Filnlnlagazinc in z\\'ad-\\'il. gcwijd aan Laur'cl & flar-dy

Transcriptie

1 Filnlnlagazinc in z\\'ad-\\'il. gcwijd aan Laur'cl & flar-dy

2 "Belgen, stemt op Jefke de schreeuwer en Jefke de lacher G RA TI S Bij iujere" Filmslar" chocoladereep t'a/l De Beukelaer is een der otigil1 erlc pil%'s ran on:e "ieuu'e reeks nrpakl. Deze phoio's zijn uilge 'tozcn 1'11 goedgekeurd door de films/ars zpl]. B elw(lr dp tjprpakking6n, zij hebben t('aarde. Fn t'"zamel de plwto's in een "peciaal De Beuhclaer album, dat U in i~deren!vinkei t'i ndm zult. ZIET gij dle twee daar? Die ééne (de dikkerd) ia Oliver Hardyen die andere (de magere) ii Stan Laure!. Herinnert gij ze U niet? Altijd in moeilijkheden. altijd ruzie makend... en toch onaftoheidbare vrienden... vooral als zij zioh verbinden in hun listen tegon hun lrutige eohtgenooten! Hoevele duizendon hehben zich niet tranen gelachen om deze beide dwazen en hun dolle avonturen? Op onze photo ziet U ze heiden, ala de be.te nienden ter wereld. Ze Bchijnen U toe te roepen: "Belgen, stemt op ons!" Waarom zoudt gij niet mee stemmen? Zend Uw stembulletijn hij tijds in. De voorwaarden voor den "Filmstar" prijskamp staan op den omslag van de heerlijke "Filmstar" chocolade reepen vermeld.

3 INHOUD _26 Winter 1998/99 Bij de voorplaat Rolduc 99 I 5 is een van de onderwerpen op de nieuwspagina's. Verder: de inzamelingsactie voor het Standbeeldfonds; nieuwe métrage The Rogue Song gevonden; de crisis binnen de 'Sons of the Desen'; computeranimatie van Culver City in nieuwe ederlandse tv-film; aanbieding Polygram Video; de Leuke Middag op 23 mei met Brokkenpiloten, en meer... Analyse 'Tit ror Tat' I 12 Een klassieke tweeakter op de keper beschouwd aan de hand van meer dan tachtig filmbeeldjes. Waarom is Big Business, de voorganger van rit For Tat, een betere film? Belangrijk bezoek I 23 In 1932 maakten Laurel en Hardy een 'vakantie'-reisje naar Europa. Blollo i. een uilgu,e,un de" li, I'linl\ LtIlIl ( 1 & I hll d~ Fonds. opllcl'icht in l!jflh.llct 1.&11 Fnnd. is sinds l!jil ui. PCI feel I)u~ Tent (OUS" 13) in~e<, hre,cn I,ij de internution"lc Luurcl und I 1,,, dy,\ ppl'ceiotion SO"iety S"n. of Il,e Descd' WoUo,cl""chijnl onl cgelmulig. mum' dooréuums 1\\ ('C I~('('r in ids Inl'l'l' dlhl l~en jolli', Aan dit nummer werkten mee Piet ScllI cudcl s. t\lison Grimmcr. hri. St guin. d, s.l l ille Tijmstru. 13"um Rcijnl,ouJt (eind"cd.) Foto's Co","'lic Sicp Bou.",u 6RO PILOt Voor het eerst ontdekten zij dat ze waren opgenomen in de sterrenhemel van Hollywood. Op de vlucht voor hun fans arriveerden ze in Raad van Advies D,'S.j.C. Kle~"'c41 (''I.,Jadie) PE. S, h, cudcr.tl'",'ml!<,,'iml) Abonnementen De conlt'ibulie bedruu{:lf38,- '001'1" ce nummcj'x. te xto.. h.'n up hunlu-cln"l1in(: 5'" 2.1ö.:lill.l1.,. IA1,u (,1 en 11 01',1) Fund~. Ililn:J'sum undt:t \l'rmelding 'un 'nicu" lid' Bij d"lc contributie is inbcqrepcn hel lidmm'lnchup \un de 'Somt of ll,l' D Cj( r(', dut I'cchll!ccfl op de loc/cl1dil14 'UIl Parijs. Maar ook daar kregen ze geen rust. Een venegenwoordiger van M-G-M uit Brussel was de enige die de komieken wilden ontvangen. Hij schreef er een artikel over in het Belgische blad 'Le film' Een herdruk met annotaties. Purple Moment I 2 'Blotto' kreeg het oorspronkelijke script in handen van de zwijgende tweeakter Their Purple Moment. De onverkone weergave van dit document laat zien dat de (onbekende) schrijvers een heel andere climax in gedachten hadden dan wat uiteindelijk in de film terecht kwam, Muzikaal behang I 32 Op 1 juli ga en 'The Beau Hunks' een concen in Londen. Het orkest nil~u\\sh, i( \ ('11 cn d~('lnull1(, Hon net i, Ïleiteil in binnl'n- en buitenlund. Administratie en redactie LUUl'el.Ic IIUI d~ Fonds Poslbus 8iO 1200.\\\' llil'<i""um T cl el;",,,, (n:i:;) ïï:!o \;;(j blotto@zap.a2000.al website:... lsbll.al/ -jant Zetwerk Druk ISSN 0!J2i -2!J:l:I speelde bekende en onbekende muziek van Leroy Shield, voorafgegaan door een inleidend praatje van de muziek-researcher Piet Schreuders. Zijn 'pre-concen talk', hier in extenso afgedrukt, geeft een helder inzicht in de manier waarop de vroege geluidsfilm in de studio van Hal Roach van een muzikale achtergrond werd voorzien. Schreuders schetst tevens een ponret van Shield, een geniale componist die zich op de voorgrond niet thuis voelde, Interview Jean Darling I 38 Ook in 1999 zal Jean Darling, die als kindsterretje vrijwel dagelijks met Laurel en Hardy optrok, een welkome gast zijn op de Europese Conventie, 'Rolduc 99' Ze heeft levendige herinneringen aan de tijd dat ze als een van 'De Boefjes' voor de camera stond. Een interview met een van de weinigen die het nog kunnen navenellen. 'Cinema en Theater' I 44 'Hun genre gaat ver boven de zogenaamde "slapstickcomedy" uit,' schreef Eric Winter bijna zeventig jaar geleden. 'Laurel en Hardy, het tweetal wier namen even vast aaneengesmeed zijn als die van Peek en Cloppenburg en Van Gend en Loos, zijn een paar pracht-anisten.' Het anikei verscheen aan de vooravond an de ederlandse première van hun eerste lange film Pardon Us, toen alleen nog bekend onder de werktitel The Rap. Een overdruk uit 'Het Weekblad voor Cinema en Theater' van februari De Dood van De Dunne I 46 Op 23 februari zal het 34 jaar geleden zijn dat Stan Laurel op 74-jarige leeftijd in Santa Monica overleed. Een collage van Europese en Amerikaanse krantenberichten over zijn dood, een mooie column van Thomése uit het Eindhovens Dagblad van 1992 en tenslotte, op pagina 48, herinneringen aan Stan van een van zijn echtgenotes zoals die verschenen in een oude 'Story' Met dank aan allen, die hun plakboeken aan 'Blotto' ter beschikking stelden. Rubrieken Bol/lOedjes 7 P/a/lboe/l 43 fvlat'/llbe,,;c/llen 49 Decoverplaat van dit nummer is een still (vitrinefoto), gemaakt in 1929 voor Liberty, In de nieuwe compilatie, 'De Wereld van Laurel & Hardy - Deel 2', die binnenkon door PolygramVideo zal worden uitgebracht, is een fragment van de paniekscène uit deze beroemde tweeakter opgenomen. Oliver Hardy kwam tijdens de opnamen na een val van zes meter dwars door een houten platform ongeschonden in een vangnet trerecht. Omdat in dit nummer van 'Blotto' weer veel aandacht is voor filmlocaties, lijkt het gepast ook deze locatie wat uitgebreider in beeld te brengen. De informatie hierover is te vinden in het speciale nummer van het Amerikaanse L&H-blad 'Pratfall',met de ondertitel 'Laurel and Hardywood' Voor Llöerty is geen achtergrondprojectie gebruikt. De timmerlui van Hal Roach Studios bouwden in het centrum van Los Angeles op het dak van een hoog gebouw (niet echt een wolkenkrabber) een drie verdiepingen hoge constructie van houten, quasi-stalen balken. De camera werd hoog geplaatst om wel de achtergrond, maar niet het dak in beeld te brengen. Het adres van het gebouw (zie foto hiernaast) is 939 South Broadway Indenijd was er Western Costumes Supplies gevestigd, een firma die costuums leverde voor de filmindustrie. De tweede foto is het uitzicht vanaf het dak in dezelfde richting als bij de voorplaat. Deze opname dateen uit het midden van de jaren tachtig, De kerk die het voornaamste herkenningspunt is, is inmiddels afgebrand en gesloopt. Het witte gebouw rechts kan misverstand wekken; het is een tweede gebouw van dezelfde maatschappij. 2 Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ B/ollo #26 \Vinle,./99 /99 3

4 to's Iietin 6 Blotto 44 \Vinler Herfst/Winter / / }, ROLDUC 99 NADERT AANMELDINGEN BOVEN VERWACHTING Het wordt gauw weer lente en dat betekent dat de laatste L&R-conventie van deze eeuw praktisch voor de deur staat. Voor de Vierde Europese L&R-Conventie 'Rolduc 99' zijn al veel aanmeldingen binnen. Begin november waren voor 127 conventiegangers kamers gereserveerd. Wie nog mee wil doen, zal haast moeten maken. Ret maximale aantal deelnemers ligt op ongeveer tweehonderd. Het merendeel van de aanmeldingen tot dusver komt uit ederland, maar er zijn ook al deelnemers uit Engeland, België, Duitsland, Amerika en Zwitserland. De conventie zal zich afspelen in het Pinksterweekeinde, van vrijdag 21 mei tot maandag 24 mei. Bij de organisatie zijn alle vier ederlandse afdelingen van de Sons of the Desert betrokken: Perfect Day (Amsterdam), Them Thar Hills (Heerlen), Jitterbugs (Bergen op Zoom) en Lucky Dog (Rotterdam). Een overzicht van wat er allemaal te doen zal zijn vindt u elders in dit nummer. Een van de meer spectaculaire zaken is de vertoning van alle nog bestaande teamfilms van Laurel & Hardy Dat beslaat de periode van 1926 tot 1952 met een totale projectieduur van meer dan vijftig uur. Dit onderdeel van het programma wordt mogelijk gemaakt door PolygramVideo die als sponsor van de conventie optreedt. Eeregast is opnieuw Jean Darling, die eind jaren twintig ging werken voor Hal Roach Studios als een van de 'Boefjes' Zij is een van de weinige nog levende tijdgenoten van Laurel en Hardyen heeft beide komieken persoonlijk gekend en meegemaakt tijdens hun actieve periode. Een interview met Jean is in dit nummer opgenomen. Zoals altijd op deze conventies zal er veel muziek zijn. Het cinema- en dansorkest 'Max Tak' zal zondag aanwezig zijn, zowel voor de begeleiding van 'stomme' films in de Aula Major als voor de opluistering van het slotfeest in de voormalige wijnkelders van Rolduc. Op zaterdag wordt het orkest 'Dal Segno' verwacht, dat zich ook heeft gespecialiseerd in filmmuziek. Drie conferentiezalen van Rolduc zullen constant in gebruik zijn voor de conventie: er komt een videozaal voor de vertoning van alle bestaande mms, een 'dealers room' met vaste openingstijden waar allerhande L&H-zaken te koop (of te ruil) zullen zijn en een studiecentrum, waar documentatiemateriaal ter inzage ligt (boeken, tijdschriften, documentaires en films op video). In deze studiezaal zal tevens een expositie worden ingericht van kostbare stukken uit de L&H-collectie van Siep Bousma. Posters uit vele landen en diverse memorabilia zullen er te zien zijn. Zie ook pa4ïtlo I I. Bliksemactie Statue Fund levert negenduizend gulden op De bliksemactie van 'Blotte' voor het Standbeeldfonds heeft omstreeks negenduizend gulden opgebracht. Bij dit bedrag is inbegrepen de drieduizend gulden van de veiling, die in mei is gehouden tijdens de 'Leuke Middag' in Amsterdam. De rest van het bedrag bestaat uit individuele giften. Veel abonnees hebben gehoor gegeven aan de oproep om bij de betaling van de contributie zeven gulden extra te betalen voor het standbeeld. Een verantwoording van de giften is te vinden pagina 52. Zoals zo langzamerhand wel bekend is, zal het geld worden besteed aan de oprichting van een standbeeld van Stan en Ollie in Stans geboorteplaats UIverston in oord-engeland. Het geld voor het standbeeld staat veilig op een rekening met hoge rente bij de TSB-Bank in Ulverston.Op het ogenblik is iets meer dan L ingezameld. Een geschat bedrag van L25000 is nodig. Verschillende campagnes lopen nog en de beheerders van het Fonds hebben ook Britse subsidiegevers benaderd, zoals de Arts Council, The Millennium Fund en The ational Lottery Het spreekt vanzelf dat giften nog steeds welkom zijn. Inlichting zijn bij de redactie verkrijgbaar.

5 In de Amerikaanse staat Maine is een nieuw fragment van The RO!JUe Song boven water gekomen. Het is een balletsequentie van ongeveer tien minuten, zonder Laurel en Hardyen zonder de ster van de vermiste mm, operazanger Lawrence Tibbett. Het stuk mm, ongeveer 300 meter lang, is inmiddeld geconserveerd door het mm- en televisie archief van de UCLA, de Universiteit van Californië in Los Angeles. Het zou in december op de Amerikaanse TNT -kanaal worden vertoond als onderdeel van een 'tribute' aan de vroege Technicolor-mms. The Rogue Song is in 1930 in de studio van MGM in Cuh'er City opgenomen in twee-kleuren Technicolor, een voor die tijd nieuw procedee. Laurel en Hardy werden van de nabijgelegen Hal Roach Studios 'geleend' toen de flim vrijwel voltooid was. Men wilde op het laatste moment enkele komische scènes inlassen. Het verhaal en voor een deel ook de muziek was gebaseerd op de operette 'Zigeunerliebe' van Franz Léhar. In ederland ging de film onder de titel 'Zigeunerliefde' in Tuschinski in première. De muziek van het balletfragment is van de toen nog onbekende componist Dmitri Tiomkin. Zijn echtgenote A1benina Rasch was de choreografe. Zij had al een carrière in Hollywood opgebouwd en introduceerde Tiomkin bij MGM. The Rogue Song was de derde film van deze studio, waarvoor hij balletmuziek schreef. Tiomkin I Conventieschip bijna gezonken! Tijdens de Conventie in Birmingham kwam het bericht door dat het cruise-schip Ecstacy, waarop de vorige Conventie zich in 1996 had afgespeeld, in nood verkeerde. Het schip was in brand gevlogen buiten de haven van Miami en de opvarenden moesten worden geëvacueerd. De conventiegangers in Birmingham konden, met de film 'Sons of the Desen' in gedachten, hun ogen en oren niet geloven toen het bericht op de televisieschermen van het hotel verscheen. Toevallig hadden de gedelegeerden de dag tevoren besloten dat voonaan een verzekering zal worden afgesloten om toekomstige Conventies te beschermen tegen rampen als deze. De 11 de Conventie in Birmingham is overigens uiterst succesvol verlopen. iemand kon toen nog beseffen dat de motie die was aanvaard over de Intra-Tent Journal, de ingrijpende gevolgen zou hebben die elders in dit nummer worden uiteengezet. De ederlandse delegatie zorgde voor een conventie-lijflied met 'Er staat een paard in de gang', of in het Engels 'There's a horse in the corridor' Het leverde zelfs een spontane polonaise op. Een paar beschilderde klompen van afgevaardigde Sjaak Bolder werd geveild voor 150 Engelse ponden. Het bedrag is geston in het Standbeeldfonds. kwam uit de Oekraïne, Rasch uit Oostenrijk. Behalve het nu herontdekte ballet uit The Rogue Song, is van nog drie fragmenten bekend dat ze ergens in archieven worden bewaard. Het nationale filmarchief in Praag heeft een compilatie van scènes met Lawrence Tibbett, maar opnieuw zonder Lau rel & Hardy De totale speelduur is ongeveer twintig minuten (venoond tijdens de Tweede Europese Conventie, 'Rolduc 95'). In Amerikaanse archieven berusten een trailer van The Rogue Song en een scène van enkele minuten waarin Stan en Ollie in een grot een beer tegen komen. De trailer is zonder geluid, maar onlangs is het bijbehorende geluidspoor ook teruggevonden. SEATAC-2000 De volgende Wereldconventie van de Sons of the Desen zal in 2000 worden gehouden in Tacoma, in de Amerikaanse staat Washington. De Beau Hunks van Seattle, onder leiding van Grand Sheik Jack Taylor. treden op als gastheren van deze conventie, die bekend zal staan als SEA-TAC De datum is 20 tot 23 juli, De plaats: Het Sheraton Tacoma Hotel and Convention Centre. De kosten liggen rond de 275 dollar, de prijs van de hotelkamer niet inbegrepen. De website van SEAT -T AC 2000: members.aol.com/roachstars/ Voor het hotel: html Polygram videoserie in de aanbieding DRIE HALEN, TWEE BETALEN Met ingang van 18 februari zal polygram Video de uitgebreide serie L&Hfilms te koop aanbieden onder het motto 'Drie halen. twee betalen' Per stuk kosten de delen f De actie duun tot 31 mei. Er kan ook gespaard worden voor een L&H-poster van metaal, die niet in de winkel te koop zal zijn. Met ruim tachtig delen is de serie van Polygram de meest complete ter wereld. Ze omvat niet alleen alle nog bestaande kone films en hoofdfilms uit de Hal Roach-tijd, ook een selectie van solofilms is erin opgenomen. Het basismateriaal voor de video's bestaat voor een groot deel nog steeds uit de oude bioscoopfilms zoals die in de jaren vijftig en zestig in ederland zijn uitgebracht. Alleen voor de ingekleurde versies zijn in Amerika gerestaureerde masters gebruikt. De echte Iiethebbers zullen de zwan-wit versies prefereren. al was het alleen maar omdat de ingekleurde video's niet altijd compleet zijn. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor de Amerikaanse televisie en zijn op maat gemaakt voor de daar geldende 'time slots' Zo ontbreekt in Helpmaces het telefoongesprek ('A dog bit me!') en in Be/ow Zero de bestelling in het restaurant ('... smothered in onions!') DVD Polygram maakt er geen geheim van dat er intussen nieuw en over het algemeen ook mooier basismateriaal beschikbaar is gekomen. Op de zogenaamde 'official L&H-website' staat de volgende mededeling: 'Enkele jaren geleden werd eindelijk toegang verkregen tot de film negatieven die decennialang lagen opgeslagen in de Amerikaanse Library of Congress, zodat er inmiddels alweer een aantal films gerestaureerd is. Deze versies zullen in ieder geval gebruikt worden als de Laurel & Hardy films volgend jaar of later op de nieuwste filmdrager, DVO, zullen verschijnen.' Het is overigens de bedoeling dat binnenkon de afzonderlijke delen van de lopende videoserie via deze internetsite kunnen worden besteld. De Wereld van... Deel 11 Komend jaar zal verder een tweede deel van 'De Wereld van Laurel en Hardy' worden uitgebracht, een compilatie van kone scènes met een speelduur van een half uur. Deze video is bedoeld als een 'lekkermakenje' voor de complete films. De nadruk ligt op slapstick-scènes, in de hoop dat daarmee een jong publiek kan worden aangesproken. Polygram zal als sponsor van de komende Europese Conventie in Kerkrade deze compilatie aanbieden aan de conventiegangers. Ook andere promotionele activiteiten worden voorbereid, maar bijzonderheden daarover zijn nog niet bekend. INTRA-TENT JOURNAL Het herlstnummer van het officiele orgaan van de Sons ofthe Desert was begin december nog steeds niet verschenen. De vertraging is het gevolg van problemen die zich hebben voorgedaan rond de verplichte abonnering. De ITJ wordt in Nederland door de Perlect Day Tent gedistribueerd. De abonnees zullen het nummer, dat een verklaring zal bevatten van de Exhausted Ruler, onmiddellijk na verschijnen toegestuurd krijgen. BOLHOEDJES \ l~mm t"."i IWI1nf..'n I,~j iné<mi.' uf', (.. r n;"uu';nf! ('(lil huil u/kumc'mt'nt ('t'n 1J.,/I"... "lj,."p'...,.. n. /u/lil'u/i mi u'on1, " éc'p/"uht. I" "",/{'n' {:('''(li/('1i is I...//"r;..// W., Gezocht: Boeken: Stan: The Ljfe qf Stan Laure/. door F.L. Guiles; A Fine Mess door R.J. Anobile. The Laure/ and Hardy Scrapbook door J. Scagnetti; Stan Laure/ Scrapbook. door O.B. Keaner. Video -opnamen: Jeugdjournaal van 3 juni met interyiell' Lois Laurel; Jubileumsholl' van André van Duin. eind met satellietgesprek Lois Laurel. Tel. (040) WANTED on VHS: complctc Europcan (e.g. German) lv \'ersions of HAROLD LLOYD features "Why Worr)' (German title: Lieber krank als sorgenfrei) and "For Heaven's Sake- (Urn Himmels Willen). ZOF "Filmforum" H. Lloyd documentary li'ilh Gaylord Carter: Billy WestIBABE HARDY shons -The Hero", "The Chief Cook" (German lv versions ok); silent versions of "Watt en Half Watt" films and their sound features "Alf's Carpet", "Tausend Worte Deutsch", "Pat und Patachon im Zirkus". etc. Ulrich Ruedel, c/o Arenfelsstr Gelsenkirchen. Germany. uruedel@umich.edu Te koop: L&H puzzel, 500 stuks 125,- ; The Life of L&H van R.Bergan 135,-; L&H Solojaren f1 0,-; L&H club CD The Best (LH 100cd) 135.-; Video 'Scram!', kl. uitga\'e van Fleuril 130, Video The Flying Deuces, uitg. em'ork I 12.50; L&H cartoons. 3 banden samen 122,50; video De wereld van L&H 110; L&H video 'Het echte verhaal' 120; L&H tekenfilms KPV025 en KPV029 p.s L&H onderzetter (Great Guns 110. L. Respen Aangeboden: A.J. Marrio!: "The British Tours' Fraaie uitga\'e, harde kaft. Met veel foto s Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ /0110 #26 \\'inle,- 199 '/99 7

6 RUZIE IN DE TENT EXHAUSTED RULER VERZET ZICH TEGEN CONVENTIEBESLUIT De stichter en Exhausted Ruler van de Internationale Appreciation Society 'Sons of the Desert' heeft afgelopen zomer van zich doen spreken. Het resultaat was een dreigende splitsing in de 'organisatie' - een donker wolkje aan de L&H-hemel dat nog niet geheel is verdwenen. DE HOOFDLIj E VA DE CRISIS zijn in Blono's Bulletin r. 14 uiteengezet. Het gaat in het kort om een conflict tussen de Exhausted Ruler, john McCabe en een meerderheid op de wereldconventie van de 'Sons' in Birrningham, die afgelopen zomer een \'oorstel van de 'leiding' heeft verworpen, Het voorstel zou een eind hebben gemaakt aan het \'oortbestaan van plaatselijke afdelingen met minder dan zes leden. In de praktijk zou een minimum aantal van vijf abonnementen op het officiële orgaan, de Intra-Tent journal. verplicht worden gesteld. Mr. Mccabe beschouwt dit blad als een onmisbare 'band die bindt' tussen de 'Sons' wereldwijd. Het aantal abonnementen is de laatste jaren sterk \'erminderd, juist omdat veel Tenten eigen publicaties verzorgen. De Helpmates Tent in Londen had ooit 900 abonnementen, nu één. De Exbausted Roler Mz.McCabe, tijdens de opening van de Eerste Europese Conventie in Kerkrade, 1993 Perfect Day Tent in Amsterdam is gezakt \'an ruim 300 naar 36, De conventie in Engeland ging na verwerping van de verplichte vijf abonnementen nog een stapje verder en besloot elke verplichting af te schaffen, en abonnementen alleen aan te be\'elen. De stemming in Birmingham schoot de Exhasuted Ruler in het verkeerde keelgat. Hij kwam met het idee om de Britse tenten uit te sluiten. Statuten en beeldmerk van de 'organisatie' zouden voortaan zijn voorbehouden aan 'erkende' Amerikaanse tenten. Later besloot hij toch een andere weg te Een deel van de IS personen sterke delegatie van de Perfect Day Tent in Binningham. De Tent stemde op de conventie tegen de verplichte vijf abonnementen, maar ook tegen afscharrmg van elke verplichting. De foto is genomen tijdens een parade in UIverston, Ked Nooy (rechts) loopt de verkeerde kant uit. Verder (van I. naar r.) Robert Radevan, Jan van Thiel en Sjaak Bolder. volgen. Zich beroepend op zijn copyrights als auteur, wil hij de statuten in die zin wijzigen, dat voortaan een minimaal aantal van vijf leden nodig is, wil men zich een Tent willen noemen. Dit zou betekenen dat de strekking van de verworpen motie alsnog tot wet wordt verklaard. COMMOTIE Rond het gedrag van de Exhausted Ruler is enige commotie ontstaan, nadat zijn oorspronkelijke plan voor een scheiding tussen Amerikaanse en niet-amerikaanse tenten was gepubliceerd op de internetsite van dit tijdschrift, 'Blouo Online' De heer McCabe heeft de redactie inmiddels laten weten dat het separatieplan een 'suggestie' was, en geen 'dictaat' Intussen is het nog lang niet zeker, of de crisis binnen de Sons zal uitgaan als een nachtkaars of alsnog zal uitmonden in de oprichting van een nieuwe internationale 'Sons of the Desert' met nieuwe, democratische statuten. Een werkgroep die een plan hiervoor moet opstellen, is in het leven geroepen op een bijeenkomst van Britse 'Sons' toen een splitsing dreigde langs geografische grenzen. Op de komende regionale con\'enties in Sheffield, Engeland en Kerkrade, ederland (ROLDUC 99), zal in het komende jaar nader overleg worden gepleegd. OPGEDOEKT Uit protest tegen de stappen van de Exhausted Ruler heeft de Amerikaanse 'Why Girls love Sailors' -Tent besloten de Sons of the Desert de rug toe te keren, Grand Sheik is Leo M. Brooks, de lezers van 'Blouo' welbekend door zijn artikelen in dit blad en zijn boek 'The Laurel & Hardy Stock Company' dat door 'Blouo' is uitgegeven. Het is geen geheim dat de publicaties van Mr. Brooks niet altijd op de sympathie van de Exhausted Ruler mochten rekenen. Onder de nieuwe regel had de WGLS-Tent moeten opdoeken, omdat de heer Brooks behalve Grand Sheik ook het enige lid was. ADVISEURS Intussen heifr de Exhausred Ruler de hulp ingeroepen van zijn persoonlijke adviseur, Roger Gordon. Hij heifr de heer Gordon gevraagd de Adviesraad van de Sans te adviseren. Adviseur Gordon heifr een bijeenkomst van adviseurs voorgesteld in Chicago, volgendjaar juni. Het blijft dus spannend... De NPS zendt op 15 februari een documentaire uit die voor de lezers van 'Blotto' bijzonder interessant zal zijn. De mm bevat een reconstructie van Main Street in Culver City, Californië, zoals die er in 1928 heeft uit gezien, toen er opnamen werden gemaakt voor de mms van Laurel en Hardy. Met behulp van een plattegrond, metingen ter plaatse, fllmfragmenten, vitrinefoto's en andere afbeeldingen uit de periode is Main Street in Culver City op de computer nagebootst. Een variabel gezichtspunt maakt het mogelijk deze driedimensionele reconstructie van alle kanten te doorkruisen en te bekijken. De computeranimatie begint met een overzicht vanaf het dak van het nabijgelegen Culver City Hotel, waarna de virtuele camera omlaag zweeft naar Main Street. Daar lopen Stan en Ollie". en een geit! Angora Love is niet de enige film die voor de animatie gebruikt is. De andere zijn Putting Pants on Philip, Leave 'Em Laughing, 7Wo rars, Liberty en, uit de 'Boy Friends' - serie van Hal Roach: High Gear De complete animatie zal vermoedelijk vier minuten duren en wordt onderdeel van een flim van vijftig minuten, getiteld De En'l van Piet Schreuders. AI in 1986 maakte Schreuders een impressie in vogelvlucht van Main Street. De tekening verscheen in Blotto r. 7 Sindsdien is een oude luchtfoto van het gebied gevonden met vrijwel hetzelfde standpunt. Die foto wordt gebruikt als beginbeeld van de animatie. Schreuders: 'Om het qua tijd en werk te beperken is gekozen voor alleen Main Streel. Er zijn ook gefilmde beelden van de situatie nu, bijvoorbeeld vanaf de zesde verdieping van het Culver City Hotel en diverse "matching" shots met dezelfde camera-instellingen als stills of filmbeelden. Maar daar gaat het niet echt om, want dan krijg je zo'n effect van: ja, vroeger zag het er zo en zo uit en nu zo. Het gaat erom, de oude beelden te laten "leven" en dat doen we door ze "aan elkaar te rijgen" door middel van computeranimatie. De volgende stap is het maken van een CD-Rom waarmee je zelf door die omgeving kan lopen, maar daar gaan we pas volgend jaar over nadenken.' Andere onderwerpen van de documentaire zijn de fotolocaties van The Beatles in Londen en de muziek van Linksboven: Het raamwerk. Het pijltje wijst Main Stnet in. De 'taartpunt' op de voorgrond is het Colver City Hotel, dat ook hierboven zichtbaar is, op de achtergrond, Leroy Shield (zie pagina 32). De rode draad is het maken van de nieuwe Furore (#19), het onregelmatig verschijnende tijdschrift dat Schreuders, die grafisch ontwerper van beroep is, zo nu en dan in elkaar zet. DE BRIL VAN PIET SCHREUDERS Scenario en regie: Koert Davidse Camera: Ton Peters en Wiro Felix Geluid: Chris ti ne van Roon Productie: zeppers Film & TV Animatie: AAP Design. Montage: Ton Wolswijk Uitzenddatum: 15 februari (NPS, 'Het Uur van de Wolf' ) 10 B/ollo Blotto #26 44 \Vinter Herfst/Winter 199 '/ /

7 LEUKE MIDDAG 22 Pinksterzondag. 23 mei 1999 in de Aula Major van congrescentrum 'Rolduc' Kerkrade Aanvang 13:30 uur Entree f 10,. Programma 1. Ouverture 2. With Love and Hisses (1927) 3. Flying Elephants (1928) Pauze 4. Two Tars (1928) 5.The Flying Deuces (1930) Muzikale illustraties: Cinema orkest 'Max Tak' Voor deelnemers aan de Europese Con entie is de toegang gratis. Abonnees van Blotto kunnen schriftelijk plaatsbespreken met het toegezonden formuliertje. Reserveren is dringend aanbevolen! In de pauze is de dealers room van de conventie geopend. Heinz Caloué overleden op 3 mei van dit jaar is in Duitsland Heinz caloué overleden. Hij was het hoofd van de 'Hal Roach Library' bij de Kirch Gruppe, en als zodanig verantwoordelijk voor de restauratie van de fllms van Laurel en Hardy Hij werkte daarvoor samen met Richard Bann in Los Angeles. caloué heeft in de jaren zestig en daarna Duitse televisiebewerkingen gemaakt van Amerikaanse slapstickfllms voor de in Duitsland populaire series 'Väter der Klamotte' en 'Zwei Herrn Dick und Doof' Hij was ook de auteur van 'het kleinste L&H-boekje ter wereld' Het verscheen 1987 onder de titel 'Dick +Doof'bij Wilhelm Heyne Verlag in München. BEAU HUNKS CD's INZET RECHTSZAAK IN USA Het beroep dat vorig jaar in Amerika was aangetekend door Michael Agee in de zaak Dolman vs. Agee is door de rechter verworpen. Daarmee is de rechtzaak rond de muzikale nalatenschap van Leroy Shield, die gaande was sinds 1992, eindelijk van de baan. In 1992 importeerde Michael Agee, handelend onder de naam ostalgia Archives en L&H Records, een aantal ederlandse cd's met muziek uit Laurel & Hardy-fLlms gespeeld door The Beau Hunks, niet beseffend dat hiervan de Amerikaanse rechten niet waren geregeld. Hierop geattendeerd door Shield's stiefzoon, Mahlon Dolman (handelend onder de naam Roy Shield Music Company), besloot Agee, in plaats van het verschuldigde bedrag te betalen, Dolman voor de rechter te slepen. Agee dacht te kunnen aantonen dat de rechten op de muziek zijn verjaard. Op 8 oktober 1996 besliste 'District judge' George H. King in deze zaak: Agee moest $23.333,33 schadevergoeding betalen wegens bewuste inbreuk op Dolmans auteursrechten. Het ging hierbij niet alleen om de gewraakte Beau Hunks-albums, maar ook om de platen Laurel & Hardy's Music Box en Laurel & Hardy's Music Box Vol. \I, volgespeeld door een Brits gelegenheidsorkest onder leiding van Ronnie Hazlehurst. Tegen deze beslissing ging Agee in beroep, zonder resultaat. The last convention of the century Alle nog bestaande teamfilms op het grote scherm Cinema orkest 'Max Tak' Orkest 'Dal Segno' Openluchtprojectie in het park Banket en slotfeest met live muziek in de wijnkelders Beurs van verzamelaars en dealers uit heel Europa studiezaal lez;~i~ed I Q 12 8/o11o Blotto #26 44 Herfst/Winter \Vinlel' /2013 /

8 r.'~~ < TitForTat op de keper beschouwd Beeld L oor beeld een (;Im bekijken ruïneert hel plezier van hel (;Imkijlwn. Maar hellw n welleel'zaam zijn. BIolla. kwam door loeval in hel bezil van een oude IlOpie van Til F O l' Tal en zelle er de schaar in. \Vaarin ondel'scheidl deze Muchl. die in 1935 vaal' een Oscar werd 4enomineerd. zich va n zijn 4role voorbeeld Bi ~ Busin ss? En waal' m is Bi ~ Busin ss leulle,.? Een analyse. E KORTE films van Laurel en Hardy kunnen losjes worden ingedeeld in twee categorieen: de buiten- en de binnenfilms. De eerste zijn voor een belangrijk deel op locatie gemaakt, de tweede kwamen grotendeels in de studio tot stand. Het onderscheid gaat verder dan alleen deze formele kant. Bij de buitenfilms overheerst frisse improvisatie, terwijl de binnenfilms in de regel een strakkere structuur hebben. Dat de eerste categorie voornamelijk bestaat uit stomme films en de tweede uit 'talkies' zou wel eens te maken kunnen hebben met de logge techniek van de vroege geluidsfilm Maar weinig films zijn uitsluitend op locatie of uitsluitend in de studio opgenomen. 1\vee voorbeelden van deze zeldzame soorten springen in het oog: Big Business speelt zich helemaal af rond twee echte huizen in Los Angeles en Tir For Tar is voor honderd procent een studiofilm. Zelfs wat voor buitenopnamen door moet gaan, twee winkels grenzend aan elkaar in een hoek van een plein, is duidelijk een zorgvuldig uitgelicht bouwsel van decorstukken. Inhoudelijk is Tir For Tar echter sterk verwant aan Big Business. Beide tweeakters berusten voor de intrige op het mechanisme van 'leer om leer' Omdat op de burelen van 'Blotto' toevallig een afgedankte 35mmkopie van Tit For Tat voorhanden was, zijn we deze film gaan uitvlooien. Het levert in elk geval een paar series leuke plaatjes op. EXPost In de de eerste drie minuten maken we kennis met alle spelers en en passant wordt de aanzet gegeven voor de plot. Het is een sequentie die knap in elkaar zit. De hele film is trouwens zorgvuldig opgebouwd, zelfs met gebruikmaking van 'running gags', die uiteraard een zekere planning vereisen. a de hoofdtitel (1) en de overige credits is 2 een beeldje uit het eerste shot van de fllm. De camera rijdt achteruit van een halftotaal van een etalage naar een totaal van de complete winkelpui, terwijl figuranten schijnbaar achteloos voorbijlopen en Oliver Hardy links in beeld verschijnt. Op de voorgrond schuiven wat mensen voorbij en op het tweede plan wandelt een politieman in beeld. Het is een ongewoon begin. Een rijdende camera komt in de L&H-films vrijwel niet voor en even zeldzaam is het dat Stan en Ollie niet samen, maar apart worden geïntroduceerd (zie bij 4). 3 is het shot dat ook in de film onmiddellijk op 2 volgt. We keren terug naar een iets 'closer' shot, waarin de agent een uiterst riendelijk praatje aanknoopt met Ollie. Daaruit leren we dat de electriciteitswinkel die dag voor het eerst open gaat. Een dag later dan de bedoeling was, zegt Ollie, want 'my partner had a nervous breakdown' We zien nu dat de actie van Oliver in 2 heeft bestaan uit het aanplakken van een biljet op de etalagruit met de tekst 'Open for big business', een verwijzing naar de film die het thematische voorbeeld was voor Tit For Tat. In 4 komt Stan in beeld. Hij stapt op een houten constructie die een open lift blijkt te zijn en uit de kelder oprijst naar de stoep voor de winkel. In dit vierde shot van de cyclus krijgen we de eerste grap: de vriendelijke wijkagent stond op het dakje van de lift en gaat mee omhoog (5), wat getuige een volgend shot (7) meteen een einde maakt aan zijn minzame houding. In 6 legt Stan uit dat hij een emmertje met gloeilampen uit de kelder heeft gehaald voor het uithangbord. Hij kon toch ook niet weten dat de agent op 'dat ding' stond. Ollie verontschuldigt zich tegenover de agent met de mededeling dat zijn partner nog niet helemaal hersteld is van zijn zenuwinzinking. Het superieure van Ollie tegenover de k1unzigheid van Stan is daarmee afdoende getypeerd. De agent gaat af. Stan en Ollie besluiten kennis te gaan maken met hun buurman, Mr. Hall, van Hall's Groceries (8). In de kruidenierswinkel volgt wederzijdse herkenning. Stan: 'Herinner je je die man die we ontmoet hebben in de caravan? Toen zijn vrouw om een glaasje water kwam vragen?' Op de achtergrond in 9 zingt Mrs. Hall (Mae Buseh) het bekende deuntje uit Them Thar Hills. Stan vult onwillekeurig aan: 'Pom-Pom!' Them Thar Hills was kort voor Tit For Tat uitgebracht. u is meteen een vijandige sfeer neergezet: Hall wijst de jongens de deur-hij wil niets met ze te maken hebben (10). Ollie, beledigd: 'Henceforth, we'li neither nod nor speak!' Verdere confrontaties verlopen inderdaad vrijwel zonder gesproken woord. Zo is in drie minuten een groot aantal zaken geregeld en de kaarten geschud voor wat de titel van de film belooft: leer om leer, een wederzijdse wraakneming volgens het L&Hrecept, dat voorschrijft dat elke partij keurig zijn beurt afwacht. De spelers zijn niet alleen geintroduceerd maar ook gekarakteriseerd, inbegrepen de agent die voor het eindshot zal zorgen zoals dat ook bij de agent in Big Business het geval was. Bovendien is de verhouding tussen Stan en Ollie bevestigd (de zenuwinzinking), evenals die tussen Stan en Ollie en Charlie Hall, die al eerder het slachtoffer van de jongens was (de verwijzing naar Them Thar Hills). 14 B/ollo Blotto #26 44 \\'in/er Herfst/Winter 199, : /

9 Motivatie De zorgvuldige opbouw van rit For Tat is eens te meer verbazingwekkend, omdat uit de literatuur bekend is, dat de mm bijna helemaal op de set is bedacht. Het oorspronkelijke script is bewaard gebleven en vrijwel alle gags die daarin waren voorzien zijn achterwege gelaten. De decorconstructie van de twee winkels die in een hoek van negentig graden aan elkaar grenzen was wel voorzien, evenals de ingewikkelde contraptie van de goederenlift. Volgens het script zou de lift gebruikt worden voor een eenvoudige, maar spectaculaire visuele grap: Ollie staat op een ladder die op zijn beurt op de lift staat - Stan stuurt de lift omhoog - De ladder kantelt over het uithangbord - Ollie tuimelt dwars door het zonnescherm van de winkel van Charlie Hall. Bij nader inzien werd een variatie op deze gag bedacht, waardoor lift, ladder en uithangbord een belangrijke functie krijgen in de aanleiding voor de hooglopende ruzie. In het script was dit een zwak punt. aast de verwijzing naar een eerder conflict in Them Thar Hi//s was een ongelukje met een ventilator de enige reden voor de escalatie van wraak en weerwraak. Stan zou per ongeluk het vuil dat Charlie van de stoep had opgeveegd, per ongeluk in diens gezicht blazen (De ventilator staat in de voltooide film werkeloos op de toonbank, zie 32 en 33). Vermeend overspel zou allicht een betere reden zijn. Maar hoe spelen we dat klaar? Simpel! In 11 en 12 zien we Ollie op de ladder staan, bezig met gloeilampen, die in de fittingen rondom het uithangbord moeten worden gedraaid. Stan heeft een emmer vol lampen en wordt door zijn compagnon verzocht zijn hoed af te nemen, zodat deze een peertje op zijn hoofd kan laten ontploffen als straf voor zijn gekluns bij het aangeven. Stan wordt naar de kelder gestuurd om meer lampen te halen. 13 is een kort shot in de winkel van het echtpaar Hall. Mae laat haar echtgenoot weten dat ze 'e en naar boven'gaat. In 14 schroeft Ollie een lamp in de fitting. Het peertje ontploft met een knal. Dan volgen 15 en 16, waarin Stan via de lift terugkeert met een verse voorraad lampen, daardoor de ladder omhoog tillend. Tot zover was alles in het script voorzien. Ollie valt echter niet door een zonnescherm, maar belandt op de vensterbank van Mae Busch. In 11 zien we dat in een totaal gebeuren. Het postuur van de man op de ladder verraadt dat Hardy hier is vervangen door zijn stand in Cy Slocum. In 18 is Hardy weer in eigen persoon present. In 19 is een menigte voorbijgangers samengestroomd om te zien hoe dit af gaat lopen. In het gedrang wordt een van de figuranten (op de voorgrond) omvergeduwd. In de eindmontage is dit onvoorziene incident er niet uitgeknipt, ook al zien we duidelijk dat zowel Laurel als Hardy even uit hun rol vallen en naar de gevallen man kijken. In projectie valt het incident ook nauwelijks op. De beeldjes 20, 21 en 22 spreken voor zichzelf. Als Stan de lift weer heeft laten zakken-alsof hij zijn misgreep ongedaan wil makenvolgt deze korte dialoog die in een volle zaal altijd werkt. De ironie van Ollies antwoord ontgaat Stan volkomen. In de slotscène van de mm, als Ollie ten overstaan van de agent bezweert dat hij absoluut onschuldig is aan een 'clandestine meeting' met Mae, beaamt Stan dit uit volle borst: 'He wasjust waitingfor a streetcar!' Terug naar Ollies precaire situatie, want Mae heeft in 23 haar onverwachte bezoeker op de vensterbank ontdekt. Deze vraagt verlegen en met een typisch Ollie-gebaar (een muizentrapje makend met zijn vingers), of hij binnendoor naar beneden mag. Mevrouw Hall stemt uiterst vriendelijk toe. In 24 en 25 besluit Stan de proef op de som te nemen met de verlichting van het uithangbord. Knallend springen alle lampen stuk voor stuk kapot, wat paniek veroorzaakt onder de voorbijgangers. Deze scène dient tevens om een zeker tijdverloop te suggereren tussen 23 en 26. Ollie en Mae komen giebelend de trap af, waarna Ollie in 26 de beroemde woorden spreekt: "never was in a posidon /ike that bifore!' In de filmkopie waaruit de beelden op deze pagina's komen en die dateert uit eind jaren '40 of begin jaren '50, is deze claus onvertaald gelaten. Het is niet bekend of dat een eigen initiatief van de verhuurder was of een eis van de fllmkeuring. In de meest recente ederlandse videoversie, enkele jaren geleden uitgebracht in de ingekleurde Polygram-serie, heeft de vertaler er juist een schepje bovenop gedaan met: 'Dat was voor mij een onbekende positie.' De oorspronkelijke tekst is een van de meest gedurfde dubbelzinnigheden (naast de 'organ pumper'-dialoog in Sans if the Desert) die ooit door Hal Roach Studios is geproduceerd. Soms wordt eraan getwijfeld of dit wel opzet is geweest, maar we kunnen rustig aannemen dat hier met succes is geprobeerd de filmkeurders van Hollywood te slim af te zijn. Voor filmmakers was het een sport om een loopje te nemen met de strikte regels, bekend als de Hays Code, die in 1930 waren ingevoerd onder druk van de publieke opinie en -in het bijzonder-van de conservatieve vrouwenverenigingen. In 21 loopt Ollie, na een minachtende blik op Charlie, met opgeheven hoofd de winkel uit. Charlie Hall, die geen begaafd acteur was, reageert met zijn beste broeierige blik van ingehouden woede. Zijn beperkte mimiek, zowel in 10 als in 28, haalt 't niet bij wat james Finlayson-zijn tegenhanger in Big Business-ervan zou hebben gemaakt. Desondanks had Hall, door zijn optreden in eerdere films met Laurel en Hardy, in die tijd zijn bijnaam 'The Little emesis' al ruimschoots verdiend. De anticiperende bioscoopbezoeker weet intussen genoeg. Hij wrijft zich verkneukelend in de handen: dit wordt weer een ouderwetse leer-omleer! 16 Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ BloIlo #26 \Vin/el' /99 '/

10 HaIl's Groceries kassalade 3 HaIl's Groceries a een vermakelijk intermezzo, waarin Chadie dreigt Ollie zo'n harde mep te verkopen dat Stan het voelt, komt de zwaar beledigde Hardy tot de conclusie dat een excuus op zijn plaats is. Samen met Stan loopt hij vastbesloten de winkel van de buurman binnen (29). Stan heeft intussen ook een reden om Charlie een hak te zetten: hij was in de emmer met gloeilampen geduwd. In plaats van een excuus krijgt Ollie een gevoelige tik met een pollepel op zijn hoofd (30). Ollie reageert op een vindingrijke manier. Met een druk op de knop laat hij de geldla van de kassa openspringen. Charlie wordt recht op de kin getroffen Bij een beeld-voor-beeld inspectie blijkt dat zowel de pollepel als de kassala de hun doel net missen. Hall raakt Hardy'S hoofd net niet en de de afstand tot Charlies kin en het front van de la is vantevoren zorgvuldig bepaald. Hall trekt precies op tijd zijn hoofd met een ruk terug (31) als de lade in uitgeschoven positie vlak voor zijn kin stilstaat. Mede dankzij de geluidseffecten is in beide gevallen de suggestie van een harde botsing volmaakt. Hier zijn vakmensen aan 't werk! Voor het tweede hoofdstuk is de winkel van Stan en Ollie het slagveld. Charlie grijpt de krultang aan de verkeerde kant vast en zegt, met het handvat wijzend naar Ollie: 'You've been picking on me all moming, maktng my Ijfe miserab/e... ' (32). Terwijl hij spreekt, steekt Stan de stekker in het stopcontact op de toonbank (33). Het is een belangrijk detail dat op een klein huiskamerscherm, waar minder intensief wordt gekeken, een aparte cjose-up(insert) zou verdienen, maar dat hier in een statisch totaal is opgenomen. Het verdwijnt vrijwel achter ondertitels. Charlie brandt zijn vingers en wreekt zich door Ollies neus stevig in de hete tang te nemen (34, 35). Stan kijkt ongerust toe bij de rookontwikkeling (36, vermoedelijk een eenvoudige truc met een sigaret), grijpt een spuitfles om te blussen, maar richt de straal op zichzelf (37). Het is weer tijd voor een bezoek aan de winkel van Hall. Ollie hanteert de pollepel als katapult om de kruidenier te trakteren op een lading kwark. Ogenschijnlijk is dit een simpele scène. Een klodder kwark vliegt, schuin over een toonbank, van Ollie naar Charlie. We zien in twee shots de lancering (38) en de landing (42). Het is deze wisseling van gezichtspunten, die de zaak compliceert. De tekening hieronder is een schematische voorstelling van de situatie op de set, van bovenaf gezien. Als deze scène zou zijn opgenomen als één il beweging vu llakl naar rechts gebeurtenis, met twee camera's voor de twee verschillende shots, zou de klodder kwark in het shot van Stan en Ollie (opgenomen door camera 1) van rechts naar links door het beeld passeren. Zo is deze opname (39) ook gemaakt. Echter, camera 2 zou dezelfde klodder van links naar rechts zien vliegen. In de montage zou dit overkomen als een verandering van richting. De fllmkijker is geestelijk nu eenmaal niet 'wendbaar' genoeg om in de flits van een beeldwisseling de sprong over de toonbank te maken. Zoiets is al las- 00 / l ai beweqlag van rechts naar links tig als je alle tijd hebt, zoals bij het vergelijken van de tekeningen 1 en 2, waarin de positie van camera 1 toch echt ongewijzigd is. De kijker heeft Ollie in 41 rechts in beeld gezien en verwacht daarom in 42 ook de klodder van rechts. Dus kijkt Charlie in 40 in bange afwachting naar rechts, terwijl hij in de realiteit van de studio (tekening 1) naar links zou hebben gekeken. Om het gewenste effect te bereiken moest Hall de 'verkeerde' kant uit kijken en moest de kwark hem uit de 'verkeerde' richting treffen (tekening 3). o,.... bewegidg vu rechts naar Hnk, 1618 Blollo Blotto #26 44 Herfst/Winter \Vin/er /992012/ l ï

11 5 Ball's Groceries stroop hoed Terug naar het levensmiddelenbedrijf van Charlie. De jongens laten zich opnieuw inspireren door de kassa. Het idee komt dit keer van Stan. Hij fluistert Ollie iets in het oor. Die knikt en grijpt een pot met stroop. Stan drukt behulpzaam op de knop van de geldlade. atuurlijk doet Charlie geen enkele poging om Ollie tegen te houden, als de stroop in de lade wordt geschonken (56). Dat is nu eenmaal de absurde code die beide partijen in acht nemen en die de hele komische keten van wraak en weerwraak mogelijk maakt. In 57 zien we van dichtbij dat Ollie geen enkel vakje overslaat. Pas als al het kleingeld onder de kleverige massa is bedolven, stopt hij met schenken, de rand van de pot met een delicaat gebaar schoonvegend. u is het weer de beurt aan Charlie om in actie te komen. Hij rukt Ollie de hoed van het hoofd, verwijdert met de snijmachine een stukje van de bol (58) en retourneert Ollie de gemaltraiteerde hoed. De volgende beelden, 59, 60 en 61 illustreren treffend wat producent Hal Roach bedoelde met de opmerking die hij in vele interviews heeft gemaakt over de drievoudige werking van een gag met Laurel & Hardy Vrij samengevat: 'Je laat de situatie zien en dat is de eerste lach. Dan een close-up van Ollies reactie, dat is lach nummer twee. Daarna snij je nog naar Stan, die reageert op de reactie van Ollie: drie keer lachen voor één prijs.' 60 is de befaamde, getergde 'camera-look' van Oliver Hardy. In 61 valt op dat Stan Laurel zorgvuldig naast de camera kijkt. De blik in de camera was nu eenmaal het handelsmerk van Hardy, en Laurel respecteerde dat. Beeldje 61 is de laatste frame-vergrodng die voor de analyse van 'Tit For Tal' kon worden gebruikt. De rest van de film ontbrak aan de lsmm nitraatkopie waarvan de beeldjes zijn gescand. Blotto beschikte niet over de technische middelen om goede beelden van een videoband te trekken. Bovendien toont video nooit het volledige beeld. Unks is te zien wat van het oorspronkelijke beeld overblijft <vergeleken is de ingekleurde versie). De eerlijkheid gebiedt te zeilen dat ook het venster van een bioscoopprojector stukjes van het beeld afsnoept. Dat is dus eigenlijk een primeur, zij het ~etterlijk-een marginale: voor het eerst het volledige beeldl 20 Blotto 44 \\';nle,.199 Herfst/Winter / /

12 Een belangrijk element in de constructie van Tit For Tat is de voortdurende wisseling van locaties. Beurtelings verplaatst het slagveld zich van de winkel van L&H naar die van het echtpaar Hall. Deze wisselingen worden nog geaccentueerd door twee 'running gags' Voor beeldje 62 moeten we terug naar het hoofdstuk 'Motivatie' op pagina 13. Het volgt op beeld 28, de broeierige close-up van Charlie als hij zijn echtgenote met Oliver Hardy heeft 'betrapt' OUie beent in 62 terug naar zijn winkel waar Stan voor de deur iets onduidelijks doet en voorbijgangers op de voorgrond passeren. Het valt nauwelijks op dat een kleine man met een grote zwarte hoed de winkel van de jongens binnengaat (op de rug zichtbaar in de deuropening). Tussen 62 en 63 ligt een scène met hoofdzakelijk dialoog die niet in de marshmellows analyse is opgenomen. Hall dreigt met harde maatregelen als Ollie zich nog eens met Mae zou inlaten en duwt Stan met zijn achterste in de gloeilampen als die zich met de discussie bemoeit. Als Charlie naar zijn winkel terug is, besluit Ollie hem te volgen om excuses te vragen. Op dat moment volgt 63. De man met de hoed blijkt een winkeldief te zijn. Hij verlaat het pand met een schemerlamp in zijn ene hand en een klok onder zijn arm (63 ). In 64 en 65 vraagt Stan wie deze figuur is, maar Ollie toont niet de minste belangstelling: hij heeft belangrijker zaken aan z'n hoofd. Het bordje 'Ben zo terug' (66) is een uitnodiging voor de winkeldief om P luulxi n4 RunnÎnqGuq!o) Running Gag 1 (62) Confrontatie (tekst pag. 16) Running Gag 1 (63-65) 1 Hall's Groceries Hall: pollepel Ollie: kassa Zie verder pagina 14 Running Gag 2 (71 ) 2 L&H Electrical SuppUes Hall: krultang Zie verder pagina 14 Running Gag 1 (67) 3 Hall's Groceries Ollie: kwark Zie verder pagina 1 S Running Gag 2 (72-73) Running Gag 1 (68) 4 L&H Electrical SuppUes Hall: horloges Zie verder pagina 16 Running Gag 1 (69) S Hall's Groceries L&H: stroop (pag. 17) Hall: snijmachine (pag. 1 7) L&H: reuzel Beeldanalyse tot hier. Running Gag 2 (A) Running Gag 1 (70) 6 L&H Electrical SuppUes Hall: hanglampen 7 Hall's Groceries Hall: kwark L&H: eieren 8 Verzoening Running Gag 1 (A) Running Gag 2 (8) terug te keren (67) om opnieuw een schemerlamp op te halen, dit keer een staande (68). Hij is nu een oude bekende van de jongens en Stan zwaait hem vriendelijk toe. Bij de derde keer heeft de man een kruiwagen bij zich (69). Hij verlaat de winkel met een lading spullen, waaronder een wasmachine. We zien dit in 70. (Voor dit beeldje is een vitrinefoto gebruikt, omdat deze opname ontbrak in onze ftlmkopie.) Tussen de 'tit for tat'-scènes en de doorlopende grap met de winkeldief wordt met ingang van 7 1 nog een tweede running gag in de structuur van de film geweven. Als de jongens in 71 de kruidenierswinkel willen verlaten, valt hun oog op een doos met marshmellows. Stan pakt er een, die door de bazige Ollie wordt opgeëist. Als ze na het kwarkincident opnieuw de winkel uit lopen, steken Stan en Ollie allebei demonstratief een marshmellow in hun mond. Zie 72. Het shot is gemaakt vanuit het gezichtspunt van Hall. In razernij bestrooit hij de marshmellows met aluinpoeder (73), zodra Stan en Ollie uit het zicht zijn. Verdere illustratie met beelden uit deji/m is he/aas niet mogelfjk, omdat de kopie waarover 'B/otto ' de beschikking had niet compleet was. In het schema hiernaast is aangegeven tot hoever de analyse in beek!jes gaat. Voorde volledigheid volgt nu een korte beschnjving van de resterende scènes. Beeldanalyse tot hier. a de close-ups met de verminkte bolhoed van OUie (pagina 1 S), nemen de jongens wraak door een vat met reuzel op Charlies hoofd om te keren. Bij het verlaten van de winkel snoepen ze van de met aluin bestrooide marshmellows. Als ze in hun eigen winkel de mond spoelen met spuitwater verschijnt Charlie voor een laatste spectaculaire daad. Hij laat de hanglampen aan het plafond als dominostenen tegen elkaar ketsen, tot de laatste lamp dwars door de etalageruit naar buiten vliegt. De finale komt met een laatste bezoek van Stan en Ollie aan Hall's Groceries. De jongens willen Charlie nog één kans geven om zijn excuses aan te bieden. Het antwoord bestaat uit klodders kwark in hun gezicht. Intussen heeft het publiek op straat de ruzie, dankzij de gebroken etalageruit, ontdekt en ook Mae en de agent verschijnen weer op het toneel. De agent bemiddelt en de vrede wordt getekend. Big Business Tit For Tat volgt ook in dit opzicht het voorbeeld van Big Business, waar de jongens zich met de boze huiseigenaar James Finlayson verzoenen als een agent zich met de ruzie bemoeit. Dat leidt in deze film tot een dubbele uitsmijter: de klapsigaar van Finlayson en de achtervolging door de agent. De uitsmijter van Tit For Tat is ook tweeledig. Hij bestaat uit de afronding van de twee running gags. De winkeldief heeft intussen een vrachtwagen voorgereden, terwijl de agent de voorbijgangers maant door te lopen, maar de woorden niet uit z'n mond krijgt, omdat hij een marshmellow met aluin heeft gesnoept. Hommage In 1941 bedachten de Amerikaanse re\'uekomieken Olsen en Johnson een 'running gag' die als een hommage aan Laurel en Hard)' moet worden opge\'at. Hij is te zien in de filmversie van hun kolderieke Broadway-show Hc//zapoppin. Op gezette tijden verschijnt een mannetje met een grote hoed in beeld, die in een steeds groter \'el'\'oemliddel met een steeds groter gegroeide kerstboom rondrijdt. Door de kerstboom doet de 'gag' zowel aan Tit For Tat als aan Big Business denken. Het mannetje is een rol \'an Bobbie Dunn, die ook de dief speelt in Tit For Tat /0110 Blotto #26 44 \\'inlel' Herfst/Winter 199, '/ / \

13 Twee vitrinefoto's. Boven: 'Big Business'. Onder: 'Tit For Tat'. TitForTat Regie: Charles Rogers. Camera: Art Lloyd. Montage: Bert jordan. Geluid: William Randall. Muziek: Leroy Shield, T. Marvin Hatley. Productie: Hal Roach Studios. Met: Stan Laurel, Oliver Hardy, Charlie Hall, Mae Buseh, james C, Morton, Bobby Dunn. Opgenomen ti! december /934. uitgebracht injanuan' /935. Big Business Regie: james W. Home. Supervisie: Leo McCarey. Camera: George Stevens. Montage: Richard Currier. Titels: H.M. Walker. Productie: Hal Roach Studios. Met: Stan Laurel, Oliver Hardy, james Finlayson, Stanley 'Tiny' Sandford. Opgenomen in december /928. Uitgebracht in apnï /929. De vraag blijft of Tit For Tat een betere-lees leukere-film is dan Big Business. De eerste werd in 1934 gemaakt als een van de laatste korte 'talkies' van Laurel & Hardy Big Business was in 1929 een van de laatste zwijgende films. Bij een vergelijking hoeft dat nauwelijks een rol te spelen, want hoe grappig de schaarse teksten in Tit For Tat ook zijn, de fllm berust grotendeels op visuele grappen, Wat de acteurs betreft: Charlie Hall kan, zoals gezegd, niet tippen aan james Finlayson, die in Big Business juist tot grote hoogten stijgt. Hij zou ook nu de ideale sparring partner van de jongens zijn geweest. Maar Finlayson verbleef in 1934 in Engeland om zijn geluk te beproeven in de Britse filmindustrie. Pas in april 1935 zou de Schotse komiek terug zijn in Los Angeles om op uitnodiging van Hal Roach de sergeant te spelen in Bonnie Scotland. Daar komt nog bij dat james C. Morton in Tit For Tat een bijzonder houterige agent neerzet, niet te vergelijken met die van 'Tiny' Sandford in Big Business. De vernieling van het huis van Finlayson en de T-Ford van de jongens loopt van een beetje kwaad tot veel erger, in tegenstelling tot Tit For Tat, waarin de escalatie beperkt blijft. Hoe komisch de film ook nu nog overkomt, bij vergelijking met zijn grote voorbeeld maakt hij een bedachte, haast vermoeide indruk. Wat Big Business echt superieur maakt, is de sfeer van spontaniteit, van het fris van de lever erop los filmen. Tit For Tat steekt daartegen af als een overgestileerde studioftlm. Er ligt een periode van zes jaar tussen de twee films, een periode waarin veel was veranderd en ingrijpend moest worden bezuinigd. Misschien was het een idee van Charles Rogers, de vriend en raadsman van Laurel, die Tit For Tat regisseerde: we gooien het script weg en maken een klucht als in die gouden tijd van Big Business. Maar die tijd was voorgoed voorbij... -Bram Reiinhoudt Belangrijk Bezoek In de zome,. van '9,'J2/lLvam een vedeqenwool diqe, van i\if-g- I in België op bezoell bij Lau,.el en 1100 dy in Ilel CI,,,.id4e Ilolel in Pa, ijs. waa"sc/lijnlij/l hem,ie komieken ave,. Ie halen naa,' B,.usselle /wmen. I/ij /u'ee4 nul op hel,.ekest. moa,./wn wel zijn ve,.haal/lwijl aan /lel Belqische I ijclsch,.i{i Le Fi/m '. De sch, ijve,. blee{anoniem. Zijn ve,./wal biedl weini4 ve,./'c/ssinqen en een pao" ve' 4issinqen. maa,. cu/ ieus is /lel wel... Mijn taxi stopt voor het 'Claridge' Een indrukwekkende portier, uitgedost als een admiraal, ontvangt me argwanend en geeft me, voordat ik een woord heb kunnen zeggen, op besliste toon te kennen: 'De heren Laurel en Hardy zijn niet aanwezig.' Ik sta verstomd. Ik glimlach, ik dring aan, ik leg uit, ik bewijs mijn status van officieel afgevaardigde van Metro-Goldwyn-Mayer uit Brussel. De 'admiraal' buigt zich voorover: 'U begrijpt dat heel Parijs hen wil zien; in vijf minuten werk ik honderd mensen weg, de een nog vindingrijker dan de andere!' Terwijl ik word aangekondigd en men mij binnenlaat, denk ik aan de tol die men voor de roem moet betalen en, wis en waarachtig, ik benijd de heren Laurel en Hardy niet. Ik ga een prachtig ingerichte kamer binnen en loop direct Hardy tegen het lijf, die gekleed is in een wijde, kastanjekleurige zijden kamerjas. De stenenstatus bevestigd: Lawel en Hardy ontmoeten Joan Crawford en Douglas Fairbanks Jr. Laurel en Hardy ontdekten in 1932 dat zij sterren waren. Tijdens een bezoek aan Europa werden ze werden toegeluicht en onder de voet gelopen, o\'eral waar ze kwamen. Dat was echt een verrassing voor de komieken. Hal Roach had een kleine studio waar kleine mms werden gemaakt, die in de voorprogramma's van de grote films werden vertoond-de mms met de echte sterren. Van hun eigen populariteit hadden ze geen idee. Het begon al met de vierdaagse treinreis van Los Angeles naar de Oostkust. Verslaggevers en fans verdrongen zich bij de overstap in Chicago en de aankomst in ew York. Op zee met het Cunard-lijnschip 'Acquitania' verkeerden ze op gelijke voet met twee belangrijke medepassagiers, de 'echte' sterren joan Crawford en haar echtgenoot Douglas Fairbanks Jr. Bij de aankomst in Southampton stonden massa's mensen op de kade het Ku-Ku lied te zingen, en een dag later kon de politie de duizenden fans op Leicester Square niet in bedwang houden. Een portier werd van hun auto afgerukt. In Glasgow waren zestot achtduizend mensen op de been; een balustrade bij hun hotel begaf het onder de opdringende menigte en negen mensen wer- I I F/GHT TO GREET ACTOBi'"" Tho... nd ~ow W.'coml Lau' " end Hard)',. GLASGOW, $eouand,.july. UI'!. I :-Itn. po""'.,. went to b.,.pfla~ &lid I meny othlr. warl t... rjou.zy bun In a wijd e...,.h ot HY'Uat thouündl at Cet.tral Station. today to Krut Lauul an4 Har4y, tb. HoUywood I =:!'~d~' who cam. to.pend tbe I PoJlce were unable to mob &nd lb. eomedl trol th~ Get loet th.lr eo"t. wb ao hunter. trj.cl to c ao\lv'nlr uttoru. I Some ~ra thrown ovtr a I ~~~~r.:~ u ~.t.b~~~~llfo: I :ron~ ~ oi ~~m":ji!.,:1~~m:; n,,-er bad... n Neh 1eome. 224 BIolla Blotto #26 44 Herfst/Winter 2012/

14 Oliver Hardy deelt handtekeningen uit aan een groepje bewonderaars. Precieze locatie onbekend, maar clit moet Engeland zijn! Hij kijkt me glimlachend aan en schudt me joviaal de hand. 'Hoe gaat het met u?' onmiddellijk gevolgd door: 'Wat jammer dat we niet naar Brussel kunnen. Laurel vindt het helemaal spijtig. We zijn jammer genoeg met spoed naar Hollywood teruggeroepen en moeten onze vakantie in Europa bekorten.' Op dat moment komt Laurel binnen. Zijn legendarische glimlach gaat vergezeld van een verontschuldigend handgebaar. Dezelfde joviale begroeting, goedmoedig... heel eenvoudig en het interview begint. 'Hebt u een goede reis gehad?' Laurel neemt het woord. 'We hebben een uitstekende overtocht gehad en slechts weinig hinder ondervonden van onze populariteit. Zodra we echter in Europa voet aan wal zetten, werd dat wel even anders!' En Laurel wisselt een blik van verstandhouding met Hardy, die glimlacht. 'Was de ontvangst een beetje te veel van het goede?' Ik hoor vervolgens hoe Laurel en Hardy, toen ze in Engeland van boord gingen, een waanzinnig enthousiaste ontvangst ten deel is gevallen. Cordons politie te paard hielden de menigte in bedwang, die op alle plaatsen samendromde waar de twee vrolijke komieken zich vertoonden: op het station, in het Empire, overal. Tegenover hun hotel had men dranghekken geplaatst om het enthousiaste publiek in toom te houden, maar op verschillende plaatsen was de menigte door de barrières gedrongen en Laurel en Hardy-die direct door een horde bewonderaars omringd werden-hadden zich een ogenblik bedreigd gevoeld, want de spontaniteit van deze huldeblijken was hevig, bijna agressief. Ze wisten niet hoe ze zich ertegen konden verweren. Er moesten handen geschud worden, souvenirs uitgedeeld worden... 'We zijn in het hotel teruggekeerd', verduidelijkt Hardy, 'zonder handschoenen, stropdas, alle kleine dingen waarvan we ons hadden laten beroven in een uiterste poging er fatsoenlijk uit te blijven zien. We zou- den ook allerlei zaken hebben moeten signeren, maar we konden onze armen alleen maar boven ons hoofd houden. Onze ontvangst in Londen zullen we niet snel meer vergeten.' 'In het Empire,' vult Laurel aan, 'hebben we in een stampvolle zaal het Londense publiek pas echt kunnen begroeten. De avond in die zaal heeft ons zware en uitputtende studiowerk ruimschoots vergoed.' Laurel zwijgt een ogenblik, staart mijmerend in de verte en ik geloof dat het dronkenmakende gevoel van succes, dat het publiek hen die avond in het Empire bezorgde, weer even bij hem boven komt. 'Is het Engelse publiek u liever dan het Franse?' 'Daarover kunnen wij moeilijk oordelen, want zowel de Engelsen als de Fransen hebben ons heel hartelijk ontvangen. Op het station van St. Lazaire, waar we zijn uitgestapt, stond een dichte menigte ons op te wachten.' 'We hebben vooraf een bijzonder goede publiciteit gehad, vult Hardy 'gewichtig' aan. Ik hoor dat Parijs bijzonder in de smaak valt; zij vinden de Cinéma Madeleine en de Folies Bergère erg mooi... en nog veel andere dingen. Wanneer ik ze niet met hun bagage had zien vertrekken, zou ik geloofd hebben, dat de sommering om naar Hollywood terug te keren niets anders was dan een smoesje om Parijs op hun gemak te kunnen verkennen. 'U komt dus niet naar België?', ee', zegt Laurel, 'en dat vind ik heel jammer, want persoonlijk had ik België heel graag teruggezien.' 'Persoonlijk?' 'Ja,' vervolgt Laurel, 'ik herinner me bijzonder moeilijke omstandigheden uit een periode waarin ik wanhoopte of het geluk me ooit nog zou toelachen. Het was in Denkt u zich eens in hoe ik, totaal berooid, van Luik naar Brussel ben gelopen, waarbij ik af en toe gebruik kon maken van een passerend rijtuigje dat mijn richting op moest en hoe ik vaak onder de blote hemel heb geslapen. In Brussel aangekomen, heb ik als den met ernstige verwondingen in het ziekenhuis opgenomen. Dit had hun eerste vakantie moeten worden na vijf jaar hard werken met een gemiddelde productie van een film per maand. In werkelijkheid was hun programma in het buitenland zo overladen met recepties, interviews en optredens dat Laurel en Hardy elke avond uitgeput in hun hotel aankwamen. De opdringende fans werden een nachtmerrie. Laurel zei in alle ernst tegen een verslaggever dat ze in Glasgow voor hun leven hadden gevreesd. Het blijft de \Taag of deze 'vakantie' toch niet op touw was gezet als een reisje voor de publiciteit, misschien zonder medeweten van de komieken zelf. Zonder voorpubliciteit zou alles in elk geval veel rustiger zijn verlopen. Maar de persafdelingen van Metro Goldwyn-Mayer, de maatschappij die hun ftlms distribueerde, waren al weken voor hun vertrek uit Los Angeles actief. Bioscoopexploitanten werden op de hoogte gesteld van het bezoek en kregen films aangeboden voor een 'Laurel en Hardy Maand.' Stan Laurel had al in her begin van 1932 aangekondigd dat hij in de zomer zijn familie in Engeland wilde bezoeken. Een maand later kondigde de Hal Roach Snldio aan dat Oliver Hardy hem zou vergezellen. Als reden voor dit besluit werd opgegeven dat Hardy had gehoord had van de uitstekende kwaliteit van de Britse golfbanen... Wat ook de opzet mag zijn geweest voor het 'vakantiereisje', de twee komieken waren niet alleen stomverbaasd O\'er de belangstelling, ze kregen er ook schoon genoeg van. Voorgenomen bezoeken aan België en Spanje werden afgelast, maar Parijs bleef op het programma staan. Het plan was om daar tien dagen te blijven om tot rust te komen. Maar toen ze op B/o/lo #26 26 Blotto 44 \Vin/er/99 Herfst/Winter / /

15 Deze foto, verschenen in Britse kranten, illnstrtert de sfeer waarin het bezoek aan Schotland verliep. Lanrel en Hardy proberen zogenaamd over het dak van hun hotel (North British Station Hotel in Edinbnrgh) aan hun fans te ontsnappen. een zwerver geleefd en uit een bakkerij moeten stelen om mijn knagende honger te stillen. ) Ik herinner me dat Manneke Pis'-u zult er wel om moeten lachen-me in mijn ellende de enige leek, die alles begreep.' Hardy, bewogen mens als hij is, is zichtbaar aangedaan. 'Vervolgens', zegt La ure I, 'wordt het-zo goed en zo kwaad als het gaat-1910 ) en komt de kans die mij naar mijn werkelijke bestemming moest leiden. Ik ga aan boord van een vrachtschip met bestemming ew Vork met het toneelgezelschap van Fred Karno, waarvan Charlie Chaplin deel uitmaakte. Gedurende deze reis, waar we van alle comfort verstoken waren, waren we toch goedgehumeurd; ieder van ons was vol goede hoop, ondanks alle mislukkingen en moeilijkheden, die we gekend hadden. Zij die het minste doorzettingsvermogen hadden, zijn naar Europa teruggekeerd. Cha rl ie Chaplin, die geluksvogel, had al vrij snel succes. Ik heb veel aan Charlie te danken: op zijn voortdurend aandringen ben ik bij de film gegaan, een medium waarin ik, moet ik bekennen, op dat moment nog weinig vertrouwen had.' In werkelijkheid speelde dit zich in 1912 af in Rouerdam. zoals laurel later aan zijn biograaf John McCabe meedeelde... Moet zijn In 1910 was lau reis eerste. voonijdig afgebroken reis met Kamo naar de V.S. 'Toen kwam de mooiste dag van mijn leven,' vervolgt Laurel, 'ik ontmoette Oliver Hardy Ik had onmiddellijk door dat deze sympathieke, volronde Amerikaan uit de Zuidelijke Staten, wiens corpulente lichaam een vreemd contrast vormde met het mijne, een ideale tegenspeler zou kunnen zijn. De omstandigheden stelden mij in staat om daarachter te komen en, is het niet, Oliver, we waren het snel eens. En zoals u ziet, is het een goede verbintenis geweest, want we zijn nog steeds bij elkaar.' En het gesprek kabbelt genoeglijk voort over de eerste gezamenlijke optredens, die vanaf dat moment als historisch in de annalen van de fil m vermeld zullen staan. Hun eerste succes werd Duck Soup en vanaf dat moment zou hun faam alleen nog maar toenemen. Ik krijg nog te horen dat hun filmen en een en al techniek is. De lacheffecten zijn ingestudeerd en zorgvuldig gepland. Het zijn enkelvoudige of dubbele effecten. Zo telt Sous les Verrous ) 328 effecten. Voordat ze naar Europa vertrokken, hebben ze een nieuwe, lange fllm ) opgenomen, waarin 412 effecten zijn verwerkt. Dat is voorlopig hun record. Om ook de meest nieuwsgierige lezers tevreden te stellen: ik heb ver- Titel van de franstalige versie van Pardon Us... Pack Up YOl/r Trol/bles augustus met de Golden Arrow arriveerden op het Gare Saint Lazaire stonden ook daar de fans gereed. De Franse president had zijn auto beschikbaar gesteld om de komieken over de Champs Elysee naar hun hotel te rijden. Dat was het sjieke Claridge's. De directie maakte snel bekend dat Laurel en Hardy gratis mochten logeren. Opnieuw was de publiciteitsmachine in werking gesteld. Laurel en Hardy hielden hun poot stijf en wilden niemamd ont\'angen. De venegenwoordiger van M-G-M uit Brussel konden ze echter moeilijk weigeren. Laurel en Hardy besloten hun verblijf in Parijs na een week af te breken en terug te keren naar Engeland. De mededeling dat ze met spoed naar Hollywood waren teruggeroepen was niet meer dan een smoes, want de studio was gesloten voor de zomervakantie. De ware reden was waarschijnlijk dat de Columbia Gramophone Company in Londen hen nodig had voor een opname. De plaat werd op 18 augustus gesneden. De zes dagen die nog in Engeland restten verliepen in betrekkelijke rust. Op 24 augustus scheepten de komieken zich in op de SS Paris, om op 12 september in Los Angeles te arriveren. Een dag of tien later stonden ze weer voor de camera's, voor de opnamen van Their FiTst Mistake. B. R. nomen dat Laurel en Hardy beiden getrouwd zijn. Lau rel heeft een lief dochtertje van drie jaar. Mevrouw Hardy vergezelt hen op hun reis, terwijl mevrouw Laurel in Beverley Hills in californië is gebleven om de kleine de vermoeienissen van de reis te besparen. Laurel en Hardy zijn op 15 augustus jl. 's morgens uit Parijs naar Londen vertrokken om in Southampton aan boord te gaan voor de terugreis naar de Verenigde Staten. Overgenomen uit 'U Film' No 44, J 8 sept. J 932. Vertaling: Cees Kleywegt B/ollo Blotto #26 44 Herfst/Winter 2012/

16 Tlteir Purple MOlDent S-10 - Laurel-Hardy Open on title, "Saturday afternoon, when all good husbands bring their pay checks home." Fade in on interior of Stan's home, his wife counting sigar coupons with a premium catalog nearby She hears the bell, goes to the door and admits Stan. Stan enters and kisses his wife on the cheek. She immediately starts pantomiming for his pay check. He hands it to her and she counts it quickly, then gets over that there is money missing. Stan hands her a phonograph record and discovers that it is "Three O'dock In the Morning... She gets over that she doubts very much that the record cost that much. Stan gets over a suggestion of guilt, gives her a winning smile and exits. Stan enters hall and comes to a picture of his grandfather, looks all around to see that he is not being watched. The wife appears from a door upstage, unbeknown to Stan, and sees him take a dollar from under his collar. He opens grandpa's coat, takes out a wallet, puts the dollar in it and preplaces the wallet, then exits back to the living room. The wife makes a hurried entrance back to the living room and Stan wonders whether she saw him or not. The door bell rings and Stan admits Babe and his wife. He brings them to the living room and misses his wife. Cut to Stan's wife substituting the coupons for Stan's money, which she puts into her apron pocket. She returns and nods to Babe's wife pleasantly and also to Babe. She also nods to Stan, but it is a menacing nod. Stan starts to acknowledge it, then wonders what's wrong. The two wives engage in conversation and the two boys ease over to one side. Babe tells Stan th at his wife caught him holding money out. Stan gets over that he was too slick for his wife, takes Babe into the hall and pulls out the wallet, taps it knowingly and puts it in his pocket. Stan speaks whispered title to Babe, "Howare we going to get out?" Babe gets over he will tend to it. They come back to the other room and Babe asks the women if they can go and see the new Ford. Stan's wife tells them they can go, but for him not to buy any more records. This reminds Stan of the record he bought, so he puts it on. As Babe returns with their hats, he sees Stan having trouble with the Victrola - the crank keeps coming out. Babe tells Stan to step aside and he will show him. Babe steps up to the Victrola and tells Stan it's all in the wrist. He proceeds to wind the Victrola and the spring breaks and comes flying out. Stan gets over to Babe, "It's all in the wrist." They then turn to the wives and make an awkward exit together. As Stan and -Babe start out of the house they meet a gossip friend of their wives. She looks them over and saus, "This is a nice day for chasing." She gives them a dirty look and starts in. Stan gives her a razzberry and as she tunrs again she finds him blowing his nose. The door opens and the wives greet her and start talking very fast as the door doses. FADE OUT FADE I,exterior of cafe. Stan and Babe look over the advertised entertainment and decide to go in. As they start in, two fellows come running out and down the street. The boys wonder what's the matter. Then two girls come out with a waiter. The waiter tells the girls, "Somebody will have to pay your check!" The girls get over their distress, look off and see Stan and Babe and give them a wistfullook. The two boys look at each other, return the girls' look and exit to help them. They volunteer to help the gids and the girls thank them. A taxi driver steps up and asks the girels if they want him to wait. The girls teil Stan to teil him to wait. Stan tells him to wait. Babe gives Stan a reproving look and says to the driver, "Wait." The taxi driver starts back to his cab. Babe gallantly takes his girl's arm and starts into the cafe. Stan tries to imitate Babe's action and falls down with the gir!. While he is sprawled on the ground with his girl, the gossip enters and sees this. She turns and hurries away to teil their wives. Cut to the interior of cafe. The boys sit at the table with the girls and a waiter takes their order for four dinners. Babe's girl tells him that she will take care of the fellow who ran out on her. Stan turns inquiringly to his girls and she shows him a stiletto. Stan takes this and then motions for everyone to look at the midgets dance. Show a little of the midgets dance. When they finish Babe invites them over to their table and buys them candy and cigars, and the midgets leave, thanking them. Stan reaches over for his wallet to pay for these and discovers the coupons. He tells the cigarette and candy girls to put in on the check. Stan starts to suffer. He looks at Babe, sees him having a great time. The waiter returns with the four dinners. As he starts to serve them, the taxi driver enters with the meter. Babe greets him jovially and says, "Another dinner!" Stan continues to suffer. Babe starts to eat and notices Stan sitting there. He asks Stan if he is sick. Stan shows him the wallet and passes it under the table to him. Babe reaches under the table and opens the wallet. Without raising his head he does a lot of hea y thinking. He raises hin eyes enough to see the waiter put a steak in front of the taxi driver, then comes up facing the lens with a woe-begone look. He looks at Stan and whispers: "What'lI we do?" Stan gets over, "I don't know." While they are wondering, the lights go out and the midgets start a new number. Stan and Babe stide dwon under the table and start sneaking. We show an insert of them crawling along, and a waiter enters, trips over them and falls with his face in the mashed potatoes. Stan and Babe quickly ju mp back to their tabie. The waiter looks around trying to figure out who caused him to fall. Stan and Babe look at him innocently A mean looking fellow pulls out his watch and tells the waiter to hurry, he has to catch a train. The waiter bows to him and exits, still looking for the person who tripped him. Cut to the gossip coming to Stan's house. She enters the house. There is a pause and she comes out with the wives. Show walking shot of the three of them going down the street, the gossip falling a tittle in the rear. Cut back to Stan and Babe and everyone is finished eating. The waiter puts a check down. The two of them look at each other and at the food and at the meter, and the lights go out again. They duck down under the table and start to sneak away The waiter enters - more mashed potatoes! The boys jump back quickly to their table and we repeat the action of the waiter getting up wondering who spi lied him, and the man again calls the waiter's attention to his train. Stan and Babe look at each other, look at the meter and it goes up agian. We then cut to the wives and the gossip walking along, and cut to insert of their feet. In the insert they cross a mud hole. The t:wo wives jump it and the gossip goes on her face. Back to Stan and Babe. The girls are now primping up preparatory to leaving. Babe looks and sees his girl's gun; Stan looks and sees the stiletto. They th en look at each other and something attracts Stan's attention and he looks past Babe. Cut to the wives entering the cafe, Stan looks back at Babe, and Babe speaks title, "What could be worse?" Stan points off to the wives. Babe looks off and sees them. The two boys suffer, and to make matters worse the two girls get up to leave. Stan and Babe rise awkwardly and the waiter hands them the check. They start fumbling in their pockets and get over the hope lessness of the situation. A thought dawns on the waiter and he speaks title. "I don't think you fellows have any money" Babe indignantly pulls out the wallet, hands it to Stan and says: "pay the man." They do an "Alphonse and Gaston," passing the wallet back and forth to each other. The waiter puts a stop to it by grabbing the wallet himself. He looks in and sees the coupons. Stan and Babe start to make an embarrassed exit, the waiter after them. They quickly get through a door and the waiter starts in after them. Show them coming in and out of several doors. They open a door and the waiter is standing with his back to them. The waiter looks into a mirror which he thinks is a door, sees Stan and Babe and 230 8/0110 Blotto #26 44 \Vinle"/99S199 Herfst/Winter 2012/

17 runs at them, crashing into the mirror. They finally reach their wives' tabie, see the wives and duck under the tabie. The waiter comes in and the wives rum to him. The two boys start to cnvals out. The other waiter comes in, trips over them and again falls in the mashed potatoes. During this con fusion the boys run out and come into the midgets' dressing room, run over to the window and see that it is barred. Thew come back to the midgets and teil thewm they are in trouble, and the midgets volunteer to help them. The waiter opens the door quickly and Stan and Babe duck under the dressing tabie. The waiter runs over to the barred window, gets over they couldn't have got out there, looks back at thje door and figures they must be in this room. He looks under the table and they are not there. Flash of a couple of midgets looking innocently at him. He goes back and takes his place by the door. The music strikes up the "Floradora Sextette" and the midgets come out and go into their dance, and we see that Stan and Babe are two of the Floradora girls. We then play the dance through, and one by one the waiter, taxi driver, the two girls and the wives recognize them. They all come down and form a group together. The dance is about over now and the two boys see all their menaces lined up together and start getting bawled up in their dance. Their predicament is so hopeless that they start laughing at the silliness of it all, and hurriedly make a very embarrassed exit. The wives pay off the waiter and taxi driver, then rum and menacingly start for their husbands. The wives come into a room and see the boys going out a window, and start out in another direction. The taxi driver in counting his money drops one of the bills. As he bends to pick it up, the waiter trips over him and faus in the mashed potatoes. Cut to the street; Stan and Babe as midgets come up to a cop. The cop picks Stan up, tickles him under the chin, and Stan pulls the cop's mustache. The cop sets Stan down and bows very politely as they exit. As Stan and Babe go around a corner they see their wives coming out the entrance of the cafe. The wifes see them. The boys are standing over a sidewalk ventilator and their dresses fly up in the air. Several people watching this take it big. The boys now stand up and exit around the corner, the wives fouowing. They pass the cop and he takes it big. The two boys continue down the street with their wives after them. The wives finally catch them and Stan and Babe start laughing. The wh'es teil them, "Come on home and we'li give you something to laugh at." They start down the street, the boys a little ahead. Stan and Babe look back, miss the wh'es and wonder what has become of them. Cut to the wives just coming up out of the mud hole. FADE OUT r Thci,' Pur'plc lo m c nl Productie... Hal Roach (1928) Regie... James Parrott Supervisie... Leo Mccarey Camera... George Stevens Montage... Richard Currier Titels... H.M. Walker De openingstitel werd uiteindelfjk: "Dedicated to husbands who 'hold out' part of the pay envelope on their wh'es - - and live to teil about it." BIJ DE FOTO'S: Deze pagjna links: de finale zoals die niet in de film is opgenomen. Stan en Ollie op de knieën als twee noradora Girls. Deze pagina rechts: De oorspronkelijk gedraaide frnale werd vervangen door een gooi- en smijtpartij met aardappelpuree in de keuken van het restaurant. Pagjna hjernaast: links aan de tafel Kay Deslys, tussen Stan en Ollie in Anita Garvin. De staande ober is Tiny Sandford, de liggende Ed Brandenbnrg (?). Met geheven handen: JaCk Hili. 3032!3Iol/o Blotto #2644 Herfst/Winter 2012/

18 Het ldooiste lduzi~aal helang De enige keer dat!.eroy Shield een screen credit in een UH film was bij 'Fra Dia,olo' (muziek: Danie! F. Auber, 1830). Sbield wordt genoemd als 'musical direct or'. Zijn portret werd destijds in gemonteerd in enkele vitrine foto 's voor deze rum, door wie en met welk doel is een raadsel. Op fjuli van dil jaar reisden 'The Beau Hunl?s' naar Londen om in de Elizabelh I lall cle eersle uilvoerin4 le 4euen van de muzie!? die Lel'Oy!7ield ruim zesli~jaar geleden!7eeft 4ese!71'even voor 'Our R elalions: maal' die voor de ~/m uileindelijk niel is flebruik I lel or!?esl speelde oot? soundlrocks van bii Iwee korte ~/ms uil de slomme pe,.iode. '\ e Fuw D own en ~ I h e il' I Ut'ple j\ IOl11enL hield-melodieën D e muzie!?-researe!7er van hel o,.kesl. Piel SC/71 eude,.s. bemom voo,.afgaancl aan hel coneer! /7el podium om!7ellalrij!?e pubie!? over hield en diens we,.!? voo,. cle H al R oaeh luclios Ic vertellen. Dil artikel is een onver/wrle. lichl bewer'!?le versie van deze inleidin4. uil hel engels verlaald. De films van Hal Roach worden om vele redenen gewaardeerd, maar de achtergrondmuziek uit de tweeakters is meestal niet een van die redenen. Toch is heeft juist die muziek voor een niet gering deel - wellicht onbewust - bijgedragen tot ons kijkgenot. Sommige films, zoals Night Owls (1930), hebben geen muziek, en lijken daardoor trager, minder 'af, ja, zelfs minder echt. Om te begrijpen wat er nu eigenlijk zo goed is aan die muziek moeten we een paar jaar terug in de tijd. In de tijd van de zwijgende fllm werd muziek vooral noodzakelijk gevonden als deken om het lawaai van de projector in de filmtheaters te smoren. Het was een bijkomend voordeel dat de muziek de oren kon amuseren terwijl de ogen bezig werden gehouden door de actie op het scherm. Wat de muziek toevoegde aan het beeld was sfeer, maar ook structuur en tempo. Muziek heeft een soon magische werking: zonder muziek zouden de bewegende beelden ongemakkelijk stom zijn gebleven. Toen de eerste 'talkie' verscheen, bleef de behoefte aan muziek bestaan. Goed, de acteurs konden nu spreken, maar met hun stemmen steeg ook een gestage ruis van het geluidspoor op. Men ontdekte dat dit kon worden gecamoufleerd door onafgebroken achtergrondmuziek, op dezelfde manier als Muzak het lawaai in een restaurant of een winkelcentrum draaglijk maakt. In 1928 en 1929 kwam deze achtergrondmuziek uit diverse bronnen, uit archieven van stock-muziek, stem-!.eroy Shield, omtnen 1930 mingsmuziek, maar ook uit de hitparade van populaire liedjes. Het filmpubliek werd geacht de meeste muziek te herkennen en zich de titels te herinneren. In de klucht We Faw Down bedotten Laurel en Hardy hun echtgenotes door de bloemetjes buiten te zetten met twee meisjes die ze letterlijk in de goot hebben ontmoet. Voor de soundtrack werd een lijst van toepasselijke nummers opgesteld: 'That's My Weakness ow', 'Cheatin' on me', 'Whoopee' en dan, als de stemming omslaat, 'Dramatic Agitation' en 'Somebody's Wrong' Hoewel Marvin Hatley, componist van het bekende 'Ku-Ku' -thema, officieel bij Roach was aangesteld als hoofd van de afdeling muziek, was het in feite iemand anders die in hoofdzaak verantwoordelijk was voor de tientallen kekke deuntjes die in 1930 opdoken in de kone fllms. Toen Roach in 1929 zijn studio uitrustte met geluidsapparatuur, leverde de Victor Talking Machine Company alle benodigde techniek - en stuurde ook Leroy Shield. Diens functie bij Victor werd omschreven met de mooie term 'Musical Director in Char- ge of Hollywood, California Activities' AI gauw werd Shield gevraagd nieuwe muziek te componeren. Het is belangrijk om te beseffen dat Shield nooit voor Laurel of voor Hardy heeft gewerkt, of met Laurel & Hardy. Ik denk dat hij hen zelfs nooit ontmoet heeft. Toch staat zijn muziek nu algemeen bekend als 'de Laurel & Hardy-muziek' Persoonlijke gegevens over Leroy Shield zijn schaars. We weten dat hij in 1893 geboren is in een kleine plaats bij Minneapolis, Minnesota. als zoon van een treinmachinist. De jonge Leroy had andere aspiraties. Hij werd al gauw dirigent van het plaatselijke schoolorkest. Op heel jonge leeftijd reisde hij als klassiek pianist langs de podia om het Amerikaanse publiek bekend te maken met de moderne componisten Ravel, Milhaud, Holst, Baxt en CaselIa. Ook begeleidde hij de sopraan Eva Gauthier op haar toernees. In 1923 kreeg hij een vaste baan als dirigent-arrangeur voor de Victor Talking Machine Company. Dit hield in dat hij de supervisie had over opnamesessies, orkesten dirigeerde en indien nodig piano of celeste speelde. Voor zijn werk trok hij door heel Amerika. Hij ging naar ew York, Chicago, San Francisco en in 1929 naar Mexico, waar hij opnamen verzorgde van plaatselijke zangers en orkesten. In datzelfde jaar bracht zijn benoeming tot manager van Victors Westkustdivisie hem naar Californië, waar hij registraties ging maken in Culver City, en wel in een gedeelte van de Hal Roach Studios dat te huur was als ruimte voor het opnemen van muziek voor de grammofoonplaat. Toen hij bij Roach belandde was hij einde dertig. Hij wist alles wat er te weten viel van componeren, pianospelen en registratietechniek, inbegrepen de opstelling van microfoons en muzikale instrumenten in een opnamestudio. GOED ROEREN In de ontwikkeling van de fllmmuziek bij de Hal Roach Studios was 1930 een belangrijk jaar. In het voorjaar en de vroege zomer deed zich een revolutionaire verandering voor in het gebruik van achtergrondmuziek. Het is nuttig om de chronologie van de gebeunenissen in die paar maanden eens nader te bekijken. De eerste muziek van Shield is te horen in Whispen'ng Whoopee, een comedy van Charley Chase, in de vorm van enige (naamloze) pianomuziek op de achtergrond. Dat was in maan Dan, in mei, verschenen twee andere comedies van Chase, Fast Work en Girl Shock, met meer oorspronkelijke muziek: vroege, embrionische versies van wijsjes die zo bekend zouden worden in de latere Roach-films, bijvoorbeeld 'Fliver Flops', 'Uttle Dancing Gir!', 'Gangway Charlie', 'If It Were Only True' en 'Hide And Go Seek' Dit waren experimenten, en de experimenten waren geslaagd. Spelenderwijs was een nieuwe formule voor de productie van geluidsfilms ontdekt. eem een goede comedy, voeg een snufje Shield-muziek toe, en roer goed. Er was een enorm verschil, een afgrond eigenlijk, in de toepassing van muziek in de productie van vóór en die van na de zomersluiting van a de zomer werd oorspronkelijke muziek gebruikt (voornamelijk van Shield) die nauw aansloot bij voor de gefilmde scènes. eem bijvoorbeeld Another Fine Mess. Als james Finlayson in beeld verschijnt hoor je 'Colonel Buckshot', bij de jongens op de vlucht: 'Run', bij de politieagenten: 'Cops', bij de verschijning van Thelma Todd: 'Beautiful Lady', bij de verschijning van Leopold Amrose Plumtree: 'Crabtree' en in de climax aan het slot: 'Confusion' en de achtervolgingsmuziek 'Fliver Flops' als de jongens er op de fiets vandoor gaan. Voor het eerst zijn de meeste muzikale 'cues' direct gerelateerd aan wat er in de film gebeurde. Toch bevat Another Fine Mess maar twee composities die er speciaal voor zijn geschreven: 'Cops' en 'Colonel Buckshot' De rest kwam neer op hergebruik van thema's uit eerdere fllms. 'Hollywood Kate' en 'Beautiful Lady' bijvoorbeeld kwamen uit Bigger and Better en 'Your Piktur' uit Teacher's Pet, Het hergebruik van muziek werd de dagelijkse praktijk in de Hal Roach Studios, iets wat Shield niet bijzonder op prijs stelde, maar waar hij niets tegen kon doen. Ergens tussen maan en augustus 1930, waarschijnlijk in juni, had Leroy Shield een uitgelezen groepje muzikanten in de studio in Culver City bijeen gebracht voor een opname zijn nieuwe composities. We weten niet wie deze musici waren. maar het is aannemelijk dat het topspelers waren van plaatselijke dansorkesten die stuk voor stuk door Shield waren uitgekozen voor deze 34 Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ /0110 #26 \Vin/el' /99 '/9~) :33

19 Het speurwerk dat Piet Schreuders sinds begin jaren negentig verricht naar de vergeten bladmuziek van Leroy Shield, is een van de onderwerpen van de documentaire De Bni van Piet Schreuders, die begin volgend jaar door de PS zal worden uitgezonden. De opnamen zijn afgelopen zomer gemaakt, o.a. tijdens een repetitie van The Beau Hunks in de Ijsbreker in Amsterdam en tijdens het concert van 1 juli in Londen. Er is ook in Amerika gefilmd, o.a. in het depot in Los Angeles, waar drie jaar geleden orkestpartijen van de muziek die Shield voor Hal Roach schreef zijn teruggevonden. De cd's 'The Beau Hunks play the Original Laurel & Hardy Music', Deel 1 en 2, waren toen al lang en breed opgenomen (1992 en '93). De Beau Hunks hadden hun eigen partituren samengesteld, op basis van reconstructies waarvoor het filmgeluid het enige uitgangspunt was. Van de ongeveer honderd melodieën die Shield voor de studio heeft geschreven werden in Los Angeles De zuidkant van Main Street, Culver City, in Tekening: Piel Schrenden ~ "Onseltadelijk verltlaak" de partituren van veertien composities gevonden. Schreuders: 'Die originele partijen zijn heel interessant, en rechtvaardigen een geheel nieuwe cd met 'Shield originals' of, als er ook werk an anderen op mag staan, 'Hal Roach originals' Hierover ben ik in gesprek met Gert-jan Blom, de orkestleider van de Beau Hunks' Schreuders kreeg toestemming om de bladmuziek te kopiëren van de stiefzoon van Shield, Mahlon Dolman, die zich bij de Beau Hunks meldde toen de cd's in Amerika bekend werden. Dolman heeft uit dankbaarheid voor de inspanningen die in eder!and gedaan zijn om de muziek van Shield op de plaat te zetten, het dirigeerstokje van de componist aan Schreuders geschonken. Main Street, Culver City Een tweede onderwerp van de PSdocumentaire is eveneens een reconstructie, nu niet van muziek maar van de gebouwen in Main Street in Culver City, een gemeente Schreuden controleert zijn plattegrond in Main Street. Naast hem Bob Satterfield, die na jarenlange research een boek samenstelde over filmlocaties: 'Lamel and Hardywood' (1985). vlakbij Hollywood. De filmploegen van Roach maakten eind jaren twintig nogal eens gebruik van deze locatie; het was dicht bij de studio. Main Street bestaat nog steeds, maar er is nogal wat veranderd. Schreuders heeft zich voor ogen gesteld de situatie van omstreeks 1928 zoveel mogelijk te herstellen. Hij gebruikt daarvoor computeranimatie (zie ook pagina ). Waarom doet een mens dat? Is het gewoon de voldoening van speuren en vinden, of is er ook een gevoelsmatige kant? Schreuders: 'Allebei. Het speuren biedt goedkoop en onschadelijk vermaakt, en levert soms kennis op die nog wel eens ergens anders voor bruikbaar is. In dit geval bijvoorbeeld kennis over de manier an werken bij Roach, hoe ze later shots invoegden, op welk moment van de dag ze werkten... Ik wist dat eerst niet, en nu wel, en ik vind dat interessant. Maar ook het gevoel spreekt mee. Die films hebben iets speciaals blijkbaar, en stills ook, waardoor je er nooit genoeg van krijgt en steeds nieuwe dingen ontdekt. Door het aanbrengen van deze nieuwe verbanden hoop ik dat gevoel nog te versterken. Er zit een element van wegdromen in, maar juist ook van het ijken aan de realiteit. Wat sommige L&H-fans er zo leuk aan vinden, namelijk het gevoel van 'Hier hebben de Boys gelopen!', doet mij nu juist weer helemaal niets. Plaquettes, rondleidingen langs locaties, dat kan mij allemaal gestolen worden. Het gaat om de puur visuele sensatie: dat wat je ziet door het oog van de camera uit 1928.' B.R. free-lance opnamesessies. We weten nog steeds hun namen niet, maar het staat vast dat hij dezelfde violist, dezelfde fagotspeler en dezelfde altsaxofonisten gebruikte voor verschillende sessies in 1930, 1931 en zelfs veel later, in Hij wist precies wat hij wilde, en waar hij 't moest halen. HET GOEDE LEVEN In september 1930 maakte Shield in een studio in Hollywood zijn eerste en enige commerciële plaat: een nummer uit een toen actuele film, The Big Trail, gekoppeld aan de populaire foxtrot 'Sing Song Gir!' Bij de uitbreng verkoos de muziekrecensent van het tijdschrift 'The ew Vorker' de plaat onmiddelijk tot een van zijn favoriete dansselecties. Hij schreef: 'Een wals en een foxtrot, uitgevoerd door een nieuwe clubje dat het waarschijnlijk niet bij één goede plaat zal laten.' Het clubje heette Roy Shield and the Victor Hollywood Orchestra, duidelijk een studiogroep--opnieuw zijn er geen namen bekend--en helaas lieten ze 't toch bij één goede plaat. Daarmee was de enige kans op persoonlijke roem voor Mr. Shield verkeken. We mogen echter aannemen dat hij niet op roem uit was. Ik heb het uit goede bron dat Shield een liefhebber was van het goede leven (golf, paardrijden, chocolade en ijs). Wellicht heeft hij geredeneerd dat een carrière in de platenindustrie geen prioriteit had. Intussen was in de Roach Studios een eigen muzikaal vocabulair ontstaan. De muziek-editors en het publiek beseften dat een scène met een mooie actrice bijna altijd gepaard ging met Shields 'Beautiful Lady' Pijn betekende 'Oh Doctor Doctor' Een foto of tekening werd spottend geülustreerd met 'Vour Piktur' Het is grappig dat niemand in het publiek de titels van deze melodietjes kende. Men kon niet te rade gaan bij de hitparade, bij de populaire radioliedjes uit die tijd. Toch werkte de muziek, alleen al doordat ze zo goed was en zo consequent werd toegepast. je kon het gewoon niet missen, het was er altijd, het hoorde bij het meubilair. Hoewel ze destijds alleen beschouwd werden als een handig middel om 'ruis' op het geluidspoor weg te moffelen en lichtheid en vaart in de films te brengen, zijn de composities van Shield uit deze periode, achteraf gezien, van een ongelooflijke rijkdom en diversiteit. Evenals getalenteerde liedjesschrijvers als Lennon en McCartney, die een groot en verbazend oeuvre schiepen in een korte spanne tijds, excelleerde Shield in 1930 en 1931 zowel in kwantiteit als in kwaliteit. Hij componeerde niet alleen alle muziek, hij arrangeerde en produceerde ook alles (een taak die in het geval van de Beatles meestal toeviel aan George Martin) en was bovendien verantwoordelijk voor het opnemen. Hij zorgde voor de plaatsing van de microfoons en de muzikanten daar omheen. In andere woorden, hij was zijn eigen Vijfde BeatIe. Als je vandaag naar zijn muziek luistert, is het verbijsterend om te ontdekken hoeveel creatieve en uitstekende muziek uit de pen van deze man is gevloeid. Elke nieuwe melodie stond geheel op zichzelf, was totaal origineel. Zijn muziek geeft de luisteraar het gevoel dat een melodie zo moet gaan en niet anders - zelfs de 'droevige' nummers krijgen daardoor een opgewekte klank. Het gebeurt vaak in tijden van technische innovatie dat bepaalde mensen voor zichzelf een rol uitvinden 'op het scherp van de snede' In de loop van zijn werk als componist in een filmstudio in deze bijzondere periode, vond Shield voor zichzelf het ambacht uit van filmcompositie. Hij vond de zogenoemde 'goqfeffecten uit: lachwekkende commentaren die uitsluitend door muziekinstrumenten worden gespeeld. GRAPPIGE MUZIEK? Het is een wijdverbreid misverstand dat muziek in komische films op zichzelf ook grappig is, of zou moeten zijn. Vanwege dit onbegrip zijn de meeste tv-compilaties van zwijgende fllms uit de jaren vijftig en zestig letterlijk niet om aan te zien door het toegevoegde geluid: nepdixieland of circusmuziek, opgenomen in een of andere godvergeten Duitse studio en versneld afgedraaid. Een \ an de grote verrassingen bij de ontdekking van het werk van Shield was, dat het weinig moeite doet om grappig te zijn. Het is simpelweg prachtige of echt droevige muziek, en bovendien heel goed gespeeld. Deze nummers werken verschrikkelijk goed in de Roach-comedies, misschien zelfs door het contrast met de handeling op het scherm. Iemand eet in een ziekenhuiskamer hardgekookte eieren en noten uit een bruine papieren zak. Zijn vriend raakt meer en meer geïrriteerd. Een tijdlang wordt er geen woord gesproken. Er is alleen achtergrondmuziek: 'Colonial Gayeties', of een tergend langzame wals als 'In My Canoe' Het schept een vreemde spanning tussen de mooie, aangename harmonieën in de muziek,waar alles precies goed is, en de gebeurtenissen op het scherm, waar alles fout gaat. Voor mij zijn episodes als deze een precizering en verrijking \ an de atmosfeer waarin Laurel en Hardy leven. HET NIEUWE MEDIUM Achteraf gezien kan het best zijn dat de productie van Shield zo groot was dat hij zichzelf uit een vaste baan heeft geschreven. Hij verliet de studio van Roach in 1931 In juni van dat jaar kwam hij in dienst van de BC-studio's in San Francisco, als 'orchestral supervisor' van de Pacific-divisie van deze ational Broadcasting Company Die baan hield hij maar enkele maanden. Daarna werd hij overgeplaatst naar Chicago, toen bekend als het radiocentrum van de wereld. Radio was het 'nieuwe medium' van de late jaren dertig. Radio maakte Orson Welles beroemd, en de zanger Rudy Vallee. Radio betekende voor Roy Shield dat zijn reputatie van een 'ambachtelijke' orkestdirigent voorgoed werd gevestigd. Hij werkte eerst als muziekdirecteur van klassiekemuziekprogramma's; later deed hij shows met muzikaal variété, spelle- 36 Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ ', Blol/o # 26 \Vinler '99 '/99 35

20 'The Beau Hunks' tijdens het concert in de Elizabeth Hall in Londen, op I juli 1998 (Meltdown Festival). Roy Shield in achtergrondprojectie. tjesprogramma's en hoorspelseries, eigenlijk alles. Na zestig jaar zijn radioprogramma's nog moeilijker te vinden en te beluisteren dan filmmuziek. Ik heb er niet meer dan een tiental gehoord, maar dat was genoeg om te weten dat Shield veel van zijn filmthema's voor Hal Roach heeft hergebruikt voor de radio. 'Prelude' werd de inleidende muziek voor een talentenshow. 'Good Old Days' gebruikte hij als herkenningsmelodie voor een kinderprogramma en 'Wishing' werd het thema van een radiosoap. Een lacheffect met de titel' Miser' keerde terug als een van honderden 'Musical Transitions for Radio' en de prachtige langzame wals 'Vou Are The One I Love' werd de thema-melodie voor Roy Shield & Company, een programma dat het heeft volgehouden van de late jaren dertig tot Van achtergrondmuziek voor film was Roy Shield overgegaan op populaire 'easy Iistening' Algemeen wordt aangenomen dat deze term pas in de late jaren veertig opdook toen paul Weston een album maakte dat hij 'Music for Easy Listening' noemde. Maar al in 1943 gebruikte Shield de uitdrukking in zijn langlopende radioserie 'Design For Listening', met als ondertitel 'Easy Listening, featuring Roy Shield and the Singing Strings' Opnieuw was hij een van de pioniers van het genre. Alweer had hij gemakkelijk een naam op ieders lip kunnen zijn, een populaire orkestleider van het kaliber Leroy Anderson, Laurence Welk of zelfs jackie Gleason. Maar zijn rol lag op de achtergrond, letterlijk, als producent van bescheiden, onopvallende muziek 'om je goed bij te voelen' OPBEUREND Hij was een voorloper van de componisten die muziekarchieven voorzagen van muziek die op de radio en in fabrieken werd gespeeld om de arbeider te inspireren tot 'higher endeavors': opbeurende muziek met titels als 'Workaday World' en 'calling All Workers' En laten we de onbezongen helden niet vergeten van instrumentale 'stock'-muziek die per meter werd afgeleverd om in de jaren vijftig en zestig als achtergrondjes te dienen voor sitcoms en tekenfilmseries op de televisie - zelfs voor het testbeeld van de BBC. Hun namen zijn onbekend, net als die \ an Leroy Shield, maar waarschijnlijk kun je sommige van hun nummers fluiten. Een krantenbericht uit februari 1935 vermeldt dat Roy Shield een zo veelgevraagd muziekdirecteur was dat hij zijn laatste 'vakantie' in Hollywood doorbracht, om meer dan twintig stukken te componeren op bestelling van de filmindustrie. Deze vakantie moet in juli 1935 zijn gevallen, want de eerste resultaten verschenen niet lang daarna op film in The IlJ!èmal Triangle van Irving Cobb, Bonnie Scotland van Laurel & Hardy, Man hattan Monkey Business van Charley Chase en Divot Diggers van Our Gang. In de wereld van Laurel & Hardy werden deze muziekjes heel bekend door een besluit in de zomer van 1937 om vier van hun vroegste geluidsfilms, Brats, Blotto, Perfect Day en County Hospital, opnieuw en in een gemoderniseerde versie uit te brengen. Geluid-editor Elmer Raguse gebruikte de nieuwe stock-muziek van Shield uit 1935 (plus wat materiaal uit Our Relations) om een nieuwe muziekband samen te stellen. Om een of andere reden werd deze muziek nogal hard in het geluidspoor gemixed. Zo hebben we het aan Elmer Raguse te danken dat de meeste van de latere composities van Shield nog te beluisteren zijn, althans op film. Dit brengt ons op de muziek voor de L&H-film Our Relations. Op 29 april 1936 schrijft Shield in een memo aan de secretaris van de Hal Roach Studios: 'Ik zal op 11 mei bij jullie zijn.' Het kreeg een honorarium van $500 per week voor het schrijven, arrangeren, dirigeren en opnemen van een partituur voor een belangrijke hoofdfilm. Our Relations, gemaakt en uitgebracht in 1936, was opgezet als een 'big budget'-project. De film kreeg een ingenieus verhaal, fraaie belichting, kostbare decors en zelfs een cameraman uit Europa. De partituur was geschreven voor een groter dan gebruikelijk orkest en werd met vel zorg opgenomen. Dat laatste gebeurde in mei. In juli werd een preview van de film gegeven en in oktober was de première. Vandaag interesseert ons wat zich afspeelde tussen juli en oktober 'WEAK SISTER' a de preview op 15 juli schreef The Hollywood Reporter: 'Our Relations mms out to be a weak sister Jor Laurel and Hardy. The screenplay is cumbersome and wordy, direction ratherdeliberate. A mqjorjob qfcutting is calledjor, as sequences run Jar past the point qf laughter. ' Een forse inkorting is dan ook wat er gebeurde. Beter gezegd: de herrnonrage was niets meer of minder dan beulswerk waar het de muziek betrof. De oorspronkelijke score was zo opgezet dat de muziek scène-voorscène op de film van toepassing was. Ze was geschreven als een ononderbroken orkestsuite waarin de the- ma's elkaar naadloos opvolgden, verbonden door 'interludes' en 'transitions' a de hermontage paste de oorspronkelijke muziek niet meer. Ze moest worden vervangen. De lange compositie 'Carefree' moest plaats maken voor stock-nummers. Datzelfde lot trof ook 'just A Kiss' Enzovoorts. Eindresultaat: in de voltooide film hoor je niet meer dan ongeveer de helft van de oorspronkelijke muziek. Nel zoals zijn muziek wilde hield ook zelfop de achlergrond blijven. verdwijnen in de muur waarvoor hijzelfhel muzikale bel10n ó had onlworpen. a van een tip van de Amerikaanse researcher Rob Stone loealiseerde ik drie jaar geleden in een pakhuis in Los Angeles enkele dozen ol originele, handgeschreven bladmuziek van de Hal Roach Studios. Deze muziek werd gefotocopieerd en naar ederland overgebracht. Bij bestudering van de bladmuziek ontdekte ik dat verscheidene ongeïdentificeerde instrumentale partijen in feite één continue partituur vormden: de score voor Our Relations. Slechts drie titels waren bovenaan de bladen geschreven. De andere thema's kon worden geïdentificeerd aan de hand van 'lead sheets' in de Library of Congress in Washington. Voor het orkest The Beau Hunks wordt het nu mogelijk een album op te nemen met een speelduur van ongeveer vijftig minuten, waarin het merendeel van de oorspronkelijke muziek voor Our Relations is gereconstrueerd. Dit zou de wereldpremière betekenen van enkele songs die na de zomer van 1936 nooit meer gehoord zijn. Het zal ook met honderd procent nauwkeurigheid de exacte orkestratie aan het licht brengen van meer bekende nummers als 'We're Out For Fun' and 'We're just A Happy Family' En het allerbelangrijkste: het zal het artistieke concept van Shield's gevarieerde partituur als eenheid in ere herstellen. The Beau Hunks zijn van plan dit album volgend jaar op te nemen, voor een release in Maar het is een kostbaar project. Dus als u iemand kent bij een van de grote platenmaatschappijen die de beschikking heeft over een groot budget, of als u zelf eigenaar bent van een grote maatschappij met een groot budget, neem dan na het concert') contact op. Vanavond brengen wij u de wereldpremière van enkele delen \ an de vergeten score van Our Relations. Om te besluiten: Leroy Shield is een vreemde vogel in de populaire cultuur in die zin, dat zijn kunst toegankelijk was voor een miljoenenpubliek via film en radio, maar wegens de aard van deze media niet kon worden aangeschaft, verzameld en gekoesterd, zoals je naar de winkel kon gaan om platen van Sinatra te kopen. Ik durf te beweren, dames en heren, dat Roy Shield een van de belangrijkste componisten was van deze eeuw. Ik vind dit heel overduidelijk, en het werd erkend door zijn tijdgenoten, maar tegenwoordig is het een waarheid die moet worden herontdekt. Als iets moet worden herontdekt, moet het eerst vergeten zijn. Roy Shield en Hal Roach lijken te hebben samengezworen, elk met zijn eigen beweegredenen, om de sporen van Shield effectief te verbergen. Zijn belangrijke bijdrage aan de films van Roach, de achtergondmuziek voor de tweeakters, kwam en ging zonder een enkele credit op het scherm. Maar zoals we gezien hebben, Shield gaf daar de voorkeur aan. et zoals zijn muziek wilde hij ook zelf op de achtergrond blijven, verdwijnen in de muur waarvoor hijzelf het muzikale behang had ontworpen. - Piel c/'reude,'s "c.-lu1inli' Bn.m Rcijnhoucll Dit is een herhaling, maar u kunt nog steeds 38 Blotto 44 Herfst/Winter 2012/ #26 \\'inle"/99 /99 37 bellen.-red.