IDEEË N IMPULSEN INNOVATIES

Transcriptie

1 TOP IDEEË N IMPULSEN INNOVATIES ARCHITECTEN 22 CULTURELE IDENTITEIT Met het nieuwe stadsarchief van Luzern realiseerde architectenbureau Enzmann Fischer Partner uit Zürich een expressief gebouw voor de administratie en de opslag van de documenten van de stad. Tegelijkertijd verleent de markante kubus identiteit aan deze plek van en voor de openbaarheid. Als compact, torenachtig volume met een bijna vierkante grondvorm opent het gebouw zich naar de stad vanaf een representatieve locatie aan een helling. Hagemeisterbaksteen van de sortering Oxford verleent het gebouw kracht, garandeert een stabiel binnenklimaat en beschermt de archiefstukken tegen het daglicht.

2 REPRESENTATIEF EN EXPRESSIEF Omdat het voormalige archief in Luzern niet meer beschikte over de noodzakelijke ruimtelijke capaciteit, koos de stad voor nieuwbouw op een nieuwe locatie. Daarbij stelde de stad hoge eisen aan het binnenklimaat, de brandveiligheid, de afwatering, de statica, het beheer en de bescherming van gegevens. Tegelijkertijd moest de nieuwbouw kwaliteiten bezitten die het tot een bijzonder trefpunt voor de openbaarheid maken. Architectenbureau Enzmann Fischer Partner, winnaar van de architectuurprijsvraag die voor het archief werd uitgeschreven, overtuigde de jury met een precies geformuleerd architectonisch voorstel. De architecten wisten functie, structuur, geleding, de taal van het materiaal en de openbare presentie harmonieus in een context te zetten. De zes bouwlagen tellende kubus kijkt vanaf een helling uit op de vlakte van Emmenbrücke en gaat ruimtelijke relaties aan met de grootschalige, hoge bebouwing van Ruopigen. Zo vormt het gebouw een landmark met een sterke architectonische uitdrukkingskracht. De helder gelede gevel ontleent zijn indeling aan het skelet uit zichtbeton dat, al naargelang de functie van de achterliggende ruimtes, voorzien is van glas- of baksteenelementen. Op de begane grond markeren grote glasvlakken de openbare hoofdruimtes. De gevelvlakken van de daarboven gesitueerde magazijnen zijn uitgevuld met baksteenelementen. Voor de massieve prefab elementen kozen de architecten baksteen van Hagemeister. De kleuren van de sortering Oxford variëren van donkere rood- en bruintonen tot een elegant grijs en antraciet. Een stevige kolenbrand zet levendige accenten. Het dunne formaat (240 x 115 x 52 mm) is gemetseld in halfsteensverband. Uit het samenspel van kleurigheid, formaat en metselverband ontstaat een harmonieus gevelbeeld, goed voor een rustig contrast met het lichte skelet uit zichtbeton. Baksteen is bovendien een hoogwaardig, onderhoudsarm en duurzaam materiaal, onderbouwt architect Isabella Gerster de materiaalkeuze. Het nieuwe stadsarchief in Luzern overtuigt door een helder, structurerend concept zowel architectonisch als ook stedenbouwkundig en energetisch. Het archief is gebouwd naar de richtlijnen van Minergie-P-Eco, het Zwitserse label voor gebouwen met een minimaal energieverbruik en gezond, ecologisch bouwen. Met de nieuwbouw is een representatief gebouw ontstaan dat de documenten van de stad herbergt, beschermt en toegankelijk maakt voor publiek. Daarbij vervult het bouwwerk de functionele eisen van een eigentijds archief dat ook op de toekomst is georiënteerd. De expressieve façades verlenen de nieuwbouw zijn identiteit als pand dat functioneert als geheugen van de gemeenschap. Tekeningen: Enzmann Fischer Partner, Zürich

3 Stadsarchief, Luzern Projectgegevens Stadsarchief, Luzern Architectuur Enzmann Fischer Partner, Zürich Opdrachtgever Luzern, stedelijke bouwdirectie Baksteen Oxford DF (240 x 115 x 52 mm) Gemetseld geveloppervlak 880 m 2 Portretfoto: Enzmann Fischer Partner, Zürich Tekening: Enzmann Fischer Partner, Zürich»De baksteen gaat een fraaie wisselwerking aan met de betonelementen en onderstreept het massieve en expressieve karakter van de façade nog sterker.«isabella Gerster, Enzmann Fischer Partner, Zürich

4 Projectgegevens Maaghof City West, Zürich Architectuur Diener & Diener Architekten, Bazel Opdrachtgever Swiss Life AG, Zürich Baksteen steenstrips Kopenhagen WS + FU NF (240 x 15 x 71 mm) Gemetseld geveloppervlak ca m 2 Tekening: Diener & Diener Architekten, Bazel»De baksteen zorgt met zijn kleurnuances en zijn onbehandelde oppervlak voor levendigheid en ruwheid.«diener & Diener Architekten, Bazel

5 Maaghof City West, Zürich Portretfoto: Diener & Diener Architekten, Bazel IN EVENWICHT Als grootschalig stedenbouwkundig object gaat het nieuwe woongebouw in de wijk Maaghof City West in Zürich een relatie aan met de forse dimensies van de hoog opgaande gebouwen in zijn verstedelijkte omgeving. Met een raderwerk als metafoor, beschrijft het masterplan de ligging van het wooncomplex als rustig middelpunt in het ruimtelijk draaimoment van de omliggende bedrijfsarealen. De vertanding van de nieuwbouw met de bestaande bebouwing is zichtbaar in de structuur, de vormentaal en de materialisering. Architectenbureau Diener & Diener uit Bazel ontwierp het tien bouwlagen tellende volume als deel van de U-vormige bebouwing rondom het grote, openbare Maaghofpark. Het langgerekte gebouw vormt de westelijke vleugel van deze hoofdvorm. In de helder gelede strookbebouwing bevinden zich in totaal 186 huurwoningen. Met een evenwichtige mix van woonateliers, 2,5-, 3,5- en 4,5-kamerwoningen van uiteenlopende grootte, realiseerden de architecten aan het Maaghof een divers woonaanbod. De strookbebouwing wordt aan alle zijden gedomineerd door lichte, zandkleurige Hagemeister baksteen van de sortering Kopenhagen. De steenstrips met het formaat 240 x 15 x 71 mm zijn staand in halfsteensverband aangebracht en bekleden een geveloppervlak van in totaal ca m 2. Ze verlenen het massieve volume lichtheid en voegen zich met hun ruwe kleurigheid rustig in het stedenbouwkundige concept. De stenen hebben lichte beige-, geel- en bruintonen, hier en daar met stevige, roodachtig-bruine kolenbrandaccenten. De baksteen zorgt met zijn kleurnuances en zijn onbehandelde oppervlak voor levendigheid en ruwheid, aldus Dipl. Ing. Isabel Halene, architect bij Diener & Diener. Slechts twee passages doorbreken de regelmaat van de gevel en zorgen voor de ruimtelijke vertanding van het park met de aangrenzende open ruimtes. De baksteengevel oogt als een gesloten vlak dat zich als een kleed over het rechthoekige volume drapeert. Terwijl aan de westzijde ritmisch geschakelde loggia's de gevel domineren, is aan de oostgevel slechts sprake van een minimale vertanding van ruime vensteropeningen. De smalle noordfaçade tegenover het buurpand is volledig gesloten, terwijl in de zuidgevel het thema van de oostgevel wordt herhaald. Het nieuwe woonkwartier in het centrum vormt een rustig ankerpunkt en brengt evenwicht temidden van de naburige bedrijfsarealen. In maatvoering, hoofdvorm en materialisatie reageert de nieuwbouw Maaghof West op zijn stedelijke omgeving en vormt samen met het park een rustige, centraal gelegen woongebied met een onmiskenbaar eigen identiteit. Tekening: Diener & Diener Architekten, Bazel

6 WAARDEVAST EN TRADITIONEEL De nieuwbouw Wildbachgut in het geliefde stadsdeel Seefeld in Zürich, gerealiseerd door moser wegenstein architekten, is een modern woongebouw met een zelfbewuste architectonische houding. Het gebouw oriënteert zich op de lokale bouwgeschiedenis en herinterpreteert deze in een eigentijdse vorm. Het zes bouwlagen tellende complex completeert als rustig, rechthoekig bouwlichaam een bestaande gesloten blokbebouwing. De gekozen maat en volume maken de nieuwbouw als vanzelf deel van de bestaande bebouwing, waarbij de nieuwbouw in zijn verschijning op zichzelf staand en op zichzelf betrokken blijft. Als atriumcomplex met twee open lichthoven bezit het project een beeldbepalend, herleefbaar thema en een eigen identiteit. Het klassieke rode metselwerk refereert aan de materialisatie van omringende bebouwing van rond de eeuwwisseling en zet deze in de gevels van de nieuwbouw op elegante wijze om. Het gehele gebouw is uitgevoerd in duurzame, bestendige en traditionele bouwmaterialen. De materialen refereren aan bekende voorbeelden van rond de eeuwwisseling in stadsdeel Seefeld, maar kregen een moderne, bij het materiaal passend toepassing, aldus architect Christian Wegenstein, partner bij moser wegenstein architekten. De klassieke rode baksteenfaçades met grote raamopeningen weerspiegelen de ambachtelijkheid en het elegante design van de periode rond 1900 en haken aan bij de talrijke baksteengebouwen in de omgeving. Met dit voor het stadsdeel zo typerende materiaal voegt de nieuwbouw zich harmonieus in het bestaande stadsbeeld in. Door de eenheid rondom in de vormgeving van gevels en dakranden, treedt het gebouw desalniettemin als zelfstandig volume naar voren. De architecten kozen donkerrode Hagemeister baksteen van de sortering Münsterland, met een klassiek, ambachtelijk uiterlijk. Het metselwerk staat in wildverband. Zo kreeg de gevel een elegant, levendig en bij de omgeving passend aanzicht. De vensterlijsten uit lichte kunststeen vormen een edel contrast, evenals de witte wanden en plafonds van de loggia's. De gebouwschil voldoet aan de Minergiestandaard voor duurzame en energie-efficiënte architectuur. Ook de buitenbestrating is uitgevoerd in klinkers van Hagemeister. De smalformaat straatklinkers van de sortering Monasteria zijn in halfsteensverband overlangs ten opzichte van de entrees gelegd en harmoniëren optimaal met de vormgeving van de gevels. Refererend aan traditionele voortuinen van rond de eeuwwisseling, wordt het gehele gebouw omgeven door een groene gordel. De voortuinen liggen iets verhoogd ten opzichte van het trottoir en zijn extra privébuitenruimtes. Horizontaal en verticaal groen in de hoven haalt de natuur het gebouw in. moser wegenstein architekten hebben met een weldoordacht concept bestaande structuren en materialen omgezet naar een nieuwe, moderne context. Zo voegt de woonbebouwing Wildbachgut zich harmonieus in de traditionele omgeving en vormt tegelijkertijd architectuur met een heel eigen en eigentijdse identiteit.

7 W i l dbac h g u t, Z ü r i c h»de materialen referen aan bekende voorbeelden van rond de eeuwwisseling in stadsdeel Seefeld, zijn echter op een materiaaleigen, moderne manier toegepast.«architect Christian Wegenstein, partner bij moser wegenstein architekten Projectgegevens Wildbachgut, Zürich Architectuur moser wegenstein architekten, Zürich Opdrachtgever Ledermann AG Beteiligungen und Immobilien Baksteen Münsterland BKF NF (240 x 115 x 71 mm) Straatklinker Monasteria Riegel (208 x 50 x 50 mm) Gemetseld geveloppervlak m2

8 TOP IDEEË N IMPULSEN INNOVATIES ARCHITECTEN Centrum Oerlikon, Zürich ELEGANT EN TERUGHOUDEND Het nieuwe woon- en winkelcomplex in het hart van het historische stadsdeel Oerlikon in Zürich brengt oud en nieuw in harmonie. De combinatie van traditionele bestaande bouw en moderne nieuwbouw in de driehoek tussen Quer-, Edison- en Franklinstraße, schept een nieuwe stedenbouwkundige identiteit en behoudt dankzij het vasthouden aan bestaande structuren het traditionele karakter van de wijk. Op basis van een gedetailleerd privaat ontwerp realiseerde architectenbureau Moser- CAD de grootschalige stedenbouwkundige eenheid. Hier ontstonden 2000 m 2 winkelruimte, kantoren en 80 moderne wooneenheden in een mix van 1,5- tot 5,5-kamerwoningen. De drie nieuwe bouwdelen presenteren zich als een zes bouwlagen tellend volume in de vorm van een gesloten bouwblok. In geleding en hoogte voegen de bouwdelen zich naar de aangrenzende oudbouw met steile mansardedaken.»baksteen is een uitgesproken duurzaam en bestendig materiaal en bezit een bijzondere natuurlijke schoonheid. Met de steenstrips konden we de nieuwbouw optimaal aanpassen aan de traditionele bestaande architectuur.«architect Stefan Moser, eigenaar MoserCAD GmbH Met Hagemeister steenstrips van de sortering Kopenhagen haken de architecten aan op de materialiteit van de bestaande bebouwing. Zo dringt de nieuwbouw zich niet op de voorgrond, maar voegt zich rustig in de traditionele kern. Met de lichtere steen konden we het gebouw een zekere terughoudendheid verlenen, aldus architect Stefan Moser. De stenen hebben een kleurenspectrum van lichte geel- en beigetinten. Daaruit ontstaat als totaalbeeld een rustig, vriendelijk gevelaanzicht. Een stevige sintering zet levendige accenten. De verwerking in wildverband zorgt voor een extra levendige gebouwschil. Dankzij de inzet van verschillende kleuren voegen realiseerden de architecten een optische geleding van de gevelvlakken. De kleur van de voegen wordt van onder naar boven steeds lichter. Daarmee wilden we het effect van de gestapelde verdiepingen onderstrepen, beschrijft Stefan Moser. Om extra plasticiteit in de schil te bereiken, wijken her en der delen van de façade ca. 20 mm terug. Portretfoto: Francisco Carrascosa, Zürich Projectgegevens Centrum Oerlikon, Zürich Architectuur MoserCAD GmbH Opdrachtgever MEG Zentrum Oerlikon Hoofdaannemer Freetex AG Baksteen steenstrips Kopenhagen NF (220 x 115 x 52 mm) Gemetseld geveloppervlak m 2 Uitgever: Hagemeister GmbH & Co. KG, Klinkerwerk Buxtrup 3, D Nottuln Telefoon Telefax info@hagemeister.de Redactie en design: presigno GmbH, Dortmund Foto's: Ulrich Metelmann, Ratingen Overige fotografen: zie beeldrand.