Invoering van service oriented architecture. voor landelijke informatievoorziening in de zorg

Transcriptie

1 Invoering van service oriented architecture voor landelijke informatievoorziening in de zorg Nictiz, Nationaal ICT instituut in de zorg Albert Vlug, manager van de architectuur Computable, maart 2008

2 Presentatie in 3 thema s Een interpretatie van SOA (theorie) 1. Wat is architectuur? 2. Wat zijn services? Een landelijk EP (voorbeeld) 3. de architectuur van een landelijk EP 4. de services van een landelijk EP Invoering van een landelijke SOA infrastructuur (praktijk) 5. bestaande applicaties aan snelle servicebus 6. organisatie kennisdeling met leveranciers slide 2/30

3 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Rode draad van droom naar daad slide 3/30

4 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Rode draad van droom naar daad (na)bouwen vereist geen architectuur; innovatie wel consistentie bij verwerkelijking: visie realisatie toepassing leidraad bij detaillering: droom architectuur ontwerp invoering beheer slide 4/30

5 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Stelt perk en paal op een bepaalde schaal wijk straat gebouw slide 5/30

6 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Stelt perk en paal op een bepaalde schaal een plaatselijke onderneming (local enterprise) onderneming met diverse vestigingen (intra-enterprise en inter-enterprise) samenwerking van verschillende ondernemingen (cross-enterprise) slide 6/30

7 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Hulpmiddel om op diverse invalshoeken tegelijk succes te boeken e opdrachtgever e constructeur e bewoners slide 7/30

8 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? Hulpmiddel om op diverse invalshoeken tegelijk succes te boeken Bedrijfsproces: de droom met WAT (bedrijfsarchitectuur) Informatievoorziening: van WAT naar HOE (informatie-architectuur) Technische specificaties en programma van eisen: het HOE in detail (technische architectuur) slide 8/30

9 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? droomtijd Visie Architectuur Bedrijfsarchitectuur Ontwerp Informatiesysteem architectuur Technologie architectuur Invoering Beheer slide 9/30

10 Service oriented architecture 1. wat is architectuur? (samenvattend) Rode draad van droom naar daad Stelt perk en paal op een bepaalde schaal Hulpmiddel om tegelijk succes te boeken op diverse invalshoeken slide 10/30

11 Service oriented architecture 2. wat zijn services? iensten in opdracht van iemand ten behoeve van een doel/proces op basis van gegevens Op één of meerdere nivo s: voor eindgebruikers: organisatieoverstijgend of binnen een organisatie voor systemen: compositie van applicaties of middleware voor interoperabiliteit slide 11/30

12 Service oriented architecture 2. wat zijn services? Bedrijfsproces Planning - systeem Patiënt volgsysteem start eind Gebruikers Interface Bedrijfs Logica Gegevens Infrastructuur Registratiesysteem Bloedmonsters Vaccinatie OK Planning Medicatie Facturering Voorbeeld binnen een ziekenhuis, tussen afdelingen slide 12/30

13 Service oriented architecture 2. wat zijn services? Webportaal: integratie op eindgebruikers nivo Registratiesysteem Bloedmonsters Vaccinatie OK Planning Medicatie Facturering slide 13/30

14 Service oriented architecture 2. wat zijn services? Webservices: SOA met interoperabiliteit op systeem nivo Registratiesysteem Bloedmonsters Z OK Planning Medicatie Facturering slide 14/30

15 Service oriented architecture 2. wat zijn services? Business Component Business Component Business Component Enterprise Service Bus (Shared Messaging) Business Component Business Component Business Component slide 15/30

16 Een landelijk EP 3. architectuur: de droom 1. Voorkomen van onnodige verdubbeling van bv. lab-aanvragen door het koppelen van bronsystemen. 2. Terugbrengen van vermijdbare fouten door informatie beschikbaar te stellen op elk moment en op elke plaats. 3. elen van relevante informatie met een adequaat niveau van betrouwbaarheid en veiligheid. 4. Sluiten van de vertrouwenscirkel door patiënten inzage te geven in wat er over hen wordt uitgewisseld. slide 16/30

17 Een landelijk EP 3. architectuur: het wat 1. ossiervoerende zorgaanbieder is verantwoordelijk: bestaande lokale EPs blijven gegevensbron. Het landelijk EP verzamelt gegevens van een patiënt. 2. Innovatie in het zorgproces door de informatievoorziening te continueren: nieuwe services beschikbaar maken voor zorgverleners op de plek en het moment van de behandeling. 3. Landelijk EP is een programma met toepassingen. Per zorgtoepassing wordt het proces en de relevante gegevensset bepaald en uitsluitend beschikbaar gesteld aan zorgverleners die daartoe bevoegd zijn. 4. Nieuwe services worden beschikbaar gesteld aan de patiënt om de uitwisseling van medische gegevens te controleren en in te zien. slide 17/30

18 Een landelijk EP 3. architectuur: het ontwerp 1. Zorgverleners verlenen individueel of gezamenlijk zorg. (persoon-dimensie) 2. Gezamenlijk zorg verlenen kan binnen een zorginstelling, maar ook tussen zorgverleners van verschillende instellingen. (organisatie-dimensie) 3. Automatisering in de zorg richt zich op zorgverleners in een kleine instelling en afdelingen in grote instellingen (systeem-dimensie) 4. Elektronische communicatie in de zorg is automatisering van papieren post. Automatisering van samenwerkende zorgverleners ontbreekt. (probleem-domein) 5. Ketenzorg was er al, automatisering van ketenzorg is er niet. (de uitdaging) slide 18/30

19 Een landelijk EP 3. architectuur: aorta Z Z EP toegang Specialist Spec. 1 X H Huisarts Paramedici Z Z Zkh Ziekenhuis Patiënt Toezichthouder Nieuwe diensten Apoth. Apotheek Huisarts Huisarts H H A A Koppelvlakken slide 19/30

20 Een landelijk EP 4. de services I. Een beveiligd netwerk met infrastructurele services: 1. Identificatie patiënt op basis van BSN 2. Authenticatie en autorisatie van zorgverleners 3. Nationale verwijsindex om data te verzamelen 4. Borgen van onweerlegbaarheid door logging 5. iensten voor controle en inzage door patiënt II. Informatievoorziening: landelijke zorgservices 1. Huisartswaarneemgegevens 2. Medicatiegegevens 3. iabetes ketenzorg 4. Spoed-eisende hulp slide 20/30

21 Een landelijk EP 4. de services Centrale Registers LSP Locale Zorg Informatie Systemen voorbeeld binnen Nederland tussen zorginstellingen slide 21/30

22 Een landelijk EP 4. de services Het Landelijk Schakelpunt (LSP) is door CSC gebouwd als servicebus Communicatie Samenwerking tussen zorgaanbieders wordt adequaat ondersteund door real-time onder water diensten te betrekken van zorgsystemen van andere instellingen. Web Services Zorgsystemen vragen andermans diensten aan door webservices bij het LSP te adresseren conform WSL. SOAP Protocol om op XML gebaseerde messages over een computer netwerk uit te wisselen (hoofdzakelijk RPC gebaseerd). e messages worden getransporteerd met gebruikmaking van HTTPs en volgen de XML standaard in combinatie met andere Web standaards. [efinitie W3C]. slide 22/30

23 Een landelijk EP 4. de services Legacy Applicatie Legacy Applicatie Internet- Intranet Portal = adapter Business Component Business Component Integration Broker Business Component Business Component Business Component Het LSP als service bus (met dank aan CSC) slide 23/30

24 Een landelijk EP 4. de services UZI Register CRL Infrastructureel: beveiliging met smartcard conform PKIoverheid CRL LSP GBZ UZI pas slide 24/30

25 Een landelijk EP 4. de services Huisarts schrijft recept voor: Interacties? Huisarts Pas op! interactie met 1 pil 6 pillen.. Verzamel medicatie Centrale Registers LSP Apotheek Informatie Systemen Zorginhoudelijk: opvragen actuele medicatiehistorie slide 25/30

26 Invoering landelijke SOA 5. de legacy Bestaande zorgsystemen worden voorzien van een koppeling op de service bus Als dienstverlener ( gegevensbron ) Als dienstafnemer ( behandelaar ) Interoperabiliteit via service bus vereist snelle real-time communicatie Bronsystemen moeten bewerkingen op lokale EPs (uit heel Nederland) binnen 2 seconden opleveren. slide 26/30

27 Invoering landelijke SOA 5. kennisdeling leveranciers e technische en medische standaarden zijn open, dat wil zeggen zorgaanbieders en leveranciers kunnen hun kennis en ervaring inbrengen Klankbord infrastructurele services Klankbord per zorgservice Zorgaanbieders willen proven technology en leveranciers moeten dus voorinvesteren. slide 27/30

28 Invoering landelijke SOA 5. kennisdeling leveranciers Kennis van zorgproces en zorgapplicaties is bij leveranciers van zorgsystemen aanwezig; Kennis van nieuwe technologieën om een met smartcard beveiligde servicebus aan te spreken is geen core-business. agcursussen over cryptografische technieken Leveranciers2daagse 2x per jaar Technisch Platfor Aorta (twee-maandelijks) slide 28/30

29 Invoering landelijke SOA: ZV s Portal LSP ZSP Wet, Regelgeving & Verplichting Controle & Toezicht UZI UZOVI SBV-Z Landelijk Schakelpunt Verwijs Autorisatie Logging index Authenticatie & Identificatie Zorg Service Providers PUBLIEK BSN BVBSN PRIVAAT operationeel 7 netwerkproviders GBZ Systeem Persoon 21 zorgaanbieders 14 X leveranciers... Z H A slide 29/30

30 Van droom naar daad Nictiz heeft de weg afgelegd samen met leveranciers en gebruikers Zorginnovatie met state-of-the-art technology bovenop bestaande informatiesystemen Architectuur benadering als rode draad; services als bouwstenen Patiënten die optimaal behandeld worden door zorgaanbieders omdat er inzage is in actuele en complete medische gegevens slide 30/30

31 Meer informatie... Plannen, activiteiten, actualiteit Project-info NICTIZ Standaarden Rapporten slide 31/30