VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Solidariteitsfonds van de Europese Unie Jaarverslag 2013

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2015) 118 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Solidariteitsfonds van de Europese Unie Jaarverslag 2013 NL NL

2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Nog in behandeling zijnde aanvragen uit In 2013 ontvangen nieuwe aanvragen Financiering Monitoring Afsluitingen Voorstel tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie, en conclusies

3 1. INLEIDING Volgens Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad van 11 november 2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (hierna "de verordening") moet elk jaar bij het Europees Parlement en de Raad een verslag worden ingediend over de activiteiten van het fonds in het voorgaande jaar. In het thans voorliggende verslag worden de activiteiten van het Solidariteitsfonds van de EU (hierna "het SFEU") in 2013 beschreven: de afwikkeling van nog in behandeling zijnde en nieuwe aanvragen alsmede de beoordeling van de uitvoeringsverslagen met het oog op de afsluiting ervan. Er wordt ook ingegaan op het voorstel tot wijziging van de verordening dat in de loop van het jaar is ingediend 1. In 2013 heeft de Commissie acht nieuwe aanvragen voor SFEU-steun ontvangen, waardoor 2013 een gemiddeld jaar is wat het aantal aanvragen betreft. Vier aanvragen werden ingediend in januari en nog eens vier in juli en augustus. Drie van deze aanvragen hadden betrekking op de overstromingen in Slovenië, Oostenrijk en Kroatië in oktober/november De van Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en Hongarije ontvangen aanvragen betroffen de zware overstromingen in mei/juni De aanvraag van Portugal had betrekking op de modderstromen en aardverschuivingen op Madeira in januari Met uitzondering van de aanvragen van Portugal en Hongarije heeft de Commissie alle aanvragen ingewilligd en voorgesteld middelen uit het SFEU beschikbaar te stellen. De Commissie heeft tevens haar beoordeling afgerond van een nog in behandeling zijnde aanvraag van Roemenië uit 2012 met betrekking tot de droogte en branden, waarvoor zij ook de beschikbaarstelling van middelen uit het fonds had voorgesteld. In financiële termen gesproken heeft de Commissie in 2013 in totaal 415,127 miljoen EUR aan steun uit het SFEU goedgekeurd; meer informatie is te vinden in hoofdstuk 4, "Financiering". In totaal kon voor 14,321 miljoen EUR aan steun worden uitbetaald, namelijk voor de overstromingen in Slovenië en Oostenrijk in De bijlagen 1 tot en met 3 bevatten de voor 2013 geldende drempels voor de beschikbaarstelling van middelen uit het fonds, een overzicht van de ontvangen aanvragen en een volledige lijst van de sinds 2002 behandelde aanvragen. 1 Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (COM(2013) 522 final van 25 juli 2013). 3

4 2. NOG IN BEHANDELING ZIJNDE AANVRAGEN UIT 2012 Roemenië (droogte en branden) In de zomer van 2012 hadden grote delen van Roemenië te kampen met de gevolgen van zeer weinig neerslag en herhaalde extreme hittegolven, te weten droogte en mislukte oogsten, talrijke bos- en vegetatiebranden, watertekorten voor de bevolking en daarmee gepaard gaande problemen voor de watervoorzieningssystemen en de productiesystemen voor waterkrachtenergie. Roemenië heeft daarop op 2 november 2012 een aanvraag voor SFEU-steun ingediend. Bij droogte kan de bepaling van de verordening op grond waarvan aanvragen moeten worden ingediend binnen tien weken na de datum waarop de eerste schade zich heeft voorgedaan, redelijkerwijs geen toepassing vinden. Daarom heeft de Commissie dezelfde beginselen toegepast die zij heeft vastgesteld bij de beoordeling van de eerste vergelijkbare aanvraag voor steun uit het fonds, namelijk die in verband met de droogte in Cyprus in Dienovereenkomstig moet ervan worden uitgegaan dat de aanvraagtermijn van tien weken is ingegaan op de datum waarop de droogte werd geacht op zijn hoogtepunt te zijn. In Roemenië ontstond door langdurige perioden met weinig neerslag, hoge temperaturen en tal van branden gedurende enkele maanden een situatie van ernstige droogte die ongeveer 2,764 miljoen hectare in 35 van de 41 Roemeense districten trof en op 25 augustus 2012 culmineerde in de uitbraak van grote bos- en vegetatiebranden. De Commissie was daarom van mening dat 25 augustus 2012 als begindatum van de grote ramp moest worden beschouwd. De op 2 november 2012 bij de Commissie ingediende aanvraag voldeed aan de termijnvoorwaarde. In hun oorspronkelijke aanvraag hebben de Roemeense autoriteiten de totale directe schade geraamd op ruim 1,9 miljard EUR, ofwel 263 % van de in 2012 voor Roemenië geldende drempel van 735,487 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het bni volgens de gegevens van 2010) voor steun uit het SFEU bij een grote ramp. Daarin was echter landbouwschade begrepen die was opgetreden vóór de vastgestelde begindatum en die niet in het totale schadebedrag mag worden opgenomen. De Commissie heeft Roemenië gevraagd zijn schadebeoordeling te herzien. Na herziening bedroeg de door Roemenië ingediende totale schade, na aftrek van andere indirecte kosten waarvoor geen steun kon worden verleend, 806,7 miljoen EUR. Ruim 99 % van de geraamde schade betrof particuliere land- en bosbouw, die niet in aanmerking komt voor steun uit het SFEU omdat die niet wordt bestreken door de soorten noodacties die daarvoor ingevolge artikel 3, lid 2, van de verordening in aanmerking komen. De kosten van de concrete acties waarvoor op grond van artikel 3, lid 2, steun kan worden verleend, beliepen derhalve 2,476 miljoen EUR (d.w.z. de kosten van noodacties door de hulpdiensten, in het bijzonder brandbestrijding en watervoorziening, en herstelwerkzaamheden betreffende de waterinfrastructuur). Aangezien de steun uit het SFEU niet hoger mag zijn dan de totale kosten van de voor die steun in aanmerking komende concrete acties, besloot de Commissie op 3 oktober 2013 voor te stellen voor 2,476 miljoen EUR middelen uit het fonds beschikbaar te stellen om de kosten van die concrete acties te dekken. Na voltooiing van de begrotingsprocedure in de Raad en het Europees Parlement en de sluiting van de uitvoeringsovereenkomst tussen de Commissie en Roemenië is de bijdrage uit het SFEU op 10 maart 2014 uitbetaald. 4

5 3. IN 2013 ONTVANGEN NIEUWE AANVRAGEN Overstromingen in Slovenië, Oostenrijk en Kroatië (drie gevallen) Door hevige regenval eind oktober en begin november 2012 in Zuidoost-Europa traden rivieren buiten hun oevers, met als gevolg overstromingen in de brede gebieden langs de rivieren Sava, Kupa, Mura en Drava in Slovenië en in de bekkens van de rivieren Mura, Drava en Lavant in Oostenrijk alsook op Kroatisch grondgebied. Vervolgens hebben alle drie landen een aanvraag ingediend voor financiële steun uit het SFEU: Slovenië heeft een aanvraag ingediend op basis van het criterium "grote ramp", terwijl de aanvragen van Kroatië en Oostenrijk waren gebaseerd op de zogeheten "buurland"-clausule volgens welke een land dat door dezelfde grote ramp wordt getroffen als een buurland, bij wijze van uitzondering ook financiële bijstand uit het SFEU kan ontvangen. (1) Slovenië: De aanvraag werd ontvangen op 2 januari 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 28 oktober De totale directe schade werd geraamd op 359,535 miljoen EUR, met name wegens de aanzienlijke schade die aan de land- en bosbouw en aan de lokale wegeninfrastructuur en waterlopen was toegebracht. Meer dan woningen, administratieve en economische voorzieningen en 10 scholen hadden schade opgelopen. Dit bedrag kwam neer op 1,008 % van het Sloveense bni en lag ruimschoots boven de in 2013 voor Slovenië geldende drempel van 214,021 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het bni volgens de gegevens van 2011) voor steun uit het SFEU bij een grote ramp. Op 30 april 2013 heeft de Commissie derhalve voorgesteld financiële steun te verlenen voor een bedrag van 14,081 miljoen EUR. Na voltooiing van de begrotingsprocedure in de Raad en het Europees Parlement en de sluiting van de uitvoeringsovereenkomst tussen de Commissie en Slovenië is de financiële bijdrage op 19 november 2013 uitbetaald. (2) Oostenrijk: De ramp in Slovenië had ook gevolgen voor Oostenrijk, zij het in zeer beperkte mate. De stad Lavamünd, die gelegen is waar de rivieren Drava (Drau) en Lavant aan de Oostenrijkse kant van de grens met Slovenië samenvloeien, werd overstroomd en kwam tot twee meter onder water te staan, waarbij schade werd toegebracht aan overheidsgebouwen, particuliere woningen, bedrijven en lokale infrastructuur. De aanvraag werd ingediend op 11 januari 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 5 november Geactualiseerde informatie werd op 28 februari 2013 ontvangen. De totale directe schade door de ramp beliep 9,6 miljoen EUR. Bij dit bedrag ging het slechts om een klein percentage van de drempel van 1,798 miljard EUR (d.w.z. 0,6 % van het Oostenrijkse bni in 2011) voor steun uit het SFEU bij een grote ramp. Aangezien de overstromingen in Lavamünd dezelfde oorzaak als de grote ramp in Slovenië hadden, hebben de Oostenrijkse autoriteiten hun aanvraag evenwel ingediend op grond van de zogeheten "buurland"-clausule. Ondanks de geringe schade, die neerkwam op slechts 0,53 % van de drempel, konden SFEU-middelen worden vrijgemaakt. De financiële bijdrage uit het fonds ten bedrage van EUR is op 19 november 2013 uitbetaald. 5

6 (3) Kroatië: Kroatië, dat op het ogenblik van de ramp onder het toepassingsgebied van het SFEU viel in zijn hoedanigheid van land dat met de EU over toetreding onderhandelde, diende zijn aanvraag in op 3 januari 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 26 oktober Kroatië maakte melding van schade aan belangrijke infrastructuur en particuliere en openbare eigendommen in 9 districten, en in 4 daarvan had de ramp ook ingrijpende gevolgen voor de lokale economie en de levensomstandigheden van ongeveer inwoners. Landbouwgronden en bossen, industriële en commerciële voorzieningen, particuliere woningen, dijken, bruggen en pieren aan de Kroatische kust hadden het bijzonder zwaar te verduren gehad. Enkele honderden particuliere woningen waren onder water komen te staan, zodat de bewoners moesten worden geëvacueerd. In de overige 5 districten kon dankzij de door de Hrvatske vode (Kroatische waterschappen) getroffen beschermingsmaatregelen tegen overstromingen schade aan particuliere eigendommen worden voorkomen. De Kroatische autoriteiten raamden de totale directe schade op meer dan 11,463 miljoen EUR. Aangezien dit bedrag duidelijk onder de drempel van 259,805 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het bni volgens de gegevens van 2011) voor steun uit het SFEU bij een grote ramp lag, kon de ramp niet als "grote natuurramp" worden aangemerkt. Evenals Oostenrijk deed Kroatië evenwel een beroep op de "buurland"-clausule, wat door de Commissie werd aanvaard. De financiële bijdrage uit het fonds ten bedrage van EUR is op 15 januari 2014 uitbetaald. Overstromingen in Midden-Europa (vier gevallen) In mei en juni 2013 had Midden-Europa te kampen met weersomstandigheden die sterke gelijkenis vertoonden met die in 2002, die leidden tot overstromingen die zich gemiddeld eens in de honderd jaar voordoen, en in het kielzog waarvan tot de oprichting van het SFEU werd besloten. Andermaal werden Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië getroffen door uitzonderlijke overstromingen. Ook Hongarije kende overstromingen, zij het in veel geringere mate. Niettegenstaande de gedeeltelijk hogere hoogwaterstanden was de weliswaar zeer aanzienlijke totale schade minder dan in 2002, vooral in Oostenrijk en Tsjechië, wat in belangrijke mate te danken was aan de doeltreffendheid van de sinds 2002 genomen maatregelen op het gebied van overstromingsbescherming en risicobeheersing. Naar aanleiding daarvan diende Duitsland op grond van de "grote ramp"-criteria een aanvraag in voor financiële steun uit het SFEU, terwijl de aanvragen van Oostenrijk en Tsjechië gebaseerd waren op de zogeheten "buurland"-clausule. Hongarije vroeg steun aan op basis van de criteria voor "buitengewone regionale rampen". (1) Duitsland: De aanvraag werd ontvangen op 24 juli 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 18 mei Grote delen van Duitsland kregen te maken met extreme hoeveelheden neerslag en het waterpeil van heel wat rivieren bereikte nieuwe recordhoogten. De overstromingen bestreken een grotere oppervlakte en waren erger dan die van augustus 2002 en de vorige recordoverstromingen van juli In totaal werden twaalf Duitse deelstaten rechtstreeks getroffen; er waren acht dodelijke slachtoffers en ten minste 128 mensen raakten gewond. Ruim mensen dienden uit de ondergelopen gebieden te worden geëvacueerd en in totaal werden bijna mensen door de ramp getroffen huizen raakten 6

7 beschadigd of volledig vernield en er werd melding gemaakt van ernstige schade aan openbare infrastructuur. De Duitse autoriteiten raamden de totale directe schade op meer dan 8,153 miljard EUR. Aangezien dit bedrag aanzienlijk hoger was dan de in 2013 voor Duitsland geldende drempel van 3,679 miljard EUR (3 miljard EUR in prijzen van 2002) voor de verlening van steun uit het SFEU, werd de ramp als "grote natuurramp" aangemerkt. Op 3 oktober 2013 heeft de Commissie voorgesteld financiële steun te verlenen voor een bedrag van 360,454 miljoen EUR. De bijbehorende gewijzigde begroting (die ook de hieronder beschreven gevallen van Oostenrijk en Tsjechië bestreek) is door de Raad en het Europees Parlement op 20 november 2013 goedgekeurd, maar hield in dat een groot deel van de noodzakelijke kredieten pas in 2014 beschikbaar zou komen. Dienovereenkomstig is de bijdrage uit het SFEU uitbetaald op 19 maart 2014, na sluiting van de uitvoeringsovereenkomst tussen de Commissie en Duitsland. (2) Oostenrijk: De aanvraag werd door de Commissie ontvangen op 6 augustus 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 30 mei De overstromingen troffen zeven van de negen Oostenrijkse deelstaten, en in het bijzonder Vorarlberg, Tirol, Salzburg, Neder-Oostenrijk en Opper-Oostenrijk, met een bevolking van ongeveer 4,6 miljoen. De waterstanden in sommige rivierbekkens (Saalach, Salzach, Inn en boven- Donau) waren de hoogste in vijfhonderd jaar. Dit leidde tot wijdverbreide schade aan de infrastructuur, in het bijzonder aan de infrastructurele overstromingsbescherming langs de rivieren, in de transportsector en in de water-/afvalwatersector. Particuliere woningen en eigendommen werden beschadigd of vernield, en oogsten mislukten doordat hectare landbouwgrond blank stond. Ruim 300 bedrijven leden directe schade, onder andere in de zo belangrijke toeristische sector. De totale directe schade werd geraamd op 866,462 miljoen EUR, ofwel 48 % van de drempel van 1,798 miljard EUR (d.w.z. 0,6 % van het Oostenrijkse bni) voor steunverlening bij een grote ramp, waardoor de ramp niet als "grote ramp" kon worden aangemerkt. Aangezien de grote ramp in Duitsland door dezelfde weersomstandigheden was veroorzaakt, werd de Oostenrijkse aanvraag aanvaard op basis van de "buurland"-clausule van de verordening. De Commissie heeft op 3 oktober 2013 besloten voor te stellen om Oostenrijk financiële steun te verlenen voor een bedrag van 21,662 miljoen EUR. De financiële bijdrage uit het fonds is op 14 februari 2014 uitbetaald. (3) Tsjechië: De aanvraag werd door de Commissie ontvangen op 8 augustus 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 2 juni Hevige stortregens veroorzaakten overstromingen die zich gemiddeld maar eens in de vijftig jaar voordoen, vooral in de stroombekkens van de rivieren Berounka, Vltava en Labe, en die met name de regio's Zuid- Bohemen, Plzeň, Midden-Bohemen, Hradec Králové, Liberec, Ústí en de stad Praag troffen, samen ongeveer 54 % van het Tsjechische grondgebied; de overstromingen hadden rechtstreeks gevolgen voor ruim een derde van de Tsjechische bevolking. Er vielen 15 dodelijke slachtoffers te betreuren en mensen dienden te worden geëvacueerd. De overstromingen zorgden voor schade aan of vernieling van in het bijzonder de transportinfrastructuur (spoorwegen, wegen, bruggen enz.), telecommunicatienetwerken, 7

8 watervoorzienings- en afvalwatersystemen, en elektriciteits- en gasnetwerken. Ruim particuliere woningen werden beschadigd. Ook de gezondheidszorg en de sociale dienstverlening, het bedrijfsleven en de land- en bosbouwsector leden grote schade. De totale directe schade werd op 637,131 miljoen EUR geraamd. Dit bedrag kwam neer op 73 % van de drempel van 871,618 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het Tsjechische bni), waardoor de ramp niet als "grote ramp" kon worden aangemerkt. Zoals in het geval van Oostenrijk waren ook de overstromingen in Tsjechië echter terug te voeren op dezelfde weersomstandigheden die de grote ramp in Duitsland hadden veroorzaakt. Voor de aanvraag werd dus een beroep gedaan op de zogeheten "buurland"-clausule. De Commissie heeft op 3 oktober 2013 besloten financiële steun ten belope van 15,928 miljoen EUR voor Tsjechië voor te stellen. Nadat de bijbehorende gewijzigde begroting door de Raad en het Europees Parlement was goedgekeurd en de uitvoeringsovereenkomst tussen de Commissie en Tsjechië was gesloten, is de bijdrage uit het SFEU op 19 maart 2014 uitbetaald. (4) Hongarije: De extreme hoogwatergolf in de Donau en zijn zijrivieren stroomopwaarts in Duitsland en Oostenrijk bereikte Hongarije op 4 juni en hield aan tot en met 14 juni Het zwaarst getroffen werden de streek rond Boedapest in Midden-Hongarije en Boedapest zelf, waar de infrastructuur, in het bijzonder in de transportsector, de watervoorzienings- en afvalwatersystemen, de gezondheidszorg- en onderwijsvoorzieningen, de telecommunicatienetwerken, particuliere woningen en bedrijven schade opliepen. Zo'n hectare landbouwland kwam onder water te staan, met oogstverliezen als gevolg. Schade op grotere schaal kon echter worden vermeden dankzij uiterst krachtige noodmaatregelen. De aanvraag van Hongarije werd door de Commissie ontvangen op 13 augustus 2013, binnen de termijn van 10 weken na de vaststelling van de eerste schade op 4 juni Hongarije raamde de totale directe schade op 27,951 miljoen EUR. Dit bedrag kwam neer op minder dan 5 % van de drempel van 569,258 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het bni van Hongarije) voor steun uit het SFEU bij een grote ramp, zodat de ramp geenszins als "grote ramp" kon worden aangemerkt. Het "buurland"-criterium kon niet worden toegepast omdat geen van de buurlanden van Hongarije met een grote overstromingsramp te kampen had gehad. Voor de aanvraag werd daarom een beroep gedaan op de criteria voor zogeheten "buitengewone regionale rampen". In het kader van haar beoordeling concludeerde de Commissie echter dat de aanvraag van Hongarije niet voldeed aan de uitzonderingscriteria voor een regionale ramp, zoals vastgelegd in de verordening, aangezien geen bewijs was geleverd van ernstige en blijvende gevolgen voor de levensomstandigheden van de bevolking en de economische stabiliteit van de getroffen regio. Daarom heeft de Commissie op 3 oktober 2013 besloten de aanvraag af te wijzen, omdat het hoogwater niet kon worden geacht een "buitengewone ramp" in de zin van de verordening te zijn. De Hongaarse autoriteiten zijn daarvan in kennis gesteld. Overstromingen en aardverschuivingen op Madeira (Portugal) Op 4 en 5 november 2012 veroorzaakte ongewoon zware regenval in delen van de autonome regio Madeira in Portugal aardverschuivingen en overstromingen, met schade aan openbare infrastructuur, particuliere eigendommen en in de landbouw tot 8

9 gevolg. Bijgevolg diende Portugal een aanvraag in voor financiële steun uit het SFEU, die door de Commissie werd ontvangen op 14 januari 2013, binnen de termijn van 10 weken. Portugal maakte melding van totale directe schade van 25,7 miljoen EUR, ofwel slechts 2,5 % van de drempel van 987,376 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het bni) bij een grote ramp. Voor de aanvraag werd daarom een beroep gedaan op de criteria voor zogeheten "buitengewone regionale rampen". Gelet op de beperkte gevolgen van de ramp voor de bevolking en de economische stabiliteit van Madeira en ondanks de status van Madeira als ultraperifeer gebied concludeerde de Commissie dat de aanvraag niet voldeed aan de in de verordening vastgelegde uitzonderingscriteria voor een regionale ramp. De Commissie heeft op 22 april 2013 besloten de aanvraag af te wijzen, omdat de ramp niet kon worden geacht een "buitengewone ramp" in de zin van de verordening te zijn. De Portugese autoriteiten zijn daarvan in kennis gesteld. Indien een financiële bijdrage uit het fonds is vrijgemaakt, moet het volledige bedrag daarvan worden gebruikt binnen 12 maanden na de datum waarop de Commissie het bedrag heeft uitbetaald. De financiële bijdrage mag enkel worden gebruikt voor noodacties inzake eerste levensbehoeften en herstel als bedoeld in artikel 3 van de verordening. 4. FINANCIERING In 2013 keurde de begrotingsautoriteit financiële bijdragen uit het fonds goed voor zeven aanvragen die in 2012 en 2013 werden ontvangen. Het bijbehorende voorontwerp van gewijzigde begroting nr. 5 voor het jaar 2013 voor de in 2013 van Slovenië, Oostenrijk en Kroatië ontvangen aanvragen (overstromingen in oktober/november 2012) werd op 11 september 2013 afgerond 2. Na goedkeuring van de steunverleningsbesluiten en sluiting van de uitvoeringsovereenkomsten vonden de betalingen aan Slovenië en Oostenrijk plaats op 19 november Voor Kroatië gebeurde de betaling op 15 januari Het voorontwerp van gewijzigde begroting nr. 9 voor het jaar 2013 had betrekking op de overstromingen in Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië in mei/juni 2013 alsmede op de aanvraag van Roemenië in verband met de droogte en de branden in Een bedrag van 150 miljoen EUR aan betalingskredieten (op een totaal van 400,5 miljoen EUR) werd pas in 2014 beschikbaar gesteld. In alle vier gevallen geschiedden de betalingen na de overdracht van de begrotingskredieten naar Financiële bijdrage uit het Solidariteitsfonds begroting goedgekeurd in 2013 Begunstigde staat Ramp Categorie Bedrag (EUR) Slovenië Overstromingen 2012 Groot De gewijzigde begroting (GB) nr. 5 voor het jaar 2013 heeft betrekking op de beschikbaarstelling uit het Solidariteitsfonds van de EU van EUR aan vastleggings- en betalingskredieten in verband met overstromingen in Slovenië, Kroatië en Oostenrijk in de herfst van 2012 (PB L 327 van ). De gewijzigde begroting (GB) nr. 9 voor het jaar 2013 heeft betrekking op de beschikbaarstelling uit het Solidariteitsfonds van de EU van 400,5 miljoen EUR aan vastleggingskredieten en 250 miljoen EUR aan betalingskredieten. Voorgesteld door de Commissie op 3 oktober 2013 (COM(2013) 691), gewijzigd door de Raad op 30 oktober 2013 en goedgekeurd door het Europees Parlement op 20 november (PB L 49 van ). 9

10 Oostenrijk Overstromingen 2012 Buurland Kroatië Overstromingen 2012 Buurland Duitsland Overstromingen 2013 Groot Oostenrijk Overstromingen 2013 Buurland Tsjechië Overstromingen 2013 Buurland Roemenië Droogte en branden 2012 Groot TOTAAL MONITORING In de loop van 2013 bracht de Commissie monitoringbezoeken aan drie begunstigde landen om de opgezette uitvoeringssystemen te bespreken en op specifieke vragen van de uitvoerende autoriteiten te antwoorden: aan Lorca (Spanje) op 5 februari 2013 in verband met de financiële bijdrage van 21,071 miljoen EUR die is verstrekt na de aardbeving die de stad Lorca op 11 mei 2011 trof; aan Genua (Italië) op 23 april 2013 in verband met de financiële bijdrage van 18,062 miljoen EUR die is verstrekt na de overstromingen in Ligurië en Toscane in 2011; aan Bologna (Italië) op 5 juni 2013 in verband met de financiële bijdrage van 670,192 miljoen EUR die is verstrekt na de verwoestende aardbeving die Emilia-Romagna, Lombardije en Veneto op 20 mei 2012 trof. Alle drie bezoeken verschaften redelijke zekerheid dat de bevoegde autoriteiten de uitvoering en de controles op een transparante en correcte manier uitvoerden, met inachtneming van de voorschriften van de verordening, het respectieve steunverleningsbesluit en de respectieve uitvoeringsovereenkomst. Na ontvangst van de definitieve verslagen zal de Commissie verdere onderzoeken verrichten en voor zover nodig passende maatregelen nemen. 6. AFSLUITINGEN Artikel 8, lid 2, van de verordening bepaalt dat de begunstigde staat uiterlijk zes maanden na afloop van de termijn van één jaar na de datum van uitbetaling van de financiële bijdrage een verslag over de uitvoering van de financiële bijdrage ("uitvoeringsverslag") moet indienen, samen met een verklaring waarin de uitgaven worden verantwoord ("validiteitsverklaring"). Aan het einde van deze procedure sluit de Commissie de steun van het fonds af. Dienovereenkomstig zijn in 2013 vier dossiers afgesloten: (1) Duitsland, storm Kyrill uit 2007: de financiële bijdrage uit het fonds beliep 166,91 miljoen EUR. Duitsland diende op 9 juli 2009 zijn uitvoeringsverslag in, met inbegrip van 15 validiteitsverklaringen die waren opgesteld door de door de storm getroffen Duitse deelstaten. Voor de audit door de Commissie was nadere informatie van de Duitse autoriteiten vereist, die in mei 2012 werd verstrekt. Duitsland verklaarde dat een bedrag van 9 778,59 EUR in een later stadium door een derde was gedekt. Volgens de verordening moeten door een 10

11 derde gedekte bedragen aan de Commissie worden terugbetaald. Dit bedrag werd in april 2013 door de Commissie teruggevorderd en het dossier werd in mei 2013 afgesloten. (2) Frankrijk, storm Klaus uit 2009: de financiële bijdrage uit het fonds beliep 109,38 miljoen EUR. Het uitvoeringsverslag van Frankrijk werd op 31 augustus 2011 ontvangen. Naar aanleiding van een interne audit door de Franse autoriteiten werd een uitgavenbedrag van 1,105 miljoen EUR als niet voor steun in aanmerking komend aangemerkt. Dit bedrag werd later gecorrigeerd naar 1,066 miljoen EUR. Bovendien bleek uit de beoordeling van de Commissie dat Frankrijk om nadere informatie over de validiteitsverklaring moest worden verzocht. In augustus 2013 heeft het directoraat-generaal Begroting van de Commissie de procedure in gang gezet om het bedrag van 1,066 miljoen EUR te verrekenen met een betaling aan Frankrijk uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling. Frankrijk maakte geen bezwaar en het bedrag werd op 21 augustus 2013 verrekend. Het dossier werd afgesloten. (3) Griekenland, overstromingen in Evros in 2006: de financiële bijdrage uit het fonds beliep 9,31 miljoen EUR. Het uitvoeringsverslag van Griekenland werd in juli 2009 door de Commissie ontvangen. Griekenland moest in april 2010 en juni 2012 om aanvullende informatie worden verzocht. Griekenland stuurde zijn definitieve antwoorden in april 2013, waarmee alle openstaande kwesties betreffende de validiteitsverklaring konden worden opgelost. Het dossier werd in november 2013 afgesloten. (4) Italië, aardbeving in de Abruzzen in 2009: de financiële bijdrage uit het fonds beliep 493,77 miljoen EUR. Het uitvoeringsverslag werd in januari 2011 door de Commissie ontvangen. Italië gaf voor steun in aanmerking komende uitgaven ten belope van 919,98 miljoen EUR op, 426,12 miljoen EUR meer dan de bijdrage uit het SFEU. Gezien de omvang van de financiële bijdrage verrichtte de Commissie een audit en voerde de Europese Rekenkamer daarnaast een prestatieaudit uit. Het eindverslag van de prestatieaudit door de Europese Rekenkamer werd in februari 2013 gepubliceerd (Speciaal verslag nr. 24/2012). Het definitieve auditverslag van de Commissie werd in mei 2013 aan Italië gezonden. Naar aanleiding van de audit van de Commissie kwamen niet voor steun in aanmerking komende uitgaven aan het licht. Italië kon op rechtmatige wijze de onregelmatige uitgaven van de gedeclareerde uitgaven uitsluiten en nog steeds een voldoende groot bedrag aan regelmatige uitgaven verantwoorden ter dekking van de totale financiële bijdrage uit het SFEU. Bijgevolg hadden de bevindingen geen financiële gevolgen voor de begroting van de EU en behoefden geen EU-middelen te worden teruggevorderd. Het dossier werd op 27 november 2013 afgesloten. In 2013 ontving de Commissie tevens negen nieuwe uitvoeringsverslagen voor gevallen die verband hielden met de overstromingen van 2010: van Slowakije, Polen, Tsjechië, Hongarije, Kroatië, Roemenië en Slovenië. De verslagen van Kroatië en Tsjechië hadden betrekking op rampen die zich in het voor- en najaar van 2010 hadden voltrokken. Daarnaast ontving de Commissie een verslag van Italië in verband met de overstromingen in Veneto in Aan het eind van de periode waarop dit jaarverslag betrekking heeft, was de beoordeling van deze uitvoeringsverslagen nog niet afgerond. 11

12 7. VOORSTEL TOT WIJZIGING VAN VERORDENING (EG) NR. 2012/2002 VAN DE RAAD TOT OPRICHTING VAN HET SOLIDARITEITSFONDS VAN DE EUROPESE UNIE, EN CONCLUSIES Zoals in de voorgaande jaren hield slechts een klein deel van de ontvangen steunaanvragen verband met grote rampen (twee van de in totaal acht gevallen), terwijl de overige zes aanvragen betrekking hadden op buitengewone regionale rampen of waren gebaseerd op de "buurland"-uitzonderingsclausule. Net als in de voorgaande jaren bleek de beoordeling of de aanvragen in verband met regionale rampen voldoen aan de uitzonderingscriteria van de verordening, moeilijk en tijdrovend te zijn. In het algemeen bevestigde de uitvoering van het Solidariteitsfonds in 2013, net zoals de in de voorgaande jaren opgedane ervaring had geleerd, het standpunt van de Commissie dat de werking van het fonds, met name het reactievermogen, aanzienlijk zou kunnen worden verbeterd door aanpassing van een beperkt aantal bepalingen van de verordening, waarbij de opzet en het karakter van het fonds behouden blijven en niet wordt geraakt aan financiële kwesties en het toegestane bestedingsvolume. Derhalve diende de Commissie medio 2013 op basis van haar mededeling "De toekomst van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie" van een wetgevingsvoorstel tot wijziging van de verordening 5 in. In dit voorstel waren in het bijzonder elementen opgenomen om het reactievermogen van het fonds te vergroten en het, met duidelijkere criteria om uit te maken wie voor steun in aanmerking komt, gemakkelijker te maken een beroep op het fonds te doen, om de bestaande regels te vereenvoudigen zodat de steun sneller dan voorheen kan worden uitbetaald, om de mogelijkheid in te voeren om een voorschot te betalen, om duidelijker aan te geven wie en wat voor steun in aanmerking zal komen, vooral bij regionale rampen, en om de aandacht te richten op strategieën voor rampenpreventie en risicobeheer voor de lidstaten, met inbegrip van de volledige uitvoering van de desbetreffende Uniewetgeving inzake rampenpreventie en -beheer en benutting van beschikbare Uniemiddelen voor relevante investeringen. De beraadslagingen over het voorstel begonnen eind november in het Europees Parlement en in december in de Raad onder Litouws voorzitterschap. De onderhandelingen werden afgesloten onder Grieks voorzitterschap in Verordening (EU) nr. 661/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie is op 28 juni 2014 in werking getreden. De resultaten zullen worden gepresenteerd in het jaarverslag COM(2011) 613 definitief. COM(2013)