Raadsvoorstel Reg. nr : Ag. nr : Datum :

Transcriptie

1 Onderwerp Beleid inzake het plaatsen van bermmonumenten Status besluitvormend Voorstel Vast te stellen de beleidsrichtlijnen voor het plaatsen en houden van een gedenkteken voor de herinnering aan een dodelijk (verkeers)ongeval op of langs de weg, aan te halen als de beleidsrichtlijnen Bermmonumenten in Boxtel. Inleiding Steeds vaker wordt door nabestaanden, familie en/of vrienden, van dodelijk verongelukte (verkeers)- slachtoffers de behoefte geuit om hun overleden dierbare(n) te herdenken nabij de plaats van het ongeval. Naast het tijdelijk neerleggen van bloemen en memorabilia, komt het ook voor dat verzoeken worden gedaan om een blijvend gedenkteken in de berm te mogen plaatsen. Inmiddels zijn in Boxtel twee van dergelijke verzoeken gedaan, een voor een dodelijk verkeersongeval op de Schijndelsedijk en een voor een treinbotsing op de Bakhuisdreef. Het is niet denkbeeldig dat in de toekomst meer van dergelijke verzoeken komen. Het plaatsen, bezoeken en het aanzicht van gedenktekens kunnen gevaar voor de verkeersveiligheid opleveren, Daarnaast geeft dit aandachtspunten rondom het onderhoud van de openbare ruimte. Omdat de gemeente verantwoordelijk is voor het wegbeheer en het beheer van de openbare ruimte, is het gewenst voor dit onderwerp beleid te formuleren. Beoogd effect Verantwoord ruimte bieden aan het gedenken van (verkeers)slachtoffers door het formuleren van beleidsregels voor het plaatsen en beheren van gedenktekens in de openbare ruimte, veelal de berm van wegen. Argumenten 1. De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft beleidsregels voor rijkswegen vastgelegd en de hoop uitgesproken dat andere wegbeheerders haar zullen volgen. Op heeft de Minister dit vastgelegd in een brief aan de Tweede Kamer, waarbij zij de volgende lijn heeft gekozen: a. zoveel mogelijk toestemming verlenen; b. een gedenkteken mag alleen daar geplaatst en bezocht worden waar het de verkeersveiligheid niet in gevaar brengt; c. per gedenkteken bepalen hoe lang het mag blijven bestaan; d. gedenktekens mogen geen belemmering opleveren voor werkzaamheden aan de weg; e. de kosten voor het maken, het plaatsen en het onderhoud van het gedenkteken zijn voor rekening van de nabestaanden. Hoewel het rijksbeleid goede aanknopingspunten biedt, vraagt lokaal beleid iets meer detaillering van de Pagina 1

2 beleidsregels. Onderstaand wordt hier nader op ingegaan. 2. Geven van toestemming draagt bij aan rouwverwerking en verhoging van het veiligheidbesef. Wij kunnen ons volledig vinden in het rijksstandpunt om zoveel mogelijk toestemming voor bermmonumenten te verlenen, omdat deze monumenten kunnen bijdragen aan de rouwverwerking bij nabestaanden en aan de verhoging van het veiligheidsbesef onder weggebruikers. Gelet op het aantal dodelijke verkeersongevallen binnen onze gemeente, gemiddeld ca. 2 per jaar (2005: 3; 2006: 2; 2007: 2; 2008: 1; 2009: 4) zal het aantal verzoeken naar verwachting beperkt blijven. 3. Eisen aan omvang en locatie moeten zorgen dat de verkeersveiligheid niet in gevaar komt. Een opvallend gedenkteken kan weggebruikers afleiden van hun rijtaak, een gedenkteken kan het uitzicht op de weg belemmeren of een monument kan een gevaarlijk obstakel in de berm vormen. Daarnaast kan een gedenkteken voor gevaar zorgen als nabestaanden of belangstellenden op de weg stil gaan staan bij het gedenkteken. Deze zaken hangen samen met omvang en de locatie van het gedenkteken. Aan de omvang en de locatie wensen wij dan ook een aantal voorwaarden te stellen: a. Omvang/uiterlijk Een gedenkteken moet in omvang, constructie en vormgeving een ingetogen karakter dragen. Redenen hiervoor zijn veiligheid (het mag niet afleiden van de rijtaak) en welstand (behoud kwaliteit straatbeeld, en de functie van de openbare ruimte mag niet worden ontmoedigd door een dominant rouwmonument). Gebruikelijk uitgangspunt hierbij is een monument van maximaal 50x50x50cm, een en ander afhankelijk van de locatie. Ook is het niet gewenst dat het gedenkteken het karakter heeft van een graf(monument). Die horen uitsluitend thuis op een begraafplaats en zijn niet passend binnen de openbare ruimte die hiervoor niet is ingericht. Het gedenkteken mag voorts geen gevaar opleveren, bijvoorbeeld door scherpe punten, of door voorwerpen die kunnen wegwaaien en die zo de verkeersveiligheid kunnen benadelen. b. Locatie Er dient een minimum afstand tot de rijbaan in acht genomen te worden van één meter. Indien mogelijk verdient het de voorkeur het gedenkteken nog verder van de wegrand te plaatsen. Weggebruikers die per ongeluk of bewust in de berm belanden, moeten niet gelijk in aanraking met het monument kunnen komen. Vooral in bochten in een weg moet rekening met de locatie van een bermmonument worden gehouden. Plaatsing aan de binnenkant van de bocht verdient dan de voorkeur. Plaatsing op een viaduct, in een middenberm of op een vluchtheuvel wordt niet toegestaan, net als bevestiging aan bomen, verkeerstekens en lichtmasten. Het monument moet ook veilig te benaderen zijn door nabestaanden en belangstellenden. Op specifieke herdenkingsdagen (overlijdens- of geboortedatum van het slachtoffer) moeten meerdere personen bij het monument kunnen samenkomen, In die zin kan er ook sprake zijn van een parkeerlast. Ook een bezoek in het donker moet worden voorkomen. In algemene zin zijn bezoekers zelf verantwoordelijk dat ze zichzelf en anderen niet in gevaar brengen. 4. Eisen aan de duur van de plaatsing moeten zorg dragen dat het monument doelmatig gebruikt blijft Als het monument voldoet aan de eisen van omvang en veilige locatie is geen bezwaar tegen een langduriger plaatsing. Wel zien wij graag dat de doelmatigheid van het monument in lijn blijft met de Pagina 2

3 wensen en mogelijkheden van de nabestaanden. Soms willen nabestaanden juist slechts een tijdelijk monument, zodat ze de rouwverwerking na een bepaalde periode ook kunnen afsluiten door verwijdering. Anderzijds moet voorkomen worden dat een monument verloedert. De nadruk zal liggen op de eerste jaren na het ongeval, daarna kan toestemming wederom tijdelijk worden verlengd. Gebruikelijke perioden zijn maximaal 5 jaar bij de eerste toestemming, en verlengmogelijkheden van telkens maximaal 3 jaren. Tussentijdse verwijdering blijft na afstemming met gemeente - ook mogelijk. Als het monument niet naar behoren wordt onderhouden kan gemeente met de nabestaanden ook eventuele verwijdering bespreken. Bij lange plaatsing moeten de gebruikte materialen hierop zijn berekend. Die moeten dan bestand zijn tegen weersinvloeden (regen, wind, vorst, zon) en vandalismebestendig zijn in materiaal en vormgeving. Te denken valt aan materialen zoals steen, roestvrij staal of hardhout. 5. Het monument mag geen belemmering zijn voor wegwerkzaamheden. Het moet mogelijk zijn om bij wegwerkzaamheden het monument tijdelijk te verplaatsen. Verankeringen in de grond worden slechts in beperkte mate toegestaan. In verband met de mogelijke aanwezigheid van onderliggende kabels en leidingen is een diepe verankering in de grond ook niet gewenst. Voor de zekerheid zal er bij plaatsing in de berm altijd een KLIC-melding worden gedaan, om te weten of er onderliggende kabels en leidingen zijn. Daarnaast mag het monument geen ernstige belemmering opleveren voor periodieke onderhoudswerkzaamheden aan de weg, zoals het maaibeheer van de berm. Kanttekeningen 1. De kosten van plaatsen en onderhoud zijn voor rekening van de nabestaanden c.q. initiatiefnemers. Het plaatsen van een monument gebeurt op verzoek van een initiatiefnemer, veelal een nabestaande van het slachtoffer. Het is geen gemeentelijke taak daar in te voorzien. Wij vinden daarom dat de kosten voor het maken, het plaatsen en het onderhoud van het gedenkteken voor rekening moeten komen van de nabestaanden c.q. initiatiefnemers. 2. Er moet rekening gehouden worden met belangen en gevoelens van omwonenden. Anders dan vaak bij rijkswegen het geval is, kan de gemeente te maken hebben met omwonenden. Omwonenden is een bezwaarmogelijkheid te bieden ten aanzien van het plaatsen van een gedenkteken in hun directe omgeving. Er moet worden bedacht dat omwonenden dagelijks, bij het verlaten van de woning of zelfs bij het naar buiten kijken, voor langere tijd worden geconfronteerd met het leed van anderen. Daarom willen we zeer terughoudend omgaan met het plaatsen van gedenktekens binnen de bebouwde kom. Binnen de bebouwde kom is het uitsluitend toegestaan een gedenktegel van 30x30 cm in het trottoir of de berm te verwerken (tenzij er sprake is van een grootschaliger calamiteit met grote maatschappelijke impact). Langs wegen buiten de bebouwde kom moeten de direct omwonenden geconsulteerd worden over de beoogde plaatsing voor het gedenkteken. 3. De gemeente aanvaardt enkel aansprakelijkheid in haar rol als wegbeheerder. Het is in principe voor iedereen mogelijk de openbare weg te betreden. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid dat het gedenkteken beschadigd of vernield wordt. De gemeente aanvaardt hiervoor geen Pagina 3

4 aansprakelijkheid. Dat wordt zo ook aangegeven in de toestemming aan de nabestaanden. De gemeente blijft als wegbeheerder wel aansprakelijk voor de staat van de weg, waar ook de berm onder valt. Mocht er door een bermmonument bij een ongeval (extra) schade ontstaan aan vervoermiddelen, dan kan de gemeente voor die schade opdraaien als de plek van het gedenkteken verkeerd gekozen is. Met de richtlijnen in dit beleid wordt dat risico zoveel mogelijk beperkt. Uitvoering en planning Artikel van de Algemene plaatselijke verordening Boxtel 2010 stelt: Het is verboden de weg of een weggedeelte anders te gebruiken dan overeenkomstig de publieke functie daarvan, als: 1. het beoogde gebruik schade toebrengt aan de weg, gevaar oplevert voor de bruikbaarheid van de weg of voor het doelmatig en veilig gebruik daarvan, dan wel een belemmering kan vormen voor het doelmatig beheer en onderhoud van de weg; 2. het beoogde gebruik hetzij op zichzelf, hetzij in verband met de omgeving niet voldoet aan redelijke eisen van welstand; 3. Het college kan ontheffing verlenen van het in het eerste lid gestelde verbod;. Hieronder kan het plaatsen en houden van een bermmonument geregeld worden, en kan het college daar ontheffing voor verlenen. Bovendien moet de eigenaar van de grond of de beheerder (privaatrechtelijk) toestemming geven voor de plaatsing. Een bouwvergunning is niet nodig. Op grond van artikel 3, derde lid, onderdeel d van het Besluit Bouwvergunningsvrije en licht-bouwvergunningplichtige bouwwerken (Bblb) is het vergunningvrij. Kleine gedenktekens worden in dat verband gezien als straatmeubilair. Ook in de bijlage van het Besluit omgevingsrecht op grond van de Wabo is het aanbrengen van straatmeubilair niet vergunningplichtig. Om een aanvraag voor het plaatsen van een gedenkteken goed te kunnen beoordelen (vooral waar het betreft de locatie en omvang) is het van belang dat bij een aanvraag een tekening of foto van het te plaatsen monument wordt overhandigd, vergezeld van een kaart(je) waarop de exacte locatie staat aangegeven. In overleg met de aanvrager zal dan eventueel een meer geschikte locatie worden gezocht, die zo dicht mogelijk ligt bij de aangevraagde locatie. De richtlijnen uit het beleid zullen worden opgenomen in de ontheffing. Communicatie Van het vastgestelde beleid wordt kennisgeving gedaan via openbare kennisgeving. Boxtel, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN BOXTEL de secretaris, drs. J.K. Fraanje de burgemeester, F.H.J.M van Beers Bijlagen Niet van toepassing. Ter inzage Pagina 4

5 1. Aanvraag bermmonument Schijndelsedijk. Contactpersoon Afdelingshoofd Openbare Werken, ir. F.A. Fastenau ( , Pagina 5

6 Raadsbesluit Reg. nr : Aanhef De raad van de gemeente Boxtel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van ; gehoord de commissie RZ van ; Besluit Vast te stellen de beleidsrichtlijnen voor het plaatsen en houden van een gedenkteken voor de herinnering aan een dodelijk (verkeers)ongeval op of langs de weg, aan te halen als de beleidsrichtlijnen Bermmonumenten in Boxtel. Beleidsrichtlijnen: 1. Begripsomschrijvingen: bermmonument: een gedenkteken voor herdenking van een dodelijk (verkeers)ongeval, geplaatst nabij de locatie van het ongeval in de berm of het trottoir van een weg. college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Boxtel. nabestaanden: de aanvragers die het verzoek voor het plaatsen van een bermmonument ter herdenking van de slachtoffers indienen. 2. Ontheffingsaanvraag voor het plaatsen en houden van een bermmonument a. Het college kan op grond van de Algemene plaatselijke verordening Boxtel, artikel lid 3 een ontheffing verlenen ten behoeve van het plaatsen en houden van een bermmonument. b. Het verzoek om een ontheffing bedoeld onder a. wordt door de nabestaanden ingediend bij het college, onder verstrekking van een locatiekaartje met de exacte plaats van het bermmonument en een tekening/afbeelding van het beoogde bermmonument met maataanduiding, een beschrijving van de toegepaste materialen en de wijze van bevestiging. c. Het college kan voorwaarden verbinden aan de ontheffing ter bescherming van de verkeersveiligheid, het aanzien en het beheer van de weg, gebaseerd op onderstaande toetsen. d. Het college kan in haar besluit om al dan niet ontheffing te verlenen in specifieke gevallen gemotiveerd afwijken van onderhavige beleidsrichtlijnen. e. Aan het in behandeling nemen van een ontheffingsaanvraag zijn leges verbonden. 3. Toets op verkeersveiligheid a. Een bermmonument is ten minste 1 meter verwijderd van de rijbaan. Indien mogelijk wordt aan een grotere afstand voorkeur gegeven. b. Een bermmonument wordt niet toegestaan: - in de middenberm, op een viaduct of op een vluchtheuvel; - daar waar een verbod geldt voor voetgangers langs doorgaande wegen. c. Een bermmonument mag niet worden bevestigd aan een (paal van een) verkeersbord, verkeersteken of een boom. d. Indien relevant wordt rekening gehouden met andere aspecten van verkeersveiligheid, zoals terughoudend plaatsingsbeleid in buitenbochten, bij hoge verkeerssnelheden, bezoek enkel bij daglicht, Pagina 6

7 Raadsbesluit Reg. nr : e.d. 4. Toets omvang, constructie en vormgeving van het bermmonument a. Buiten de bebouwde kom is het uitgangspunt een omvang van het bermmonument van maximaal 50x50x50 cm, passend binnen de omgeving. b. Binnen de bebouwde kom is het uitgangspunt een gedenktegel van maximaal 30x30 cm, opgenomen in het trottoir of in de berm. c. Afhankelijk van de locatie en de aanleiding (bijvoorbeeld een calamiteit met grote maatschappelijke invloed) kan in bijzondere gevallen door het college van de omvang onder a. en b. worden afgeweken. d. De vormgeving van het bermmonument kent geen scherpe of (verkeers)gevaarlijke onderdelen. e. De toegepaste materialen zijn weers- en vandalismebestendig, bij voorkeur door gebruik van materialen als (natuur)steen, roestvrij staal of hardhout. f. Vorm en kleur van het bermmonument: - zijn niet overheersend in het straatbeeld, maar zijn sober en ingetogen: - hebben niet het karakter van een graf(monument). 5. Toets op belemmering van beheer en onderhoud van de weg a. Het bermmonument leidt niet tot substantiële belemmering van het periodieke wegenonderhoud, zoals maaien van bermen, snoeien van beplanting, vegen en onkruidbestrijding. b. Het bermmonument biedt geen belemmering voor de bereikbaarheid van objecten zoals kabels, leidingen en inspectieluiken van lichtmasten of rioolputten en kasten. Hiervoor dient een KLIC-melding te zijn gedaan. c. Het bermmonument moet tijdelijk verwijderbaar zijn bij wegwerkzaamheden. 6. Toets beoogde locatie bermmonument In directe nabijheid van woningen is instemming voor de plaatsing benodigd van de omwonenden. 7. Plaatsing, beheer en onderhoud van het bermmonument. a. De nabestaanden (initiatiefnemers) dragen voor hun rekening zorg voor de plaatsing van het bermmonument en voor voldoende zorg voor het beheer en onderhoud gedurende de instandhouding ervan. b. De nabestaanden dragen voor hun rekening zorg voor tijdelijke verwijdering en terugplaatsing van het bermmonument, als dit voor wegwerkzaamheden noodzakelijk is. c. (Terug)plaatsing van het bermmonument geschiedt onder toezicht van gemeente. d. Herstel van schade door vandalisme of gebruik van de openbare ruimte valt onder de verantwoordelijkheid van de nabestaanden en sluit de gemeente uit van aansprakelijkheid. e. Gemeente accepteert slechts aansprakelijkheid voor (extra) schaden, als zij vanuit haar zorgplicht vanuit het wegbeheer zodanig aansprakelijkheid kan worden verweten. 8. Duur van de vergunning a. De vergunning voor het plaatsen en houden van een bermmonument wordt afgegeven voor de duur van maximaal 5 jaar. b. Na deze periode kan de vergunning op aanvraag daartoe telkenmale verlengd worden met een duur Pagina 7

8 Raadsbesluit Reg. nr : van maximaal 3 jaar. c. De nabestaanden mogen het bermmonument op enig moment gedurende de vergunningsperiode verwijderen, in overleg met het college. d. Het college treedt in overleg met de nabestaanden over eventuele verwijdering, indien de ontheffinghouders onvoldoende zorg dragen voor voldoende beheer en onderhoud van het bermmonument. f. Bij reconstructie van de weg of bij verkoop van de openbare ruimte treedt college in overleg met de nabestaanden om een geschikte oplossing te zoeken voor het bermmonument. Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van DE GEMEENTERAAD VAN BOXTEL, de griffier, Mw. Ir. V.M.E. van den Broek de voorzitter, F.H.J.M van Beers Pagina 8