Werkconferentie 'Eenzaamheid'

Transcriptie

1 Werkconferentie 'Eenzaamheid' woensdag 9 juni 2010 Thuisvester organiseerde in het voorjaar van 2009 op 21 april een werkconferentie in Oosterhout waar veel van de partners uit het maatschappelijk speelveld in Oosterhout aanwezig waren. In deze werkconferentie stonden zeven, door de partners ingebrachte, thema's centraal. Na stemming bleek dat bijna 90% van de aanwezige partners prioriteit wilde geven aan het thema 'terugdringen van eenzaamheid en sociaal isolement in buurten en wijken'. Het afgelopen jaar is gebleken dat niet alle partners grip krijgen op dit abstracte onderwerp. Zo vraagt men zich af waar we het nu eigenlijk over hebben als we over eenzaamheid praten en wat er al op dit gebied gebeurt of waar samenwerking gevonden kan worden. Daarom heeft Thuisvester op 9 juni 2010 een werkconferentie rondom het thema 'Eenzaamheid' gehouden. Centraal stond naast het ontmoeten, vooral ook informeren, kennisdelen, inspireren en, niet in de minste plaats, activeren. In dit sfeerverslag leest u hoe de dag verliep en wat de uitkomsten waren.

2 Oosterhout, woensdag 9 juni 2010 Eenzaamheid Het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemist aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft geringer is dan men wenst. Het kan ook zijn dat de kwaliteit van de gerealiseerde relaties achterblijft bij de wensen. De werkconferentie wordt om uur geopend door de voorzitter, Nico Postma. Hij stelt verschillende betrokkenen voor en introduceert dan Johan Westra, directeur en bestuurder van Thuisvester, eerstverantwoordelijke voor het maatschappelijk presteren, de governance en de financiën van de organisatie en gastheer van deze bijeenkomst: Vrees voor eenzaamheid is reëel en dat raakt de woningcorporatie. Westra licht toe dat het abstracte begrip eenzaamheid tijdens deze werkconferentie wetenschappelijk en eenduidig zal worden ontleed. Het accent komt daarna te liggen op het dóen in de vorm van vier best-practices. Uiteindelijk hopen we uit elkaar te gaan met concrete afspraken om de strijd tegen eenzaamheid aan te gaan. Bron: prof. dr. J. Gierveld De voorzitter introduceert prof. dr. Jenny de Jong Gierveld, emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en voormalig directeur van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI). Mevrouw Gierveld is vele jaren actief als wetenschapper en onderzoeker op het gebied van vooral de demografische en sociale aspecten van veroudering en op het terrein van eenzaamheid. Zij ontwikkelde de De Jong Gierveld eenzaamheidsschaal, die geschikt is voor gebruik in empirisch onderzoek onder mensen van 18 jaar en ouder: Vraag: Bent u, met alle kennis die u heeft opgedaan, voor de mensen hier in de zaal het Orakel van Delphi? Zij vragen, u antwoordt en het probleem van eenzaamheid in Oosterhout is binnenkort opgelost? Of geldt ook voor uw vakgebied het adagium: elk antwoord dat we vinden levert weer een veelvoud aan nieuwe vragen op? Er zullen altijd vragen blijven. Het is interessant om er vandaag achter te komen wat er in de zaal leeft, onder de aanwezigen. Presentatie Eenzaamheid in een landelijke context door Prof. dr. Jenny de Jong Gierveld Eenzaamheid is het subjectief ervaren van gemis aan sociale activiteiten. Daarbij gaat dus vooral om de vraag in hoeverre iemand zich eenzaam vóelt. Sociale isolatie daarentegen is zichtbaar. Dus hoe herken je eenzaamheid? 1. het is een negatieve, verdrietige ervaring, 2. het is persoonlijk, subjectief en niet aan elkaar te zien, 3. eenzaamheid heeft altijd te maken met contacten met andere mensen 4. en met wat je van die contacten wenst. Eenzaamheid behelst een complexe relatie tussen wat je aan de buitenkant ziet, en wat iemand voelt.

3 Een weduwe van 75 woont in Toscane, een andere weduwe van 75 woont in Finland. Wie heeft de grootste kans eenzaam te zijn? Je denkt: de Finse, want in Finland is de kans veel groter dat kinderen minder vaak langs zullen komen als zij bijvoorbeeld ver weg wonen. Maar juist in Toscane zijn familiebanden zo belangrijk dat de verwachtingen ook hoger liggen. Eenzaamheid is dus ook een kwestie van beleving. Emotionele eenzaamheid is het missen van een echte gesprekspartner, dit heeft het meeste lijden tot gevolg. Sociale eenzaamheid is het tekort hebben aan allerlei sociale contacten. Dit komt beide voor in allerlei soorten combinaties. Er zijn ook verschillende aanpakken voor. We hebben beide nodig, zowel de gesprekspartner als de sociale contacten. Het is daarom van belang om te weten om welke soort eenzaamheid het gaat, om te kunnen bepalen welke aanpak nodig is. Van alle volwassenen Nederlanders is één op de drie eenzaam: 20% is matig eenzaam, 10% sterk.! Mythe: dit gaat niet per se om 65+ers: gepensioneerden blijken juist een heel gezellig leven te hebben. Pas boven de 80 jaar neemt eenzaamheid toe. Eenzaamheid heeft geen barst met leeftijd te maken. Eenzaamheid kan veroorzaakt worden door (een combinatie van) veel factoren. De kwaliteit van de partnerrelatie, het niet hebben van kinderen, broers of zussen, ongewenste werkeloosheid Bij ouderen is de oorzaak vaak ziekte, in combinatie met bijvoorbeeld het gebrek aan mogelijkheden om in contact te komen met anderen.! Mythe: alleenwonende mensen zijn nog niet per se eenzaam: vanaf 1960 wonen steeds meer mensen alleen, maar zij zijn veel zorgvuldiger met relaties, zij durven bijvoorbeeld meer over emoties te praten. Het gevoel van veiligheid is van doorslaggevend belang voor eenzaamheid, daarom moet er speciale aandacht zijn voor de woonbuurt. Mensen blijken zich minder eenzaam te voelen in een buurt waar zij plezierig wonen, een sterk gevoel van veiligheid hebben en de buren kennen of een sociaal netwerk van buurtgenoten hebben. Verhuizing uit zo n buurt kan ook enorme impact hebben: mensen die actief waren in de plaatselijke kerk of bij vrijwilligersorganisaties, kunnen hun contacten verliezen en in hun nieuwe buurt enorm vereenzamen. Mensen die op hun 65e verhuizen moeten dus zuinig omgaan met hun contacten uit hun oude omgeving. Eenzaamheid voorkomen via onderhoud van het konvooi, dát maakt onze samenleving toekomstbestendig. Het allerbelangrijkste om eenzaamheid over twintig jaar te voorkomen, is je konvooi op orde houden. Dat zijn de mensen die gedurende je leven met je meevaren. Gebruik je konvooi, doorbreek het taboe door aandacht te durven vragen. Als je vermoed dat iemand uit je kennissenkring eenzaam is, zoals mensen die al twee keer een relatie verbroken hebben: bied persoonlijke aandacht en belangstelling. Bij eenzaamheid bij onbekenden in de buurt, kunnen interventies van professionelen of vrijwilligers, bijvoorbeeld vanuit kerk, uitkomst bieden: in de vorm van huisbezoek, de Plusbus of hulp bij papierwerk of bij het overlijden van de partner.! Voorwaarde voor succes bij hulp: eenzame mensen zijn niet zomaar te helpen als er hulp komt, de eenzame moet ook weten dat hun huidige gedrag medeoorzaak is, hij moet ook willen veranderen en moet kúnnen veranderen. Hulp met sociale vaardigheden is eventueel aanvullend nodig.

4 Er zijn interventies de niet erg helpen: de échte eenzame wordt niet bereikt met een gratis bus (waar gaan ze heen dan?) of een buurtbarbecue (eenzamen durven nog niet achterlangs te lopen) Bij vage groepsprojecten komt de echte eenzame niet. Eenmalige interventies, zoals een bloemetje met kerst, maakt eenzaamheid soms zelfs erger. Interventies die wél helpen zijn meer specifiek afgestemd op de oorzaak van de eenzaamheid. Meer informatie daarover kunt u lezen in het boekje Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak door Jenny de Jong Gierveld en Theo van Tilburg. Deze uitgave is bestemd voor (aankomende) professionals en vrijwilligers in de gezondheidszorg en andere vormen van maatschappelijke dienstverlening, die in contact staan met mensen die - mogelijk - eenzaam zijn. Vraag: Ik verwachtte een bepaalde norm te horen waar eenzaamheid aan moet voldoen. Dat eenzaamheid heel specifiek is en subjectief brengt een geheel nieuw inzicht. Dat maakt het echter ook lastiger om beleid te maken? Er is veel overeenkomstige problematiek, daar kan naar gekeken worden bij het ontwerpen van beleid. Vraag: In Oosterhout is sprake van eenzaamheid onder meer dan 45% van de bewoners. Dit komt niet overeen met de cijfers die in de presentatie genoemd werden? Vanwege de taboesfeer waarin eenzaamheid verkeert wordt in het onderzoek het woord eenzaamheid niet genoemd. Het is een reactie op het feit dat mensen zeggen ik heb niet echt een goede vriend. De voorzitter introduceert Arie Ouwerkerk, voormalig directeur van mantelzorg- en vrijwilligersorganisatie Mezzo en nu directeur van Coalitie Erbij, een nationale coalitie van een groot aantal maatschappelijke organisaties en maatschappelijk betrokken ondernemingen die zich verenigd hebben om eenzaamheid in Nederland slagvaardig tegen te gaan. Vraag: Kunt u ons vertellen wat Coalitie Erbij doet om eenzaamheid te voorkomen en beperken? Uitgangspunten van Coalitie Erbij zijn het creëren van bewustwording van de eenzaamheidsproblematiek bij de gemiddelde Nederlander. Coalitie Erbij doet onderzoek om inzicht te krijgen in het verschijnsel en de juiste aanpak, en probeert bedrijfsleven en overheden aan te zetten tot een actieve eenzaamheidsbestrijding. Door het uitwisselen van ervaring onderling en het in coalitieverband ontwikkelen van kennis worden manieren gezocht om minder zichtbare doelgroepen te bereiken en om eenzaamheid te voorkomen. Zo organiseert Coalitie Erbij bijvoorbeeld lokale conferenties zoals deze, over waar we staan met eenzaamheid en wat we er samen aan kunnen doen. Daarnaast zet de organisatie zich in om het taboe te doorbreken, bijvoorbeeld door bekende Nederlanders te laten aangeven dat zij ook wel eens eenzaamheidsklachten hebben. Ook heeft de organisatie recent een website geopend die uitgebouwd moet worden tot een community voor eenzamen zelf. In Dordrecht worden studenten aan eenzame ouderen gekoppeld. Coalitie Erbij wil dat naar Oosterhout halen. Er zijn grote verwachtingen van ICTmogelijkheden, tegelijkertijd kan het ook de motor van eenzaamheid zijn.

5 De voorzitter introduceert Hans Augustijn, epidemioloog bij de GGD West Brabant en onderzoeker van allerlei terreinen waar de GGD zich mee bezig houdt, waaronder eenzaamheid. Hij presenteert de cijfers over eenzaamheid in Oosterhout. Deze dateren uit Er zijn nog geen nieuwere cijfers bekend, omdat nog niet alle gegevens en resultaten zijn geanalyseerd uit actuelere onderzoeken: Zie ook In de eerste kolom zien we een percentage van in totaal 45% eenzamen in Oosterhout. Dat is bovengemiddeld. De GGD kent niet de reden, zij meten eenzaamheid en geven de resultaten weer maar kunnen geen verklaring geven. Hetzelfde onderzoek in de wijken Slotjes en Oosterheide geeft een percentage ernstig eenzamen weer wat dus nog aanzienlijk hoger is dan het gemiddelde in Oosterhout. In de derde kolom ligt het percentage matig eenzamen hoger. Daarna neemt vooral de hoeveelheid ernstig eenzamen sterk toe. Vraag: Kunt u ook absolute cijfers noemen bij de percentages? Bij de 9% ernstig eenzamen uit de eerste kolom praat je bijvoorbeeld over circa 3000 mensen. Ik kende de percentages wel, maar zulke absolute aantallen benadrukken toch wel weer het belang van deze werkconferentie. Vraag: Hoe bereik je de mensen die juist niet willen reageren op de vragenlijst? Niet. Omdat eenzamen enerzijds misschien de lijst niet willen invullen, en druk sociale mensen anderzijds niet de tijd hebben of nemen voor zo n vragenlijst, hoop je dat het onderzoek toch een goed beeld weergeeft. De cijfers van net zijn bij ons bekend. Maar daarom niet minder schrikbarend De voorzitter introduceert wethouder Marian Janse-Witte en vraagt haar toelichting te geven op het beleid van de gemeente Oosterhout ten aanzien van eenzaamheid: Eenzaamheid valt onder het WMO beleid en het volksgezondheidbeleid. Samen vormt dat randvoorwaarden rond de activiteiten rond eenzaamheid. Er wordt veel georganiseerd, door de gemeente en door samenwerkende partners, maar er zijn ook veel vrijwilligersactiviteiten. Kijk maar eens in de gemeentegids en je ziet allerlei initiatieven. Niet alleen voor ouderen, maar ook voor de jeugd. Al die zaken zijn kennelijk toch niet genoeg. Je moet weten waar je de eenzamen treft. De sleutel ligt in het voorkomen van eenzaamheid. Laagdrempelige contacten als bij de bakker, de visboer, of met de wandelaars in het park, dat zou daarbij kunnen helpen. Als iedereen nu eens één eenzaam mens bij de arm zou nemen Mevrouw de Wethouder, we hebben een subsidiegat van 2300 euro. Misschien kunnen we dat vanmiddag meteen even dichten.

6 Intermezzo Het is Anja en Lieselotte van ImproSophie niet gelukt om in deze zaal te zien wie eenzaam is. Zij vragen iedereen te gaan staan, een onbekende te zoeken en met hem of haar een snel praatje uit te wisselen. Meteen barst het lawaai los, Anja kan er nauwelijks meer tussen komen. U hoeft niet allemaal hartsvrienden te worden! Dat stelt toch gerust! Maar wat kenmerkt een echt goed gesprek? Genoeg hebben aan een half woord. ImproSophie vraagt de mensen in de zaal om met hun nieuwe buurman een verhaal te verzinnen, genaamd Een zonnige dag. Zeg omstebeurt een woord en voor je het weet voer je een echt goed gesprek met een wildvreemde. De zaal is wakker geschud. Men heeft de cijfers over eenzaamheid in Oosterhout gezien en de wethouder heeft het gemeentebeleid toegelicht. Er gebeurt op dit moment ook al het nodige in Oosterhout om eenzaamheid te beperken: De voorzitter introduceert Gertie Linssen, werkzaam bij GGz Breburg Groep en trainer in het erkennen en herkennen van eenzaamheid. De cursus die in samenwerking met Surplus Welzijn wordt aangeboden, leert vrijwilligers en professionals hoe je eenzaamheidssignalen kunt oppikken, hoe je in gesprek gaat, hoe je het gesprek gaande houdt, waar je aan de bel kunt trekken Meer informatie over de cursus is onder andere via Thuisvester te verkrijgen. De voorzitter introduceert Jan Kuijpers van de Werkgroep Eenzaamheid. In 2008, tijdens eenzelfde bijeenkomst in de Verrijzeniskerk in Oosterhout stelde hij dat zij toen niet het probleem van eenzaamheid zouden oplossen, nee, dat zou een Godswonder zijn. Inmiddels is de Werkgroep Eenzaamheid bezig met een project in drie delen, waaronder een telefonisch meldpunt voor eenzamen. Om te luísteren. Dat is het geheim. Tot hun verdriet en teleurstelling komen er echter weinig telefoontjes binnen. De Werkgroep hoopt daarom dat het beter gaat werken na het tweede en derde deel van het project: de cursus van Gertie Linssen en diverse activiteiten in samenwerking met organisaties als de Ouderenbond. Begint u maar! Nee, begint u maar. Oké, er was eens.. Dat zijn drie woorden. Vraag: Voor wie is het meldpunt bedoeld, voor eenzamen of voor de mensen erom heen? Eenzamen kunnen er terecht voor een gesprek, maar ook anderen kunnen er advies vragen of signalen over eenzaamheid doorgeven. De voorzitter introduceert Ans de Haas van MEE en vraagt haar een korte toelichting te geven op de Sociale Netwerk Strategie, een methode die door MEE wordt toegepast om mensen met een beperking te leren om sociale netwerken op te zetten en te onderhouden. MEE ondersteunt deze mensen door hun hulpvraag samen met het netwerk te bespreken, en middels familieberaad tot een oplossing komen. Dit is niet per se bedacht vanuit het thema eenzaamheid, maar vanuit het idee dat mensen zelf probleemoplossend kunnen zijn. De voorzitter introduceert Anja Hartmans en vraagt haar Zomerschool toe te lichten: in de zomervakantie organiseert een actieve groep vrijwilligers activiteiten voor senioren, een initiatief dat ondersteund wordt door Surplus Welzijn regio Oosterhout. Zomerschool is laagdrempelig en het kost weinig. Het blijkt dan ook een succesvol concept te zijn. Surplus meet ieder jaar hoeveel deelnemers er zijn per activiteit en dat is groeiend. Daarom is Surplus gevraagd om het ook in andere regio s te ondersteunen. Vraag: De zomerschool wordt vaak bezocht door ouderen die toch wel actief zijn. Nemen jullie ook initiatief om vanuit de zomerschool ook de oudere ouderen te bereiken en te laten deelnemen? Hoe bereik je de echte eenzamen?

7 Surplus is bezig met andere activiteiten om ook de ouderen te bereiken, niet vanuit de zomerschool maar bijvoorbeeld door collectieve voorzieningen nadrukkelijker aan te bieden en zo mensen uit hun huis te krijgen. Daarnaast is het programmaboekje van de Zomerschool overal te vinden: in buurt- en wijkcentra, kerken, bibliotheken, via de Ouderenbonden, op het stadhuis... Tenslotte is de cursus in het herkennen van eenzaamheid heel nuttig voor ons en onze vrijwilligers. Er is wel behoefte aan nog meer training hierin. Als je het kunt herkennen is namelijk van belang: wat komt daarna? Pauze Robert Long - Buurvrouw Ik heb mijn buurvrouw voor mijn ogen zien verkrotten: al niet zo jong meer toen haar man het leven liet. Ze bleef een week of zeven binnen, heel alleen met haar verdriet. Nou ja, haar zoon woonde beneden, maar begreep haar niet. Na 30 jaar van lief en leed opeens die leegte in t verschiet. En één muur verder en een laag of wat behang daar woon ik zelf al weer zo n kleine 10 jaar lang, en kon haar ook niet helpen, dat is dan het rotte. Ik heb mijn buurvrouw voor mijn ogen zien verkruimen toen ik de planten water gaf op mijn balkon, kwam zij op t hare staan met rood behuilde ogen in de zon. Terwijl ik vrolijk, geforceerd over t weer begon en zij haar tranen maar ternauwernood bedwingen kon. En haast onhoorbaar schoof haar zoon, beneden haar de deuren dicht; die was al lang met moeder klaar. Ik ging naar binnen om de afwas op te ruimen. Ik heb mijn buurvrouw voor mijn ogen zien verzuipen: onvast ter been als ze een boodschap had gedaan. De lege Sherryflessen die ze bij de vuilnisbak had staan. Ik knoopte af en toe nog wel s, kort een praatje aan, maar wat helpt praten voor wie niet alleen de nacht in durft te gaan. En een zo n nacht ging het niet meer, ze was te ziek. De ambulance nam haar mee naar de kliniek. Ik heb mijn buurvrouw voor mijn ogen zien verzuipen. Misschien herstelt ze wel en redt ze het nog best. Toen ik die avond naast m n liefste wilde kruipen, dacht ik aan haar en aan het leven dat haar rest. t Is gek hoe zoiets toch je hele dag verpest... De pauze is voorbij, en terwijl de zaal weer volstroomt horen we het lied Buurvrouw van Robert Long. Het omschrijft hoe eenzaamheid plotseling in de buurt kan opduiken. Hoe het onszelf of onze naaste zomaar kan overkomen. Hoe alledaags eenzaamheid kan zijn, hoe we vaak onze ogen ervoor sluiten en het dilemma wat je eraan kunt doen. De presentaties van de vier best practises, allen low budget en gericht op preventie van eenzaamheid:

8 Jouw rapport zal wel heel oké zijn! Wat is dat nou weer voor n woord oma, oké? Dat heb ik geleerd bij de studiekring. Frans Muijzer (Spectrum Gelderland) presenteert Studiekring: de essentie van Studiekring is dat je er wat van leert, maar ook de contacten die je hebt met elkaar en het leren van elkaar. Daar waar oudere mensen zijn, is een studiekring mogelijk. Studiekring is niet voor eenzame mensen bedoelt. Er deelnemen juist vrolijke, contactvolle mensen die niet echt past binnen het thema eenzaamheid. Echter, áls je eenzame mensen bereikt voor de studiekring, zijn ze zeker heel enthousiast. Het heeft namelijk als effect dat mensen van elkaar leren. Bovendien blijkt uit onderzoek dat 50% van de mensen met deze methode uit hun isolement gehaald kunnen worden. Nou meid, jij moet echt wat meer je best doen om vrienden te maken hoor! Josien Schouten (MEE) presenteert Vriendenkring: Vriendenkring kan omschreven worden als een methode om in het konvooi in te passen. De doelgroep zijn mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking of chronische ziekte van 16 jaar en ouder. De valkuil is wel: als je een kring opzet, doe het dan goed. Ondersteun de vrijwilligers, zij zijn immers geen professionals maar onderdeel zijn van de Vriendenkring. Bij de dokter Op een nieuwjaarsreceptie Denk je dat deze mensen ook allemaal naar de cursus gaan? Ik denk... één derde van hen. Gertie Linssen (GGz Breburg Groep) presenteert Met Lef: De cursus Met Lef is in het leven geroepen voor mensen met sociale angst- en verlegenheidsklachten. Met Lef heeft z n effect bewezen. Vooral mensen tussen 18 en 25 jaar vastlopen bij het maken van hun eigen konvooi zijn met deze cursus geholpen door dat het leren contact leggen met mensen en het vergroten van het zelfvertrouwen....maar nu moet je echt gaan, want we gaan op de webcam. Dat is inderdaad iets wat u alleen moet doen! Bart Briels (Movisie) presenteert Esc@pe: Esc@pe is ontwikkeld in samenwerking met diverse organisaties en de gemeente Eindhoven. Met computerlessen leren mensen die niet in staat zijn naar buiten te gaan, via ICT middelen toch in contact te komen met anderen. Het streven is dat de vrijwilliger door Esc@pe uiteindelijk minder nodig zal zijn, zoals ook uitgebeeld werd door ImproSophie. Vier groepen gaan met elkaar in discussie over de methodes Vriendenkring is zeker een mooi initiatief, maar hoe kun je de samenwerking in gang zetten om het een succes te maken? Organisaties moeten elkaar informeren om te kunnen samenwerken. Een heel goed project waar je ineens van hoort kan pas een succes worden als iedereen samenwerkt. Studiekring kan een succes worden. Als je dat doet in het kader van bestrijding van eenzaamheid, is het belangrijk om het te ontwikkelen als een instrument, als extra gereedschap wat je mensen zou kunnen aanbieden die bloemschikken of bingo niet zo leuk vinden.

9 Met Lef zien wij wel zitten voor Oosterhout, omdat het ook zeker preventief voor jongeren kan werken. En je kunt het redelijk eenvoudig vertalen naar andere groepen, dat is ook positief. Wij zijn minder enthousiast over Moet je dit wel doen, moet je mensen niet juist uit hun huizen halen? Je moet natuurlijk wel ergens beginnen, vanuit dat oogpunt is het wel een goede methode. Maar de haalbaarheid? Hoe vind je die mensen, hoe organiseer je het? Toch zijn wij er voorstander van om dit wel gewoon te gaan doen. Afsluiting Annelies Wals van Thuisvester blikt terug op een succesvolle conferentie: hoe leuk het was dat iedereen zo geprikkeld werd door de inspirerende presentatie van mevrouw Gierveld en hoe fijn het is om te zien dat er al zoveel goede initiatieven in Oosterhout zijn. Deze conferentie was bedoeld om door te pakken. Alles bij elkaar denk ik dat we in heel snel tempo heel erg veel gehoord hebben en heel veel prikkels hebben gekregen om aan de slag te gaan. Ik ben op zoek naar uitbreiding van mijn konvooi. Ik vind bloemschikken en bingo niet zo leuk. Uw enthousiasme straalt er vanaf. Voor 1890 was alles beter. Leeftijd doet er helemaal niet toe! Ik zie nooit iemand. Dat zijn 3000 concrete gevallen. Ik heb het boekje meegenomen maar mijn bril niet. In het noorden van Finland doen ze het veel beter. Hoe kom je achter die voordeur?

10 De uitslag Op de werkconferentie waren 55 aanwezigen van 22 verschillende organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Hiervan heeft 58% van de aanwezigen het stemformulier ingevuld. 36 Aanwezigen hebben aangegeven meer informatie te willen ontvangen over de gepresenteerde onderwerpen. 28 Aanwezigen hebben aangeven aan de slag te willen gaan met een of meer van de gepresenteerde praktijkvoorbeelden. Vriendenkring Studiekring Met Lef heeft 12 stemmen gekregen van 9 verschillende organisaties: GGZ - Surplus - Prisma - GGD - Werkgroep Eenzaamheid - GGZ - Thuisvester/RaadvanToezicht - Gemeente - MEE - Surplus - OIB - Werkgroep Eenzaamheid heeft 9 stemmen gekregen van 6 verschillende organisaties: Werkgroep Eenzaamheid - Surplus - VolckaertSBO - WMO platform - Theek 5 - Surplus - GGZ - Werkgroep Eenzaamheid - Theek5 heeft 3 stemmen gekregen van 3 verschillende organisaties: MEE - Werkgroep Eenzaamheid - Thuisvester heeft 4 stemmen gekregen van 3 verschillende organisaties: MEE - Werkgroep Eenzaamheid - Thuisvester - MEE Om gedragenheid te creëren was 3 deelnemende partners een minimum. Dat is gehaald. Er wordt in de komende maanden voor alle vier de projecten gewerkt aan een plan van aanpak. Op woensdagmiddag 13 oktober volgt een bijeenkomst waar de plannen van aanpak worden gepresenteerd en waarbij duidelijk zal worden welke partners welke rol pakken in de verschillende projecten. Om er zeker van te zijn dat dat gaat lukken heeft Thuisvester Movisie de opdracht gegeven deze werkgroepen te ondersteunen.