Inhoudelijk jaarverslag 2015 Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken

Transcriptie

1 Inhoudelijk jaarverslag 2015 Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken Kruidenrijk grasland Purmerend, juli 2015 Water, Land & Dijken Slenkstraat MS Purmerend

2 Pagina 2 van 13

3 Inhoud: Natuur- en landschapsbeheer Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch (SNL-A) Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Natuur (SNL-N) Invoering ANLb Varkensland Verbeteren Varkensland Beheerarme natuur Oostzanerveld Begeleiding Collectief Engewormer Aanvragen programmatische aanpak stikstof (PAS) Natuurvriendelijke oever Kader Richtlijn Water Natuurvriendelijke oever in Eilandspolder Voedselaanbod voor weidevogels Boeren werken aan schone sloten Multifunctionele Landbouw Boerenlandpaden RAUM Boerenlandpaden Twiske Waterland Gans, een veelzijdig stukje vlees Toeristische kaart Laag Holland De Puur Laag Holland Roadshow Boerderijeducatie Amsterdam Boerderijeducatie Laag Holland Natuur- en milieueducatie Water/Land Energie en Milieu Berm- en Dijkbeheer Humest Baggerregeling Weidevogelbescherming Vrijwilligers Communicatie Cursussen Distributieteam Nominatie Gouden Grutto Nieuw stelsel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) Excursies/Workshops Attentie Communicatie Algemeen Het Wonder van Marken Pagina 3 van 13

4 Natuur- en landschapsbeheer Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch (SNL-A) Sinds 1 januari 2010 is SNL-A de opvolger van de P-SAN. Het doel van SNL-A is een toename van de oppervlakte en verbetering van de kwaliteit van natuur en landschap. Het Natuurbeheerplan is de handleiding voor SNL-A. Water, Land & Dijken (WLD) is door Provincie Noord-Holland aangewezen als gebiedscoördinator. WLD heeft de opdracht te zorgen voor samenhang in beheer, samenwerking tussen beheerders en signalering van relevante ontwikkelingen in het gebied. Het resultaat hiervan is een collectief beheerplan. In 2015 waren er ruim 400 WLD leden die deelnamen aan SNL-A, samen zijn zij goed voor het agrarisch beheer van bijna hectare. Kwantitatief is dat een geweldig resultaat. Via SNL-A is het mogelijk om op het laatste moment maatregelen te treffen voor de weidevogels en hun pullen, door percelen uit te stellen van maaien. Hiervoor ontvangen de boeren een vergoeding. In 2015 is er voor bijna aan last minute beheer uitgekeerd. Hiervan wordt gefinancierd door Provincie Noord-Holland, de overige betalingen komen uit de afdracht regeling. Verschillend agrarisch beheer in 2015 Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Natuur (SNL-N) Met het afsluiten van SNL-N wordt nieuwe natuur gerealiseerd. Het doel van SNL-N is een toename van de oppervlakte en verbetering van de kwaliteit van natuur en landschap. Hiermee worden de mogelijkheden voor grondaankopen ten behoeve van natuur geboden, de doelstelling van percelen omgevormd van landbouw naar natuur. Sinds 2015 is het voor particulier natuurbeheerders mogelijk om zich te certificeren. Certificering wordt ingezet om vertrouwen te geven aan die partijen die zich daadwerkelijk inspannen voor het realiseren van een optimale natuurkwaliteit en dat ook geborgd hebben in hun organisatie. Dit kan via Water, Land & Dijken (WLD). Het voordeel van aansluiten bij WLD is dat de kennis over natuurbeheer bij deze organisatie aanwezig is. Daarnaast maakt men gebruik van het netwerk van natuurboeren. Er worden activiteiten georganiseerd en cursussen gegeven die de natuurkennis vergroten. Tevens bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan studieclubs waarbij men van elkaar leren kan. WLD vult ook het kwaliteitshandboek in voor de beheerders en houdt toezicht op de administratie die bijgehouden moet worden. Invoering Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer In 2015 is er hard gewerkt aan de voorbereidingen op het nieuwe stelsel. Het team heeft veel nieuwe informatie over nieuwe begrenzing, nieuwe manier van werken en nieuwe systemen moeten verwerken en vertalen naar een werkwijze. Januari 2015 was gelijk druk Pagina 4 van 13

5 met alle leden, ongeveer 400, voor het intekenen van de beheerpakketten voor de intentieverklaring. In augustus werd bestendigd dat de WLD boeren ook waterbeheer gaan uitvoeren. In september was de gebiedsaanvraag ingediend op basis van alle intentieverklaringen. Alle leden die voor het nieuwe stelsel Agrarisch Natuur- en Landshapsbeheer in aanmerking kwamen en alle coördinatoren van de vrijwilligersgroepen, waren in november allemaal uitgenodigd voor informatieavonden, waarin besproken beheer eisen, nieuwe taak veldcoördinatoren en nieuwe taak vrijwilligers en predatieplan. Er was een avond voor die leden die niet meer mee konden doen. Tevens kon men op deze avonden zijn contract ondertekend bij WLD indienen. Het definitieve beheerplan (op basis van de contracten met de deelnemers) was op 31 december worden ingediend. Varkensland In 2015 hebben 9 boeren, allen lid van Water, Land & Dijken, het in 2007 opgestarte agrarisch weidevogelbeheer in Varkensland, uitgevoerd. Op basis van het met Staatsbosbeheer afgesproken beheer, is het vee ingeschaard conform de afgesproken data t.w. 25 april, 5 mei en 1 juni. Uit cijfers blijkt dat de predatiedruk nog steeds erg hoog is. Dit wordt vooral veroorzaakt door de in het gebied aanwezige broedende zwarte kraai. Echter, ondanks de hoge predatiedruk is sinds de start van de samenwerkingsovereenkomst het aantal beschermde legsels gestegen met ruim 90% (van 47 naar 94 legsels). Verbeteren Varkensland In het gebied Varkensland wordt een groot gedeelte beheerd door boeren van Water, Land & Dijken op basis van afspraken met Staatsbosbeheer. Het project verbeteren Varkensland beoogd een extra impuls voor Varkensland weidevogelkerngebied. In 2014 zijn vele graslanden geschikter gemaakt door opkomende pitrus te bestrijden. In 2015 is verder gegaan met voorbereidingen voor het kappen van twee bosjes in dit gebied. Deze twee bosjes midden in dit gebied hebben namelijk een negatieve invloed op de weidevogelpopulatie aldaar vanwege broedende zwarte kraai. Na een ecologisch vooronderzoek naar de mogelijk negatieve effecten zijn zowel een kapvergunning als een ontheffing voor de herplantplicht aangevraagd. Deze aanvragen zijn goed bevonden waardoor begin 2016 nog voor aanvang van het weidevogelseizoen de kapwerkzaamheden uitgevoerd konden worden. Kapwerkzaamheden in Varkensland Pagina 5 van 13

6 Beheerarme natuur Oostzanerveld Een adequaat beheer van waardevolle veenweidegebieden is arbeidsintensief en daardoor kostbaar. Dat geld in het bijzonder voor vaargebied, waarvan Laag Holland nog zo n 1500 ha telt. Om die reden speelt al langer discussie of zulke gebieden op de lange termijn wel in hun huidige vorm kunnen worden behouden. In 2015 is een kleinschalig experiment met 3 boeren opgestart, ondersteund met ervaringen uit soortgelijke gebieden, dit in vervolg op een eerder project in Daarnaast is een onderzoek gedaan naar de waardering van het Oostzanerveld bij omwonenden. Uit dit pilot onderzoek blijkt dat met deze extensieve vorm van beheer de openheid van het landschap wel behouden blijft. Ecologisch gezien ontstaat er een relatief soorten arme tussenvorm van grasland en rietland. Weidevogels zullen in de toekomst verdwijnen door het ruiger worden van het gebied, maar er komt voor een deel geschikt broedgebied bij voor rietvogels. De Noordse woelmuis en Graspieper zullen wel vooruit gaan. Omwonenden hechten veel waarde aan de openheid van het landschap en ook weidevogels en koeien in de wei. Door de uiteindelijk kleinschalige opzet en het verminderde enthousiasme bij de deelnemers is dit experiment na een jaar beëindigd in plaats van de geplande 3 jaar. Begeleiding Collectief Engewormer Een groep (hobby)boeren in de polder Engewormer hebben de krachten gebundeld en zijn een natuurcollectief geworden. Samen hebben zij bijna de gehele polder omgevormd naar een natuurfunctie met een botanische en weidevogel doelstelling. Water, Land & Dijken heeft in het jaar 2015 als beheerregisseur deze groep natuurboeren begeleid om een zo goed mogelijk beheer te voeren. Er is een beheerplan geschreven met adviezen en achtergrond informatie. Daarnaast zijn plannen gemaakt met een mozaïek van verschillend beheer ten behoeve van de weidevogels. Hierbij is rekening gehouden met verschillende maaidata, beweiding en waterstanden. Met behulp van monitoring en alarmtellingen is flexibel beheer toegepast. Hierdoor zijn op verschillende percelen de late maaidata nog verder uitgesteld waardoor de omstandigheden optimaal waren voor de opgroeiende weidevogelkuikens. De leden van het collectief hebben na deze begeleiding de organisatie van het beheer en monitoren van de weidevogels zelf opgepakt voor de vervolgjaren. Geplande beheer mozaïek Engewormer Aanvragen programmatische aanpak stikstof (PAS) Agrarische bedrijven hebben via de uitstoot van stikstof van doen met de Natuurbeschermingswet. Doordat de invloed van stikstof ver kan reiken speelt dit voor bijna Pagina 6 van 13

7 alle bedrijven in het werkgebied van Water, Land & Dijken (WLD). Vergunningverlening hiervoor kan via de programmatische aanpak stikstof (PAS). Vanaf eind 2015 biedt WLD het uitvoeren van de berekeningen hiervoor aan. Dit doen we als dienst voor leden tegen uurtarief. Eind 2015 zijn de eerste aanvragen uitgevoerd. Deze dienst en de aanvragen lopen in 2016 door. Natuurvriendelijke oever Kader Richtlijn Water In Waterland Oost, Krommeniewoudpolder en de Eilandspolder is in opdracht van het HHNK 3410 m Natuurvriendelijke oever aangelegd die voldoet aan de Kader Richtlijn Water. De oevers zijn daar gelegd waar de afslag meer dan 3 m was en met behulp van bagger is er een talud neergelegd met aquatische zone, amfibische zone en moeraszone. Natuurvriendelijke oever in Eilandspolder In opdracht van het HHNK heeft Water, Land & Dijken de coördinatie en inventarisatie uitgevoerd voor de aanleg van ca 19 km Natuurvriendelijke oever in de Eilandspolder. Dit project is gestart in 2015 is tevens een pilot waarbij op verschillende wijze de bagger ter plaatse verwerkt is in de oevers Voedselaanbod voor weidevogels Het Louis Bolk Instituut heeft samen met de vrijwilligers van Water, Land & Dijken methoden getest om het voedselaanbod van weidevogels te meten. Met het uitsteken van plaggen en het plaatsen van plak-strips is bijgehouden hoeveel voedsel beschikbaar was in verschillende soorten grasland. Uit het onderzoek is gebleken dat de methode plak-strips duidelijk het eenvoudigst is voor vrijwilligers. Nu de methode is getest is het wenselijk dat verder te ontwikkelen en toepasbaar te maken voor agrarische natuurverenigingen. Boeren werken aan schone sloten 2015 was het tweede jaar experimenteren met groenblauwe diensten in Laag Holland. Boeren nemen maatregelen die bijdragen aan een betere waterkwaliteit in de sloten. Dat was het uitgangspunt van de samenwerkingsovereenkomst die in 2014 opgestart is tussen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) en Water, Land & Dijken (WLD). Het Boeren werken aan schone sloten project gaf WLD de kans om alvast te oefenen met groenblauwe diensten/agrarisch waterbeheer, en wel langs drie sporen: opschalen van diensten die zich hebben bewezen, inzetten van deze diensten in nieuwe sectoren (van het veenweidegebied naar de plantaardige sectoren) en experimenteren met nieuwe diensten. In samenspraak met HHNK waren er vijf diensten geselecteerd en uitgevoerd, zijnde verwerken en bewerken van maaisel, aanleg en beheer van natuurvriendelijke oevers, natuurvriendelijk beheer van sloten en oevers en aanleg van bloeiende akkerranden in combinatie met natuurvriendelijk sloot- en oeverbeheer in de akker- en tuinbouw. In het project heeft WLD alle aspecten van de uitvoering van diensten in eigen hand gehad, waaronder de selectie van de locaties en deelnemers, afsluiten van contracten, controle en sanctionering, monitoring, uitbetaling en rapportage. Na 2015 heeft agrarisch waterbeheer vervolg gekregen met diverse waterpakketten onder het nieuwe Agrarisch natuurbeheer stelsel Pagina 7 van 13

8 Multifunctionele Landbouw Boerenlandpaden RAUM Zeker voor de stedeling is het leuk om ook boerenland te ervaren. Het net ontwikkelde Noorderveenpad bij Assendelft loopt over boerenland waardoor de wandelaar direct in aanraking komt met het polderlandschap. Een bijzondere route met onderweg een zelfbedieningspontje en speciale matten om niet door het veen te zakken. In 2016 wordt het Noorderveenpad ook onderdeel van het Wandelnetwerk Noord-Holland en verbind de Vaartdijk en de Dorpsstraat van Assendelft. Boerenlandpaden Twiske Waterland Wandelen over Boerenland. Er is een verbindingsroute gekomen door het boerenland van Beets naar Oudendijk met onderweg een trekpontje. Het boerenland-pad dat eerder onderdeel uitmaakte van de Waterlingroute is hiermee vervallen. Gelukkig hebben we dit alternatief kunnen ontwikkelen. Gans, een veelzijdig stukje vlees Met de lancering van de website een themadiner bij Instock en een Facebookpagina gavoorgans is de gans op de kaart gezet. Het is mogelijk om een delicatessenpakketje via de website te bestellen of bij de boerderijwinkel een proefpakket te kopen. Achterliggende gedachte blijft om de gans die toch geschoten wordt te eten en niet te verspillen. Toeristische kaart Laag Holland Jaarlijks brengt WLD een informatieve en overzichtelijke toeristische overzichtskaart van Laag Holland uit die gratis verspreid wordt door vrijwilligers van WLD. Naast de Nederlandstalige versie is er ook een Engelstalige en Duitstalige versie gemaakt. In 2015 was de oplage ca stuks. Pagina 8 van 13

9 De Puur Laag Holland Roadshow In de zomer van 2015 heeft de Puur Laag Holland Roadshow op evenementen in het landelijk gebied gestaan. Tijdens deze voorstelling ging Herman van Veenweide het gesprek met het publiek aan over de ontwikkelingen in Laag Holland. Dit om signalen en meningen op te halen als voeding voor de bestuurders over het toekomstige beleid van Laag Holland. Ideeën, suggesties, frustraties of wensen kon men inspreken in een aanwezige videozuil à la Man Bijt Hond. De Puur Laag Holland Roadshow was een vervolg op het onderzoek Burgers aan zet in Noord-Holland. Water, Land & Dijken en LTO Noord hebben in 2013/2014 samen met Landschap NH en Milieufederatie NH onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van burgers en ondernemers bij natuur en landschap in Laag Holland. Om daar een goed beeld van te krijgen was de mening van actief bij het gebied betrokken mensen nodig. Ervaringen en meningen zijn van groot belang voor onze inzet voor Laag Holland nu en in de toekomst. Kijk hier voor een impressie van de Roadshow en de reacties van het publiek. Boerderijeducatie Amsterdam Boerderijeducatie Amsterdam heeft als doel om stadskinderen uit te nodigen op de boerderij om te laten zien, ervaren, doen en beleven waar hun voedsel vandaan komt ( Dankzij financiering vanuit gemeente Amsterdam, Nederlandse Zuivel Organisatie, Coöperatiefonds van Rabobank Amsterdam en gebiedsbureau Laag Holland zijn er in schooljaar weer ca. 100 schoolklassen naar de boerderij geweest. WLD is algemeen projectorganisator en heeft ook in die rol deelgenomen aan de ontwikkeling van de Amsterdamse voedselvisie met daarin het onderdeel voedseleducatie voor kinderen. Boerderijeducatie Laag Holland Ook voor de kinderen die wonen in het landelijk gebied is het van belang om ze een reëel beeld te geven van de oorsprong van voedsel, de landbouw, de natuur en hun omgeving. Hiervoor heeft WLD het project boerderijeducatie Laag Holland met de eigen website Doel van het project is om boerderijeducatie aan te bieden aan basisscholen (onder andere uit de gemeenten Zaanstad, Purmerend, Uitgeest, Waterland) waarbij kinderen binnen schooltijd een dag daadwerkelijk meewerken op een boerderij; ze helpen stallen uitmesten, dieren verzorgen, op het land werken, leren over o.a. het kringloopsysteem op de boerderij, thema duurzaamheid, milieu en natuurlijk waar de melk vandaan komt. Pagina 9 van 13

10 Natuur- en milieueducatie Water/Land Water/Land is een WLD natuur-educatieproject dat draait in de gemeenten Volendam, Zeevang en Waterland. Een natuurgids vertelt de kinderen in drie dagdelen veel over de natuur, ontstaansgeschiedenis en het landschap van Laag Holland. Naast een les in de klas bezoeken de kinderen een dagdeel een boerderij en helpen ze een dagdeel mee met het agrarisch natuurbeheer in een rietveld. Energie en Milieu Berm- en Dijkbeheer Bloeiende en kleurige bermen zijn aantrekkelijk om te zien en goed voor een diverse flora en fauna. In 2015 is ruim 41 hectare aan bermen/dijken ecologisch door boeren beheerd (2 x maaien en afvoeren en slootonderhoud). Dit is het vierde jaar dat er aandacht gevraagd is bij het beheer voor de flora-en faunawet. Een veldmedewerker wordt ingeschakeld voor begeleiding van de boeren. Zij zijn de bermen afgegaan, en hebben de boeren begeleid bij het maaibeheer. Daarnaast hebben zij een en ander gerapporteerd. De bermen en dijken zijn in eigendom van HHNK. Humest Nat maaisel van HHNK en gemeenten wordt verwerkt tot humest door 5 boeren. Humest is goed voor grasland, het bodemleven en de weidevogels. Bovendien zorgt het project ervoor dat maaisel niet onnodig naar een afvalcentrale hoeft te worden getransporteerd. Schoon maaisel is immers geen afval. Er geldt echter nog steeds een gedoogsituatie, hoewel de landelijke overheid de meerwaarde van deze manier van maaiselverwerking opmerkt. In 2015 werd er ton materiaal verwerkt, iets meer dan vorig jaar. Biomassa is erg in trek ook bijvoorbeeld voor het opwekken van energie. Het project Humest krijgt hier komende jaren dus concurrentie. Baggerregeling WLD stimuleert, samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier het gebruik van de natuurvriendelijke baggerpomp. De pomp is voorzichtig met het waterleven en zorgt voor levende sloten, terwijl ook de agrariër de pomp goed kan inzetten op zijn bedrijf. In 2015 is er 365 km gebaggerd met de pomp. Dit was hoger dan vorig jaar; 274 km. De boeren baggeren doorgaans maar eens per twee tot drie jaar met de pomp. Pagina 10 van 13

11 Weidevogelbescherming Vrijwilligers In het werkgebied van Water, Land & Dijken (WLD) zijn zo n 610 vrijwilligers werkzaam. Het merendeel daarvan is actief in de weidevogelbescherming. De vrijwilligers houden zich ook bezig met promotieactiviteiten, postverzorging, controle boerenlandpaden, rietlandbeheer en kantoorwerk. De Vrijwilligersraad (VR) vertegenwoordigt al deze vrijwilligers binnen de organisatie van WLD en komt ongeveer eens in de zes weken bijeen. De VR heeft scholing van de vrijwilligers en kennis en toepassing van de nieuwe werkwijze weidevogelbescherming regelmatig op de agenda staan. De vrijwilligers zijn via de VR ook vertegenwoordigd in het bestuur van WLD. Communicatie Via de digitale nieuwsbrief Vrijwilligers Nieuws die 15 keer is verschenen in 2015, worden de vrijwilligers o.a. geïnformeerd over excursies waar ze zich voor kunnen aanmelden en ontvangen ze de uitnodigingen voor de start- en slotavond en andere informatieavonden. Op de website van WLD onder het kopje Vrijwilligers staan alle cursussen, informatieavonden, excursies en meer informatie vermeld. Vrijwilligers die geen internet hebben, ontvangen de uitnodigingen voor excursies, start- en slotavond en andere informatieavonden per post. Cursussen De VR heeft in samenwerking met de projectleider weidevogelbescherming van Landschap Noord-Holland de volgende cursussen georganiseerd: basiscursus weidevogelbescherming (februari/maart); Gebruik website weidevogelbescherming.nl & veranderingen in Agrarisch Natuurbeheer m.i.v (17 februari); cursus inventariseren weidevogelterritoria theorie en praktijk (maart/april); Gebruik website Weidevogelbescherming.nl & Veranderingen in Agrarisch Natuurbeheer m.i.v voor groepscoördinatoren/gegevensverwerkers van weidevogelgroepen in NH. cursus docenten voor weidevogelmonitoring cursus (april/mei) Vrijwilligersavond (18 mei) Evaluatieavond (30 juni) Distributieteam In het voorjaar zijn weer een aantal vrijwilligers op pad gegaan om de Toeristische Kaarten Laag Holland, de Fiets- en Wandelkaarten en de folders van de Rustpunten te verspreiden onder de ondernemers in het gebied. Pagina 11 van 13

12 Nominatie Gouden Gruttopul Voor de derde keer reikt de Vrijwilligersraad de Gouden Gruttopul uit aan een veehouder die de weidevogels volgens de vrijwilligers het best heeft geholpen. Marco Visser ontving in het najaar op de Slotavond de Gouden Gruttopul. Nieuw stelsel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) Per 1 januari 2016 verandert het weidevogelbeschermingsprogramma. De Provincie heeft weidevogelleefgebieden aangewezen en bijna uitsluitend in die gebieden wordt er nog een beheervergoeding uitgekeerd. Er vallen daardoor bedrijven af in de gebieden waarin minder weidevogels broeden. Voor de vrijwilligers gaat er het een en ander veranderen. Er was een korte digitale vragenlijst opgesteld met het verzoek aan de vrijwilligers deze in te vullen zodat er zoveel mogelijk aan hun wensen voldaan kan worden. In totaal hebben ongeveer 250 vrijwilligers de vragenlijst ingevuld. De contactenpersonen van de vrijwilligersgroepen werden uitgenodigd om de informatieavonden omtrent het nieuwe stelsel bij te wonen. Excursies/Workshops De excursiewerkgroep van de VR heeft ook dit jaar weer een aantal excursies georganiseerd waar vrijwilligers aan konden deelnemen. De excursies/workshops die georganiseerd worden voor de vrijwilligers zijn in principe altijd gratis. Dit jaar is voor het eerst een kleine vergoeding gevraagd voor de zomerexcursie Biesbosch en Zouweboezem omdat deze excursie boven het budget was. In totaal zijn 8 excursies georganiseerd waar 143 vrijwilligers aan hebben deelgenomen. De excursie naar de waterzuivering ging niet door vanwege te weinig deelnemers. De excursies hebben zo veel mogelijk in Laag Holland plaatsgevonden en hebben als doel de vrijwilligers met elkaar in contact te brengen en ze meer van ons gebied te laten zien en ervaren op een sportieve en/of educatieve manier. Excursies/lezingen waren: februari Winterfietstocht Zeevang mei Wandelexcursie Gierzwaluwen in centrum Amsterdam juni Workshop Salades maken in de Zuidoostbeemster juni Zomerexcursie per touringcar naar de Biesbosch en Zouweboezem augustus Lezing Vleermuizen in Hobrede september Workshop Natuurfotografie in de Eilandspolder september Landschapsexcursie op de fiets omgeving Assendelft Attentie De Vrijwilligersraad vindt het belangrijk om met een eindejaarsgeschenk haar waardering te uiten voor de inzet van de vrijwilligers tijdens het weidevogelseizoen en voor de vrijwilligers die andere vrijwilligerstaken verrichten zoals het inpakken van brieven of de toeristische kaarten binnen ons gebied verspreiden. In 2015 was het 20 jaar geleden dat een handjevol boeren zich verenigden om de weidevogelbescherming beter te organiseren. De vrijwilligersraad en het bestuur vonden dit een reden om het te vieren. Het eindejaarsgeschenk was een uitnodiging voor de voorstelling Music of Migration die op 22 februari 2016 gegeven werd in Theater de Purmaryn in Purmerend. Tijdens deze voorstelling Pagina 12 van 13

13 vertelde Theunis Piersma, de befaamde grutto-onderzoeker, over het wel en wee van de grutto in wervelende beelden. Dit onder een bijzondere muzikale begeleiding van de componist Sytze Pruiksma. De natuur, het landschap en de vogels klonken er in door. Communicatie Algemeen Zoals je ziet zijn er enorm veel projecten in een jaar tijd van start gegaan, aan de gang, of in de afrondingsfase. Met veel projecten is het noodzakelijk dat communicatie niet alleen nuttige informatie is, maar ook gestroomlijnd verloopt. De werkgroep communicatie zorgt hier voor in groten lijnen. Intern houden de medewerkers in de binnen- en buitendienst en het bestuur elkaar op de hoogte via een digitale wekelijkse (51 x) nieuwsbrief. De agrarische leden krijgen regelmatig een Agrarische berichten, met meer zakelijke en specifieke berichten over het agrarisch natuurbeheer (21x). Voor relaties is er een digitale Water, Land & Dijken nieuws, deze is 3 x verschenen in 2015 aan 225 relaties. De schrijvende pers heeft 10 x een artikel over Water, Land & Dijken geplaatst over o.a. Boeren werken aan schone sloten, Oproep vrijwilligers en Kansen voor meer grutto s. Er is een folder verspreid met daarin informatie over wat agrarisch natuurbeheer is en wat Water, Land & Dijken nog meer doet. En in het algemeen wordt er een website onderhouden en een facebook pagina met mooie, leuke weetjes, uitjes, foto s. Het Wonder van Marken Omdat Water, Land & Dijken financieel gezond er voor staat, het 20- jarig jubileum en er een behoefte ontstond om niet alleen aan de beleidstafel te praten over het mooie en goede werk van de boeren, de vrijwilligers en alle andere betrokkenen, was besloten om een film te maken over de weidevogels op Marken. Deze film is gemaakt door Tijs Tinbergen en Jan Musch. Het bedrijf van de familie Terlouw op Marken is bij uitstek hét voorbeeld voor succesvol agrarisch natuurbeheer, een melkveebedrijf en rekening houden met de weidevogels kan goed samengaan. De film is gemaakt in 2015 en in maart 2016 was de première bij de familie Terlouw. Het Wonder van Marken is verkrijgbaar via de website van Water, Land & Dijken. Purmerend, juli 2015 Pagina 13 van 13