Staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de Russische Federatie Oktober 2011

Transcriptie

1 Staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de Russische Federatie Oktober 2011 Directie Consulaire Zaken en Migratiebeleid Afdeling Asiel- Hervestiging en Terugkeer Den Haag

2 Inhoudsopgave Pagina 1 Inleiding 4 2 Landeninformatie Land en volk Staatsinrichting Politieke context van staatsburgerschap in de Russische Federatie 10 3 Introductie op de staatsburgerschapskwestie Grondwet Staatsburgerschap in de Sovjet-Unie Staatsburgerschap van de Russische Federatie tot aan mei Staatsburgerschap van de Russische Federatie onder de huidige Wet op het staatsburgerschap Verkrijgen van het staatsburgerschap Geboorte Naturalisatie Naturalisatie via de normale procedure Naturalisatie via een vereenvoudigde procedure Herstel van het staatsburgerschap Staatsburgerschap op basis van internationale verdragen Staatsburgerschap van kinderen Staatloosheid onder kinderen Overgangsrecht Weigeringsgronden tot verlening of herstel van staatsburgerschap Verlies van het staatsburgerschap Op verzoek Op basis van internationale verdragen Meervoudig staatsburgerschap 29 5 Procedures ter verkrijging en beëindiging van het staatsburgerschap Procedures ter verkrijging en beëindiging van het staatsburgerschap Vaststellen van het staatsburgerschap van de Russische Federatie Paspoorten 37 6 Vreemdelingenwetgeving en vluchtelingenwetgeving Vreemdelingenwet Tijdelijk verblijf Permanent verblijf Vluchtelingenwetgeving Conventies 46 7 Staatsburgerschap in de praktijk 47

3 7.1 Woonregistratie Etniciteit De rol van de Federal Migration Service (FMS) Ongedocumenteerden Staatsprogramma ondersteuning vrijwillige vestiging in de Russische Federatie van landgenoten in het buitenland Nieuwe wetgeving in voorbereiding 53 I Bronnen 55 II Kaart van de Russische Federatie 57

4 1 Inleiding In dit thematisch ambtsbericht wordt de staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de Russische Federatie beschreven, voor zover deze van belang is voor besluitvorming omtrent de terugkeer van vreemdelingen naar hun land van herkomst en als achtergrondinformatie bij asielaanvragen. Dit ambtsbericht is een actualisering van en aanvulling op een eerder ambtsbericht over staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie, verschenen in augustus 2002, met name het hoofdstuk aangaande de Russische Federatie. Dit ambtsbericht is gebaseerd op informatie van openbare en vertrouwelijke bronnen. Bij de opstelling is gebruik gemaakt van informatie van verschillende organisaties van de Verenigde Naties, niet-gouvernementele organisaties, vakliteratuur en berichtgeving in de media. Een overzicht van de geraadpleegde openbare bronnen is opgenomen in de literatuurlijst. Bovendien liggen bevindingen ter plaatse en vertrouwelijke rapportages van onder andere de Nederlandse vertegenwoordiging in Moskou aan dit thematisch ambtsbericht ten grondslag. In het thematisch ambtsbericht wordt veelvuldig verwezen naar geraadpleegde openbare bronnen. Daar waar openbare bronnen zijn vermeld, wordt de tekst in veel gevallen ook ondersteund door informatie die op vertrouwelijke basis is ingewonnen. Hoofdstuk twee verschaft gegevens over het land en het volk en over de staatsinrichting van de Russische Federatie. Tevens wordt een beeld geschetst van de politieke context waarbinnen de staatsburgerschapskwesties spelen. Hoofdstuk drie bevat een introductie op de staatsburgerschapswetgeving waarbij aandacht is geschonken aan de Grondwet van de Russische Federatie, staatsburgerschap in de Sovjet-Unie en staatsburgerschap in de periode tot aan de invoering van de huidige staatsburgerschapswet. Hoofdstuk vier behandelt het staatsburgerschap zoals geregeld onder de huidige staatsburgerschapswet van de Russische Federatie. In dit hoofdstuk wordt uitvoerig ingegaan op verkrijging en verlies van het staatsburgerschap. Hoofdstuk vijf gaat in op procedures ter verkrijging en beëindiging van het staatsburgerschap. In dit hoofdstuk wordt eveneens het vaststellen van staatsburgerschap behandeld. In hoofdstuk zes zal dieper worden ingegaan op de vreemdelingenwetgeving en de vluchtelingenwetgeving in de Russische Federatie. 4

5 Hoofdstuk zeven, tenslotte, is gewijd aan aspecten van staatsburgerschap in de praktijk binnen de Russische Federatie. 5

6 2 Landeninformatie 2.1 Land en volk De Russische Federatie is goeddeels gelegen in Noord-Azië waarbij het gebied ten westen van de Oeral tot Europa wordt gerekend. Het land grenst in het noorden aan de Noordelijke IJszee en ligt tussen Europa en de Grote Oceaan (Pacific) in. De Russische Federatie grenst aan Azerbeidzjan, China, Estland, Finland, Georgië, Kazachstan, Letland, Litouwen, Mongolië, Noord-Korea, Oekraïne, Noorwegen, Polen en Wit-Rusland. Met km² is de Russische Federatie het grootste land ter wereld (bijna twee keer zo groot als de Verenigde Staten). 1 De hoofdstad is Moskou. Het grootste deel van de bevolking woont in Europees Rusland, het Oeral-gebied en in het zuid-westen van Siberië. In de hoofdstad Moskou wonen ongeveer twaalf miljoen mensen. Ongeveer 80% van de bevolking bestaat uit etnische Russen. Daarnaast leven er in de Russische Federatie nog zo n 160 andere etnische groeperingen en inheemse volken waaronder Tataren (bijna vier procent), Oekraïners (ruim één procent), Basjkieren (ruim één procent), Tsjoevasjen (bijna één procent), Tsjetsjenen (bijna één procent) en Armeniërs (bijna één procent). 2 In oktober 2010 vond een volkstelling plaats. De laatste volkstelling dateert van oktober 2002 waarbij een bevolkingsomvang van werd gemeten. Volkstellingen leveren slechts een raming van de totale omvang van de bevolking op, omdat deelname niet verplicht is en veel inwoners de enquêteurs niet te woord staan. Een voorlopige uitslag van de telling geeft aan dat de bevolking van Rusland momenteel ongeveer 143 miljoen personen telt. 3 De officiële taal van de Russische Federatie is Russisch. Daarnaast worden er vele andere talen gesproken waaronder het Tataars, Basjkiers, Oekraïens en het Tsjetsjeens. Alle talen worden in het cyrillische alfabet geschreven. 4 Het christendom is de meest voorkomende godsdienst in de Russische Federatie met als belangrijkste exponent de Russisch-Orthodoxe Kerk. Daarnaast komen Islam, Boeddhisme en het Jodendom voor. 5 1 CIA World Factbook, augustus country statistics Russian Federation. 3 Russia s population is now growing, Sublime Oblivion, 28 maart 2010 ( 4 Europaworld, country statistics Russian Federation, ( 5 Ibid. 6

7 Het officiële betaalmiddel in de Russische Federatie is de roebel. Eén euro is ongeveer 40 roebel waard. 6 6 Koers in de verslagperiode ( 7

8 2.2 Staatsinrichting De Russische Federatie omvat 83 districten met een uiteenlopende status 7 : 46 provincies (oblasten) 21 autonome republieken (respoebliki) 9 territoriale gebieden (krajs) 1 autonome provincie: de Joodse oblast met als hoofdstad Birobidzjan 8 4 autonome districten (okroegs) 2 federale steden: Moskou en St. Petersburg De scheiding van de machten (uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht) is vastgelegd in de grondwet van 25 december Uitvoerende macht De uitvoerende macht huist voornamelijk bij de president die voor vier jaar wordt gekozen. 10 De president is tevens staatshoofd. De premier wordt door de president benoemd nadat het Russische Parlement de benoeming heeft goedgekeurd. Sinds de verkiezingen van maart 2008 is Dmitrii A. Medvedev president. Vladimir V. Poetin is premier en tevens hoofd van de regering. Bij een nieuw te vormen kabinet worden de ministers door de premier benoemd in nauw overleg met de president. In 2001 heeft toenmalig president Poetin een zevental federale districten ingesteld die er voor moeten zorgen dat op bestuurlijk uitvoerend niveau meer uniformiteit ontstaat in de afzonderlijke gebieden van de Russische Federatie. Een aantal provincies had namelijk een eigen wetgeving die veelal niet strookte met de federale wetgeving. De federale districten staan onder leiding van gouverneursgeneraal die direct aan de president verantwoording schuldig zijn. Door deze maatregel is veel lokale wetgeving geschrapt en vervangen door federale wetgeving, waardoor de wettelijke rechtsgelijkheid binnen de Federatie is toegenomen CIA World Factbook, Russian Federation. 8 De naam Birobidzjan wordt ook vaak als naam voor de hele oblast gebruikt. 9 Grondwet Russische Federatie, artikel Na de verkiezingen van 2012 zal de termijn zes jaar zijn. CIA World Factbook. 11 James Alexander: Federal reforms in Russia: Putin s challenge to the republics (Demokratizatsiya, voorjaar 2004). 8

9 Wetgevende macht De wetgevende macht in de Russische Federatie berust bij het parlement (de Federatieve Vergadering) bestaande uit de Federatieraad en de Staatsdoema. De Federatieraad vormt het Hogerhuis van de Federatieve Vergadering en bestaat uit 166 leden (senatoren): twee afgevaardigden uit elk van de 83 districten van Rusland. De Staatsdoema of kortweg Doema, is het lagerhuis van het Russische parlement en telt 450 afgevaardigden. De helft hiervan wordt bepaald door evenredige vertegenwoordiging (aantal zetels in overeenstemming met aantal behaalde stemmen), de andere helft via een districtenstelsel (gekozen afgevaardigden uit kiesdistricten). De laatste parlementsverkiezingen zijn gehouden op 2 december De partij Verenigd Rusland van (toenmalig) president Poetin behaalde daarbij ruim 64 procent van de stemmen en daarmee 315 van de 450 Doema-zetels. De eerstvolgende verkiezingen worden gehouden in december Rechterlijke macht Het justitiële bestel is zowel in de grondwet verankerd als in de Federale Wet op het justitiële systeem van 23 oktober Op federaal niveau zijn er drie typen rechtbanken: het Constitutionele Hof van de Russische Federatie, federale rechtbanken met algemene jurisdictie en federale arbitragerechtbanken. In alle districten van de Russische Federatie zijn lokale rechtbanken gevestigd waar burgers zaken aanhangig kunnen maken. Deze rechtbanken zijn bevoegd in eerste aanleg te beslissen in (lichte) strafrechtelijke en burgerlijke aangelegenheden. De federale (districts) rechtbanken hebben jurisdictie in het district waarbinnen ze zijn gevestigd. Ze fungeren als zittingsrechtbanken voor de zwaardere strafrechtelijke en burgerlijke zaken en als beroepsinstantie tegen uitspraken van lokale rechtbanken. Het Hooggerechtshof is het hoogste orgaan binnen het justitiële systeem in de Russische Federatie. De rechters van het Hooggerechtshof worden benoemd door de Federatieraad. De arbitragerechtbanken maken onderdeel uit van het federale justitiële systeem, maar staan apart van de federale rechtbanken met algemene jurisdictie. Deze rechtbanken zijn ingesteld met name om commerciële en economische geschillen te behandelen. Het Constitutionele Hof, bestaande uit negentien leden, toetst of presidentiële en gouvernementele decreten, federale wetten en regionale wetgeving in de pas lopen 12 CIA World Factbook, Russia. 13 Deze wet is per 1 januari 1997 in werking getreden. 9

10 met de grondwettelijke principes van de Russische Federatie. Het Hof lost geschillen tussen federale en lagere juridische organen op en kan, in voorkomende gevallen, uitleg geven aan de Grondwet. Uitspraken van het Hof zijn bindend Politieke context van staatsburgerschap in de Russische Federatie Voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden staatsburgerschapskwesties behandeld aan de hand van één Staatsburgerschapswet van de Sovjet-Unie. Burgerschap van de afzonderlijke deelrepublieken werd vòòr het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bepaald door de woonplaats. De laatste in de Sovjet-Unie uitgevaardigde Staatsburgerschapswet dateert van 23 mei In december 1991 kwam er een einde aan het staatkundig bestaan van de Sovjet- Unie. Al vòòr het uiteenvallen van de Sovjet- Unie vaardigen enkele van de afzonderlijke republieken, waaronder de Russsische Sovjet Federatieve Socialistische Republiek (RSFSR), eigen staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving uit. 15 De eerste Staatsburgerschapswet van de Russische Federatie werd aangenomen op 28 november 1991 en werd van kracht op 6 februari 1992 (zie paragraaf 3.3). De andere republieken voerden na de verzelfstandiging eigen staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in. Deze wetgeving is na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie de oude Sovjetwetgeving gaan vervangen. 16 Staatsburgerschapswetgeving is niet in alle voormalige Sovjetrepublieken in hetzelfde tempo ontwikkeld en in dezelfde periode in werking getreden. De oude Sovjetwetgeving is in sommige staten dan ook langer van kracht gebleven dan in andere, bij afwezigheid van nieuwe wetgeving. Zo is in Azerbeidzjan pas op 6 oktober 1998 de eerste Wet op het staatsburgerschap in werking getreden sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, terwijl in de Russische Federatie de eerste staatsburgerschapswet al op 6 februari 1992 van kracht is geworden. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwam een stroom van miljoenen migranten op gang, voor een belangrijk deel bestaand uit Sovjetburgers die zich na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in een staat bevonden waarmee zij zich niet 14 Law Library of Congress, Introduction to Russia s Legal System, 15 De 15 republieken zijn: Armenië, Azerbeidzjan, Estland, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Letland, Litouwen, Moldavië, Oekraïne, Oezbekistan, Russische Federatie, Tadzjikistan, Turkmenistan en Wit-Rusland. Estland, Letland en Litouwen zijn in het voorjaar van 2004 toegetreden tot de EU. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie hebben alle staten met uitzondering van de Baltische staten zich verenigd in het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). Georgië is inmiddels geen lid van het GOS meer en Turkmenistan heeft daarbinnen een waarnemersstatus. 16 Zie ook ambtsbericht Staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie, augustus 2002, p

11 primair verwant voelden (met name etnische Russen). De stroom migranten naar de Russische Federatie werd mede bepaald doordat het welvaartsniveau daar voor burgers gemiddeld hoger lag dan in de meeste andere ex-sovjetrepublieken. Daarnaast vormden gewapende conflicten (waaronder die inzake Nagorny Karabach, Abchazië en Zuid-Ossetië) reden om te migreren. 17 Teneinde staatloosheid onder deze groepen migranten tegen te gaan werd in veel GOS-staten voor burgers van de voormalige Sovjet-Unie een vereenvoudigde procedure voor het aanvragen van staatsburgerschap in het leven geroepen. Deze procedure gold voor zowel personen die daar reeds enige tijd woonachtig waren als voor personen die er niet woonden maar wel de etniciteit van de betreffende staat bezaten, of er ooit waren geboren (zie ook paragraaf ) Introductie op de staatsburgerschapskwestie Het staatsburgerschap in de Russische Federatie, zoals dat thans is geregeld in de huidige Wet op het staatsburgerschap, hangt nauw samen met bepalingen in de Grondwet, staatsburgerschapswetgeving van de Sovjet-Unie en de eerste Wet op het staatsburgerschap van de Russische Federatie van In de navolgende paragrafen zal daarom eerst aandacht worden besteed aan deze verschillende wetgeving. Het is het van belang op te merken dat in de Russische taal onderscheid wordt gemaakt tussen de termen граҗданство ( grazhdanstvo = staatsburgerschap) en национальность ( natsional nost = nationaliteit / etniciteit). Met de laatste term wordt, in de Russische context, niet iemands staatsburgerschap bedoeld, maar iemands etnische afkomst. Omwille van de duidelijkheid zullen in dit ambtsbericht daarom alleen de termen staatsburgerschap en etniciteit worden gebruikt en zal de term nationaliteit worden vermeden Grondwet Staatsburgerschap in de Russische Federatie is verankerd in de Grondwet van december Artikelen 6, 26, 27, 59 tot en met 63 en 71 van de Grondwet gaan in op staatsburgerschaps- en etniciteitskwesties. 17 Zie Algemeen Ambtsbericht Azerbeidzjan van juli 2004, p.82, Ibid. 19 Zie ook Ambtsbericht Staatsburgerschap in de voormalige Sovjet-Unie, augustus 2002, p De Grondwet is op 12 december 1993 na referendum door de president aangenomen en in werking getreden op 25 december

12 De Grondwet bepaalt dat het staatsburgerschap voor iedereen dezelfde rechten en plichten inhoudt en dat niemand het staatsburgerschap mag worden ontnomen of het recht mag worden ontnomen van staatsburgerschap te veranderen. 21 In theorie wordt dus geen onderscheid gemaakt naar etniciteit. In de praktijk ligt dit echter ingewikkelder (zie paragraaf 7.2). In de Grondwet is een bepaling opgenomen die vrijheid van vestiging verschaft aan iedereen die legaal binnen de grenzen van de Russische Federatie verblijft. 22 Vestigingskwesties zijn verder uitgewerkt in de federale Wet op de vrije vestiging van 25 juni In theorie heeft iedereen dus recht op het vrijelijk bepalen van woonplaats of (tijdelijk) verblijf. Ook hier is de praktijk echter ingewikkelder. Met de Wet op de vrije vestiging is het in de Sovjet-Unie gehanteerde propiskasysteem 23 officieel afgeschaft. In de praktijk bleef echter daarna de invloed van dit restrictieve registratiesysteem goed merkbaar (in paragraaf 7.1 zal het onderwerp woonplaatsregistratie verder worden uitgediept). Iemand die Russisch staatsburger wil worden kan na toekenning van het staatsburgerschap worden opgeroepen voor militaire dienstplicht. Wanneer iemand op basis van persoonlijke overtuiging of religie geen dienstplicht wenst te vervullen bestaat de mogelijkheid een alternatieve dienstverlening te vervullen. 24 Russische staatsburgers mogen krachtens de Grondwet niet worden gedeporteerd naar het buitenland of aan een andere staat worden uitgeleverd. Ook genieten burgers van de Russische Federatie rechtsbescherming wanneer zij in het buitenland verblijven. 25 Aangaande het meervoudig staatsburgerschap stelt de Grondwet dat dit is toegestaan op basis van de federale wetgeving of op basis van internationale verdragen. Het hebben van een vreemd staatsburgerschap brengt in principe geen verminderde of aangepaste rechten of plichten met zich mee, tenzij dit in de wetgeving is aangegeven. 26 Meervoudig staatsburgerschap wordt in paragraaf 4.5 verder aan de orde gesteld. Tenslotte biedt de Grondwet de ruimte tot het verlenen van politiek asiel aan vreemdelingen en staatlozen, in overeenstemming met universeel erkende 21 Grondwet, artikel Ibid., artikel Het Sovjetsysteem van propiska s hield in dat personen verplicht waren een stempel in het binnenlands paspoort te hebben waarin de vaste woonplaats stond vermeld. 24 Grondwet, artikel Ibid., artikel Ibid., artikel

13 internationaalrechtelijke normen. 27 Hierbij zij opgemerkt dat Rusland een aantal belangrijke verdragen op het terrein van met name staatloosheid niet heeft geratificeerd Staatsburgerschap in de Sovjet-Unie De eerste Wet op het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie dateert uit Hierna volgden nog de wetten van 1930, 1931, 1938, 1978 en laatstelijk In de Sovjet-Unie bestond slechts één staatsburgerschapswet. De afzonderlijke Sovjetrepublieken hadden geen eigen staatsburgerschapswetgeving. De burgers van de Sovjet-Unie beschikten over een binnenlands paspoort van de Sovjet-Unie met daarin een woonplaatsregistratie in de vorm van een stempel of een inlegvel. 29 In het binnenlands paspoort stond eveneens de etniciteit vermeld. 30 Het verkrijgen van het staatsburgerschap bij geboorte vond plaats op basis van ius sanguinis, hetgeen betekent dat een kind het Sovjetstaatsburgerschap verkreeg via de ouders, ongeacht de plaats van geboorte. In de Sovjet-Unie was men zowel Sovjetburger als burger van een afzonderlijke deelrepubliek. Het burgerschap van de deelrepubliek werd bepaald door de vaste woonplaats en wijzigde automatisch bij vestiging in een andere deelrepubliek. 31 Meervoudig staatsburgerschap was in de Sovjet-Unie niet toegestaan. Verlies van het staatsburgerschap was mogelijk in geval van langdurig verblijf in het buitenland en kon alleen per decreet van de Opperste Sovjet. 32 Personen die in de Sovjet-Unie geboren waren en er woonden, kon het staatsburgerschap ontnomen worden. Dit kwam evenwel bijna niet voor en betrof voornamelijk personen die door de Opperste Sovjet als dissident werden aangemerkt. 33 In de USSR Declaration of Human Rights van 1991 werd ten slotte bepaald dat een burger het staatsburgerschap niet kon worden ontnomen en dat deze recht had op het aannemen van een ander staatsburgerschap. Na het uiteenvallen van de 27 Grondwet, artikel 63, lid Het betreft hierbij met name het Europees Verdrag inzake nationaliteit (in werking 1 maart 2000; RF heeft dit verdrag wel ondertekend maar niet geratificeerd) en het Verdrag tot beperking van staatloosheid (30 augustus1961). 29 De zogenaamde propiska. 30 De zogenaamde vijfde regel. 31 Zie ook Ambtsbericht Staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie, p De hoogste wetgevende macht in de Sovjet-Unie (in de Russische Federatie tot 1993). 33 Een bekend voorbeeld hiervan is Nobelprijswinnaar Alexandr Solzjenitsyn die in 1974 werd verbannen. Hij herkreeg het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie in

14 Sovjet-Unie was deze Declaration niet meer van kracht, maar deze bepaling werd opgenomen in de Grondwet van de nieuwe Russische Federatie Staatsburgerschap van de Russische Federatie tot aan mei 2002 Aangezien de eerste Wet op het staatsburgerschap van de Russische Federatie van februari 1992 in het ambtsbericht staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving van augustus 2002 uitvoerig aan bod is gekomen, zal op deze plaats worden volstaan met het vermelden van de belangrijkste punten uit die wet. Belangrijk om te vermelden is dat de wet van 1991 op dit moment door de autoriteiten nog wordt gebruikt bij het vaststellen van staatsburgerschap in de periode dat die wet geldig was (zie ook paragraaf 4.2). 35 De eerste Wet op het staatsburgerschap van de Russische Federatie werd op 28 november 1991 aangenomen, trad op 6 februari 1992 in werking en werd laatstelijk gewijzigd op 18 januari Deze wet is nog in het staartje van het Sovjettijdperk aangenomen door de autoriteiten van de RSFSR. Omdat de Russische Federatie zichzelf zag als een (staatkundige) voortzetting van de Sovjet-Unie, werden voor burgers van de voormalige Sovjet-Unie bepalingen in de wet opgenomen die het verkrijgen van staatsburgerschap van de Russische Federatie eenvoudiger maakte. 36 Zo verkregen alle staatsburgers van de voormalige Sovjet-Unie die een permanente verblijfplaats hadden in de Russische Federatie, van rechtswege het staatsburgerschap op de dag van inwerkingtreding van de wet. Van verkrijging kon worden afgezien door binnen één jaar na die datum de wens hiertoe kenbaar te maken. 37 Een andere categorie ex-sovjetburgers die van rechtswege het staatsburgerschap kregen, was die van personen die op of na 30 december 1922 waren geboren en het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie waren kwijtgeraakt. Deze personen moesten in dat geval wel zijn geboren op Russische grondgebied óf bij geboorte tenminste één ouder hebben met het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie die ook een permanente verblijfplaats had in de Russische Federatie Ambtsbericht Staatsburgerschap voormalige Sovjet-Republieken, augustus 2002, p.71/ Artikel 4 lid 7 van de Staatsburgerschapswet bepaalt dat de huidige wet het recht verleent aan de Russische autoriteiten de voorgaande wetgeving te gebruiken bij het vaststellen van staatsburgerschappen op momenten dat die wetgeving geldig was. 36 Zie ook ambtsbericht Staatsburgerschaps- en vreemdelingenwetgeving in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie, augustus 2002, p Wet op het staatsburgerschap van de Russische Federatie van november 1991, artikel Ibid. 14

15 Met de Wet op het staatsburgerschap van 28 november 1991 werd de mogelijkheid tot verkrijging van het staatsburgerschap via een vereenvoudigde procedure geïntroduceerd. Deze procedure hield in dat registratie voldoende was om het staatsburgerschap te verkrijgen. Met registratie bedoelden de autoriteiten in dit verband permanente woonregistratie 39 in een regio binnen de Russische Federatie. Het verkrijgen van een permanente woonregistratie blijkt in de praktijk echter lang niet altijd even eenvoudig te zijn (zie hiervoor paragraaf 7.1). 40 Vanaf 1 januari 2001 was het niet meer mogelijk gebruik te maken van de vereenvoudigde procedure. De presidentiële Commissie verklaarde toen dat burgers uit de voormalige Sovjet-Unie die alleen een Sovjetpaspoort hadden en voor 1 januari 2001 geen staatsburgerschap hadden verkregen van rechtswege moesten worden beschouwd als staatlozen In de wet van 1991 is de voorwaarde van het hebben van een permanente woonregistratie vastgelegd in artikel 18, lid Op 30 juni 1998 werd door de Presidentiële Commissie inzake Staatsburgerschap zelfs een instructie uitgevaardigd aan het ministerie van Binnenlandse Zaken dat ook tijdelijke registratie voldoende was voor aanvragen van staatsburgerschap van Sovjetburgers en erkende vluchtelingen. Deze instructie is echter niet in de hele Federatie uitgevoerd. Het is onduidelijk in welke delen dit het geval was. 41 Zie ook ambtsbericht staatsburgerschap voormalige Sovjetrepublieken van augustus 2002, p.76 en 77. In november 2003 werd de mogelijkheid tot naturalisatie via een vereenvoudigde procedure per amendement weer opgenomen in de nieuwe Wet op het staatsburgerschap (zie paragraaf ). 15

16 4 Staatsburgerschap van de Russische Federatie onder de huidige Wet op het staatsburgerschap De huidige Staatsburgerschapswet van de Russische Federatie dateert van 31 mei De wet is goedgekeurd door de Doema op 19 april 2002 en door de Federatieraad op 15 mei 2002 en is op 1 juli 2002 in werking getreden. De Staatsburgerschapswet is geamendeerd op 11 november 2003 (in werking getreden op 16 december 2003), 2 november 2004 (in werking getreden op 1 januari 2005), 3 januari 2006 (in werking getreden op 11 januari 2006), 18 juli 2006 (in werking getreden op 27 juli 2006), 1 december 2007 (in werking getreden op 4 december 2007), 4 december 2007 (in werking getreden op 19 december 2007), 1 oktober 2008 (in werking getreden op 3 oktober 2008), 30 december 2008 (in werking getreden op 31 december 2008) en 28 juni 2009 (in werking getreden op 12 juli 2009) Verkrijgen van het staatsburgerschap Volgens de letter van de Staatsburgerschapswet is er een viertal gronden voor verkrijging van het staatsburgerschap van de Russische Federatie: geboorte; 2. naturalisatie; 3. herstel van staatsburgerschap; 4. op basis van een internationaal verdrag van de Russische Federatie. Hieronder zullen deze vier verkrijgingsgronden worden besproken. Onder naturalisatie wordt ook uitgebreid stil gestaan bij naturalisatie via een vereenvoudigde procedure (paragraaf ). Deze procedure heeft een belangrijke rol gespeeld in het verkrijgen van staatsburgerschap voor veel personen uit de voormalige Sovjet-Unie. Omdat in de Staatsburgerschapswet aparte aandacht wordt besteed aan het staatsburgerschap van kinderen zal dit afzonderlijk (paragraaf 4.1.5) worden uitgediept. Het gaat hierbij om wijzigingen in het staatsburgerschap van kinderen die kunnen optreden wanneer het staatsburgerschap van de ouders wijzigt, of in gevallen van adoptie, voogdijschap of onder curatele stelling. In het laatste geval kan het naast kinderen ook gaan om personen die handelingsonbekwaam zijn verklaard. 42 Wet op het staatsburgerschap, intitulé. 43 Ibid., artikel

17 4.1.1 Geboorte Een kind verkrijgt automatisch het Russisch staatsburgerschap wanneer allebei de ouders of de enige ouder het Russisch staatsburgerschap bezitten op de dag van geboorte van het kind. Dit is onafhankelijk van de geboorteplaats van het kind. Ook wanneer één van de ouders van het kind het Russische staatsburgerschap bezit op de dag van geboorte van het kind en de andere ouder staatloos is of een onbekende verblijfplaats heeft verkrijgt het kind van rechtswege het Russische staatsburgerschap. Ook hierbij geldt dat dit onafhankelijk is van de geboorteplaats van het kind. 44 Wanneer één van de ouders van het kind het Russische staatsburgerschap bezit en de andere ouder een buitenlands staatsburger is, verkrijgt het kind het Russische staatsburgerschap op voorwaarde dat het kind op het grondgebied van de Russische Federatie is geboren. Wanneer het kind niet in Rusland is geboren en de situatie doet zich voor dat het kind staatloos kan worden, verkrijgt het kind ook het Russisch staatsburgerschap. 45 Indien beide ouders of de enige ouder van het kind buitenlandse staatsburgers of staatlozen zijn, kan het kind het Russische staatsburgerschap verkrijgen. De ouders moeten dan wel op Russisch grondgebied verblijven en het kind moet op Russisch grondgebied zijn geboren. Bovendien mogen de staten van wie zijn ouders staatsburger zijn (of zijn enige ouder staatsburger is) het kind het staatsburgerschap dan niet toekennen. 46 Een kind dat verblijft op het grondgebied van de Russische Federatie en van wie de ouders onbekend zijn, krijgt het Russische staatsburgerschap wanneer de ouders niet binnen zes maanden na vondst van het kind verschijnen. 47 Het verkrijgen van het staatsburgerschap door geboorte geschiedt dus in principe op basis van afstamming (ius sanguinis). 48 Maar ook het geboortegrond beginsel (ius soli) speelt een rol binnen de huidige staatsburgerschapswetgeving. 49 De onderliggende gedachte bij de ius soli bepalingen is dat kinderen tegen staatloosheid beschermd dienen te worden. 44 Wet op het Staatsburgerschap. artikel 12, lid 1a en 1b. 45 Ibid., lid 1c. 46 Ibid., lid l d. 47 Ibid., artikel 12, lid Ibid., artikel 12 lid 1a, 1b, 1c eerste deel. 49 Ibid.,artikel 12 lid c tweede deel, lid d en artikel 12 lid 2. 17

18 4.1.2 Naturalisatie Naturalisatie via de normale procedure 50 Buitenlandse staatsburgers en staatloze personen van achttien jaar en ouder die handelingsbekwaam zijn, kunnen een verzoek indienen voor naturalisatie tot Russisch staatsburger. De voorwaarde die hierbij gesteld wordt is dat de aanvrager vijf jaar ononderbroken 51 op het grondgebied van de Russische Federatie moet hebben verbleven, vanaf de dag dat hij een verblijfsvergunning heeft ontvangen tot de dag dat hij zijn aanvraag tot naturalisatie heeft ingediend. 52 Hiervan kan worden afgeweken (de verplichte duur van vijf jaar wordt dan verkort tot één jaar) wanneer de persoon in kwestie bijzondere prestaties heeft geleverd op het gebied van wetenschap, techniek en cultuur, wanneer de persoon in kwestie een beroep of status heeft die van grote waarde is voor de Russische Federatie of door de Russische autoriteiten is erkend als vluchteling. 53 Personen die een verzoek tot naturalisatie indienen moeten daarnaast de Grondwet en wetten van de Russische Federatie eerbiedigen en wettelijk toegestane inkomstenbronnen hebben. Zij moeten afstand doen van het oude staatsburgerschap door een verzoek daartoe in te dienen bij een consulaire vertegenwoordiging in die staat. Hier wordt een uitzondering op gemaakt wanneer dit is bepaald in internationale verdragen van de Russische Federatie of wanneer de persoon geen afstand van het oude staatsburgerschap kan doen buiten zijn schuld. Een persoon die een verzoek tot naturalisatie indient moet de Russische taal beheersen. 54 Staatsburgers van voormalige Sovjetrepublieken die ten minste drie jaar in Russische militaire dienst hebben gezeten, hebben recht op staatsburgerschap zonder dat ze vijf jaar op het grondgebied hebben moeten verblijven. Ook hoeven zij geen verblijfsvergunning te kunnen tonen Wet op het Staatsburgerschap, artikel Wanneer iemand niet langer dan drie maanden binnen één jaar de Russische Federatie verlaat wordt dit als ononderbroken beschouwd. 52 Wet op het staatsburgerschap, artikel 13 lid Ibid., lid Ibid., artikel 13 lid Ibid., lid 4. 18

19 Naturalisatie via een vereenvoudigde procedure 56 De vereenvoudigde procedure voor het aanvragen van het staatsburgerschap van de Russische Federatie, is per amendement van 11 november 2003 in de huidige Staatsburgerschapswet opgenomen. 57 Om in aanmerking te komen voor deze procedure moet de aanvrager allereerst verplicht een tijdelijke verblijfsvergunning aanvragen. De volgende categorieën personen kunnen staatsburgerschap verkrijgen via een vereenvoudigde procedure, dat wil zeggen, zonder inachtneming van de voorwaarde uit artikel 13, lid 1a (periode van ononderbroken verblijf van vijf jaar op het grondgebied van de Russische Federatie, voorafgaand aan de aanvraag): 1. personen die minstens één ouder hebben, die in het bezit is van het Russisch staatsburgerschap en die op het grondgebied van de Russische Federatie verblijft; Personen die staatsburger zijn geweest van de Sovjet-Unie, verblijf hadden en hebben in staten die deel uitmaakten van de Sovjet-Unie, geen staatsburgerschap van die staten hebben verkregen en daardoor staatloos zijn geworden; Personen die middelbaar of hoger beroepsonderwijs hebben genoten in de Russische Federatie na 1 juli 2002 (datum inwerkingtreden staatsburgerschapswet) en het staatsburgerschap van één van de staten van de voormalige Sovjet-Unie bezitten; buitenlandse staatsburgers en staatlozen die op Russisch grondgebied verblijven en op het grondgebied van de RSFSR zijn geboren en het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie bezaten; buitenlandse staatsburgers en staatlozen die op Russisch grondgebied verblijven en ten minste drie jaar met een staatsburger van de Russische Federatie zijn getrouwd; buitenlandse staatsburgers en staatlozen die op Russisch grondgebied verblijven en arbeidsongeschikt zijn en een handelingsbekwame zoon of dochter hebben van achttien jaar of ouder, die het staatsburgerschap van de Russische Federatie bezit De vereenvoudigde procedure wordt in artikel 14 van de Staatsburgerschapswet omschreven. 57 Federale wet 151-FZ van 11 november 2003, in werking getreden op 16 december Wet op het Staatsburgerschap, artikel 14 lid 1 a. 59 Ibid., lid 1 b. 60 Ibid., lid 1 c. 61 Ibid., lid 2a. 62 Ibid., lid 2b. 63 Ibid., lid 2c. 19

20 Arbeidsongeschikte buitenlandse staatsburgers en staatlozen, die uit staten, die deel uitmaakten van de Sovjet-Unie, naar de Russische Federatie zijn gekomen, en die op 1 juli 2002 op hun verblijfplaats zijn geregistreerd, kunnen het staatsburgerschap van de Russische Federatie aanvragen via een vereenvoudigde procedure, dat wil zeggen, zonder inachtneming van de voorwaarde uit artikel 13, lid 1a en zonder het aantonen van een permanente verblijfsvergunning. 64 Veteranen van de Tweede Wereldoorlog, die hun verblijf in de Russische Federatie hebben en die vroeger het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie bezaten, kunnen het staatsburgerschap van de Russische Federatie verkrijgen via een vereenvoudigde procedure, waarbij als enige voorwaarde geldt dat ze de Grondwet en de wetgeving van de Russische Federatie eerbiedigen (artikel 13, lid 1b). 65 Aan een kind dat (of handelingsonbekwame persoon die) buitenlandse staatsburger of staatloos is, wordt het staatsburgerschap verleend via een vereenvoudigde procedure, zonder inachtneming alle bepalingen uit de normale naturalisatieprocedure (artikel 13, lid 1), indien: 1. het kind één ouder heeft die het Russsische staatsburgerschap bezit op aanvraag van deze ouder en met toestemming van de andere ouder. Deze toestemming is niet nodig wanneer het kind zijn verblijf in de Russische Federatie heeft; 2. de enige ouder van het kind Russisch staatsburger is- op aanvraag van die ouder; 3. het kind (of de handelingsonbekwame) onder voogdij of curatele is gesteld op aanvraag van de voogd of curator die Russisch staatsburger is. 66 Voor buitenlandse staatsburgers en staatlozen, die het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie bezaten, die uit staten die deel uitmaakten van de Sovjet-Unie naar de Russische Federatie zijn gekomen en die op 1 juli 2002 in hun verblijfplaats zijn geregistreerd of een vergunning tot tijdelijk of permanent verblijf bezaten, is de mogelijkheid tot naturalisatie via een vereenvoudigde procedure niet meer mogelijk, als zij niet vòòr 1 juli 2009 hun wens hiertoe hebben kenbaar gemaakt. 67 Dit is met een amendement van 30 december 2008 in de Staatsburgerschapswet opgenomen. 68 Vòòr die datum kon dit nog wel, waarbij niet hoefde te worden voldaan aan de voorwaarden tot vijf jaar ononderbroken verblijf op Russisch grondgebied, het hebben van een legale bron van inkomsten en het beheersen van de Russische taal (artikel 13, lid 1a, c en e). 64 Wet op het Staatsburgerschap, artikel 14 lid Ibid., lid Ibid., lid Ibid., lid Federale wet 302-FZ van 30 december 2008, in werking getreden op 31 december

21 4.1.3 Herstel van het staatsburgerschap Buitenlandse staatsburgers en staatlozen die al eerder in het bezit waren van het Russische staatsburgerschap kunnen een verzoek indienen tot herstel van het staatsburgerschap. In dergelijke voorkomende gevallen zal het verplichte verblijf op Russisch grondgebied voorafgaand aan de aanvraag worden teruggebracht van vijf jaar tot drie jaar. Voorwaarde hierbij is dat betrokkene een legale bron van inkomsten heeft, kennis heeft van de Russische taal, afstand doet van een ander staatsburgerschap en de Russische wetten naleeft. 69 Artikel 44, lid 1, van de Staatsburgerschapswet van 2002 stipuleert dat (onder meer) artikel 20 van de Staatsburgerschapswet van 1991 nog steeds rechtsgeldig is. In dit artikel is de bepaling opgenomen dat van voormalige staatsburgers van de RSFSR, van wie het staatsburgerschap werd ontnomen, of die het hebben verloren zonder vrije wilsuiting, het staatsburgerschap van de Russische Federatie als hersteld wordt beschouwd. 70 Staatloze personen en buitenlanders die zijn geboren in de RSFSR en het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie bezaten, die zijn vertrokken uit de RSFSR en teruggekeerd naar de Russische Federatie, komen niet voor herstel in aanmerking. Zij kunnen krachtens de huidige staatsburgerschapswet het staatsburgerschap aanvragen via een vereenvoudigde procedure Staatsburgerschap op basis van internationale verdragen De Russische Federatie heeft met een aantal landen bilaterale en multilaterale verdragen gesloten op basis waarvan burgers uit die betreffende staten het Russische staatsburgerschap kunnen verkrijgen via een versimpelde procedure. Momenteel heeft de Russische Federatie een bilateraal verdrag met Kirgizië. 72 Op 20 januari 1995 heeft de Russische Federatie een verdrag gesloten met Kazachstan. 73 Dit verdrag zou inmiddels unilateraal door Kazachstan zijn opgezegd. De exacte status van dit verdrag is dezerzijds niet bekend. 69 Wet op het Staatsburgerschap, artikel Wet op het Staatsburgerschap van 28 november 1991, artikel 20, lid Wet op het Staatsburgerschap, artikel 14 lid 2a. 72 Treaty on facilitated acquiring of citizenship between the Russian Federation and the Republic of Kyrgyzstan (1996). 73 On legal status of citizens of the Republic of Kazakhstan permanently living on the territory of The Russian Federation and citizens of The Russian Federation permanently living on the territory of The Republic of Kazakhstan / On simplified way of citizenship acquisition by citizens of The Republic of Kazakhstan arriving for permanent residence in The Russian Federation and citizens of The Russian Federation arriving for permanent residence in The Republic of Kazakhstan (20 januari 1995, in werking getreden op 17 augustus 1997, website ministerie van Defensie Kazachstan 21

22 Rusland heeft een multilateraal verdrag met Kazachstan, Kirgizië en Wit- Rusland. 74 Personen uit deze staten hebben de mogelijkheid het Russische staatsburgerschap aan te vragen mits ze staatsburger waren van de RSFSR, zijn geboren op het grondgebied van de RSFSR, woonachtig waren op het grondgebied van de RSFSR voor december 1991 (staatkundig einde van de Sovjet-Unie) of naaste familie hebben die Russisch staatsburger zijn en een permanente verblijfsvergunning hebben in de Russische Federatie. In geval van verandering van de staatsgrens van de Russische Federatie hebben personen die in dat bewuste grensgebied woonachtig zijn het recht tot keuze van het staatsburgerschap overeenkomstig het betreffende internationale verdrag van de Russische Federatie. De aanvraag dient plaats te vinden binnen de termijnen van dat verdrag Staatsburgerschap van kinderen In de Staatburgerschapswet wordt aparte aandacht besteed aan het staatsburgerschap van kinderen 76 (artikel 9 en artikelen 24 tot en met 27). Daarom zal hieronder het staatsburgerschap van kinderen, anders dan verkregen door geboorte, worden besproken. Hierbij gaat het specifiek om de veranderingen die kunnen optreden bij wijzigingen in het staatsburgerschap van de ouders, door adoptie of door voogdij of onder curatelestelling. In het laatste geval kan het naast kinderen ook personen betreffen die handelingsonbekwaam zijn verklaard. Staatsburgerschap van kinderen bij verkrijging of beëindiging van het staatsburgerschap van de ouders Het staatsburgerschap van een kind 77 wijzigt in de regel met dat van beide ouders of de enige ouder mee. Wanneer beide ouders Russisch staatsburger worden verkrijgt het kind daarmee dus automatisch ook het Russisch staatsburgerschap. 78 Evenzo wordt het Russisch staatsburgerschap van een kind beëindigd wanneer dat 74 Multilateral Treaty on citizenship (1999). 75 Wet op het Staatsburgerschap, artikel In de Russische Staatsburgerschapswet gedefinieerd als personen jonger dan 18 jaar. Kinderen in de leeftijd tussen veertien en achttien jaar moet om toestemming gevraagd worden over belissingen die worden genomen aangaande hun staatsburgerschap. Het staatsburgerschap van kinderen wordt met name uitgewerkt in hoofdstuk 5 van de Staatsburgerschapswet. 77 Ook hier: personen tot achttien jaar. Kinderen tussen de veertien en achttien jaar moet om toestemming gevraagd worden aangaande beslissingen over hun staatsburgerschap. 78 Wet op het Staatsburgerschap, artikel 24, lid 1. 22

23 van de ouders of de ouder wordt beëindigd. Hierbij geldt wel dat het kind daardoor niet staatloos mag worden. 79 Het staatsburgerschap van een kind is niet gekoppeld aan dat van de ouders wanneer beide ouders uit hun ouderlijk gezag zijn ontheven. Bij verlies van het Russische staatsburgerschap van de ouders blijft het kind in dat geval dus Russisch staatsburger wanneer het dit al was. Bij verandering van het staatsburgerschap van een kind is hierbij ook geen toestemming van de ouders benodigd. 80 Een kind kan gelijktijdig met de aanvraag van één van de ouders het Russisch staatsburgerschap verkrijgen. Het kind moet dan wel in Rusland verblijven. Wanneer een kind niet op Russisch grondgebied verblijft, kan het op aanvraag van de beide ouders staatsburger van de Russische Federatie worden. 81 Kinderen kunnen het Russische staatsburgerschap verkrijgen samen met de aanvraag van een ouder met een vreemd staatsburgerschap, wanneer de andere ouder staatloos is. Wanneer de staatloze ouder Russisch staatsburgerschap aanvraagt en de andere ouder een vreemd staatsburgerschap bezit kan het kind alleen op verzoek van beide ouders Russisch staatsburger worden. 82 Het kind behoudt het Russisch staatsburgerschap in geval van beëindiging van het staatsburgerschap van één van beide ouders als de andere ouder Russisch staatsburger blijft. Het Russisch staatsburgerschap van het kind kan in een dergelijk geval worden ontbonden samen met dat van de ene ouder indien de ouder met het Russisch staatsburgerschap schriftelijk toestemming verleent. De voorwaarde hierbij is wederom dat het kind daardoor niet staatloos mag worden. 83 Adoptie Wanneer een kind met een Russisch staatsburgerschap wordt geadopteerd door adoptieouders met een buitenlands staatsburgerschap behoudt het kind in principe het Russische staatsburgerschap. Alleen wanneer actief een verzoek wordt ingediend door de adoptieouders tot beëindiging van het Russisch staatsburgerschap van het kind komt hier verandering in. De voorwaarde die hierbij wordt gesteld is dat het kind hierdoor niet staatloos mag worden Wet op het Staatsburgerschap, artikel 24, lid Ibid., artikel Ibid., artikel 25 lid 1 en Ibid., lid 3 en Ibid., lid Ibid., artikel 26 lid 1. 23

24 Een kind verkrijgt het Russische staatsburgerschap wanneer het wordt geadopteerd door een staatsburger van de Russische Federatie, wanneer het wordt geadopteerd door echtelieden die beide Russisch staatsburger zijn en wanneer het wordt geadopteerd door echtgenoten van wie één Russisch staatsburger is en de ander staatloos. In het laatste geval verkrijgt het kind het staatsburgerschap op aanvraag van de Russische adoptieouder. De op dat moment geldende woonplaats van het kind doet hierbij niet ter zake. 85 Wanneer een kind wordt geadopteerd door adoptieouders van wie één Russisch staatsburger is en de ander een buitenlands staatsburgerschap bezit kan het kind Russisch staatsburger worden op aanvraag van beide adoptieouders. Dit kan door middel van een aanvraag via een vereenvoudigde procedure (zie hiervoor paragraaf ) De woonplaats van het kind doet in dit verband niet ter zake. Wanneer niet binnen de termijn van één jaar na de adoptie het staatsburgerschap wordt aangevraagd door beide adoptieouders, verkrijgt het kind het Russisch staatsburgerschap met terugwerkende kracht tot de dag waarop het is geadopteerd. De voorwaarde die hierbij geldt is dat het hele gezin verblijft op Russisch grondgebied. 86 Voogdijschap In de regel geldt dat kinderen (en ook personen die handelingsonbekwaam zijn verklaard) die onder voogdijschap staan van een Russisch staatsburger via een vereenvoudigde procedure het staatsburgerschap kunnen verkrijgen op aanvraag van de voogd. Dit geldt eveneens wanneer een kind (of de handelingsonbekwaam verklaarde persoon) volledig wordt verzorgd door de staat in een instituut. Het hoofd van het instituut verzorgt in een dergelijk geval de aanvraag. Wanneer een voogd zelf een aanvraag indient ter verkrijging van het Russisch staatsburgerschap kan het kind via dezelfde aanvraag het staatsburgerschap verkrijgen. Wanneer een kind (of de handelingsonbekwaam verklaarde persoon) in het bezit is van het Russisch staatsburgerschap en onder voogdij valt van iemand met een buitenlands staatsburgerschap behoudt het kind het Russische staatsburgerschap Staatloosheid onder kinderen Staatloosheid onder kinderen komt in de praktijk nog voor, ondanks dat uit de Staatsburgerschapswet valt op te maken dat kinderen van staatloze ouders, mits 85 Wet op het Staatsburgerschap, artikel 26 lid Ibid., lid 3 en Ibid., artikel

25 geboren op het grondgebied van de Russische Federatie en van wie de ouders hun verblijf hebben in de Russische Federatie, van rechtswege het staatsburgerschap verkrijgen. 88 De facto kan staatloosheid onder kinderen van staatloze ouders voorkomen doordat bijvoorbeeld de geboorte niet wordt geregistreerd door onwetendheid aangaande procedures bij de ouders. Kinderen kunnen wel naar school, onafhankelijk van staatsburgerschap. De situatie kan zich voordoen dat pas na bijvoorbeeld het afronden van een universitaire opleiding staatloosheid een concreet probleem vormt, omdat een ongeregistreerde staatloze officieel geen baan kan krijgen. Geregistreerde staatlozen kunnen, krachtens de Wet op de juridische status van vreemdelingen van 2002, legaal arbeid verrichten. 89 In sommige delen van Rusland, met name in het zuiden, komt het voor dat kinderen geen staatsburgerschap kunnen verkrijgen vanwege een discriminatoire houding van lokale autoriteiten. In de Krasnodar regio bijvoorbeeld, weigeren de plaatselijke en regionale autoriteiten met name Mezkhetische Turken als staatsburger te erkennen. De aanvragen voor woonplaatsregistraties van deze mensen, worden vaak door de lokale registratiekantoren afgewezen. Geboorte- en huwelijkscertificaten worden niet aangevraagd en/of verstrekt. Hun kinderen worden daardoor de facto staatloos geboren (zie ook paragraaf 7.2). 4.2 Overgangsrecht De huidige Wet op het staatsburgerschap is in de plaats gekomen van de voorgaande wet van 1991 en oude Sovjetwetten op dit gebied. De oude wetgeving is in veel gevallen evenwel bepalend voor het al dan niet hebben van staatsburgerschap van vóór de inwerkingtreding van de huidige wet. Hiermee is de oude wetgeving eveneens bepalend voor de erkenning van een bestaand staatsburgerschap onder de nieuwe wetgeving. In alle staatsburgerschapsgevallen vanaf 1 juli 2002 (de datum van inwerkingtreding van de nieuwe wet) is echter uitsluitend de nieuwe wet van toepassing. 90 De Wet op het staatsburgerschap van 28 november 1991 voorzag in een aantal bepalingen waardoor burgers van de Sovjet-Unie het staatsburgerschap van de Russische Federatie konden verkrijgen. Op basis van deze wet, die op 6 februari 1992 van kracht werd, werden de volgende personen van rechtswege beschouwd als staatsburger van de Russische Federatie: Wet op het Staatsburgerschap, artikel 12, lid 1d. 89 Wet op de Rechtspositie van vreemdelingen, in werking getreden op 25 juli 2002, artikel De Federale Migratiedienst stelt dat de huidige wet de autoriteiten in staat stelt alle voorgaande wetgeving te gebruiken. Zie ook artikel 4 lid 7 van de Wet op het Staatsburgerschap. 91 Wet op het Staatsburgerschap van 1991, artikel