25 Woensdag. Juni Werkt bevrijdend. panda-mania

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "25 Woensdag. Juni 2008. Werkt bevrijdend. panda-mania"

Transcriptie

1 25 Woensdag Juni 2008 Werkt bevrijdend. panda-mania

2 Van buiten 260 pond vredelievendheid, van binnen een meedogenloze vechtmachine. Maak kennis met Kung Fu Panda! Ga naar panda.nl en open je eigen fortune cookie of doe mee aan de prijsvraag en win leuke Kung Fu Panda prijzen Kung Fu Panda: oftewel, hoe een vegetarische goedzak uitgroeit tot kungfu-held Iedereen die wel eens een kungfu-film heeft gezien, kent de kleurrijke benamingen voor de verschillende vechtstijlen. Dronken Meester, Kraanvogel, Aap. Waar zouden die toch vandaan komen, toch niet uit de dierenwereld zelf? Echt wel. Want achter al die lieve beestjes die China de wereld geschonken heeft, gaan in werkelijkheid beduchte vechtjassen schuil. Ja, zelfs achter de aaibaarste van allemaal: Even voorstellen: PO (Jack Black) Een leerling noedelmaker die dagdroomt over een carrière als kungfu-vechter. Door een samenloop van omstandigheden wordt die droom werkelijkheid, en gaat Po kungfu studeren bij Master Shifu. Vechtstijl: Snelheid en behendigheid zijn niet Po s sterkste kanten, en dus moet de panda het vooral hebben van het verrassingseffect. Tegenstanders die denken dat hij rustig op een bamboescheut knabbelt, krijgen vervolgens 260 pond panda op hun nek. MASTER SHIFU (Dustin Hoffman) Er kan er maar een de grootste zijn, al moeten we dat in dit geval niet letterlijk nemen. Maar achter die vriendelijke krulstaart en pientere oogjes gaat een wereld van pijn schuil. Dat moet ook wel, want Master Shifu is als trainer van de Furious Five eerste onder gelijken. Vechtstijl: Master Shifu kent elke techniek uit het boekje, en beschikt daarnaast over een Wuxi-vinger: de mogelijkheid een tegenstander met één vingerbeweging af te troeven. Iets om te bedenken als je hem de hand wilt schudden. met in de Nederlandse versie o.a. de stemmen van Edwin Evers, Yolanthe Cabau van Kasbergen, Rik Felderhof, Jörgen Raymann, Froukje de Both, Thom Hoffman TIGRESS (Angelina Jolie) De keizerin van de jungle, en de meest heroïsche van de Furious Five. Vindt Po toch vooral een grap waar zij niet om kan lachen. De panda zal nog hard moeten werken om haar respect te winnen. Vechtstijl: Kom op, ze is een tijger! Zelfs hard weg rennen mag niet baten. Tigress vindt het beneden haar waardigheid om haar klauwen te gebruiken. En waarom zou ze ook, met die snelheid en acrobatiek krijgt ze haar tegenstander toch wel klein. de reuzenpanda. In Kung Fu Panda wordt eindelijk zijn geschiedenis verteld. Hoe panda Po verzeild raakt op de trainingsschool van Master Shifu. Hoe hij de scepsis van zijn medevechtjassen, de Furious Five, moet zien te overwinnen. Hoe hij naar voren geschoven wordt om de Vallei van de Vrede te redden van de boze Tai Lung. Oftewel: hoe een vegetarische goedzak uitgroeit tot een kungfu-held. VIPER (Lucy Liu) Kruipt voor niemand, deze dodelijke vechtmachine. Kan moeiteloos iedereen om haar vinger winden, als ze die zou hebben. Nooit te lang in haar mooie ogen staren. Vechtstijl: Kan zich in elke denkbare bocht wringen om haar tegenstander op het verkeerde been te zetten. Want probeer deze Viper maar eens te raken: ze zit echt nooit stil. MANTIS (Seth Rogen) Is dat een lief sprinkhaantje? Nee, dat is Mantis: bescheiden van formaat, groot van daadkracht. Is voor niemand bang, behalve een vrouwtjesbidsprinkhaan. Vraag maar aan je biologieleraar waarom. Vechtstijl: Kan razendsnel en onhoorbaar zijn tegenstander besluipen, en heeft krachten die zijn kleine lichaam overstijgen. Zo beschikt hij over de sterkste beenspieren van alle Furious Five-leden. CRANE (David Cross) De hoogvlieger van de Furious Five, deze Crane. Hij lacht om de uitdrukking Beter één in de hand dan tien in de lucht, want Crane weet als geen ander dat zijn kracht juist in het luchtruim ligt. Vechtstijl: Als een echte kraanvogel draait de techniek van Crane helemaal om snelheid en souplesse. Zijn lange bek oogt vervaarlijk, maar het is de spanwijdte van zijn indrukwekkende vleugels waarmee Crane pas echt dodelijk kan uithalen. MONKEY (Jackie Chan) Altijd in voor een lolletje, deze Monkey. Tegenstanders die hem onderschatten zijn echter in de aap gelogeerd. Want achter een komische façade schuilt een tegenstander met dodelijke martial arts-technieken. Vechtstijl: Als deze aap uit de mouw komt, berg je dan. Monkey beschikt over vier even trefzekere ledematen plus een krachtige staart. In nood kan hij altijd terugvallen op zijn Shaolin-staf. TAI LUNG (Ian McShane) Zoveel martial arts-geweld vraagt natuurlijk om een tegenstander van formaat. En dat is Tai Lung. Dit sneeuwluipaard is de grootste kungfu-strijder die ooit geleefd heeft. Iets wat hij zelf maar al te graag blijft herhalen. Vechtstijl: Na twintig jaar eenzame opsluiting in de Chorh-Gom gevangenis heeft Tai wel zin in een robbertje vechten. Wraak is de hevig brandende motor waar deze geweldenaar op loopt.

3 Almere Haven? geeft antwoord op pagina 3 25 Woensdag Juni 2008 Werkt bevrijdend. EK 2008 Forza Türkiyem Wie op zijn nachtrust is gesteld, houdt zijn hart vast: als de Turken vanavond van Duitsland winnen, barst er in alle grote steden in Nederland een volksfeest los. Voor Oranje is het EK over, maar Turkije gaat het gevecht aan tegen zijn vierde Goliath. 22 SUMMERV IBES randstad FM Vlinders hebben tijd nodig om zich te ontpoppen Zij kunnen niet van de ene dag op de andere hun vleugels uitslaan. Maar jij wel. Met een loopbaan bij SAS. Energiecrisis Acties tegen prijsstijging brandstof Geef ons heden onze dagelijkse olie.. Rotterdam Chipkaart Rotterdam moet een nieuwe ovchipkaart ontwikkelen, heeft minister Tineke Huizinga van Verkeer gisteren in de Tweede Kamer gezegd. Daarmee is de invoering van de ovchipkaart voor de metro voorlopig van de baan. Rotterdam houdt al langere tijd een proef met het systeem, maar de chipkaart bleek gemakkelijk te kraken. Daarom moet er een nieuwe komen. Filippijnen Veerboot In de omgeslagen veerboot voor de kust van de Filippijnen zijn geen overlevenden aangetroffen. Sinds het schip zaterdag tijdens een tyfoon omsloeg, zijn slechts zo n vijftig van de in totaal achthonderd opvarenden gered. In de zes verdiepingen tellende Princess of the Stars dreven veel lichamen rond. Protesten breiden zich mondiaal als een olievlek uit Economie Nederlandse wiedergutmachung Surinaamse slavernijclaim van 379 miljard euro Nederland moet een slordige vierhonderd miljard euro betalen aan Surinamers wier voorouders leden onder het koloniale bewind. P02 Marcel van Engelen PARAMARIBO De Surinaamse econoom Armand Zunder heeft het becijferd: 379 miljard euro. Dat bedrag zou Nederland als compensatie moeten betalen aan de nakomelingen van alle Surinamers die gebukt gingen onder het Nederlandse bewind. Als we uitgaan van eind Inmiddels is dat bedrag verder opgelopen, zegt Zunder met een glimlach. Voor het onderzoek waarop de econoom volgend jaar hoopt te promoveren, heeft hij uitgerekend hoeveel de uitvoer van suiker, koffie, katoen en cacao vanuit Suriname tussen 1650 en 1940 nu waard zou zijn geweest. Hij komt uit op miljard euro. Uit een door hem ontwikkeld model rolt de 379 miljard aan herstelbetalingen. Dat is meer dan het dubbele van de totale jaarinkomsten van de Nederlandse staat. Het betreft vrijwel alle groepen in Suriname: de inheemse indianen die bijna zijn uitgeroeid, de uit Afrika gehaalde slaven, de latere plantagearbeiders uit India en Java. De nadruk ligt op de slavenhandel en slavernij, die op 1 juli weer worden herdacht. Het is dan 145 jaar geleden dat Nederland de slavernij in Suriname en op de Antillen afschafte. In Nederland wordt Zunders promotieonderzoek als onwetenschappelijk afgewezen. In Suriname is Zunder adviseur van president Venetiaan. Het slavernijverleden werkt nog altijd door in de relatie tussen Nederland en zijn oud-kolonie. Wie spijt betuigt, erkent schuld. En wie schuld bekent, moet de bak in of betaalt een boete, zegt Zunder. Hij doelt op de diepe spijt die minister Roger van Boxtel namens de Nederlandse regering heeft betuigd op een VN-conferentie in Bij de onthulling van het slavernijmonument in 2002 in Amsterdam zijn vergelijkbare woorden gesproken. Ze vormen AP volgens Zunder voldoende juridische basis om herstelbetalingen te eisen. Lees verder op pagina 14 Oeganda Kinderslacht Elke week verdwijnen zo n tien kinderen in Oeganda. Vaak worden ze verminkt en onthoofd door een witchdoctor. Hun hoofd en bloed worden ingemetseld in de fundamenten van een nieuw hotel of winkelcentrum. Door de Oegandese economische groei floreert de kinderslacht. P08 Trend Boerenshop De moderne boer brengt zijn biologische producten steeds vaker zelf aan de man in zijn neochique boerderijwinkel. Pure producten die ook de Culturele Creatives aantrekken. Door zelf bereide delicatessen en de idylle van Ot en Sien groeit de omzet. P17

4 2 Nieuws Oliecrisis Plaats hier synopsis verhaal REUTERS AP REUTERS Van links boven met de klok mee: blokkade van Spaans-Franse grens; stakende vissers in Venetië; wandelend protest in Jakarta; boze boeren in Brussel. Mondiale olieonrust VERVOLG VAN PAGINA 1 Protesten tegen de hoge benzine- en dieselprijzen grijpen wereldwijd om zich heen. Gisteren was het de beurt aan ongeveer duizend studenten in Jakarta, die opnieuw met geweld hun ongenoegen kenbaar maakten aan de poorten van het parlement. Bij een vorig protest enkele weken geleden viel al een dode. De subsidie op brandstof is in Indonesië afgeschaft, wat de arme bevolking nu hard treft. In China is de subsidie pas sinds vorige week vrijdag verdwenen, waardoor een liter benzine opeens zeventien procent duurder werd. Maar een daartoe op de been gebrachte politiemacht wist eventuele protesten bij de pomp te onderdrukken. Zelfs in de VS, waar benzine vele malen goedkoper is dan in Europa, leidden de hoge prijzen vorige week tot verzet. In New York kwamen truckchauffeurs bijeen om te protesteren tegen een prijs per gallon van meer dan vier dollar een absoluut record. Brussel was eerder deze maand het decor van grootschalige demonstraties van boeren en vissers. Vooral de laatsten trokken met hun gewelddadig optreden de aandacht van de politiek. Gisteren kwamen de EUministers van Visserij bijeen om te kijken hoe ze de wanhopige vissers te hulp kunnen schieten. Dit weekeinde heeft Saoedi-Arabië, de grootste olie-exporteur, plechtig beloofd de olieproductie op te voeren in een poging de prijs te dempen. Maar het hielp allemaal niets. De olieprijs schommelde gisteren rond de 136 dollar per vat. Analisten verwachten dat de prijs voorlopig hoog blijft of zelfs verder stijgt. 1 Truckersprotest in Albany, de hoofdstad van de staat New York. AP REUTERS Jan-Hein Strop Energieraad Hou rekening met oliecrisis Nederland moet zich voorbereiden op een nieuwe oliecrisis binnen vijf tot tien jaar. Er komt een lange periode van schaarste en daarom zijn blijvend hoge olieprijzen te verwachten, zo heeft de Energieraad gisteren geconcludeerd in zijn jaarverslag. De Raad is het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet voor het energiebeleid. Dat er in olierijke landen te weinig wordt geïnvesteerd in productiecapaciteit, voorspelt niet veel goeds. Probleem is dat in veel van die landen de oliebedrijven in handen van de staat zijn en investeringen in olieproductie concurreren met andere uitgaven. Bovendien geven westerse landen het signaal af dat ze hun oliegebruik willen verminderen, waardoor die investeringen onzeker worden. De Raad stelt dat het kabinet geen middel moet schuwen om de energiezekerheid te waarborgen. Dat betekent stevig investeren in onze economische relatie met Rusland, het land waar Europa in toenemende mate afhankelijk van wordt voor aardgas. Daarnaast moeten we vol inzetten op besparing, met allerlei dwingende maatregelen zoals een verbod op onzuinige elektrische apparatuur. Nog een prettige mededeling: vermindering van CO2-uitstoot is alleen haalbaar met kernenergie en/of schone kolen. Duurzame bronnen helpen marginaal of in het geval van wind kunnen de situatie zelfs verergeren. 1 SUMMERV IBES randstad FM Vandaag In de ochtend komen in het zuiden en oosten wat buien voor. Mogelijk ook met onweer. Vanuit het westen klaart het op. Het wordt 21 tot 25 graden. Het is wat vochtiger dan gisteren, zeker landinwaarts voelt het benauwd aan. De wind draait gedurende de dag naar het westen en trekt aan het eind van de middag nog aan. Vannacht daalt het kwik tot 11 graden. Morgen Morgen zorgt een hogedrukgebied voor droog en zonnig weer. De temperaturen liggen wat dichter bij elkaar dan vandaag. Het wordt 21 graden in Friesland tot 23 graden in Maastricht. De zuidwestenwind zorgt voor weinig problemen en waait slechts matig. Een erg mooie dag dus. De nachttemperatuur ligt rond een graad of 10, 11. Selectie werkzaamheden: Groningen/Haren Gn (bus) Wegwerkzaamheden Arrivalijnen 50, 51, 54 en 59. Halten Multatulilaan, Vondellaan, Botanicuslaan, Dilgtweg, Be Quick Stadion, Esserweg, Quintuslaan en Hilghepad vervallen. Amsterdam (bus) Werkzaamheden Connexxionlijnen 142, 144, 170, 172, N70 en N72. Halten Marnixstraat/Rozengracht, Nieuwezijds Kolk, Dam/Raadhuisstraat en Westermarkt vervallen. Purmerend (bus) Reuring Festival Arrivalijnen 93, 101, 102, 103, 113 en 413. Halte Liduinatuin vervallen. Heerlen (bus) Asfalteringswerkzaamheden Veolialijn 22. Halten Tichelbeekstraat, Mondriaan, Benzenrade en Oude Molenweg vervallen. MEER OP: ONDERWEG? BEL ( 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL

5 Nieuws 3 Schadevergoeding Rechtszaken gaan door Verzekeraars dachten dat de heibel over de woekerpolissen wel zou overwaaien. Niet dus. Nationale Nederlanden belooft geen woekerpolissen meer te verkopen en wil gedupeerden schadeloos stellen. Die zijn niet onder de indruk. Die rechtszaak gaat door. Mathijs Rotteveel Dit is echt veel te weinig. Advocaat Jurjen Lemstra van Stichting Verliespolis is druk bezig met het opstellen van een dagvaarding voor de grootste verzekeraar van het land, Nationale Nederlanden (NN). Dat ze nu zeggen te stoppen met het verkopen van woekerpolissen en gedupeerde klanten een schadevergoeding aanbieden, houdt die dagvaarding echt niet tegen. Maandag lekte een brief uit waarin NN zijn intermediairs vertelt te stoppen met het verkopen van polissen met een kostenpercentage boven de tweeënhalf. Gisteren voegde een NNwoordvoerder daar aan toe dat het gedupeerde klanten schadeloos wil stellen. De schadeloosstelling baseert de verzekeraar op een advies van Ombudsman Jan Wolter Wabeke. Die bepaalde dit voorjaar dat de kosten van dit soort beleggingsverzekeringen niet hoger mogen zijn dan gemiddeld 2,5 procent per jaar. In sommige gevallen is 3,5 procent het maximum. Van het beleggingsrendement dat de polissen behalen, mag dus ten hoogste 3,5 procent aan kosten worden afgetrokken. Nu doen ze bij Nationale Nederlanden net alsof dit een genereus aanbod is, maar dat is niet zo, zegt Lemstra. Het advies dat Ombudsman Wabeke heeft gegeven is te mager. Het is een typische polderoplossing waarin alle betrokken partijen verzekeraars, tussenpersonen, de overheid en consumenten iets moeten toegeven. Consumentenorganisaties hebben al aangegeven hier niet mee akkoord te gaan. Het wordt dus dringen bij de Nederlandse rechtbanken, die al dreigen te bezwijken onder het stuwmeer rechtszaken over de Legiolease-producten. NN hoopt dat nog te kunnen voorkomen. Wij willen graag weer in gesprek komen met de consumentenorganisaties, maar dat doen wij niet als die tegelijkertijd een rechtszaak tegen ons voorbereiden, zegt een woordvoerder. Volgens een nauw betrokkene bij de onderzoeken naar de woekerpolissen weten de verzekeraars inmiddels wel dat ze in de rechtbank weinig kans maken hun magere schadevergoedingen overeind te houden. Daarom proberen ze hun klanten nu over te halen om te schikken, zegt hij. Er komt sowieso een pijnlijk rapport uit over die polissen. De verzekeraars beginnen dat nu in te zien en willen zo snel mogelijk hun eigen straatje schoonvegen. De heibel over de woekerpolissen duurt inmiddels al bijna twee jaar. Ze dachten dat het wel zou overwaaien. Nou, niet dus. 1 Amerikaanse verkiezingen Bill Clinton steunt Barack Obama Discriminatie Aangifte wegens lezersreacties Nu is GeenStijl aan de beurt Fleischbaum. KICK SMEETS/HH Peter Wierenga Is het nog toeval te noemen? Eerst werd cartoonist Gregorius Nekschot met tien man opgepakt voor discriminerende spotprenten. Vorige week werd de webmaster van de politiek incorrecte site Hoeiboei op het politiebureau ontboden. En gisteren was het de beurt aan journalist Fleischbaum van weblog GeenStijl. Het Openbaar Ministerie in Amsterdam ontkent dat er sprake is van nieuw beleid. Vorig jaar al is er meer aandacht gekomen voor discriminatie, zegt een woordvoerder. Maar niemand had verwacht dat het daarbij om relatief onschuldige sites als Hoeiboei en GeenStijl zou gaan. Misschien hebben de nieuwe discriminatieofficieren die in elf regio s zijn aangesteld er iets mee te maken. Hoe meer mensen je inzet, hoe meer zaken je kunt behandelen, erkent de woordvoerder. Meldpunt Discriminatie Internet (MDI) deed aangifte tegen GeenStijl, omdat veertien lezersreacties uit 2006 niet door de beugel zouden kunnen. Veertien van de elf miljoen reacties in totaal, schrijft Fleischbaum, alias mede-oprichter Dominique Weesie. Hij begrijpt niet waarom het MDI GeenStijl niet heeft benaderd. Dan waren de reacties verwijderd. 1.. Cycloon Birma Volgens de laatste tellingen van de Birmese regering zijn bij de cycloon die het land begin mei trof tot nu toe doden gevallen. Zeker anderen worden nog vermist. Volgens de Verenigde Naties hebben naar schatting 1,3 miljoen mensen in het getroffen gebied inmiddels hulp ontvangen van het Rode Kruis en buitenlandse hulpverleners. Meer duurzame auto s In het noorden van het land zijn in 2015 honderdduizend elektrisch aangedreven of op duurzame brandstoffen rijdende voertuigen. Dat is het streven van Drenthe, Friesland en Groningen. Het gaat niet alleen om auto s, maar ook om vrachtwagens, bussen en boten. Er rijden nu, net zoals in de rest van het land, nauwelijks auto s op duurzame energie. Prijs journalist De Pers Kustaw Bessems, politiek verslaggever van De Pers, heeft een aanmoedigingsprijs gekregen in het kader van de Anne Vondelingprijs voor de parlementaire journalistiek. Volgens de jury is Bessems in zijn interviews voortdurend op zoek naar diepere overtuigingen en overwegingen van zijn gesprekspartners. Zo toont hij zich een scherp analyticus in het multiculturele debat. Het wordt steeds duidelijker naar wie je het beste kunt overstappen. Novum De voormalige Amerikaanse president Bill Clinton is bereid tot steun aan de campagne voor het presidentschap van Barack Obama. De betrekkingen tussen de laatste Democratische president en de huidige Democratische kandidaat zijn nog kil. Zij hebben elkaar niet persoonlijk gesproken sinds drie weken geleden een einde kwam aan de Democratische voorverkiezingen. Clintons woordvoerder reikte evenwel de olijftak door op te merken dat Clinton duidelijk bereid is alles te doen wat in zijn vermogen ligt, en wat hem gevraagd wordt, om ervoor te zorgen dat senator Obama de eerstvolgende president van de Verenigde Staten wordt. Hillary Clinton en Obama verschijnen vrijdag voor het eerst samen in New Hampshire. 1. Argus Extreme droogte in Noord-Nederland Bel of kijk op: ( 0,25 per minuut) Van Dale geeft antwoord Almere Haven Almere is de laatste tijd geregeld in het nieuws. Eerst was er de verkiezing van de lelijkste plaats van Nederland, georganiseerd door de Volkskrant, die de jonge polderstad glansrijk wist te winnen. Het feestgedruis was nog maar nauwelijks verstomd, of er kwam aan het licht dat de gemeente à raison van euro nieuwe plaatsnaamborden heeft laten ophangen, omdat men vond dat aanduidingen als Almere- Haven en Almere-Poort voortaan zonder streepje zouden moeten worden geschreven: Almere Haven dus. Nu kun je twisten over de vraag of dat geld goed besteed is. Vast niet. Maar hadden de bestuurders het inhoudelijk bij het rechte eind? Juridisch staan ze in elk geval sterk. De officiële spellingregels strekken zich namelijk niet uit tot aardrijkskundige namen. Gelukkig maar, want Den Bos en Herenveen ogen een stuk minder aantrekkelijk dan het origineel. Krachtens artikel 108 van de Gemeentewet komt het recht om de schrijfwijze van plaatsnamen vast te stellen de gemeenten toe. Dat leidt soms wel tot rare inconsistenties: Hoog Soeren (zonder streepje) ligt in een andere gemeente dan Laag-Soeren (met). Praktijkgids Spelling 24,95 Een streepje was wel weer meer in de geest van de spellingregels geweest. Bij woorden met een zogenaamde nabepaling (bijv. commissie-dijsselbloem) is zo n streepje verplicht. In Almere-Haven is ook sprake van zo n nabepaling. Die streepjes dus maar weer terugzetten? Er moet toch wel een huisschilder te vinden zijn die dat opknapt voor minder dan euro. 1

6 4 De Vier DE WERELD VOLGENS KOSTER + JOJANNEKE DE TREND Op de P.C. Hooftstraat wordt niet meer gemaald om voetbalvrouwen. Men heeft een nieuw paradepaardje: de Rus. Ze draaien niet zoals de Nederlanders ieder prijskaartje om. DE COUTURIER Met zijn hand in z n zij staat Marlon Borgschot, de couturier van Mariska Hulscher, proefdiervrij te zijn in een zwart shirt met wit konijn. Hij is een van de BN ers (Borgschot behoort nog niet helemaal tot de bekendheidselite, maar dat vergeven we hem) die weer een pr-graantje meepikt bij de lancering van een goed doel, waarvan we meteen vergaten wat het was. Fijn dat we hem óók even kunnen spreken over dat minder goede doel: de zaak-hulscher. U wéét het niet meer? Borgschot. HENK WESTBROEK Topdog. Bijna dood Papa Winehouse heeft overdreven. Amy (24) is niet dodelijk ziek. We hadden al zo n vermoeden. Echte sterren sterven pas als ze 27 zijn. P.C. Hooftstraat bezet door nieuwe kopers De Russen zijn zo lekker snel Russinnen doen Estelle Gullit verbleken Toen Estelle Gullit haar verhuizing naar LA aankondigde, ging er een siddering door de P.C. Hooftstraat. De high fashion grossierderijen vreesden met grote vreze toen hun hoofdinkomstenpost het land verliet. Er gloort echter weer hoop achter de etalages op de Amsterdamse Rodeo Drive. Niet de voetbalvrouw, maar Chinezen, Indiërs, Russen en Brazilianen laten er nu hun credit cards roken. Of strooien er met stapels cash. De inwoners van de nieuwe economische grootmachten besteden massaal meer geld dan ooit in Amsterdam, zo blijkt uit de cijfers van Global Refund, de internationale dienstverlener van btw-restitutie bekend van Tax Free Shopping. Met name de Russische dames weten de P.C. te vinden. In vier jaar tijd verdrievoudigden de uitgaven van Russische toeristen in Nederland. Met name in vergelijking met vorig jaar zien de winkeliers een grote stijging van het aantal in bont uitgedoste dames dat hun etablissement aandoet. Frank Heemskerk, staatssecretaris van Economische Zaken, kreeg het goede nieuws onlangs ingefluisterd en trok per abuis vijftig miljoen euro extra uit de staatskas om nog meer van de bovengenoemde shop-aholics naar Nederland te trekken. De P.C.- kledingverkopers, die ons anoniem wel wilden voorzien van wat Slavische anekdotes, wrijven alvast in hun handen. Een Louis Vuitton verkoopster ziet naast de Russen ook steeds meer Roemenen en Oekraïners komen. Ze komen het hele jaar door. Louis Vuitton is hot bij hen. Het is hier veel goedkoper dan in Moskou, en ze krijgen ook nog eens de belasting terug. Emancipatie staat bij onze oosterburen nog op een laag pitje. De man Vorige week beschuldigde Rita Verdonk de heer Ed Sinke ervan haar partijkas een beetje te hebben leeggeroofd. Jan Marijnissen liet weten niet langer Grote Roerganger van de SP te willen zijn en het leek er heel even op dat het Nederlandse voetbalelftal fluitend Europees kampioen kon worden. Vrijdag jongstleden trof ik de uitslag van een paar opiniepeilingen die Maurice de Hond had uitgevoerd in de mail. Marco van Basten werd na de eerste 3 wedstrijden door de meerderheid van Ze wijzen gewoon aan wat ze willen. REUTERS betaalt. Zoals het hoort toch? Daarbij wordt niet op prijskaartjes gekeken. Een verkoopster bij Filippa K.: Ze kopen veel gemakkelijker dan Nederlanders. De prijs maakt niks uit. Ook over aantallen wordt niet lullig gedaan. Wat heb je ook aan één zielig Gucci tasje? De verkoper bij Tommy Hilfiger ziet genietend toe hoe zijn winkel wordt leeggekocht. Ze komen in groepjes en kopen dan meer dan tien stuks, per persoon per keer. De Nederlandse klant steekt opeens nogal lauwtjes af tegen de nieuwe grootinkopers. Een manager van Ik laat de zaak-hulscher nu zitten Marlon Borgschot stapt in modellenindustrie Marlon Borgschot. PETER SMULDERS ons volk geschikter geacht om het land te besturen dan de minister-president. En als er op zwarte voetbalzaterdag ook landelijke verkiezingen geweest waren, zou gebleken zijn dat Rita in een week 4 zetels verloor en de Janloze SP er in dezelfde week 2 won. Maurice liet weten dat de uitslag van zijn virtuele verkiezingsonderzoek pas over een paar dagen bekend gemaakt mocht worden. Maurice de Hond houdt doorlopend de opvattingen van het Nederlandse volks gedetailleerd in de smiezen. Na een gruwelijke meervoudige verkrachting waarna de roep tot chemische castratie voor akelige types ontstaat, zoekt Maurice zelfs uit welk Bikinihel (1) Het is weer zomer en de sterren genieten van de zon. Vandaag op nummer 1: Katherine Heigl. Eindelijk een actrice met openlijke striae. een groot modelabel die niets mag zeggen over de klanten van zijn merk : Russen zijn zo lekker snel. Binnen een kwartier kopen ze iets en zijn ze de winkel weer uit. Het is het tegenovergestelde van de Nederlanders. Die zijn zo langzaam. Die draaien ieder prijskaartje om. Speciaal Russisch-sprekend personeel wordt nog niet aangenomen. Zo breedsprakig zijn de Russen dan ook niet. Ze wijzen gewoon aan wat ze willen. En dat vindt men op de P. C. allang O.K. 1 spande een zaak aan tegen de tv-diva omdat ze de openstaande rekening van de door hem ontworpen bruidskleding niet betaalde. Die zaak verloor hij, dus hoe staat het er nu mee, meneer Borgschot? Ik laat het zitten. Ik concentreer me op dingen waar ik goed in ben, zegt hij. En dat is niet alleen kleren maken, maar modellen afleveren, zo blijkt. Borgschot start een volkse concurrent van Holland s Next Top Model, Marlons Topmodels: Wij leiden de dames op tot topmodel, maar dan allemaal. En bij ons kunnen ze ook meteen als topmodel aan de slag. Oei, gaat dát wel goed? Daphne Deckers was onverbiddelijk in haar modellen knock-outsysteem. Borgschot mikt op tweede garnituur: We scouten meisjes van de straat. Ze krijgen een traject hairstyling en ik geef ze catwalkles. We zoeken 26 meisjes, waarvan één wint. De prijsuitreiking is op een soort miljonairsfair ver weg in Overijssel (Hengelo). Koster en Jojanneke kunnen niet anders dan mild zijn over zoveel toewijding. 1 percentage Nederlanders wel wat in deze verkrachteraanpak ziet. Maar ook - dat is het oerlistige hoe de castratieopvattingen liggen binnen de groep stemmers op iedere politieke partij. Stel nou dat 43 procent van de mensen die als er vandaag verkiezingen waren op de SP zouden stemmen, wel wat zien in een beduidend steviger aanpak van verkrachters? Dan heeft dankzij Maurice de verse voorvrouw van de SP een paar dagen de tijd om na te denken. Over hoe ze precies - als tegenstander van deze misdaadaanpak - iets zeggen kan waardoor haar potentiële kiezers niet gelijk de benen naar een andere partij nemen. Politici zeggen wel eens dat ze altijd MET MEDEWERKING VAN LORIANNE VAN GELDER Q&A XXX Patrick, de goudeerlijke jongen Klokkenluider Patrick van der Eem vindt zichzelf een eerlijke jongen. Alles over de gesprekken met Joran van der Sloot heeft hij opgeschreven in Overboord. Waarom dit boek? Ik wilde laten zien hoe het is om zeven maanden om te gaan met iemand die je niet mag. Dat is niet gemakkelijk, kan ik je vertellen. Het is een goed boek hoor. Ik lees zelf nooit, maar dit leest als een trein. Vertel je in het boek ook dat je Jorans ouders hebt bedreigd? Dat heb ik niet gedaan. Ik heb zijn vader alleen gebeld en gezegd: Goedemorgen mijnheer Van der Sloot. Vandaag is uw dag en toen hing hij op. Dat staat ook in het boek. Een vriendin van de familie, Renée Gielen, zei destijds dat je hebt gedreigd Dat krijg je als je met mijn eiland fuckt. Vriendin van de familie? Mijn tante zegt ook wel eens wat. Ik weet niet hoe de media hier nou weer aan kwamen. Ik ben eerlijk. Ik zeg gewoon wat er is gebeurd. 1 bereid zijn om naar de stem des volks te luisteren. Dat klopt. Er is geen Kamerlid en geen politiek journalist met enig benul die niet dankzij het werk van Maurice de Hond aardig op de hoogte blijft van wat er onder mensen leeft. Er je hoeft er de deur niet eens voor uit. Pas kwam ik Maurice ergens tegen en ik vroeg hem of hij zo vriendelijk wilde zijn om alles wat hij uitvlooit ook naar een vriend van me te mailen. Maurice zei meteen dat hij het zelfs prima vond om zijn voorkennis met de lezers van deze krant of desnoods die van een andere, voor niks te delen: topdognl@yahoo.com. 1. Bikinihel (2) Ga zo door Katherine! We houden van je. Die andere meiden met hun opgepompte borsten of lippen (Lisa Rinna op Hollywood Tuna) of anorexialijven (Miranda Kerr, zelfde site) lusten we niet.

7 Binnenland 5 Fitna PVV-voorman vreest arrestatie Juridisch adviesje voor Wilders Nu Geert Wilders is aangeklaagd voor een Jordaanse rechtbank, vreest de fractieleider van de PVV dat hij wordt opgepakt als hij Nederland verlaat. Advocaat en hoogleraar Geertjan Knoops geeft raad. Kustaw Bessems DEN HAAG Meneer Knoops, is de vrees van Geert Wilders terecht dat Jordanië hem kan laten aanhouden nu hij daar is beticht van aanzetten tot haat? Wanneer hij daar formeel in beschuldiging is gesteld kán Jordanië een internationaal arrestatiebevel tegen hem laten uitvaardigen via Interpol. Normaal is daarvan de consequentie dat wanneer de heer Wilders bijvoorbeeld naar het buitenland gaat voor een spreekbeurt, hij daar wordt aangehouden. Is de kans daarop groot? Met dank aan Hoeveel bespaar jij? Test jezelf op Ben.nl Knoops: Vroeger had hij een soort immuniteit gehad. MARCO OKHUIZEN/HH Zoiets gebeurt alleen wanneer een land een uitleveringsverdrag heeft met Jordanië. Dat land neemt niet deel aan welk uitleveringsverdrag ook, dus dan zou het om een bilateraal verdrag moeten gaan tussen Jordanië en een ander land. Novum Het kabinet staat verruiming van de mogelijkheden voor de selectie van embryo s toe. Dat is het resultaat van enkele weken overleg binnen het kabinet, bevestigen bronnen in Den Haag. Er zullen landelijke criteria gaan gelden waaraan ziekenhuizen elk specifiek verzoek tot onderzoek vooraf moeten toetsen. Vrijdag wordt de beslissing formeel genomen in de ministerraad. De coalitiepartijen PvdA en ChristenUnie lagen binnen het kabinet overhoop over het verruimen van de mogelijkheden voor embryoselectie. Staatssecretaris Bussemaker van Volksgezondheid (PvdA) stuurde vorige maand een brief naar de Tweede Wilders geniet mogelijk een andere bescherming omdat hij parlementariër is. Wilders zegt dat ook landen die niet zo n verdrag hebben met Jordanië hem kunnen uitleveren. Dat zou een grote uitzondering zijn. Komt bij dat een verdrag niet de enige vereiste is. Het aanzetten tot haat moet in het land waar Wilders is volgens vergelijkbare normen strafbaar zijn als in Jordanië. Dan moet je in de praktijk toch denken aan islamitische landen. Als ik Wilders moest adviseren, zou ik zeggen: zoek uit welke landen een uitleveringsverdrag met Jordanië hebben die óók aanzetten tot haat hetzelfde invullen. Maakt het nog verschil dat Wilders parlementariër is? Op zich niet. Vroeger had hij daardoor een soort immuniteit gehad, maar dat geldt niet meer. Wel geniet hij mogelijk een andere bescherming. Uitleveringsverdragen maken uitzonderingen voor politieke delicten. Om te voorkomen dat landen elkaar politiek proberen te beïnvloeden. Hij zou zich erop kunnen beroepen dat hij zijn uitlatingen over de islam in een politieke context heeft gedaan. Het klinkt alsof u zin heeft in deze zaak! Wij doen internationale strafzaken en wij maken geen onderscheid naar politieke gezindte. Als de heer Wilders behoefte heeft aan advies, kan hij bij ons terecht. Maar ik bied dat natuurlijk niet zelf aan 1 Gezondheid Kabinet sluit compromis Commissie toetst selectie embryo s Kamer waarin ze onderzoek op embryo s toestond bij erfelijke varianten van borstkanker en darmkanker, waarvan niet zeker is dat de ziekte zich manifesteert als het erfelijke gen aanwezig is. Leider van de Christen- Unie en vicepremier André Rouvoet was ontstemd over de verruiming, waarover geen overleg was gevoerd binnen het kabinet. Bussemaker trok haar besluit vervolgens in. De ChristenUnie is principieel tegen embryoselectie vanwege de beschermwaardigheid van het leven. De PvdA is groot voorstander. Een compromis zoals nu is gevonden, werd verwacht sinds het CDA na de ruzie tussen de twee coalitiepartners voorstelde de mogelijkheden van embryoselectie te verruimen, maar selectie wel te toetsen aan strenge criteria. 1.. Tweede Kamer LASTIGE KINDEREN SNELLER NAAR OFFICIER VAN JUSTITIE Kinderen onder de 12 jaar die drie keer in aanraking zijn geweest met de politie moeten voortaan meteen naar de officier van justitie worden gestuurd. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer, die gisteren instemde met een motie van die strekking van CDA-Kamerlid Coskun Çöruz. De officier van justitie kan het kind in het ergste geval uit huis laten plaatsen. Nu is het nog zo dat kinderen eindeloos worden opgepakt voor kleine vergrijpen, zonder dat naar de thuissituatie wordt gekeken, zegt een woordvoerder van het CDA. De officier van justitie doet dat wel. Een officier van justitie heeft al het recht om kinderen onder toezicht te plaatsen, maar in de praktijk wordt daar weinig gebruik van gemaakt. Het aantal jonge kinderen dat in aanraking komt met de politie, neemt de laatste jaren toe. Kinderen onder de 12 jaar komen niet voor de kinderrechter... Feesttent versus kroeg Horecaondernemers zijn boos en dagen minister Klink van Volkgezondheid voor de rechter. Ze snappen niet dat je na 1 juli nog wel mag roken in een feesttent op een festival en niet in een kroeg. Geen dictatuur met Rita s aan het stuur VREEMDELING IN DEN HAAG PETER MIDDENDORP Doet als journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag. A an het begin van de avond verzamelden zich zo n 35 linkse jongeren bij de rotonde tussen de Dr. J.W. Paltelaan en de Van Stolberglaan in Zoetermeer. Samen ging het over een paadje tussen de bosjes naar een rechthoekig stuk gras met uitzicht op party- en businesscentre 2BHome, waar Rita Verdonk een bijeenkomst van Trots op Nederland zou houden. Een jongen hield een megafoon voor zijn mond. Wat fijn dat jullie allemaal zijn gekomen, zei hij. Het is de bedoeling dat wij zoveel mogelijk lawaai gaan maken. Hij liet de megafoon zakken, keek hulpeloos in het rond en zei toen: Dan zou ik jullie nu willen vragen om zoveel mogelijk lawaai te maken. De jongeren begonnen te trommelen en te fluiten. Ze toeterden en lieten de sirenes op hun megafoons klinken. Rita rot op! riepen ze. Geen dictatuur met Rita s aan het stuur. ; Geen mens is illegaal. en: Rita Verdonk zal het weten, wij zijn Schiphol niet vergeten. Een enkeling zwaaide met een vlag. Voor de linkse jongeren stonden acht agenten in fluorescerende hesjes, de handen op de rug. 2BHome was een klein gebouw. Tegen de muren en op het dak stonden MEers. Het parkeerterrein was met hekken omheind; op elke hoek stond bereden politie. Op het parkeerterrein meer agenten, rechercheurs, agenten in burger, ME ers en mannen met de V van beveiliging op de revers. Na een half uur kwam de rechtse tegenactie opdraven: zes jongens en een meisje in zwarte kleren. Ze vroegen de politie of ze mochten demonstreren, en dat mocht, verderop in de stad. Tien minuten later kwam de achtste rechtse radicaal, een jongen van een jaar of zestien met grote ogen: hij was te laat, zijn vrienden hadden niet op hem gewacht. Op bemoedigende toon vertelde een agent hem waar hij zijn moest. Om acht uur kwam een zwarte Mercedes voorgereden. Geflankeerd door twee lijfwachten met paraplu s waarmee je kogels kunt afweren, stapte Rita naar het businesscentre. Binnen was een zaal waarin zo n vijftig Zoetermeerders klaarzaten om te worden beluisterd, in een belendend zaaltje werden een groep stelletjes van middelbare leeftijd de beginselen van het salsadansen bijgebracht. 1 Test jezelf op Hoeveel bespaar jij als je overstapt naar Ben?

8 6 Binnenland Interview Ik heb slechts een dag gehuild In leven dankzij chloorazijn Wim Huppes overleefde kanker en schreef een boek over het slechte zorgstelsel.. Vrienden (1) Wim Huppes is lid van het vriendennetwerk Hyves. De meeste vragen krijgt hij over de behandeling van kanker met chloorazijn. Ana Karadarevic Wim Huppes kreeg in april vorig jaar te horen dat hij prostaatkanker had in een vergevorderd stadium. Ik heb slechts een dag gehuild en daarna ging ik uitzoeken hoe ik in leven kon blijven. Zijn prostaat werd operatief verwijderd, en wat hem betrof stopte de reguliere behandeling daar. Met zijn kennis van de geneeskunde, hij werkte tot 1989 als internist in een ziekenhuis, ging Huppes experimenteren met medicijnen. Na twee experimenten met andere middelen probeerde hij chloorazijn. Huppes kwam niet zelf op het idee om het middel te proberen. Twee neven raadden het me aan, onafhankelijk van elkaar. De een leidt een medisch laboratorium, de ander is een alternatieve arts. Huppes kocht het middel bij een chemische groothandel. Huppes mocht daar grondstoffen kopen omdat hij eerder als onderzoeker in een biotechnologisch laboratorium werkte. Chloorazijn is een veilig middel. Omdat het wereldwijd wordt gebruikt om het drinkwater te zuiveren, is het uitgebreid op veiligheid getest. Huppes dronk enkele dagen per week vier tot zes gram van het middel. Hij denkt dat de juiste dosis voor andere kankerpatiënten anders zal zijn en dat het middel ook niet voor alle soorten kanker zal werken. Oud-internist Wim Huppes wil patiënten zelf met alternatieve middelen laten experimenteren. FRANK GROELIKEN Dienst huisarts niet populair VOORAL VROUWEN LOPEN NIET WARM VOOR E-CONSULT Patiënten maken weinig gebruik van de mogelijkheid hun huisarts per e- mail om raad te vragen. Van de bijna twee miljoen consulten in 2006 werden er slechts per afgehandeld. Dat blijkt uit onderzoek onder honderd praktijken van het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg, van Nivel, een onderzoeksinstituut voor de gezondheidszorg. Dertig procent van die praktijken heeft in 2006 één e-consult gedeclareerd. Drie andere praktijken zorgden voor de helft van alle declaraties. In de consulten werden 777 patiënten behandeld. De vragen gingen vooral over suikerziekte, zwangerschap en mannenkwalen. Vooral mannen maakten gebruik van de e- consulten. Een huisarts mag sinds ,50 euro voor een advies vragen als dat het gewone consult vervangt en de arts de patiënt al vaker voor zijn probleem heeft behandeld. WFA Vrienden (2) Op zijn Hyves-pagina heeft Wim Huppes in februari enkele kritische weblogs geplaatst over onder meer de behandeling van borstkanker. Doolhof van regels Het werkte bij hem meteen, merkte Huppes. Het verminderde de pijn. Belangrijker is dat hij nog leeft. Waar met reguliere bestraling en chemotherapie de dood volgens hem misschien enkele maanden zou zijn tegengehouden, is hij inmiddels ruim een jaar na de diagnose kanker nog steeds in leven en weer aan het werk. Zijn ziekte bleek, ironisch genoeg, een voorbeeld te zijn van wat er mis is in de reguliere zorg waarover hij voor hij kanker bleek te hebben een boek aan het schrijven was. We zijn de klos verscheen in april. In het boek stelt Huppes dat in het huidige zorgstelsel de ontwikkeling van nieuwe behandelingen niet goed mogelijk is omdat het stelsel te bureaucratisch is en verstrikt in een doolhof van regels. De manier waarop hij zichzelf heeft genezen mogen artsen niet toepassen op anderen met kanker. Testen of het ook voor anderen zou werken, zit er zelfs niet in. Los van de patiënt heeft geen enkele partij volgens Huppes belang bij testen, omdat chloorazijn een goedkoop middel is. De kosten van het onderzoek kunnen niet worden terugverdiend. Je moet weten dat het door alle overheidsregels 850 miljoen euro kost en een tiental jaren duurt om een nieuw medicijn op de markt te brengen. Volgens Huppes, kennismedewerker bij het College voor Zorgverzekeringen, is het gevolg dat de zorg geen innovatieve sector is en dat dus iedereen een standaardbehandeling krijgt. Die is voor zo n 85 procent van de zieken niet optimaal. Sterker nog: Artsen werken volgens richtlijnen en schrijven patiënten behandelingen voor die zij vaak niet op zichzelf zouden toepassen. Bij mannen met uitgezaaide prostaatkanker wordt het bekken bestraald, ook als hun levensverwachting nihil is. De patiënten hebben daardoor 13 procent minder kans op pijn in het bekken maar moeten er wel vaak voor naar het ziekenhuis en ervaren vervelende bijwerkingen, zoals pijn en bloed bij de ontlasting en tijdens het plassen. Bovendien staat de uitkomst vast: mensen gaan hoe dan ook dood. Kennisbank Hoe het anders moet? Als bestaande medicijnen of behandelingen weinig soelaas bieden, vind ik dat patiënten experimentele middelen en methoden mogen uitproberen. Zij moeten dan wel de effecten en bijwerkingen bijhouden, en zij moeten deze gegevens invoeren in nieuw op te zetten kennisbanken. Patiënten weten zelf vaak het beste wat werkingen en bijwerkingen van een behandeling zijn, zeker als hen verteld wordt waarop ze moeten letten. Patiënten die niet trouw gegevens willen melden in de kennisbank, krijgen als het aan Huppes ligt geen medische ondersteuning bij het gebruik van experimentele middelen. Deze manier van vernieuwing van de gezondheidszorg, waarbij het initiatief bij patiënten ligt, leidt tot snellere invoering van nieuwe behandelingen. De kosten komen dan op ongeveer 17 miljoen euro per nieuw geneesmiddel en de ontwikkelingstijd gaat terug naar twee jaar, zo stelt Huppes. In de huidige gang van zaken controleren ambtenaren van diverse overheidsinstanties of behandelingen voldoen aan allerlei wet- en regelgeving. Dat hoeft niet meer als de patiënt verantwoordelijk wordt voor de rapportage aan de kennisbank. Veel ambtenaren kunnen de laan uit worden gestuurd. Samen met de verlaging van de ontwikkelkosten van nieuwe middelen, zal dit leiden tot een verlaging van de kosten van de gezondheidszorg, verwacht de kennismedewerker. En dus tot de invoering van veel nieuwe behandelvormen. Slangengif Het doel van de kennisbanken is te komen tot individuele, op maat gemaakte behandeling van patiënten. Dan kunnen meer mensen de vruchten plukken van methoden die nu niet gangbaar zijn. Naar aanleiding van zijn boek krijgt Huppes mails van mensen die zeggen genezen te zijn van kanker dankzij niet-reguliere middelen zoals slangengif. Hij verzekert: Er zitten goed gedocumenteerde gevallen tussen. Die zijn heel spannend. Huppes stelt voor om ook alternatieve methoden te testen in de kennisbanken. Als mensen positieve effecten melden van behandelingen, kunnen deze wat mij betreft worden toegepast. Volgens mij kan dit eenvoudig omdat de door mij voorgestelde kennisbanken gaan monitoren en rapporteren wat het effect, de veiligheid en het nut is van de zorg. Huppes heeft baat gehad bij het simpele en goedkope stofje chloorazijn. Ik moet nog een laatste scan ondergaan. Ik wil daar niet op vooruitlopen, maar afgaand op mijn herstel en de resultaten tot nu toe verklaarde mijn arts me enkele weken geleden genezen. 1 Rookverbod HORECAVERENIGING DAAGT MINISTER VOOR DE RECHTER Koninklijk Horeca Nederland (KHN) sleept minister Ab Klink (Volksgezondheid) voor de rechter. De bewindsman dupeert volgens de branchevereniging reguliere horecazaken, omdat in open feesttenten op evenementen en festivals na 1 juli wel mag worden gerookt. Dat zou oneerlijke concurrentie en onduidelijkheid opleveren. Vanaf 1 juli mag in cafés en restaurants niet meer worden gerookt. De rechtszaak dient dinsdag. KHN zegt zich gedwongen te voelen een kort geding aan te spannen omdat Klink op verzoeken om uitleg niet zou hebben gereageerd. De organisatie had eerder gedreigd juridische stappen te nemen als Klink niet zou reageren. Voor ons is de maat nu vol, briest KHN-directeur Lodewijk van der Grinten. We willen dat de minister het principe van gelijke monniken, gelijke kappen hanteert. Klinks ministerie was niet bereikbaar voor commentaar.. Real life Benieuwd wat er volgt op de diagnose prostaat- of borstkanker? Op de website van KWF Kankerbestrijding staan videodagboeken van negen patiënten, die een inkijk bieden in de behandeling.

9 Buitenland 7 Zimbabwe Iedereen doet zijn deuren op slot voor de knokploegen van Mugabe Elles van Gelder JOHANNESBURG Alsof het geen drukke doordeweekse dag maar een zondag is, zo omschreef een Zimbabwaanse NGO-medewerker de sfeer in de hoofdstad Harare gisteren. Een handvol auto s op straat, bedrijven waren vanwege de instabiele situatie dicht. Om vijf uur waren de straten leeg, iedereen had de deur op slot om geen gevaar te lopen voor Mugabe s knokploegen. Ondertussen zat oppositieleider Morgan Tsvangirai nog steeds veilig in de Nederlandse ambassade. Vanuit die ambassade schreef Tsvangirai gisteren een brief aan de Zimbabwaanse kiescommissie, waarin hij zwart-op-wit verklaart zich terug te trekken uit de verkiezingen, omdat deze wegens het geweld nooit vrij en eerlijk kunnen zijn. Zondag had hij dit al mondeling tijdens een persconferentie gedaan. De hele wereld ziet de verkiezingen als een schijnvertoning. De VN- Veiligheidsraad verklaarde de verkiezingen in een resolutie niet vrij. Maar de regering herhaalt vastbesloten te zijn om de verkiezingen van vrijdag door te laten gaan. Ook Tsvangirai s naam zal op het stembiljet prijken. Mugabe en zijn kliek houden vol. De angst die Mugabe en zijn milities de afgelopen weken hebben gezaaid, moet ervoor zorgen dat zij tot winnaars worden gekozen. Alle ogen zijn nu op de regio gericht. Vooral het regionale samenwerkingsverband van landen in Zuidelijk Afrika SADC moet zorgen dat er onderhandelingen komen en de oneerlijke verkiezingen geen doorgang kunnen vinden. Onder leiding van de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki, die is aangewezen als bemiddelaar, moet een doorbraak worden geforceerd. Er is veel kritiek op hem geweest dat hij te mild is geweest voor het Zimbabwaanse regime. Zuid-Afrika verhief gisteren wel zijn stem. De regeringspartij ANC zei verbijsterd te zijn over de gang van zaken in Zimbabwe en dat eerlijke verkiezingen niet meer mogelijk waren. Dat is meer dan Mbeki ooit heeft gedaan. Ondertussen gaat het geweld door. Oppositiepartij MDC verklaarde gisteren dat inmiddels nog meer van haar politici zijn ondergedoken. 1 Patiënt Jimmy in de weer met radio-apparatuur. AP Argentinië Programma gemaakt door psychiatrisch patiënten Populaire Gekkenradio stopt Miljoenen Argentijnen stemmen dagelijks af op Gekkenradio, een programma van psychiatrische patiënten. Maar de patiënten annex presentatoren moeten wellicht stoppen. Paul Scheltus BUENOS AIRES Met een paar ontbrekende voortanden is Pacotillo een onwaarschijnlijke ster. Zijn een-tweetjes met zijn medepresentatoren klinken meer als groepstherapie dan als een radioshow. De uitzending komt dan ook vanuit een psychiatrische inrichting in Buenos Aires. En het heet La Colifata ofwel Gekkenradio. Sinds het unieke programma in 1991 begon, hebben al duizenden patiënten in de Jose Borda kliniek meegewerkt. Ze lezen gedichten voor, discussiëren over sport, muziek en politiek, houden interviews of zingen een lied. Miljoenen Argentijnen stemmen er elke week op af. Gekkenradio is het geesteskind van Alfredo Olivera. Als vrijwilliger in Jose Borda kwam hij op het idee om interviews met patiënten op te nemen en uit te zenden in een radioprogramma van een vriend. Het idee was een stem te geven aan een deel van de samenleving dat werd weggezet als ziek en marginaal. De luisteraars reageerden overweldigend positief. Ze waren verrast dat de patiënten zulke interessante dingen zeiden, vertelt Olivera. Het feit dat deze mensen zich op een ongebruikelijke manier uitdrukten, werd gewaardeerd. Binnen de kortste keren sleet Olivera fragmenten aan landelijke radiostations. Eerst kochten de zenders ze omdat ze het grappig vonden, maar na een tijdje begonnen ze de waarde van de meningen in te zien. Al gauw had Gekkenradio een publiek van twaalf miljoen luisteraars. De patiënten waren plotseling sterren en de show genoot ook in het buitenland bekendheid. Manu Chao wilde een plaat maken met de patiënten. In april bezocht regisseur Francis Ford Coppola de kliniek voor een scène over La Colifata in zijn nieuwe film Tetro, over een Italiaanse immigrantenfamilie in Argentinië. Maar Jose Borda wordt met sluiting bedreigd. Burgemeester Mauricio Macri wil de aftandse inrichtingen vervangen door modernere instellingen, zoals woningen waar patiënten zich kunnen voorbereiden op hun terugkeer in de samenleving. Het besluit heeft geleid tot onzekerheid en boosheid bij de patiënten, al zijn ze het ermee eens dat modernisering nodig is en dat de reïntegratie van psychiatrische patiënten in de maatschappij verbeterd moet worden. Ons doel is de gekkenhuizen uit de wereld te helpen. De mensen in de buitenwereld zijn net zo gestoord als de gekken hier binnen. 1 The Independent. INTRODUCTIEKORTING VOOR INTERNATIONAAL BELLEN Nu 6 maanden 50% korting Internationaal 0,07 voor bellen mobiel bellen naar zowel vast 0,07 per minuut * als mobiel * 110 minuten 220 minuten 9,95 16,95 4,98/mnd CHIPPIE WERELDBUNDEL: Naar 150 landen ter wereld BESTEL SNEL OP Keuze uit 4 abonnementen 330 minuten 440 minuten 22,95 29,95 8,48 /mnd 11,48 /mnd 14,98/mnd Adviseur McCain blundert AANSLAG ZOU GUNSTIG ZIJN Een nieuwe aanslag op Amerika zou een groot voordeel zijn voor John Mc- Cain. Deze dubieuze uitspraak komt uit de mond van zijn campagnestrateeg Charlie Black. Volgens Black heeft McCain zijn cruciale winst in de primary van New Hampshire te danken aan de moord op Benazir Bhutto kort ervoor. De campagne van Barack Obama noemde de uitspraak schandalig. McCain nam afstand van de opmerking en Black bood zijn excuses aan. new master track in water technology solutions research business voor meer informatie: * 0,07 per minuut geldt voor de Chippie Wereldbundels 330 en 440. Kijk voor de voorwaarden en een overzicht van alle landen en tarieven op Goedkoop internationaal bellen Broodje bom Beiroet heeft een snackbar met een terroristisch thema: Buns and Guns.

10 8 Buitenland Brazilië Nederlander woonde half jaar in het gevaarlijke Tancredo Neves Joggen in de sloppenwijk Hoe snel integreer je als Nederlander in een Braziliaanse sloppenwijk? Verslaggever Alex Hijmans (33) ging wonen in het gevaarlijke Tancredo Neves en maakt nu, een half jaar later, de balans op. Alex Hijmans SALVADOR De eerste nacht in mijn nieuwe woonplaats Tancredo Neves, waar in 2007 nog 216 moorden gepleegd werden, deed ik geen oog dicht. Dat kwam niet door rondvliegende kogels, maar door het legioen kakkerlakken dat door mijn slaapkamer marcheerde en door de enorme wolk muggen. En door de hitte, die ondraaglijke hitte. Mijn optrekje, in de gevaarlijkste sloppenwijk van de Braziliaanse miljoenenstad Salvador, had ik via een bevriende familie geregeld. Met een van hun zoons deelde ik nu een piepklein flatje op de benedenverdieping van een troosteloze jaren tachtigblokkendoos. Het meubilair bestond uit een gammel bed, vier wiebelige stoelen en een kapotte koelkast, maar de vier sloten op de deur deden het allemaal. Mijn verhuizing naar Tancredo Neves zou je een sociaal experiment kunnen noemen. Ik wilde erachter komen of het leven in een Braziliaanse sloppenwijk écht zo erg is als in films zoals City of God (Fernando Meirelles, 2002) en Tropa de Elite (José Padilha, 2007) voorgesteld wordt. En het experiment stond niet helemaal op zichzelf ik was een paar maanden eerder mijn Braziliaanse liefde Nilton achterna gereisd. Een vrolijke, zwarte Braziliaan die toeristen rondleidt door Salvador. De liefde was wederzijds en binnen een week had Nilton me aan zijn hele familie voorgesteld. Maar na een maand klopte de harde werkelijkheid aan de deur. Vakantie over, geld op en ik moest terug. Of gaan wonen in de sloppenwijk en vanuit daar reportages maken. Inburgeren In Europa verwachten we van immigranten dat ze zo snel mogelijk inburgeren. Zes maanden later voel ik me zo geïntegreerd als voor een bleke gringo mogelijk is. Dat wil zeggen: ik ben geïntegreerd genoeg om te weten dat ik er nooit helemaal zou kunnen integreren. Ik zal altijd de gringo blijven. Tancredo Neves is een steenwoestijn. MARCIA LUYTEN Vanuit Oeganda Tancredo Neves is een steenwoestijn ter grootte van Haarlem, vol zwerfvuil en zonder voorzieningen. Gringo Alex Hijmans. Een kinderhoofd I ve lost my son, zei een patiënt, toen dokter Greany vroeg hoe het met haar ging. De dokter is dan wel Engels, ze wist niet hoe ze die zin moest verstaan. Betekende dit dat de zoon was gestorven? Of bedoelde ze letterlijk verloren in de zin van kwijt. Het laatste, zo bleek. Robinah s zoon van zes was een paar dagen geleden verdwenen. Hij kwam niet thuis van school. En niemand die wat wist. Nu is Robinah bang dat haar zoon is ontvoerd voor een offerritueel. Kranten 68 vluchten geschrapt voor Bush Door een tussenstop van Bush op het Londense vliegveld Heathrow op 15 juni hebben reizigers vertraging opgelopen. In totaal werden 68 vluchten gecancelled om Bush te accomoderen. ter grootte van Haarlem, die andere Brazilianen het liefst met een grote boog mijden. Krakkemikkige bouwsels van goedkope rode baksteen zo ver als het oog reikt, straten vol zwerfvuil en een schrijnend gebrek aan voorzieningen. De wijk heeft ook de hoogste misdaadstatistieken van de stad Salvador. Dat dit menens is, bleek toen ik een paar weken na aankomst vanuit de bus op straat een met kogelwonden doorzeefd lijk zag liggen. Het was twee uur s middags. schrijven wat ook mensen in de straat zeggen: het aantal gevallen van mensoffers neemt toe. In de door witchdoctors uitgevoerde rituelen zijn meestal kinderen het slachtoffer. Die zijn puur en dan heeft toverkracht meer effect. Harde cijfers zijn er niet, maar een maand geleden meldde Oeganda s grootste krant The New Vision dat elke week zo n tien kinderen verdwijnen. De ontvoerde kinderen worden zelden levend teruggevonden. Hun lichamen zijn altijd verminkt, vaak onthoofd. Afgelopen maart vond een vader het Marsmannetje De eerste weken waren moeilijk. Ook al sprak ik een aardig mondje Portugees, bij de wijkbewoners ging het er gewoon niet in dat een gringo überhaupt hun taal zou kunnen spreken. Verder zag ik er vanwege mijn blanke huid ongeveer zo alledaags uit als een marsmannetje en werd ik overal waar ik kwam aangestaard. Als ik mezelf tussen de andere mensen in het raam tegenover de bushalte weerspiegeld zag, schrok ik er zelf van hoe anders ik er uitzag. Om het isolement te doorbreken begon ik met hardlopen. Een half uur per dag, aan het eind van de middag, is Tancredo Neves namelijk de mooiste plek op aarde. De ondergaande tropenzon werpt dan een gouden gloed over de bruine baksteen van de huizen, de vogels zingen en op het zanderige sportveld wordt serieus gevoetbald. Het beste moment voor een rondje hardlopen door de wijk. Net als in de rest van Brazilië staat in Tancredo Neves het uiterlijk centraal. Een strak lichaam met als het even kan een six-pack is de rigueur. Nogal logisch, aangezien de mannen door de hitte of geldgebrek meestal zonder hemd over straat gaan, en de vrouwen met zo weinig mogelijk om het lijf. s Middags om een uur of vijf vult de enige brede straat zich met hardlopers. In shorts, maar mét hemd, voegde ik me bij hen. Al snel knikten andere joggers me breed lachend toe of staken beide duimen naar me op. Het werkte! De hele wijk zag me nu elke dag en begon eraan te wennen dat ik er echt woonde. Na een tijdje begonnen ze me te groeten, maakten een praatje, en ontdekten dat de gringo best aardig Portugees sprak. Het leven in een sloppenwijk is zoals ik me had voorgesteld alleen in alle opzichten extremer. Het is er verkoolde lichaam van zijn zoontje op de golfbaan in hartje Kampala. Een nieuw hotel, kantoor of winkelcentrum zou een kinderleven vragen. Om succes te garanderen, is bij de bouw menselijk bloed nodig, vaak een kinderhoofd. Dat wordt ingemetseld bij de fundamenten. Instorten kan dan niet meer. De krant schrijft de toename van kindermoord dan ook toe aan de welvaartstijging in Kampala. Bovendien zijn veel prestigieuze gebouwen neergezet voor de Gemenebesttop vorig jaar, toen Queen Elizabeth naar Kampala kwam. Hekserij beperkt zich niet tot economisch onderontwikkelden, zegt ook de Oegandese priester die er een boek Het weer New York: 26/21 C, zonnig Bakoe: 22/19 C, onbewolkt Jeruzalem: 35/20 C, onbewolkt armer, vuiler en vooral veel lawaaieriger dan ik me ingebeeld had, de afstand tot het centrum is langer en het gebrek aan voorzieningen schrijnender. Slechts in één opzicht had ik me vergist. Tancredo Neves was lang niet zo gevaarlijk als ik dacht. Drugsbendes Ook al heeft de wijk de hoogste misdaadstatistieken van Salvador, het is er geen oorlog, zoals in films wordt uitgebeeld. Er bestaan drugsbendes, maar anders dan in bijvoorbeeld Rio de Janiro maken ze in Tancredo Neves niet de dienst uit. Toch durfde ik in het begin nauwelijks alleen de straat op en was ik ervan overtuigd dat het maar een kwestie van tijd was voor er bij ons ingebroken zou worden. Die vrees bleek al snel ongegrond. Wie zich niet met de drugsbendes bemoeit overkomt niks, zei mijn huisgenoot altijd, en dat bleek waar. Ook bleek het mogelijk gewoon gelukkig te zijn in een sloppenwijk. De meeste buurtbewoners die ik leerde kennen zijn ronduit tevreden met wat ze hebben. Zelfs al had ik een goede baan, dan zou ik nog niet verhuizen, zegt mijn buurjongen Tony (19). De huur is hier laag en ik ken hier de mensen. Dit is thuis. Hardwerkende mensen En daarmee tikt Tony de spijker op zijn kop. Tancredo Neves mag dan wel de hoogste misdaadstatistieken van de stad hebben, het overgrote deel van de bevolking bestaat uit hardwerkende mensen, die van hun oneindige huizenzee een functionerende gemeenschap hebben weten te maken. Ik ben net terug van mijn laatste rondje hardlopen door de wijk. Dát zal ik missen aan Tancredo Neves, de ondergaande zon op de bruine baksteen, de opgestoken duimen van de andere hardlopers en het gevoel dat ik er op dat moment bij hoor. Wat ik niet zal missen is het lawaai, het vuil, de schrijnende armoede en de busrit van een uur naar het centrum als je iets eenvoudigs als een postkantoor of een bank nodig hebt. Een half jaar was leuk, maar een heel leven, nee bedankt. 1 over schreef. Voor een kindoffer vraagt een traditionele genezer tussen de duizend en tienduizend dollar. Dat brengen alleen welgestelden op. En dus floreert witchcraft in horrorvorm in een economie die met 9 procent groeit. Een Oegandese kennis relativeert de opwinding over verdwenen kinderen. Nu worden alleen nog voor grote gebouwen kinderen gedood. Vroeger ook voor een kleine winkel. Als in de straat werd gebouwd, wist iedereen hoe laat het was. Dan bleven de kinderen binnen. En? Denkt hij dat het werkt? De hoogopgeleide kennis aarzelt. Dan haalt hij zijn schouders op. Je weet het niet hè. 1. Het weer Harare: 20/7 C, onbewolkt Istanbul: 27/22 C, onbewolkt Bern: 26/17 C, kans op regen

11 Economie 9 Vermogen Waar wonen de big spenders? Rijkdom raakt steeds beter verdeeld over de wereld VermogensbeheerderMerril Lynch presenteerde gisteren zijn jaarlijkse World Wealth Report. De conclusie was weinig verrassend. De rijken worden rijker. Toch is er een kleine nuance: vooral in het Westen gaat het minder snel. Edward Deiters De rijkdom van s werelds HNWI s steeg vorig jaar met 9,4 procent tot miljard dollar, zegt Merril Lynch-director Geoffrey Bruyn. Ter verduidelijking legt hij toch maar even uit dat de afkorting HNWI voor High Net Worth Individuals staat, ofwel rijkaards met een vermogen van ten minste één miljoen dollar, los van woonhuis en consumptiegoederen. En daarvan zijn er vorig jaar weer flink wat bijgekomen: wereldwijd waren er eind ,1 miljoen Ferrari verwacht dat China zijn vijfde afzetmarkt wordt. AP dollarmiljonairs, zo n 6 procent meer dan in In Nederland zijn er personen met nettoactiva van meer dan een miljoen dollar, een stijging van 0,7 procent ten opzichte van En dat is eigenlijk een zware tegenvaller. Een jaar eerder groeide het aantal in de miljonairsstand verheven personen hier nog met 8,7 procent. Bruyn komt met een verhandeling over kredietcrisis en slechte aandelenmarkten. Hierdoor viel de aanwas van nieuwe miljonairs eigenlijk vooral tegen in de VS en Europa. Andere regio s hebben volgens hem het stokje van ons overgenomen. Uit het rapport van dit jaar blijkt dat de grootste vermogensaanwas plaatsvond in de opkomende markten van India, China en Brazilië. India is ons volgens de bankier inmiddels voorbij gestreefd. Daar kwamen vorig jaar 0 nieuwe miljonairs bij. In totaal wonen daar nu 10 dollarmiljonairs. In China, Brazilië groeide het aantal miljonairs met bijna 20 procent. De Russische grootverdieners deden het iets minder goed, maar ook hier werden ruim 14 procent meer nieuwe miljonairs bijgeschreven. Zowel Bruyn als de medesamensteller van het rapport, consultancyfirma CapGemini, waarschuwt voor lucht in de markten van de zogenoemde BRIC-landen. Zouden hier ook zoveel van die éénminuutmiljonairs tussen zitten als in de internetbubbel van 2001?, vraagt consultant Patrick Neuwirth van CapGemini zich af. Bruyn van Merril Lynch wijst er op dat vorig jaar 39 procent van de wereldwijde beursgangen plaatsvond in de BRIC-landen. En dat ging vaak wel heel erg hard. Zo stegen de koersen van nieuw genoteerde bedrijven in China op de eerste dag gemiddeld met 191 procent. Daar kan dus zeker lucht in zitten. Luchtbel of niet, de nieuwe rijken in de nieuwrijke regio s geven hun geld graag en makkelijk uit. Sieraden, horloges en edelstenen staan op de eerste plaats in het Midden-Oosten en Azië. Russen waren de grootste kopers van superjachten en in Aziatische landen reden bijvoorbeeld bijna 50 procent meer Ferrari s de showroom uit. Zo verkocht de exclusieve sportwagenbouwer vorig jaar 177 auto s in China, 27 meer dan verwacht. Hierdoor denkt Ferrari dat China binnen een paar jaar zijn vijfde markt zal zijn. Europeanen hebben wellicht in het verleden al deze aankopen al eens gedaan: zij waren vorig jaar onder de wereldwijde rijkaards de grootste kopers van kunst. 1 Mobiliteit Verhuispremie om dichterbij werk te wonen omhoog naar euro Redactie economie De verhuisvergoeding voor werknemers die dichter bij hun werk gaan wonen, moet flink omhoog. Nu mag de baas euro uitkeren. Dat bedrag moet worden opgeschroefd naar euro. Dat zei Willem de Jager van de Taskforce Mobiliteitsmanagement, een taakgroep die door minister Eurlings van Verkeer (CDA) is ingesteld, gisteren in het AD. De taakgroep, die onder anderen uit werkgevers bestaat, presenteert in september een pakket maatregelen dat het aantal reizigers tijdens de spits met 5 procent moet verminderen. Ongeveer een half miljoen Nederlanders overweegt nu al een baan dichter bij huis te gaan zoeken vanwege het fileleed en de lange reistijden met het openbaar vervoer, bleek gisteren uit een onderzoek van Blauw Research in opdracht van Randstad. De taakgroep stelt ook andere maatregelen voor om de verkeersdruk te laten afnemen. Voorbeelden zijn de verbetering van de parkeergelegenheid bij stations, het bouwen van flexkantoren met kinderopvang langs ringwegen en het stimuleren van thuiswerken door middel van een fiscale vergoeding. 1 COLIN FARRELL BRENDAN GLEESON RALPH FIENNES FANTASTISCH GELAAGD SCENARIO ALS GOOCHELAARSHOED VOL SUPRISES. DE MISDAADFILMHISTORIE IS EEN KLASSIEKER RIJKER. - VPRO GIDS IJZERSTERK FILOSOFISCH DRAMA MET DROGE, ZWARTE ÉN PLATTE HUMOR! EEN VAN DE MEEST VERRASSENDE FILMS VAN DIT JAAR. - TV KRANT MORGEN IN DE BIOSCOOP 4gt - CINECENTER - MOVIES - PATHÉ DE MUNT DEN BOSCH - VERKADEFABRIEK DEN HAAG - PATHÉ BUITENHOF EDE - CINEMEC EINDHOVEN - PATHÉ GRONINGEN - PATHÉ NIJMEGEN - LUX ROTTERDAM - CINERAMA - PATHÉ DE KUIP TILBURG - CINECITTA UTRECHT - SPRINGHAVER VLISSINGEN - CINECITY

12 10 Economie Zou Beatrix ook tot de clientèle van Vermogensgroep behoren? REUTERS Beurs Beurs vandaag Rentebesluit Fed Zoek het I-woord Beleggen Zwitserse bank zet stevige voet aan de grond in Nederland UBS koopt Vermogensgroep De Zwitserse bank UBS neemt de Nederlandse Vermogensgroep over. Daarmee dekken we in één klap de hele markt af. Edward Deiters Rijk zijn kan best lastig zijn. Zeker als u puissant rijk bent. Is uw vermogen wel gezond? Doet het wat het moet doen? Ben ik het eens met de risico s? Het zijn allemaal vragen die wealth control manager Vermogensgroep voor zijn honderd zeer vermogende cliënten beantwoordt. In totaal beheert Vermogensgroep zo n 4 miljard euro voor rijke families, particulieren en stichtingen. Daarnaast heeft het bedrijf nog eens 10 miljard euro aan vermogen onder administratie. Het bedrijf werd in 1996 opgericht door twee ervaren bankiers: Maarten Rutgers (48) en Maarten de Groot (42). De Zwitserse bank UBS neemt het bedrijf over, maar hoeveel Rutgers en De Groot daarmee opstrijken, is niet bekend. De afspraak is dat we geen informatie verschaffen over deze transactie, zegt De Groot. Ook over de namen van zijn klanten houdt hij de lippen stijf op elkaar. Dat zijn keurige en zeer vermogende cliënten die er niet bij gebaat zijn met hun naam in de pers te komen. Maar de kans is groot dat de namen die u nu te binnen schieten onze klanten zijn. Zij kloppen bij de Vermogensgroep aan voor wealth control, een vorm van vermogensbeheer die onder rijke individuen steeds populairder wordt. Onze cliënten hebben veelal hun vermogen gespreid over verschillende banken, portefeuillemanagers en landen, zegt De Groot. Via ons krijgen ze greep op hun beleggingen. Wij bieden inzicht en overzicht over 100 procent van het vermogen. Zo krijgen mensen de teugels over hun eigen vermogen weer in handen. Ons werk begint met het administreren van alles wat er in de portefeuille van onze cliënten gebeurt. Dat kan soms een absolute eye-opener zijn. Zo komen we vaak overlappingen tegen of ronduit tegenstrijdigheden. Bijvoorbeeld iemand die bij twee banken belegt, waarbij de een short gaat in de dollar en de ander long, waardoor het effect nul is, maar de cliënt wel de lasten heeft. Het resultaat is volgens De Groot dat een beleggingsportefeuille gestroomlijnd en overzichtelijk wordt. Soms is dat het wegsnijden van risico s of het invoeren van tactische vermogensspreiding. Of simpelweg de aanrader om maar eens naar een andere vermogensbeheerder op zoek te gaan. De Groot benadrukt dat de vermogensgroep niet zelf belegt. Dat laten we over aan anderen. Jürg Zeltner, hoofd UBS Wealth Management, is zeer content: Hierdoor kan UBS de Nederlandse markt voor vermogende privéklanten meteen en volledig afdekken. 1 Dat de Amerikaanse centrale bank de rente vanavond op 2,00% laat, weet iedereen al. Maar wat zegt de Fed over inflatie? Daar gaat het om. De olieprijs wacht intussen nóg spannender tijden. Hoeveel woorden zijn het doorgaans? Twee- à driehonderd, hooguit. Het persbericht dat de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) uitgeeft bij zijn rentebesluiten is altijd ultrakort. Toch is dit kleine stukje proza van grote invloed op markten en beurzen. Vanavond is het om kwart over acht weer zover, als de Fed bekend maakt dat hij het officiële Amerikaanse rentetarief handhaaft op 2,00%. Tenminste, iedereen is het er over eens dat de bank die 2,00% blijft aanhouden. Het gebeurt zelden dat de Fed, of willekeurig welke andere centrale bank, voor verrassingen zorgt. De laatste keer was eind februari, toen de Fed voor de opening van Wall Street de rente pardoes met 0,75% verlaagde van 4,25 naar 3,50%. Nee, de markt kijkt niet naar het rentebesluit zelf uit, maar pluist het persbericht uit op zoek naar het I-woord, inflatie. Fed-voorzitter Ben Bernanke heeft in de afgelopen tijd herhaaldelijk aangegeven dat de oplopende geldontwaarding hem een doorn in het oog is. Als hij dat ook in het persbericht meldt, kan de beurs gemakkelijk concluderen dat bij het volgende rentebesluit het tarief wel omhoog gaat. In dat geval gaan de aandelenkoersen zeker dalen. Zoniet? Ach, dan dalen de koersen vast ook wel geheel in de stijl van de slechte beurs, maar iets minder hard. Het hete hangijzer in de inflatiekwestie is de olieprijs. Of er extra aanbod komt van Saoedi-Arabië en Koeweit en of de wereldwijde vraag terugloopt of niet, die prijs kan, zo lijkt het, maar één kant uit: omhoog. Wie daarop wil speculeren, moet snel zijn, want straks kan het misschien niet meer. Het Amerikaanse Congres wil speculatie in olie aan banden te leggen. Handelaren moeten mogelijk een grotere margin-positie aanhouden en pensioenfondsen mogen misschien helemaal niet meer in grondstoffen beleggen. Met dit soort maatregelen wil het Congres de speculatielucht uit de olieprijs laten lopen. Volgens verschillende analisten zou de olieprijs binnen dertig dagen terugvallen naar 65 tot 75 dollar per vat zodra vraag en aanbod niet langer beïnvloed worden door speculatie. Zo ver is het nog lang niet, want het duurt wel even voordat zo n wet van kracht is. Beleggers hebben niet zoveel geduld en hoeven misschien ook niet zo lang te wachten. Volgens ETF Securities, dat trackers uitgeeft, ofwel passieve, veelal indexvolgende beleggingsfondsen, speculeren hoe langer hoe meer beleggers op een oliedaling. In de afgelopen week investeerden ze voor 30 miljoen dollar in de short olie tracker. Dat is veel, want de totale inleg sinds de lancering eind februari ligt op 261 miljoen euro Super Spyker 111 Super de Boer was het eerste kwartaal de ster van het Damrak. Na de tweede kwartaalomzetcijfers en een fikse koersdaling gisteren, is de hele jaarwinst bijna weg. Geen schande, want de AEX staat op -15%. Beste fonds van 2008 gecorrigeerd voor bedrijven die zijn overgenomen is juist het slechtste aandeel van 2007: Spyker met dik 50%. 1 Het Panel STELLING: DRIE, VIER OF VIJF 111 Behalve begin januari noteert de AEX al het hele jaar in de vierhonderd, waar dit vorig jaar nog meestal vijfhonderd was. Ook nu is het weer ongezellig op de beurs. Wat ziet u in de komende tijd eerder gebeuren: dat de AEX-stand met een drie of een vijf begint, of blijft de vier op het bord? WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP Drie AD VAN TIGGELEN (AANDELENSTRATEEG ING) 111 Het beursklimaat volgt uit de ongezellige combinatie van oliecrisis + kredietcrisis + oplopende inflatie/rente + afnemende groei + dalende huizenprijzen. Negatief beleggerssentiment (iedereen heeft veel cash) en lage waarderingen geven steun, maar voorlopig is het risico op een drie groter dan een kans op vijf. 1 Drie, maar CEES SMIT (VERMOGENSBEHEERDER TODAY S) 111 Er volgt meestal een herstel, als het beurssentiment al tijden slecht is en journalisten mij dit soort vragen gaan stellen. Toch houd ik eerder rekening met een val van de AEX onder 400, dan een herstel van de graadmeter richting 500 alsof er niks aan het handje is AREND JAN KAMP (CONTENT MANAGER IEX) 111 Als de AEX koers zet naar de 400 staan er kopers op voor die spotgoedkope aandelen. Als de index naar 500 blaast, staan juist verkopers paraat die de bibbers hebben van de kredietcrisis, inflatie en een eventuele recessie. In voetbaltermen is dit een bloedeloze 0-0 tussen twee diep ingegraven elftallen. 1

13 Economie 11 Australië Graanboeren hebben haast Zaaimachines bestrooien een akker bij Narrabri in Oost-Australië. Na jaren van droogte is er de afgelopen tijd veel regen gevallen, waardoor er eindelijk uitzicht is op een goede oogst. Het oosten van Australië werd het hardst geraakt door de ergste droogte in de afgelopen honderd jaar. 1 FOTO: REUTERS Inkoopmanagers Onderzoek RBS laat dreiging van recessie zien in de eurozone Redactie economie De Europese economie staat een verdere teruggang te wachten, blijkt uit een onderzoek van het instituut NTC en de Royal Bank of Scotland onder inkoopmanagers. Volgens de barometer, die als een van de meest betrouwbare wordt gezien voor de toekomstige economische ontwikkeling van de eurozone, is zowel in de dienstensector als in de verwerkende industrie sprake van een daling. De barometer daalde van 51,1 in mei naar 49,5 in juni. Bij een index van 50 is er sprake van een inkrimping van de activiteit van inkoopmanagers. De voornaamste redenen voor de terugval zijn de lage dollarkoers en de afkoeling van de Amerikaanse economie. Afgaande op de nieuwe cijfers verwachten analisten dat de ECB komende week de rente verhoogt. 1 Hou jij controle over 200 miljoen? Vodafone is één van de grootste telecombedrijven ter wereld. En wil groeien in Nederland. Daarom zoekt Vodafone een Senior Business Controller voor het hele pre-paid segment. Met 1,8 miljoen klanten en 200 miljoen omzet. Heb jij ambitie genoeg voor Vodafone? Kijk dan snel op vijzelaar.com of bel Senior Business Controller (m/v) continuïteit in finance Woningmarkt Kadaster ziet flinke daling van aantal verkochte woningen Redactie economie Het aantal verkochte woningen is volgens het Kadaster in de maand mei met 25 procent gedaald ten opzichte van april. Het aantal verkopen in de provincie Zeeland daalde in mei het snelst met ruim 33 procent. De provincie Utrecht daalde met bijna 15 procent het minst. Twee-onder-één-kap, hoek en vrijstaande woningen lieten in mei de grootste daling zien, allen boven de 26 procent. Makelaars hebben last van de dalende verkopen. Hun marges komen verder onder druk te staan. Deze zijn al kleiner geworden sinds de concurrentie met internetmakelaars. De prijs van een koopwoning was gemiddeld 2,9 procent hoger dan vorig jaar mei. Een stijging onder de 3 procent is volgens het Kadaster sinds 1996 slechts twee keer eerder voorgekomen. 1. Oliestaatje BELANG IN BEURS DOHA Beursbedrijf NYSE Euronext heeft een belang van 25 procent genomen in de Doha Securities Market, de beurs van Qatar. Voor het belang moet het bedrijf 161 miljoen euro neertellen. Qatar is een klein gas- en oliestaatje dat grenst aan Saoedi- Arabië. Op dit moment maakt het land een stormachtige groei door. In 2007 groeide de economie met 14,2 procent en dit jaar verwacht het IMF een groei van 14,1 procent.. Olie en tv Qatar is vooral bekend vanwege de in Doha gevestigde tv zender Al-Jazeera. GRATIS SAMSUNG X530 SILVER T.W.V. 100,- NU INCLUSIEF 280,- GRATIS BELTEGOED beltegoed nu voor slechts 20,- 5,- per maand Bij Orange betaal je alles wat je doet uit dezelfde bundel, of je nu belt, sms t, je voic afluistert of belt in of naar het buitenland. Je beltegoed is bovendien onbeperkt houdbaar en je hoeft geen hoge bundel te nemen voor lage tarieven. Als je niet voor verrassingen wil komen te staan, biedt Orange je de service om een waarschuwings-sms te ontvangen op het moment dat je het maandbedrag overschrijdt. Je kunt ook kiezen wanneer je het abonnement wilt laten ingaan. Dat kan zelfs tot 3 maanden later. Wil je gebruik maken van deze aanbieding en je eigen nummer behouden, dan is dit geen enkel probleem. Nummerbehoud is een gratis service van Orange. Bij aflevering betaal je eenmalig slechts 25,- voor het welkomstpakket. Hiervoor ontvang je niet alleen de simkaart maar ook nog eens 10,- extra beltegoed. Spectaculaire opruimingsaanbieding! GSM TOPDEAL heeft voor jou een speciale Orange aanbieding samengesteld. Je ontvangt namelijk GRATIS de SAMSUNG X530 Silver t.w.v. 100,-, 18 maanden iedere maand 20,- beltegoed en betaalt hiervoor slechts 5,- per maand. In totaal bedraagt je voordeel 380,-. SAMSUNG Silver KLEUREN DISPLAY CAMERA TRILFUNCTIE AGENDA HANDSFREE FUNCTIE Deze actie is geldig zolang de voorraad strekt. DIRECT BESTELLEN BEL GRATIS of via

14

15 Cultuur 13 Wereldmuziek Putumayo World Records bestaat 15 jaar Met Bob Marley de wereld rond Bij Platenlabel Putumayo is opgewekte muziek verplicht. Job de Wit Toekomstmuziek Collie Buddz vertrouwde riddims uit reggae s rijke geschiedenis Wie : Collie Buddz Sinds : 1981 Uit : Bermuda Wat : reggae De cd s van Putumayo zijn met hun vrolijke vormgeving herkenbaar uit duizenden. Arjan Terpstra Je houdt ervan of je haat ze, de opgewekte cd s van het platenlabel Putumayo World Music. Liedjes van over de hele wereld, gebundeld op compilatiealbums met titels als African Party, Latin Reggae of Sahara Lounge. Op elke plaat een stuk of twaalf muziekgroepen waar je je leven nog nooit van gehoord had, uit een gebied waarvan je niet wist dat er muziek gemaakt werd, laat staan welke. En allemaal in dezelfde vormgeving, naïef en vrolijk, maar bovenal: herkenbaar uit duizenden. Het begin was heel erg 1991: alle leuke liedjes op een verzamelbandje En: er zijn er al twintig miljoen van verkocht, lacht Putumayo-directeur Dan Storper (56) mij door de telefoon toe. Had hij dat bij de oprichting 15 jaar geleden kunnen vermoeden? Nee. En acht jaar geleden ook niet. Het label groeit nu behoorlijk, maar de eerste 8 jaar was het sappelen. Muziek was lang maar een klein onderdeel van onze Putumayo winkel. Het imperium dat Putumayo vandaag de dag is (er zijn kantoren in vier werelddelen), kon 15 jaar geleden niet kleinschaliger beginnen. Storper was in 1991 eigenaar van een kleine New Yorkse winkelketen met Zuid- Amerikaanse handwerkspullen. Alleen: vind maar eens passende achtergrondmuziek voor je wereldwinkels. Storpers oplossing was heel erg 1991: muziek zoeken die wél paste en de leukste liedjes thuis op een verzamelbandje zetten. Al snel kwamen klanten vragen naar de muziek en moest ik bandjes kopiëren. Dat liep zo uit de hand dat ik inzag dat er een markt was voor deze compilaties. Zo is het begonnen. Eigenlijk is aan dat concept niets veranderd, behalve dat de cassettebandjes door cd s werden vervangen. Ook hetzelfde is het onverwoestbare optimisme dat de Putumayo-compilaties uitstralen: zelfs op Blues around the World voeren opgewekte nummers de boventoon. Storper: Mijn Mijn persoonlijke muzieksmaak is bepalend. Dit maakt mij al 15 jaar vrolijk persoonlijke voorkeur is bepalend. Ik verzamel wat ik leuk vind, en dat is nou eenmaal muziek met wat ik Bob Marley-esthetiek noem. Muziek die je verheft uit ellende en achterstand, met opgewekte, melodische structuren en heldere zangers. Die toon is in elke muzieksoort te vinden. Ik weet ook wel dat er meer te koop is in wereldmuziek, maar dit is wat mij al 15 jaar vrolijk maakt, en een hoop mensen met mij. Bijkomend voordeel is natuurlijk dat je met een goed gevoel door de winkel loopt. Is Storpers Bob Marleyethos niet door evenveel kapitalisme als idealisme ingegeven? Tuurlijk. Ik ben ook maar een simpele kruidenier die in Derde Wereldspullen handelt. Maar vergeet niet wat dat voor de muzikanten betekent. Naast dat we iedereen netjes betalen, krijgen ze wereldwijd de kans zich in de kijker te spelen, op een manier die ze via een reguliere platenmaatschappij nooit hadden gehad. Wees eerlijk: hoeveel mensen hadden er van Miriam Makeba of Habib Koité gehoord voor ze op Putumayo uitkwamen? Storper noemt de cd s musical journey s, wat uit de mond van een Amerikaan op de een of andere manier altijd fouter klinkt dan bedoeld. Maar het is waar: zet een Putumayoplaat op en je bent veertig minuten in een andere wereld. De geselecteerde nummers passen doorgaans goed bij elkaar en de keuze wordt in het tekstboekje met etnomusicologisch onderzoek onderbouwd. Of je de muziek leuk vindt of niet, je steekt er iets van op over wat er in de wereld aan de hand is, muzikaal gezien. Storper: Ik kreeg na het uitkomen van onze Brazilian Lounge-plaat een mailtje van een vooraanstaande Braziliaanse musicoloog. Die was stomverbaasd omdat hij van de twaalf tracks maar vier dingen herkende en tegelijk toe moest geven dat de selectie relevant en up-to-date was. Daar doe je het voor. 1 Cognitieve dissonantie in de reggaewereld. Want je gaat die rasta s toch niet vertellen dat achter de naam Collie Buddz een blánke gast schuil gaat? Toch wel. Na de Duitser Gentleman en de Italiaan Alborosie is ook de in Amerika geboren Buddz niet van echt te onderscheiden. Komende week is hij samen met zijn New Kingston Band op tournee in Nederland. Claim to fame: Jamaica begint te wennen aan blanke jongens van overzee die hun reggaemuziek net zo goed als zijzelf weten te brengen. Inclusief Jamaicaans accent, wat typisch is aan de witte reggaegolf. Collie Buddz, opgegroeid op Bermuda, komt uit het Caribisch gebied en op zijn muziek is weinig aan te merken, behalve dat het kwaliteitsverschil tussen zijn beste en zijn mindere nummers groter is dan je wenst. Een klein jaar geleden verscheen Collie Buddz titelloze debuutalbum (Columbia/Sony BMG), waarop een handvol onweerstaanbare krakers te vinden is. Zoals zijn doorbraaksingle Come Around, een eerbetoon aan het groene goedje waar reggaefans wel raad mee weten. De zanger is op zijn best als hij zich overgeeft aan melodieuze songs, gebaseerd op vertrouwde riddims uit de reggae-historie. Clam to fail: Is Collie Buddz wel authentiek genoeg voor reggae-fans? Nog een paar hits als Come Around en Blind to You zullen de twijfelaars doen verstommen. 1 Live: Tivoli de Helling, Utrecht (zondag 29 juni), Melkweg, Amsterdam (maandag 30 juni) en WaterFront, Rotterdam (dinsdag 1 juli). RECENSIE POP DRUM N BASS IN YOUR FACE Job de Wit De jaren dat drum n bass (of jungle, zoals het in het begin heette) het meeste innovatieve dance-genre was, liggen al weer een tijd achter ons. Dat weerhoudt de fanatiekelingen er niet van noest door te zetten met steeds harder loeiende bassen en beats als drilboren. Dat dat niet tevergeefs is geweest, bewijst het Groningse trio Noisia met een nieuwe mix-cd. FabricLive.40 (Fabric/News) is uitgegeven door de Londense superclub Fabric en onderstreept Noisia s status als een van de meest enerverende drum n bass-acts ter wereld. In bijna 69 minuten jast het dj-collectief 29 verschillende tracks door de mix. Een veelvoud aan drums jaagt de plaat alle kanten op zonder dat je helemaal sufgebeukt wordt al jaren de grote makke van het genre. Noisia, dat hier grotendeels eigen producties gebruikt, varieert voortdurend in beats en tempo s. Net als je even op adem denkt te komen, gaat de achtbaan een nieuwe bocht om. Adembenemende drum n bass van eigen bodem. RECENSIE POP HET GAT TUSSEN POPPUNK EN HARDROCK IS WEER GEVULD Gisèle Mambre Muziek van The Offspring hoor je te labelen als punkrock. Maar waarom? Op hun laatste cd Rise and Fall, Rage and Grace (Sony BMG) worden powerballads zoals Kristy, Are You Doing Okay? en Fix You afgewisseld met nummers die niet zouden misstaan in het repertoire van foute jaren tachtig glammetalbands. Gebrek aan samenhang, zeggen zuurpruimen. Welnee, juist een zeer gevarieerde plaat, vinden liefhebbers van The Offspring. Wij oordelen: Rise and Fall etc is het zoveelste Offspring middle of the road product. De band vult al jaren het gat tussen poppunk- en hardrock, met dezelfde kwaliteit (wel te pruimen) en hetzelfde resultaat (veel airplay op de radiostations). Alleen voor liefhebbers.. Ah-ha-ha-ha; stayin alive Robin en Barry Gibb overwegen een terugkeer van de Bee Gees. De band ging ter ziele toen broer Maurice vijf jaar terug overleed. Voicst breekt botten (1) Tjeerd Bomhof, zanger van Voicst en donderdag nog in deze krant, fietste maandag tegen een boom en brak een bot in zijn elleboog.. Voicst breekt botten (2) Bassist Sven Woodside viel vorige week al uit een boom, en brak botjes in zijn rug. Met een vervangende gitarist (Ella Bandita) en pijnstillers speelt de band deze maand gewoon op de zomerfestivals.

16 14 Het Verhaal NEDERLAND ZAL EEN FORSE PRIJS MOETEN BETALEN VOOR DE SLAVERNIJ Surinaamse econoom Armand Zunder promoveert op miljardenclaim voor wat onze voorouders is aangedaan. VERVOLG VAN PAGINA 1 Tussen de Surinaamse bevolking en de Nederlandse heerst geen enkele animositeit hoor, zegt Armand Zunder, minzaam lachend in zijn kantoortje in Paramaribo. Je moet dit zien als wiedergutmachung voor wat onze voorouders is aangedaan. Op een anti-racisme congres van de Verenigde Naties werd de slavernij in 2001 tot misdaad tegen de menselijkheid verklaard. De Afrikanen kwamen hier niet naartoe voor een picknick of een barbecue, zegt Zunder. Wel om te worden misbruikt, niet betaald te krijgen en als een ding te worden afgeschreven. Bij de mensen in Nederland is dat altijd weggehouden. Het gaat consequenties hebben. Desnoods moet Nederland maar op de markt worden gebracht. Aanvankelijk zou Zunder promoveren aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1977 ook afstudeerde. Maar een commissie die zijn onderzoek beoordeelde, vond dat het... niet voldeed aan de wetenschappelijke eisen. Te weinig en onduidelijke bronnen. Belangrijke literatuur negerend. En te sterk uitgaand van het vooropgezette plan dat Nederland zou moeten gaan betalen. Zunder doet die kritiek af als eurocentrisme, de blik van traditionele blanke wetenschappers die een andere, zwarte kijk op de geschiedenis weigeren te accepteren. Het is een klassieke tegenstelling in het debat over het slavernijverleden. De politiek in Nederland is, gezien de excuses, verder dan de wetenschap, zegt Zunder. Hij zal volgend jaar promoveren aan de Anton de Kom Universiteit in Paramaribo, met copromotoren aan universiteiten in Rio de Janeiro en Johannesburg. Los van de vraag of de Nederlandse wetenschap het onderzoek van Zunder serieus neemt, staat het idee van herstelbetalingen. Nu leeft dat in Suriname op het eerste oog nauwelijks, maar een bovenlaag van Afro- Surinamers denkt daar wel over na, geïnspireerd door lopende claims in de VS. En Zunder heeft invloed. Hij is Jachtseizoen geopend JAGERS MOGEN ZWIJNEN AFSCHIETEN OP DE VELUWE Jagers kunnen hun borst natmaken voor het nieuwe jachtseizoen op de Veluwe. De provincie wil dat er van 1 juli tot en met 31 januari bijna wilde zwijnen worden geschoten. In de eerste twee maanden van het jachtseizoen moet 60 procent, zwijnen, gedood zijn. Op de Veluwe lopen ruim zesduizend wilde zwijnen, evenveel als vorig jaar. Ruim vierduizend zwijnen overleefden het vorige jachtseizoen niet, maar door Ademnood (1) Een inbreker is door Rotterdamse agenten uit het water gevist. Even daarvoor hadden zij de 27-jarige Tunesiër op heterdaad betrapt. de snelle aanwas is hun aantal weer gestegen. Vorig jaar veroorzaakten de wilde zwijnen zo n zeshonderd autoongelukken en lieten omgewoelde campings, tuinen, weilanden en sportvelden achter. Minister Verburg van Landbouw besloot daarop dat drukjacht was toegestaan. Hierbij worden de zwijnen opgejaagd en door een jager afgeschoten. Om overlast van de beesten te voorkomen, neemt de provincie dit jaar extra maatregelen. lid van het wetenschappelijk bureau van de Surinaamse regeringspartij NPS en voelt zich gesterkt door president Ronald Venetiaan die Balkenende onlangs publiekelijk terecht wees. Toen de Nederlandse premier in Suriname op een persconferentie de vraag werd gesteld of hij vreesde voor claims van herstelbetalingen, verwees Balkenende naar de 1,6 miljard euro die Suriname is toegezegd bij de onafhankelijkheid in President Venetiaan verbeterde hem direct: de ontwikkelingsgelden die Nederland in 1975 beschikbaar stelde, hadden helemaal niets met de geschiedenis van de slavernij te maken. Dat thema is destijds niet aan bod gekomen. Venetiaan was er begin jaren zeventig zelf bij. Nederland heeft in eigen land inmiddels het een en ander gedaan, zegt Zunder. Er is een slavernijmonument gekomen en een nationaal onderzoeksinstituut. Maar in Suriname, waar de slavernij toch heeft plaats gevonden, heeft Nederland het thema altijd laten rusten. Het gaat niet om het geld, herhaalt hij Ademnood (2) Door het stukslaan van ruiten was de man een schip binnengekomen. De inbreker dacht met een duik te kunnen ontkomen aan de politie. De Afrikanen kwamen hier niet naartoe voor een picknick of een barbecue steeds. Het gaat om het herschrijven van de geschiedenis, door andere, Surinaamse ogen. Er moet onderzoek komen. Goed onderwijs. En een mausoleum op de plek waar veel zwarte mensen zijn opgehangen. Die moet 24 uur per dag bewaakt worden door een speciale garde. Om daarna toch weer op de herstelbetalingen terug te komen. Er kleven levensgrote en misschien wel onneembare haken en ogen aan het idee van miljardenbetalingen. De voornaamste: kun je de huidige generatie aansprakelijk stellen voor iets wat een klein deel van hun verre voorouders heeft gedaan? De Nederlanders leven nu in een welvaart die haast ongekend is, antwoordt Zunder. Die welvaart komt niet uit de lucht vallen. Suriname heeft daaraan volgens Zunder een grote bijdrage geleverd, iets wat de Nederlandse slavernijdeskundige Piet Emmer sterk betwist. Emmer kent het onderzoek van Zunder niet, maar vindt de genoemde bedragen absurd. Als Suriname zo n geweldige bijdrage zou hebben gehad aan de Nederlandse welvaart zou Nederland rijker moeten zijn dan omringende landen die geen koloniën en slavernij hebben gekend. Dat is niet het geval. Het ging indertijd vooral om koffie en suiker. De opbrengsten waren relatief gering. Een andere Nederlandse historicus, Alex van Stipriaan, noemt de discussie over herstelbetalingen heilloos. Het leed dat in het verleden is geleden is niet in geld uit te drukken,. Drugspand in Hoogezand ZES JUSTITIEMEDEWERKERS VAST VOOR DRUGSHANDEL Zes medewerkers van justitie in Drenthe en Groningen zijn opgepakt wegens handel in drugs. Volgens het Openbaar Ministerie gaat het om vijf personeelsleden van de jeugdinrichting Het Poortje in het Drentse Veenhuizen en één van de penitentiaire inrichting in Ter Apel. Er is op dit moment geen enkele indicatie dat er in de inrichtingen zelf is gehandeld, aldus een woordvoerder van het OM. Het onderzoek concentreerde zich rondom een drugspand in Hoogezand, van waaruit werd gehandeld in cocaïne, xtc, speed en ghb. In totaal zijn veertien aanhoudingen verricht. De hoofdverdachte is geen justitiemedewerker. Een woordvoerder van de Dienst Justitiële Inrichtingen bevestigt de aanhouding van de zes personeelsleden, maar wil geen mededelingen doen over hun functies en hun staat van dienst. Het onderzoek is nog niet afgerond.. Ademnood (3) Maar hij moest zijn vluchtpoging staken na enkele minuten onder water. De agenten trokken hem aan wal. Na onderzoek in een ziekenhuis is de verdachte naar een politiebureau gebracht en vastgezet.

17 Het Verhaal 15 Een slavendrijver met twee slaven op weg naar een plantage in Suriname.SPAARNESTAD HIJN BIJNEN Armand Zunder: Het is niet aan mij te beslissen wie voor het geld in aanmerking komt. Een Nederlandse deskundige vindt de claim om miljarden absurd: De opbrengsten uit Suriname waren destijds relatief gering. vindt hij. Maar Nederland moet wel zijn best doen om in het reine te komen met de erfenis van de slavernij. Het gaat om erkenning en genoegdoening. Concreet: om educatie, om herdenken, het bestrijden van racisme en het erkennen dat grote groepen nog last hebben van de geschiedenis. Daar moeten we samen iets aan doen. En daar hangt wel een prijskaartje aan. Een ander probleem: aan wie moeten de herstelbetalingen eigenlijk ten goede komen? Ook aan de Surinamers in Nederland, die nu profiteren van de welvaart? En hoe zit het met het gros van de Surinamers dat gemengd bloed heeft, vaak voor een deel ook van de slavenhouders afstamt? Zunder: Het is niet aan mij om te beslissen wie in aanmerking komt. Volgens hem moeten Surinaamse belangenorganisaties de handen ineen slaan en een claim voorbereiden. Zelf is hij al bezig met de verschillende Afro-groepen te bundelen. De ngo s kunnen vervolgens de criteria vaststellen waaraan mensen moeten voldoen om een beroep te kunnen doen op het fonds waarin Nederland het geld moet storten. Iedereen moet zelf bepalen of hij een beroep zál doen. Iemand die bij wijze van spreken voor de helft van slaven afstamt en voor de andere helft van slavenhouders, zou ik het zeker aanraden. Die ene helft heeft toch geleden. En wat betreft Surinamers in Nederland: die hebben het over het algemeen helemaal niet makkelijk daar. En waarom moet de Nederlandse staat betalen? Het zijn toch vooral particuliere handelaren en plantageeigenaren die hebben geprofiteerd van de slavernij? Die zullen ook aan bod komen, zegt Zunder. Maar veel bedrijven van toen bestaan niet meer. Daarom willen we de Nederlandse staat aansprakelijk stellen. Die heeft geprofiteerd via de WIC en de wetten gemaakt om Suriname leeg te halen en slavernij te rechtvaardigen. Tot slot, kunnen de Ashanti, de volksstam in Ghana die slaven als koopwaar hebben verkocht, ook een claim tegemoet zien? Die zullen zeker ook spijt moeten betuigen. Maar als het gaat om herstelbetalingen begin je waar de speklagen zitten. De bedragen die uit zijn proefschrift rollen, kunnen het startpunt zijn voor onderhandelingen, erkent hij. Via internationale fora moeten we druk uitoefenen. Nederland zal dan moeten praten. Eigenlijk is dat in 2001 in Durban al begonnen, toen Van Boxtel excuses aanbood. Een Surinaamse afgevaardigde eiste direct herstelbetalingen. 1 Kritiek op zijn studie doet Zunder af als de traditionele blanke kijk op de geschiedenis. Die moet herschreven worden, door Surinaamse ogen. Hoge Raad LUCIA DE B. MAG HERZIENING IN VRIJHEID AFWACHTEN. Boete (1) Een 21-jarige man uit Honselersdijk heeft maandagochtend zes boetes gekregen voor een ritje op zijn motorrunner. De voor zevenvoudige moord tot levenslang veroordeelde verpleegster Lucia de B. blijft voorlopig op vrije voeten. De Hoge Raad heeft bepaald dat haar straf opgeschort blijft zolang het verzoek de zaak te herzien in behandeling is. De Haagse kwam in april voorlopig vrij in afwachting van het verdere verloop. De Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken concludeerde in oktober dat in de strafzaak fundamentele fouten zijn gemaakt. De Hoge Raad vroeg daarop advies aan deskundigen over de noodzaak de zaak te heropenen. Uit onderzoek bleek in april dat het bewijs voor een van de moorden die De B. zou hebben gepleegd, niet standhoudt. De B. zou een patiëntje hebben vergiftigd met digoxine, maar de onderzoekers achten een natuurlijke dood toch waarschijnlijk. Als de Hoge Raad definitief beslist tot herziening, gaat een gerechtshof zich over de zaak buigen. REUTERS Boete (2) Toen agenten zijn grote scooter opmerkten, negeerde hij stoptekens en scheurde met hoge snelheid weg. De politie vatte hem in de kraag. Astronaut bij ESA 203 LANDGENOTEN IN DE RACE VOOR EEN TRIP IN DE RUIMTE Zo n tweehonderd Nederlanders zijn bij de European Space Agency (ESA) nog in de race voor de vacature van Europees astronaut. Alle 203 zijn goede kandidaten om uiteindelijk een van de vier plaatsen te bemachtigen, zegt een ESA-woordvoerder. Ze zijn gemotiveerd en al medisch gekeurd. De ESA begon 19 mei de eerste sollicitatieronde. Tienduizend Europeanen reageerden, waarvan 16 procent vrouwen. De sollicitanten moesten goed gezond zijn, een technische of medische opleiding hebben, goed Engels en liefst ook Russisch spreken. Zo n sollicitanten voldoen aan die criteria. Van hen is 2,4 procent Nederlander. In de volgende ronde worden ze getest op psychologisch, motorisch en technisch gebied. De kandidaten maken uiteindelijk kans mee te werken aan projecten op het International Space Station. Misschien zit er zelfs ooit een missie naar Mars in.. Boete (3) Het kostte hem 940 euro voor onverzekerd en zonder rijbewijs rijden, geen voorrang geven, tegen de richting in gaan, rijden in het voetgangersgebied en het twee keer negeren van een stopteken.

18 16 Perspectief Traditie aardbeien verorberd in twee weken tennis Nederlandse super-aardbei populair op Wimbledon Duizenden Britten happen deze dagen in zomerkoninkjes tijdens het tennissen op Wimbledon. Elsanta, master aardbei onder de tennis-aardbeien, is Nederlands. Sanne Rooseboom Slagroom met aardbei en spookwitte rokjes, Wimbledon kan niet zonder. De duizenden bezoekers aan het grootste grastennistoernooi ter wereld zullen het schrikbarend hoge aantal van kilo aardbeien verorberen in twee weken tijd (en daarbij liter slagroom). Een traditie zo oud als het 131 jaar oude toernooi zelf. Ook buiten het stadion worden tijdens Wimbledon veel meer aardbeien verkocht dan voor en na het toernooi. En al die aardbeien vinden hun oorsprong in Wageningen. Stuifmeel van de vader, op de stempel van de moeder, en je hebt het begin van een nieuw aardbeitje. Het ene aardbeienras heeft een grote opbrengst, het andere is heel lekker, samen kan dat leiden tot een hele lekkere aardbei met een grote opbrengst. Je zaait duizenden zaadjes uit, legt Erik Toussaint van de Universiteit van Wageningen uit. Bij elke oogst worden de beste plantjes verder gekweekt, er wordt geproefd en geroken, totdat je de perfecte aardbei hebt. Daarna gaat de bei naar een internationaal instituut dat officieel bepaalt of het inderdaad een nieuwe aardbeisoort is, of dat het te veel lijkt op een bestaande soort. Sinds de komst van de Elsanta eind jaren zeventig, hebben andere aardbeien het nakijken; negentig procent van de West-Europese aardbeien is van het Wageningse ras. Veredeling, het kweken van nieuwe plantenkassen, is als traplopen: steeds een treetje hoger, vertelt Bert Meulenbroek die al zo n kleine twintig jaar veredeler is. Maar, gaat hij verder, Stevig, rood en populair. bij de Elsanta-aardbei ging het om een hele etage aan vooruitgang in één keer. Toch hoopt Meulenbroek dat de aardbei die hij creëerde in 2002, de Sonata, de Elsanta ooit in populariteit voorbij zal streven. De Sonata is minder kwetsbaar voor misvorming en smaakt meer naar aardbei. Voor Meulenbroek geeft het voldoening zijn aardbei in de winkels te zien na er jaren aan te hebben gewerkt. Het betekent dat mensen mijn creatie op prijs stellen. De Sonata op Wimbledon zou natuurlijk nog mooier zijn, dat is toch het hoogste wat een aardbei kan bereiken. 1 Gezondheid Leerproblemen na klap of val bij zeker kinderen Novum Naar schatting dertigduizend kinderen hebben een bepaalde mate van niet-aangeboren hersenletsel, zonder dat ouders of artsen dit weten. Dit letsel kan leiden tot leer- en gedragsproblemen, zegt Eric Hermans, onderzoeker bij kenniscentrum Vilans, dat vooral werkt in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. De kinderen lopen het letsel op na een klap op het hoofd, bijvoorbeeld na een ongeluk of een val van de schommel. Jaarlijks belanden vijftigduizend kinderen in het ziekenhuis. Drieduizend van hen hebben volgens Hermans waarschijnlijk hersenletsel opgelopen, maar bij een deel wordt dat pas later duidelijk. Soms komen de problemen pas tien jaar later, omdat de beschadigde hersendelen zich dan pas beginnen te ontwikkelen. Hermans vindt het daarom belangrijk kinderen na een flinke val in hun gedrag te volgen. Zo n screening hoeft niet duur te zijn: ouders kunnen aan de hand van een lijstje symptomen veranderingen bij hun kind bespeuren en eventueel een arts waarschuwen. Daarmee kunnen latere problemen worden voorkomen. De onderzoeker denkt overigens dat zijn schatting aan de krappe kant is. Niet alle kinderen die op hun hoofd vallen, komen in het ziekenhuis terecht en dus valt een grote groep buiten de schatting. 1 Boek Leven na dit leven Het rustgevende gevoel van Het Licht Het was een bestseller in de jaren zeventig, maar wel omstreden omdat een dokter de mogelijkheid van leven na de dood openliet. En nu is ie opnieuw op de markt; het boek waarin dokter Raymond Moody verhalen optekent van mensen die even dood waren. Sanne Rooseboom Toevallig hoorde filosoof en psychiater Moody begin jaren zeventig over twee gevallen van mensen die dood waren verklaard en weer tot leven werden gewekt. Allebei hadden ze buiten hun eigen lichaam gestaan, een licht gezien, rust gevoeld. Ze waren zich bewust van de wereld om hen heen terwijl hun hart niet meer klopte en hun hersenen bijna dood waren. Moody ging op zoek naar meer vergelijkbare verhalen, en werd een expert. Toen hij Leven na dit Leven schreef, een van de eerste boeken over het onderwerp, kende hij 150 mensen die een bijna-doodervaring hadden gehad. Vijftig van hen gebruikt hij voor zijn boek. Ik steeg langzaam op. Op weg naar boven zag ik dat er nog meer verpleegsters de kamer in kwamen hollen. Ik hoorde een zuster zeggen O mijn god, ze is dood, vertelt een vrouw na een hartaanval. Een man met een ernstige nierkwaal komt in een coma terecht en ziet een wit licht. Het licht was zo fel dat je er niet doorheen kon kijken, maar de aanwezigheid ervan gaf een geweldig en rustgevend gevoel. Het licht uit de verhalen praat niet, maar communiceert wel. Het geeft door dat leren en liefhebben de belangrijkste aspecten van het leven zijn. Als verzameling van bijzondere ervaringen is Leven na dit Leven een bijzonder boek. Wat de patiënten beschrijven komt voor een groot deel met elkaar overeen. Het zijn voornamelijk fijne verhalen die je graag wilt geloven. Geen pijn, bekende overledenen die aanwezig zijn, mooi licht, geen angst. Je kunt het niet laten tijdens het lezen eventjes benieuwd te Vijftig mensen vertellen in boek over hun bijna-doodervaring zijn naar doodgaan. Toch, het hele boek door knaagt er twijfel: zijn dit geen trucjes van de hersenen, stuiptrekkingen van een stervend brein, koortsdromen? Moody gelooft in bewustzijn na de dood. Hij beschrijft obligaat wat de andere verklaringen zouden kunnen zijn, zuurstoftekort, fantasie, hallucinaties, het samentrekken van zenuwen, maar hij doet ze al snel van de hand. Toch is hij heel voorzichtig. Zijn voorwoord is bijna verontschuldigend en gaat ervan uit dat er veel kritiek komt op zijn onderzoek. Het is geen wetenschap, benadrukt hij, het zijn ervaringen. Ik veronderstel niets zeker te weten, schrijft hij, maar sluit ook niets uit. En dat ie niets uitsluit, God niet, reïncarnatie niet, dat is voor een dokter van dertig jaar terug revolutionair. 1 Leven na dit Leven, Raymond Moody, Strengholt United Media. De starter Rust en consistentie zijn het enige wat telt MAARTJE DUIN De starter staat op zijn podiumpje alsof het een startblok is. Licht voorovergebogen, stabiel. De ene voet voor de andere. Hij heeft zijn felrode poloshirt strak in zijn gladgestreken broek gestopt. Zijn lippen zijn op elkaar geklemd. Een adertje trilt bij zijn slapen. Hij opent zijn mond. Eén voor één rollen de letters eruit. Meisjes! Gereed maken! De meisjes zijn junioren met ontluikende borstjes en lange benen in korte spandex broekjes. Ze schudden hun spieren los. Ze gaan zestig meter met een stokje lopen, om dat vervolgens over te geven aan een ander. Op. Uw. Plaatsen! klinkt het nu. De starter voelt dat de ogen van omstanders op hem gericht zijn. Hij is het gewend, het hoort erbij. t Is een verantwoordelijke job die goed moet gebeuren. Precies volgens het reglement, waarvan hij altijd een brandschoon exemplaar in zijn tas heeft zitten. Van april tot eind september reist hij door het hele land om de klus te klaren. De mensen stellen vertrouwen in hem. Hij brengt rust in de wedstrijd, zeggen ze. Rust en consistentie. Zijn holding time de tijd tussen het moment dat hij klaar zegt en schiet is altijd 1,8 seconden. De meisjes gaan door de hurken. Plaatsen de spikes van hun schoenen in het metalen frame van het startblok en hun handen achter de lijn. Klaar! snerpt de starter. De wind draagt zijn rollende r naar de atleten. t Luistert nauw. Bij tegenwind hoort baan één, die het verste weg staat, het minder goed dan baan zes, hier vlakbij. En dit is maar zestig meter. Bij vierhonderd is dat effect nog sterker. Jonge gespierde achterwerken komen omhoog. De ogen van de starter staan op alert. Ziet hij er eentje bewegen? Bij twijfel: altijd laten herstellen. Liever een valse start aan zien komen dan even later twee keer schieten. Je wilt er geen schietcircus van maken. Tegenwoordig bestaat er apparatuur om valse starts te meten. Die registreert bijvoorbeeld dat iemand in baan drie te snel weggaat. Maar als dat kwam doordat baan vier bewoog, verdient baan vier die gele kaart of diskwalificatie. Er gaat niets boven mensenwerk, vindt de starter. Daar is hij heel eigenwijs in. O, zet hem bij een stel andere starters en ze kunnen er uren over praten. Het leukst zijn de sprinters. De adrenaline van die opgewonden typjes. Een marathon, daar is niks aan. Op zo n lange afstand komt het niet aan op een tiende seconde meer of minder. Bovendien, t zal niet de eerste keer zijn dat hij het pistool moet overgeven aan Erica Terpstra of Job Cohen. Staat hij daar met zijn wapenvergunning, in zijn mooie rode pak. Want bij officiele gelegenheden gaat hij in driedelig, met das. Maar daar denkt de starter op dit moment niet aan. Zijn hoofd is leeg. Hij is in opperste concentratie. Hij haalt de trekker over. Er komt een rookpluimpje uit de loop en er klinkt een schot in die volgorde nemen de mensen het waar. Als hazen schieten de meisjes weg, ze zijn meteen uit zijn zicht verdwenen. Hij laat zijn arm met de revolver zakken. Zijn lippen ontspannen, evenals de kleine spiertjes rond zijn ogen. Doodgemoedereerd verwisselt hij zijn patronen. De lege hulzen glijden in zijn zak.

19 Perspectief 17 Bio Boerderijwinkels Boer trekt nieuwe klanten met Ot en Sien-gevoel Van het land direct naar de boodschappenmand. Met web en winkel nieuwe stijl brengt de moderne boer biologische producten aan de man. Geneviève van Velzen HILVARENBEEK Boer Jan is trots. Meer dan honderd man bezocht zijn boerderij zondag in Hilvarenbeek, een dorpje onder de rook van Tilburg. Jan van den Broek: Prachtig toch, al die mensen en kinderen op het erf en op het land. Veel mensen gaan dan ook nog even de winkel in op zoek naar producten uit de buurt. Volgens de boer hebben steeds meer mensen behoefte aan kennis over biologische producten. En daar speelt hij op in. Van de schuur heeft hij een winkel gemaakt, boerderijwinkel t Schop. De schappen zijn gevuld met blauwschimmelkazen, harde kazen, varkens- en lamsworstjes. t Schop is een van de vele boerderijwinkels in het land, en is exemplarisch voor boerderijshops die zich steeds verder professionaliseren en zich storten op verkoop via het web.. DILEMMA HITTE Natasja van den Berg, auteur van Praktisch Idealisme, werkt bij omroep LLiNK als programmamaker. 111 Volgens de Bio-monitor 2007, het jaarrapport van de koepelorganisatie van biologische landbouw Biologica, groeit de verkoop via webwinkels als kool. Alleen koeien houden is niet voldoende, beaamt Van den Broek die naast de eigenaar van de boerendelicatessenwinkel tevens mede-eigenaar is van een bezorgdienst in streekproducten, haiboerhai.nl. Scheve ogen Het is onder boeren een tijd lang not done geweest niet-agrarische werkzaamheden, zoals een winkel, uit te voeren. Jarenlang keken andere boeren mij met scheve ogen aan. Biologisch boeren en de verkoop van eigen producten werd vaak gezien als een teken van armoe. Het tegendeel blijkt waar: verkoop van biologische producten is tegenwoordig haast synoniem voor cashen. De consumentenbestedingen aan biologische voeding in Nederland Cecile en Jan van den Broek in hun winkel t Schop. PETER BLOK Informeer jezelf! Het is een van de eerste tips die Sophie Koers en ik geven in Praktisch idealisme, lijfboek voor alle wereldverbeteraars. Dit weekend ben ik begonnen in Hitte, een boek van Guardian-columnist Mombiot. Zijn boek stelt dat we klimaatverandering veel serieuzer moeten nemen dan we nu doen. We moeten in procent minder CO2 uitstoten dan we nu doen. Dat is heel wat meer dan de Europese ambitie van 20 procent in We moeten anders gaan leven. In Hitte gaat hij op zoek naar de meest prettige manier om dat megadoel te bereiken. Het boek is verontrustend en hoopvol tegelijk. Hij laat zien dat we veel meer kunnen doen, maar dat we dan we snel moeten beginnen. Mijn eerste reactie is altijd afwijzend. Ik haat dit soort sombere berichten. Maar het boek is overtuigend en verrassend luchtig. Britten hebben een soort humor, die zeer handig is bij dit soort moeilijke kost. Ik ben overtuigd. We kunnen niet Met webverkoop en een bezorgdienst wordt de boerderijwinkel steeds professioneler. PETER BLOK zijn in 2007 gegroeid van 457, 9 miljoen euro in 2006 naar 518, 9 miljoen. Van boergondisch dineren en kookcursussen op het platteland tot knuffelparty s met konijnen voor kleuters en de boerderijwinkel volgestouwd met zelfgemaakte jams, worsten en kazen. De consument loopt er warm voor. Vanwaar die hype? De boer en het boerenleven zijn verhipt, analyseert onderzoeker en docent rurale sociologie Hielke van der Meulen van de Universiteit van Wageningen. Sterker dan ooit is de consument geïnteresseerd in het pure product van de boer; biologische producten die rechtstreeks van het land komen zonder tussenkomst van supermarkt of winkelier. Steeds meer boerderijwinkels bieden steeds vaker een groter en serieuzer assortiment aan. De professionele houding is hard nodig omdat boeren met een eigen winkel tegenwoordig doorgaan met pappen en nat houden. We moeten nu echt allemaal aan de bak. Niet door te moraliseren, en alle milieuvervuilende gedrag van anderen te veroordelen. Want iedereen heeft zijn inconsequente dingen. En diegenen die dat niet hebben worden niet voor niets bewonderd en gevreesd. Iedereen vindt altijd dat hijzelf meer redenen heeft voor zijn slechte gedrag dan een ander. Maar wat dan? Ik wil niemand verbieden te genieten van zijn of haar leven, en je ook niet vertellen wat het goede leven is. Maar duidelijk is dat we in de problemen komen met onze huidige inzet. We moeten echt naar een systeemverandering. De politiek moet in wetgeving strenge milieunormen gaan opnemen, vervuilers meer laten betalen. Bedrijven moeten meer aan investeren in duurzame technologie en energie besparen en consumenten moeten minder energie gebruiken en overstappen op duurzame energie. Ik heb een hekel aan zinnen met het twee verschillende soorten consumenten moeten bedienen. De bioboer bedient volgens Van der Meulen niet langer alleen het geitenwollensokkenpubliek dat van oudsher uit idealisme onbespoten voedsel koopt. Sinds kort is er ook een nieuw soort consument met andere beweegreden en specifieke eisen: de Cultural Creative. Jong, hip en goed voor de status Die nieuwe groep, veelal jonge hippe consumenten, heeft veel meer een hedonistische houding. De aanschaf van biologische producten is meer gericht op de sociale status van de koper. Voor die koper is een tripje naar de boerderijwinkel een persoonlijke traktatie. Het genieten begint al met de rit naar de boerenwinkel. Op naar de geborgenheid van het platteland en het ongecompliceerder boerenleven in de plattelandsidylle van Ot en Sien. woord moeten. Maar we zullen voorbij de vrijblijvendheid willen gaan. Ik blijf geloven in praktisch idealisme: de meeste mensen doen hun best en ook veel kleine dingen bij elkaar kunnen grote impact hebben. Maar ik zie ook een valkuil. Praktisch idealisme is geen excuus om de fundamentele problemen van het huidige systeem niet aan de orde te stellen. De huidige samenleving, die totaal afhankelijk is van fossiele brandstoffen, is niet houdbaar. Ik voel zelfs nu ik dit opschrijf nog steeds weerstand. Ik wil het liefst ontkennen dat we echt snel anders moeten gaan leven. Het liefst geloof ik mensen als Lomborg, die melden dat we niet te dramatisch moeten doen. Maar ik ben overtuigd door Mombiot: 90 procent reductie in 22 jaar. Geloof je me niet, ga naar hitte.nu en informeer jezelf. Laat me weten of je overtuigd bent en dan aan de slag. De uitdrukking je bent wat je eet, heeft volgens Van der Meulen de afgelopen vijf jaar een andere betekenis gekregen. De koffie die je drinkt, het soort appels of vlees dat je eet, en de winkel waar je je boodschappen doet, zijn samen een cultureel paspoort geworden. Het zegt meer dan ooit iets over wie je bent en hoe je tegen het leven aan kijkt. Plus: binnen bepaalde groepen genereert het status. Niets is mooier dan opscheppen over biologisch vlees, verse eieren, boerenmelk en kazen van de boer. Nu is de trend gaande dat veel boerenwinkels op chic gaan en de boeren een gastronomische kwaliteit toevoegen aan hun bedrijf. Kennis van streekproducten en bijzondere boerderijwinkeltjes is cultureel kapitaal waarmee men kan schermen. Goed eten is bij uitstek iets waar je je als individu mee kunt onderscheiden van de massa, aldus Van der Meulen. 1 MICHIEL VIJSELAAR

20 18 Media De onderkleding van Marlies Dekkers is populair bij beroemdheden. Mode De lingeriekoningin uit Oosterhout Mediaredactie Als je als journalist naar een lancering van de nieuwe collectie van lingeriekoningin Marlies Dekkers gaat, hoef je niet te verwachten haar daar aan te treffen. Marlies heeft het heel druk, die zit in Berlijn/Tokio enzovoorts. Dekkers hoeft niet meer aanwezig te zijn, zó beroemd is ze. Meerdere goedlopende winkels in het buitenland, een grote schare beroemdheden die zich wil hullen in de onderkleding van Marlies Dekkers; de wereld ligt aan haar voeten. Een van haar bekendste creaties, de blotebillenjurk (kuis van voren, bloot van achter) krijgt zelfs een plekje in het Rijksmuseum, zo verklapte Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5 17:00 KRO Kindertijd 17:01 Knofje 17:11 Charlie & Lola 17:22 De post 17:25 Sesamstraat 17:59 EénVandaag 18:00 NOS Journaal 18:20 EénVandaag 18:45 NOS Sportjournaal 19:00 Lingo 19:25 AVRO De Centrale Huisartsenpost 20:00 NOS: EK Journaal 20:25 NOS: EK Voetbal: Voorbeschouwing Duitsland- Turkije 20:40 EK Voetbal: Duitsland-Turkije 22:45 NOS Studio Sportzomer 23:40 NOS Sportjournaal 23:55 NOS Journaal RTL 7 RTL 8 SBS 6 Net 5 Veronica 18:00 The A-Team 18:55 Stacked 19:25 The Osbournes 19:55 Allez allez Zimbabwe 20:30 The thirteenth floor 22:30 Strange days de kersverse directeur Wim Pijbes vorige week. Marlies Dekkers waakt intussen als een ware zakenvrouw over de ontwerpen van haar veelal zwarte slipjes en bh s. Als je iets (na)maakt uit haar collectie ligt er binnen no time een dagvaarding op de deurmat. Zo ondervonden het lingeriemerk Sapph en Yolanthe Cabau van Kasbergen. Dekkers wordt vanavond in Profiel gevolgd achter de schermen bij de Amsterdam Fashion Week, op kantoor en tijdens ontmoetingen met de internationale pers. Familie, vrienden en collega s schetsen de missie van een meisje uit Oosterhout dat internationaal flink aan de weg aan het timmeren is. 1 Ned3, 17:00 NOS Journaal 17:10 Op weg naar Sydney 17:35 Dr. Quinn, medicine woman 18:25 That s the question 18:55 Van jonge leu en oale groond 19:25 Kinderen geen bezwaar 20:00 NOS Journaal 20:30 Netwerk 20:55 KRO Detectives: The Commander 22:30 NOS Journaal 22:45 Nova/Den Haag vandaag 23:25 Het wereldbeeld van Noam Chomsky 17:00 Oprah Winfrey show 17:50 Joan of Arcadia 18:45 Herman den Blijker: Herrie in de keuken! 19:40 Dr. Phil 20:30 True stories: Not without my daughter 22:40 As the world turns 23:30 Oprah Winfrey show Internet Helemaal waterdicht is de IP-detectie niet Voetbal kijken? Alleen in Nederland Wie dacht dat op internet landsgrenzen er niet meer toe doen, heeft het mis. Wie online een sportevenement wil kijken, moet eerst door de paspoortcontrole. Maarten Reijnders Nogal wat Vlamingen volgen het EK niet via de commerciële zender VT4, maar via Nederland 1. Bij sommige wedstrijden kijkt één op de vier Vlaamse voetbalfans naar de Nederlandse publieke omroep. Belgen die tijdens de wedstrijden de EK-site van de NOS (ek2008.nos.nl) bezoeken, krijgen echter het deksel op de neus: wie niet in Nederland zit, heeft geen toegang tot de live beelden. Hetzelfde lot treft Nederlanders die de wedstrijden online via de BBC willen volgen. De UEFA eist dat we de wedstrijden op internet alleen binnen Nederland vertonen, legt Roeland Stekelenburg, chef nieuwe media van de NOS, uit. De UEFA is niet de enige sportorganisatie die dergelijke eisen stelt. Er wordt vrijwel geen sportcontract voor internet meer afgesloten zonder de verplichting om de beelden geografisch af te schermen. De NOS controleert of een kijker in Nederland zit, door naar zijn of haar IP-adres te kijken. Voordat je beeld krijgt, wordt in een database bekeken of je IP-adres uit een Nederlandse range komt. Als dat niet het 17:00 Kika & Bob 17:15 Wicked Science 17:43 SudoKidz 18:00 LoveMatch 18:25 Het Klokhuis 18:45 NOS Jeugdjournaal 18:59 Nederland 3 19:00 Veronica Mars 19:40 NOS Journaal 19:50 All Stars 20:12 NOS Journaal 20:20 Dirty pretty things 22:00 Profiel 22:40 Absolutely fabulous 23:10 NOS Journaal 23:20 Law & Order 17:05 JAG 18:00 ER 19:00 Hart van Nederland - Vroege editie 19:20 Shownieuws: Huwelijk Rob de Nijs & Henriëtte 20:30 De 25 meest indrukwekkende reportages aller tijden 22:30 Hart van Nederland - Late editie 22:45 Piets weerbericht 22:50 Shownieuws - Late editie 23:15 Ruzie met de buren 23:50 Moordzaken geval is, kun je niet kijken. Hoewel de belofte van internet was dat het niet meer zou uitmaken waar je je bevindt, speelt locatie nog altijd een belangrijke rol bij de informatie die je krijgt voorgeschoteld. Wie Google bezoekt, krijgt een lokale versie van de zoeksite op zijn scherm. En een Nederlander die in Amerika muziek of tv-series wil downloaden, komt regelmatig van een koude kermis thuis: vanwege rechtenkwesties is het aanbod alleen beschikbaar voor internetters in Noord-Amerika. Advertenties worden vaak afgestemd op de plaats waar een internetgebruiker inlogt. Zo kan het gebeuren dat een Nederlandse internetter op een buitenlandse site advertenties in zijn eigen taal voorbij ziet komen. Informatie over de locatie van een bezoeker maakt het mogelijk de marketing aan te passen. Als je in december een online kledingwinkel bezoekt, zal iemand uit Groot-Brittannië een aanbieding krijgen voor een winterjas, terwijl een bezoeker uit Australië een bikini op het scherm ziet verschijnen, vertelt Miranda Joseph van internetbedrijf Quova. Quova is één van de bedrijven die sites helpen met het vaststellen van het land waar een bezoeker vandaan komt. Quova helpt de BBC, maar ook diverse goksites. Die mogen hun diensten sinds eind 2006 niet meer aanbieden aan internetgebruikers in de Verenigde Staten. Doen ze dat 17:05 As the world turns 18:00 RTL Nieuws 18:15 Editie NL 18:35 RTL Boulevard 19:30 RTL Nieuws 19:55 RTL Weer 20:00 Nederland vertrekt 20:30 CSI: New York 21:25 Sensing murder 22:20 All you need is love 23:15 Nederland vertrekt 23:45 RTL Nieuws 23:55 RTL Weer 18:15 Will & Grace 18:40 Judging Amy 19:35 Grey s anatomy 20:30 Passion for fashion 21:30 Model in 1 dag 22:30 Make me a supermodel USA 23:30 Wimbledon update toch, dan lopen de directeuren van die bedrijven de kans dat ze bij een bezoek aan Amerika achter de tralies verdwijnen, vertelt Joseph. De techniek wordt eveneens gebruikt om fraude te bestrijden. Op het moment dat een bezoeker van een internetwinkel de rekening laat sturen naar een adres in Londen, terwijl hij is ingelogd in Amsterdam, kan dat een reden zijn om de alarmbellen te laten afgaan. Bedrijven kunnen ook gevaarlijke landen, zoals Nigeria, blokkeren. Helemaal waterdicht is de IP-detectie niet. Wie wil, kan de maatregelen omzeilen. Door het internetverkeer via een zogeheten proxyserver om te leiden, is het mogelijk om te doen alsof je in een ander land achter de computer zit. Stekelenburg: We zullen niet op de website uitleggen hoe het moet, maar ik lig er niet wakker van dat mensen dat doen :10 Just shoot me 17:40 Date my mom 18:10 Dr. Phil 19:00 The nanny 19:25 Just shoot me 19:55 Flodder 20:30 The matchmaker 22:15 Lieve lust 22:45 Beter in bed! 23:25 Las Vegas. 17:08 Totally spies 17:35 Kim Possible 18:00 Politieachtervolgingen 18:10 The Fresh Prince of Bel-Air 18:40 According to Jim 19:10 Friends 19:35 Two guys, a girl and a pizza place 20:05 Two and a half men 20:30 NCIS 21:30 Hotshots: EK Lingerie 21:40 Threat matrix 22:35 Medical investigation 23:30 Crime stories: Sex, lies and murder Stacked, uur Wimbledon, uur

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel.

Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel. Tekst Audio Les 7 /m 11 Radio Amsterdam Les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel. Track 1 Jingle Track 2 Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel.

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser Kom erbij Kom erbij, want ik wil je iets vertellen, het is heel bijzonder, dus luister allemaal. Ik ken honderdduizend prachtige verhalen, maar dit is echt het mooiste van allemaal. Het gaat over twee

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Suriname Voorwoord Ik houd mijn werkstuk over het land Suriname. Ik heb het onderwerp gekozen omdat mijn oom uit Suriname komt en ik het daarom ook een heel interessant land vind waar ik graag meer over

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk

Thema Op zoek naar werk Thema Op zoek naar werk Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Inleiding Deze les gaat verder over het zoeken naar werk. De vrouw,, gaat weer naar de winkel om over werk te praten. Ze wil de manager

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

13 37 38 39 43 100 EXMENVRGEN IJ HET FOTOOEK EN DE FILM NR NEDERLND Nummer Vraagtekst Correcte antwoord vb01 U ziet de Nederlandse vlag. Wat zijn de kleuren van de Nederlandse vlag? vb02 U ziet een foto.

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij?

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij? Nederland Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Waar? (vul in) Op de. in (plaats) Waarom zijn al die mensen daar?... Welke bekende persoon is er altijd bij?. Hoe heet het meisje rechts? Haar moeder viert

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis.

Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis. 1 Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis. Dat is nu al de derde keer in een paar dagen. We moeten vandaag op de eerste verdieping zijn, kamer 105. Mevrouw dr. W.H.F. Scheltema, internist,

Nadere informatie

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Bijbel voor Kinderen presenteert DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible for

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Goede reis Reizen Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Goede reis, 0 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern is een uitgave

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen. Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Paaswake voor kinderen 31 maart 2018

Paaswake voor kinderen 31 maart 2018 We luisteren: - Veldhuis & Kemper is het mooi Is het constant een zooi Er is lief Er is leed Er is zuinig of breed Er is kort Er is lang Vrolijk en bang Er is hoop Er is stil Er is zang Er is langzaam

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Levende Verhalen Het verhaal van Anke

Levende Verhalen Het verhaal van Anke 1 Levende Verhalen Het verhaal van Anke Anke is een krachtige, levenslustige vrouw die midden in haar leven staat. Ze heeft een intensieve baan als leidinggevende in de zorg en naast haar drukke baan is

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Bibliotheek Mysterie

Bibliotheek Mysterie Bibliotheek Mysterie Eerste druk, 2014 2014 Nicole van Oudheusden isbn: 9789048432257 nur: 284 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Twee weken geleden zijn we begonnen met lezingen uit het Marcus-evangelie. Een bijzonder evangelie waarin de vraag centraal staat: wie is Jezus? Hoe

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

DE WONDEREN VAN JEZUS

DE WONDEREN VAN JEZUS Bijbel voor Kinderen presenteert DE WONDEREN VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

1 Vinden de andere flamingo s mij een vreemde vogel? Dat moeten ze dan maar zelf weten. Misschien hebben ze wel gelijk. Het is ook raar, een flamingo die jaloers is op een mens. En ook nog op een paard.

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Onderzoek Alcohol en Zwangerschap

Onderzoek Alcohol en Zwangerschap Pagina 1 Onderzoek Alcohol en Zwangerschap Juni 2011 - Nieuwsbrief Nr 3 Beste verloskundige en assistente, Dit is de derde nieuwsbrief over het onderzoek Alcohol en Zwangerschap van het Nederlands Instituut

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Adam en Eva eten van de boom

Adam en Eva eten van de boom Adam en Eva eten van de boom God maakt een prachtig paradijs. Hij zegt: Het is heel goed. Maar God heeft ook een vijand, En weet jij wel wat hij doet? Het mooie wat God heeft gemaakt, maakt hij juist graag

Nadere informatie

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Bent u op de hoogte van dit proces tegen Geert Wilders of bent u dat niet? Ja, daarvan ben ik heel goed op

Nadere informatie