dat de oproep tot het creëren van meerwaarde niet uniek is en ook niet van dit moment alleen. Toch blijft drukken op dit punt zinvol omdat sustainable competitive advantages uiteindelijk uw marge bepalen. Wij zien hierbij dat qua structuur steeds vaker een tussenvorm gevonden wordt. Niet een individueel bedrijf dat autonoom de markt voor zich probeert te winnen, niet een enorm moloch gedreven door een cost leaderschip motivatie maar een flexibel, soms tijdelijk, samenwerkingsverband van bedrijven. Het onheil voor de agrifood kwam niet van buiten maar het heil zal er ook niet vandaan komen. Strategisch ondernemerschap zit bij de ondernemers zelf, bij voorkeur in combinatie met een aantal anderen. Dat maakt langdurig het verschil voor u! Veel leesplezier. Niels Dijkman Sector Banker Agrifood

3 2 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE 3 OMGEVINGSFACTOREN 4 Export is motor achter economisch herstel Vertrouwen van consument nog altijd negatief Grotere exportmogelijkheden naar Verenigd Koninkrijk SECTOR VISIE 5 Sector kruipt uit het dal Het dieptepunt van de cyclus gepasseerd Graanprijs blijft voorlopig hoog SLACHTERIJEN EN VLEESVERWERKING 6 Herstel aantal varkensslachtingen in 21 Productiegroei belemmerd door stijgende voerkosten ZUIVELINDUSTRIE 7 Melkprijs in 21 aangetrokken na lage prijzen medio 29 Groei export meeste zuivelproducten in 21 GROOTHANDEL IN GROENTE EN FRUIT 8 Export naar Duitsland stijgt met 5% Nederlandse glasgroenten doen het goed in het buitenland GROOTHANDEL IN BLOEMEN EN PLANTEN 9 Vooral prijsherstel voor snijbloemen op veilingen In 21 herstelt de export sterker dan verwacht

4 3 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau INTRODUCTIE Deze publicatie biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de agrifood. De publicatie is als volgt opgebouwd. Begonnen wordt met de externe ontwikkelingen die van groot belang zijn voor de agrifoodsector, zoals de economische ontwikkelingen in Nederland, het consumentenvertrouwen en de ontwikkelingen van het Britse pond, de belangrijkste munteenheid voor de agrifoodsector buiten de eurozone. Vervolgens wordt ingegaan op de agrifoodsector in zijn geheel. De omzetontwikkeling komt aan de orde en ook wordt de positie van de sector ten opzichte van de lange termijn trend weergegeven. Speciale aandacht wordt in dit onderdeel geschonken aan de ontwikkeling van de graanprijs. De prijsontwikkeling van deze commodity heeft gevolgen voor veel branches in de agrifoodsector. In het laatste deel van deze publicatie wordt een aantal branches nader onder de loep genomen, de één wat diepgaander dan de ander. De geselecteerde branches sluiten aan op de branches die in de Visie op Sectoren zijn opgenomen. Als zodanig kunnen de verhalen als een update worden gezien.

5 4 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau OMGEVINGSFACTOREN Economische kengetallen Nederland Groei in % Werkloosheid (% beroepsbevolking) Koopkracht Consumptie Export Investeringen Overheidsuitgaven BBP Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, CPB Export is motor achter economisch herstel Nederland profiteert dit jaar van een stevig herstel van de wereldhandel. De Nederlandse export groeit in 21 sterk en fungeert als aanjager van de rest van de economie. Naast de export heeft een voorraadeffect voor extra economische groei gezorgd. Tijdens de crisis hebben producenten uit voorzorg investeringen en voorraden sterk teruggebracht. Zij anticipeerden hiermee op een nog grotere terugval van de vraag, maar die kwam door het herstel van de export niet uit. En dus investeren producenten vanaf medio 29 weer in het opbouwen van voorraden en dit zorgt voor wat extra groei. Eind 21 zijn de voorraden echter grotendeels weer aangevuld. Voor 211 zal dit effect daarom geen rol meer spelen, terwijl tevens de groei van de export afneemt. Hierbij komt dat de consumptie volgend jaar nog maar weinig aantrekt. Hierdoor valt de groei van de Nederlandse economie volgens ABN AMRO terug; van 1,8% dit jaar naar 1,3% in 211. Saldo pos./neg. antwoorden (%) Consumentenvertrouwen en koopbereidheid jan- jan-2 jan-4 jan-6 jan-8 jan-1 Consumentenvertrouwen Koopbereidheid Vertrouwen van consument nog altijd negatief Met het opleven van de Nederlandse economie vanaf medio 29, is ook het consumentenvertrouwen verbeterd. Maar net als met de economie in zijn geheel, vertraagt ook het herstel van het vertrouwen. En daarmee tevens de koopbereidheid van de consument. Met de overheidsbezuinigingen in het vooruitzicht, zijn beide indicatoren negatief op niveaus rond de -7. Significant verder herstel van vertrouwen en koopbereidheid zou nog wel eens een proces van lange adem kunnen gaan worden. Want de macro-economische vooruitzichten voor 211 bieden vooralsnog weinig houvast voor een uitgesproken positief scenario. Door ontsparingen verwacht ABN AMRO voor volgend jaar een bescheiden groei van de consumentenbestedingen. Deze liggen wel wat hoger dan in 21, maar een echte stimulans zullen de bestedingen volgend jaar nog niet bieden. Bron: CBS EUR/GBP Koers Britse pond 1,,9,8,7,6,5 jan- jan-2 jan-4 jan-6 jan-8 jan-1 Bron: Thomson Reuters Datastream Grotere exportmogelijkheden naar Verenigd Koninkrijk Naast de marktontwikkelingen in de exportregio s is ook de koers van de euro bepalend voor de exportmogelijkheden van de Nederlandse agrifoodsector. Ongeveer 38% van de export van agrifoodproducten vindt zijn bestemming buiten de eurozone, waarbij het Verenigd Koninkrijk met een aandeel van 1% de belangrijkste bestemming is. Sinds het einde van 27 heeft het Britse pond fiks onder druk gestaan door de economische en financiële crisis waar het Verenigd Koninkrijk door werd geteisterd. Dit heeft een negatief effect op de Nederlandse export naar het Verenigd Koninkrijk, omdat Nederlandse producten duurder worden op de Britse markt. Sinds eind 29 trekt het Britse pond ten opzichte van de euro aan als gevolg van het verschil in economische groei tussen beide regio s en de zorgen over de stabiliteit van de eurozone. Verwacht wordt dat het verschil in economische groei zal aanhouden en dat de BoE ter bestrijding van de inflatie de monetaire teugels in 211 gaat aanhalen. Dit geeft een opwaarts effect op de koers van het Britse pond versus de euro, waarmee de exportmogelijkheden naar het Verenigd Koninkrijk worden verruimd.

6 5 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau index (25=1) SECTOR VISIE Omzetontwikkeling V&G industrie Sep-9 Dec-9 Mar-1 Jun-1 Sep-1 Bron: CBS Sector kruipt uit het dal De winterse weersomstandigheden in het begin van 21 hebben de omzet van de voedingsmiddelenindustrie in deze periode negatief beïnvloed. Sinds maart 21 klimt de omzet uit het dal. Enerzijds wordt dit gedragen door de aantrekkende export van veel voedingsmiddelen, anderzijds door de hogere prijzen voor agrarische producten. De export profiteert van de gunstige economische ontwikkelingen in Duitsland, ons belangrijkste exportland. Daarnaast levert de zwakkere euro, met name ten opzichte van het Britse pond, de Russische roebel en de Poolse zloty een belangrijke bijdrage aan de exportstijging. Grote oogsten en een afnemende export hebben in 29 geleid tot lage prijzen voor veel agrarische producten. In de loop van 21 trekken veel prijzen aan door een kleiner aanbod en een grotere vraag. Dit prijseffect heeft een positieve uitwerking op de omzetontwikkeling. Cyclus en trend index (25=1) Bron: CBS, ABN AMRO Sector Research Ontwikkeling van de graanprijs EUR/ton jan- jan-2 jan-4 jan-6 jan-8 jan-1 Trendmatige groei Omzet na seizoenscorrecties Zachte tarwe (maal), Rouen Bron: Productschap Akkerbouw Het dieptepunt van de cyclus gepasseerd De omzet van de voedingsmiddelenindustrie laat op de lange termijn een trendmatige groei van gemiddeld 2,3% per jaar zien. Om de trendlijn slingert de omzetcyclus, waarbij in 5 à 6 jaar een gehele cyclus wordt doorlopen. Door de snel verslechterende economische ontwikkelingen in de tweede helft van 28 daalt de omzet in deze periode sterk. Begin 29 is de omzetontwikkeling onder de lange termijn trend terecht gekomen, waarbij in oktober 29 het dieptepunt van de cyclus wordt bereikt. Hierna treedt er een herstel op en beweegt de omzet zich weer in de richting van de trendlijn. Graanprijs blijft voorlopig hoog Granen vormen een belangrijke grondstof voor veel branches in de voedingsmiddelenindustrie. Tijdens de voedselcrisis in 27/8 bereikte de graanprijs een historisch hoog niveau door de beperkte productie en de kleine wereldvoorraden. In de volgende twee seizoenen is door de uitbreiding van het areaal en het gunstige weer de productie sterk gestegen en hebben de wereldvoorraden zich kunnen herstellen. In 21/11 zal de productie beduidend lager zijn dan in de voorgaande seizoenen. De productiedaling wordt veroorzaakt door het kleinere areaal in Rusland en Canada en de lagere opbrengst per hectare in Rusland, Kazakstan en de Oekraïne door droogte, het hete zomerweer en bosbranden. In de Verenigde Staten zijn de productieomstandigheden daarentegen uitstekend met grote oogsten. In historisch perspectief is de oogst in 21/11 nog wel de op twee na grootste productie aller tijden. De wereldconsumptie stijgt gestaag door de groei van de bevolking en de stijging van de welvaart. Daarnaast worden er meer granen voor de productie van biobrandstoffen gebruikt. In 21 is de vraag naar granen voor voederdoeleinden uit Rusland groot door de extreme weersomstandigheden. De wereldvoorraden dalen in het lopende graanjaar, maar zijn groot genoeg om het productietekort op te vangen. De onbalans tussen vraag en productie, het exportverbod van Rusland en de rol van speculanten op termijnmarkten hebben tot prijsstijgingen geleid. Naar verwachtingen zullen de graanprijzen tot de zomer van 211 op een hoog niveau blijven, maar zullen de prijzen niet het hoge niveau uit 27/8 bereiken.

7 6 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau SLACHTERIJEN EN VLEESVERWERKING x 1. stuks Aantal varkensslachtingen kw1 kw2 kw3 kw4 Bron: PVE Herstel aantal varkensslachtingen in 21 De productie van de Nederlandse varkenshouderij laat een bescheiden groei zien. De oorzaak hiervan ligt in een verbetering van de productiviteit, terwijl de omvang van de nationale varkensstapel is begrensd. Het aantal varkensslachtingen is in 29 met 3,6% teruggelopen. Gedeeltelijk kan dit worden verklaard door de grotere export van levende varkens naar Duitsland. Door de grote homogene koppels vleesvarkens en de goede kwaliteit is de belangstelling in Duitsland groot voor Nederlandse vleesvarkens. Er wordt in Duitsland een hogere prijs voor vleesvarkens betaald dan in Nederland. Dit prijsverschil wordt in de loop van de tijd kleiner doordat de zelfvoorzieningsgraad in Duitsland momenteel boven 1% ligt. In de eerste drie kwartalen van 21 is er een herstel opgetreden in het aantal varkensslachtingen. x 1. ton Export varkensvlees kw1 kw2 kw3 kw4 Bron: PVE-enquete Productiegroei belemmerd door stijgende voerkosten In 29 is de internationale handel in varkensvlees teruggevallen door de economische crisis en diverse handelsbelemmeringen als gevolg van voedselveiligheidseisen. In 21 treedt er een herstel op in de internationale handel. De EU heeft in de eerste maanden van 21 kunnen profiteren van veel exportmogelijkheden door haar gunstige concurrentiepositie ten opzichte van de VS en Brazilië. De ontwikkeling van valutakoersen speelt hierbij een belangrijke rol. De grootste afzetmarkten voor de Nederlandse varkenssector liggen in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië en Griekenland. Deze landen behalen gezamenlijk een marktaandeel van 63% in de Nederlandse export. De export naar het VK bestaat voor een belangrijk deel uit bacon. De vraag naar bacon op de Britse markt laat een stijgende lijn zien, terwijl onze grootste concurrent op deze markt, Denemarken, zich steeds meer richt op de export van vers en gekoeld varkensvlees in plaats van bacon. Daarnaast neemt de binnenlandse productie van varkensvlees in het VK af doordat veel ondernemingen de bedrijfsactiviteiten stoppen. De Nederlandse export naar Duitsland laat in 21 nauwelijks groei zien, doordat de productie in Duitsland stijgt en de zelfvoorzieningsgraad boven 1% ligt. In de eerste helft van 21 ontwikkelde de export naar Duitsland zich nog goed, maar in het tweede halfjaar treedt er een afvlakking van de exportgroei op. De export naar Italië loopt in 21 terug. Het is opmerkelijk dat de export van varkensvlees naar Griekenland in 21 een forse stijging laat zien. De Griekse economie verkeert in een moeilijke situatie. De productiestijging in Nederland zal in 211 naar verwachting beperkt zijn. Enerzijds kan het aantal varkensslachtingen toenemen doordat de levende export onder druk komt te staan. Het prijsverschil voor levende varkens tussen Duitsland en Nederland zal afnemen doordat de zelfvoorzieningsgraad in Duitsland sterk is toegenomen. Anderzijds vormt de sterke stijging van de voerprijzen een belemmering voor een verdere stijging van de productie. Het prijsniveau zal naar verwachting in 211 op een hoger niveau uitkomen. De Nederlandse export naar hoeveelheid zal in 211 door de beperkte productiestijging een kleine groei vertonen. Naar waarde zal de export een duidelijke groei laten zien.

8 7 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau ZUIVELINDUSTRIE Melkprijs EUR/1 kg Melkprijs in 21 aangetrokken na lage prijzen medio 29 De melkprijs is medio 29 op een dieptepunt beland na hoge prijzen in de tweede helft van 27 en in 28. De prijsdaling werd voornamelijk veroorzaakt door de economische ontwikkelingen in de wereld. In de tweede helft van 29 zijn de marktomstandigheden in de zuivelsector verbeterd, waardoor de melkprijs op een hoger niveau kwam te liggen. In 21 treedt een verder herstel van de mondiale vraag naar zuivel op, terwijl de veestapel wereldwijd is gekrompen. De vraag is met name uit Azië (China en India) sterk toegenomen. Deze ontwikkelingen hebben een voor de melkveehouderij gunstige uitwerking op de melkprijzen. 1 x 1. ton Bron: LEI jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Exportontwikkeling zuivel Kaas Boter en boterolie Bron: Productschap Zuivel Mager melkpoeder Niet-mager melkpoeder 8 maanden 29 8 maanden 21 Gecond. melk Groei export meeste zuivelproducten in 21 Het mondiale herstel van de vraag naar zuivel wordt weerspiegeld in de Nederlandse export van zuivelproducten. In de eerste acht maanden van 21 trad er een stijging in het exportvolume op. De kaasexport is in deze periode met 6,4% toegenomen. Vooral landen buiten de EU namen meer kaas af. Zo is de export van kaas naar Rusland met 44% toegenomen. De export van boter en boterolie is ook gestegen (+12,2%). Voor deze producten ontstonden grotere exportmogelijkheden naar landen binnen de EU. Met name Duitsland en België zijn grote afnemers. Ook voor mager melkpoeder zijn de afzetmogelijkheden toegenomen. De export is in de eerste acht maanden met 25,7% gestegen. Voor dit product is de belangstelling groot in landen buiten de EU zoals Nigeria, Indonesië, Vietnam en Algerije. De export van niet-mager melkpoeder en gecondenseerde melk is daarentegen afgenomen. In de exportstatistieken van 21 laat de export naar waarde van de meeste producten (boter en boterolie +52%, mager melkpoeder +63%) een veel sterkere stijging zien dan de export naar hoeveelheid. Door het mondiale herstel van de vraag naar zuivel trekken de prijzen aan. Bij boter en mager melkpoeder krijgen de prijzen een extra impuls doordat er minder melk beschikbaar is voor de productie van deze zuivelproducten; in het eerste halfjaar heerste er een krapte op de botermarkt. De krapte is ontstaan doordat er meer melk in de kaasbak is verdwenen door de gunstige afzetmogelijkheden van kaas. Door de ontwikkelingen op de botermarkt zijn de interventievoorraden boter van de EU in de eerste acht maanden van 21 afgebouwd. Er ligt nog wel boter met een EU-opslagvergoeding in particuliere opslag. De komende maanden zullen de groei van de melkproductie op het zuidelijk halfrond en de ontwikkeling van de vraag vanuit de belangrijkste zuivelimporterende landen, zoals China en Rusland van groot belang zijn voor de wereldzuivelmarkt. Naar verwachting zal de melkproductie in de meeste landen een beperkte groei laten zien. De sterkste stijging in de productie zal in Nieuw Zeeland optreden. De consumptie van zuivelproducten zal verder toenemen door het aantrekken van de economieën in met name Azië.

9 8 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau GROOTHANDEL IN GROENTE EN FRUIT x 1. ton Exportontwikkeling naar bestemming maanden 28* 9 maanden 29 9 maanden 21 Duitsland VK Frankrijk Rusland overige * 28 is onvergelijkbaar met volgende jaren door statistische correcties Export naar Duitsland stijgt met 5% De export van groente en fruit (Nederlands product) is in de eerste negen maanden van 21 met 7% gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 29. Alle belangrijke exportbestemmingen hebben aan deze groei bijgedragen. Circa 9% van de export wordt in de EU afgezet, waarbij Duitsland de belangrijkste exportmarkt is, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. In Duitsland is de belangstelling voor het Nederlandse product vooral gegroeid doordat het imago van groenten uit Nederland is verbeterd. De export naar het Verenigd Koninkrijk en naar Frankrijk is ook gestegen. De Nederlandse export naar het Verenigd Koninkrijk heeft baat bij een sterkere positie van het pond ten opzichte van de euro. Buiten de EU is de export naar Rusland van groot belang. In 21 stijgt de export naar Rusland, mede door de zwakkere euro ten opzichte van de roebel. Bron: Productschap Tuinbouw/KCB x 1. ton Exportontwikkeling naar product maanden 28* 9 maanden 29 9 maanden 21 Tomaat Komkommer Paprika Peer Appel overige * 28 is onvergelijkbaar met volgende jaren door statistische correcties Bron: Productschap Tuinbouw/KCB Nederlandse glasgroenten doen het goed in het buitenland De export van glasgroenten is in 21 eerder op gang gekomen dan in 29 door de vroegere aanplant in 21 en het gebruik van andere rassen. Tevens is de productie van glasgroenten in Spanje in het voorjaar van 21 sterk teruggevallen door de ongunstige weersomstandigheden en de afname van het areaal. Hiervan heeft het Nederlandse product sterk kunnen profiteren. De export van tomaten is in de eerste negen maanden van 21 met 5% toegenomen. De tomatenexport profiteert van de grotere vraag uit Duitsland ten gevolge van grote reclamecampagnes voor glasgroenten uit Nederland. De export van komkommer en paprika laat in 21 een beperkte stijging zien. De peerexport herstelt zich in 21 na een forse teruggang in het jaar ervoor. In het begin van 29 waren er minder peren beschikbaar voor de export door de kleine oogst in 28. De grote oogst in 29 leidt tot een sterke stijging van de export in 21. De appelexport ondervindt in 21 hinder van de grote voorraden die in de Europese koelhuizen liggen opgeslagen waardoor de export van appelen daalt. De prijzen van glasgroenten variëren sterk, maar liggen gemiddeld op een hoger niveau dan in 29. Dit wordt vooral veroorzaakt door de goede ontwikkeling van de vraag uit het buitenland en het vroeg wegvallen van de productie in Spanje.

10 9 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau GROOTHANDEL IN BLOEMEN EN PLANTEN x EUR 1 mln Veilingomzet x EUR 1 mln Snijbloemen jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 28 Potplanten Vooral prijsherstel voor snijbloemen op veilingen De veilingaanvoer van snijbloemen is in de eerste tien maanden van 21 fractioneel (+,7%) gestegen tot bijna 9,9 miljard stelen. De aanvoer van buitenlandse bloemen lag in deze periode op een hoger niveau ondanks de tijdelijke aanvoerproblemen door de IJslandse aswolk. De veilingomzet heeft in deze periode een toename van 11,5% laten zien. De omzettoename kan nagenoeg geheel worden toegeschreven aan een stijging van het gemiddelde prijsniveau. Er zijn in de eerste tien maanden van 21 ook meer potplanten (+3,2%) op de veiling aangevoerd dan in 29. Deze aanvoertoename kon goed door de markt worden opgenomen; het gemiddelde prijsniveau is met 1,5% toegenomen. Phalaenopsis is verreweg de belangrijkste kamerplant die op de Nederlandse veilingen wordt verhandeld. Gedurende de afgelopen jaren is de phalaenopsisteelt in Nederland sterk gegroeid. Sinds 27 is de productiegroei groter dan de toename van de vraag. Dit resulteerde in sterk dalende prijzen. In 21 is de aanvoer van phalaenopsis tot dusver met 6,2% gegroeid. Deze relatief bescheiden aanvoertoename kon door de markt worden opgenomen, waardoor er ruimte was voor een stijging van het gemiddelde prijsniveau met bijna 9%. 2 x EUR 1 mln x EUR 1 mln jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Bron: VBN Exportontwikkeling Export snijbloemen jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Export potplanten In 21 herstelt de export sterker dan verwacht Na forse dalingen in 28 en 29 is de export van snijbloemen in de eerste tien maanden van 21 met 6,7% gestegen. De export van potplanten is in deze periode met 5,5% gegroeid. Gedeeltelijk kan de exportgroei worden toegeschreven aan het hogere prijsniveau van sierteeltproducten. Daarnaast treedt er in 21 een herstel van de export naar een aantal landen buiten de eurozone op, zoals het Verenigd Koninkrijk, Rusland en Polen. De export naar deze landen profiteert van de zwakkere euro. De export naar een aantal landen binnen de eurozone heeft ook een forse toename laten zien. Opvallend is de exportstijging naar Duitsland. Dit land heeft in de eerste tien maanden van 21 ter waarde van EUR 75,9 miljoen meer sierteeltproducten uit Nederland afgenomen. De export naar Frankrijk herstelt zich in 21, na de sterke terugval in het jaar ervoor. De export naar dit land laat in 21 een groei van 4,3% zien. Per saldo komt ongeveer de helft van de exportstijging van sierteeltproducten voor rekening van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, onze belangrijkste exportmarkten. Naar verwachting zal het marktherstel in 211 doorzetten als het voorzichtige economische herstel aanhoudt. Negatieve factoren bij de exportontwikkeling zijn de minder goede economische vooruitzichten voor Ierland en enkele Zuid-Europese landen en de toenemende concurrentie op onze exportmarkten van snijbloemen uit Afrika en Zuid Amerika. 5 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Bron: HBAG Bloemen

11 1 Sectormonitor Agrifood december 21 ABN AMRO Economisch Bureau Economisch Bureau Sector Research Thijs Pons tel: (+31 2) Commercieel Contact Sector Banker Niels Dijkman tel: (+31 2) Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Teksten zijn afgesloten op 1 december 21. ABN AMRO, december 21 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.