Lekkum Miedum en Snakkerburen

Transcriptie

1 ruimtelijke kwaliteitsparagraaf Lekkum Miedum en Snakkerburen De dorpen Lekkum, Miedum en Snakkerburen Ruimtelijke kwaliteitsparagraaf De ruimtelijke kwaliteit van dorpen Gebieds-DNA Ontwikkeling van Lekkum, Miedum en Snakkerburen Dorps-DNA Kwaliteiten en kansen Ontwikkelingskansen

2 De dorpen Lekkum, Miedum en Snakkerburen Lekkum, Miedum en Snakkerburen 1800 historische beelden van Lekkum, Miedum en Snakkerburen gemeente Leeuwarden terpdorp (Lekkum en Miedum) vaartdorp (Snakkerburen) ruim 700 inwoners ongeveer 300 woningen ongeveer 100 arbeidsplaatsen Lekkum is een terpdorp dat voor de middeleeuwen is onstaan op de oeverwal van de Ee, een nederzetting met een agrarisch karakter. In het midden van de 19de eeuw stelde het dorp niet veel voor met 6 woningen in de kerkbuurt maar wel met een oliemolen en een steenbakkerij. De bij het dorp horende waterbuurt aan de Ee, Snakkerburen, telde toen 31 woningen. In de tweede helft van de 19de eeuw is de terp grotendeels afgegraven en wel zo diep dat het dorp er een diepliggende ijsbaan aan overhield. De hoogte van de terp is over het Michaëlpaed en Weme nog het best te voelen. Sindsdien is Lekkum gegroeid, na de oorlog zelfs flink en het werd zo een forensendorp voor Leeuwarders. Al verloochent het zijn afkomst niet dankzij boerderijen die het dorp omkaderen. Miedum is een terpdorp waarvan in de loop der eeuwen niet zoveel overgebleven is. Echter aan de uiterst noordelijke rand van de gemeente Leeuwarden heeft het wel een markante scheve wachter, een toren net zo scheef als de Oldehove. De kerk is in 1834 afgebroken. Ondanks zijn verweerde uiterlijk staat de toren er nog trots bij. Snakkerburen is een vaartdorp van oude oorsprong maar jonge leeftijd. De buurt langs de Dokkumer Ee is waarschijnlijk al in de 15de eeuw onstaan, maar kreeg in de jaren 70 pas de status van dorp. Daarvoor was het officieel een buurschap van Lekkum. Snakkerburen heeft nog steeds de structuur van een langgerekte frontbuurt aan het water, Oan `e Ie, en een achterbuurt Oan `e Dyk. Snakkerburen ontwikkelde zich met zijn middenstand vanaf de 17de eeuw als verzorgingscentrum voor Lekkum en Miedum. Het perspectief is gekanteld. Leeuwarden is in noordelijke richting zo sterk opgerukt dat het dorp aan de stad lijkt te zijn vastgegroeid. (Bron: Peter Karstkarel, 419 x Friesland, 2005)

3 Ruimtelijke kwaliteitsparagraaf De ruimtelijke kwaliteitsparagraaf brengt de wordingsgeschiedenis van Lekkum, Miedum en Snakkerburen in beeld en geeft de identiteit van het dorp weer met behulp van het dorps-dna. Deze specifieke ruimtelijke kenmerken van het dorp vormen de inspiratie voor ontwikkelingsmogelijkheden. Het benoemen van toekomstkansen biedt mogelijkheden voor verdere kwaliteitsontwikkelingen (*) waarbij versterking van het dorps-dna - de identiteit van het dorp - voorop staat. De identiteit van het dorp is onlosmakelijk verbonden aan het omliggende landschap, het gebieds-dna. De identiteit wordt vertaald in dragers; groene dragers (de groenelementen), blauwe dragers (water), grijze dragers (infrastructuur) en rode dragers (bebouwing). Lekkum, Miedum en Snakkerburen hebben een unieke cultuurhistorische waarde die zowel sociaal als ruimtelijk nog steeds zichtbaar en voelbaar is. Deze unieke identiteit is een waardevol erfgoed wat het drielingdorp onderscheidt van andere dorpen. Deze ruimtelijke kwaliteiten vormen een belangrijke sleutel tot sociale binding en is de motor voor investeringen in de eigen omgeving. Beide zijn in de toekomst noodzakelijk om de vitaliteit van de dorpen te waarborgen. De kwaliteiten van Lekkum, Miedum en Snakkerburen zijn op basis van het dorps-dna vertaald naar kansen voor de groene, blauwe, grijze en rode dragers. Er is onderzocht op welke wijze de identiteitsdragers kansen bieden voor ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteiten in en rondom de drie dorpen. De ruimtelijke kwaliteitsparagraaf is naast de dorpsvisie een belangrijk document voor dorpsbelang Lekkum, Miedum, Snakkerburen in het overleg met overheden, instellingen en de eigen achterban. Als instrument voor de dorpsbewoners en voor een ieder die zich voor de kwaliteitsontwikkeling van dit drielingdorp inzet, is het zaak om de kwaliteiten en ambities van het dorp vast te leggen in een omvattend dorpsplan. Het dorpsplan omvat: 1. De dorpsvisie: Een handvat voor de toekomst, waarin de prioriteiten van de dorpen zijn benoemd. 2. De ruimtelijke kwaliteitsparagraaf als inspirerend document waarin vanuit de historisch gegroeide kwaliteiten mogelijke dorpsontwikkelingen zijn aangegeven in een ontwikkelingskansenkaart. 3. Een dorpsontwikkelingsproject waarin, op basis van de dorpsvisie en de ruimtelijke kwaliteitsparagraaf, op maat gemaakte projecten worden voorgesteld die integraal gebiedsgericht zijn en kunnen bijdragen aan de dorpsontwikkeling én de ruimtelijke kwaliteit van Lekkum, Miedum en Snakkerburen. De dorpsontwikkelingsprojecten dragen plannen aan voor de korte, middellange en lange termijn. De resultaten van deze ruimtelijke kwaliteitsparagraaf dienen voor de gemeente als richtinggevend uitgangspunt voor het opstellen en toetsen van stedenbouwkundig plannen en beeldkwaliteitsplannen. De provincie steunt in het Streekplan 2007 deze aanpak (** Streekplan Fryslân 2007, Om de kwaliteit fan de romte; blz. 114). De ruimtelijke kwaliteit van dorpen Een dorp wordt gevormd in nauwe samenhang met het omringende landschap. De ruimtelijke kwaliteit van een dorp is sterk gekoppeld aan de karakteristieken van het omliggende landschap. Dit maakt dat de ruimtelijke kwaliteit in dorpen een andere betekenis heeft dan in steden. Lekkum en Miedum zijn van oorsprong terpdorpen; Lekkum lag op de oeverwal van de Dokkumer Ee en Miedum lag aan een van de opvaarten daarvan. Snakkerburen is van oorsprong een vaartdorp, parallel aan de Dokkumer Ee. Het agrarisch karakter en het karakter van de watergerelateerde nijverheid van Lekkum en Snakkerburen is nog steeds zichtbaar. De situering in het landschap bepaalt mede de relatie van Lekkum, Miedum en Snakkerburen met de omgeving en de plaatselijke cultuurhistorie. Ruimtelijke kwaliteit wordt bepaald door: Gebruikswaarde Gebruikswaarde zit in de bruikbaarheid van dorpen als woon- recreatie- en werkomgeving (doelmatigheid en functionele samenhang). Belevingswaarde Belevingswaarde zit in de unieke gebiedsspecifieke kenmerken, zoals culturele identiteit en de leesbaarheid van de historie van een gebied en plek (diversiteit, identiteit en schoonheid). Toekomstwaarde Toekomstwaarde zit in de kansen van een dorp om diverse functies, aansluitend op de specifieke ruimtelijke kenmerken in de toekomst te blijven ontwikkelen (duurzaamheid, inpasbaarheid en beheerbaarheid). * Nieuwe kijk op oude dorpen In 2005 is gestart met het Belvedère project Nieuwe kijk op oude dorpen. In 2006 heeft het onderzoek een vervolg gekregen met Nieuwe kijk op dorpsplannen waarin voor Lekkum, Miedum en Snakkerburen, samen met vijf andere dorpen in de Stadsregio Leeuwarden, vanuit de ontwikkelde ontwerpmethodiek naar de ruimtelijke toekomst van de dorpen is gekeken. De dorpsplannen worden hierin uitgewerkt naar concrete maatregelen, prioriteitstelling en fasering. Lekkum, Miedum en Snakkerburen hebben op een interactieve wijze bijgedragen met het benoemen van hun ruimtelijke kwaliteiten en ambities. Lekkum, Miedum en Snakkerburen 2000 ** Streekplan Fryslân 2007 Ter verhoging van de ruimtelijke kwaliteit vinden wij het van belang dat gemeenten in bestemmingsplannen voor uitbreidingslocaties en in bestemmingsplannen voor het buitengebied, een ruimtelijke kwaliteitsparagraaf opnemen.. In de ruimtelijke kwaliteitsparagraaf laten gemeenten zien op welke wijze in het plan aandacht is geschonken aan de verhoging van de ruimtelijke kwaliteit. Dit instrument is een procesvereiste. In de paragraaf wordt aandacht geschonken aan: het benoemen van de bij het plan betrokken belangen, waarden en partijen; de communicatie met andere partijen over het plan; de draagkracht van het landschap voor de opvang en inpassing van nieuwe functies, systematisch te beoordelen op grond van een samenhang van de ondergrond, netwerken en het nederzettingspatroon; relevante landschappelijke kernkwaliteiten op basis van een analyse van het plangebied; relaties met bovenliggende plannen, waaronder (inter)gemeentelijke structuurplannen en streekplan, met een doorkijk naar de middellange en lange termijn; beeldkwaliteit, bebouwingstypologieën en vormen, materiaal- en kleurgebruik. Voor ontwikkelingen in bestaand bebouwd gebied met een grote ruimtelijke invloed vinden wij het gewenst dat in bestemmingsplannen eveneens een ruimtelijke kwaliteitsparagraaf wordt opgenomen. De aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en de feitelijke doorwerking daarvan in concrete projecten en plannen, zullen wij monitoren en evalueren.

4 Gebieds-DNA Bekengebied / Zuidelijke Wouden Gaasterland Kleigebied Kleigebied (voormalige Middelzee) Laagveengebied Merengebied Noordelijke Wouden Waddeneilanden Lekkum, Miedum en Snakkerburen liggen temidden van het kleigebied, tussen het voormalig Middelzeegebied en de Noordelijke Wouden. Het kleigebied met de terpen en vaarten bepaald grotendeels het gebieds-dna van Lekkum, Miedum en Snakkerburen. Het landschap kenmerkt zich door zijn openheid en grootschaligheid. De onregelmatige blokverkaveling, de vaart (Dokkumer Ee, Ouddeel/Murk) met opvaarten, de terpen, de dijken (oude Middelzeedijk) en het fijnmazig stelsel van (oude kerke-)paden bepalen de structuur en het beeld van het landschap. open vaarwater (Dokkumer Ee) Britsum Cornjum Jelsum Miedum De relatief kleinschalige dorpen en fijnmazige gebiedskenmerken staan in schril contrast met de maat en schaal van de stadsrand Leeuwarden. Tegen de stadsrand ligt een aantal grootschalige groengebieden, het Leeuwarder Bos en de Groote Wielen. Het Leeuwarder bos is een recreatiegebied en vormt een fraaie groene enclave tegen de Dokkumer Ee en de stad Leeuwarden aan. De Groote Wielen is een natuurgebied dat de overgang vormt tussen het lager gelegen en natte veengebied. Het water van de Groote Wielen staat in verbinding met de vaart Ouddeel/ Murk. Lekkum, Miedum en Snakkerburen liggen in het tussengelegen gebied tussen het Leeuwarder bos en de Groote Wielen, de Bullepolder. De Bullepolder is een waardevol weidevogelgebied. De aanwezige beplanting is puntvormig en geconcentreerd rond de boerenerven en de dorpen in het gebied. puntvormige beplanting Snakkerburen Lekkum Leeuwarden Kernkwaliteiten vaart (Dokkumer Ee) met opvaarten open ruimte (landschap) tussen de dorpen onderling Groote Wielen ten oosten van de Murk/Ouddeel Leeuwarder bos als groene enclave ten westen van de Dokkumer Ee Bullepolder als waardevol weidevogelgebied openheid en grootschaligheid

5 Ontwikkeling van Lekkum, Miedum en Snakkerburen Lekkum, Miedum en Snakkerburen zijn aparte dorpen, maar vormen al eeuwenlang één gemeenschap (een drielingdorp ) op (zeer) korte afstand van de hoofdstad Leeuwarden. Lekkum en Miedum zijn van oorsprong terpendorpen, gelegen aan de opvaarten van de Dokkumer Ee. Snakkerburen is een typisch vaartdorp, langgerekt en parallel aan de Dokkumer Ee. situatie 1800 situatie 1900 (terp)dorpen en erven in het open landschap sterke ontwikkeling van Snakkerburen Van oorsprong liggen de boerderijen met de groene erven temidden van de weilanden. Door ontwikkeling van het Leeuwarder bos is in de loop van de tijd het contrast tussen het open landschap met de verspreid liggende boerenerven en de grote groene enclave van het bosgebied vergroot. Het Leeuwarder bos vormt een fraaie overgang naar het oostelijk gelegen weidegebied en het daarnaast gelegen natte natuurgebied de Groote Wielen. Voor het drielingdorp is de Dokkumer Ee voor lange tijd de verbinding met de buitenwereld geweest. In de loop van de tijd is de verbinding over land gerealiseerd en uitgebreid, waardoor de relatie met de stad is gegroeid. Met name Snakkerburen heeft zich daardoor sterk ontwikkeld als nederzetting met scheepvaart gerelateerde bedrijven en bedrijven die de belastingen en regelgeving van de Leeuwarden waren ontvlucht. Lekkum heeft zich na de Tweede Wereldoorlog vooral als forensendorp ontwikkeld. Door sterke ontwikkeling van de stad breidt Leeuwarden tot zelfs over de Bonkevaart uit. De wijk Blitsaert is daarbij de eerste stap over de Dokkumer Ee. Het contrast tussen de schaal en maat van het drielingdorp en de stadsrand van Leeuwarden is hierdoor sterk uitvergroot en de beeldbepalende open ruimte tussen en rondom de dorpen wordt steeds geringer. situatie 2000 sterke dorpsontwikkeling en oprukkende stad De open ruimten tussen en rondom de dorpen bepalen mede het kenmerkende beeld van het drielingdorp Lekkum, Miedum en Snakkerburen

6 Dorps-DNA De voor de dorpen Lekkum, Miedum en Snakkerburen herkenbare en typerende cultuurhistorische en landschappelijke identiteit wordt weergegeven in het zogenaamde dorps-dna. De identiteit wordt bepaald door de typerende groenstructuur, waterstructuur en infrastructuur en de typerende bebouwing, ook wel genoemd: de groene, blauwe, grijze en rode dragers. De verhouding tussen deze dragers, hun opbouw en hun ruimtelijke opzet bepalen het karakter van Lekkum, Miedum en Snakkerburen. Nieuwe ontwikkelingen kunnen op deze bestaande identiteitsdragers voortborduren en daarmee de karakteristieken van het dorp versterken. De dorpen hebben zich in de loop van de tijd heel gering ontwikkeld, omdat ze op zeer korte afstand van de stad Leeuwarden zijn gelegen. De eerste bebouwing van Snakkerburen heeft zich langs de vaart (Dokkumer Ee) ontwikkeld. Het dorp heeft nog steeds de structuur van een langgerekt vaartdorp. Lekkum en Miedum liggen als terpdorpen aan één van de opvaarten van de Dokkumer Ee. De dorpskern van Lekkum en Snakkerburen toont nog steeds het historisch karakter van de dorpen. Het grootste dorp Lekkum heeft zich ontwikkeld tot hoofdplaats van het drielingdorp. De kerk staat midden op de terp. Rond de kerk zijn ook het dorpshuis, de basisschool en de sporthal te vinden. De steegjes en smalle straatjes van Snakkerburen zorgen voor een bijzondere sfeer in het dorp. De lintbebouwing aan de oever van de Dokkumer Ee biedt een grote variatie aan bebouwing en dynamiek. Miedum lijkt op het eerste gezicht te bestaan uit één huis en een kerktoren. Maar de bewoners van de boerderijen die verderop in het open landschap liggen zijn ook onderdeel van dit dorp. De waardevolle groene kwaliteit rondom en tussen de dorpen wordt gevormd door het open kleilandschap waar weilanden het beeld vormen. De open ruimte biedt tevens de mogelijkheid de dorpssilhouetten te ervaren. Niet alleen vanuit het landschap maar ook vanaf de Dokkumer Ee zijn de dorpen te ervaren. Lekkum biedt een fraai zicht op de hoger gelegen kerk aan de opvaart, gelegen aan de rand van het dorp. Snakkerburen is enerzijds gericht naar het water, anderzijds gericht naar het achterliggende landschap. Het daartussen gelegen gebied wordt gevormd door voormalige tuinderijen en tuinen. Ook Miedum ligt aan een van de opvaarten van de Dokkumer Ee, temidden van de weilanden. Legenda: zie kaft achterzijde

7 Groene kansen Groene kwaliteiten Uitgangspunten voor kwaliteitsontwikkelingen open en groene dorpsruimtes in de kern relatie met het open landschap open ruimtes tussen en rondom de dorpen onderling De dorpen Snakkerburen en Lekkum liggen tegen de stadsrand van Leeuwarden aan. De kwaliteiten van deze dorpen schuilt onder meer in de omgeving, waarbij het open landschap tussen de dorpen is gelegen. Daarmee blijven deze dorpen ruimtelijk gezien los van Leeuwarden gelegen. Ontwikkeling van een natuurlijke grens tussen de stad en de dorpen krijgt door de stap over de Bonkevaart (Blitsaert) hoge prioriteit. De groene ontwikkelingen zijn erop gericht de ruimtelijke kwaliteiten rondom de dorpen te versterken waardoor ze als dorp herkenbaar blijven en niet als wijk van de stad worden gezien. Het drielingdorp Lekkum, Miedum en Snakkerburen heeft een sterke binding met het landschap. De grote en open groene ruimtes rond de dorpen is beeldbepalend. Snakkerburen kent een typerend waterfront, duidelijke gericht naar het water. Anderzijds kent het dorp gezicht gericht naar het landschap. Het daartussen gelegen (wigvormige) gebied wordt gevormd door tuinderijen en tuinen. Deze grote verscheidenheid aan groene dorpsruimtes, en een gemeenschappelijke dorpstuin, is beeldbepalend voor Snakkerburen. De beeldbepalende groene dragers van Lekkum zijn de groene ruimten rond de kerk (1) die de westelijke begrenzing van het dorp vormen, het open dorpsgezicht (2) en de boerenerven die het dorp flankeren(3). Miedum ligt temidden van het landschap. De groene ruimte en de singel rond de kerktoren maakt Miedum herkenbaar.

8 Blauwe kwaliteiten Van oorsprong vormt de Dokkumer Ee (4) de verbinding met de stad en de omliggende dorpen. De Dokkumer Ee is mede door de grotendeels openbare oevers het verbindende element tussen de vaart- en terpdorpen. Opvaarten verbinden de dorpen Miedum en Lekkum met de Dokkumer Ee. Het vaartdorp Snakkerburen kent nog altijd de beeldbepalende schippersbuurt Oan e Ie (5). Lekkum ligt ten oosten van de opvaart. Een verstilde dorpshaven (6) met groene ruimte liggen verscholen achter de kerk van Lekkum. Uitgangspunten voor kwaliteitsontwikkelingen relatie met Dokkumer Ee (Snakkerburen, Lekkum) relatie met opvaarten (Lekkum, Miedum) openbare oevers aan het water overgang van Leeuwarder bos naar Groote Wielen de Bonkevaart als ecologisch waardevolle verbinding Blauwe kansen Aansluitend op de landschappelijke en ecologische waarden van de omgeving (het recreatiegebied het Leeuwarder bos en het natuurgebied de Groote Wielen) en ten oosten van de Bullepolder waarin Lekkum, Miedum en Snakkerburen zijn gelegen liggen er kansen om een nat milieu te ontwikkelen. De groene ontwikkelingen kunnen hiermee worden gecombineerd waardoor er mogelijkheden ontstaan om een waardevolle open ruimte met natuurwaarden te ontwikkelen. Zo kan een natuurlijke grens tussen de stad en de dorpen in het landschap ontstaan en een fraaie overgang van het Leeuwarder bos naar de Groote Wielen worden ontwikkeld. Aan de noordoever van de Bonkevaart kan een ecologisch waardevolle verbinding tussen de Dokkumer Ee en de Ouddeel worden ontwikkeld.

9 Grijze kwaliteiten De infrastructuur tussen de drie dorpen ligt parallel aan de Dokkummer Ee en wordt gevormd door de Canterlânswei en de Buorren (7) die aansluiting vindt bij Leeuwarden. Vanaf deze weg zijn er verschillende kleinschalige ontsluitingswegen naar de dorpen (8) of richting de private erven. De infrastructuur in de dorpen wordt gekenmerkt door een menging van privépaden en -wegen en openbare routes en paden. In Snakkerburen loopt langs de Dokkumer Ee een niet openbaar pad voor de gevels langs (9), waar bezoekers gewoonlijk worden gedoogd. Dit pad gaat in noordelijke richting over in het landelijke Wynser Binnepaed en sluit aan op enkele waardevolle wandel- en fietsroutes in de omgeving. Uitgangspunten voor kwaliteitsontwikkelingen één hoofdontsluiting waaraan de dorpen zijn gekoppeld (Lekkumerweg, Buorren en de Canterlânswei) informele structuur van nevenontsluiting (afwisseling van privé- en openbare paden, in de dorpen en door de landerijen) Grijze kansen De belangrijkste grijze drager van Lekkum, Miedum en Snakkerburen is de doorgaande weg, de Lekkumerweg, Buorren en de Canterlânswei. De dorpen worden ontsloten via deze weg. In de dorpen is een compacte structuur van straten en paden. De herkenbare infrastructuur (voornamelijk oostwest gericht) en profielen van ieder dorp dienen als basis voor nieuwe ontwikkelingen. De infrastructuur van Snakkerburen is als vaartdorp hoofdzakelijk noord-zuid en oost-west gericht. Het terpdorp Lekkum is compact van opbouw. De infrastructuur is als het ware om de terp gedrapeerd. Miedum kent een enkele toegangsweg met landelijk karakter, waaraan de verschillende erven zijn gelegen. Naast de hoofdontsluiting (Lekkumerweg, Buorren en de Canterlânswei) loopt parallel aan de waterstructuur een fijn netwerk van oude kerkepaden. Bij ontwikkelingen van het netwerk kan de sprong over de Dokkumer Ee worden gemaakt. Daarmee ontstaat de mogelijkheid om het Jelsumer Oudland en het Leeuwarder bos vanuit de dorpen te bereiken en een rondje Dokkumer Ee te maken.

10 Rode kwaliteiten Het vaartdorp Snakkerburen ligt tegen de noordflank van Leeuwarden, waardoor het contrast tussen de naoorlogse stadswijken en de kleinschalige vaartbuurt groot is. De beeldbepalende lintbebouwing aan de oever biedt een fraai beeld van Snakkerburen. De grote verscheidenheid aan bebouwingsvormen is grotendeels gerelateerd aan de scheepvaart. Lekkum is een agrarisch terpdorp, met in de 19e eeuw een heel bescheiden maat. Ondanks de groei van het dorp hebben de dorpsranden nog altijd een agrarisch karakter met enkele beeldbepalende boerderijen (waaronder de boerderij Mearstrapaed (10)). De terp en de kerk met de begraafplaats bieden vanuit de dorpskern een fraai zicht op het landschap. De noordelijke rand en directe omgeving van de terp kent een hoog archeologische waarde. De afwisseling in bouwvolumes in het lint langs de Buorren en Canterlânswei in combinatie met de sterke groenstructuur bieden een aantrekkelijke en afwisselende dorpsrand. Lekkum kent een aantal waardevolle en karakteristieke woningen, waaronder de traditionele Delfts rode woningrijen (11). Miedum lijkt niet meer dan een scheve kerktoren en enkele verspreid liggende boerderijen, maar ooit was dit dorp groter en telde meer dan zestig inwoners. De oude kerktoren (12) is blijven staan als herinnering en vormt de uiterste noordelijke rand van de gemeente Leeuwarden. Uitgangspunten voor kwaliteitsontwikkelingen compact bouwen in de dorpen openbare oevers aan de Dokkumer Ee grote bouwvolumes in de kern (refereren aan scheepsvaart gerelateerde bedrijfspanden) en in het landschap. (refereren aan de boerderijen). Rode kansen Door de directe nabijheid van de stad is de behoefte om woningbouw te ontwikkelen zeer gering. In Miedum zijn geen wensen voor woningbouw. Snakkerburen biedt mogelijkheden om zich te ontwikkelen aan het water van de Dokkumer Ee. Lekkum biedt mogelijkheden om een nieuw front gericht op het water ontwikkelen. Voor ontwikkelingen langs de Dokkumer Ee in zowel Lekkum als Snakkerburen zal de openbare ruimte langs en daarmee de toegankelijkhed van de Dokkumer Ee gerespecteerd moeten worden. In Lekkum biedt met name de zuidwestzijde van de terp mogelijkheden om de ruimte rond de terp en de kerk op te waarderen, in combinatie met een nieuw dorpsfront vanaf de Dokkumer Ee. Met deze ontwikkeling kan het dorps- DNA worden versterkt; Snakkerburen als vaartdorp en Lekkum als compact terpdorp. Een tweede kans bieden de vrijkomende of leegstaande boerderijen in en rondom de dorpen. Deze ontwikkelingen bieden kans om een nieuwe functie aan oude panden toe te kennen. De waardevolle afwisseling van grote volumes in de kern of in het landschap blijft hiermee behouden.

11 Ontwikkelingskansen De landschappelijke structuur van Lekkum, Miedum en Snakkerburen bestaande uit groene, blauwe en grijze dragers en vormt de basis voor nieuwe ontwikkelingen. Bij ontwikkelingen moet altijd gezocht worden naar combinaties van deze identiteitsdragers. Op die basis kunnen een grote recreatieve en economische waarde en waar wenselijk een hoge woonkwaliteit worden gerealiseerd. De ontwikkelingskaart laat dan ook veel nieuw groen en nieuw water zien. Door de bestaande ruimtelijke en landschappelijke structuur van (dorps)weilanden, de vaart met opvaarten en het netwerk van wandel- en fietspaden te versterken ontstaat een groen, blauw en grijs raamwerk (casco) als basis voor nieuw programma en ruimtelijke kwaliteit. Ontwikkeling van een natuurlijke grens tussen de stad en de dorpen krijgt door de stap over de Bonkevaart (Blitsaert) hoge prioriteit. Een nieuw programma kan door inpassing in het casco bijdragen aan het versterken van de relatie tussen dorp en landschap. De ontwikkelingskaart toont ten zuidoosten van het drielingdorp de ontwikkeling van een natuurlijke en waterrijke groene zone, als buffer tussen de stad en de dorpen. Behoud van de openheid en het landelijk karakter rondom de dorpen versterkt daarmee de identiteit van het gebied. De landelijke sfeer van de natuurlijke en waterrijke bufferzone sluit aan bij het karakter van de Bonkevaart. Langs de noordelijke oever van de Bonkevaart wordt een ecologische verbinding ontwikkeld, tussen de Dokkumer Ee en de Ouddeel. Samenwerking tussen de dorpen, met name Lekkum en Snakkerburen, biedt kansen temidden van de natuurlijke bufferzone een openbaar dorpsweiland te ontwikkelen met een sterk landelijk karakter, aansluitend op het landelijk karakter van de te ontwikkelen bufferzone. Het dorpsweiland biedt aanleiding om ook het sociaal leven in en rond het drielingdorp verder te ontwikkelen. De ontsluiting van toekomstige ontwikkelingen wordt zoveel mogelijk aangesloten op de bestaande structuur; hoofdzakelijk oost-west en noord-zuid gericht. Legenda: zie kaft achterzijde Investering in het recreatief netwerk van wegen en paden langs de Dokkumer Ee en door de dorpen en landerijen, biedt de mogelijkheid aan te sluiten op het bestaande recreatief netwerk waardoor de gebiedseigen karakteristieken beter zijn te beleven. Door de nabijheid van de stad is de vraag naar ontwikkeling van rood ( wonen ) in de dorpen minimaal. Het behoud van de identiteit van de dorpen blijft essentieel; Snakkerburen ontwikkelt zich voornamelijk in wigvorm met een langgerekt front aan het water en een buurt gericht op het landschap. Lekkum blijft compact door aan te sluiten op de bestaande kavelstructuur, noord-zuid en oost-west gericht. Behoud van de terp met de kerk als noordwestelijk dorpsrand is essentieel. Deze integrale benaderingswijze van ontwikkelingskansen leidt bij toekomstige ontwikkelingen tot karakterversterking van het gebied en versterking van de dorpsidentiteit van Lekkum, Miedum en Snakkerburen. De ontwikkelingkansen van Lekkum, Miedum en Snakkerburen weerspiegelen de ambities die in de dorpen aanwezig zijn. Doordat de kaart in samenspraak met de bevolking is opgesteld kan hij op veel draagvlak onder de bewoners rekenen. Mede door de landschappelijke inbedding, sluit de kaart aan op het provinciaal beleid ten opzichte van landschap en ontwikkeling. De kaart biedt de mogelijkheid om bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen (dit kan de ontwikkeling van groen, water, infrastructuur en/of bebouwing betreffen) rekening te houden met de identiteit en de lange termijnambitie van het dorp. De contouren die op de kaart worden aangegeven zijn geen harde grenzen. Zij geven een ontwikkelingsrichting aan die past bij de structuur en identiteit van Lekkum, Miedum en Snakkerburen. Het is geen doelstelling om deze contouren in hun geheel op korte temijn op te vullen of een snelle groei in deze richting te forceren. Afhankelijk van toekomstige ruimtevragen kan binnen het casco dat een basis vormt voor ruimtelijke kwaliteit voor elke functie binnen het dorp een plek worden gevonden. Op deze manier dragen nieuwe ontwikkelingen bij aan de versterking van de dorpsidentiteit en kwaliteit van het drielingdorp. Initiatieven buiten deze contouren of richtingen dienen zeer kritisch te worden bekeken.

12

13 Colofon Legenda redactie: NoordPeil landschap & stedenbouw landschapstypen kleigebied kleigebied (voormalige Middelzee) foto s en afbeeldingen: Peter Karstkarel Dorpsbelang Lekkum, Miedum en Snakkerburen NoordPeil landschap & stedenbouw vormgeving: Marleen Luiten, Oker Ontwerpen & Illustraties drukwerk: Grafische Groep van der Eems opdrachtgever: Stichting De Nieuwe Kijk in samenwerking met: Provinsje Fryslân Gemeente Leeuwarden WoonFriesland Dorpsbelang Lekkum, Miedum en Snakkerburen adviseur: NoordPeil landschap & stedenbouw projectnummer: Lekkum, Miedum en Snakkerburen datum: juni 2008 De ruimtelijke kwaliteitsparagraaf van Lekkum, Miedum en Snakkerburen is onderdeel van het Belvedèreonderzoek Nieuwe kijk op dorpsplannen. Voor meer informatie: S groene dragers en kansen erf, veld, weiland bos laan singel, houtwal, dijk cultuurhistorisch erfgoed sportterrein te ontwikkelen cultuurlandschap te ontwikkelen natuurlandschap te ontwikkelen laan, singel, houtwal, dijk versterken van cultuurhistorisch erfgoed blauwe dragers en kansen open water, meer, poel, vijverpartij vaart, sloot verdwenen vaart, sloot te ontwikkelen water grijze dragers en kansen weg, straat pad, steeg verdwenen weg, straat, pad, steeg te ontwikkelen weg, straat, pad, steeg te verbeteren weg, straat, pad, steeg rode dragers en kansen historische kern bebouwing kerk(toren) verdwenen bijzondere bebouwing ontwikkelingsrichting bebouwing recreatief gebruik ontwikkelingsrichting recreatie beleving zicht vanuit het dorp zicht op het dorp

14 Met dank aan financiële bijdrage: dorpsbelang Lekkum, Miedum en Snakkerburen