De genealogie van de familie Molier

Transcriptie

1 De genealogie van de familie Molier Blz 1 van 1

2 Inhoudsopgave. Voorwoord...4 Inleiding...5 Synoniemen voor de naam Molier...7 De veranderingen...8 Abraham Molier...10 Het Clara van Sparwoude fonds...13 Huwelijksgift...14 Boham...16 Geschiedenis...16 Kolonel...17 Kolonel-Commandant...17 Luitenant-Kolonel...18 Majoor...18 Kapitein...18 Garnizoensplaatsen...18 Bataljons...18 Compagnieën...19 Officieren...19 Krijgsverrichtingen...19 Uniform...19 De carrosseriefabriek Molier en Muller N.V...21 Park Rijnstroom en Martha-Stichting Alphen aan den Rijn...24 Molier Molieré...26 De bibliografie van Molière...27 Schepen naar den vreemden...32 Kunstige familie...33 Marion Molier...33 Koos Molier...33 Carina Molier...35 Beroepen...36 De bewaarschool...36 De Openbare Hollandse Inlandsche School...36 De Koninklijke Paketvaart Maatschappij...37 Militaire Willems-Orde en Kapittel der Militaire Willems-Orde...38 Geschiedenis...40 Versierselen...41 Ridder 4e klasse...42 Procedure voor de Militaire Willems-Orde...44 Blz 2 van 2

3 Uitreiking...44 Voordracht...44 Kapittel der Militaire Willems-Orde...45 Willemsoord...46 Voor Pampus...46 Engelse oorlogen...46 Koning Willem I...47 De groei...47 Nieuwe stad...48 Uitbreiding...48 De drukkerij...49 Portret Ad Molier...49 Bedrijven opgezet door een Molier...50 Parenteel van Lodewijk Molier Arina van Waversveld...64 Statistieken Hoe is de samenstelling van het hier gebruikte bestand? Hoe is de samenstelling van de diverse generaties? Hoeveel jaar beslaan de generaties? Welke naamdragers (Molier) hebben de leeftijd van 80 bereikt? Hoe zit het met de sterfte op jonge leeftijd? Welke naamdragers (Molier) zijn getrouwd (geweest) voor minstens 50 jaar? Welke naamdragers (Molier) zijn minder dan 2 jaar getrouwd (geweest)? Welke echtparen kregen minstens 10 kinderen (dood of levend)? Welke naamdragers (Molier) zijn vóór hun 21e getrouwd? Welke naamdragers (Molier) zijn na hun 50e getrouwd? Index van de namen Bronnen en literatuur Inleiding: Boham: Het Clara van Sparwoude Fonds Carrosserie fabriek Molier en Muller: De Marthastichting Molier Molieré Parenteel Voorbeelden van digitale brongegevens Blz 3 van 3

4 Voorwoord. Geschiedenis heeft mij altijd geïntresseerd. Familie studie (of met een duur woord genealogie) kwam later als een andere vorm van geschiedenis. Maar wel een leuke, geen gemakkelijke. In eerste instantie ga je dan opzoek naar gegevens over je eigen familie. Maar daar liep ik op een egeven moment is vast. Instanties die niet meewerken of archieven die te ver weg zijn om even te bezoeken. Archieven die digitaal niet te benaderen zijn. Allemaal kleine oorzaken die de boel flink vast kunnen laten lopen. En helaas is mijn tijd beperkt. Er was al veel bekend over de familie van mijn vrouw: Molier. En op een goede avond ben ik begonnen met het invoeren met datgene wat al bekend was. Prettige bijkomstigheid was dat aan het pakket ook een optie kon worden toegevoegd om de gegevens om te zetten naar een HTML bestand. Doormiddel van een ander programma kon ik het zo aan mijn site als pagina toevoegen en publiceren. Toen alle bekende gegeven waren ingevoerd en gepubliceerd begon het speuren naar meer gegeven op het internet. Al heel snel leverde dat erg veel gegevens op. Maar de directe link tussen de gegevens en de familie Molier was er niet. En dus besloot ik personen te benaderen. En er kwamen reacties binnen. Enthousiaste reacties. Er kwam een verwijzig naar een persoon die er meer vanaf moest weten. En dat klopte. Maar er gingen meer deuren open. In Den Haag kwam een site te voorschijn waar complete kranten te raadplegen waren. Op een donderdag avond, november 2005, haalde ik mijn vrouw op van haar werk. En zoals wij altijd doen kletsen wij elkaar bij over wat er die dag allemaal gebeurd is. Tijd zat voor, we wonen 50 kilometer van ons werk. Die dag werd mijn vrouw door een collega gevraagd of ze een uitzending van de IKON had gezien. Het was een uitzending over de Haagse sociale dienst die overleden personen naar hun laaste rustplaats bracht als deze personen geen directe familie meer hadden. En in deze uitzending was ook een Molier voor gekomen. Alleen was de naam wat onduidelijk geweest. Bij thuis komst hebben we haar zus opgebeld. En die hadden de uitzending ook gezien. De naam van de persoon in kwestie was bij hun wel bekend en dus keek ik op mijn eigen site en zag om wie het ging. En inderdaad was er geen directe familie meer. Maar familie in een tak verder was er wel. De volgende ochtend stuurde ik een mailtje naar de Haagse sociale dienst en de IKON met mijn bevindingen. Vanuit Den Haag kwam er reactie. Dit hele voorval was voor mij de reden om vooral door te gaan met dit onderzoek. Maar naast het standaard personen opzoeken vond ik het ook nodig om de verhalen die aan personen kleven op te zoeken. Veel lezen, veel schrijven, weer weggooijen, opnieuw beginnen, nogmaals lezen, weer opnieuw zoeken, nogmaals om informatie vragen was het gevolg. Een lange tijd van speurwerk zit in dit werk. En nog heb ik het gevoel dat het niet af is. Maar het resultaat dat er nu is mag er zijn. Wat volgt is dus niet een opsomming van alleen maar personen. Eerst komen een aantal hoofdstukken voorbij met feiten en opmerkelijke zaken. Blz 4 van 4

5 Inleiding. Dit stamboom overzicht van de familie Molier is voor een groot gedeelte gebaseerd op de onderzoeksresultaten van W.A. Dek uit Wat betekent de naam Molier eigenlijk. Per toeval kwam ik op het volgende: Molier 1 : Tireur et tailleur de meules a moulin; molitor. Vrij vertaald is dit: Molier: beroepsnaam voor de molenmaker en de slijper van molenstenen. Kan dit de betekenis zijn van de naam Molier? De famile kent drie wapens. Het eerste staat op het voorblad, de andere twee staan hierboven afgebeeld. Het eerste wapen zijn drie, in het sabel (zwart) liggende, zeisijzers. Het is afkomstig van de wapenkaart van: Zeeland veredelt. Wapenen der edele en aensienlyke geslachten in het souvetain greafschap van Zeeland. Het tweede wapen: in rood die gouden molenijzers, in het hart vergezeld van een vuurslag. Het helmteken: drie rode struisveren, waaiersgewijs geplaats. Het dekkleed: rood, gevoerd van goud. Het derde wapen: in rood een opengeslagen boek van natuurlijke kleur, goud op snee, vergezeld van drie gouden molenijzers. Het helmteken: drie struisveren, waaiersgewijs geplaats, goud, rood en goud. Het dekkleed: rood, gevoerd van goud. De familie heeft ook een wapenspreuk: tandem erit messis (eindelijk hebben wij oogst). Het gedeelte van de stamboom dat u hier kunt lezen is voor een deel gebaseerd op gegevens zoals deze zijn uitgezocht door dr. A.W.E. Dek in Er zijn echter in de loop der tijd een aantal mutaties geweest en deze zijn op deze gegevens uigevoerd. De stamboomgegevens komen uit de fichescollectie van de Waalse kerken welke bij het CBG in Den Haag terug te vinden zijn. In de zeventiende eeuw zijn verschillende leden van het geslacht Molier van uit Frankrijk naar Nederland getrokken 1 Zie bij het hoofdstuk Brongegevens voor de herkomst. Blz 5 van 5

6 en hebben zich daar gevestigd. Teug te vinden zijn: 1. Pierre Molier, "soldaat van de compagie van monsieur Chastillion", trouwde 10 december 1628 te Delft en liet daar zijn kinderen dopen. 2. Claude Molier, geboren te St. Solien, 34 jaar oud, leertouwergezel, trouwde 6 november 1644 te Amsterdam. 3. Pierre Molier, sergeant, werd op 2 oktober 1659 lidmaat te 's-hertogenbosch. 4. Johan Molier, huwde te Middelburg in december 1667 met Clara van Gogh en liet daar zijn kinderen dopen. 5. Joost Molier, weduwnaar, trouwde 8 juni 1681 te Haarlem met Elisabeth Robearts. 6. Jacques Molier, zijn zoon Pierre Molier en zijn neef Timothée Molier, kooplui, kwamen uit Puchay (departement Eure) en werden op 19 november 1685 poorters te Amsterdam. 7. Isaac Molié, pasteur de Puyols de Rozan (Guyenne), werd in 1687 lidmaat te Haarlem. 8. Jeanne, Jean en Maria Molier, geboren te Puche (Guyenne) en werden op genaturaliseerd. 9. Nicolaas de Moliers "des environs dámiens en Picardie", trouwde te Cadzand in juli Onbekend is of deze personen verwanten zijn. De gegevens die in de stamboom te vinden zijn, zijn afstammelingen van Lodewijk Molier, die na 1655 te Wijk bij Duurstede als soldaat wordt genoemd. Van het voorgeslacht is nog niets bekend. Blz 6 van 6

7 Synoniemen voor de naam Molier. Zoals met bijna elke familie wordt de familie naam wel eens fout gespeld. In het boek nam AW. Dek komt dit ook aan de orde. Hij somt een aantal personen op die ten tijde van de stamvader van de familie Molier naar Nederland zouden zijn gekomen. Maar er zijn meer mogelijkheden. Een opsomming van wat ik ben tegen gekomen: Jacobus Molleer trouwt op in Dordrecht met Anneken Beyses Aernoudt. De kinderen uit dit huwelijk heten: Arnoldus Mollerus Cornelia Mollier Lucia Mollier Catharina Mollier Catharina Mollier Willemijntje Molier(s) Drie verbasteringen in een familie. Andere verbuigingen die ik tegen gekomen ben zijn: Molleer. Molyr. Moelier. Moulier Mailjier Mailjer Melier Monnier In de notariële archieven van Rotterdam komen actes voor met de naam Molier. Maar daarnaast komen ook de volgende namen voor: Mulier Muliers Moliers Blz 7 van 7

8 De veranderingen. Zoals al eerder verteld, de geneaolgie van de famile Molier was al eens uit gezocht. En wel door dhr. A.W. Dek. Maar dat is ondertussen al 35 jaar geleden (zijn boek verscheen in 1971). In de tussen liggende jaren is er veel veranderd. Niet alleen in de familie zelf maar ook op het gebied van beschikbaar komen van gegevens. Het internet heeft zijn intrede gedaan en een ieder die zelf al wat uitgezocht had kon in de loop van de tijd haar / zijn bevindingen kwijt op het net. Maar wat is er concreet veranderd in vergelijk met het boekwerk van A.W. Dek uit Een kleine greep: Er is een notariële boven water gekomen over Hendrik Burki. Deze man was getrouwd met Frederike Molier uit Den Haag. Frederika Molier is ook terug te vinden in de gegevens van A.W. Dek maar is daar getrouwd met Johannes Burki. Johannes wordt in de notariële akte echter aangemerkt als de vader van Hendrik. Kan hier een persoons verwisseling hebben plaats gevonden? De familie Udink. De familie Evelingen. De familie Muijs. De familie Zoutendijk. De familie Vuik De familie Camfferman De familie Tenwolde In de versie van A.W. Dek viel op dat voornamelijk de mannelijke lijn van de familie werd gevolgd. Een enkele keer werd een vrouw gevolgd. Ik heb geprobeerd beide lijnen te volgen. En dat leverde veel nieuwe gegevens op. Er blijven nog veel vragen open die ook ik (nog niet) heb kunnen beantwoorden. Zo blijft de, misschien wel belangrijkste, vraag open waar de familie Molier oorspronkelijk vandaan kwam. Noord Frankrijk? Rouen? Picardië? Heeft de naam Molier een bepaalde betekenis? Is de naam ergens een verbastering van? Kan het een verbuiging van de Molay zijn? In de inleiding is hier al, misschien, een antwoord op gegeven. Er komt een hoofdstuk voor in dit schrijven dat handeld over Molieré. Zijn naam heeft weldegelijk een betekenis. En wie was Jansje Snelleman, de vrouw aan wie Burkie geld betaalde? Lees dit verder in de gegevens van Burki zelf. Bij de verbuigingen van de naam Molier (in het vorige hoofdstuk) staat ook een stukje over de namen die voorkomen in Rotterdamse notariële acten. Deze acten moeten nog worden uitgezocht. Op het eertse oog zijn deze acten niet van belang. Maar op een van deze acten (nr. 221 uit ) wordt er ondertekend met de naam Molier of Moliers. En dat opent de deuren voor nader onderzoek. De acten beginnen in En dan ben ik in België nog het volgende tegen gekomen: Tot 16 juli Omdat de koning van Frankrijk, Hendrik II, en Karel V in oorlog zijn met elkaar, moeten alle personen die in Frankrijk zijn geboren en op dat moment in Antwerpen wonen, op het stadshuis verschijnen: om aldaer by namen ende toenamen geregistreert ende te boecke gestelt te wordene met goeder specificatien van den tyde hoe lange dat zy alhier in der stadt oft vryheyt gewoont hebben ende in wat plaetsen, straten ende huysen zy nu ter tyt woonende zyn. 12 juli 1552: Blz 8 van 8

9 ALEXIUS MOLIER, NICOLAESsone, van Rouaen, caertspelmaker, geh. met MARIE BACQUEVILLE, van Atrecht. Prof. Dr. J.M.G. Leune, werkzaam aan de Erasmus Univeristeit te Rotterdam, heeft onlangs (2006) een onderzoek afgerond naar de Scheldeforten. Daarbij is ook gekeken naar de mensen die binnen deze forten hebben gewoond. Daarbij kwam ook de naam van de familie De Molier voor. Uitgezocht moet worden wie deze personen zijn. Lambertien Molier. Wie zijn deze personen? Horen ze tot de familie Molier? Verder komen er nog een aantal personen voor die de De Molier dragen. Le Molier komt ook voor. Behoren ze ook tot de familie? Blz 9 van 9

10 Abraham Molier. Een apart hoodstuk moet er voor Abraham Molier (ook wel Abraham de Molier genoemd) worden ingruimd. Zeker is namelijk niet of deze man tot de familie behoort. In Middelburg ben ik een schepen van deze stad tegen gekomen met de naam Abraham Molier. Ook A.H.C. Molier heeft hier onderzoek naar gedaan. Helaas is tijdens de tweede wereld oorlog veel gegevens in het DTB register in Middelburg verbrand. Het bombardement in mei 1940 is hier de oorzaak van. Abraham de Molier moet getrouwd zijn geweest met Joosien Elisabeth de Rijcke. Zij is vermoedelijk overleden vóór april 1639 en na Ze hadden drie kinderen. Afgaand op de leeftijd van de kinderen moet het huwelijk rond 1628 moeten hebben plaats gevonden. Abraham de Molier beklede een belangrijke positie in Middelburg in die tijd. Het was schepen van de stad Middelburg. Wat volgt is de beschrijving van de voogdij van de drie kinderen. Deels is dit in het oud Hollands. In 1639 zijn de drie kinderen: Paulus, 10 jaar oud Elisabeth, 8 jaar oud Aernout, 3 jaar oud Gegevens over de voogdij zoals ze in het gemeete archief van Middelburg bekend zijn: Opgenomen in het journaal van de Weeskamer van Middelburg Journaal van 14 januari september 1639 Folio 174 verso, 175 en 180 Door de vader alsmede door Cornelis Arentszoon Westdorp, voogden krachtens testament van 21 mei 1637, gepasseerd voor Jan van Leare, notaris te Middelburg, en Pieter Verhaege, oud oom van de weze (d.w.z oom van de vader of de moeder kant). De vader belooft aen deselve weeskinderen te sullen uytreijken de somme van 1200 ponden Grooten Vlaems, en indien hij hertrout nog 400 ponden over hun moeder goed, welk bedrag aan moederlijk goed hij aan het slot van de inschrijving in het journaal op 8 januari nog verbetert met 400 ponden Grooten Vlaems en op 1 juni 1640 nogmaals met 3000 ponden Grooten Vlaems. Transcriptie: folio 174 verso LXIX c XXIX D Heer Abraham de Moliers drye weesen Daer moeder aff was Joosien Elisabeth de Rijcke Regelnummer Omschrijving 01 D Heer Abraham de Molier als vader, d Heer 02 Cornelis Arentszoon Westdorp testamentelijcke voochden ende Pieter 03 Verhaege, out oom van de weesen hebben t samen 04 aengenomen de voochdije van de weeskinderen ende den behoorlijcken 05 eedt daertoe staende gedaen. Actum ter presentie van 06 d Heeren Cornelis Arentszoon Westdorp, Pieter de Somer 07 Pieter van de Abeele ende Mr Lenaert Cats, weesmeesters op 08 de VIII april Heeft den voornoemde vader daernaer belooft te volvoeren 10 ende volbryngen alsulcken reciproke testamente alsser 11 gemaekt is tusschen hem comparant ende de voorschreeve sijne 12 overledene huysvrouwe voor den notaris Jan van 13 Laere op den XXI meije XCI c ende dyenvolgende Blz 10 van 10

11 Folio 175: 01 Zijne drye weeskinderen, met naemen Paulus out thyn jaeren 02 Elisabeth out acht jaeren ende Aernout out drye jaeren off 03 elck daerontrent, te onderhouden ende alimenteren, van eten, dryncken 04 cleeden, schrijfen leeren ende doen leeren daer deselve nut ende bequaem 05 toe werden sullen tot haer mondige jaeren ende dagen ofte staete 06 van perfecty ende alsdan aen deselve weeskinderen uuytreijcken suyver 07 boven deselve hebdernisse ende alle commeren van den sterffhuyse de 08 somme van twaelfhondert ponden Grooten 09 Vlaems, indyen hij comparant ongetrout blijft, maer comende te 10 hertrouwen, bovendyen noch somme van vyerhondert ponden 11 Grooten Vlaems over haer moederlijck goet met dye conditie dat off gebeurde 12 dat de voorgeschreeve weeskinderen alle quamen te sterven voor haer voorgeschreeve bemondicheyt 13 dat de voorschreeve vyerhondert ponden Groot Vlaems wederom sullen devolveren 14 op hem comparant, waerinne hebben geconsenteert de voorschreeve voochden 15 Actum als boven 16 Heeft den voorschreeven vader daernaer de voorschreeve sijne weeskinderen moederlijck groet 17 noch verbetert voor de somme van vyrerhondert ponden Grooten Vlaems 18 met dye conditie dat off gebeurde dat alle de weeskinderen quamen te 19 sterven voor haer voorschreeve bemondicheeijt dat hij tegens de naeste 20 vryenden sal volstaen Mette voorschreeve XII c ponden Groot Vlaems 21 Actum als voren 22 Op sijn huys het Landouwe vat in de Syngelstraere 23 oost Pieter Nooste, zuyt, west Claes Steven de 24 Ruyter ende noort s Heeren straete Folio 180 Abraham Moliers weeskinderen No LXIX c XXIX 01 Den voorschreev vadercomparende ter weescaemer heeft de voornoemde weeskinderen 02 moederlijck goet alsnoch verbetert, gelijck hij doet mitsdesen, voor de 03 somme van dryduysent ponden Grooten Vlaaems te versterven 04 d een kintsportye op t d andere lanxtlevende, onder dese conditie dat de voornoemde 05 weeskinderen daervan nyet en sullen vermogen te disponeren gedurende het leven 06 van hem comparant, ende gebeurende dat hij alle voorschreeve weesen quamen te sterven 07 voor haer voorschreeve bemondicheijt dat hij in sulcken gevalle sal volstaen 08 jegens de neaste vryenden Mette XII c ponden Groot Vlaems hyer voren 09 gementioneert. Actum ter presentie van d Heeren Cornelis Arents 10 Westdorp, Pieter de Somer ende pieter van den Abeele, weesmeesteren 11 op den juny XVI c XL 12 Heeft gestipuleert generael verbant. De datering moet rond 1635 zijn. Er kwam oom een soort van lak zegel tevoorschijn. Blz 11 van 11

12 Abraham de Molier stierf in september Hij werd begraven op op het kerkhof. Bijzonderheid hierbij: Latijnse Schoolstraat. Blz 12 van 12

13 Het Clara van Sparwoude fonds. Gelijn Molier, gedoopt op te Den Haag, trouwde met Johanna van Engelen. Door dit huwelijk werd de familie Molier betrokken bij een opmerkelijk fonds, Het Clara van Sparwoude Fonds. Maar wat hield dit fonds in? Lees de uiteenzetting van dit fonds in het volgende stukje. Clara Jansdr. van Spaerwoude is vermoedelijk rond 1530 te Delft geboren en zal bij haar overlijden te Delft op 4 augustus 1615 circa 85 jaar oud zijn geweest. Haar ouders waren Jan Heynrickxz., waarschijnlijk geboren in Haarlem of omgeving omstreeks het jaar Hij was goudsmid in Delft, overleden te Delft en aldaar begraven in de Nieuwe kerk op 17 augustus Haar moeder was Willemtgen Willemsdr., geboren te Schiedam circa 1490/1495 en overleden na 24 oktober De ouders van Jan Heinricxz. waren: Heynric Jansz., geboren circa 1440, goudsmid te Haarlem en later te Delft, overleden waarschijnlijk te Delft 1512/1513 (na 13 maart 1512) en begraven in de Oude kerk. Hij huwde voor 1477 met Claertgen Gerrytsdr. van SPAERWOUDE (SPARWOUDE). Blijkens een transportakte uit oktober 1487 bezat grootmoeder Claertgen Gerrytsdr. van Spaerwoude een huis en land in de ban van Spaernewoude bij de kerk. Het is duidelijk dat Clara Jansdr. van Spaerwoude haar voor- en achternaam aan haar grootmoeder Claertgen Gerrytsdr. van Spaerwoude heeft te danken. De achtste rentmeestersrekening van Adriaen Groenlant van 19 decembris 1623 fol. 2, behorende bij het archief van de Stichting Clara Jansdr. van Sparwoude (in bewaring bij de gemeentelijke archiefdienst van Delft) vermeldt de eigendom van " de woninge met vijff ende twintich maden lants gelegen tot Spaerwoude bijde kerck enz. ", alsmede van nog enig land daar ter plaatse nagalaten door Clara Jansdr. van Spaerwoude. Vermoedelijk gaat het hier om hetzelfde huis en land als uit het jaar Clara Jansdr. van Spaerwoude heeft het huis en land via haar vader geërfd. Clara trouwde op huwelijksvoorwaarden te Delft op 13 oktober 1556 met Mr. Arent Vranckensz. van der Meer, (weduwenaar van Clementia Cachiopijn(s), overleden tussen 1547 en 1556, dochter van Thomas Cachiopijn en Marie Domasdr.) Mr. Arent van der Meer in 1559 regent van het Meisjeshuis te Delft, 1560 veertig raad, 1570 curator van het Fratershuis, 1574 secretaris. Op 31 oktober van dat jaar ging Mr. Arent over tot de hervormden, 1578 visitator van de grote school, 1581 commissaris van de huwelijkszaken te Delft, hoogheemraad van Delftland. Mr. Arent overleed in Delft op 23 december 1596 en werd begraven in de Oude kerk op 26 december 1596 in het familiegraf van " van der Meer ", hij was de zoon van Vranck Pietersz. van der Meer, schout, baljuw en burgemeester van Delft, overleden op 16 februari 1554 en Clara Jansdr. van Berendrecht, overleden op 27 januari Beiden zijn begraven in het familiegraf. 1 Clara en haar man Arent gingen na hun huwelijk wonen te Delft in het huis, de voormalige grafelijke herberg, tegenover de Kraen aan de kapel (de tegenwoordige Sint Hyppolytuskapel, eigenlijk de Heilige Geestkapel) aan de Oude Delft. Haar woongedeelte is nog te zien in het rechtse deel van het gebouw, waarin thans de ABN - AMRO bank op nummer 141 gevestigd is. Het echtpaar verwierf zich groot aanzien in de stad en Mr. Arent van der Meer bekleedde, zoals hiervoor is beschreven, de hoogste posten van de stad. Clara wijdde zich aan vele vormen van liefdadigheid. Zij was in moeder van de Arme Fraters, in 1578 en van 1581 tot 1590 moeder van het Meisjeshuis. In 1578, vier jaar na haar man Arent, was ook Clara overgegaan naar Blz 13 van 13

14 de hervormden, een stap die wellicht voor Clara niet makkelijk geweest zal zijn. Een schaduw over het gelukkige huwelijk van Clara en haar man zal ongetwijfeld geweest zijn, dat er geen kinderen uit hun huwelijk zijn geboren. Haar veel besproken testament uit 1598 zal wellicht hiermee te maken hebben gehad. Na de reformatie werden er jonge mannen tot predikant opgeleid en reeds tijdens hun leven schonken Clara en Arent aan dit doel 300 gulden per jaar om van dat geld twee jongens - boven het gewone aantal - in staat te stellen theologie te studeren, een geweldig bedrag in die tijd. Ruim een jaar na het overlijden van haar man Mr. Arent van der Meer liet Clara op 28 januari 1598 haar veel besproken testament opmaken. De verzegeling van het testament is op 12 juni 1598 in tegenwoordigheid van Willem Jacobsz. van Voorburch en Borgher Jansz., schepenen van Delft en Mr. Johan de Groot, Raet en Secretaris van de stad Delft. De registratie van het testament was eveneens op 12 juni Huwelijksgift Uit de bepalingen van het testament uit 1598 is wel het meest bekend de huwelijksgift. 'Uit te delen aan vrome en eerlijke jongens en dochters van mijn geslacht, als die het nodig mochten hebben'. Er werden legaten aan diverse familieleden toebedeeld. De bedragen werden herzien met de codicillen uit 1602 en Bedragen van 36 gulden tot 3000 gulden werden beschikbaar gesteld. De nazaten van haar halfbroer ontvingen per jaar de hoogste toelage. Uit de huwelijksgiftpot werden in het begin bedragen van 100 gulden tot 300 gulden uitgekeerd. Clara Jansdr. van Spaerwoude stierf in Delft op de hoge leeftijd van omstreeks 85 jaar (haar leeftijd is geschat via een schilderij van haar uit 1565) op 4 augustus Ze is vier dagen later op 8 augustus 1615 begraven in de Oude kerk. 2 Het thans herstelde epitaaf, op initiatief van mevrouw. B.A.M. de Ruyter uit Heiloo, dat voor een deel is bekostigd door verwanten, de grafzerk van de familie van der Meer, die helaas zwaar is beschadigd ten tijde van de Franse revolutie en haar portret uit 1565 in de consistoriekamer allen aanwezig in de Oude kerk van Delft, dragen er toe bij dat wij deze bijzondere vrouw tante Clara nimmer zullen vergeten. Op de epitaaf staat vermeld: VAN HERTEN CLAER. De weesmeesters van Delft voerden het testament en de codicillen (huwelijksgift - legaten enz.) aanvankelijk uit. Na allerlei verwikkelingen werd het beheer van de Stichting rond 1860 overgedragen aan de minister van financiën. Alles is nu weer samengebracht bij de gemeentelijke archiefdienst van Delft. Sedert 1813, na de Franse overheersing, ontvingen alle afstammelingen van haar halfbroer, halfzuster, halfoom moederszijde en zuster moederszijde, als zij zich na hun huwelijk hadden aangemeld met een bewijs van hun afstamming, een bedrag van 25 gulden. Tussen 1913 en 1920 werd nog aan ongeveer 500 verwanten een huwelijksgift uitgekeerd van 20 gulden. De aanvragingen namen in die jaren veel tijd in beslag en kostte de Nederlandse Staat handen vol geld. Op 3 april 1922 besloot de minister het Fonds van Clara op te heffen. Het restkapitaal van gulden werd in 1927 uitgekeerd aan ongeveer 4800 nakomelingen: de meest behoeftige verwanten. Na de verdeling werd het Fonds opgeheven. Ruim driehonderd jaar heeft Clara Jansdr. van Spaerwoude met de bijzondere bepaling in haar testament vele bruiden en bruidegommen gelukkig gemaakt met een huwelijksgift. Een andere bepaling uit haar testament was: Een jaarlegaat van 36 gulden, die later werd afgerond tot 50 gulden aan het Oude Mannen- en Vrouwenhuis Sint Christoffel in de Papestraat te Delft, bestemd voor een jaarlijkse blijde maaltijd. Deze blijde maaltijd wordt nog steeds te Delft gehouden en werd vroeger altijd genuttigd op de zondag voor aller heiligen. Ambtenaar heeft dagtaak aan beheer Sparwoudefonds Oud-minister van buitenlandse zaken, J.W. Beyen, doet in zijn mémoires over het begin van z`n loopbaan op het departement financiën een boekje open over de bureaucratie op z`n werk: Ambtenaren moesten bijvoorbeeld een enorme hoeveelheid stichtingen beheren. Tot 1852 zorgden weeskamers voor steun aan de armen, daarna de staat der Nederlanden. Het grootste fonds dat financiën moest beheren was het Fonds van Clara van Sparwoude. Een bijna bejaard ambtenaar hield de geslachtsregister bij. Dat was z`n enige taak. De nazaten stuurden hem een briefje met bewijs van een huwelijk of geboorte en een aardig geldbedrag werd overgemaakt. `Hij kwam iedere ochtend op het Departement, trok zijn jas uit ter verwisseling tegen een luster-jasje, beschermde zijn manchetten met celluloid kapjes, ontsloot zijn rolbureau, vulde zijn pijp, stak hem op en opende de twee à drie brieven die dagelijks binnenkwamen.` Blz 14 van 14

15 `Vervolgens nam hij de boeken met het geslachtsregister van Sparwoude uit de kast en vulde zorgvuldig met zijn fraaie handschrift in wat er toegevoegd moest worden. Daarna maakte hij de minute voor de bevestigingsbrief. Zijn gewichtigste taak was de opdracht aan de Rijksbetaalmeester tot uitbetaling van, huwelijksgeld aan een echtpaar Smit in Krimpen aan de Lek. Z`n werkdag was gevuld. Hij had met niemand anders op de Thesaurie te maken dan zo nu en dan met de Thesaurier of de waarnemend Thesaurier. Ik moet aannemen, dat hij een gelukkig, deugdzaam en evenwichtig mens was; totdat op een kwade dag de Thesaurier op de revolutionaire gedachte kwam, dat zijn werk toch eigenlijk geen zin meer had. Er kwam een nieuwe wet door de kamer. ``...liquidatie van deze stichtingen over te gaan...`` Er waren wel oudere juristen, in en buiten het Parlement, die hun wenkbrauwen fronsten over deze rechtsverkrachting, maar de wet kwam tot stand. (...) We lieten de Minister besluiten dat aan de rechthebbenden op het huwelijksgeld van het Sparwoudefonds uitkeringen van f 25,- per hoofd zouden worden gegeven en dat wel op grond van door de Burgemeester van de woonplaats gecertificeerde armlastigheid. Een oproep werd geplaatst in de Staatscourant.`` ``Toen enige dagen daarna de Chef van het Bureau Stichtingen op zijn kamer kwam, lagen er niet de gebruikelijke drie, maar enige duizenden brieven. Hij deed het enige verstandige wat hij doen kon. Hij zette zijn hoed niet af, trok zijn jas niet uit, maakte zijn bureau niet open. Maar hij draaide zich om, ging naar huis, vroeg voortijdige pensionering en verscheen zelfs niet om afscheid te nemen. De wereld die hij begreep, waarin hij thuishoorde, was vernietigd, zij bestond niet meer`` Velen kregen slechts een eenmalig legaat, zoals een zilveren schaal en niet iedereen die iets ontving was familie. Het huwelijksgeld bedroeg in de zeventiende eeuw f 300, een echte bruidschat, in de achttiende eeuw f 100 en aan het einde f 20. Clara van Sparwoude had behalve een volle broer en een halfbroer die priesters waren, nog een halfbroer, Adriaen Jansz. Hij was kind uit het eerste huwelijk van haar vader Jan Heynricxz, met Maritgen Bartholomeusdr van Tetrode. De nakomelingen van deze Adriaen Jansz. woonden in Leiden en voerden de naam Van Tetrode omdat de moeder van Maritgen Bartholomeusdr. een Van Tetrode was uit Leiden, een geslacht van rijke brouwers. (bron: ds Eduard Gortzak - Zweden) Clara deed veel sociaal werk. Ze werkte in een wees- en fraterhuis en trouwde met de gemeentesecretaris van Delft, Van der Meer, in Claes Pietersz. de Bont is haar neef. Het testament van 28 januari 1598 is een omvangrijk stuk en ook de twee codicillen van1602 en 1610 bevatten veel beschikkingen en namen. Het originele testament en de grossen van de codicillen liggen in het archief van het Sparwoudefonds in het Delftse gemeentearchief. De omvang van Clara's vermogen - in 1922 nog een half miljoen gulden - blijkt uit de jaarrekeningen van de rentmeesters die het vermogen na haar dood beheerden. Van deze rekeningen zijn er helaas maar elf bewaard gebleven: de oudste is van 1623, de volgende van 1677, dan 1731, '36, '38, '41, '75 t.m. '77 en 1805/06. Hoe is Clara aan het omvangrijke vermogen gekomen? Vermoedelijk heeft zij van haar ouders en haar broer, mr. Willem Jansz. (priester) een vermogen geërfd. Dat vermogen heeft ze goed belegd. In haar testament geeft zij ook aanwijzingen, hoe het kapitaal moet blijven groeien. Het oude mannen- en vrouwenhuis in Delft krijgt tot op de dag van vandaag jaarlijks een gezamenlijke maaltijd. De theologische faculteit van de universiteit Leiden krijgt voor twee studenten jaarlijks 300 gulden. Naast inkomsten uit gronden en huizen in twintig ambachten, waaronder Spaarnwoude, had ze inkomsten uit losrenten (39 stuks), uit lijfrenten op personen (12 maal) en uit obligaties (20). Binnen deze onderdelen heeft zij aan verdere risicospreiding gedaan; de obligaties b.v, zijn niet van een instelling, maar van o.a. de Verenigde Oostindische Compagnie, het gewest Holland en de stad Delft. Blz 15 van 15

16 Boham. Bij de gegevens van Jan Louissen staat een notietie.: Was Tamboer onder de compagnie van Sijne Hoogheit Prins Willem III, geleid werdende bij capitein Boham Wie was captein Boham? Hieronder staat een stukje tekst over dat wat gevonden is over captein Boham. Infanterie Regiment 599a Geschiedenis. Het regiment werd in 1599 opgericht als Regiment van Nassau. Bij zijn verheffing tot stadhouder in 1672 wilde Prins Willem III de bestaande garde niet overnemen als zijn garde en werd dit een gewoon regiment. Later dat jaar werd daarom een nieuw Regiment Garde te Voet van Zijne Hoogheid opgericht. Na de benoeming van Karel Florentijn van Salm tot luitenant-generaal op volgde generaal-majoor Hendrik Trajectinus van Solms hem op als kolonel. Daardoor werd dit regiment geheel in de garde opgenomen als 1e bataljon. Het in 1672 opgerichtte Regiment Garde te Voet van Zijne Hoogheid van kolonel Karel Florentijn van Salm werd hierbij het 2e bataljon. Tevens werd overgegaan tot de oprichting van een nieuw 3e bataljon. In 1717 werd het 2e bataljon afgesplitst als Regiment Pijll, in 1718 gevolg door het 3e bataljon als Regiment Thouars. In 1689 werd de officiële benaming gewijzigd in Regiment te Voet van Zijne Majesteit en in 1702 in Regiment Hollandsche Gardes. Bij de reorganisatie van 1752 werd het op 2 bataljons gebracht. In 1795 werd het regiment verdeeld over de grenadierscompagnien der infanteriebataljons. Blz 16 van 16

17 Het regiment bestond uit 2 bataljons, elk met een grenadier-compagnie en zes musketier-compagnieën. Hoewel het regiment officieel een nummer / naam droeg, werd dit alleen gebruikt op hun wapens en uitrusting, en waren ze beter bekend onder de naam van hun commandant (Kolonel). Begin 1793 bedroeg de (theoretische) sterkte 984 man. Na de oorlogsverklaring op 1 februari 1793 van de Franse Republiek aan de koning van Engeland en de stadhouder der Nederlanden werd de sterkte opgevoerd naar 1080 man. Kolonel A Ernst Casimir Graaf van Nassau, geb , gesneuveld voor Roermond , veldmaarschalk B Hendrik Casimir Graaf van Nassau, geb. 1601, overleden aan nabij Sluis bekomen wonden C Johan Albrecht Graaf van Solms, geb , overl , meestergeneraal der artillerie D Hendrik Trajectinus Graaf van Solms, geb. Utrecht 1636, gesneuveld bij Neerwinden , commandant van het Regiment Garde te Voet, luitenant-generaal De naam van de navolgende kolonels is niet als regimentsnaam gebruikt E Ferdinand Willem Hertog van Würtemberg-Teck, geb , overl , generaal F Walrad Graaf van Nassau-Ottweiler, geb , overl , generaal-majoor, luitenant-generaal G Hendrik Graaf van Nassau-Ouwerkerk, gedoopt , overl , generaal-majoor, luitenant-generaal, generaal, veldmaarschalk vacant H Alexander August Baron des Villattes, overl , luitenant-generaal I Johan Theodoor Baron van Friesheim, overl. 1733, kolonel, 1694 brigadier, generaal-majoor, luitenant-generaal, generaal J Carel Lodewijk Baron Wassenaar, kolonel, brigadier der cavalerie, eervol ontslagen op verzoek K Philip Willem Baron van der Duyn, geb. 1687, overl , kolonel, brigadier der cavalerie, brigadier der infanterie, generaal-majoor, luitenant-generaal, generaal L Lodewijk Hertog van Brunswijk-Wolffenbuttel, geb , overl , veldmaarschalk, ontslagen M Willem Frederik Erfprins van Oranje-Nassau, geb , overl , kolonel, generaal, Souverein Vorst, Koning der Nederlanden, Keizerlijk Veldaarschalk Kolonel-Commandant. Als de kolonel een hogere rang bekleedde werd een andere kolonel commandant van het regiment. 1e bataljon A Christoffel Theodoor van Solligkoffer B Louis Adriaan van Kretschmar C Coenraad Wecke Junior, overl D Louis Charles Ferriet E Cornelis Jacob Mahony, generaal-majoor, luitenant-generaal, naar 2e bataljon Blz 17 van 17

18 2e bataljon A Johan Lodewijk Gaudekker, brigadier B Lodewijk Hartman van Stein-Callenfels, brigadier C Charles Samuel de Pagny D Johan Pijll, 1717 kolonel (verder als IR717a) 3e bataljon A Hans Christoffel Seyffard B Benjamin de Boham, generaal-majoor C Anthony Philip Hetzler, gesneuveld bij Malplaquet D Nicolaas Frederik Zobel E Charles Samuel de Pagny, naar 2e bataljon F Cornelis MeziŠres de Thouars, 1718 kolonel (verder als IR718a) Luitenant-Kolonel. Dit is nog onbekend. Majoor. Dit is nog onbekend. Kapitein. Dit is nog onbekend. Garnizoensplaatsen. Na 1752 geven twee garnizoenen, die door een schuine streep (/) gescheiden zijn, aan dat de twee bataljons niet in hetzelfde garnizoen lagen Breda 1716 's Gravenhage 1731 Maastricht 1737 's Gravenhage 1744 's Gravenhage, Bergen 1745 Brussel 1746 's Gravenhage 1747 Maastricht 1748 's Gravenhage 1785 's Gravenhage/Breda 1787 's Gravenhage Bataljons. 1e bataljon e bataljon , zie Regiment Garde te Voet van Zijne Hoogheid, na 1717 Regiment Pijll 2e bataljon Blz 18 van 18

19 3e bataljon zie na 1718 Regiment Thouars Compagnieën. Dit is nog onbekend. Officieren. (Kolonel, Luitenant-Kolonel en Majoor) hebben ieder ook een eigen compagnie. Dit is nog onbekend. Krijgsverrichtingen. Zie ook de vermeldingen bij de diverse officieren Nieuwpoort 1672 Woerden, Bodegraven 1674 Seneffe 1677 Montcassel 1678 Saint Denis 1688 Torbay 1690 Boyne 1692 Steenkerken 1694 Neerwinden 1706 Ramillies 1708 Oudenaerden 1709 Malplaquet 1711 Bouchain 1745 Fontenoy 1746 Rocour 1747 Bergen op Zoom 1793 Werwick 1794 Sambre Uniform. Het uniform in 1795: blauwe rok met gekleurde kraag, voering, borst en mouwomslagen. Op de mouwomslagen eventueel lissen (per regiment verschillend van vorm) of knopen, op de borstomslagen meestal lissen (per regiment verschillend van vorm). Regiment Hollandse Gardes Rode borstomslag met lissen Blz 19 van 19

20 Blz 20 van 20

21 De carrosseriefabriek Molier en Muller N.V. Op werd de carrosseriefabriek opgericht. Een van de oprichters is Carel Jacobus Hendrik Molier, geboren op in Tandjongpandan (Billiton Nederlands Indië). De fabriek was gevestigd aan de Kockstraat en 32. In het handels register van de Kamer van koophandel te s-gravenhage (Haaglanden) was het volgende bekend: A. Eerste opgaaf Carrosseriefabriek Molier N.V. Het vervaardigen en herstellen van autokoetswerken en zijspanwagens, alles in den ruimsten zin des woords. Aanvang der vennootschap , einde Gevestigd: Kockstraat 14, 16 en 32. Er zijn 3 vennoten, allen gehuwd in algemene gemeenschap van goederen. 1. Fortuné Maxmilien Fransen van der Putten, geboren te s-gravenhage , woont te voorburg, Weverslaan Carel Jacobus Hendrik Molier, geboren te Tandjon Pandan, , woont te Scheveningen, Rorstraat Gerardus Petrus Johannes Muller, geboren Amsterdam , woont te s- Gravenhage, Reitzstraat 79. B. Opgaaf , de handelszaak is verplaats naar Reitzstraat 118, 44 en 35. Het kantoor adres is Reitzstraat 118. C. Opgaaf , de vennootschap is bij onderhandse akte van ontbonden, zij wordt vanaf die datum onder dezelfde naam tijdelijk voortgezet door den vroegeren vennoot F.M. Fransen van de Putte. D. Opgaaf , het uitgegoefend bedrijf is het bouwen van autokoetswerk, gevestigd aan de Reitzstraat 118. E. Opgaaf , de handelsnaam is gewijzigd in Carrosseriefabriek Molier. F. Opgaaf , de vennootschap is omgezet in N.V. Carroseriefabriek Molier (staatscourant no. 178). G. Opgaaf , de vennootschap telt 2 directeuren, F.M. Fransen van der Putte en C.J.H. Molier, alsmede 2 commisarissen. Maatschappelijk kapitaal Fl ,== geplaatst. 2 maal Fl ,==, procuratiehouder Johan Willem Hendrik van Gelder, geboren Amsterdam C.J.H. Molier woont aan de Egmontstraat 96 (opgaaf staatscourant) H. Opgaaf , adreswijziging der zaak Zuid West Buitensingel 38 (kantoor en fabriek). I. Opgaaf , idem Jacobastraat 266. J. Opgaaf , wijziging statuten (aandelen). K. Opgaaf , adreswijziging C.J.H. Molier, Valkenboschkade 66. L. Faillietverklaring bij vonnis A.R. s-gravenhage d.d , door slotuitdelingslijst geeindigd. De opheffing ingeschreven in het Handelsregister. Blz 21 van 21

22 Op wordt het nieuws bekend gemaakt omtrent een zes wielige autobus. Deze werd vervaardigd door Molier en Muller N.V. De bus was 8 meter en 35 centimter lang en had een gewicht van 3500 kilo. De bus bood plaats aan 27 passagiers. Er was een deel voor rokers en een deel voor niet rokers. Op 10 februari 1926 verlenen Burgemeester en Wethouders van s-gravenhage vergunning tot het oprichten van en inrichting bestemd tot het bewaren van benzine op open terrein aan de firma Molier. Dit behoort tot het perceel van de Reitzstraat nr januari 1927 verschijn er in Het Vaderland een artikel van een verslagever die de eerste rit met een bus van de Z.H.A.M. van Den Haag naar Rotterdam beschrijft. De bus is afkomstig van de firma Molier. De bus is gebouwd op een Parlor Coach carosserie. Ze waren voorzien van een zandstrooi inrichting waardoor de bus in de winterdag ook over gladde ween kon rijden. De kleur van de bus is geel. De letters en strepen zijn rood. Naast de chauffeur is er ruimte vrij gehouden voor bagage. De bus is binnen afgewerkt met roodbruin houtwerk. De banken zijn in grijs leder en de handvaten zijn in het wit. In het midden zitten in de bus roosters. Daardoor wordt warme lucht naar binnen geblazen. De verslaggever: toch is het, dankzij een flinke ventilatie, niet benauwd. De nieuwe wagens rijden heerlijk. Vooral voorin merkt men niets van schokken en de verlichting is zo dat men er gemakkelijk zijn courant bij kan lezen. De bus vertok om 4 uur s-ochtens voor het voormalige Bristol Hotel in Den Haag. Van Scheveningen, Den Haag, Rijswijk, de Zwet en Overschie ging het nsar Rotterdam. Dwars door Rotterdam was het eindpunt het Wagenveer. Om dat op dat moment s-morgens het veer nog niet in de vaart is is dit het eindpunt, anders was de Waalhaven het eindpunt geweest. Volgens de dienstregeling starte op de busdienst om 5 uur s-morgens. Om de 3 kwartier vertrok er een bus. Het grootste deel van de chauffeurs waren voormalig Quick personeel. Zij droegen een uniform met een witte pet. Op zaterdag augustus 1927 wordt een hospitaal auto, vervaardigd door de carrosseriefabriek Molier en Muller N.V., aan boord van het vrachtschip de Menado van de Rotterdamschen Loyd gehesen. Deze auto is besteld door de Gemeenschappelijke Mijnbouwmaatschappij te Billiton (een eiland in de Indonesische archipel). Het eiland ligt tussen Sumatra en Borneo, Vrijwel loodrecht boven Djarkarta. De levering is in meerdere opzichten bijzonder. In de eerste plaats omdat Carel geboren is in Tandjong Padan op Billiton, daar waar de auto naar toe verscheept wordt. De auto is bestemd als hulpmiddel om op een snelle wijze de geneeskundige verzorging van de inheemse bevolking te voorzien.de auto is gebouwd op een Minerva omnibus chassis. Op dat moment bestaat de Gemeenschappelijke Mijnbouwmaatschappij 75 jaar en heeft een fonds opgericht en daar fl ,== in gedeponeerd. De stichting had tot doel de economische en hygiënische belangen van de lokale bevolking op Billiton te bevorderen. De bevolking kan op dat moment al terecht in klinieken in Tandjong Padan en Manggar. De grote afstanden en de gebrekkige transportmiddelen zijn er de oorzaak van dat veel zieken zich niet in de klinieken melden. Eerder is er in Bandoeng (Djakarta) een hygiënische tentoonstelling geweest. Daar exposeerde de firma Molier en Muller N.V. met hun hospitaal auto. Het is dan de bedoeling dat een Indonesische geneesheer rond gaat reizen met deze auto. De auto is uitgerust met alle mogelijke voorzieningen die op dat moment voorhanden zijn. Tevens is het de bedoeling dat tropische ziekten kunnen worden bestudeerd. In de wagen is er ruimte om te wonen. Er is een opklapbare bank aanwezig waarop de zieken vervoerd kunnen worden naar een ziekenhuis. Er is een opklapbare tafel en een opklapbare wastafel. Er zijn diverse kasten en er is een onderzoekstafel die in hoogte verstelbaar is. De laatste kan achter de auto opgesteld worden. Om buiten de felle zon te blijven zijn er zeilen aanwezig. Naast beschutting zijn de zeilen ook bedoel om privacy te waarborgen. Er is een opvouwbare brancard aanwezig, een watertank en twee reserve accu s voor de binnenverlichting en de elektrische fan. Om de warmte buiten te houden werd er gebruik gemaakt van celotex welke is aangebracht tussen wanden, het dak en de watertank. In februari 1928 laat de firma Molier wijzigingen aanbrengen in de statuten van de maatschappij. Welke deze zijn is niet bekend. Op 20 juni 1929 werd door de Arrondissements Rechtbank te s-gravenhage het faillissement uitgesproken van C.J.H. Molier, van beroep autoschilder. Tot curator werd benoemd Mr. J. Th. H. E. van Lier, Anna Paulownastraat 71 te s-gravenhage. Rechter-commissaris was Mr. J. H. van Laer. Op 6 juni 1929 laat curator Mr. Ir. A. W. Quint in Het Vaderland weten dat hij per 5 juni 1929 de slotuitdelingslijst bij de griffie van de Arrondissements-Rechtbank van s-gravenhage heeft gedeponeerd. Deze lag daar 10 dagen kosteloos ter inzage van de crediteuren. Op 20 juni 1929 wordt door de rechtbank in s-gravenhage het faillissement van C.J.H, autoschilder te Den Haag, Valkenboschkade 66, uitgesproken. Rechter commissaris is J.H. van Laer. Blz 22 van 22

23 Op werd C.J.H. Molier opgeheven. Dit stond vermeld in het N.R.C. van de informatie werd gegeven door v.d. Graaf & Co., afdeling handelsinformatie. Blz 23 van 23

24 Park Rijnstroom en Martha-Stichting Alphen aan den Rijn. Er was een Molier werkzaam aan de Martha Stichting. En ondanks dat deze stichting pas zo n 35 jaar verdwenen is zet deze naam vele toch weinig. En toch is het een belangrijke stichting geweest geteuige dit stukje. In het park Rijnstroom aan de Raadhuisstraat van Alphen aan den Rijn, was van 1895 tot de zeventiger jaren van de 20e eeuw de Martha-Stichting gevestigd. Het begin van de Martha-Stichting vinden we in Amsterdam. De onderwijzer Cornelis Geel werd in 1870 benoemd tot evangelist met als werkterrein de Jordaan. Daar stichtte hij een christelijk tehuis voor ontheemden. Later begon hij een bewaarschool voor vervuilde kinderen. In 1882 legde hij contacten met een hoofdonderwijzer in Nieuwveen, die ook een tehuis voor dergelijke kinderen had geopend. In 1883 werd de "Vereniging Martha-Stichting voor onverzorgde kinderen" opgericht. Door de snelle groei van het aantal kinderen werd een pand aan de Julianastraat in Alphen aangekocht. Toen door de verbreding van de Rijn een gedeelte van de tuin van het pand zou verdwijnen was het wenselijk om uit te zien naar een andere ruimte. In 1895 werd daarom de buitenplaats "Rijnstroom" aan de Lage Zijde onder Aarlanderveen gekocht en nadat er was verbouwd en bijgebouwd kon er in 1897 worden verhuisd. Door de voortdurende groei van het aantal jongens en meisjes was uitbreiding noodzakelijk. Na de aankoop in 1906 van de naastgelegen boerderij met 20 hectare grond volgde de bouw van bijgebouwen. De tuinarchitect Copijn uit Groenekan ontwierp een park waarin de gebouwen konden worden opgenomen. Het oude en grote park achter de buitenplaats "Rijnstroom" werd hersteld en vergroot. Na de invoering van de kinderwetten van 1905 werd goedkeuring verkregen voor het opnemen van voogdijkinderen. Dat was belangrijk voor de verdere ontwikkeling van de Martha-Stichting omdat daardoor rijkssubsidie kon worden verkregen. Vóór die tijd was men geheel afhankelijk van giften, die overigens uit het hele land binnenkwamen. Dat de Martha-Stichting landelijke bekendheid had blijkt onder meer uit het feit dat Koningin-moeder Emma op 29 april 1930 het geheel vernieuwde meisjeshuis opende dat onder de naam "Emmahuis" in gebruik werd genomen. Vooral in de dertiger jaren werd het complex behoorlijk uitgebreid door de bouw van drie paviljoens. Het complex bevatte ook ruimten voor ontspanning en mogelijkheden om voor een beroep te worden opgeleid. Bovendien beschikte de Martha-Stichting over een eigen moestuin en over een eigen boerderij. In de zeventiger jaren werden de oude gebouwen van "Rijnstroom" verlaten en verruild voor nieuwe huisvesting op een aangrenzend terrein. Het complex is voor een belangrijk deel bewaard gebleven en kreeg de naam Park Rijnstroom. Het park met de grote vijver in het midden is in stand gebleven. De pastorie, eertijds de woning van de predikantdirecteur, is nog steeds als woning in gebruik. Het voormalige kerkgebouw huisvest op dit moment nog het Parktheater. Het schoolgebouw wordt gebruikt door Parkexpressie en het "Emmahuis" is thans een appartementencomplex. De door het park lopende wegen kregen de namen van bekende predikantdirecteuren van de Martha-Stichting. Blz 24 van 24

25 Eigen geld van de Martha Stichting. Blz 25 van 25

26 Molier Molieré Er wordt in de familie nog wel eens de grap gemaakt: misschien stammen wij wel af van Molieré. Dat deze grap niet zo heel ver weg ligt van de mogelijkheid laat het onderstaande stukje zien. In de biografie van deze beoemde schrijver zit een opmerkijke stuk! Molière ( ) franse schrijver "Ik Wil ME met DE belachelijke trekjes van de mensheid bezighouden en de tekortkomingen van de wereld theatraal aangenaam verbeelden." De regeringsperiode van Lodewijk XIV gold als een bloeitijd van Het Franse theater. Kardinaal Richelieu, Eerste Minister van Staat en invloedrijkste raadgever van Lodewijk XIV, bleek een belangrijk pleitbezorger van het publieke theater. Omstreeks 1641 kreeg het beroep van acteur dankzij hem een legale status. Richelieu kende twee reeds bestaande gezelschappen extra middelen en bovendien een eigen theater toe. Parijs kreeg daardoor twee gesubsidieerde gezelschappen, een voor de komedie en een voor de tragedie. Beide gezelschappen werden voorzien van vormgevers en Franse toneelschrijvers. De invloed van de Italiaanse cultuur was groot, maar de Franse kunstenaars wisten zich daar gaandeweg aan te ontworstelen. Een groep Franse schrijvers bestudeerde de klassieke literaire werken en ging zich daarna bezighouden met stelregels en grammatica van het drama. Hiermee werd de basis gelegd voor de Franse tragedie. Dit genre bereikte zijn hoogtepunt in het werk van Corneille en Racine. Molière ontwikkelde de Franse komedie. Molière werd op 15 januari 1622 geboren als Jean-Baptiste Poquelin. Op 15 januari 1622 wordt Molière in de Saint-Eustachekerk in Parijs gedoopt. Hij was de zoon van een rijke Parijse koopman en hofstoffeerder Als kind leerde hij het theater kennen door zijn grootvader, die hem wekelijks meenam naar allerlei voorstellingen. Alles wijst erop dat Molière in de voetsporen van zijn vader zal treden. Aan het befaamde Jezuïetencollege van Clermont, in het gezelschap van zonen uit de hogere Burgerij en de Adel en vele latere libertijnse geesten, bestudeert hij de Griekse en Latijnse Literatuur. Tijdens zijn rechtenstudies in Orléans (1640) ontmoet Molière de 23-jarige Madeleine Béjart, telg uit een vermaard acteursgeslacht en zelf een bekende actrice. Terug in Parijs wordt Molière een trouw bezoeker van de twee theaters van het ogenblik, het Théâtre Du Marais van Mondory en het gezelschap van Belleroze in het Hotel de Bourgogne. Waarschijnlijk neemt hij rond die tijd ook lessen bij de beroemde Italiaanse pantomime Tiberio Fiorelli, bijgenaamd Scaramouche, die in 1640 naar Parijs gekomen is. Blz 26 van 26