Beschrijving - Actie scheidsrechter - Actie van de teams

Transcriptie

1 Wedstrijdprotocol Tijd Beschrijving - Actie scheidsrechter - Actie van de teams Zorg ervoor dertig minuten vóór de aanvangstijd bij het speelveld aanwezig te zijn. In wit shirt met embleem. Maak alvast kennis met de beide coaches. ±18 min. vóór de start Teams zijn bezig met de warming-up, met of zonder bal. 17 min. vóór de start Scheidsrechter controleert de hoogte en de ophanging van het net. Voor heren 2,43 m, voor dames 2,24 m. Midden 2,43 en boven de zijlijnen maximaal 2 cm meer. Scheidsrechter controleert de positie van de antennes. Banden recht boven de zijlijnen, met de antenne aan de buitenzijde. 16 min. vóór de start Toss voor de keuze van opslag en speelveld. Scheidsrechter, bij de tellertafel, fluit voor de toss. Fluit en steek een munt omhoog. Beide aanvoerders melden zich en stellen zich voor. Scheidsrechter geeft aan wie "kop" of "munt" heeft, en werpt daarna deze munt op. Laat de munt op de vloer vallen en geef daarna aan wie mag kiezen. De winnaar van de toss heeft dan de keuze uit vier opties: 1a: Het recht van het nemen van de eerste opslag. 1b: Het recht van ontvangst van de eerste opslag. 2a: Beginnen op linker speelhelft. 2b: Beginnen op rechter speelhelft. Kiest de aanvoerder 1a of 1b, dan blijft voor de andere aanvoerder de keuze uit 2a of 2b over, en omgekeerd. Maak nu eventueel afspraken over het inspelen of bijzonderheden. Wens de aanvoerders een prettige wedstrijd en laat ze weer naar hun teams. Na de toss, tekenen de aanvoerders en de beide coaches het wedstrijdformulier. De scheidsrechter geeft aan de teller door wie opslag heeft en aan welke kant de ploegen gaan spelen. 15 min. vóór de start Start inspelen aan het net. Scheidsrechter fluit om de start van het inspelen aan het net aan te geven. Steek hierbij een gebalde vuist in de lucht om de start van deze 10 min. aan te geven. Als beide teams gelijk inslaan duurt dit tien minuten. Voor apart inspelen wordt zelden gekozen. Bij apart inslaan heeft ieder team vijf minuten. Degene die als eerste gaat serveren, begint als eerste met het inslaan. Indien een van beide aanvoerders apart wil inspelen, moet dat gebeuren. Beide teams starten het inspelen aan het net. Controleer gedurende het inspelen aan het net de spelerskaarten. Check het wedstrijdformulier: - hebben aanvoerders en coaches getekend - zijn aanvoerdersnummers omcirkeld - is de wedstrijdcode ingevuld - is indien nodig de libero regel ingevuld - zet een kruis of een platte Z door de niet ingevulde spelersregels Vraag de coach om een wedstrijdbal en controleer deze. 7 min. vóór de start Niet volgens de regels maar algemeen toegepast: Scheidsrechter fluit, einde inslaan, start serveren. Het serveren aan het einde van het inspelen is officieel onderdeel van het inspelen. Hoewel niet beschreven, wordt het overal toegepast. 5 min. vóór de start Einde inspelen. Scheidsrechter fluit voor einde van het inspelen (serveren). Spelers gaan naar hun bank. Als de spelers hun kleding moeten wisselen moeten zij het speelveld verlaten en zonder of met een kleine vertraging terugkeren naar hun bank. Alle spelers moeten hun wedstrijdtenue dragen en op de bank zitten. Scheidsrechter gaat met de wedstrijdbal naar zijn scheidsrechterstoel. 1 min. voor de start Scheidsrechter fluit en de basisspelers komen via de zijlijn het veld in. De teller noteert de opstellingen. De teller steekt beide handen omhoog om aan te geven dat hij klaar is. Libero's kunnen daarna hun plaats innemen. Scheidsrechter geeft daarna de wedstrijdbal aan degene die de eerste opslag gaat nemen. 0:0 start Scheidsrechter fluit voor de eerste opslag van de wedstrijd, op het aanvangstijdstip van de wedstrijd. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

2 Gedurende de wedstrijd TEAMS Pauzes en wisselen van speelhelft Aan het eind van elke set, stellen de zes spelers van elk team zich op de achterlijn op van hun eigen speelhelft. Op aangeven van de scheidsrechter wisselen zij van speelhelft. Als de spelers de netpalen passeren gaan zij direct naar hun spelersbank De scheidsrechter fluit. De 6 basisspelers direct naar hun speelhelft. TELLER De teller noteert de opstellingen. De teller steekt beide handen omhoog om aan te geven dat hij klaar is. Libero's kunnen daarna hun plaats innemen. Scheidsrechter geeft daarna de wedstrijdbal aan degene die de eerste opslag gaat nemen De scheidsrechter geeft door middel van een fluitsignaal toestemming voor de opslag. Pauze tussen de 4e en beslissende 5e set TEAMS AANVOERDERS Aan het eind van de 4e set voor het begin van de beslissende 5e set, stellen de zes spelers van elk team zich op de achterlijn op van hun eigen speelhelft. Op aangeven van de scheidsrechter gaan de spelers direct naar hun spelersbank. Melden zich bij de tellertafel voor de toss De scheidsrechter fluit. De 6 basisspelers direct naar hun speelhelft. TELLER De teller noteert de opstellingen. De teller steekt beide handen omhoog om aan te geven dat hij klaar is. Libero's kunnen daarna hun plaats innemen. Scheidsrechter geeft daarna de wedstrijdbal aan degene die de eerste opslag gaat nemen De scheidsrechter geeft door middel van een fluitsignaal toestemming voor de opslag. Aan het einde van de wedstrijd TEAMS SCHEIDSRECHTER Aan het eind van de beslissende set, stellen de zes spelers van elk team zich op de achterlijn op van hun eigen speelhelft. Op aangeven van scheidsrechter geven de beide teams elkaar bij het net de hand en lopen daarna naar hun eigen spelersbank. Scheidsrechter staat bij de scheidsrechtersstoel en gaat na het bedanken door de spelers naar de tellertafel om de wedstrijd administratief af te sluiten. Wisselprocedure Mochten meerdere spelers tegelijkertijd gewisseld worden dan dienen de in te wisselen spelers, op het moment van een reglementaire spelonderbreking, zich allen in de wisselzone te bevinden. In de Regio: Een speler wordt door de coach of aanvoerder naar de wisselzone gestuurd. Dat kan gebeuren vanuit het veld, vanaf de spelersbank of vanuit de opwarmruimte. Ook kan de speler zelf naar de wisselzone gaan. Hij betreedt de wisselzone speelklaar tijdens een reglementaire spelonderbreking. Hij geeft aan de teller door voor wie hij gaat wisselen. Dit kan ook door de coach gedaan worden vanaf de spelersbank of vanuit de vrije zone. De aanvoerder doet dat uiteraard vanuit het veld. Wanneer de speler in de wisselzone klaar staat: 1. Teller heeft geluidsignaal: Procedure zoals in de spelregels beschreven. 2. Teller heeft geen geluidsignaal: Scheidsrechter fluit voor spelerwissel teken 5 De teller geeft, door één hand op te steken, aan dat de wissel akkoord is. De eerste scheidsrechter (of de tweede scheidsrechter indien aanwezig) houdt oogcontact met de teller en de in en uit te wisselen speler. De in te wisselen speler staat in de wisselzone aan de zijlijn en gaat het veld in op het moment dat de uit te wisselen speler ook bij de zijlijn is. Op moment dat de teller het wedstrijdformulier heeft bijgewerkt steekt hij twee handen op. Het spel gaat daarna verder. Mocht de aandacht van de teller zijn afgeleid dan kan, op het moment dat de speler de wisselzone betreedt, de eerste scheidsrechter (of de tweede scheidsrechter indien aanwezig) fluiten voor een wissel. Mochten meerdere spelers tegelijkertijd gewisseld worden dan dienen de in te wisselen spelers, op het moment van een reglementaire spelonderbreking, zich allen in de wisselzone te bevinden. Wisselprocedure: Mocht de speler of coach aan de teller een verkeerd nummer opgeven, van de uit te wisselen speler, dan moet volgens gehandeld worden: 16.1 VORMEN VAN SPELOPHOUDEN aanvragen van een onreglementaire spelerwissel; Leidraad Clubscheidsrechters Cel

3 Tabel van maatregelen bij wangedrag en spelophouden Onbehoorlijk gedrag Aantal keren Maatregel Te tonen kaart(en) Gevolgen 1 e keer Bestraffing Geel Als verlies van een rally; een punt en opslag voor de tegenstander 2 e keer door Uit het veld sturen Rood Voor de rest van de set in de dezelfde persoon strafruimte plaatsnemen 3 e keer door Diskwalificatie Geel en rood Voor de rest van de wedstrijd de speelruimte, dezelfde persoon samen, 1 hand de opwarmruimte en de spelersbank verlaten Beledigend gedrag Aantal keren Maatregel Te tonen kaart(en) Gevolgen 1 e keer Uit het veld sturen Rood Voor de rest van de set in de strafruimte plaatsnemen 2 e keer door Diskwalificatie Geel en rood Voor de rest van de wedstrijd de speelruimte, dezelfde persoon samen, 1 hand de opwarmruimte en de spelersbank verlaten Agressief gedrag Aantal keren Maatregel Te tonen kaart(en) Gevolgen 1 e keer Diskwalificatie Geel en rood Voor de rest van de wedstrijd de speelruimte, samen, 1 hand de opwarmruimte en de spelersbank verlaten Spelophouden Aantal keren Maatregel Te tonen kaart(en) Gevolgen 1 e keer Waarschuwing Teken 25 Geen : wel vermelding op voor spelophouden zonder kaart het wedstrijdformulier 2 e en volgende Bestraffing Teken 25 Als verlies van een rally; een punt keren voor spelophouden met gele kaart en opslag voor de tegenstander Leidraad Clubscheidsrechters Cel

4 Officiële scheidsrechtertekens Toestemming voor de opslag Beweeg de hand om de richting van de opslag aan te duiden. Houdt de duim aangesloten aan de rest van de vingers. Beweeg de hand naar de andere schouder De eerste scheidsrechter geeft toestemming voor de opslag nadat hij gecontroleerd heeft dat de beide teams speelklaar staan opgesteld en dat de serveerder de bal heeft. Team dat de opslag krijgt Met de gestrekte arm naar het team wijzen die moet gaan opslaan. Houdt de arm horizontaal, ga niet de lucht in met je arm. Ook hier de duim aangesloten houden. Wisselen van speelhelft De armen vóór en achter het lichaam heffen en rond het lichaam draaien. Een keer is genoeg, niet herhalen Behoudens in geval van een beslissende set wisselen de teams na elke set van speelhelft. De andere leden van het team wisselen van spelersbank. Time-out De palm van de ene hand op de vingers van de verticaal gehouden andere hand leggen (Tvorm); daarna het team aanwijzen die de time-out aangevraagd heeft. De rechterhand boven voor het team aan je linkerzijde, de linkerhand boven voor het team aan je rechterzijde Reguliere spelonderbrekingen mogen uitsluitend door de coach of in diens afwezigheid door de aanvoerder in het veld worden aangevraagd. De aanvraag vindt plaats door het met de hand zichtbaar maken van het betreffende teken als de bal uit het spel is en vóór het fluitsignaal voor de opslag. Spelerwissel Met de onderarmen een draaiende beweging om elkaar heen maken. De beweging (rotatie) is voorwaarts gericht Een spelerwissel is (nadat de teller één en ander heeft vastgelegd op het wedstrijdformulier) het verlaten van het speelveld door een speler, waarbij een andere speler zijn plaats inneemt (uitgezonderd de Libero). Voor een spelerwissel is toestemming van de scheidsrechter nodig. Bestraffing wegens wangedrag Gele kaart tonen De eerste keer onbehoorlijk gedrag in de wedstrijd door enig lid van het team, wordt bestraft met een punt en het recht van opslag voor de tegenstander. Uit het veld sturen Rode kaart tonen Een lid van een team dat wordt bestraft met uit het veld sturen, mag de rest van die set niet spelen en moet plaatsnemen in de strafruimte achter de spelersbanken zonder verdere gevolgen. Een uit het veld gestuurde coach verliest in die set het recht als coach op te treden en moet plaatsnemen in de strafruimte achter de spelersbanken. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

5 Diskwalificatie Gele en rode kaart tonen in één hand Een lid van het team dat wordt bestraft met diskwalificatie moet de speelruimte en de directe ruimte bij en achter de spelersbanken voor de rest van de wedstrijd verlaten, zonder verdere gevolgen. Einde van de set of wedstrijd De onderarmen met open handen vóór de borst kruisen. Handpalmen naar het lichaam toe. 6.2 Winnen van een set 6.3 Winnen van de wedstrijd De bal is bij de opslag niet opgegooid of losgelaten De gestrekte arm, met de handpalm naar boven, heffen. Duim aangesloten houden, elleboog gestrekt De bal moet met één hand of een deel van de arm worden opgeslagen, na te zijn opgegooid of losgelaten uit de hand(en). Te laat opslaan Acht gespreide vingers omhoog steken. Ellebogen in een hoek van 90 graden De serveerder moet de bal binnen acht seconden na het fluitsignaal voor opslag van de eerste scheidsrechter opslaan. Verboden blok of scherm De beide armen, met de handpalmen naar voren, verticaal omhoog steken. Dit teken gebruikt zowel de tweede scheidsrechter als de teller om aan te geven dat hij klaar is voor de volgende actie Een speler maakt bij het blokkeren een fout als: hij de bal over het net heen raakt vóór of gelijktijdig met de aanvalsslag van de tegenstander; hij als achterspeler of Libero een blok voltooit of deelneemt aan een voltooid blok; hij de opslag van de tegenstander blokkeert; De spelers van het team aan opslag mogen de serveerder of de baan van de bal niet door een individueel of groepsscherm aan het zicht van de tegenstander onttrekken Een speler of groep spelers van het team aan opslag maakt een scherm door op het moment van de opslag de armen te bewegen, te springen, zich zijdelings te bewegen tijdens het uitvoeren van de opslag, of door bij elkaar te gaan staan om de baan van de bal aan het zicht van de tegenstander te onttrekken De Libero mag niet serveren, blokkeren of een blokpoging ondernemen. Opstellingsfout of doordraaifout Met de wijsvinger een draaiende beweging maken. Met de klok mee. 7.5 OPSTELLINGSFOUT Het team maakt een opstellingsfout wanneer één van haar spelers, op het moment dat de serveerder de bal raakt, niet in de juiste positie staat opgesteld Wanneer de serveerder bij het uitvoeren van de opslag een opslagfout maakt, wordt zijn fout beschouwd als te zijn gemaakt vóór een opstellingsfout Wanneer de opslag na het raken van de bal fout gaat, wordt de opstellingsfout bestraft. 7.7 FOUT BIJ HET DOORDRAAIEN Bij het doordraaien wordt een fout gemaakt wanneer de opslag niet overeenkomstig de opslagvolgorde wordt uitgevoerd. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

6 Bal in Met de gestrekte arm en open hand naar de grond wijzen. Zorg dat de duim aangesloten is, de elleboog gestrekt en wijs altijd naar het midden van het veld naar dezelfde plaats. 8.3 BAL "IN" De bal is in als hij het speelveld, met inbegrip van de grenslijnen raakt. Bal uit De onderarmen verticaal heffen, de handen open en met de handpalmen naar het lichaam gekeerd. Zorg dat je jezelf niet verbergt achter je handen en zorg dat je altijd je eigen handpalmen ziet, dus teken niet te hoog geven. 8.4 BAL "UIT" De bal is "uit" als: het deel van de bal, dat de grond raakt, geheel buiten de grenslijnen ligt; hij een voorwerp buiten het speelveld, het plafond of een persoon die niet aan het spel deelneemt, raakt; hij een antenne, spandraden, paal of het net buiten de zijbanden raakt; hij het verticale vlak van het net geheel of zelfs gedeeltelijk buiten de passeerruimte passeert, behalve in het geval van regel bal buiten antenne terughalen Vastgehouden bal De onderarm, met de handpalm naar boven, langzaam omhoog brengen. Hierbij duim aangesloten en de elleboog gebogen houden De bal mag niet gevangen en/of gegooid worden. De bal kan in elke richting terugkaatsen VASTGEHOUDEN BAL: een speler vangt en/of gooit de bal; de bal weerkaatst niet. Tweemaal raken Twee gespreide vingers omhoog steken TWEEMAAL AANRAKEN: een speler raakt de bal tweemaal achter elkaar aan of de bal raakt achtereenvolgens meerdere delen van het lichaam aan (niet in één actie). Viermaal spelen Vier gespreide vingers omhoog steken VIERMAAL SPELEN: een team speelt de bal viermaal alvorens deze over het net te spelen. Net aangeraakt door een speler of de bal uit de opslag raakt het net èn blijft niet in het spel of raakt een speler van het eigen team Met de hand de zijde van het net aanwijzen waar de fout gemaakt is. Ook bij de opslag die het net niet passeert, volgt de tweede scheidsrechter de eerste bij het aanwijzen van het net. Aanwijzen van het net is voldoende. Je hoeft er niet naar toe te lopen om het net aan te raken. Raak zeker de spandraad niet aan! Een speler hindert het spel van de tegenstander door o.a.: - het aanraken van de bovenkant van het net of het gedeelte van de antenne dat boven het net uitsteekt gedurende zijn actie om de bal te spelen 12.6 Fouten tijdens de opslag een opgeslagen bal raakt een speler van het eigen team - een opgeslagen bal in het net Leidraad Clubscheidsrechters Cel

7 Over het net reiken Een hand, met de handpalm naar beneden, boven het net brengen Een speler raakt de bal of een tegenstander aan in de ruimte van de tegenstander vóór of tijdens diens aanvalsslag. Foutieve aanval door achterspeler, libero of op de opslag van de tegenstander bovenhandse set up gegeven door de libero vanuit de voorzone of het verlengde ervan Met de onderarm, de hand open, een beweging van boven naar beneden maken Een achterspeler voltooit vanuit de voorzone een aanvalsslag, terwijl op het moment van raken de bal geheel boven de netrand is Een speler voltooit een aanvalsslag op een door de tegenstander opgeslagen bal, terwijl deze in de voorzone geheel boven de netrand is De Libero voltooit een aanvalsslag, wanneer op het moment van het raken van de bal deze geheel boven de netrand is Een speler voltooit een aanvalsslag die geheel boven de netrand is van een door de libero, staande in de voorzone, bovenhands toegespeelde bal. Veld van de tegenstander raken De bal gaat onder het net door Degene die opslaat raakt de achterlijn Een speler stapt op het moment van de opslag buiten zijn speelveld De middenlijn of de betreffende lijn aanwijzen. Het aanwijzen van een lijn gebeurt met een wijsvinger en niet met de volle hand. Ga zeker niet de lijn in zijn totaliteit aangeven (Point don't Paint). Dit teken wordt ook gegeven als een speler bij de opslag een voetfout maakt. In dat geval wordt de achterlijn aangewezen De bal is "uit" als: hij volledig het net door het vlak onder het net passeert Het is toegestaan onder het net door in de speelruimte van de tegenstander te komen, mits deze hierbij niet in haar spel wordt gehinderd Over de middenlijn heen het veld van de tegenstander aanraken: Het aanraken van het veld van de tegenstander met één of beide voet(en) is toegestaan, mits hierbij een deel van deze voet(en) in contact met of de projectie ervan boven de middenlijn blijft Het aanraken van het veld van de tegenstander met enig ander lichaamsdeel boven de voet is toegestaan, mits de tegenstander hierbij niet in haar spel wordt gehinderd Op het moment van slaan van de bal of van afzetten voor een sprongopslag mag de serveerder noch het speelveld (inclusief de achterlijn) noch de vloer buiten de opslagzone raken. Na het slaan van de bal mag hij in het speelveld of buiten de opslagzone stappen of neerkomen. Dubbelfout: opslag opnieuw uitvoeren De beide duimen verticaal omhoog steken Indien tegenstanders gelijktijdig twee of meer fouten maken, wordt dubbelfout gegeven en wordt de rally overgespeeld BEÏNVLOEDING VAN BUITENAF Als het spel door een van buitenaf komende oorzaak wordt beïnvloed, moet het spel worden stilgelegd en moet de rally worden overgespeeld. Bal is aangeraakt Met de handpalm van de ene hand over de vingers van de verticaal gehouden andere hand strijken. Ook hier de juiste hand boven houden. De kant van het team waar de touché gemaakt wordt blijft verticaal. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

8 Spelophouden Waarschuwing Bestraffing Met de open hand (palm gericht naar de scheidsrechter) de pols aanraken (waarschuwing) òf met de gele kaart (bestraffing) naar de pols wijzen. De intentie is dat op de pols je horloge zit. Hierdoor geef je aan dat het een tijdstraf is Ieder herhaald onjuist verzoek in de wedstrijd door hetzelfde team is een vorm van spelophouden De eerste maal spelophouden door een lid van het team in een wedstrijd leidt tot een waarschuwing voor spelophouden De tweede en daarop volgende keren spelophouden, in welke vorm dan ook, door welk lid van het team dan ook in dezelfde wedstrijd, worden aangemerkt als een fout en leiden tot een bestraffing wegens spelophouden: een punt en het recht van opslag voor de tegenstander. Officiële lijnrechtertekens Bal in Met de vlag naar beneden wijzen. Probeer dit snel en met gestrekte arm te doen. Ook hier niet wijzen naar de plaats van de in-/uitbal, maar altijd hetzelfde teken proberen te geven. Bal uit Met de vlag recht omhoog wijzen. Naar het plafond met gestrekte arm, niet achter je gericht houden. Bal is aangeraakt De vlag omhoog steken en de bovenkant van de vlag met de handpalm van de vrije hand aanraken. Zorg dat je de top van de vlag onder ooghoogte houdt, je moet altijd oogcontact kunnen houden met de eerste scheidsrechter. Bal gaat buiten de passeerruimte over het net Bal raakt een voorwerp buiten het speelveld Voetfout serveerder Met de vlag boven het hoofd zwaaien en met de vinger de antenne of de achterlijn aanwijzen. Voetfout van de serveerder alleen wanneer er met vier lijnrechters gewerkt wordt. Geen beslissing mogelijk Beide armen heffen en voor het lichaam kruisen. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

9 Samenvatting Officiële spelregels volleybal versie oktober 2012 DEEL 1 Hoofdstuk 1 Het Spel Speelruimte en voorzieningen 1 Speelruimte De speelruimte omvat het speelveld en de vrije zone. 1.1 Afmetingen Speelveld 18 x 9 m, met rondom een vrije zone van 3 m, zaalhoogte 7 m 1.2 Speelveld Het speelveld moet vlak, horizontaal en gelijkmatig zijn. Hij mag geen enkel gevaar voor blessures opleveren. Het is verboden op ruwe of gladde vloeren te spelen. 1.3 Belijning 5 cm breed, licht van kleur Grenslijnen: 2 zijlijnen en 2 achterlijnen, behorend tot het speelveld Middenlijn: behoort tot beide speelhelften Aanvalslijn: voorzone van 3 m. Coachlijn: 1.75 m parallel aan de zijlijn vanaf aanvalslijn. 1.4 Zones & ruimtes Voorzone: loopt door tot de grens van de vrije zone Opslagzone 9 m : zijdelings begrensd door lijnen van 15 cm op 20 cm afstand. Commentaar: Is (met dispensatie) voor de opslagzone achter de achterlijn minder dan 2m beschikbaar, dan moet, alleen aan de kant(en) waar dat nodig is, een obstakelvrije opslagzone worden gerealiseerd met een diepte van 2m, gemeten vanaf het object dat het dichtst bij het speelveld is. Deze wordt aangegeven met een hulp opslaglijn, die evenwijdig aan de achterlijn wordt getrokken en moet over de volle breedte van het veld worden aangebracht. Een hulp opslaglijn is de nieuwe achterlijn t.b.v. de opslag, niet van het spel en mag de serveerder binnen deze opslagzone vrijelijk, op de door hem gekozen wijze, de opslag uitvoeren Zone spelerswissel: tussen verlengde van de aanvalslijnen en tellertafel Zone libero verv.: in vrije zone begrensd door het verlengde van aanvalslijn en achterlijn Opwarmruimte: Internationaal 3 x 3 m in de hoeken, bankzijde, buiten de vrije zone Strafruimte: 1 x 1 m achter de spelersbanken, in verlengde achterlijn, rode lijn, 2 stoelen. 1.5 Temperatuur Mag niet lager zijn dan 10 C (50 F) 1.6 Verlichting Minimaal 350 lux, (B-League 500, A-League 750, FIVB 1000 tot 1500). Tekening 1b: Speelruimte Regel: 1.1, 1.3, 1.3.3, 1.3.4, 1.4 Leidraad Clubscheidsrechters Cel

10 2 Net en palen 2.1 Hoogte van het net Voor heren 2,43 m, voor dames 2,24 m Midden 2,43, boven de zijlijnen maximaal 2 cm meer. 2.2 Samenstelling 1 m breed, 9.50 tot 10 m lang, buiten zijbanden nog 25 tot 50 cm. Zwart materiaal, mazen 10 x 10 cm witte netrand boven 7 cm met staaldraad, onder 5 cm met koord. 2.3 Zijbanden Witte banden boven zijlijnen, 5 cm breed en 1 m lang, maken deel uit van het net. 2.4 Antennes Buigzame staaf 1.80 m lang, diameter 10 mm, om en om 10 cm rood-wit. Aan buitenkant van de zijband, dichstbijzijnde antenne rechts (t.o.v. de paal). 2.5 Palen Op 0.50 m tot 1.00 m buiten de zijlijnen m hoog en bij voorkeur verstelbaar Afgeronde hoeken en glad. Geen spandraden. Geen gevaarlijke of hinderlijke onderdelen. 3 Ballen 3.1 Normen Rond, omtrek 65 tot 67 cm, gewicht 260 tot 280 gram Spanning: 0,30 tot 0,325 kg/cm2 (4.26 tot 4.61 psi) (294,3-318,82 mbar of hpa). Team reclameert: er is met een andere bal gespeeld laatste rally ongeldig. 3.2 Gelijkheid van de ballen Alle ballen in gebruik: omtrek - gewicht - spanning - type - kleur, gelijk. Tekening 3: Net Regel: 2.2, 2.3, 2.4, 2.5.1, , Leidraad Clubscheidsrechters Cel

11 Hoofdstuk 2 4 Teams Deelnemers 4.1 Samenstelling Team: 12 spelers, 1 coach, 1 assistant-coach, 1 verzorger, 1 arts (12 reguliere spelers + 0 libero s, 11 reguliere spelers + 1 libero, 10 reg. spelers + 2 libero s) Één aanvoerder (niet de libero) moet als zodanig op het wedstrijdformulier worden vermeld Alleen spelers, op het wedstrijdformulier mogen het speelveld betreden en spelen. Na ondertekening van het wedstrijdformulier (direct na de toss) door de coach en de aanvoerder mag de samenstelling van het team niet meer worden gewijzigd. Commentaar: Direct na de toss tekenen de aanvoerders en de coaches het wedstrijdformulier af en worden de niet ingevulde regels van de spelerskolom (ook die van de Libero) afgesloten met een X of Z. Het is dan niet meer toegestaan de naam van een speler op het wedstrijdformulier bij te schrijven. Alleen personen die daadwerkelijk aan het spel kunnen deelnemen, worden als "speler" beschouwd. Iemand van wie vóór de wedstrijd al vast staat dat hij - bijvoorbeeld door een gipsverband - niet als speler kan optreden, mag dus niet als speler op het wedstrijdformulier worden genoteerd en mag tijdens de wedstrijd ook niet op de spelersbank gaan zitten. Uiteraard kan hij wel als coach, assistent-coach, verzorger of arts fungeren. Iemand die op het wedstrijdformulier is genoteerd, maar bij het begin van de wedstrijd nog niet aanwezig is (speler of coach), mag pas aan het spel deelnemen, nadat hij tussen de sets in "aanwezig" is gemeld en hierbij voor hem de controle persoon-kaart-wedstrijdformulier heeft plaatsgevonden. Een aanvraag voor een spelerwissel voor deze speler voordat deze controle heeft plaatsgevonden, moet worden aangemerkt als een aanvraag voor een "onreglementaire" spelerwissel en dus in overeenstemming met regel 16.2 ("spelophouden") worden bestraft. 4.2 Plaats van het team Spelers en coach op de spelersbank. Een speler mag voor een sanitaire stop of om een andere reden even naar de kleedkamer. Betrokkene moet direct daarna terugkomen Alleen teamleden op de bank. Alleen teamleden mogen deelnemen aan het inspelen Spelers die niet aan het spel deelnemen mogen zich opwarmen, zonder bal, tijdens het spel: in hun opwarmruimte; tijdens time-outs in de vrije zone achter hun speelveld Tussen de sets mogen de spelers zich warm maken in de vrije zone met gebruik van ballen. 4.3 Uitrusting Kleding: shirt, korte broek, sokken en sportschoenen Kleding moet uniform (m.u.v. de Libero) en schoon zijn Schoenen moeten licht en soepel zijn, met rubberen of synthetische zolen zonder hakken Shirts genummerd van 1 tot en met 18 (FIVB van 1 tot en met 20) De nummers moeten aan de borst- en rugzijde midden op het shirt zijn aangebracht Borstnummers ten minste 15 cm hoog, rugnummers 20 cm, breedte minimaal 2 cm (De aanvoerder moet onder zijn borstnummer een bandje van 8 cm bij 2 cm hebben.) Geen kleding zonder de nummers of met een afw. kleur (uitgez. de Libero s). 4.4 Veranderingen van uitrusting De 1e scheids kan één of meer spelers toestaan: Blootvoets te spelen Tussen twee sets of na een wissel, natte of beschadigde kleding te wisselen, mits uniform Bij kou in trainingspak mag, mits uniform en genummerd, (uitgezonderd de libero). 4.5 Verboden voorwerpen Voorwerpen: die kunnen verwonden of de speler kunstmatig voordeel kunnen verschaffen De spelers mogen voor eigen risico bril of contactlenzen dragen. 5 Teamleiders Aanvoerder en coach zijn verantwoordelijk voor gedrag en dicipline van het team. 5.1 Aanvoerder Vóór de wedstrijd het wedstrijdformulier tekenen en tossen voor zijn team Bij spel dood, mag alleen de aanvoerder in het veld zich tot de scheidsrechters wenden: Hij mag uitleg vragen over toepassing of interpretatie van de spelregels. Hij mag ook de vragen en verzoeken van zijn teamgenoten overbrengen. Wanneer hij het niet eens is met de verklaring, moet hij dit direct aan de scheidsrechter kenbaar maken en daarbij aangeven dat hij zich het recht voorbehoudt om na de wedstrijd een officieel protest op het wedstrijdformulier te noteren Toestemming vragen: materiaal te vervangen, opstelling van de teams te verifiëren, de vloer, het net, de bal, enz. te controleren Bij afwezigheid van de coach, mag hij time-outs en spelerwissels aanvragen Na de wedstrijd: Na de wedstrijd bedanken van de scheidsrechters, ondertekenen van het wedstrijdformulier Mag, als hij dit kenbaar heeft gemaakt aan de 1e scheidsrechter, een protest of interpretatie van de spelregels noteren op het wedstrijdformulier. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

12 5.2 Coach Leidt het spel van zijn team buiten het speelveld. Hij kiest de beginopstellingen, de spelerwissels en vraagt timeouts aan. Contact met 2e scheids Voor de wedstrijd noteert of controleert de coach de namen en nummers van zijn spelers op het wedstrijdformulier. Daarna ondertekent hij dit formulier Tijdens de wedstrijd moet de coach: voor iedere set, opstellingsbriefje invullen, aan de teller of 2e scheids overhandigen op de bank zo dicht mogelijk bij de tellertafel zitten; hij mag deze plaats verlaten; time-outs en spelerwissels aanvragen; evenals andere teamleden aanwijzigingen geven aan de spelers in het veld. Staand of lopend binnen de vrije zone, zonder te verstoren of te vertragen. 5.3 Assistent-coach Zit op de spelersbank zonder recht om in te grijpen Vervangt de coach, op verzoek van de aanvoerder en met toestemming van de 1e scheids. Hoofdstuk 3 Wijze van spelen 6 Behalen van een punt, winnen van een set en van de wedstrijd 6.1 Behalen van een punt Punt Een team behaalt een punt: door de bal met succes in het veld van de tegenstander op de grond te spleen als de tegenstander een fout maakt als de tegenstander een bestraffing krijgt Fouten. Tijdens een speelactie handelen in strijd met de spelregels Indien twee of meer fouten na elkaar worden gemaakt, wordt alleen de eerste fout bestraft Bij gelijktijdig twee of meer fouten wordt dubbelfout gegeven en de rally over gespeeld Rally: opeenvolging van spelacties vanaf opslag totdat de bal uit het spel is. Voltooide rally: opeenvolging van spelacties met als resultaat een punt als het team aan opslag de rally wint, behaalt dit team een punt en behoudt de opslag; als de opslag ontvanger de rally wint, behaalt dit team een punt en krijgt de opslag; 6.2 Winnen van een set Bij het behalen van 25 pnt, met een verschil van 2 pnt vanaf Winnen van de wedstrijd De wedstrijd wordt gewonnen door het team dat drie sets wint. Afwijkingen mogelijk Bij 2-2 in sets, wordt de 5e gewonnen bij 15 pnt met een verschil van 2 pnt vanaf In gebreke stellen en onvolledig team Bij weigeren te spelen wordt een team in gebreke gesteld, verlies met 0-3, 0-25 per set Zonder geldige reden niet op tijd, = 10 min. na aanvangstijd, verlies met 0-3, 0-25 per set Team onvolledig voor set en of wedstrijd. Verlies met behoud van behaalde punten en sets. 7 Opbouw van het spel 7.1 Toss Voor aanvang, door 1e scheids, voor eerste opslag en welke zijde speelveld Toss met beide aanvoerders. (Na toss meteen vragen: apart of gezamelijk inslaan.) Het team dat de toss wint kiest: òf het recht van opslag of ontvangst van opslag òf een speelhelft Bij na elkaar inspelen, begint het team dat opslag heeft het eerst met inspelen. 7.2 Inspelen aan het net Bij mogelijk inspelen op een ander veld samen 6 min. inspelen. Anders inspeeltijd 10 min Bij apart inspelen per team inspeeltijd 3 of 5 min. Het gebruikelijke opslaan vanaf de achterlijn van het veld is onderdeel van het inspelen en moet dus binnen inspeeltijd geschieden. 7.3 Beginopstelling van het team Met minder als 6 spelers mag niet worden gespeeld Vóór elke set, coach geeft opstellingsbriefje aan teller of 2e scheids Spelers, niet in de beginopstelling van die set, zijn wisselspelers gedurende deze set Na inlevering opstellingsbriefje is geen wijziging meer mogelijk zonder reglementaire wissel Bij verschil in posities in het veld en op het opstellingsbriefje, als volgt afhandelen: constatering vóór begin, laten opstellen zoals op opstellingsbriefje, geen maatregelen vóór begin, speler in het veld en niet op opstellingsbriefje, herstellen, geen maatregelen coach wil toch handhaven, wissel aanvragen, noteren op wedstrijdformulier. 7.4 Opstelling Op moment van opslag moeten spelers in opslagvolgorde in het veld staan De posities van de spelers worden als volgt genummerd: Leidraad Clubscheidsrechters Cel

13 De voorspelers met de posities 4 (linksvoor), 3 (midvoor), 2 (rechtsvoor) De achterspelers met de posities 5 (linksachter), 6 (midachter), 1 (rechtsachter) Onderlinge positie ten opzichte van elkaar: Achterspeler verder van het net af dan de met hem corresponderende voorspeler Voorspelers en achterspelers, moeten volgens opstelling staan De opstelling wordt bepaald door de plaats van hun voeten waar zij de grond raken: Deel van voorspeler-voet moet voor achterspeler-voet zijn Deel van rechter- of linkerspeler-voet moet dichter bij de zijlijn zijn t.o.v. middenspeler Na de opslag is verplaatsen naar elke positie in eigen veld en de vrije zone toegestaan. 7.5 Opstellingsfout Als op moment van serveren een speler niet in de juiste positie staat opgesteld Bij opslagfout serveerder wordt dit beschouwd als te zijn gemaakt vóór een opstellingsfout Wanneer de opslag na het raken van de bal fout gaat, wordt de opstellingsfout bestraft Een opstellingsfout heeft tot gevolg: het team wordt bestraft met een punt de opslag gaat naar de tegenstander de spelers moeten de juiste opstelling innemen. 7.6 Doordraaien De positie van de spelers bij het doordraaien wordt bepaald door de beginopstelling Opslag ontvangend en het recht van opslag krijgen, is doordraaien met de klok mee. 7.7 Fout bij het doordraaien Wanneer de de opslag niet overeenkomstig de opslagvolgorde wordt uitgevoerd. Gevolg: het team wordt bestraft met een punt en het recht van opslag is voor de tegenstander; de opslagvolgorde moet worden hersteld Teller moet bepalen wanneer de fout gemaakt is. Punten van het foute team annuleren. Punten tegenstander handhaven. Blijkt het onmogelijk om het moment van opstellingsfout te bepalen dan worden er geen punten geschrapt, alleen punt en opslag voor de tegenstander. - Na eindsignaal set, zijn er geen consequenties voor opstellingsfout meer mogelijk. - Theoretisch: Opstellingsfout gelijktijdig met het eindsignaal dan alsnog bestraffen. - A opgeslagen, met fout in opslagvolgorde, B wint rally: A herstellen, B geen extra punt. Tekening 4: Opstelling van de spelers Regel: 7.4, 7.4.3, 7.5, a, Leidraad Clubscheidsrechters Cel

14 Hoofdstuk 4 Speelhandelingen - Wijze van spelen 8 Situaties bij het spelen 8.1 Bal in het spel vanaf moment, na toestemming 1e scheids, dat er opgeslagen wordt. 8.2 Bal uit het spel op moment van fout, waarvoor gefloten wordt, of bij geen fout en gefloten. 8.3 Bal in als hij het speelveld, met inbegrip van de grenslijnen raakt. 8.4 Bal uit De bal is uit als: het deel van de bal, dat de grond raakt, geheel buiten de grenslijnen ligt; voorwerp buiten het speelveld, plafond, of persoon die niet aan het spel deelneemt raakt; hij een antenne, spandraden, paal of het net buiten de zijbanden raakt; hij het net geheel of zelfs gedeeltelijk buiten de passeerruimte passeert, behalve in het geval van regel (bal vanaf vrije zone tegenstander terughalen); hij volledig het net door het vlak onder het net passeert. - bal uit zicht, bijv. verlichtingsarmatuur affluiten en dubbelfout 9 Spelen van de bal Ieder team in eigen speelveld en speelruimte, behalve regel Aanraking door het team Max 3 x, blok telt niet mee. Vaker aanraken is viermaal spelen Opeenvolgende aanrakingen. Een speler mag de bal niet 2 x achter elkaar aanraken, behalve in het geval van de regels 9.2.3, 14.2 (blok) en (blok) Gelijktijdig aanraken. Twee of drie spelers mogen de bal gelijktijdig aanraken Als 2 of 3 teamgenoten de bal gelijkt. aanraken, geldt dit, behalve bij blok, als 2 of 3 x raken Wanneer twee tegenstanders de bal boven het net gelijktijdig aanraken en de bal blijft in het spel, mag het team aan wiens kant de bal komt weer drie maal spelen. Gaat een dergelijke bal uit, dan geldt dit als een fout van het team aan de andere kant van het net. - Wanneer bij deze actie de bal tegen een antenne komt, dubbelfout aangeven Leidt het door twee tegenstanders gelijktijdig aanraken van de bal tot vastgehouden bal, dan wordt daarna gewoon verder gespeeld Hulp bij het spelen. Niet, door medespeler, bouwsel of voorwerp. Een speler die op het punt staat een fout te maken (aanraken van het net, over de middenlijn heen komen, enzovoort) mag echter door een teamgenoot worden tegengehouden of teruggetrokken. - Omdat de bank buiten de speelruimte staat, bal spelen staande vanaf de eigen bank mag. 9.2 Aard van de aanrakingen De bal mag ieder deel van het lichaam raken De bal mag niet gevangen en/of gegooid worden. De bal kan in elke richting terugkaatsen De bal mag meerdere delen van het lichaam raken, mits gelijktijdig. Uitz. hierbij zijn: Bij het blok zijn opeenvolgende aanrakingen door één of meer blokkeerders toegestaan, mits deze aanrakingen tijdens één actie plaatsvinden Bij het voor de eerste maal spelen mag de bal achtereenvolgens verschillende delen van het lichaam raken, mits deze contacten gedurende één actie plaatsvinden. 9.3 Fouten bij het spelen van de bal Viermaal spelen Hulp bij het spelen. (medespeler, bouwsel, voorwerp) Vastgehouden bal: een speler vangt en/of gooit de bal; de bal weerkaatst niet Tweemaal aanraken. Speler raakt 2 x, bal raakt meerdere delen (niet in één actie). 10 Bal bij het net 10.1 Bal passeert het net Bal naar tegenstander moet binnen de passeerruimte over het net. Begrenzing: aan de onderkant door de bovenkant van het net; aan de zijkanten door de antennes en het denkbeeldig verlengde hiervan; aan de bovenkant door het plafond Bal naar tegenstander buiten passeervlak mag worden teruggespeeld mits: de speler het veld van de tegenstander niet aanraakt; de bal terug, weer buiten passeervlak wordt gespeeld. Tegenstander mag niet belemmeren Bal dreigt onder het net door te gaan, blijft in het spel tot de bal geheel gepasseerd is Bal raakt het net De bal mag, terwijl hij over het net gaat, het net raken Bal in het net Bal in het net mag, binnen 3 x raken, weer gespeeld worden Mazen stuk of het net komt naar beneden, rally ongeldig verklaren en overspelen. 11 Speler bij het net 11.1 Over het net reiken Blokken, de bal over het net aanraken mag, mits vóór/tijdens de aanvalsslag niet hinderen Na aanval over het net mag, mits het contact in zijn eigen speelruimte heeft plaatsgevonden. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

15 11.2 Onder het net doorkomen Mag, indien de tegenstander in haar spel niet wordt gehinderd Over de middenlijn heen het veld van de tegenstander aanraken: mag, mits een deel van de voet(en) in contact met de middellijn blijft Mag, met alles boven de voet, mits de tegenstander niet in haar spel wordt gehinderd Een speler mag op het veld van de tegenstander komen nadat de bal uit het spel is In de vrije zone van de tegenst. komen mag, mits hierbij niet in hun spel wordt gehinderd Aanraken van het net Het aanraken van het net is niet fout, tenzij door het aanraken het spel wordt beïnvloed De spelers mogen de paal, de spandraden of elk ander voorwerp buiten de antennes, inclusief het net zelf, aanraken, mits dit het spel niet beïnvloedt Het is niet fout wanneer een bal in het net wordt gespeeld en het net daardoor een speler van de tegenstander raakt. - passief blijven is ok, een actieve beweging maken met handen of lichaam is fout Fouten van een speler bij het net Bal of tegenst. aanraken in de ruimte van de tegenst. vóór of tijdens diens aanvalsslag Onder het net door in de speelruimte van de tegenstander komen en hierbij hinderen Een speler komt met een voet (of voeten) volledig in het speelveld van de tegenstander Een speler hindert het spel van de tegenstander door o.a.: - het aanraken van de bovenkant van het net of het gedeelte van de antenne dat boven het net uitsteekt gedurende zijn actie om de bal te spelen, of gedurende zijn actie om de bal te spelen, of - maakt gelijktijdig met het spelen van de bal, gebruik van het net, of - creëert een voordeel ten koste van de tegenstander, of - maakt een actie dat hij daarmee de tegenst. belemmert in zijn poging de bal te spelen. 12 Opslag in het spel brengen van de bal door de rechtsachterspeler vanuit de opslagzone Eerste opslag in een set e opslag in de 1e en 5e set voor het team dat bij de toss het recht van opslag verkrijgt Andere sets beginnen met de opslag van het team dat in voorgaande set geen opslag had Opslagvolgorde De spelers moeten de opslagvolgorde, zoals op het opstellingsbriefje staat, aanhouden Na 1e opslag in een set wordt de speler die aan de beurt is om op te slaan als volgt bepaald: team aan opslag wint de rally, de speler (of zijn verv.) die heeft opgeslagen slaat weer op; ander team wint de rally, team draait door voordat er wordt opgeslagen Toestemming voor de opslag 1e scheids nadat hij gezien heeft dat beide teams klaar staan en de serveerder de bal heeft Uitvoeren van de opslag De bal moet met één hand of een deel van de arm worden opgeslagen, na te zijn opgegooid of losgelaten uit de hand(en). - raakt de bal bij het opgooien een obstakel dan is dit toch een geldige opslag De bal mag slechts éénmaal worden opgegooid of worden losgelaten om te serveren. Stuiteren van de bal of de bal bewegen in de handen is toegestaan Op het moment van slaan of van afzetten voor een sprongopslag mag de serveerder noch het speelveld (inclusief de achterlijn) noch de vloer buiten de opslagzone raken. Na het slaan van de bal mag hij in het speelveld of buiten de opslagzone stappen of neerkomen De serveerder moet de bal binnen 8 seconden na het fluitsignaal van de 1e scheids opslaan Een opslag vóór het fluitsignaal, is ongeldig en moet opnieuw worden uitgevoerd Schermen De spelers van het team aan opslag mogen de serveerder of de baan van de bal niet door een individueel of groepsscherm aan het zicht van de tegenstander onttrekken Een speler of groep spelers van het team aan opslag maakt een scherm door op het moment van de opslag de armen te bewegen, te springen, zich zijdelings te bewegen tijdens het uitvoeren van de opslag, of door bij elkaar te gaan staan om de baan van de bal aan het zicht van de tegenstander te onttrekken Fouten tijdens / bij de opslag Zelfs als de tegenstander een opstellingsfout maakt, leiden de volgende fouten tot opslagwisseling. De serveerder: houdt de opslagvolgorde niet aan; voert de opslag niet op de juiste manier uit Fouten na het slaan van de bal bij de opslag. Nadat de bal correct is geslagen, wordt de opslag, tenzij een speler een opstellingsfout maakt, toch als fout aangemerkt als de bal: Leidraad Clubscheidsrechters Cel

16 een speler van het team aan opslag raakt of niet door het verticale vlak van de passeerruimte gaat; uit gaat; over een scherm gaat Fouten na de opslag en opstellingsfouten Als de serveerder een fout maakt op het moment van de opslag (foute uitvoering, onjuiste volgorde, enz.) en de tegenstander een opstellingsfout maakt, wordt de opslagfout bestraft Als daarentegen de opslag juist is uitgevoerd, maar daarna een fout wordt gemaakt (bijv. "uit" gaat, wordt geschermd enz.) wordt de opstellingsfout aangemerkt als eerste te zijn gemaakt en moet als zodanig bestraft worden. 13 Aanvalsslag 13.1 Kenmerken van de aanvalsslag Met uitzondering van de opslag en het blok worden alle handelingen die de bal naar het veld van de tegenstander doen gaan, als aanvalsslag aangemerkt Bij een aanvalsslag mag de bal met de vingertoppen worden geplaatst, mits de aanraking kort is en de bal niet wordt gevangen of gegooid Een aanvalsslag is voltooid zodra de bal het verticale vlak van het net geheel is gepasseerd of door een tegenstander wordt aangeraakt Beperkingen bij de aanvalsslag Een voorspeler mag op elke hoogte een aanvalsslag voltooien, mits hij hierbij de bal binnen de eigen speelruimte raakt, met uitzondering van de situatie zoals vermeld in regel Een achterspeler mag van achter de voorzone op elke hoogte een aanvalsslag voltooien Bij zijn afzet mag (mogen) zijn voet(en) de aanvalslijn niet aanraken of overschrijden Na de aanvalsslag mag hij in de voorzone op de grond komen Een achterspeler mag vanuit de voorzone eveneens een aanvalsslag voltooien indien, op het moment van raken, een gedeelte van de bal onder de netrand is Geen enkele speler mag een aanvalsslag voltooien op een door de tegenstander opgeslagen bal, indien de bal in de voorzone en geheel boven de netrand is Fouten bij de aanvalsslag Een speler raakt de bal in de speelruimte van de tegenstander Een speler slaat de bal 'uit' Een achterspeler voltooit vanuit de voorzone een aanvalsslag, terwijl op het moment van raken de bal geheel boven de netrand is Een speler voltooit een aanvalsslag op een door de tegenstander opgeslagen bal, terwijl deze in de voorzone geheel boven de netrand is De Libero voltooit een aanvalsslag, wanneer op het moment van het raken van de bal deze geheel boven de netrand is Een speler voltooit een aanvalsslag die geheel boven de netrand is van een door de libero, staande in de voorzone, bovenhands toegespeelde bal. 14 Blok 14.1 Blokkeren Blokkeren is de handeling van spelers vlak bij het net om boven de netrand de bal die uit het veld van de tegenstander komt te onderscheppen, ongeacht de hoogte van het balcontact. Alleen voorspelers mogen een blok voltooien, maar op het moment van het balcontact moet een gedeelte van het lichaam hoger zijn dan de bovenkant van het net Blokpoging. Als de bal bij het blokkeren niet wordt geraakt, geldt dit als blokpoging Voltooid blok. Als de bal door een blokkeerder wordt geraakt, is een voltooid blok Groepsblok, als het blokkeren wordt uitgevoerd door twee of drie spelers die dicht bij elkaar staan. Een groepsblok is voltooid als één van deze spelers de bal raakt Aanraken van de bal bij het blokkeren Opeenvolgende aanrakingen (snel na elkaar) door één of meer blokkeerders zijn toegestaan, mits deze aanrakingen tijdens dezelfde actie plaatsvinden Over het net blokkeren Tijdens het blokkeren mogen de spelers met de handen en armen over het net komen, mits hierbij de tegenstander niet in zijn spel wordt gehinderd. Het is dus niet toegestaan de bal over het net heen aan te raken voordat de tegenstander zijn aanvalsslag heeft uitgevoerd Blok en aanrakingen door het team Het aanraken van de bal door een blok telt niet mee als aanraking door het team. Na een aanraking door een blok mag het team bij het naar de tegenstander terugspelen van de bal deze dus nog driemaal spelen Na een blok mag iedere speler deze bal als eerste weer spelen, ook als hij tijdens het blokkeren de bal heeft geraakt. Leidraad Clubscheidsrechters Cel

17 14.5 Blokkeren van de opslag De opslag van de tegenstander mag niet worden geblokkeerd Fouten bij het blokkeren Een speler maakt bij het blokkeren een fout als: hij de bal over het net heen raakt vóór of gelijktijdig met de aanvalsslag van de tegenst.; hij als achterspeler of Libero een blok voltooit of deelneemt aan een voltooid blok; hij de opslag van de tegenstander blokkeert; de bal na het blokkeren "uit" gaat; hij de bal buiten de antenne over het net heen blokkeert; hij als Libero aan een blokpoging (individueel of groepsblok) deelneemt. Hoofdstuk 5 Spelonderbrekingen, pauzes en spelophouden 15 Reguliere spelonderbrekingen zijn de time-outs en de spelerwissels. Een onderbreking is de tijd tussen een voltooide rally en het fluitsignaal van de eerste scheidsrechter voor de volgende opslag Aantal reguliere spelonderbrekingen Elke team heeft recht op ten hoogste twee time-outs en zes spelerwissels per set Aanvragen van reguliere spelonderbrekingen Mogen uitsluitend door de coach of in diens afwezigheid door de aanvoerder in het veld worden aangevraagd. De aanvraag vindt plaats door het met de hand zichtbaar maken van het betreffende teken als de bal uit het spel is en vóór het fluitsignaal voor de opslag Een spelerwissel mag voor de aanvang van een set worden aangevraagd. Deze moet dan als reguliere spelerwissel in die set worden genoteerd Opeenvolging van spelonderbrekingen Per team mogen opeenvolgend, zonder dat het spel tussentijds hervat behoeft te worden, één of twee time-outs en een spelerwissel aangevraagd worden Twee spelerwissels na elkaar aanvragen zonder dat het spel tussentijds is hervat mag niet. Twee of meer spelers mogen tijdens dezelfde spelonderbreking worden gewisseld Time-outs en technische time-outs Alle aangevraagde time-outs duren 30 seconden Tijdens alle time-outs moeten de veldspelers naar de vrije zone nabij hun spelersbank gaan Spelerwissels Een spelerwissel is (nadat de teller één en ander heeft vastgelegd op het wedstrijdformulier) het verlaten van het speelveld door een speler, waarbij een andere speler zijn plaats inneemt (uitgezonderd de Libero). Toestemming van de scheidsrechter is nodig Beperkingen van het aantal spelerwissels Een team mag ten hoogste zes spelerwissels per set uitvoeren. Eén of meer spelers mogen gelijktijdig worden gewisseld Een speler uit de basisopstelling mag het spel verlaten en weer terugkomen, maar slechts op zijn oorspronkelijke plaats in de opstelling. Hij mag dit slechts éénmaal per set doen Een wisselspeler mag slechts éénmaal per set op de plaats van een speler uit de basisopstelling worden ingezet. Hij kan dan alleen door diezelfde speler uit de basisopstelling worden vervangen Uitzonderlijke spelerwissels Een speler (uitgezonderd de Libero), die vanwege een blessure of ziekte niet verder kan spelen, moet reglementair worden gewisseld. Als dit niet mogelijk is, heeft het team recht op een uitzonderlijke spelerwissel, die niet aan de voorwaarden van regel 15.6 voldoet. Bij een uitzonderlijke spelerwissel mag elke speler (niet de Libero of zijn vervanger), die niet in het veld staat op het moment dat de blessure plaatsvindt, de plaats van de geblesseerde speler innemen. De gewisselde geblesseerde of zieke speler mag gedurende de rest van de wedstrijd niet meer terugkeren in het veld. Een uitzonderlijke spelerwissel telt in geen enkel geval mee voor het aantal spelerwissels Spelerwissel bij uit het veld sturen of diskwalificatie Een uit het veld gestuurde of gediskwalificeerde speler moet reglementair worden gewisseld. Als dit niet mogelijk is, wordt zijn team onvolledig verklaard Onreglementaire spelerwissel Een spelerwissel is, behalve in geval van regel 15.7, onreglementair als deze niet voldoet aan de voorwaarden die in regel 15.6 zijn aangegeven Wanneer een team een onreglementaire spelerwissel heeft uitgevoerd en het spel is hervat moet als volgt worden gehandeld: het team wordt bestraft met een punt en de opslag gaat naar de tegenstander; Leidraad Clubscheidsrechters Cel