Informatieboekje. Onderhoud van A tot Z

Transcriptie

1 Informatieboekje Onderhoud van A tot Z 1

2 Geachte huurder / huurster, 1. Algemeen Deze informatie wordt u aangeboden door de verhuurder van uw woning. Als huurder heeft u met uw verhuurder een huurcontract afgesloten. Hierin en in het huurreglement zijn afspraken vastgelegd over uw en onze rechten en plichten. Daartoe behoren ook afspraken over het onderhoud van de woning. Dit boekje gaat voor het grootste deel over de verdeling van de onderhoudstaken tussen huurder en verhuurder. De verschillende onderwerpen worden alfabetisch behandeld. Ook geven wij u nog enkele tips en aanwijzingen die belangrijk zijn voor het dagelijks onderhoud aan de woning. Achterin dit boekje staat hoe u uw reparatieverzoeken kunt melden. Wij vertrouwen erop dat dit boekje uw belangstelling heeft en een positieve bijdrage levert aan het inzicht in de verdeling van verplichtingen van het onderhoud. 2. De huurder In grote lijnen kan het onderhoud als volgt worden verdeeld: U heeft, samen met uw huisgenoten, de verzorgingsplicht. Volgens de wet dient u dit te doen als een goed huurder. Onder de verzorgingsplicht (of de zorg) vallen dagelijkse, kleine reparaties. Hiertoe rekenen wij onder anderen witten, sausen, behangen en schilderen in de woning en berging. Ook kleine, dagelijkse reparaties aan bijvoorbeeld kraanleertjes, elektrische schakelapparatuur, scharnieren, raamgrepen, deurkrukken e.d. vallen onder de verzorgingsplicht., evenals het vervangen van gebroken ruiten, mits u via de huur een glasverzekering heeft afgesloten. En uiteraard moet hersteld worden wat door eigen nalatigheid stuk is gegaan. Zie voor een uitgebreid overzicht het alfabetisch overzicht van onderhoudsverplichtingen van verhuurder en huurder, verderop in dit boekje. 3. De verhuurder Volgens het huurcontract en het huurreglement heeft de verhuurder de instandhoudingplicht. Dat wil zeggen dat de verhuurder er voor moet zorgen dat uw woning in een goede staat van onderhoud verkeert, zodat uw woongenot gegarandeerd blijft. Wij moeten (en zullen) de daartoe noodzakelijke reparaties verrichten. Zo zorgen wij bijvoorbeeld voor: - het vervangen van door houtrot aangetaste kozijnen, ramen en deuren, evenals het schilderen daarvan - het onderhouden en vervangen van leidingen en groepenkasten van de elektrische installatie - het repareren of vervangen van dakbedekking, dakgoten en regenpijpen 4. Onderhoud aan de centrale verwarming en warmwatervoorziening In de meeste woningen is een centrale verwarmingsketel geplaatst. Voor elke huurder in een woning met een c.v.-ketel is het volgende van belang. De c.v.-ketel wordt door ons regelmatig gereinigd en gecontroleerd. De periodes tussen twee onderhoudsbeurten kunnen variëren van 1 tot 2 jaar, afhankelijk van het soort ketel dat is geplaatst. Ondanks onze inspanningen zal echter geen enkele ketel goed en met het volle rendement blijven functioneren als de zorg van de huurder ontbreekt. U moet daarom regelmatig controleren of de waterdruk voldoende is. Zo niet, dan moet u de installatie bijvullen met water en daarna alle radiatoren ontluchten. Om vullen en ontluchten mogelijk te maken zijn een vulslang en een gebruiksaanwijzing bij de installatie aanwezig. Als er zich een storing voordoet gaat u dan eerst na of: - de stekker van de ketel in het stopcontact zit - er geen stroomstoring is opgetreden - er gas wordt geleverd - de waakvlam brandt - er voldoende water in de installatie is - de installatie ontlucht is - de ketelthermostaat voldoende hoog staat - de radiatorkranen zijn geopend - de waterpomp naast de ketel draait (u moet dan een lichte trilling voelen) - de kamerthermostaat niet op te lage temperatuur staat afgesteld 2

3 Heeft u al deze handelingen verricht en heeft u alles in orde bevonden, maar werkt de ketel desondanks toch niet, dan wordt het tijd om de installateur in te schakelen. Alleen spoedeisende storingen zullen binnen 24 uur na melding door de installateur worden verholpen. 5. Wintermaatregelen Hieronder volgen enkele adviezen om bevriezing te helpen voorkomen: a) Centrale verwarming U kunt het beste regelmatig controleren of de waterdruk in de c.v.-installatie goed is, om uitval tijdens een vorstperiode te voorkomen. Waar bevriezingsverschijnselen kunnen optreden dienen kwetsbare c.v.- en waterleidingen door u te worden geïsoleerd en buitenkranen te worden afgetapt. Als u in een vorstseizoen één of meer dagen niet in de woning aanwezig bent: - schakel gas en elektriciteit niet uit - zet de kamerthermostaat op minimaal 15 graden - draai alle radiatoren open - laat buren of kennissen regelmatig een kijkje nemen of alles nog naar behoren functioneert b) Waterleiding en watermeter Als u in een vorstperiode een of meerdere dagen niet in de woning aanwezig bent, doet u er goed aan, ter voorkoming van ernstige schade door bevriezing de volgende stappen te ondernemen: - het afsluiten van de hoofdkraan - het aftappen (= leeg laten lopen) van alle leidingen zowel voor koud als voor warm water, waarbij u het toilet niet moet vergeten (gewoon een keer doorspoelen en antivries in de toiletpot) - het open laten staan van alle kranen, inclusief de aftapkraantjes - de dienstleiding (de leiding van buiten tot aan de meter) en de watermeter tegen bevriezing te beschermen, vooral wanneer de dienstleiding tegen de buitenmuur is geplaatst. Voor buizen bestaat speciaal isolatiemateriaal - het uitdraaien van de waakvlam van de geiser Belangrijk: Vergeet u de kranen niet weer dicht te draaien voordat u de hoofdkraan van de waterleiding weer opendraait. Daarna kunt u per kraan de leidingen ontluchten. 6. Schoorsteenvegen Het schoorsteenvegen wordt gerekend tot het onderhoud dat door de huurder moet worden verricht. Behalve dat u tot dit onderhoud verplicht bent is het in belang van uw eigen veiligheid dat de schoorsteenkanalen minimaal eenmaal per jaar worden geveegd. Inspecteer regelmatig of er vogels nestelen in deze schoorsteenkanalen. Indien dit wordt geconstateerd, dient u direct de schoorsteenkanalen te (laten) vegen. Tevens kunt u dan van de mogelijkheid gebruik maken door voor uw eigen rekening bolroosters en/of kapjes te laten plaatsen. Belangrijk: Onder schoorsteenkanalen worden ook ventilatiekanalen gerekend. 7. Dakgoten Het is noodzakelijk om uw dakgoten regelmatig schoon te maken door boombladeren en grasgroei te verwijderen. Voor deze werkzaamheden stelt de verhuurder ladders in bruikleen beschikbaar. Na telefonische afspraak zijn deze op de volgende adressen verkrijgbaar: - J. Groenenboom Van Leeuwenhoekstraat Woningbouwvereniging Poortugaal Dorpsstraat Als alternatief kunt u de goten ook laten reinigen door de firma Notenboom uit Maasdam. Zij kunnen deze werkzaamheden voor u uitvoeren voor ca. 25,-. Voor nadere informatie en/of het maken van een afspraak kunt u bellen met de heer Piet Notenboom, telefoonnummer Tuinonderhoud Begroeiing Jaarlijks ontstaat vaak overmatige groei van onkruid/heggen/bomen/heesters/coniferen. Dit kan veel hinder bij uw buren of buurtbewoners veroorzaken. Wij willen graag hiervoor uw aandacht vragen. Openbare voetpaden bij uw woning moeten volledig begaanbaar zijn, dus geheel vrij van overhangend groen. Belangrijk: Uit politie-informatie blijkt dat de ramen en deuren achter hoge schuttingen en/of struiken/bomen zeer inbraakgevoelig zijn. Zorg er dus voor dat ramen en deuren 3

4 (door een buitenverlichting) goed zichtbaar blijven. Een inbreker kan dan nooit lang ongestoord zijn gang gaan. Klimop Voorkomen moet worden dat klimopbegroeiing de gevelstenen en het houtwerk van uw woning/berging bedekken. Daardoor kan schade aan het gehuurde ontstaan en vochtproblemen in de woning tot gevolg hebben Bomen/struiken Aanplant van bomen/struiken die overlast en/of schade kunnen veroorzaken moet worden voorkomen. Zij dienen (bij verhuizing) te worden verwijderd. 9. Servicekosten Sommige werkzaamheden van de onderhoudsverplichtingen worden voor rekening van de huurder door of namens de verhuurder uitgevoerd., zoals bijvoorbeeld het vervangen van gebroken glas, het schoonmaken van trappenhuizen in flatgebouwen e.d. In deze gevallen betaalt u hiervoor een bijdrage in de huurprijs (= servicekosten). Glasverzekering Via de verhuurder kunt u zich aanmelden bij de collectieve glasverzekering. Het maandelijkse premiebedrag is op indebasis vastgesteld en kan steeds per 1 juli worden aangepast. Verzekerd zijn: Alle ruiten, dienende tot lichtdoorlating, aanwezig in ramen en deuren van het pand, tegen schade door breuk veroorzaakt door een onzeker voorval. Ook de kosten van noodvoorzieningen vallen onder deze verzekering. Niet verzekerd is: Schade aan versiering op ruiten, waaronder begrepen etswerk. Breuk van ruiten: - in windschermen - in balkon- en terreinafscheiding - van gebrandschilderd glas - door eigen gebrek - bij glas in lood en draadglas - tijdens aan-/verbouw van het pand 10. Klachten melden In de inleiding is al aangegeven dat dit boekje is bedoeld om u inzicht te geven in de verdeling van de onderhoudsplichten. Constateert u dus een gebrek in of aan de woning dan kunt u in het alfabetisch overzicht van onderhoudsverplichtingen van verhuurder en huurder nagaan of u zelf het gebrek moet verhelpen of dat wij dat moeten doen. Achter in dit boekje is vermeld aan wie u uw klachten kunt melden, rekening houdend met de onderverdeling: Is de klacht voor onze rekening dan is voor de melding daarvan nog van belang waar het gebrek betrekking op heeft. We maken onderscheid in: - storingen aan c.v. en warmwaterinstallaties - glasbreuk - overige gebreken Klachten voor ons bestemd kunt u telefonisch ( ) bij ons melden of mondeling aan de balie van ons kantoor doorgeven op werkdagen van uur uur. Wij verzoeken u om in alle gevallen duidelijk aan te geven wat precies het mankement is. Dit is van groot belang om de directe afhandeling door onze dienst te bewerkstelligen. 11. Spoedeisende klachten melden buiten kantoortijden Voor spoedeisende klachten buiten kantoortijden kunt u handelen zoals aangegeven op de laatste bladzijde van dit boekje. Spoedeisende klachten zijn bijvoorbeeld: - brand - inbraak - ernstige lekkages - verstopte riolering - stormschade - problemen m.b.t. gas en elektra 4

5 Alle andere, niet spoedeisende gebreken, die zich buiten kantoortijden voordoen kunt u melden op de eerstvolgende werkdag. 12. Overdracht van de woning bij beëindiging van de huurovereenkomst Wanneer u gaat verhuizen moet u ervoor zorgen dat de woning in goede staat van onderhoud en geheel ontruimd aan de verhuurder wordt opgeleverd. Om de vertrekkende bewoner niet voor verrassingen te plaatsen inspecteren wij de woning twee maal. De eerste maal zo snel mogelijk na de huuropzegging en de tweede maal op het moment dat u de woning aan ons oplevert. Bij de voorinspectie bepaalt de opzichter hoe de woning aan ons moet worden opgeleverd. In ieder geval maakt hij u er op attent dat: - de woning en de schuur leeg worden opgeleverd - de tuin verzorgd wordt opgeleverd (zie ook punt 8) - vloerbedekking, gordijnrails, stickers e.d. worden verwijderd - gaten e.d. worden dichtgemaakt, zoals gaten in wanden, plafonds, houtwerk, buitengevels etc., beschadigde tegels dienen te worden vervangen - de inventaris compleet is en in goede staat wordt achtergelaten - veranderingen in of aan de woning ongedaan moeten worden gemaakt De datum van de eindinspectie wordt in overleg met u bepaald. Dan wordt gecontroleerd of u zich gehouden heeft aan de afspraken dij bij de voorinspectie zijn gemaakt en schriftelijk zijn vastgelegd. U krijgt tot de laatste dag van de huurovereenkomst de tijd om de eventuele benodigde werkzaamheden uit te voeren. Bij de eindinspectie wordt dit gecontroleerd en worden de sleutels ingenomen. Alle werkzaamheden die door u niet zijn uitgevoerd, maar wel volgens de huurovereenkomst voor uw rekening komen, zullen wij op uw kosten laten uitvoeren. Wilt u goederen, zoals zonwering, losliggende vloerbedekking, gordijnen e.d. overdoen aan de nieuwe huurder, dan dient u dit te vermelden op de overnameverklaring die door zowel u als de nieuwe huurder en de verhuurder ondertekend dient te worden en uiterlijk bij de eindinspectie moet worden ingeleverd. 13. Schade aan de woning Wij hebben onze woningen en woongebouwen verzekerd tegen schade. Onder de dekking valt schade ten gevolge van brand of storm. Uit de zorgverplichting van de huurder vloeit voort dat u aansprakelijk bent voor de overige schade die tijdens de huurtijd aan het gehuurde wordt toegebracht, tenzij u kan aantonen dat u geen schuld daaraan heeft. In geval van schade moet u dus bewijzen dat het ontstaan daarvan u niet aangerekend kan worden. Uw onschuld wordt meestal bewezen geacht als u kunt aantonen aan uw verplichtingen als huurder te hebben voldaan. Hieronder valt ook het treffen van voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van schade. Verzuimt u in geval van storm ramen en deuren tijdig te sluiten en te vergrendelen, dan voldoet u niet aan uw verplichtingen en bent u aansprakelijk voor de daaruit voortkomende schade. Ook verstoppingen van en schade aan uw rioolafvoeren als gevolg van onjuist gebruik vallen hieronder. U bent ook aansprakelijk voor alle schade die uw huisgenoten, of andere personen die door u of uw huisgenoten in de woning zijn toegelaten, veroorzaken. Bij grove vernieling door derden en schade ten gevolge van inbraken of pogingen daartoe, moet u aangifte doen bij de politie. U moet dan een kopie vragen van de kennisgeving en dit afgeven bij de verhuurder. Wij wijzen u er nog op dat u zelf een uitgebreide inboedelverzekering kunt afsluiten die schade dekt aan uw huisraad en stoffering, ten gevolge van brand, storm, inbraak en wateroverlast. 14. Veranderingen in of rondom de woning/berging Voor veranderingen heeft u vooraf schriftelijke toestemming van de verhuurder nodig. Bijvoorbeeld voor: - bouwkundige veranderingen - aanbrengen zonnescherm(en) - leggen van parket, plavuizen e.d. - plaatsen van erfafscheidingen en etra bergingen - aanbrengen van antennes, schotels e.d. 5

6 Bij de beoordeling wordt vooral gekeken naar de technische uitvoerbaarheid van de plannen. Maar ook wordt gekeken of de verhuurbaarheid van de woning niet in gevaar komt door de uitvoering van bepaalde verbouwingen. Bovendien is het mogelijk dat de verandering in strijd is met bepaalde wettelijke voorschriften. En tenslotte moeten wij er rekening mee houden dat anderen (uw buren bijvoorbeeld) geen hinder ondervinden van de veranderde situatie. In sommige gevallen is de aanvraag van een bouwvergunning noodzakelijk. Uiteraard kunt u gebruik maken van de technische kennis die de verhuurder in huis heeft. U kunt advies vragen over bepaalde materialen of aanwijzingen om gevaar en/of hinder te voorkomen. Houdt u er bij alle wijzigingen die u aanbrengt wel rekening mee dat de woning bij het einde van de huurovereenkomst weer in goede en originele staat en indeling moet worden opgeleverd. De toestemming die wordt verleend is aan een drietal voorwaarden gebonden: 1. Werkzaamheden en het onderhoud zijn voor rekening en risico van de huurder en dienen op vakkundige wijze te worden uitgevoerd. Na voltooiing van de werkzaamheden moet dit voor een controle worden gemeld bij de verhuurder. 2. Bij de opzegging van de huurovereenkomst heeft de huurder geen recht op vergoeding van de gemaakte kosten. 3. Verhuist de huurder, dan worden de voorzieningen door hem ongedaan gemaakt en in de oorspronkelijke staat teruggebracht. In het belang van de huurder streeft de verhuurder naar zo laag mogelijke onderhoudskosten. Daarvoor is het van belang dat de voorzieningen in de verschillende woningen zoveel mogelijk gelijk blijven. Door bewoners aangebrachte voorzieningen zoals inbouwkeuken, douche en c.v. installatie/warmwatervoorziening e.d. worden daarom ook niet door de verhuurder overgenomen. 6

7 Alfabetisch overzicht van onderhoudsverplichtingen van verhuurder en huurder A Aanrecht Onderhoud en herstel van het aanrechtblok, -blad, keukenkastjes ten gevolge van slijtage Scharnieren en laden bijstellen en smeren Aardlekschakelaar (zie elektrische installatie) Afvoeren (zie riolering) B Behang (zie wandafwerking) Bel Onderhoud en reparatie bel en belinstallatie: - bij gemeenschappelijk gebruik - bij individueel gebruik Berging (zie schuur) Bestrating Bestrating in tuin/schuur (onderhoud, ophogen, vernieuwen) Bestrating in gemeenschappelijke paden (onderhoud, ophogen, vernieuwen) Boiler Indien geleverd door verhuurder Brandgangen (zie bestrating) Brievenbus In voordeur In portieken en gemeenschappelijke ruimten (postkasten) Buitenverlichting (zie elektrische installatie) C Centrale verwarming individueel Periodiek onderhoud Onderhoud, bijvullen en ontluchten radiatoren en leidingen (zie gebruiksaanwijzing) Centrale verwarming collectief Onderhoud en bijvullen van de ketel 7

8 Ontluchten radiatoren Closet Onderhoud en herstel van closetpot, -sok, -bril, -trekker en van de drijver/vlotter in de stortbak (reservoir), valpijp en closetrolhouder Vervanging ten gevolge van slijtage van (onderdelen van) closetpot en stortbak D Dak Onderhoud en vervanging van dakbedekking, dakdoorvoer, dakgoot, na normale slijtage of ten gevolge van storm Dakgoot/regenpijp Verwijderen vuil/schoonhouden dakgoot en regenpijp (ladder kunt u in bruikleen krijgen van de verhuurder) Dekvloer (zie vloeren) Deurbel (zie bel) Deuren en ramen Herstel bij houtrot of normale slijtage Herstel of vervanging na uitwaaien Scharnieren en sloten onderhouden (vastzetten en smeren) Schilderwerk binnendeuren en binnenkant buitendeuren, binnenkant ramen en kozijnen Schilderwerk buitenkant buitendeuren, ramen, kozijnen en betimmering (periodiek) Deuropener (elektrisch) Onderhoud en reparatie Douche Onderhoud en vernieuwing van doucheslang, handdouche, opsteekpen en koppelstuk Vervanging ten gevolge van slijtage E Elektrische installatie Vernieuwen van verouderde leidingen, groepenkast (stoppenkast) en aardlekschakelaar Onderhoud c.q. vervangen van zekeringen, schakelaars, wandcontactdozen (stopcontacten) en lampen Onderhoud verlichting in gemeenschappelijke ruimten Erfafscheiding Alle onderhoud en herstel, m.u.v. door verhuurder aangebrachte windschermen 8

9 F Fonteinen (zie wastafels) G Gasinstallatie Onderhoud en vernieuwing van leidingen in de woning Aanschaf en onderhoud van de gaskraan en gasslang Geiser Onderhoud ( indien geplaatst door de verhuurder) Gemeenschappelijke ruimten Schoonmaken van portiek, trappenhuis en gemeenschappelijke gangen inclusief glazenwasser Galerijen Gevel Onderhoud aan de buitengevel, zoals schilderwerk en herstel van het voegwerk Glas (zie ruiten) Gootsteen (zie riolering) H Hang- en sluitwerk Onderhoud van deurkrukken, scharnieren, uitzetijzers, raamboompjes en sloten Cilindersloten smeren met grafiet Cilindersloten smeren met grafiet in gemeenschappelijke ruimten Vervanging wegens slijtage Huistelefoon Onderhoud van huistelefoon en bijbehorende installatie K Kasten Onderhoud en reparatie in vaste kasten, kastplanken en panelen als gevolg van slijtage bij normaal gebruik In alle andere gevallen Onderhoud van sloten en scharnieren Keuken (zie aanrecht) Kitvoegen Onderhoud en herstel 9

10 Kozijnen Onderhoud en vervanging buitenkozijnen Kranen Onderhoud van kranen en mengkranen voor water (vervanging leertjes e.d.) Hoofdkranen/afsluiters waterleiding jaarlijks controleren op afsluitbaarheid Vervangen van kranen ten gevolge van slijtage L Lekkage Reparatie van leidingen of dak Reparatie ten gevolge van lekkage door bevriezing leidingen Leuningen (zie trap) Lift Onderhoud en reparatie Luchtroosters (zie ventilatie) M Mechanische ventilatie (zie ventilatie) O Ongedierte Voorkomen en bestrijden hiervan P Paden (zie tuinen) Plafonds Indien plafonds loskomen Sauzen en herstellen Planchet Onderhoud en vervangen R Radiatoren (zie centrale verwarming) Ramen (zie deuren en ramen) Regenpijp (zie dakgoot) Riolering 10

11 Reparatie en vervanging na slijtage aan afvoeren van wastafels, douche, gootsteen e.d. Schoonhouden en ontstoppen van sifons binnenleidingen en putten Ruiten Het vervangen van gebroken ruiten binnen en buiten Zelf geplaatst (gefigureerd) glas S Sauzen (zie schilderwerk) Schakelaars (zie elektrische installatie) Scharnieren (zie hang- en sluitwerk) Schilderwerk en sauzen Schilderen en sauzen in de woning Schilderen en sauzen aan de buitengevel Schoorsteen Herstel kanaal, onderhoud, voegwerk e.d. Het vegen van de schoorsteenkanalen, ontluchtings- en ventilatiekanalen, ten minste 1 per jaar Schuur Onderhoud buitenzijde (inclusief schilderwerk) Onderhoud binnenzijde (inclusief schilderwerk) Onderhoud schuurvloeren Schuttingen (zie erfafscheidingen) Sleutels Sloten (zie hang- en sluitwerk) Spiegels Vervanging na beschadiging Stopcontact (zie elektrische installatie) Stormschade Reparatie Bij nalatigheid huurder Stortbak/reservoir (zie closet) Stucwerk Indien het stucwerk loskomt van de ondergrond 11

12 Herstel na beschadiging Sifons (zie riolering) T Tegels Reparatie en vervanging van wand- en vloertegels na beschadiging Door bouwkundige oorzaken Terrassen (zie tuinen) Toilet (zie closet) Trappen Onderhoud (eclusief schilderwerk) en vernieuwen van trappen en hekken in de woning en in gemeenschappelijke ruimten Onderhoud trapleuning in de woning Tuinen Aanleg en onderhoud van tuinen Onderhoud en herstel paden en terrassen Onderhoud gemeenschappelijke paden V Vensterbank Onderhoud en reparatie Vervanging ten gevolge van slijtage Ventilatie Onderhoud en herstel ventilatiekanalen en mechanische ventilatie Onderhoud en schoonhouden van de roosters, filters en ventielen Verlichting (zie elektrische installatie) Verstopping (zie riolering) Vloerbedekking Voor het aanbrengen van vaste vloerbedekking als tegels, plavuizen, parket laminaat enz. is vooraf schriftelijke toestemming van de verhuurder vereist. Aanbrengen (volgens voorschriften van verhuurder), reparatie, onderhoud en verwijdering Vloeren Onderhoud en vervanging Herstel na beschadiging Vulslang en toebehoren Vervanging / incompleet 12

13 W Wandafwerking Behangen en/of sauzen Voor het aanbrengen van bijzondere wandafwerking zoals schrootjes, granol e.d. is vooraf schriftelijke toestemming van de verhuurder nodig. Wastafels Onderhoud en vervanging na beschadiging Warmwatertoestel (zie boiler) Waterleiding Onderhoud en vernieuwing Voorkoming van bevriezingen herstel na bevriezing (ook watermeters) Windscherm (zie erfafscheiding) Z Zeepbakjes Herstel of vervanging Zonwering Voor het aanbrengen van zonwering is vooraf schriftelijke toestemming van de verhuurder nodig. 13