Wat is een hydrocèle, spermatocèle of varicocèle

Transcriptie

1 Urologie Verwijdering goedaardige gezwellen van de balzak Hydrocèle: waterbreuk holte Spermatocèle: bijbalcyste Varicocèle: spatader aan de steel van de teelbal polikliniek urologie = route 12 polikliniek anesthesie = route 07 dagopname Inleiding bezoek aan de polikliniek urologie = route 12 heeft uw behandelend uroloog met u besproken om de holte gevuld met vocht of zaadcellen in de balzak (hydrocèle of spermatocèle) of de spatader aan de balsteel (varicocèle) te verwijderen. In deze informatiefolder kunt u thuis alles nog eens rustig doorlezen. We hebben geprobeerd voor u alle belangrijke informatie zo goed mogelijk op een rijtje te zetten. Het is niet de bedoeling dat deze folder de persoonlijke gesprekken met uw uroloog vervangt. Met problemen of vragen, ook naar aanleiding van deze folder, kunt u altijd bij uw uroloog terecht. Wat is een hydrocèle, spermatocèle of varicocèle Een hydrocèle (hydros=water, cele=holte) of waterbreuk (fig.1) is een goedaardige zwelling uitgaande van het scrotum (balzak), gevuld met vocht. Deze komen zeer frequent voor. Een spermatocèle (fig.2) is een holte gevuld met spermacellen. Een spermatocèle is vaak los van de zaadbal te voelen, terwijl bij een hydrocèle de zaadbal binnenin de vochtophoping zit. Bij een varicocèle (fig.3) zijn spataderen ontstaan in het steeltje waaraan de zaadbal is opgehangen. Bij hydrocèle, spermatocèle of varicocèle bestaat nooit het gevaar dat zij kwaadaardig worden, ook als er niets aan gedaan wordt. Normaal worden de zaadballen omgeven door een met vocht gevuld vlies waarbinnen de zaadbal kan bewegen. Onder bepaalde omstandigheden, zoals een trauma (ongeval) of infectie, maar heel vaak ook zonder aanwijsbare oorzaak, neemt de hoeveelheid vocht rond de bal sterk toe

2 Zo ontstaat een hydrocèle. Soms ontstaat een hydrocèle ook als reactie op een gezwel of ernstige ontsteking. Het is dan belangrijk dat de oorzaak van de hydrocèle nader onderzocht wordt. Meestal is een lichamelijk onderzoek voldoende, soms moet echografisch onderzoek van de balzak verricht te worden. Vaak zijn hydrocèle s klein en zacht aanvoelend, soms echter kunnen zij groot worden tot wel 15 cm. in doorsnede. Spermatocèle s ontstaan vanuit de bijbal. Het zaadvocht dat in de zaadbal wordt gevormd wordt naar de bijbal getransporteerd waar verdere rijping plaatsvindt. Vanuit de bijbal gaan de zaadcellen via de zaadleider richting prostaat. De bijbal bestaat uit talrijke kleine verzamelbuisjes. Soms ontstaat er een verwijding van zo n buisje omdat het zaadtransport niet goed verloopt (b.v. bij ontsteking of ongeval). Vaak blijft een dergelijke verwijding klein, maar soms wordt deze groter en dan ontstaat een spermatocèle. Een varicocèle wordt vooral in staande houding, bij inspanning of bij hoesten gevoeld als een worstvormige zwelling in het steeltje waaraan de bal is opgehangen. Het betreft spataderen, zoals er ook elders in het lichaam spataderen kunnen optreden: uitgezette aderen. Het is niet gevaarlijk en komt redelijk vaak voor, maar veruit de meeste mannen hebben er geen last van. Soms zijn er pijnklachten, met name bij inspanning, zoals sporten. De varicocèle wordt al vele jaren in verband gebracht met onvruchtbaarheid, al is deze relatie niet absoluut. Een hydrocèle, spermatocèle of varicocèle gaat meestal niet vanzelf weer weg en geven meestal geen klachten: ze zijn pijnloos en meestal beperkt van grootte. fig. 1 hydrocèle fig. 2 spermatocèle fig. 3 varicocèle 2

3 Vaak behoeven ze dan ook niet persé behandeld te worden. Soms worden ze echter zo groot dat ze hinderlijk worden en klachten geven ten gevolge van kleding of bij bepaalde activiteiten. Soms wordt het cosmetisch aspect als storend ervaren. Behandeling De hydrocèle of spermatocèle kan met een operatie verwijderd worden. De uroloog maakt een snede in de balzak, via deze snede wordt de bal en bijbal geïnspecteerd en de hydrocèle of spermatocèle verwijderd. De huidwond wordt met oplosbare hechtingen gesloten. Soms wordt een hydrocèle behandeld door middel van aspiratie, dat wil zeggen dat de arts met een naald in de vochtholte prikt en het vocht opgezogen wordt. Soms wordt er hierna een stof ingebracht om verkleving van de wanden van de holte te bewerkstelligen. Deze techniek wordt soms nog toegepast als operatie niet gewenst of mogelijk is, maar gaat gepaard met een hogere kans op terugkeer van de hydrocèle en infectie. Bij een varicocèle kan het betreffende defecte bloedvat buiten werking worden gesteld door het dicht te binden. Dit kan met een kleine snede links onder in de buik, via een kijkoperatie in de buik, of met een dun slangetje via een bloedvat in de balzak. Duur operatie De ingreep duurt ongeveer 30 minuten. Kunnen er complicaties optreden Soms ontstaat er na de ingreep een bloeduitstorting, overmatig pijn in het wondgebied of een infectie. Een blauwverkleuring van de wond komt geregeld voor en gaat vanzelf over. Zelden komt de hydrocèle terug (1 à 2%). Na een spermatocèle operatie is het mogelijk dat een nieuwe spermatocèle ontstaat. Van belang is dat de bijbal verantwoordelijk is voor transport van zaadcellen tussen zaadbal en prostaat. Daarom is het altijd mogelijk dat een operatie aan bijbal, zoals bij een spermatocèle (niet bij een hydrocèle) een afsluiting van dit transportsysteem veroorzaakt. Dit zou kunnen leiden tot sterilisatie aan de geopereerde zijde. Daarom wordt terughoudend gehandeld met behandeling van spermatocèles als er nog kinderwens is. Bij een hydrocèle operatie is dat niet van toepassing. 3

4 Voorbereiding operatie De operatie vindt onder volledige narcose of regionale verdoving (ruggenprik) plaats. Voor de operatie en de anesthesie zijn meestal enige voorbereidingen noodzakelijk, dit wordt ook wel pre-operatieve voorbereiding genoemd. Daarom bezoekt u het spreekuur van de anesthesioloog en als u een nacht opgenomen blijft, eventueel het verpleegkundig spreekuur. De verpleegkundige bespreekt dan met u of u de dag vóór de operatie of de ochtend van de operatie (nuchtere opname) opgenomen wilt worden. Dit hangt ook af van eventuele voorbereidingen die noodzakelijk zijn voor uw operatie. De operatie kan echter meestal in dagbehandeling worden gedaan. Wat te doen als u bloedverdunnende medicijnen neemt Het is belangrijk dat u vermeld of u bloedverdunners gebruikt. Uw arts bespreekt dan met u wat u moet doen met uw antistollingsmedicatie (bloedverdunners). Opname Volgens de afspraken met de anesthesioloog op het anesthesiespreekuur blijft u nuchter en bent u eventueel gestopt met (bloedverdunnende) geneesmiddelen. U meldt zich op de afgesproken tijd bij de TVO balie waar u door de gastvrouw/-heer naar de verpleegafdeling M3 of A3 dag of A3 kortverblijf wordt gebracht. Voor de operatie Er is met u besproken of u op de ochtend van de operatie nuchter moet zijn, een licht ontbijt of wat te drinken mag hebben en welke tabletten u eventueel wel of niet moet innemen. Voor de operatie krijgt u de voorbereidende medicijnen voor de anesthesie (premedicatie). Het is belangrijk dat u voor de ingreep nog even plast, zodat de blaas leeg is. In het algemeen krijgt u ongeveer drie kwartier voor de operatie een tabletje om wat rustig te worden. U krijgt operatiekleding aan en de operatieplaats zal, indien nodig, geschoren worden. Wanneer u onder algehele anesthesie (narcose) wordt geopereerd mag u geen sierraden, hoortoestel, bril of contactlenzen dragen. 4

5 Een verpleegkundige rijdt u met uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatieafdeling. Voor de operatie begint wordt e.e.a. voorbereid o.a. het inbrengen van het infuus, voor het toedienen van vocht en medicatie. U krijgt een soort knijper op uw vinger om het zuurstofgehalte in het bloed te meten. Uw bloeddruk wordt gemeten en u krijgt elektroden op uw borst om tijdens de operatie uw hartritme te controleren. Direct na de operatie Na de ingreep blijft u in de uitslaapruimte) van de operatieafdeling tot u goed wakker bent en tot alle controles (o.a. bloeddruk, polsslag, ademhaling en pijnbeleving) goed zijn. Een verpleegkundige haalt u weer op. De verpleegkundigen controleren regelmatig de pols, bloeddruk en de wond. Na de operatie kunt u pijn hebben. Met behulp van een speciale pijnbestrijdingsmethode wordt de pijn zoveel mogelijk verlicht, zodat u sneller van de operatie herstelt. Als u misselijk bent, zijn daar ook medicijnen voor. Zodra u zich goed voelt mag u drinken en langzaam weer wat gaan eten. Als de operatie normaal verloopt en u zich goed voelt, dan mag u dezelfde dag naar huis. Wij adviseren u om u te laten ophalen. De personen, die u ophalen, kunnen (indien gewenst) een rolstoel meenemen bij de ingang van het ziekenhuis. Nazorg thuis Na de operatie is het raadzaam een onderbroek of zwembroek te dragen die u steun geeft (dus geen boxershort), ook s nachts. Hiermee vermindert u de kans op zwelling en pijnklachten. De eerste week na de ingreep is het verstandig rustig aan te doen. Zelf voelt u meestal het beste wat u wel en niet kunt. Vaak is er na de operatie een zwelling rondom de zaadbal, die geleidelijk uit zichzelf verdwijnt. Het is raadzaam om een week niet te fietsen en geen seks te hebben. Pijnbestrijding Hebt u pijn dan is het raadzaam dat u de eerste twee dagen de pijn met pijnstillers onderdrukt en dit langzaam afbouwt. Dit doet u als volgt: de eerste twee dagen gebruikt u vier maal daags - om de zes uur - twee tabletten paracetamol van 500 mg. Dan twee dagen vier maal daags - om de zes uur - één tablet paracetamol van 500 mg. 5

6 Daarna stopt u en gebruikt alleen zonodig bij pijn twee tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal 4 maal daags) Wondverzorging De verbandgazen waarmee de balzak is ingepakt moet u twee dagen laten zitten, hierna kunt u het verband verwijderen en mag u weer douchen. De wond is dan voldoende dicht. Als het gaasje vastzit aan de wond kunt u het onder de douche losweken. Na het douchen de wond droogdeppen. U mag niet lang baden en zwemmen totdat de hechtingen na ongeveer een week zijn opgelost. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing. Dus kunt u beter ook geen afsluitende pleister op de wond gebruiken, deze maken de wond vochtig. Werkhervatting Vraagt u zich af of de behandeling consequenties heeft voor het uitoefenen van uw werk? Overleg dan met uw specialist of bedrijfsarts. De bedrijfsarts begeleidt de terugkeer naar uw werk. Afspraken over uw werk zullen vaak soepeler verlopen als u de bedrijfsarts al vóór de ingreep informeert of zo spoedig mogelijk na de ingreep op de hoogte brengt. U kunt een gesprek voeren met uw bedrijfsarts op het arbeidsomstandighedenspreekuur van de Arbo-dienst van het bedrijf of de organisatie waar u werkt. Wanneer contact opnemen U neemt de eerste week na de operatie contact op met de polikliniek urologie bij: - hevige pijnklachten die niet verdwijnen als u pijnstillers gebruikt; vier maal daags- om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500mg. - infectie: - balzak is gezwollen, rood en warm - de wond is gezwollen, rood en warm, gaat open en/of er komt wondvocht uit - de temperatuur hoger dan 38.5 C kort na de operatie Tijdens kantooruren belt u de polikliniek urologie tel. (0344) of uw huisarts. Buiten kantooruren belt u de huisartsenpost, die u eventueel doorverwijst. 6

7 Controle De controleafspraak wordt gepland na zes weken. De afspraak wordt voor u gemaakt bij ontslag uit het ziekenhuis. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip voor poliklinisch onderzoek of opname verhindert, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek urologie. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. Deze patiëntenvoorlichtingsfolder is gebaseerd op informatie, verstrekt door de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU). Polikliniek Urologie Tel. (0344) Verpleegafdeling Urologie A3 kortverblijf Tel. (0344) Verpleegafdeling Urologie A3 dagverblijf Tel. (0344)

8 Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan WP Tiel Postbus HA Tiel Tel. (0344) Fax (0344) Internetsite: