Opleiding Volleybalscheidsrechter 2

Transcriptie

1 Opleiding Volleybalscheidsrechter 2

2 Het officiële spelregelboekje heeft u bij de opleidingsstukken ontvangen. Indien dit niet zo is, kunt u deze via internet downloaden: Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, cassette of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Nevobo in Nieuwegein ( volleybalacademie@nevobo.nl). november 2015 Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 2/39

3 Inleiding Met deze uitgave wordt aan de deelnemers van de Opleiding Volleybalscheidsrechter 2 een beknopt overzicht gegeven van de kennis die nodig is om als VS2 scheidsrechter volleybalwedstrijden in de laagste klasse van de regiocompetitie te kunnen leiden (tweede klasse en lager, inclusief jeugdwedstrijden). Fluiten leer je in de praktijk, maar een stukje theoretische kennis is hierbij noodzakelijk. Wij hopen dat deze uitgave ertoe bijdraagt, dat je met plezier op een wedstrijd zult kunnen terugzien. Waar in het boekje de speler staat, wordt ook de speelster bedoeld. Laat je nooit intimideren door wie of wat dan ook! Blijf jezelf en sta resoluut achter je beslissing. Hanteer deze volgorde: 1. Fluiten voor de service als de serveerder de bal heeft en beide teams klaar staan. 2. Fluiten, einde van de rally. 3. Aangeven welk team vervolgens de service gaat uitvoeren. 4. Geef met bijbehorend teken dan de gemaakte fout aan. Voor de wedstrijd Zorg ervoor dat je als scheidsrechter tenminste een half uur voor aanvang van de wedstrijd in de sporthal/zaal in het voorgeschreven tenue aanwezig bent. Ga naar het speelveld en maak kennis met de coaches van beide partijen. Laat hen of de aanvoerders het wedstrijdformulier invullen. Daarna controleer je het wedstrijdformulier op volledigheid aan de hand van de ingevulde namen en de spelerskaarten. Kijk ook of het thuisteam het wedstrijdnummer, de zaalcode, etc. heeft ingevuld. Bij de spelerskaartcontrole kun je de pasfoto s op de spelerskaart vergelijken met het gezicht van de betreffende speler die door de coach of de aanvoerder aangewezen wordt. Let er vooral op of het rug-, en/of borstnummer in overeenstemming is met de vermelding op het wedstrijdformulier. Er is geen spelerskaart Wanneer een speler geen spelerskaart bij zich heeft, dan wordt dit in het vak opmerkingen van het wedstrijdformulier genoteerd. Indien deze speler een ander wettelijk legitimatiebewijs toont, dan wordt van deze legitimatie zijn of haar geboortedatum genoteerd. (Speler no.. van team.. geen spelerskaart bij zich, wel geldige licentie bij zich, geboorte datum, handtekening speler, handtekening aanvoerder.) Kan de speler zich niet legitimeren dan mag hij niet spelen en ook niet op het wedstrijdformulier worden genoteerd (eventueel noteren in de kolom opmerkingen ). Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 3/39

4 N.B. Wettelijk legitimatiebewijs is o.a. een paspoort of rijbewijs. Geen studentenpas, certificaat en bankpas. Team Een team bestaat uit tenminste zes spelers. Wanneer een team geen zes spelers kan opstellen, kan er dus niet gespeeld worden. Als een team tijdens een set onvolledig wordt dan verliest dit team deze set en eventueel de wedstrijd (een regio kan hiervan afwijken). De al behaalde punten en gewonnen sets blijven behouden! Een geblesseerde speler mag niet op het wedstrijdformulier in de spelerskolom genoteerd worden. De speler mag zich ook niet in de speelruimte bevinden. De geblesseerde speler kan wel als teamstaflid op de bank plaatsnemen. Bovenstaande is afhankelijk van de regioreglementen. Tijdsbalk 1. Eerste notitie Team onvolledig 16 minuten voor officiële aanvangstijd 2. Tweede notitie Team onvolledig Bij officiële aanvangstijd 3. Derde notitie Team onvolledig 10 minuten na officiële aanvangstijd Speler komt te laat. Een speler die op het wedstrijdformulier genoteerd staat maar bij aanvang van de wedstrijd nog niet aanwezig is, mag pas na het einde van de lopende set en na controle van de spelerskaart door de scheidsrechter alsnog aan de wedstrijd deelnemen. Wil de coach deze speler wisselen voor een basisspeler in de lopende set voordat deze speler is aangemeld, dan is dit een aanvraag van een onreglementaire spelerswissel en er volgt dus een maatregel voor spelophouden volgens regel 16.2 en dient deze speler geweigerd te worden. Een speler die niet op het wedstrijdformulier staat genoteerd, is niet gerechtigd aan de wedstrijd deel te nemen Zaal / speelveld / materiaal De speelruimte is vastgesteld en goedgekeurd door de Nevobo. Afmetingen Het speelveld is een rechthoek van 18 x 9 meter (jeugd 14 x 9) met rondom een vrije zône van 2 meter. (in de Nationale competitie zijn er afwijkende bepalingen) De speelruimte is de ruimte boven het speelveld, vrij van enig obstakel waardoor blessures kunnen ontstaan, gemeten vanaf de vloer 7 meter hoog. De kleur van de vloer is licht van kleur. Speelveld Het speelveld dient te voldoen aan de volgende richtlijnen: 1 Vlak, horizontaal en gelijkmatig, 2 Geen obstakels waardoor blessures kunnen ontstaan, Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 4/39

5 3 Geen ruwe of te gladde vloeren. Belijning De lijnen die het speelveld en de servicezone begrenzen zijn 5 cm breed en in een andere lichte kleur dan de vloer of dan de andere aanwezige lijnen. Zij-achterlijn : de twee zijlijnen en de twee achterlijnen. Middenlijn : de lijn die onder het net is getrokken en het speelveld in 2 gelijke speelhelften verdeeld. Aanvalslijn : de lijn die evenwijdig in het speelveld op 3 meter van het hart van de middenlijn is getrokken. Voorzone : is de zone vanaf de middenlijn tot en met de aanvalslijn. Achterzone : is de zone vanaf de aanvalslijn tot en met de achterlijn. Servicezone : is de zone van 9 meter breed en (minimaal) twee meter diep achter de achterlijn, begrensd door twee 15 cm lange lijntjes in het verlengde van de zijlijnen. (deze mogen tijdens het serveren geraakt worden). Als de servicezone minder dan 2 meter is, dan is het niet toegestaan, dat de serveerder met een voet op of over de achterlijn staat tijdens het uitvoeren van de service. Er is dan sprake van een voetfout! Wel dient in dit geval een obstakelvrije hulpservice zone met een diepte van twee meter, gemeten vanaf de muur over de gehele breedte van het veld via een hulplijn te worden gerealiseerd. Deze hulplijn is alleen voor de service en heeft tijdens het spel geen verdere betekenis meer. Het net Het net wordt gespannen boven de middenlijn en tussen twee palen die buiten de speelveld staan. De hoogte van het net is voor heren 2,43 meter en voor dames 2,24 meter. Het net is 9,50 meter lang en 1 meter breed. De spandraden waarmee het net aan de palen bevestigd wordt, behoren niet tot het net. N.B. Aan de buitenkanten van het net mag de nethoogte maximaal 2 cm naar boven afwijken. In het midden dient de juiste hoogte te worden aangehouden. Antennes De antennes begrenzen de passeerruimte bij het net. De antennes dienen aan de buitenkant van de zijlijnen aan het net bevestigd te worden. Iedere antenne steekt 80 cm boven het net uit en hangt rechts van de scheidsrechter aan het net. Zijbanden De antennes moeten aan de buitenzijde van de zijbanden worden aangebracht. De zijbanden worden verticaal aan het net vastgemaakt en bevinden zich aan iedere kant recht boven de zijlijn. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 5/39

6 De bal De bal is egaal en licht van kleur. Een geheel witte bal is overigens niet toegestaan. In de Regiocompetitie wordt ook gespeeld met een wedstrijdbal in een kleurencombinatie. De wedstrijdbal is goedgekeurd als deze is voorzien van een keuringsstempel van de Nevobo. De omtrek van de bal is 65 tot 67 cm, het gewicht bedraagt 260 tot 280 gram en de spanning mag niet hoger zijn dan 0,3 tot 0,325 kg/cm2. Een team Een team bestaat uit ten hoogste 12 spelers, inclusief eventueel 2 Libero s. Naast de spelers maken ook de Coach en maximaal twee assistent-coaches, een verzorger/fysiotherapeut en eventueel een arts deel uit van het team. Met een team van minder dan 6 spelers kan geen wedstrijd gespeeld worden. Alleen de spelers vermeld op het wedstrijdformulier mogen aan de wedstrijd deelnemen. Een van de spelers, niet de Libero, is de aanvoerder van het team. Uitsluitend deze aanvoerder kan bij de toss aanwezig zijn, ook bij de toss voor een eventueel te spelen 5 e set. De wisselspelers. Spelers die niet aan de wedstrijd deelnemen, de wisselspelers, moeten tijdens het spel op de spelersbank zitten. De wisselspelers mogen in de warming-up ruimte hun warming-up doen. Zij mogen tijdens het spel en/of een time-out niet met een bal spelen. Tussen twee sets in is dit buiten het speelveld wel toegestaan, echter niet met de wedstrijdbal. De wedstrijdbal moet tijdens de pauzes waarneembaar blijven voor de scheidsrechter. Kleding van de spelers. De kleding van de spelers bestaat uit een shirt, korte broek, sokken en sportschoenen. Het tenue van een team moet, met uitzondering van de Libero, uniform zijn. Het dragen van een hoofddeksel is niet toegestaan. Het dragen van een haarband mag wel. Een steunband om het middel moet onder de sportkleding gedragen worden. De sportschoenen zijn licht en soepel, voorzien van rubberen zolen en mogen geen hakken hebben. De wedstrijdshirts zijn genummerd van 1 t/m 999. (in de Regiocompetitie kan dit afwijken). Het is niet toegestaan zonder borst-, en/of rugnummers te spelen. Slechts het tenue van de Libero dient als hoofdkleur kleur nadrukkelijk af te wijken van de tenues van de rest van het team. In de Nederlandse competitie mag tot maximaal nummer 999 per vereniging worden doorgenummerd om te voorkomen dat per team twee spelers hetzelfde nummer hebben. Behalve in de Eredivisie en Topdivisie, wordt genummerd t/m 20. In de kolom spelersregistratie op het wedstrijdformulier moet voor de naam van de speler zijn shirtnummer genoteerd worden. Ook dient hier in een aparte kolom (A/L) bij de aanvoerder een A gezet te worden en een L1 en L2 bij de Libero( s) gezet te worden. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 6/39

7 N.B. De registratie in de spelerskolom wordt in oplopende volgorde van het shirtnummer genoteerd. Let op, dat het shirtnummer van de Libero gelijk is aan zijn spelersnummer in de spelerskolom. De scheidsrechter kan een of meer spelers toestaan: blootsvoets te spelen; tussen de sets natte kleding te vervangen, mits dit identiek genummerd en uniform is; bij lage temperatuur in trainingspak te spelen mits dit door het team uniform gebeurt. Het is verboden kleding of accessoires te dragen die verwondingen kunnen veroorzaken of een speler kunstmatig voordeel kunnen verschaffen. Denk hierbij aan lange kettingen, oorbellen etc. De coach De coach mag het speelveld niet betreden. Hij of de aanvoerder maakt de beginopstelling. De coach mag ook time-outs aanvragen. Ook mag hij spelerswissels aanvragen. De combinatie aanvoerder/coach is alleen toegestaan als dit vóór de wedstrijd aan de scheidsrechter is doorgegeven. Hiervan wordt melding gemaakt op het wedstrijdformulier. Voor de wedstrijd. mag de coach de spelers op het wedstrijdformulier noteren; mag de coach de naam van de aanvoerder in de betreffende kolom noteren; ondertekent hij en de aanvoerder het wedstrijdformulier; mag de coach de opstelling doorgeven. N.B. Het ondertekenen van het wedstrijdformulier door de coach is alleen van toepassing als het Nationale wedstrijdformulier gebruikt wordt. Tijdens de wedstrijd. mag de coach zich vrijelijk begeven naast de achterzone, (dit is de ruimte vanaf de aanvalslijn tot en met de warming-up ruimte); mag de coach vanuit deze ruimte opdrachten en aanwijzingen geven; mag de coach eveneens aanwijzingen geven zittend vanaf de bank; mag de coach spelonderbrekingen aanvragen voor een time-out en een spelerswissel realiseren. Zittend op de spelersbank en vanuit de warming-up ruimte mogen de andere leden van het team ook aanwijzingen geven aan de spelers in het veld. Als de coach een speler hindert in een poging de bal vanuit de vrije zone bij de tegenstander terug te halen, wordt dit aangemerkt als een fout van de coach. De coach mag geen beweging naar de bal maken en/of door een verplaatsing de speler het spelen onmogelijk te maken. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 7/39

8 Na de wedstrijd. Na de wedstrijd is het een sportieve plicht van de coach om de scheidsrechter te bedanken. De aanvoerder moet het wedstrijdformulier ondertekenen en daarmee de uitslag bevestigen. De Libero Een team bestaat maximaal uit twaalf spelers waaronder een of twee Libero s. De Libero wordt op het wedstrijdformulier opgenomen met zijn naam en rugnummer en onder vermelding van L1 of L2 in een aparte kolom op het wedstrijdformulier gezet, voordat de coach en/of de aanvoerder het wedstrijdformulier voorafgaande aan de wedstrijd ondertekenen. Een Libero blijft voor de gehele wedstrijd de Libero. Na de toss en ondertekening van de coach en de aanvoerder mag niets meer aan het wedstrijdformulier worden gewijzigd. Het tenue van de Libero moet in kleur c.q. ontwerp nadrukkelijk afwijken van de rest van het team. Indien de Libero in een donker tenue speelt, dan zullen de overige spelers van het team in een licht tenue moeten spelen of omgekeerd. De toegestane acties van de Libero. De Libero mag: elke speler in het achterveld vervangen; alleen als achterspeler functioneren en mag geen aanvalsslag uitvoeren in de voor- of achterzone indien de bal volledig boven de netrand is; nooit serveren, nooit deelnemen aan een blok en ook nooit een blokpoging ondernemen. Indien de Libero zich in de voorzone bevindt en een bovenhandse set-up speelt naar een van de aanvallers, dan mag er geen aanval plaatsvinden als de bal volledig boven de netrand is. Wordt de set-up onderarms uitgevoerd, dan mag de aanvaller wel zijn aanval plaatsen ook al is de bal volledig boven de netrand. Indien de Libero zich in de achterzone bevindt, dan mag de aanvaller op elke set-up van de Libero aanvallen. Er zijn dan geen beperkingen. Vervangingen door de Libero. Nadat de teller heeft aangegeven, dat de beginopstelling is genoteerd, mag de Libero reeds voor het eerste fluitsignaal een speler in de achterzone vervangen. Hij betreedt het speelveld via de achterzone tussen de aanvalslijn en de achterlijn (Libero vervangingszone) aan de kant van de spelersbank. Voordat de Libero naar de linksvoor positie doordraait moet hij het speelveld weer via de achterzone verlaten en zal de vervangende speler zijn plaats weer moeten innemen. Voordat de Libero weer een speler in de achterzone gaat vervangen, dient er tenminste een voltooide rally gespeeld te zijn. Het betreden en verlaten van het speelveld gebeurt zoals hierboven is omschreven. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 8/39

9 Een Libero kan de spelers in de achterzone onbeperkt vervangen en deze vervangingen worden niet als een spelerswissel aangemerkt. Er wordt van de vervangingen door de Libero geen aantekening op het wedstrijdformulier gemaakt. Let op, dat er tussen iedere vervanging een voltooide rally gespeeld moet zijn. Blessure van de Libero als het team één Libero heeft: Ingeval van een blessure/ziekte van de Libero, kan onmiddellijk een nieuwe Libero aangewezen worden. De nieuwe Libero wordt dan gekozen uit de spelers die op dat moment niet op het speelveld staan. De speler die door de geblesseerde Libero vervangen is, kan niet direct als Libero gekozen worden tenzij deze speler eerst reglementair gewisseld wordt. De nieuwe Libero wordt voor de rest van de wedstrijd benoemd tot Libero en heeft uitsluitend de rechten van een Libero. De geblesseerde Libero mag niet meer aan de wedstrijd deelnemen. Wanneer het team twee Libero s heeft dan moet de andere Libero de plaats innemen van de geblesseerde Libero, tenzij deze ook geblesseerd raakt of ziek wordt. Indien een team uit zeven spelers bestaat en de coach/aanvoerder wil met een Libero spelen dan dient de scheidsrechter de coach/aanvoerder er op te wijzen dat als een veldspeler geblesseerd raakt en niet meer verder kan spelen (na blessure behandeling) het team onvolledig raakt en de wedstrijd verloren wordt verklaard. De teller De teller zit aan een tellertafel recht tegenover de (1 e ) scheidsrechter en is verantwoordelijk voor het invullen van het wedstrijdformulier. Hij geeft iedere afwijking aan de scheidsrechter door. Voor aanvang van de wedstrijd: De teller: noteert de shirtnummervolgorde van beide teams in de daarvoor bestemde kolom noteert de shirtnummervolgorde onder het juiste team aanduiding A of B, (Team A is het team dat ten opzichte van de teller links begint, team B begint aan de rechterkant). controleert of de borst- en/of rugnummers in overeenstemming zijn met die van de spelerskolom, noteert op het wedstrijdformulier welk team het eerst gaat serveren, noteert in een aparte kolom (A/L) bij de aanvoerder een A en L1 en L2 bij de Libero( s) geeft een teken aan de scheidsrechter zodra alles in orde is Tijdens de wedstrijd. De teller: controleert of het juiste team ook het eerste serveert; houdt de stand op het wedstrijdformulier bij; houdt de stand op het scorebord bij; houdt het aantal wissels per team bij; houdt het aantal time-outs per team bij; Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 9/39

10 neemt de setstand op het einde van de set over in de totaalkolom; noteert de begin- en eindtijd in de totaalkolom; noteert scheidsrechtelijke maatregelen. De teller attendeert de scheidsrechter op onjuiste verzoeken voor een spelonderbreking, het einde van de set, de vijfde en zesde wissel en de tweede time-out voor een en hetzelfde team in een set. In de beslissende vijfde set zal de teller de scheidsrechter waarschuwen als er acht punten gescoord zijn en het teams van speelhelft moeten wisselen. Na de wedstrijd. De teller sluit het wedstrijdformulier af en ondertekent als eerste. Na de wedstrijd noteert de teller de gescoorde punten van ieder team in de betreffende kolom, noteert de winnaar van de wedstrijd en de eindtijd. Hij tekent vervolgens het wedstrijdformulier voordat de scheidsrechter het formulier overneemt. De aanvoerders tekenen het formulier en de scheidsrechter bevestigt door zijn handtekening, als laatste, de uitslag van de wedstrijd. Daarna mogen er geen aantekeningen meer op het formulier geplaatst worden. Voor aanvang van de wedstrijd De 1 e scheidsrechter verricht uitsluitend met de beide aanvoerders van het teams de toss. De scheidsrechter geeft de beide aanvoerders aan welke kant van de munt voor hem is. Dit kan dus kruis of munt zijn en gooit vervolgens het muntstuk op. Hij laat dit op de grond vallen en laat aan de aanvoerders zien welke kant boven ligt. De winnaar van de toss heeft. de keuze van het recht van het spelen van de eerste service; de keuze van het recht van ontvangst van de eerste service; de keuze van het recht om een speelhelft te kiezen. Het team dat de toss verliest kiest uit de overgebleven keuzemogelijkheid. kiest de winnaar voor de eerste service dan kan de andere aanvoerder nog alleen de speelhelft kiezen; kiest de winnaar voor ontvangst van de eerste service, dan kan de andere aanvoerder nog alleen de speelhelft kiezen (het andere team gaat dan ook de eerste service uitvoeren); kiest de winnaar voor een speelhelft, dan kan de andere aanvoerder nog kiezen uit het spelen van de eerste service of ontvangst van de eerste service. Indien een beslissende vijfde set gespeeld moet worden, dan moet de scheidsrechter opnieuw in het bijzijn van beide aanvoerders tossen. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 10/39

11 Inspelen aan het net Met het inspelen aan het net wordt het vrije aanvallen voor de wedstrijd bedoeld. Het inslaan Elk team mag voor de wedstrijd apart inspelen aan het net wanneer de aanvoerder bij de toss daarom verzoekt. N.B. Het team dat de eerste service gaat uitvoeren zal bij apart inspelen aan het net ook hiermee beginnen. De inspeeltijd aan het net duurt dan vijf minuten voor ieder team. Wordt door beide teams gelijktijdig ingespeeld aan het net dan hebben de teams daarvoor samen tien minuten. Hebben de teams de gelegenheid om op een ander vrij veld al in te spelen aan het net, dan mogen zij op het wedstrijdveld nog slechts ieder apart drie minuten en samen nog slechts zes minuten inspelen aan het net. Inslaan en het serveren voor de wedstrijd zijn onderdelen van het inspelen aan het net en ze dienen dus binnen de gestelde tijdslimiet plaats te vinden. Voor het serveren wordt ± 1 minuut in acht genomen. (Deze valt binnen de 10 c.q. 6 minuten.) De wedstrijd Als de teller heeft aangegeven gereed te zijn met het invullen van de servicevolgorde op het wedstrijdformulier, de beide teams speelklaar zijn en de serveerder de bal heeft, kan de wedstrijd beginnen. Het is raadzaam om als scheidsrechter even contact te zoeken met de beide aanvoerders om na te vragen of de teams speelklaar zijn. De service. De service is het in het spel brengen van de wedstrijdbal door de speler op positie 1, rechtsachter, als die speler zich met de bal in de servicezone bevindt. De eerste service in de eerste set. De eerste service van de eerste set wordt uitgevoerd door het team dat bij de toss de keuze van het recht van service heeft gemaakt of door de winnaar van de toss deze keuze opgelegd heeft gekregen. Wordt in de eerste set de eerste service door het team dat rechts van de (1 e ) scheidsrechter staat uitgevoerd, dan wordt de eerste service voor de tweede, derde en vierde set ook steeds door het team dat rechts van de (1 e ) scheidsrechter staat uitgevoerd. Dus in dit geval de service bij het begin van de volgende set steeds rechts van de scheidsrechter laten beginnen. In de beslissende vijfde set, wanneer de scheidsrechter opnieuw moet tossen, kan dit afwijken. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 11/39

12 De servicevolgorde De spelers moeten de servicevolgorde aanhouden zodra deze op het wedstrijdformulier genoteerd is. Daartoe dienen de spelers bij het begin van iedere set hun positie op het speelveld in te nemen zodat de teller de servicevolgorde op het wedstrijdformulier kan noteren. Wil de aanvoerder na de notitie op het wedstrijdformulier de servicevolgorde wijzigen, dan moet hij hiervoor een reglementaire wissel aanvragen. Dit kan dus al voor het eerste fluitsignaal. Na de eerste service door de speler op positie één, rechtsachter, wordt de speler die aan de beurt is om te serveren als volgt bepaald: wint het team dat de service heeft de rally, dan slaat dezelfde speler nogmaals op (zolang een team de rally wint serveert dezelfde speler); wordt de serverende speler gewisseld, dan wordt door de wisselspeler geserveerd; verliest het team dat serveert de rally, dan gaat het recht van het serveren over naar het team aan de andere kant van het net. Dit team krijgt er dan ook een punt bij; het team aan de andere kant van het net dient dan eerst een positie door te draaien waarbij de speler op positie twee, rechtsvoor, naar positie één, rechtsachter, doordraait en gaat serveren; het team dat de rally verliest draait niet door. Toestemming voor de service De scheidsrechter geeft dan pas toestemming voor de service nadat hij geconstateerd heeft dat beide teams speelklaar zijn en de serveerder de wedstrijdbal heeft. Het fluitsignaal voor de service zal met een scheidsrechterteken (na het fluitsignaal) ondersteund worden. Als de serveerder voor het fluitsignaal de bal opgooit dan fluit de scheidsrechter zoals bij het einde van een rally. Vervolgens zal de scheidsrechter een dubbelfout geven en de service laten overnemen. Gebeurt het een en ander vaker in de set of in de wedstrijd, dan zal dit leiden tot maatregelen voor spelophouden. Uitvoering van de service Wanneer de bal wordt opgegooid en zonder dat de serveerder deze aanraakt op de grond valt, dan geldt dit als een service en gaat de service over naar het team aan de andere kant van het net. Wanneer de serveerder de bal raakt en de bal gaat niet door de passerruimte dan is dit een servicefout en de service gaat over naar het team aan de andere kant van het net. Indien de serveerder de bal correct door de passeerruimte naar de tegenstander slaat dan is dit een correct uitgevoerde service. Let op! De bal moet, na te zijn opgegooid, met de hand of deel van de arm geraakt worden. Hetzelfde geldt voor een bal die uit de hand(en) is losgelaten of vrijgekomen. Er is geen service-poging meer. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 12/39

13 De bal mag slechts een keer opgegooid worden om te serveren Op het moment van raken van de bal of het afzetten bij een sprongservice mag de serveerder de achterlijn niet raken of in de achterzone staan. De serveerder mag van buiten de servicezone komen aanlopen, mits deze te allen tijde voor de scheidsrechter en tegenstander zichtbaar is. Een tribune begrenst het speelveld en het is niet toegestaan om tussen twee tribunes te gaan staan en van hieruit te serveren. Er mag vanuit deze ruimte wel worden aangelopen mits de speler die gaat opslaan zichtbaar is voor de 1 e scheidsrechter en tegenstander. Indien de serveerder de service uitvoert terwijl hij met een voet of beide voeten buiten de servicezone staat, dan maakt hij bij het raken van de bal een service-fout. Het bijbehorende teken hiervoor is het teken van een opstellingsfout. Tijdslimiet van de service De serveerder moet binnen acht seconden na het fluitsignaal van de scheidsrechter de service uitvoeren. Het opgooien van de bal behoort toe aan de service en dient dus binnen de acht seconden te gebeuren. Wordt niet binnen de acht seconden geserveerd, dan fluit de scheidsrechter zoals bij het einde van een rally. Hij steekt acht vingers omhoog en de service gaat naar het team aan de andere kant van het net. Schermen De spelers van het team dat aan service is, mogen de serveerder en de baan van de bal niet door individueel- of groepsscherm aan het zicht van het team onttrekken, dat aan de andere kant van het net staat. De serveerder mag niet achter een teamgenoot gaan staan met de bedoeling om de tegenstander het zicht op hem te ontnemen. Ook mag een teamgenoot de serveerder niet opzoeken om daarmee de tegenstander het zicht op de serveerder te ontnemen. Er moet echter altijd aan twee voorwaarden worden voldaan wil het team voor een scherm worden afgefloten. Servicefouten Als de tegenstander een opstellingsfout maakt op het moment dat de serveerder de bal raakt, en de serveerder en/of zijn team maakt ook een fout dan leiden de volgende fouten tot een servicewissel: het team aan service houdt de servicevolgorde niet aan, als verlies van een rally; degene die opslaat raakt tijdens de uitvoer van de service de achterlijn, als verlies van een rally; degene die opslaat laat de bal op de grond vallen, vangt de bal op etc., als verlies van een rally; degene die opslaat raakt de bal met een ander deel dan met zijn hand of een deel van zijn arm, als verlies van een rally; degene die opslaat raakt de bal terwijl hij buiten de servicezone staat, als verlies van rally. De service is de start van een rally en als er een servicefout wordt gemaakt, verliest dat team de rally. Dit houdt tevens in dat niet alleen het recht van service overgaat naar de tegenstander, maar ook dat dit team een punt scoort. De reeds eerder genoemde acht seconden regel valt ook hieronder. Alleen als de service voor het fluitsignaal wordt uitgevoerd, Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 13/39

14 dan mag de service door dezelfde speler opnieuw worden uitgevoerd na het fluitsignaal. (Eerst het teken dubbelfout aangeven!) Als het team aan service in een onjuiste servicevolgorde staat, en het ontvangende team staat in een foute opstelling, dan wordt het team dat serveert de fout aangerekend. Dus geen dubbelfout geven! Fouten na het serveren Als de service correct wordt uitgevoerd is er toch sprake van een fout indien: de bal een eigen speler van het team aan service raakt; de bal tegen het net aankomt en er niet overheen gaat; de bal over de antenne of buiten de antenne om gaat; de bal volledig buiten de speelhelft van de tegenstander de vloer raakt; de bal over een scherm geslagen wordt. Als degene die opslaat een fout maakt op het moment van het raken van de bal, of het team staat in een onjuiste servicevolgorde terwijl de tegenstander een opstellingsfout maakt, dan wordt de fout van het team dat aan de service is, als eerste fout aangemerkt. Het gevolg hiervan is als verlies van een rally. Wordt de service juist en correct uitgevoerd en het team staat in de juiste servicevolgorde maar de tegenstander maakt een opstellingsfout, dan is dit een fout van de tegenstander, ook al zou de service in het net geslagen worden of de bal gaat uit, enz. Het gevolg hiervan is, dat het team aan de service opnieuw mag gaan serveren en dat dit team er een punt bij krijgt. Als de bal op het moment van het raken voor de service niet vrij van de handen is wordt dit aangemerkt als een fout van degene die opslaat. Dus als verlies van een rally. Op het moment van het raken van de bal voor het serveren moet het team in haar juiste servicevolgorde staan en zich op haar eigen speelhelft bevinden. Het raken van de zijlijn door een speler is nog goed, maar een overschrijding ervan is fout. Indien een team niet meer weet welke speler moet gaan serveren, dan mag uitsluitend de aanvoerder dit éénmaal per set aan de teller (of de 2 e scheidsrechter, indien aanwezig) vragen wie aan beurt is om te serveren. Ook mag hij éénmaal per set vragen of de tegenstander in de juiste opstelling staat. Gebeurt dit nogmaals in die set, dan volgt er een maatregel voor spelophouden. Opstellingsfout Het team dat de service ontvangt maakt een opstellingsfout indien: een van de spelers op het moment dat degene die serveert de bal raakt, niet juist staat opgesteld; een van de spelers op het moment dat degene die serveert de bal raakt buiten het veld staat; Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 14/39

15 er meer of minder dan zes spelers op de speelhelft staan. Fout bij het doordraaien Het aanhouden van de juiste servicevolgorde c.q. de juiste opstelling innemen van een team is de verantwoordelijkheid van de aanvoerder en/of de coach. Indien de scheidsrechter een onjuiste servicevolgorde c.q. een opstellingsfout ziet, dan dient hij onmiddellijk te fluiten als bij het einde van een rally. Wanneer de scheidsrechter fluit voor een opstellingsfout dan: dient het team de juiste opstelling in te nemen, is het gevolg als bij verlies van een rally Wanneer de scheidsrechter fluit voor een onjuiste servicevolgorde dan: dient het team de juiste servicevolgorde in te nemen; is het gevolg als bij verlies van een rally; alle punten die werden gescoord door het team in de onjuiste servicevolgorde worden geannuleerd. Is het juiste moment van de fout niet te achterhalen, dan worden geen punten in mindering gebracht. De overige sancties blijven van kracht. De punten die door de tegenstander zijn gescoord blijven gehandhaafd. Ook van belang bij de opstellingen De beginopstelling van een team is bepalend voor de servicevolgorde van dat team in het veld. De volgorde moet gedurende de hele set worden aangehouden. De beginopstelling moet voor aanvang van iedere set aan de teller worden doorgegeven eventueel via opstellingsbriefjes. De teller noteert de servicevolgorde op het wedstrijdformulier en houdt toezicht hierop. Bij aanvang van een (nieuwe) volgende set moeten de beginopstellingen van beide teams opnieuw aan de teller worden doorgegeven om op het wedstrijdformulier genoteerd te worden. Mocht dit het verloop van de wedstrijd vertragen door niet op tijd de opstelling door te geven, dan kan dit als een vorm van spelophouden worden aangemerkt. Spelers die niet in de beginopstelling staan zijn wisselspelers m.u.v. de Libero( s). Na het noteren van de beginopstelling op het wedstrijdformulier mag zonder een reglementaire spelerswissel geen wijziging meer in de beginopstelling worden toegestaan. Wordt tijdens het noteren van de beginopstelling aangegeven dat twee spelers verkeerd staan, dan is dit aan te merken als een kennelijke vergissing en mag de beginopstelling in het veld aangepast worden aan de opstelling op het wedstrijdformulier. Dit heeft geen verdere gevolgen. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 15/39

16 Is er een verschil geconstateerd tussen de opstelling van de spelers in het veld en de opstelling zoals deze is doorgegeven aan de teller voor aanvang van de set en er is nog niet gespeeld in deze set, dan moet de opstelling worden hersteld volgens de notatie op het wedstrijdformulier. Dit wordt niet bestraft en er worden geen wissels als zodanig genoteerd. Wordt deze opstellingsfout tijdens de set bemerkt en er is dus al gespeeld in een onjuiste opstelling, dan: dient het team de juiste opstelling in te nemen, wordt het team bestraft zoals bij het verlies van een rally, worden de reeds gescoorde punten, die behaald zijn in de foute opstelling, alleen bij het team in de verkeerde opstelling in mindering gebracht. De punten die door de tegenstander zijn gescoord, blijven gehandhaafd. Spelen van de bal Elk team dient de bal in zijn eigen speelhelft en/of het verlengde daarvan te spelen. Het terughalen van de bal, die gedeeltelijk over of buiten de antenne om wordt gespeeld, vanuit de vrije zone van de tegenstander, is toegestaan. De speler mag hierbij niet gehinderd worden. De speler die de bal uit de vrije zone gaat terughalen mag het speelveld van de tegenstander niet raken. De bal die wordt teruggespeeld mag niet volledig door de passeerruimte teruggaan. Gedeeltelijk over de antenne en volledig buiten de antenne om terug gespeeld, is wel goed. Aanraken van de bal Het team mag de bal ten hoogste driemaal spelen. De aanraking door een blok telt daarbij niet mee! Als de bal vaker wordt gespeeld door hetzelfde team, b.v. vier keer, dan is dit een fout van dat team! Hierbij tellen even zo zeer de opzettelijke als de niet opzettelijke aanrakingen mee. Een speler mag de bal niet twee keer achterelkaar aanraken zonder dat een ander lid van het team de bal eerst geraakt heeft. Uitzonderingen hierop zijn: na een blok mag elke speler, ook als hij tijdens het blokkeren de bal aangeraakt heeft, deze weer als eerste een keer spelen; bij het eerste keer spelen van de bal door een speler van een team mag de bal achtereenvolgens verschillende delen van het lichaam raken, mits deze contacten in een en dezelfde actie plaatsvinden waarbij de speler geen nieuwe speelbeweging maakt. Indien twee spelers van een team de bal gelijktijdig aanraken, dan geldt dit als twee keer spelen en kan de bal nog slechts éénmaal door dit team gespeeld worden alvorens de bal moet worden over gespeeld naar het team aan de andere kant van het net. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 16/39

17 De spelers die de bal gelijktijdig raken mogen niet meer direct daarna de bal spelen. Een andere speler van het team kan de bal wel naar het team aan de andere kant van het net spelen. Als twee spelers van de twee teams de bal boven het net gelijktijdig raken en de bal blijft in het spel, dan mag het team aan de kant waar de bal in de speelhelft komt, weer driemaal spelen. Gaat de bal uit dan wordt de fout geacht te zijn gemaakt door het team aan de andere kant van het net dan waar de bal uit valt. Als na het gelijktijdig spelen van de bal door twee tegenstanders deze bal tegen een antenne komt, dan is er sprake van dubbelfout. Als door het gelijktijdig spelen van de bal door twee tegenstanders het spelen van deze bal leidt tot een vastgehouden bal, dan wordt gewoon doorgespeeld. Wanneer één van deze twee spelers een achterspeler is, dan is dat een fout van die achterspeler. Een speler van een team mag binnen de speelruimte geen hulp krijgen van een medespeler, dan wel enig voorwerp gebruiken om de bal te kunnen spelen. Gaat een speler mogelijk een fout maken, het net aanraken of dreigt hij over middenlijn terecht te komen, dan mag deze speler door een medespeler worden tegengehouden. Manier van spelen: de bal mag met ieder deel van het lichaam gespeeld worden, behalve bij het serveren; de aanraking van de bal moet kort zijn; de bal mag niet gevangen of gegooid worden; de bal mag meerdere delen van het lichaam raken. Let op! bij een blokkering zijn opeenvolgende aanrakingen (snel na elkaar) door een of meerdere spelers toegestaan, mits de aanrakingen tijdens dezelfde actie plaatsvinden; bij het voor de eerste keer spelen van een team, mag de bal achtereenvolgens verschillende delen van het lichaam raken, mits er geen extra speelbeweging gemaakt wordt. Spelen van de bal Het begrip eerste keer spelen van de bal is: de ontvangst van de service; (zie opmerking hieronder) de eerste pass na een aanval van de tegenstander; het spelen van de bal die door het eigen blok geraakt is; het spelen van de bal die van het blok van de tegenstander terugkomt. Een te lang contact met de bal, bijvoorbeeld gooien, vasthouden, dragen, duwen, tillen etc. moet door de scheidsrechter als een draagbal aangemerkt worden. Hij fluit dan als bij het Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 17/39

18 einde van een rally en geeft het daarbij behorende teken. Het beoordelen van een eerste bal in de rally mag soepel zijn. Echter vasthouden etc. mag nog steeds niet. FOUTEN bij het spelen van de bal en de SET-UP. Fout is het indien: een team de bal viermaal speelt voordat de bal over het net gaat; een teamlid hulp verleent bij het spelen of de speler in het speelveld of vrije ruimte gebruik maakt van een voorwerp om de bal te kunnen spelen; de bal wordt vastgehouden, gedragen, gegooid, geduwd of getild; de bal tweemaal gespeeld wordt door een en dezelfde speler zonder dat een ander teamlid de bal eerst weer heeft gespeeld; een speler de bal meerdere keren raakt in meerdere speelacties. Noot: Iedere bal die door het team aan de andere kant van het net over gespeeld wordt, mag geblokkeerd worden. Hierbij mag de blokkeerder alleen over het net blokkeren als de aanval volledig is afgerond of de bal voor de 3 e keer gespeeld is. Indien de blokkeerder de bal vasthoudt of de bal stuurt dan moet de scheidsrechter deze actie affluiten als bij het einde van een rally. Hij geeft dan het hierbij behorende teken (T16). De aanval Met uitzondering van het blok worden alle handelingen waarbij de bal door de passeerruimte gespeeld wordt als een aanval aangemerkt. Hoewel de service ook een aanval is, mag deze actie niet door een blok onderbroken worden indien de bal volledig boven het net is en vanuit de voorzone teruggespeeld wordt. Bij een aanval mag de bal met de vingertoppen, de hand en /of een ander deel van het lichaam gespeeld worden mits de aanraking kort is. De bal mag dus niet gedragen, vastgehouden of gegooid worden. Een aanval is voltooid, zodra de bal het verticale vlak van het net geheel is gepasseerd of door het team driemaal gespeeld is dan wel door het blok is aangeraakt. Een blok mag de aanval niet onderbreken voordat deze volledig is voltooid (afgerond). Een voorspeler mag op elke hoogte een aanvalsslag uitvoeren mits hij de bal binnen de eigen speelruimte raakt. Een uitzondering hierop is, dat een aanval uit een service niet uitgevoerd mag worden indien de bal in de voorzone is en volledig boven het nethoogte is. Een achterspeler mag op elke hoogte een aanvalsslag uitvoeren mits hij de aanval inzet vanuit de achterzone, zonder daarbij de aanvalslijn te raken. Enkele fouten: een speler raakt de bal in de speelruimte van het team aan de andere kant van het net voordat de bal 3x gespeeld is en een speler de bal volgens de regels nog kan spelen; Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 18/39

19 een speler slaat de bal uit die niet door een blok geraakt wordt; een speler slaat de bal tegen de antenne; een speler raakt het net aan bij de aanvalsslag; een speler overschrijdt met de voet(en) de middenlijn volledig na het uitvoeren van de aanval; een speler voert een aanval uit vanuit de voorzone op een door het team aan de andere kant van het net geserveerde bal terwijl deze volledig boven nethoogte is; een achterspeler (opgesprongen in de voorzone) slaat de bal vanuit de voorzone terwijl de bal volledig boven het net is; een achterspeler raakt bij de afzet voor een aanval de aanvalslijn terwijl de bal volledig boven het net is; de Libero voert een voltooide aanval uit vanuit de voorzone waarbij de bal volledig boven het net is; de Libero heeft in de voorzone een bovenhandse set-up gegeven waarop wordt aangevallen terwijl de bal volledig boven het net is. Noot: Als een achterspeler een aanval uitvoert in de voorzone op een bal die volledig boven het net is, dan is dit een fout en dient de scheidsrechter te fluiten als bij het einde van een rally. De fout is pas werkelijk gemaakt zodra de bal volledig het net is gepasseerd of door een blok wordt aangeraakt. Het blok heft de fout van de aanvaller niet op. Gaat de bal buiten de passeerruimte om, dan is dit ook fout. Dus niet te vroeg affluiten! Na de aanval Blokkering Een blokkering is een handeling van een of meer spelers aan het net, om boven de netrand de bal die uit het veld van de tegenstander komt te onderscheppen. Alleen voorspelers mogen aan een voltooid blok deelnemen. Bij een voltooid blok wordt de bal door het blok geraakt. Blokpoging Als de aanvaller de bal langs een blok slaat waarbij het blok de bal niet raakt wordt dit aangemerkt als een blokpoging. Indien een achterspeler deelneemt aan dit blok, maakt de achterspeler geen fout. De Libero mag geen blokpoging uitvoeren. Voltooid blok Als de aanvaller de bal slaat en het blok raakt deze bal dan is er sprake van een voltooid blok. Raakt de bal na een aanval de bovenkant van het net, evenals de speler die aan het blok deelneemt, dan geldt dit als een voltooid blok. Hierna mag het aanvallende of het verdedigende team weer driemaal de bal spelen. Indien een achterspeler deelneemt aan dit blok, dan maakt hij een fout. De Libero mag ook niet aan een voltooid blok deelnemen. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 19/39

20 Groepsblok Van een groepsblok is sprake als er twee of drie spelers dicht bij elkaar de blokhandeling uitvoeren. De blokkering is voltooid als een van deze spelers de bal heeft geraakt. Neemt een achterspeler deel aan dit blok, dan maakt de achterspeler een fout. Raakt de bal dit blok niet, dan maakt de achterspeler geen fout. De Libero mag ook niet aan een groepsblok deelnemen. Het aanraken van de bal bij een blokkering Opeenvolgende aanrakingen (snel na elkaar) door een of meerdere blokkeerders zijn toegestaan mits deze in een en dezelfde actie plaatsvinden. Ook als na de handen, het hoofd van een der blokkeerders wordt geraakt valt dit binnen het begrip blokkeren. Is er echter duidelijk sprake van een nieuwe speelbeweging nadat de bal door het blok geraakt is, dan telt dit als de eerste keer spelen van de bal. Direct na een blok mag de speler die de bal in het blok geraakt heeft, zonder tussenkomst van een andere speler, onmiddellijk weer voor de eerste keer de bal spelen. Nadat de aanvallende partij de aanval volledig heeft afgerond mag de bal over het net heen geblokkeerd worden. Dit kan er toe leiden dat de blokkeerder de bal in een bepaalde richting probeert te sturen. Het is echter fout indien deze speler te lang balcontact heeft. Te lang contact moet worden afgefloten. (T 16) Over het net blokkeren Bij het blokkeren mogen de spelers met hun handen en armen over het net heen komen, mits de tegenstander niet in zijn spel gehinderd wordt. Een bal die horizontaal langs het net gespeeld wordt, maar er niet overheen gaat, mag door het team aan de andere kant van het net aangeraakt c.q. geblokkeerd worden, na de derde aanraking van dat aanvallende team. Het is niet toegestaan dat de bal over het net wordt aangeraakt voordat de tegenstander de aanvalsactie heeft afgerond. Denk hierbij ook aan de set-up. Een uitzondering hierop is de bal die door geen van de spelers van de tegenstander meer gespeeld kan worden. Ook als dit de tweede bal is. Deze tweede bal mag wel over het net worden geblokkeerd. Over het net blokkeren en de bal gelijktijdig met of voor de aanvaller raken is fout. Boven het eigen veld blokkeren en de bal gelijktijdig met de aanvaller raken is goed van de blokkeerder. Gelijktijdig spelen van de bal die volledig over het net is aan de verdedigende kant is een fout van de aanvaller. Blok en aanraking door het team Het aanraken van de bal door een blok telt niet als aanraking door het team. Na de aanraking door een blok mag het team de bal dus nog drie keer spelen. Enkele fouten bij een blok: de service mag niet worden geblokkeerd indien de bal in de voorzone volledig boven het net is; het aanraken van de bal over het net heen voordat de aanval volledig is afgerond; een achterspeler of Libero neemt deel aan een voltooid blok; Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 20/39

21 de Libero onderneemt een blokpoging; een van de deelnemers aan het blok raakt het net aan de bovenkant (netrand) bij de uitvoering van het blok of blokpoging; de bal gaat via een blok uit ; de bal gaat, nadat het blok deze geraakt heeft, tegen een antenne aan. Het net Het net verdeelt het totale speeloppervlak in twee gelijke delen van 9 meter bij 9 meter. Het net wordt verticaal boven de middenlijn gespannen en is in totaal 9,50 meter lang. De herenhoogte is 2,43 meter en de dameshoogte is 2,24 meter. Verticaal aan de buitenkant, boven de zijlijnen, worden antennes geplaatst die de lengte van de passeerruimte van 9,0 meter aangeven. Het aanraken van het net tussen de antennes is fout tijdens de actie om de bal te spelen. Het aanraken van de spandraden en de palen door een speler is toegestaan, door de bal niet. De actie om de bal te spelen houdt o.a. in het opspringen, de aanvalsslag (of een poging daartoe) en het landen. Wordt een speler door een medespeler tijdens diens actie in het net geduwd, is dit wel fout. Het aanraken van het net na het fluitsignaal voor de service, maar nog voordat deze is uitgevoerd, is niet fout. Tijdens het spel uit frustratie aan net trekken is altijd een fout. Dit is een vorm van wangedrag. Netaanrakingen die WEL fout zijn Aanvaller slaat de bal en raakt daarbij het net aan. Blok raakt het net aan bij een blokpoging of voltooid blok. Spelverdeler komt met de arm tegen het net tijdens het spelen van de bal. Spelverdeler komt tijdens het spelen van de bal met zijn bovenlijf in het net (voordeel). Als de speler enige (actieve) beweging maakt met zijn lichaam of met zijn handen (naar de bal toe of parallel aan het net) en het net raakt vervolgens de speler omdat de tegenstander de bal in het net speelt, dan is het aanraken van het net wel fout, omdat de tegenstander actief wordt gehinderd in het eventueel nog kunnen spelen van de bal. Netaanrakingen die NIET fout zijn Schijnaanvaller raakt het net aan op zijn positie 2, maar de aanval vindt plaats op positie 4 (aan zijn kant). Blok raakt het net aan bij een schijnaanval hun positie 4, maar de aanval vindt plaats op positie 3 (aan zijn kant). Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 21/39

22 Spelers die dicht bij de bal zijn als die wordt gespeeld of spelers die een poging daartoe doen, worden beschouwd alsof zij de bal hebben gespeeld ook als zij zelf geen contact met de bal hebben gehad. Een speler die moet omdraaien om een bal te halen die niet in zijn buurt is, maakt geen fout als hij bij die beweging het net aanraakt. Het is niet fout wanneer een bal in het net wordt gespeeld en het net daardoor per ongeluk een speler van een stilstaande tegenstander raakt. Het aanraken van het net is niet fout wanneer de bal niet in de buurt is. Het aanraken van het net door de haren van de speler/speelster is niet fout, ook niet als dit tijdens de actie om de bal te spelen gebeurt. Fouten van een speler bij het net Hinderen Aanraken van de bal in de speelruimte van de tegenstander voor of tijdens diens aanvalsslag. Dit is geen blok maar een verboden spelactie. (T 20) Onder het net doorkomen Een speler overschrijdt volledig de middenlijn en komt daardoor in het veld van de tegenstander en hindert de tegenstander daarbij in het spel. Aanraken speelveld tegenstander Een speler raakt het speelveld van de tegenstander wanneer hij een bal wil redden die in de vrije zone van de tegenstander terecht komt. Net of antenne aanraken Zie schema hierboven. Over het net reiken Een blokkeerder mag de bal over het net aanraken als de aanval van de tegenstander voltooid is. Hij mag de aanvaller niet hinderen. Zie de opmerking bij Fouten van een speler bij het net. Wanneer een tweede bal als set-up evenwijdig aan het net gespeeld wordt, dan mag de blokkeerder de bal niet over het net aanraken. Dreigt de bal over het net te gaan, dan mag de blokkeerder de bal ook niet over het net aanraken, indien de tegenstander de aanval nog niet voltooid heeft. De speler mag in dit geval slechts blokkeren boven zijn eigen speelveld. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 22/39

23 Nadat een aanvalsslag is uitgevoerd of de bal voor de 3 e keer is gespeeld, mag deze speler met de hand (of handen) over het net heenkomen om te blokkeren. Scoreverloop Uit iedere service, door welk team dan ook, wordt in het huidige systeem -het rally point systeem -een punt gescoord. Een team scoort een punt door: de bal met succes in het veld van de tegenstander op de grond te spelen; als de tegenstander een (speel)fout maakt; als de tegenstander bestraft wordt wegen spelophouden of wangedrag. Speelfout Als een team tijdens een actie handelt in strijd met de spelregels dan wordt gefloten voor een speelfout. Bedenk hierbij dat: worden twee fouten achter elkaar gemaakt dan wordt de eerste speelfout bestraft; wordt er gelijktijdig een fout gemaakt dan wordt voor dubbelfout gefloten en wordt de rally overgespeeld; een rally is een spelactie vanaf het fluitmoment voor de service totdat de scheidsrechter voor het einde van de rally gefloten heeft; Een voltooide rally is een spelactie vanaf het moment van de service totdat de scheidsrechter voor het einde van de rally heeft gefloten en er een punt is gescoord; Bij een bestraffing en het verlies van service als gevolg van het overschrijden van de tijdslimiet wordt ook gezien als een voltooide rally. als het serverende team de rally wint krijgt dit team er een punt bij en behoudt dit team de service; als het team dat de service ontvangt de rally wint, krijgt dit team de service en krijgt dit team er ook een punt bij. Dubbelfout Een dubbelfout wordt gegeven: indien twee tegenstanders tijdens een speelhandeling gelijktijdig een fout maken; bij een ernstige blessure tijdens een rally; indien de 2 e scheidsrechter voor het einde van een rally fluit nadat de eerste scheidsrechter reeds gefloten heeft voor de service; bij beïnvloeding van buitenaf. (Bijv. een bal rolt het speelveld in). Noot: Als het spel van buitenaf beïnvloed wordt, doordat een bal het veld inrolt, een klein kind het veld inloopt, het net kapot gaat, de wedstrijdbal lek raakt, dan moet het spel worden stilgelegd en zal de rally moeten worden overgespeeld. Het serverende team heeft het recht om opnieuw te serveren. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 23/39

24 Pauzes tussen de sets De pauze tussen twee sets en ook tussen de vierde en vijfde set duurt 3 minuten. Binnen dit tijdsbestek moet van speelhelft worden gewisseld. Het wedstrijdformulier wordt aan het begin van de volgende set ingevuld. Tijdens de pauze mogen de spelers buiten het speelveld inspelen met een bal. Dit mag niet de wedstrijdbal zijn. Wisselen van speelhelft Na elke set en in de beslissende vijfde set (kan ook de derde set zijn als in de regio volgens het systeem best of three wordt gespeeld) wordt bij een stand van acht punten voor een team, door de teams van speelhelft gewisseld. Ook de wisselspelers en teamstafleden dienen van speelhelft te wisselen. Bij het wisselen in de beslissende set wordt direct nadat de teams van speelhelft hebben gewisseld, doorgespeeld. Het team dat vóór het wisselen van speelhelft de rally heeft gewonnen, gaat nu als eerste serveren. De opstelling in het veld moet dan in overeenstemming zijn met de opstelling die beide teams hadden direct voorafgaand aan het wisselen van speelhelft. Gaat bij het behalen van dit 8 e punt de service echter over naar het andere team omdat zij de laatste rally hebben gewonnen, dan dient dit team na het wisselen van de speelhelft eerst één plaats door te draaien. Spelonderbrekingen Time-out Elk team heeft recht op twee time-outs en zes spelerswissels per set. Een spelonderbreking voor een time-out mag alleen door de coach of aanvoerder in het veld worden aangevraagd (de aanvoerder mag dit alleen doen als er geen coach aanwezig is). De aanvrager dient een en ander met het juiste teken aan de scheidsrechter aan te geven. De aanvraag kan alleen gebeuren nadat de scheidsrechter voor het einde van een rally gefloten heeft. Een time-out kan ook in de beslissende set, reeds tijdens het wisselen van de speelhelft aangevraagd worden, waarbij de scheidsrechter deze time-out direct na het wisselen van speelhelft zal toestaan. Een time-out duurt 30 seconden. Per team mogen opeenvolgend zonder het eerst weer spelen van een rally, twee time-outs achter elkaar aangevraagd worden. Tijdens de time-outs moeten alle veldspelers en de coach zich in de vrije zone bevinden. De wisselspelers mogen nu niet met een bal (in)spelen. Spelerswissel. Een aangevraagde spelerswissel kan niet (zonder sanctie) ongedaan gemaakt worden. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 24/39

25 Een spelerswissel kan reeds voor aanvang, voor het fluitsignaal van de scheidsrechter, van een set worden aangevraagd. Deze moet dan ook als reglementaire spelerswissel in die set worden genoteerd. Tijdens een time-out of blessurebehandeling kan een spelerswissel worden aangevraagd. Een team mag niet twee afzonderlijke spelerswissels achter elkaar aanvragen c.q. uitvoeren zonder dat er eerst een voltooide rally gespeeld is. Twee of meer spelers mogen tijdens dezelfde spelonderbreking wel worden gewisseld indien de in te wisselen spelers tegelijkertijd in de wisselzone aanwezig zijn. Dus het aantal in te wisselen spelers moet bij de aanvraag aanwezig zijn in de wisselzone. De spelerswissel(s) moet uitgevoerd worden binnen de wisselzone in de eigen speelhelft. De wisselzone wordt begrensd door het denkbeeldig verlengde van de middenlijn en de aanvalslijn. Een team mag ten hoogste zes spelerswissels per set uitvoeren. Een speler uit de basisopstelling mag het veld verlaten en weer terugkomen op zijn oorspronkelijke plaats in de basisopstelling. Dit kan slechts eenmaal per set. Indien een team uit zeven spelers bestaat, kan dat team dus maximaal tweemaal reglementair wisselen. Een reglementaire wissel is een handeling in overeenstemming met de daarvoor geldende regels. Juiste aanvraag, juiste speler etc. Een onreglementaire wissel is een handeling die niet in overeenstemming is met de regels voor een spelerswissel. Verkeerde terugwissel, een al in en uit gewisselde speler nogmaals wisselen, etc. Een onjuist verzoek is een handeling waarbij de aanvraag niet tussen twee rally s wordt gedaan, twee wissels achter elkaar worden aangevraagd zonder dat er een rally gespeeld is, aanvraag door een verkeerd persoon, verzoek om een 3 e time-out of een 7 e spelerswissel etc. Uitzonderlijke wissel Een geblesseerde speler die niet verder spelen kan moet volgens de regels eerst reglementair worden gewisseld. Als dit niet kan, dan heeft het team recht op een uitzonderlijke spelerswissel. Elke speler die niet in het veld staat op het moment van de blessure, kan de plaats van de geblesseerde speler innemen. De geblesseerde speler die uitzonderlijk gewisseld is, mag gedurende de rest van de wedstrijd niet meer aan de wedstrijd deelnemen. Een uitzonderlijke spelerswissel telt niet mee voor het aantal spelerswissels maar moet wel genoteerd worden in de kolom opmerkingen. Hersteltijd voor een geblesseerde speler Heeft het team slechts zes spelers en een van de spelers raakt geblesseerd en kan op dat moment niet verder spelen, dan heeft het team het recht van drie minuten blessureverzorging. Blijkt de blessure mee te vallen dan wordt er gewoon verder gespeeld. Zo niet, dan wordt het Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 25/39

26 team onvolledig verklaard voor die set en krijgt het team aan de andere kant van het net er zoveel punten bij als nodig is om die set te winnen. De geblesseerde speler heeft nu opnieuw drie minuten pauze, dat is de tijd tussen de sets en er wordt of verder gespeeld of gestopt. Indien er gestopt wordt, dan wordt het team voor de rest van de wedstrijd onvolledig verklaard. Het team aan de andere kant van het net krijgt er nu zoveel punten bij als nodig is om de wedstrijd winnen. Wordt er verder gespeeld en raakt deze speler opnieuw geblesseerd, dan wordt het team eveneens onvolledig verklaard met als gevolg dat het team aan de andere kant van het net er zoveel punten bij krijgt als nodig is om die set en/of de wedstrijd te winnen. De gescoorde punten voor het andere team blijven gehandhaafd. Noot: Een speler die voor de rest van een set of voor de rest van de wedstrijd uit het veld wordt gestuurd kan uitsluitend reglementair worden gewisseld. Is dit niet mogelijk, dan wordt het team voor de rest van de set of de rest van de wedstrijd onvolledig verklaard. Het gevolg is dat het team aan de andere kant van het net er zoveel punten bij krijgt om die set of de wedstrijd te winnen. Bij een ernstige blessure moet de scheidsrechter als de bal in het spel is onmiddellijk affluiten en toestaan dat er medische hulp wordt verleend. De scheidsrechter geeft dan een dubbelfout en de rally moet worden overgespeeld. Onreglementaire wissel De sancties bij het uitvoeren van een onreglementaire wissel zijn: het betreffende team wordt bestraft met verlies van de rally; de wissel moet worden hersteld en de gescoorde punten van het team in deze onjuiste servicevolgorde moeten worden geannuleerd. De punten van de tegenstander blijven gehandhaafd; de onreglementaire wissel en de terugwissel worden bij het aantal te gebruiken wissels van deze set geteld. Zou de terugwissel de zevende wissel zijn, dan wordt er toch verder gespeeld. Wel opschrijven in de kolom opmerkingen. De sanctie bij het aanvragen van een onreglementaire spelerswissel is een maatregel voor spelophouden. Schema voor het aanvragen van spelonderbrekingen door hetzelfde team Time-out / time-out Juist Wissel Juist Time-out / wissel Juist Meerdere wissels (tegelijk in één aanvraag) Juist Wissel / time-out Juist Wissel / time-out / wissel Onjuist Wissel / time-out / time-out Juist Wissel / wissel (niet in één aanvraag) Onjuist Time-out / time-out / wissel Juist Time-out / wissel / wissel (niet in één aanvraag) Onjuist Time-out / wissel / time-out Juist Time-out / wissel / time-out / wissel Onjuist Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 26/39

27 Dus: Tweemaal een time-out, zonder het spelen van een rally, is goed. Meerdere spelerswissels in een aanvraag is goed. Meerdere spelerswissels, niet in één aanvraag in hetzelfde dode moment, is fout. Elke aanvraag tot spelerswissel of spelerswissels kan gecombineerd worden met een aanvraag tot één of twee time-outs. Het winnen van een set Een set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten behaalt met een verschil van twee punten. Het is dus mogelijk dat het team een set wint met, bijvoorbeeld, In de vijfde en beslissende set wint het team dat het eerst 15 punten scoort met ook weer een verschil van twee punten. Ook in deze set is het mogelijk dat een team de set wint met, bijvoorbeeld, Het winnen van de wedstrijd Het team dat het eerst drie van de vijf sets wint, heeft de wedstrijd gewonnen. In geval er een gelijke stand is bereikt na het spelen van vier sets, dan wordt een beslissende vijfde set gespeeld. Deze vijfde set wordt gespeeld tot vijftien punten. Er dient echter steeds een verschil te zijn van twee punten. In de regio worden altijd vier sets gespeeld. Bij een gelijke stand na vier sets, volgt nog een vijfde set. Tot slot Gedrag spelers Voor, tijdens of na een wedstrijd kunnen er zich altijd zaken voordoen die niets met de sport of sportief gedrag te maken hebben. Hierna volgt een overzicht van maatregelen die je als scheidsrechter kunt nemen bij een bepaalde vorm van wangedrag. Het gaat erom een kaart op het juiste moment te geven, zodat het de wedstrijd ten goede komt. Tabel van maatregelen bij wangedrag en spelophouden Categorie Onbehoorlijk gedrag Beledigend gedrag Aantal keren per wedstrijd Overtreder van het team 1 e keer Ieder lid van het team 2 e keer Hetzelfde lid van het team 3 e keer Hetzelfde lid van het team 1 e keer Ieder lid van het team Maatregel Te tonen kaart(en) Gevolgen Bestraffing Rood een punt en service voor de tegenstander. Uit het veld sturen Rood en geel samen in één hand Voor de rest van de set in de strafruimte plaatsnemen. Diskwalificatie Rood en geel apart Voor de rest van de wedstrijd de wedstrijdruimte verlaten. Uit het veld sturen Rood en geel samen in één hand Voor de rest van de set in de strafruimte plaatsnemen. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 27/39

28 Agressief gedrag 2 e keer Hetzelfde lid van het team 1 e keer Ieder lid van het team Diskwalificatie Rood en geel apart Voor de rest van de wedstrijd de wedstrijdruimte verlaten. Diskwalificatie Rood en geel apart Voor de rest van de wedstrijd de wedstrijdruimte verlaten. Spelophouden 1 e keer Ieder lid van het team Waarschuwing voor spelophouden Teken 25, met gele kaart Geen; wel vermelding op het wedstrijdformulier 2 e en volgende keren Ieder lid van het team Bestraffing voor spelophouden Teken 25, met rode kaart een punt en service voor de tegenstander. Categorie Aantal keren per wedstrijd Overtreder van het team Misdragingen 1 e keer, stap 1 Ieder lid van het team 2 e keer, stap 2 Ieder lid van het team Maatregel Mondelinge waarschuwing aan de speler via de aanvoerder Waarschuwing via een gele kaart Te tonen kaart(en) Geen; Geel, teken 6a Gevolgen Geen; Geen; wel vermelding op het wedstrijdformulier. Nu heeft het hele team de tabel der maatregelen bereikt Elke volgende keer, ongeacht wie van het team, volgt nu een maatregel uit de tabel Ieder lid van het team Bestraffing via een rode kaart Rood, teken 6b een punt en service voor de tegenstander. Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 28/39

29 Officiële scheidsrechtertekens Tekeningen aanpassen Betreft Toestemming voor de service Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties E Beweeg de hand om de richting van de service aan te duiden 1 Team dat de service krijgt E T Met de gestrekte arm naar het team wijzen dat moet gaan opslaan 2 Wisselen van speelhelft E De armen vóór en achter het lichaam heffen en rond het lichaam draaien 3 Time-out E T De palm van de ene hand op de vingers van de verticaal gehouden andere hand leggen (Tvorm); daarna het team aanwijzen dat de time-out aangevraagd heeft. 4 Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 29/39

30 Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven Betreft volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties Spelerwissel E T Met de onderarmen een draaiende beweging om elkaar heen maken 5 Waarschuwing wegens wangedrag E Gele kaart tonen als waarschuwing 6a Bestraffing wegens wangedrag E Rode kaart tonen 6b Uit het veld sturen E Rode en gele kaart samen in één hand tonen 7 Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 30/39

31 Betreft Diskwalificatie Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties E Rode en gele kaart apart tonen 8 Einde van de set of wedstrijd E T De onderarmen met open handen vóór de borst kruisen 9 De bal is bij de service niet opgegooid of losgelaten E De gestrekte arm, met de handpalm naar boven, heffen 10 Te laat opslaan E Acht gespreide vingers 11 omhoog steken Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 31/39

32 Betreft Verboden blok of scherm Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties E T De beide armen, met de handpalmen naar voren, verticaal omhoog steken 12 Opstellingsfout of doordraaifout E T Met de wijsvinger een draaiende beweging maken 13 Bal in E T Met de gestrekte arm en open hand naar de grond wijzen 14 Bal uit E T De onderarmen verticaal heffen, de handen open en met de handpalmen naar het lichaam gekeerd 15 Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 32/39

33 Betreft Vastgehouden bal Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties E De onderarm, met de handpalm naar boven, langzaam omhoog brengen 16 Tweemaal raken E Twee gespreide vingers 17 omhoog steken Viermaal spelen E Vier gespreide vingers 18 omhoog steken Net aangeraakt door een speler of de bal uit de service raakt het net èn blijft niet in het spel of raakt een speler van het eigen team E T Met de hand de zijde van het net aanwijzen waar de fout gemaakt is. Ook bij de service die het net niet passeert, volgt de 2 e scheidsrechter de 1 e bij het aanwijzen van het net. 19 Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 33/39

34 Betreft Over het net reiken Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties E Een hand, met de handpalm naar beneden, boven het net brengen 20 Foutieve aanval door achterspeler, Libero of op de service van de tegenstander bovenhandse set up gegeven door de Libero vanuit de voorzone of het verlengde ervan Veld van de tegenstander raken De bal gaat onder het net door Degene die opslaat raakt de achterlijn Een speler stapt op het moment van de service buiten zijn speelhelft Dubbelfout: service opnieuw uitvoeren E T Met de onderarm, de hand open, een beweging van boven naar beneden maken E T 21 De middenlijn of de betreffende lijn aanwijzen 22 E T De beide duimen verticaal 23 omhoog steken Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 34/39

35 Tekens te geven door: E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal moeten geven Betreft volgens hun reglementaire verantwoordelijkheid E T Scheidsrechter(s) die het handsignaal geven in speciale situaties Bal is aangeraakt E T Spelophouden Waarschuwing Bestraffing Met de handpalm van de ene hand over de vingers van de verticaal gehouden andere hand strijken E Met de open hand (palm gericht naar de scheidsrechter) met de gele kaart de pols aanraken (waarschuwing) òf met de rode kaart (bestraffing) naar de pols wijzen Opleiding Volleybalscheidsrechter Pag. 35/39