LANDBOUWERS TELEN SPELT EN GRASKLAVER ALS VOEDSEL VOOR DE VOGELS

Transcriptie

1 HAVEN krantnummer 6 OKTOBER DE VORM VAN EEN SCHIP EN DE TEXTUUR VAN EEN DIAMANT 12 PIJPLEIDINGTRANSPORT IN ANTWERPEN WINT AAN BELANG 16 JAN HEMELAER OVER VIERENHALF JAAR ONTWIKKELING HAVENGEBIED ANTWERPEN 21 GROENE BUFFERS IN HET HAVENGEBIED Een veilige haven voor de bruine kiekendief LANDBOUWERS TELEN SPELT EN GRASKLAVER ALS VOEDSEL VOOR DE VOGELS

2 2 HAVEN krant Voorwoord Samen bouwen we aan de haven De haven van Antwerpen groeit. Het antwoord op de vraag hoe? is echter niet zo simpel. Daarom startte de Vlaamse Regering in juli met een zoektocht naar de meest geschikte plek om extra containers te kunnen laden en lossen. Dit complex project weegt alle alternatieven af. Een nieuw Saeftinghedok is er daar één van, maar ook andere mogelijkheden worden besproken en onderzocht. En de overheid doet dat niet alleen, maar vraagt bewust de bijdrage van iedereen die dat wenst, bijvoorbeeld een aantal actiegroepen. Maar zoals je in eerdere nummers van de Havenkrant al kon lezen, is de haven van Antwerpen veel meer dan het laden en lossen van containers. Er is veel te beleven! In dit nummer leest u hoe recreatie in het havengebied, onder de noemer Havenland, meer en meer vormt krijgt. Andere initiatieven lopen ook door. Zo wordt in Beveren volop aan groene buffers gebouwd. Acties om de roofvogel bruine kiekendief te redden, duiken op. En Elia maakt elektriciteitsdraden hoog in de lucht meer zichtbaar. 6 Ook de stad Antwerpen heeft er nu een nieuw icoon bij: het nieuwe Havenhuis aan het Zaha Hadidplein. Het imposante gebouw heeft de vorm heeft van een schip, en de textuur van de diamant. Lees verder in dit magazine en ontdek waarom! Jan Hemelaer, Procesmanager Ontwikkeling Havengebied Antwerpen, Vlaamse overheid inhoud 12

3 NUMMER 6 OKTOBER De vorm van een schip en de textuur van een diamant Het nieuwe Havenhuis brengt verschillende departementen van het Havenbedrijf van Antwerpen samen op één locatie. Kom het ook ontdekken! 12 Pijpleidingtransport in Antwerpen wint aan belang Binnen de haven van Antwerpen verloopt 88 % van alle vloeibaar transport tussen de chemische bedrijven via pijpleiding. Meer weten? Lees verder! 16 Jan Hemelaer over vierenhalf jaar ontwikkeling havengebied Antwerpen Door in een vroege fase met alle partijen om de tafel te gaan zitten, kan je een aanpak uitwerken waar iedereen zich in vindt. 21 Groene buffers in het havengebied De grens van de haven ligt soms dicht bij de woongebieden. Het creëren van groene buffers en schermen biedt een oplossing. 16 VERDER IN DIT NUMMER 4 Elia maakt hoogspanningslijnen zichtbaar 20 Ken je het Energiefonds al? 24 Ook gidsen leren bij 25 Een veilige haven voor de bruine kiekendief 28 UIT in de haven 30 Freddy Aerts over Complex Project We zijn zeer benieuwd wat je van de Havenkrant vindt. Je opmerkingen en suggesties zijn welkom op jan.hemelaer@vlaanderen.be 21 Colofon De Havenkrant is een magazine over de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen. Het wordt uitgegeven door het Departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid. Verantwoordelijke uitgever: Jan Hemelaer Hoofdredactie: Jan Hemelaer, procesmanager Redactie, concept en lay-out: JUSBOX Druk: Drukkerij Room Redactieadres: Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel, tel , jan.hemelaer@vlaanderen.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Copyright beelden: Agentschap voor Natuur en Bos, Departement Mobiliteit & Openbare Werken, Elia, JUSBOX, Havenbedrijf Antwerpen, Guy Leys, Wouter Pattyn, Praxair, Shutterstock- Fokke Baarssen, Vilda - Yves Adams, Vlaamse Landmaatschappij, Waterwegen en Zeekanaal NV

4 4 HAVEN krant Havenzicht Elia maakt hoogspanningslijnen zichtbaar om vogels te beschermen Rietveld, Kallo Niet alleen bij mist of s nachts, maar ook overdag is het voor een vogel niet altijd gemakkelijk om obstakels te herkennen. Hoogspanningsleidingen zijn voor vogels nagenoeg onzichtbaar, waardoor ze er soms erg hard tegenaan vliegen. OGEN OPZIJ Vogels hebben hun ogen aan de zijkant van het hoofd, en kijken dus niet recht naar voor, maar opzij, vertelt Johan Mortier, milieuexpert bij netwerkbeheerder Elia. Hierdoor zijn de hoogspanningsdraden die parallel lopen voor hen soms te klein om goed te zien. Ook al zijn die draden 3 tot 15 centimeter dik. Vooral in de natuurgebieden rond de haven is dat een probleem. Daar leven veel vogels en soms ook bedreigde diersoorten. Het is voor hen heel belangrijk dat die natuurgebieden een veilige haven zijn. Elia wil iets doen om de elektriciteitsdraden in de lucht voor vogels zichtbaar te maken en zocht uit hoe de vogels het beste te helpen.

5 NUMMER 6 OKTOBER ZWARTE LIJNEN IN KAART Eerst wilde Elia weten waar de grootste probleemzones zich bevinden en startte met een onderzoek om alle zwarte lijnen in kaart te brengen. Natagora, Natuurpunt, Vogelbescherming Vlaanderen en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek voerden deze opdracht in 2012 voor Elia uit. Zij bekeken de lokalisering van de draden en het aantal dieren in het gebied. Ook werden de dode of gewonde vogels er een tijd lang geteld. In totaal kregen een 140-tal lijnen, of zo n 3,4 procent van het Belgische hoogspanningsnetwerk, de categorie hoog risico voor vogels toegekend. Het kan zijn dat daar dan heel veel vogels leven, of juist een aantal zeldzame vogelsoorten. Door de aanwezigheid van de kerncentrale van Doel is de regio rond de haven van Antwerpen een hotspot voor die zogenaamde draadslachtoffers. Op de lijst met zwarte lijnen staan de hoogspanningsleidingen langs de Kwarikweg in Kallo met stip op één. Die lijnen lopen onder meer langs het Groot Rietveld in Melsele en Rietveld Kallo, waar veel vogels leven. Ook Haasdonk is een vrij gevaarlijke zone. Daar bevindt zich op de grens met Kruibeke het hoogspanningsstation Mercator, van waaruit verscheidene lijnen vertrekken. Na de aanpassingen daalde het aantal draadslachtoffers met meer dan 90 procent. BOLLEN EN KRULLEN Op basis van de detailstudie uit 2015 voorziet Elia jaarlijks aanpassingen aan haar hoogspanningsnetwerk om zo het aantal draadslachtoffers te verlagen. Het is voor de netwerkbeheerder niet mogelijk om de km bovengrondse hoogspanningsleidingen onder de grond te leggen. Daarom is het verhogen van de zichtbaarheid van de hoogspanningslijn een haalbaar en efficiënt alternatief. Ik vind een gewonde vogel, wat moet ik doen? 1 Zet de vogel in een kleine kartonnen doos, voorzien van enkele verluchtingsgaatjes, maar nooit in een vogelkooi. Hij zou zich bijkomend kunnen kwetsen aan de tralies. Het beperkte volume van de doos belet de vogel zich te veel te bewegen en voorkomt bijkomende letsels. Bovendien werkt het karton van de doos isolerend. 2 Plaats de doos in een duistere en frisse ruimte. Contacteer daarna zo snel mogelijk een erkend vogelopvangcentrum (VOC) in je buurt. Het VOC in Kieldrecht, Kreek 52 bereik je op Het VOC helpt vele gewonde vogels uit de buurt verder. Probeer de vogel er naar toe te brengen. Geen VOC in je buurt, dan bel je het nationaal secretariaat van Vogelbescherming Vlaanderen op Laat het dier met rust en ga niet om de haverklap in de doos kijken. Dat veroorzaakt stress en kan in het slechtste geval ook de dood van de vogel betekenen. Geef ook geen eten en verplicht de vogel niet te drinken. 4 Jaarlijks sterven in België tot een half miljoen vogels door een hoogspanningsleiding. Vind jij een dode vogel onder een hoogspanningslijn? Vul het meldformulier verkeersslachtofer in op de website Zo help je mee om het probleem in kaart te brengen. Zo kunnen de kabels meer zichtbaar gemaakt worden door er bakens aan te hangen. Dit zijn witte of rood gekleurde bollen of opvallende vogelkrullen, legt Mortier uit. We voerden dit al uit op één plaats en de resultaten zijn spectaculair. Blijkbaar moet de aanpassing niet bijzonder groot zijn om zichtbaar te worden voor de vogels. Het aantal draadslachtoffers werd er met meer dan 90 procent verminderd. Vanzelfsprekend willen we dezelfde maatregelen graag kopiëren naar de andere zwarte zones. De studie van vorig jaar legde vast wat de ideale manier is om op de geselecteerde plaatsen een oplossing te bieden. Hierbij wordt rekening gehouden met de kost van de aanpassingen, aldus Mortier. In het belang van de veiligheid nemen we de lijnen uit dienst als we eraan werken. Dus we combineren altijd technische werken met het plaatsen van vogelkrullen. En het moet die dag nog goed weer zijn ook. De volledige uitvoering van de werken verloopt hierdoor dus geleidelijk aan.

6 6 HAVEN krant Havenzicht BOEK VANAF OKTOBER EEN RONDLEIDING IN HET HAVENHUIS De vorm van een schip en de textuur van een diamant Havenhuis, Antwerpen Op het Eilandje, op de grens tussen haven en stad, vind je sinds kort het nieuwe Havenhuis. Dit gebouw brengt sinds september verschillende departementen van het Havenbedrijf van Antwerpen samen op één locatie. De Antwerpse skyline is er wel op vooruitgegaan. Met de komst van het nieuwe Havenhuis heeft de stad er alvast een icoon van moderne architectuur bij. Het ontwerp is van niet minder dan de internationaal gelauwerde architecte Zaha Hadid. Nieuwsgierig? Ook jij kunt na de openingsfestiviteiten een kijkje komen nemen.

7 NUMMER 6 OKTOBER Havenhuis, Antwerpen Wist je dat de onlangs overleden architecte Zaha Hadid een enorm palmares heeft. Zo ontwierp ze Bridge Pavilion voor de Expo 2008 in Spanje en het Aquatics Centre voor de Olympische Zomerspelen 2012 in Londen. het auditorium de boeg van de scheepsvormige diamant voorstelt. SYMBIOSE VAN OUD EN NIEUW Antwerpen is trots op haar positie als de tweede grootste haven van Europa en wil deze positie uitdragen en verder uitbouwen. Het nieuwe Havenhuis brengt niet alleen de personeelsleden van het Havenbedrijf samen, maar fungeert ook als het gezicht van de haven. Het nieuwe gebouw op de grens tussen stad en haven, speelt daardoor in de toekomst meer en meer een centrale rol in de werking van de haven. Met het gebouw van Zaha Hadid willen we de Antwerpse haven ook architecturaal op de wereldkaart zetten. Het nieuwe Havenhuis zal ongetwijfeld een uitzonderlijk visitekaartje zijn tijdens de ontvangsten van onze bezoekers die een kijk krijgen op de stad en de haven, zegt de Antwerpse havenschepen Marc Van Peel. Het nieuwe Havenhuis fungeert als het gezicht van de haven van Antwerpen. Deze bijzondere rol vertaalde zich naar een uniek ontwerp van de hand van toparchitecte Zaha Hadid. Haar opdracht was niet gemakkelijk: de gerenoveerde brandweerkazerne uit 1922 uitbreiden met een moderne nieuwbouw. Het werd een elegant uitziend, balkvormige volume dat er als het ware bovenop getild is. De nieuwbouwgevel heeft de vorm van een schip en de textuur van een diamant. De combinatie van de Antwerpse diamant en de haven moet zo de identiteit van Antwerpen als wereldhaven voorstellen. GLAZEN PLAFOND De diamant werd gecreëerd door de honderden glazen driehoeken die lichtjes geroteerd staan ten opzichte van elkaar. Het havenhuis wordt straks ongetwijfeld een vast element in de omzwervingen van menig bezoeker. Op elk moment van de dag reflecteren de slim georiënteerde glazen driehoeken telkens ander omgevingslicht. De omliggende watervlaktes versterken dit effect zodat je bij elke zonsondergang, in elk seizoen een gloednieuwe impressie op dit architecturale hoogstandje geniet. Het nieuwe gebouw is de werkplek van zo n vijfhonderd medewerkers van het Havenbedrijf. De locatie centraliseert de administratieve en de technische diensten. Naast het gemeenschappelijk gebruik van basisinfrastructuur maakt het werken op één plek de samenwerking nog optimaler. OP ONTDEKKING IN HET HAVENHUIS In september startte het personeel met werken in het nieuwe hoofdkantoor. De formele opening van het prestigieuze gebouw vond plaats op donderdag 22 september. Vanaf eind oktober krijgt ook het grote publiek in het weekend toegang tot het nieuwe Havenhuis. Ben je geïnteresseerd, dan koop je voor een rondleiding van twee uur een ticket via de online shop van de gidsenwerking van de stad Antwerpen. Via het centrale atrium stap je richting de binnenkoer van het bestaand gebouw. Doorheen het glazen plafond zie je de spectaculaire bovenconstructie. Via de panoramische liften ga je naar dit nieuwe volume. De stadsgidsen vertellen je er in het auditorium honderduit over dit geweldige gebouw, en ook het schitterende uitzicht over de haven en de stad mag er niet ontbreken, natuurlijk! Boek je begeleid bezoek: gegidste-wandelingen-info-prijzen-enreservatie info@visitantwerpen.be

8 8 HAVEN krant HAVENLAND ONTDEK JE VANUIT DE ONTHAALPUNTEN Beleef de mooiste havenlandplekjes! haven van Antwerpen Geïnteresseerd in de maritieme, logistieke en industriële activiteiten van een wereldhaven, het omliggende polderlandschap, de indrukwekkende natuurgebieden met diverse fauna en flora aan de Schelde of net de kilometerslange fiets- en wandelroutes? Dan heeft Havenland jou wat te bieden. NIEUWIGHEDEN TROEF Havenland en haar partners lanceren ook nieuwe initiatieven. Fiets je graag? De nieuwe Havenroute (48km), Polderroute (32km) en Linieroute (31km) nemen je mee om vanuit de machtige Schelde verschillende toeristische punten op de tweewieler te ontdekken. Ook de fietsen wandelroutes in en rond Kallo vind je terug in de hernieuwde folder Een groene gordel rond Kallo. De havenfietskaart bundelt alle routes op linker- en rechter Scheldeoever. Er staat in Havenland nog veel meer op stapel, hou de website www. havenvandetoekomst-antwerpen.be goed in de gaten! ERFGOED, HAVEN EN NATUUR Kurt Tuerlinckx, Havenbedrijf Antwerpen, voorzitter van de werkgroep Onthaal en Recreatie: We willen samen duidelijk maken dat het Havenland méér is dan kades, containers, staal en beton. Iedereen van de troeven in en rond de haven van Antwerpen laten genieten, dàt is het doel van Havenland. OP TOCHT VIA DE ONTHAALPUNTEN Zin in meer havenbeleving en -ontspanning? Havenland ontdek je het makkelijkst vanuit één van de vijf onthaalpunten. Download de Havenland folder op

9 NUMMER 6 OKTOBER HET MAS HAVENPAVILJOEN Hanzestedenplaats 19, Antwerpen Panoramafilm reuzenplattegrond aanraakschermen spelkoffers bustours 2 HET HAVENCENTRUM Scheldelaan 444 Haven 621, Antwerpen groepsrondleiding teambuilding rondvaart blik achter de schermen schoolexcursie bezoek 3 DE INFOKEET VAN HET HEDWIGE-PROSPERPROJECT 3 Zoetenberm 6a, Doel Grote visualisaties animatiefilm tentoonstelling virtual-reality app NL BE DOEL SCHELDE 2 4 HET NIEUWE HAVENHUIS Zaha Hadidplein 1, Antwerpen rondleidingen documentatiecentrum 5 HET SLUISGEBOUW VAN KALLO KIELDRECHT Steenlandlaan, Kallo op afspraak rondleidingen Kieldrechtsluismaquette binnenkomende schepen toerisme@beveren.be of VERREBROEK 5 KALLO 4 1 MELSELE BEVEREN ZWIJNDRECHT ANTWERPEN (STADSKERN)

10 10 HAVEN krant maquette Kieldrechtsluis, sluisgebouw Kallo

11 NUMMER 6 OKTOBER DUIK 2X DE HAVEN IN ONTDEK HET VERNIEUWDE ONTHAALPUNT IN KALLO De nieuw ingerichte inforuimte van het sluisgebouw in Kallo is alvast een bezoekje waard! De leerlingen van het Gemeentelijk Technisch Instituut (GTI) van Beveren bouwden er eigenhandig een maquette van de nieuwe Kieldrechtsluis, de grootste sluis ter wereld. De maquette is maar liefst zes meter lang, en je kunt de bruggen echt openen. Verder kom je er alles te weten over het proces Ontwikkeling Havengebied Antwerpen (OHA), waarvan Havenland deel uitmaakt. En met wat geluk zie je vanuit het onthaalpunt ook huizenhoge schepen voorbijvaren. Het sluisgebouw Kallo kun je bezoeken op afspraak met gids. Je contacteert hiervoor Elfriede De Puysseleyr van Dienst Toerisme Beveren op of toerisme@beveren.be. NIEUWE FIETSROUTES IN HET HAVENLAND De Havenroute (48km), Polderroute (32km) en Linieroute (31km): deze drie nieuwe fietsroutes in het Havenland nemen je mee om vanuit de machtige Schelde verschillende toeristische punten op de fiets te ontdekken. Afhankelijk van de lus die je kiest, passeer je Fort Liefkenshoek, de Kieldrechtsluis, fort Kallo of doorkruis je de haven van Antwerpen, Doel, Prosperdorp, het Verdronken Land van Saeftinghe, de Koningsdijk,. Voor ieder wat wils, dus keuze genoeg! Alle lussen zijn uitgetekend op het fietsknooppuntennetwerk van Toerisme Oost-Vlaanderen. Wil je meedoen, dan volstaat het om de knooppuntbordjes te volgen. Welke bordjes dit zijn, lees je in een gloednieuwe brochure. Havenland bundelde de troeven van deze drie fietslussen in één folder. Vraag deze gratis aan via de website van Toerisme Oost-Vlaanderen, of de onthaalpunten van Havenland.

12 12 HAVEN krant ANTWERPEN PLANT UITBREIDING PIJPLEIDINGENNETWERK Pijpleidingtransport in Antwerpen wint aan belang O ver het spoor, het water, de weg, pijpleidingen, De Antwerpse haven beschikt over een uitstekende infrastructuur om alle soorten transporten en goederen te ontvangen. Wist je trouwens dat geen enkele andere haven zo centraal in Europa ligt als Antwerpen? Om deze positie verder te versterken, moet er dan ook verder gebouwd worden aan de transportmogelijkheden.

13 NUMMER 6 OKTOBER Indien Antwerpen zich verder wil ontwikkelen tot de meest vooraanstaande en innovatieve (petro)chemische cluster van Europa en ook op mondiaal vlak wil concurreren, dan is het belangrijk dat pijpleidingen hoog op de agenda van het Havenbedrijf en van de Belgische en Vlaamse overheid staan, zegt Johan Desmet, business director On-Site Benelux bij Praxair. VEILIG EN DUURZAAM Waarom? Transport via pijpleidingen is een veilige, milieubewuste en duurzame vorm van transport, aldus Desmet. Veel bedrijven in de haven van Antwerpen zijn zowel klant als leverancier van elkaar en via pijpleidingen wisselen ze grondstoffen uit. Praxair levert als industriële gassenfirma in de haven van Antwerpen vooral stikstof en zuurstof aan de bedrijven. En dat gebeurt hoofdzakelijk via pijpleidingen in een ringvorm, wel 100 kilometer lang, vertelt Desmet. Als wij hier al het vervoer via de weg moesten doen, zijn daar minstens 100 vrachtwagens per dag voor nodig. Niet alleen is de vervoerscapaciteit van pijpleidingen vele malen groter dan die van wegtransport. Het belangrijkste voordeel is ook een meer betrouwbare levering. Bedrijven hebben onze stoffen nodig om hun eigen productie te blijven garanderen. De aanvoer van onze stikstof is ook belangrijk voor de veiligheid in de productieomgevingen van onze klanten. Er zijn ook geen lege retourritten zoals bij het transport op de weg, in de lucht, over water of per spoor. Pijpleidingen veroorzaken verder geen geluidsoverlast of luchtvervuiling en de kans op ongevallen is klein. MOBILITEITSOPLOSSING Uitbreiding van het pijpleidingennetwerk kan ook een verdere positieve bijdrage leveren in de mobiliteitsproblematiek van ons land. Als je de hoeveelheid die nu vervoerd wordt door één pijpleiding tussen Rotterdam en Antwerpen (102km) vergelijkt met wegvervoer, dan zouden 1056 tankvrachtwagens over en weer pendelen tussen deze twee steden. Dat is een file van 30 kilometer die je nu dus niet hebt. Het pijpleidingennetwerk verder uitbreiden, zou de fileproblemen voor een stuk helpen oplossen. Ook de uitgave die de overheid moet doen aan onderhoudskosten van onze wegen zouden sterk afnemen omdat er minder vrachtwagens onze wegen belasten. Het pijpleidingennetwerk verder uitbreiden, zou de fileproblemen voor een stuk helpen oplossen. Het is buitengewoon interessant als de aanvoer niet alleen per cluster maar ook tussen de verschillende clusters mogelijk is, vervolgt Desmet. Binnen de (petro)chemische industrie winnen pijpleidingen aan strategisch belang. Deze leidingen zijn een transportmiddel dat bedrijven en industriële clusters verbindt. Niet alleen binnen de haven van Antwerpen, maar ook internationaal hebben ze dit begrepen. Ook in andere industrieën zien ze het belang ervan in. In 2014 legde een brouwerij in Brugge de allereerste pijpleiding aan om bier te vervoeren in de binnenstad. In Duitsland gebeurt dat al langer. Ook de haven van Antwerpen gaat ervoor. Begin vorig jaar startten de Vlaamse overheid en het Havenbedrijf Antwerpen een onderzoek naar de mogelijkheden voor de inplanting van een ondergrondse leidingstraat tussen de haven van Antwerpen en het Ruhrgebied. Een positief signaal dat er vanuit de overheid nu ondersteuning is voor het bouwen van onze leidingen en de moeilijke punten die we planologisch tegenkomen. Hopelijk kunnen we komen tot een publiek private samenwerking waarbij ook de overheid een stuk mee investeert in bijvoorbeeld het graven van een tunnel om onze leidingen door te trekken, stelt Desmet.

14 14 HAVEN krant EEN WAARDIG ALTERNATIEF Het transport via pijpleidingen wordt beschouwd als veilig in vergelijking met weg- en spoorvervoer. Dit is zeker een troef voor het vervoer van gevaarlijke goederen. Pijpleidingtransport kan men terecht de veiligste manier om goederen te transporteren ter wereld noemen. Tot op vandaag is pijpleidingtransport echter niet erkend als een volwaardige transportmodus voor goederen, zoals het weg-, spoor- en watervervoer dat wel zijn. Wellicht omdat er door een pijpleiding maar één type van product gaat, en niet zoals over het spoor, weg of water het vervoer van meerdere soorten goederen mogelijk is. Met het ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst tussen Ruimte Vlaanderen en het Havenbedrijf Antwerpen in 2012 (kader) om ruimte voor de te bouwen pijpleidingen te zoeken, zijn de eerste stappen tot uitbreiding alvast gezet. Alles wat de files helpt op te lossen en bijdraagt aan het milieu, verdient om onderzocht te worden, niet?

15 NUMMER 6 OKTOBER % van alle vloeibaar transport binnen de haven van Antwerpen verloopt tussen de chemische bedrijven via pijpleiding. In de haven van Antwerpen bevindt zich kilometer aan pijpleidingen. 1 ondergrondse aardgaspijpleiding vervoert per uur evenveel energie als 60 tankwagens met stookolie. Per boot, vrachtwagen, trein of pijpleiding? De goederen van en naar Antwerpen worden vandaag in de volgende verhoudingen getransporteerd: Binnenvaart 39% Wegtransport 50% Pijpleiding 3% Spoorvervoer 8% Nieuwe leidingstraat tussen Antwerpen en Ruhrgebied Ook de huidige Vlaamse Regering is overtuigd van het belang voor de uitbouw van de pijpleidingen in en rond de haven van Antwerpen om de positie van de haven te versterken. De Vlaamse overheid en het Havenbedrijf Antwerpen startten begin 2015 een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden voor de inplanting van een ondergrondse leidingstraat tussen de haven van Antwerpen en het Ruhrgebied. STRATEGISCH Het Ruhrgebied is voor de haven van Antwerpen van cruciaal belang. Het ligt strategisch in het natuurlijke achterland van de haven en bedient de Duitse en Oost-Europese markt. LEIDINGSTRATEN Om veiligheidsredenen en om zo weinig mogelijk ruimte in te nemen, leg je pijpleidingen best gebundeld aan. Hiervoor worden reserveringsstroken of leidingstraten aangeduid. PLAN VAN AANPAK De volgende stap bestaat uit de uitwerking van een plan van aanpak voor de selectie van mogelijke tracés. Het betrekken van de lokale bevolking bij deze plannen is erg belangrijk voor het succes en de acceptatie van het project in de omgeving.

16 16 HAVEN krant De ontwikkeling van het havengebied is een evenwichtsoefening, telkens weer bootverkeer op de Schelde PROCESMANAGER JAN HEMELAER OVER VIERENHALF JAAR ONTWIKKELING HAVENGEBIED ANTWERPEN Vierenhalf jaar geleden zette de Vlaamse Regering het licht op groen voor de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen. Tijd om Jan Hemelaer, die dat grootschalige proces aanstuurt, aan de tand te voelen over de realisaties op het terrein, de obstakels en de toekomst van het project. Jan Hemelaer

17 NUMMER 6 OKTOBER Vierenhalf jaar geleden besliste de Vlaamse Regering om het havengebied Antwerpen in evenwicht met de omgeving te ontwikkelen. Hoe vordert dat proces? Veel acties en projecten worden nu nog volop voorbereid, tegelijk beweegt er al heel wat op het terrein. Zo ging vorig jaar de Liefkenshoekspoortunnel open. Dat verhoogde in één klap de capaciteit van het goederspoorverkeer: tegen 2030 moet 15% van het goederentransport van en naar de haven via het spoor verlopen. Dit voorjaar voeren de eerste schepen door de nieuwe Kieldrechtsluis. Ook zijn de werken gestart om in het nieuwe natuurgebied Prosperpolder Zuid, een combinatie van open water en rietland, te creëren als thuisbasis voor Europees beschermde dieren. De komende jaren krijgen nog meer projecten vorm. Telkens gaat daar grondig studiewerk aan vooraf, waarbij rekening gehouden wordt met de impact op de omgeving, mens, milieu, natuur en erfgoed. De plannen voor het havengebied kwamen tot stand door jarenlang intensief overleg met zoveel mogelijk betrokkenen. Heeft dat effectief tot steun voor het project geleid? De ontwikkeling van het havengebied gaat over een ruimtelijk veranderingsproces van liefst hectare. Daarbij is een evenwicht gezocht tussen de belangen van landbouwers, omwonenden, bedrijven, natuur, erfgoed Om die afweging te maken heeft elke betrokken partij toegevingen moeten doen. Om een voorbeeld te noemen: er verdwijnt erfgoed, maar een ander deel wordt dan weer gerestaureerd. Mijn aanvoelen is dat het een afgewogen compromis is. De tijd zal uitwijzen of dat een correcte inschatting is. 100% draagvlak is een utopie. Zo n ingrijpend veranderingsproces maakt sommige mensen onvermijdelijk ontevreden of ongelukkig. Denk maar aan de bewoners die onteigend worden in functie van het algemene belang. Als overheid proberen we hen zo goed mogelijk te ondersteunen en te helpen. Hoe houdt u alle partijen bij de les? Twee keer per jaar komt het Centraal Netwerk samen. Dat bestaat uit alle lokale overheden en sectororganisaties uit de regio, zoals de landbouw-, natuur- of binnenvaartsector. Afzonderlijke werkgroepen werken acties uit voor milieu, erfgoed, mobiliteit, enzovoort. Ik heb ook een afzonderlijk overleg met de gemeenten van de Linker- en de Rechterscheldeoever. We communiceren ook via nieuwsbrieven, infomarkten, de website, En voor specifieke vragen weten alle partijen, of het nu overheden of sectorganisaties zijn, mijn adres of telefoonnummer te vinden, heb ik de voorbije jaren ondervonden Grote Geule, Kieldrecht

18 18 HAVEN krant Wat is uw aandeel als procesmanager in dat proces? De procesmanager en zijn team zijn de olie die het overleg goed doet draaien. We brengen mensen samen, voorkomen dat ze naast elkaar werken, bewaren het overzicht over het proces, bewaken de samenhang van de maatregelen uit het actieprogramma, of signaleren aandachtspunten aan de Vlaamse Regering. Die nadruk op overleg is belangrijk. Door in een vroege fase met alle partijen rond de tafel te gaan zitten, kan je een aanpak uitwerken waar iedereen zich in vindt. Eens de plannen in uitvoering zijn, ontstaan er daardoor minder conflicten. Het doet deugd om te zien dat de uitgebouwde overlegstructuur werkt. De verdere ontwikkeling van het havengebied wordt gecreëerd in evenwicht met leefbare polderdorpen, duurzame landbouw en robuuste natuur. Wat is er op het terrein al gerealiseerd? Havenland is van start gegaan: verschillende fietsroutes in de Beverse polders zijn beschikbaar. Er is een grote erfgoedstudie gemaakt, die een schat aan kennis opleverde. Tal van landbouwers zijn getroffen door de haven- en natuurontwikkeling, maar we hebben hen kunnen helpen om hun bedrijf te verplaatsen of door gronden in de buurt te ruilen. Het fietsnetwerk in het havengebied is verbeterd, maar we hebben nog werk aan een veilige fietsroute van en naar de haven vanuit elk dorp. Met welke struikelblokken krijgt u in het project te maken? De grootste drempels zijn juridisch. Eind vorig jaar schorste de Raad van State bijvoorbeeld een deel van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Afbakening zeehavengebied Antwerpen, havenontwikkeling Linkeroever. Het gaat om een deel van de Saeftinghezone. Tegelijkertijd leren we als overheid ook bij. Zo verwacht ik positieve resultaten van de aanpak volgens de methode van de complexe projecten, die we sinds deze zomer startten om extra containerbehandelingscapaciteit te realiseren in het havengebied Antwerpen. De inwoners van het Waasland hekelen de verkeersoverlast. Welke oplossingen zijn er voor dit mobiliteitsvraagstuk? Ik begrijp de verzuchtingen van de mensen. Het verkeer in de regio is inderdaad meer dan verzadigd, maar dat heeft zeker niet enkel met de havenactiviteiten te maken. Om het verkeer in het Waasland en in de wijde omgeving van Antwerpen vlot te trekken, wordt een heel gamma maatregelen voorbereid. Het gaat om grootschalige infrastructuurwerken zoals de Oosterweelverbinding, de herinrichting van de E17 en de uitbreiding van de E34. Maar minstens even belangrijk zijn investeringen in comfortabel openbaar vervoer en veilige fietspaden. Bovendien gaan we voluit voor een meer leefbare modal split: tegen 2030 moet 40% van al het goederentransport in het havengebied via de binnenvaart verlopen, 20% via het spoor en maar 40% meer over de weg. Pas als we die mix van maatregelen uitvoeren, kunnen we het mobiliteitsvraagstuk oplossen. Veel inwoners hebben het er moeilijk mee dat veel van de natuurgebieden in en rond de haven niet toegankelijk zijn. Zal de recreant voldoende kunnen genieten van de natuur? Uiteraard, maar niet in het wilde weg. Er komen wandelen fietspaden, kijkhutten, infopanelen en gidsen van de lokale natuurverenigingen zullen bezoekers op sleeptouw nemen door de natuurgebieden. Tegelijk moet de natuur voldoende kansen krijgen om te ontluiken. De natuur in het havengebied is Europees beschermd en Vlaanderen moet daar het voortbestaan van typische planten en dieren verzekeren. Ook dat is een voortdurende evenwichtsoefening. Wat vindt u zelf het moeilijkste aan uw job? Dat mensen onteigend worden voor de uitvoering van de plannen. Voor ieder van hen is dat bijzonder ingrijpend; het haalt hun leven letterlijk overhoop. Dat vind ik de zwaarste kant aan deze functie. Waar wilt u over vier jaar staan met de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen? Binnen vier jaar kennen mensen havengebied Antwerpen niet enkel als economisch knooppunt maar ook als een aantrekkelijke plek om te wonen, werken, fietsen, wandelen. En natuurlijk met een forse verbetering in de toestand van de mobiliteit.

19 NUMMER 6 OKTOBER De nadruk op overleg is belangrijk. Door in een vroege fase met alle partijen om de tafel te gaan zitten, kan je een aanpak uitwerken waar iedereen zich in kan vinden. Kallosluis, Kallo Melkader, Kallo Opstalvallei, Stabroek

20 20 HAVEN krant Ken je het Energiefonds al? D e haven van Antwerpen is verantwoordelijk voor een groot deel van het verbruik van elektriciteit en aardgas in België. De energiekost vormt daarmee een belangrijke factor in de competitiviteit van bedrijven. Daar slim en duurzaam mee om gaan, is de boodschap. DÉ COACH VOOR ENERGIEBELEID Een goede isolatie, energiezuinige installaties, Niet alleen thuis maar ook op het werk is een duurzaam energiebeleid van tel. Het Energiefonds van het Havenbedrijf Antwerpen ondersteunt kleine en middelgrote ondernemingen in het havengebied tijdens het voortraject van hun energie-investeringen. Een energiedeskundige van het Energiefonds komt hiervoor bij de bedrijven langs. Hij bespreekt de mogelijkheden en helpt met de technische opzet en uitrol. DPWorld, ITC Rubis, Boortmalt, Luiknatie Coldstore, werken ondertussen aan energieefficiëntie projecten met steun van het Energiefonds. Wie in aanmerking wil komen, moet voldoende scoren op drie criteria: langtermijnefficiëntie, maatschappelijke impact en kwaliteit. De middelen van het Energiefonds komen van de opbrengsten uit de windmolenontwikkeling op de Linkerscheldeoever van het havengebied. Dat vormt een mooie cirkelbeweging: de winsten van windmolens op het grondgebied van het Havenbedrijf vloeien terug naar alle concessionarissen om hun verdere energieontwikkeling te ondersteunen. Meer weten?

21 NUMMER 6 OKTOBER HOE KAN VISUELE BUFFERING DE LEEFBAARHEID VAN WOONKERNEN VERBETEREN? Groene buffers in het havengebied Drijdijck, Verrebroek Het havengebied Antwerpen: dat betekent niet alleen een machtig zicht op de Schelde met haar voorbijvarende schepen en daarnaast uitgebreide industrie, maar ook nog de weidsheid van de polders, het karakteristieke van forten uit het verleden en unieke natuur. De plaats waar bewoning, infrastructuur en natuur elkaar raken, zorgt wel eens voor discussie. Niemand vindt het leuk om uit te kijken op een industriezone. Gelukkig deelt de overheid de bezorgdheid voor mens en milieu. Door extra groene zones en schermen die dienen als bufferzone, is een gezamenlijke oplossing in de maak. WONEN NAAST DE HAVEN Dat de verdere ontwikkeling van de haven goed is voor de economie en de werkgelegenheid spreekt voor zich. Maar voor omwonenden, is het niet altijd prettig om geconfronteerd te worden met havenactiviteiten. De grens van de haven ligt soms dicht bij de woongebieden, en daardoor kan er geluidsoverlast en lichthinder ontstaan. Om maar niet te spreken over het industriële uitzicht en de vele voertuigen die voor je deur passeren. Het creëren van groene buffers en schermen biedt een oplossing voor dit probleem. Denk hierbij aan bermen van tien meter hoog. Maar ook struiken of dertig meter hoge bomen nemen het zicht deels weg. Bufferbermen en dijken zorgen ervoor dat de achterliggende industriezones minder zichtbaar zijn en dat geluidshinder afneemt. Bewoners kijken dan uit op het groen in plaats van op de fabrieken, terminals of snelwegen. EVENWICHTSOEFENING De inrichting van deze groene gebieden dient met zorg te gebeuren. Ook het evenwicht in de natuur is hierbij belangrijk. Want waar je een bomenrij plaatst, kunnen roofvogels zich schuilhouden. En dat is niet altijd gunstig voor de weidevogels die wellicht vlak daarbij nestelen. De overheid breidt de creatie van groene zones steeds meer uit. Ook de bedrijven denken mee. Pijpleidingen zijn waar mogelijk in de grond gelegd. De verlichting van nieuwe installaties is meer en meer zo afgesteld dat het minder in de omgeving rond schijnt.

22 KA KA 22 HAVEN krant Een bewoner vertelt Miel De Keulenaer woont al heel zijn leven in Kallo. Ik heb het dorp zien veranderen. Je ziet alles groeien, dat is de normale gang van zaken zeker en hoort bij het leven. Ook de melkfabriek waar we op uitkijken, groeide uit van klein bedrijf tot een reuzenfabriek. De laatste nieuwbouw is er wel heel hoog geworden, vertelt Miel. De creatie van die nieuwe natuurgebieden vind ik overdreven, maar de aanleg van groene bermen rond de industrie, daar kan toch niemand iets tegen hebben? Wat trouwens zou helpen, is dat de fabrieken zelf rond hun terreinen groene hagen zouden plaatsen. Als je er dan voorbij fietst, is het lelijke zicht al deels weg. ZUIDELIJK INSTEEKDOK STEENLANDPOLDER LIEFKENSHOEKSPOOR FABRIEKSTRAAT Een groene gordel rond Kallo Schepen voor Leefbaarheid Boudewijn Vlegels: Recent zijn er een aantal grootschalige projecten opgestart in en rond Kallo, waaronder de creatie van groene buffers. Aan beide kanten van de Melseledijk vertrekken deze dijken van tien meter hoog. Deze buffers dienen om de geluidshinder van het spoorverkeer en het verkeer van de R2 en N49 te milderen. Samen met de natuurgebieden vormen ze een groene gordel rond het dorp. BUFFERS KALLO MELSELEDIJK De gemeente hecht niet alleen veel belang aan de buffering van de haven maar ook aan recreatie in de groene omgeving. In omrasterde delen zullen schapen grazen en eind volgend jaar leggen we langs de bufferdijken een mooi wandelpad met recreatieve elementen aan. R2-VLAKTE STEENLANDLAAN De nieuwe ruime wandelmogelijkheden zullen ongetwijfeld een meerwaarde geven aan het dorp en de inwoners van Kallo. Ook voor andere poldergemeenten realiseren we binnenkort efficiënte buffers. Buffers die niet alleen zicht en geluid milderen maar die ook een meerwaarde geven aan het landschap.

23 NUMMER 6 OKTOBER LLOSLUIS LISDODDE ECO-GOLF KALLO SCHELDE FIETSROUTE WANDELROUTE INFOBORD TOEGANG VOGELKIJKWAND UITKIJKPUNT SINT-PIETERSKERK MELKADER LLO DORP KAPELDIJKSTRAAT FORT SINT-MARIE Voor de buffers rond Kallo werd al 5.4 km omheining geplaatst. Er kwamen planten en bomen bij. De komende jaren verhoogt dit aantal tot We werken hand in hand RIETVELD KALLO GASTHUISSTRAAT GROOT RIETVELD VLAKTE VAN ZWIJNDRECHT Tim Gregoir, projectcoördinator Milieu bij het departement Mobiliteit en Openbare Werken Vlaanderen: Sinds 1998 werkt de Vlaamse overheid al aan een geïntegreerd plan om de uitbreiding van de haven van Antwerpen hand in hand te laten gaan met het behoud van de natuur en de leefbaarheid voor de bewoners. Daarom doen we alles wat mogelijk is om de impact van de bedrijfsactiviteiten zo minimaal mogelijk te houden en zo de natuur en de omwonenden te beschermen. KWARKSTRAAT Binnenkort plaatsen we extra buffers die de woonzones van de industriezones scheiden. In het gebied rond Kallo is dat al volop uitgevoerd. De bufferdijk werd gebouwd met grond uit de aanleg van het Rietveld Kallo en de Antigoontunnel. Aan de E34 tussen snelweg en haven planten we extra bomenrijen. Dit geeft de hoogste afscheiding die er mogelijk is. We vervangen er ook exotische populierensoorten door inheemse bomen. Aan de westzijde van de Waaslandhaven loopt nu een studie om te kijken hoe we de buffers er het beste positioneren in combinatie met recreatie en de aanleg van paden en uitkijkpunten.

24 24 HAVEN krant Paardenschor, Doel Ook gidsen leren bij Ken je het Hedwige-Prosperproject al? Het is een onderdeel van het Grenspark Groot-Saeftinghe in wording in het fraaie grensgebied tussen België en Nederland. In het voorjaar volgden vijftig gidsen uit de streek een intensieve opleiding voor het bezoekersonthaal in en om dit project. Zij leiden nu met enthousiasme en goed geïnformeerd groepen rond. GETIJDENNATUUR Want vanaf 2019 stroomt er Scheldewater de Hedwige-Prosperpolder in. Dan wordt het gebied een uniek stuk getijdennatuur dat samen met het aangrenzende Verdronken Land van Saeftinghe het grenspark Groot-Saeftinghe zal vormen. Met in totaal hectare wordt het grenspark het grootste brakwaterschorrengebied van West-Europa. Het hele gebied wordt omgeven door een ringdijk. Vanop die dijk krijgen fietsers en wandelaars een prachtig uitzicht op de natuur met nieuwe slikken en schorren. infokeet Hedwige-Prosperproject, Doel WANDEL MEE! Ook nu de werken bezig zijn, kun je er al rondwandelen met gids. Of heb je interesse om zelf een opleiding tot gids in het Hedwige-Prosperproject te volgen? Neem contact op met de infokeet van het project op of Partners Grenspark Groot-Saeftinghe Provincie Zeeland Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking (EGTS) Linieland Waas en Hulst Waterwegen en Zeekanaal NV Agentschap voor Natuur en Bos Havenbedrijf Antwerpen Vlaamse Landmaatschappij Stichting Het Zeeuwse Landschap Natuurpunt Antwerpen Noord vzw

25 NUMMER 6 OKTOBER LANDBOUWERS HELPEN OM DE KIEKENDIEF TE REDDEN Een veilige haven voor de bruine kiekendief Door zijn ligging aan de Schelde trekt het havengebied van Antwerpen verrassende planten en dieren aan. Tal van vogelsoorten komen hier broeden, overnachten, overwinteren, rusten of zoeken er voedsel. bruine kiekendief Enkele roofvogels schuimen het luchtruim af, op zoek naar een verstopte prooi. De bruine kiekendief is er één van, wellicht zag je hem al vliegen. In een licht schommelende glijvlucht hangt hij met zijn vleugels in V-vorm enkele meters boven het wuivende riet op zoek naar zijn prooi. Zoals de naam je al doet vermoeden, is kleurde grote delen van het havengebied in als speciale beschermingszone. De partners van Grenspark Groot-Saeftinghe ontwikkelden een programma om zeldzame dieren en planten te redden. Het netwerk van natuurgebieden en kleinere natuurelementen zoals bermen en poelen is in oprichting. Zo n vijf procent De Antwerpse haven is behalve een economische hotspot ook een schatkamer van bedreigde planten en dieren, zoals de bruine kiekendief. de bruine kiekendief overwegend bruin van kleur waarbij het mannetje grote grijze vlekken op zijn vleugels heeft en het vrouwtje een gele kop en schouders. Ze komen voor in geheel Europa. In het gebied van de Antwerpse zeehaven vind je ze ook nog. Maar je moet goed zoeken: op de Linkerscheldeoever zijn er (nog maar) elf broedparen. Maar hoe bescherm je die waardevolle roofvogel tussen al die drukke economische activiteiten? Het antwoord: met de aanleg van een netwerk van ecologische infrastructuur en met steun van de landbouwers! van de havenregio wordt ecologische infrastructuur: dat komt neer op ongeveer 650 hectare. ZELDZAME DIEREN Een netwerk van natuurgebieden en groene plekjes biedt deze zeldzame soort meer kansen. Rond de haven ligt een duizendtal hectare beschermde natuur. Europa grasklaverveld Nieuw-Arenbergpolder, Kieldrecht

26 26 HAVEN krant TIJDELIJK GEBIED Het beschermingsprogramma voor de bruine kiekendief wil vermijden dat de resterende elf broedparen verdwijnen vooraleer de nieuwe beschermingszones volledig gerealiseerd zijn. Een tijdelijk gebied waar de bruine kiekendief kan broeden en voedsel verzamelen, werd daarom afgebakend als ecologische infrastructuur in de haven, en dat voor de volledige duur van het soortenbeschermingsprogramma dat loopt tot Beschermde planten en dieren overleven in de ecologische zones en verplaatsen zich ook naar natuurgebieden in de buurt: poelen, bermen langs verbindingswegen en treinsporen, zones waar leidingen liggen. BETROKKEN LANDBOUWERS Ook de landbouwers uit de Wase polder helpen vrijwillig mee om de bruine kiekendief te laten overleven in en rond het havengebied. Deze kiekendief kan momenteel niet enkel beschermd worden op de restgronden binnen het havengebied. Het leefgebied van één broedpaar bestaat uit 100 à 200 hectare. Hun leefgebied is dus zo groot dat de natuurkernen die er nu al zijn, niet volstaan. Ook het omliggende landschap zoals de landbouwgronden en de polders biedt hierin een oplossing. Landbouwers kunnen met kleine inspanningen ook ondersteunen. Jan Verboven, projectleider bij de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) vertelt: Uit de grondenbank Linkerscheldeoever stellen we momenteel in het havengebied al acht hectare grond ter beschikking van boeren om er specifieke gewassen op te telen die aantrekkelijk zijn voor muizen en dus voor bruine kiekendieven. Grasklavermengsels, luzerne en spelt zijn bovendien waardevolle voedergewassen voor veehouders. Na het maaien komen de muizengaatjes vrij en vangen de bruine kiekendieven hier hun voedsel. Daarnaast starten we ook met het Het beschermingsprogramma voor de bruine kiekendief wil vermijden dat de resterende elf broedparen op Linkerscheldeoever verdwijnen. systeem van pasmuntgronden. Hierbij zaait de boer een stuk van zijn land in met deze gewassen. Wij stellen dan eenzelfde oppervlakte ter beschikking op onze gronden. Begin juli hadden we een demonstratiedag en verschillende lokale landbouwers toonden al interesse. BEHEERSOVEREENKOMSTEN Een andere mogelijkheid is het afsluiten van een beheerovereenkomst tussen de landbouwer en VLM. De landbouwer engageert zich hierin om de randen van zijn akkers in te zaaien met mengsels die interessant zijn voor de bruine kiekendief. Verboven: Dat project is in opstart, maar gaat ongetwijfeld effect hebben, want de gevraagde stroken zijn minstens tien meter breed. Het voedselgebied van de kiekendief wordt hierdoor vergroot en in ruil ontvangt de boer een vergoeding per hectare. Op eenzelfde landbouwbedrijf zijn ook combinaties mogelijk tussen pasmuntgronden en stroken met beheersovereenkomsten. Landbouwer Raf De Roeck teelt vrijwillig spelt en grasklaver op de gronden van de grondenbank Linkerscheldeoever. Voor het financiële aspect neem ik niet deel aan dit project. Wel om er iets van te leren en dit door te kunnen geven aan anderen. De bioloog en een specialist in teelttechnieken uit het projectteam geven veel tips over hoe ik nog meer uit mijn landbouwgronden kan halen. En dan liefst in evenwicht met de natuur en zijn bewoners natuurlijk. luzerneveld, Vrasene

27 NUMMER 6 OKTOBER bruine kiekendief Wist je dat Kiekendief of kuikendief Bruine kiekendieven jagen op kleine vogels en hun kuikens, op muizen en ratten, maar ook op konijnen. De officiële Nederlandse naam kiekendief is afgeleid van kuikendief. Als gebied om te rusten en voedsel te verzamelen wordt het volledige landschap binnen een straal van vijf kilometer van het nest gebruikt, inclusief wetlands, graslanden en akkers. Elf broedparen Het Antwerpse havengebied is één van de belangrijkste broedgebieden van de bruine kiekendief in Vlaanderen. Het aantal broedparen is op de Linkerscheldeoever echter sterk afgenomen: van 26 broedparen in 2004 naar 11 paren in Paraplusoorten De bruine kiekendief is een van de veertien paraplusoorten in het Antwerpse havengebied. Voor die soorten neemt de overheid primaire beschermingsmaatregelen. Zo n 76 andere, meeliftende soorten hebben hier ook voordeel aan. bruine kiekendief

28 28 HAVEN krant UIT in de haven haven van Antwerpen Dit is echt fantappstisch! BENIEUWD WELK SCHIP VOORBIJ VAART? Iedereen weet dat je tegenwoordig vliegtuigen kunt volgen via het internet. Maar wist je dat je zo ook schepen kunt identificeren? Met behulp van een live radar en internetverbinding zie je in één oogopslag op je laptop of smartphone welke schepen er voor je neus op de Schelde voorbij komen! Er zijn diverse filtermogelijkheden en er wordt informatie gegeven over bestemming, vertrek- en aankomsttijden, vlag, scheepsgrootte en havens. Er zijn diverse apps beschikbaar in de App Store om schepen te volgen. Ship Finder is een app die je kunt downloaden waarmee je schepen kunt zoeken. Op marinetraffic.com kan wereldwijd worden bekeken waar schepen zich bevinden. Ook de websites vesseltracker.com of fleetmon. com laten zien waar schepen zijn en tonen allerlei extra informatie

29 NUMMER 6 OKTOBER APP ONTDEK HET WAASLAND De Wase diensten voor toerisme en de gemeentebesturen van het Waasland hebben een gratis app ontwikkeld met voor ieder wat wils! Honderd fiets- en wandelroutes langs toeristische trekpleisters, historische parels en gezellige adresjes om een verfrissende stop in te plannen. Geen enkele reden dus om je te vervelen dit najaar! Met de app Ontdek het Waasland krijg je toegang tot de hele regio via de smartphone of tablet. Wie er geen heeft, kan terecht bij de diensten voor toerisme, want daar werden sokkels geplaatst met ipads. IEDEREEN KAPPITEIN MET DE PORT OF ANTWERP APP In de haven van Antwerpen vind je meer dan voldoende ingrediënten voor een heerlijk dagje uit. Om bezoekers wegwijs te maken in het ruime aanbod, heeft het Havenbedrijf de Port of Antwerp app ontwikkeld. Deze App biedt je de mogelijkheid om een keuze te maken uit een aantal vastgelegde routes doorheen de haven, of zelf een route te kiezen, gebaseerd op je voorkeuren. Elke route is voorzien van interessepunten, zodat je al doende nog heel wat kan opsteken over de haven en haar omgeving. lisdodde, Kallo De Port of Antwerp App is onderverdeeld in verschillende categorieën: In de buurt, Moeder natuur, Lang geleden, Infrastructuur, Uitzichtpunten, Eten & drinken en Ontdek & beleef. De Port of Antwerp App zal, net zoals de haven zelf, constant in beweging zijn. De informatie wisselt voortdurend naargelang het seizoen en ook het aantal aangeboden routes zal nog verder groeien.

30 30 HAVEN krant VLAAMSE OVERHEID START COMPLEX PROJECT haven van Antwerpen Samen nadenken over de groei van de haven Om de noodzakelijke extra containercapaciteit voor de haven van Antwerpen te realiseren, start de Vlaamse Regering met een complex project. Samen met de burger, de stakeholders en de actiegroepen wordt gezocht naar mogelijkheden binnen het havengebied van Antwerpen om de verdere groei van de haven mogelijk te maken. Daartoe riep de Vlaamse Regering een task force in het leven, onder leiding van Freddy Aerts, afdelingshoofd Maritieme Toegang van het Vlaamse Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Hij licht toe waarom.

31 NUMMER 6 OKTOBER Freddy Aerts Op 12 en 13 oktober organiseren we twee interactieve workshops waar iedereen voorstellen mag indienen. haven van Antwerpen Waarom werd voor de extra capaciteit voor containerbehandeling in de haven van Antwerpen een proces complex project opgestart? Het betreft hier een groot maatschappelijk project met een grote ruimtelijke impact. Mensen laten meedenken is dus belangrijk. Het project vraagt veel vergunningen en ruimtelijke planning. Daarom komen we in aanmerking voor een geïntegreerde procedure met als doel een snellere doorlooptijd én met inspraak van de burger en alle belangengroepen. Wat zijn de mogelijke alternatieven om de groei te realiseren in het havengebied Antwerpen? Hoe kunnen burgers meedenken in dit verhaal? Inspraak is belangrijk in de aanpak van een complex project. Letterlijk iedere Vlaming kan in het proces rond de extra containerbehandelingscapaciteit zijn stem laten horen. We zullen verschillende publieke raadplegingen organiseren en communiceren breed over het project. Op 12 en 13 oktober plannen we twee interactieve workshops waar iedereen voorstellen mag indienen. Informatie: reginald.loyen@mow.vlaanderen.be We bestuderen de mogelijkheden om extra containerbehandelingscapaciteit te realiseren. Binnen het complex project zullen verschillende pistes onderzocht worden: het nulalternatief, de aanleg van een nieuw dok of andere oplossingen binnen het Antwerpse havengebied.

32 Haven bustours In het havengebied Antwerpen wordt dag in dag uit gewerkt aan een duurzame haven. Met aandacht voor de mensen, het milieu maar ook zorg voor de welvaart die er wordt gecreëerd. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de honderden bedrijven die in de haven van Antwerpen actief zijn. Wil je ontdekken hoe we dit doen? Het Havenbedrijf Antwerpen en Maatschappij Linkerscheldeoever organiseren excursies rond het thema van Duurzame haven. STAP AAN BOORD VOOR EEN GRATIS BUSTOUR! RECHTERSCHELDEOEVER LINKERSCHELDEOEVER DATA TELKENS VAN TOT zondag 9 oktober 2016 zaterdag 5 november 2016 zondag 16 oktober 2016 zondag 6 november 2016 zondag 23 oktober 2016 zaterdag 12 november 2016 zondag 13 november 2016 zondag 13 november 2016 MAS Havenpaviljoen Hanzestedenplaats Antwerpen VERTREK EN AANKOMST INSCHRIJVEN Bibliotheek van Beveren Gravenplein Beveren info@maatschappijlso.be, vanaf 12 oktober.