Gezond leven aan boord van een (vissers)schip

Transcriptie

1 Auteur Pieter Leen Bos Laatst gewijzigd 02 June 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Introductie Taak en doelstelling Werk(wijs) Bronnen en initiatieven Eetmeter Eetwijzer Test Docenten informatie Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Introductie In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor een gezondere levensstijl. Deze trend lijkt zich ook aan boord voort te zetten, maar zoals de gezonde levensstijl thuis wordt opgepakt zo is deze aan boord niet altijd mogelijk. Niet op elk schip is er ruimte om sportfaciliteiten te installeren of bestaat er gelegenheid tot sporten. Wat wel tot de mogelijkheden behoort is het eten van gezonde voeding. Enerzijds is gezonde voeding zinvol voor de eigen gezondheid. Anderzijds is het nodig te beseffen dat vooral de onregelmatige tijden waarop gewerkt wordt aan boord ertoe leiden dat er meer en vaak ook anders wordt gegeten dan thuis. Deze Wiki is gemaakt om zowel inzicht te geven in de wijze waarop, denk aan de drie hoofdmaaltijden per dag, en wat er dan gegeten kan worden aan boord. Het is vooral bedoeld als ontdekkingstoch voor de deelnemer zelf. Zo is het natuurlijk heel zinvol om achtergrond informatie door te lezen, maar het is nog zinvoller om eens te testen hoe uw eetpatroon er op dit moment uitziet. Wanneer u dat namelijk zelf uitzoekt is de kans groter dat u ook aan de slag zult gaan wanneer blijkt dat deze aanpassingen nodig heeft. Via deze Wiki kunt u daarin wellicht de eerste stap zetten. Pagina 2

4 Taak en doelstelling Het doel van deze Wiki is om het bewustzijn van de lezer te vergroten als het gaat om het volgen van een gezond eetpatroon, ook in de situaties aan boord. Zie deze Wiki als het maken van een reis, daarbij heeft u het kompas nodig om de juiste koers te houden. De volgende doelen komen aan bod: Effecten van ploegendienst op het menselijk lichaam; dit onderwerp staat onder bronnen Het belang van de drie hoofdmaaltijden; dit onderwerp staat eveneens onder bronnen Waaraan dient gezonde voeding te voldoen; deze staat onder de de eetwijze Hoe ziet uw eetptroon eruit; dit onderwerp kunt u vinden onder test Pagina 3

5 Werk(wijs) Het is natuurlijk belangrijk om werk te hebben, maar het is van even groot belang om werk te doen waarin u plezier beleefd. Het werken aan boord is niet altijd voor iedereen even plezierig. Soms werkt het weer niet mee en soms valt de omzet tegen. Op weer een ander moment gaat het materiaal stuk en vaak heerst het gevoel dat alles vooral snel gedaan moet worden. Er is nauwelijks tijd om eens een gesprek aan te gaan of om wat meer tijd uit te trekken om gezamelijk te eten. Altijd is er wel wat wat maakt dat het net anders loopt. Beoordeel zelf of u hierin verandering zou willen brengen. Om u op weg te helpen kunt u gebruikmaken van deze test. Uw gezondheid is een van de belangrijkste zaken die u heeft. Veel kunt u niet beinvloeden maar wel of u beweegt en hoe u beweegt. Wat u eet, hoeveel u eet en hoe u eet. Het drukmaken om zaken die niet of nauwelijks beinvloedbaar zijn vreet energie terwijl de zaken die wel beinvloedbaar zijn veelal minder aandacht krijgen. Onder andere uw voeding is door u te beinvloeden. Hiervoor heeft u enige kennis nodig van de schijf van vijf. Deze is terug te vinden binnen deze Wiki en via een kort video fragment wordt uitleg gegeven over de inhoud daarvan. Wanneer u behoefte heeft om bepaalde zaken eens nader te onderzoekken dan kan dit ook op deze Wiki door op bronnen te klikken. Pagina 4

6 Bronnen en initiatieven Naar schatting 20% van onze beroepsbevolking werkt ook buiten kantooruren. Toch is ons lichaam ingericht om een dag- en een nachtritme te hebben en nachtwerk en andere vormen van ploegendienst druist in tegen ons interne klokwerk (Horst, 2008). Ploegendienst kan op korte termijn leiden tot slapeloosheid, ernstige vermoeidheid en concentratieverlies (Klaas Notenbomer, 2009). Dit wordt volgens sommige onderzoekers zichtbaar in de relatief vele verkeersongevallen en arbeidsongevallen in de vroege ochtend. Op de langere termijn kunnen de gevolgen echter groter zijn. Denk hierbij aan hart- & vaatziekten en kanker. Onderzoek werk- en rusttijden Waargenomen lichamelijke gevolgen (Klaas Notenbomer, 2009) Lange termijn Korte termijn Middellange termijn Afname waakzaamheid Chronische vermoeidheid Hart- en vaatziekten Vermoeidheid Sociale problemen Borstkanker Onverschilligheid Psychische klachten Baarmoederhalskanker Verhoogde kans op ongevallen Verminderde weerstand Maagdarmstoornissen Chronische slaapstoornissen Onderzoek hoeveel werken is gezond? Er zijn veel initiatieven die te maken hebben met gezond leven en/of gezonde voeding. Daarbij is het voor de consument niet altijd duidelijk wat de motieven zijn van de makers. Is het zuiver uit informatieve overweging of gaan er ook commerciële motieven achter schuil? Op internet, maar ook in de boekenwinkel en de bladen, zijn allerlei voorbeelden zichtbaar. Deze Wiki wil vooral het belang van gezonde voeding in relatie tot de arbeid benadrukken. Het is aan u om informatie in te winnen. Daarmee geeft u al aan dat er een zekere mate van eigen initiatief is en dat is mooi meegenomen. Pagina 5

7 Uw eigen motivatie om gezond te leven is doorslaggevend, maar het zou natuurlijk mooi zijn wanneer u dit samen met de personen kunt doen met wie u dagelijks omgaat. Hart- en vaatziekten Aantal maaltijden per dag Met gezondheidscheck Pagina 6

8 Kort filmpje Pagina 7

9 Eetmeter Ik weet heel goed wat ik eet, tenminste, dat denk ik! Het invullen van de eetmeter geeft inzicht in het eetpatroon en laat daarmee weinig ruimte voor verrassingen. Dit dagboekje laat u, nadat u deze heeft ingevuld, zien wat u dagelijks eet en drinkt. Op die manier ziet u of u voldoende voedingsstoffen en energie krijgt. Tegelijk ziet u wat u allemaal eet en drink en wordt u zich dat wellicht ook meer bewust. Neem even de tijd voor uw eigen gezondheid en durf het aan om deze test te doen. Meten is weten! Eetmeter Zuiveltest Pagina 8

10 Eetwijzer Met de eetwijzer kunt bepalen wat gezonde voeding is. Door op onderstaande schijf van vijf te klikken komt u op de site terecht die u hierover het nodige verteld. Gezond eten bestaat niet alleen uit gezonde voeding, maar ook uit de manier hoe u eet. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het nodig is om de tijd te nemen voor de maaltijd. En juist aan boord is dat niet altijd het geval, maar naast dat het van belang is voor de vertering en de verzadiging is het ook van belang voor de sociale contacten met de collega's! Het voedingscentrum verteld en laat zien Pagina 9

11 Test Bij initiatieven heeft u al een test kunnen maken die ging over uw gezondheid. Via onderstaande link kunt u een test doen m.b.t. uw eetgedrag. Het eerlijk invullen maakt dat u ook de feedback krijgt die u heeft verdiend, misschien doet u het helemaal zo gek nog niet. Eettest om zelf in te vullen Pagina 10

12 Docenten informatie Deze Wiki kan worden gebruikt binnen bijvoorbeeld de lessen Gezondheidzorg aan boord, maar kan ook door de individuele zeevarende worden doorlopen. De testen die binnen de Wiki zijn opgenomen zouden goed als studieopdracht kunnen dienen. Tenslotte bestaat ook nog de mogelijkheid om dit onderwerp geheel of gedeeltelijk binnen een stageopdracht te verwerken. Ik wens de gebruikers veel plezier en ontvang graag eventuele feedback. Titel Gezonde voeding aan boord Onderwerp Voeding en eetpatroon Schooltype Mbo Bestemd voor Leerlingen nautisch en zeevarenden Vakgebied(en) Verzorging en biologie Uitvoering door Leerlingen/deelnemers van een klas of groep Tijdsinvestering gebruiker Totaal twee lessen (2 tot 3 uur) Opbrengst Meer kennis en inzicht in voeding en invloed van werk hierop Te gebruiken materialen Toegang tot internet Feedback kn.nu/sjxbi Om na te gaan of deze Wiki voldoet aan de doelstelling zou ik graag feedback ontvangen. Via deze pagina kunt u dat doen. Logische opbouw Deze Wiki is logisch opgebouwd. Mee eens, neutraal, niet mee eens. Onderwerpen De onderwerpen waren nuttig. Pagina 11

13 Mee eens, neutraal, niet mee eens. Tekst De tekst is duidelijk en kent voldoende diepgang voor de doelgroep. Mee eens, neutraal, niet mee eens. Doel van de Wiki Het doel van deze Wiki is duidelijk en haalbaar. Mee eens, neutraal, niet mee eens. Testen uitvoeren Het uitvoeren van de verschillende testen was nuttig en droeg bij aan het onderwerp. Mee eens, neutraal, niet mee eens. Vrije feedback Wilt u nog aanvullende feedback kwijt? Pagina 12

14 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Pieter Leen Bos Laatst gewijzigd 02 June 2016 om 11:27 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding; MBO, Niveau 3: Vakopleiding; Volwasseneneducatie, Niveau 4; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Volwasseneneducatie, Niveau 3; Volwasseneneducatie, Niveau 2; Leerinhoud en Loopbaan; Loopbaansturing; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 30 minuten Trefwoorden drie hoofdmaaltijden, hart en vaatziekten, onregelmatige arbeid, ploegendiensten, scheepvaart, visserij, voeding Pagina 13