Dankwoord. 15 november 2005

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dankwoord. 15 november 2005"

Transcriptie

1 Dankwoord Onze speciale dank aan de HOOP-leden die actief meewerkten, speciaal aan Caroline Westerbeek voor al haar inspanningen en voor het ter beschikking stellen van haar notities bij de conferenties van Van harte onze welgemeende dank aan de service-club Innerwheel van Tongeren die het ons financieel mogelijk maakte deze brochure uit te brengen en te verspreiden. 15 november 2005 Tweede druk: januari 2006

2 Inhoudstafel Wie zijn wij? 4 Wat is het Defeat Autism Now initiatief? 4 Disclaimer 4 Inleiding: Harvard Autisme - een overzicht van de door DAN! gevonden oorzaken Jon Pangborn, PhD 8 2. Biomedische interventies voor gevorderden 3. Autisme en darmflora Jaquelyn Mc Candless, MD 15 Sophie Rosseneu, MD Kwiktoxiciteit en het verband met autisme en aanverwante stoornissen Boyd Haley, PhD Persistente mazelenvirussen in relatie tot autisme Andrew Wakefield, MD De integratie van nutraceutische met farmaceutische therapie: een functionele neuropsychiatrische benadering van autisme Paul Hardy, MD Actuele concepten betreffende autisme Arthur Krigsman, MD Literatuurlijst 34 2

3 Wie zijn wij? HOOP is een informele zelfhulpgroep van voornamelijk ouders van kinderen met autisme of aanverwante problemen. Wij communiceren vooral via het internet. Via onze website kan je zeer brede informatie vinden over autisme, over onze publicaties en over ons communicatieforum groups.yahoo.com/group/onderzoekautisme. Tot onze voornaamste doelstellingen behoren het volgen, verspreiden en bespreken van nieuwe wetenschappelijke inzichten over de biomedische aanpak van autisme en het uitwisselen van ervaringen. Binnen het kader daarvan volgden we onder andere enkele DAN!-conferenties. Deze brochure is een weerslag van persoonlijke notities gemaakt door enkele ledenvan onze groep tijdens deze conferenties, notities die wij graag willen delen met andere geïnteresseerde ouders, met hulpverleners en met artsen. Wat is het Defeat Autism Now! initiatief? DAN! staat voor Defeat Autism Now! en is een initiatief van het Autism Research Institute dat onder leiding staat van dr Bernard Rimland. Het initiatief ontstond in januari 1995 toen een dertigtal artsen en wetenschappers besloten de hoofden bij elkaar te steken om tot een handleiding te komen inzake zinvolle diagnostische en behandelingspistes voor kinderen met autistische en aanverwante stoornissen. Een jaar later werd het document aan de pers voorgesteld onder de titel Biomedical Assessment Options for Children with Autism and Related problems. Inmiddels zijn diverse herdrukken en aanpassingen verschenen. Het document kan besteld worden bij het Autism Research Institut: Autism Research Institute, 4182 Adams Avenue, San Diego, CA 92116, U.S.A. - fax number (619) De volgende jaren kreeg DAN! meer en meer bekendheid en inmiddels groeide het initiatief uit tot een heuse school voor een medische benadering van autisme, waarbij honderden artsen aansluiting vonden. Jaarlijks worden meerdere congressen georganiseerd waarvan een gedeelte zich richt tot een lekenpubliek (ouders en niet-medische hulpverleners) en een ander gedeelte tot artsen. Voorliggende brochure bevat persoonlijke notities van enkele HOOP-leden tijdens dergelijke conferenties. Voor meer gegevens verwijzen wij naar de website van het Autism Research Institute waar men van een aantal van de hier besproken lezingen de bijhorende slides kan raadplegen. Disclaimer Als ouders en veelal ongeschoold in de medische wereld deden wij ons uiterste best om de verkregen informatie zo goed mogelijk te verwoorden en te structureren. Dit neemt echter niet weg dat er mogelijk foutieve interpretaties in ons verslag slopen. Onze brochure heeft zeker niet de pretentie een wetenschappelijk werk te zijn en nog minder een medische handleiding. Veeleer willen wij alle geïnteresseerden hiermee uitnodigen tot verdere verdieping in deze materie. Wij benadrukken dat wij ons ervan bewust zijn dat een aantal standpunten door de sprekers op de conferenties verdedigd (nog) controversieel zijn in de medische wereld. Als ouders kunnen wij alleen maar wensen dat deze discussies actief en vruchtbaar zullen blijken: du choc des idées jaillit la lumière! 3

4 Inleiding HARVARD 2005 Tijdens de voorbereiding van deze brochure werden we aangenaam verrast door de publicatie van een rapport van de Harvard Universiteit. Aangezien een naam als Harvard heel wat meer weerklank heeft dan die van de relatief jonge DAN!-school ruimen wij graag plaats voor een vrije vertaling en bondige samenvatting van dit rapport. HARVARD UNIVERSITY en MASSACHUSETTS GENERAL HOSPITAL werken samen aan een stu die die zich tot doel stelt een medisch protocol op te zetten voor de behandeling van autisme. Ondanks het feit dat autisme epidemische proporties aangenomen heeft en inmiddels meer dan kinderen treft in de Verenigde Staten alleen, ontbreekt het de medische wereld nog steeds aan de nodige wetenschappelijke gegevens om deze kinderen te behandelen. Zonder degelijke research dreigen autismespectrumstoornissen nog lange tijd te worden aanzien als problemen van louter neurologisch dysfunctioneren. Tragisch genoeg lijden echter heel wat mensen met autisme 1 behalve aan die neurologische problematiek vaak ook aan ernstige, maar behandelbare, lichamelijke aandoeningen. Artsen worden geconfronteerd met een groep kinderen die zich vaak niet of nauwelijks kunnen uitdrukken waardoor hun problemen onduidelijk blijven. Er is echter geen medisch protocol, gebaseerd op valide researchgegevens, beschikbaar. Dankzij het Harvard-Mass General study onderzoek is er thans hoop voor duizende kinderen om weldra wel op een verantwoorde manier alle nodige medische zorgen te krijgen. Een eerste reeks resultaten van het Harvard team werden intussen bekend gemaakt. Dr Tim Buie, pediatrisch gastro-enteroloog van Harvard Mass General onderzocht bijna vijfhonderd ASD-kinderen en voerde bij meer dan honderd van hen gastro-intestinale endoscopies uit met biopsies. Meer dan de helft van deze kinderen bleek te lijden aan behandelbare, matige tot ernstige, gastrointestinale problemen als esophagitis, gastritis en enterocolitis alsook aan lymphoïde nodulaire hyperplasia. Tijdens een recente conferentie verwoordde Buie zijn conclusie en die van een groeiend aantal klinische onderzoekers en artsen: deze kinderen zijn ziek, hebben pijn. Hier is meer aan de hand dan louter mentaal neurologisch dysfunctioneren. Na de diagnose werden de patiënten door dr Buie succesvol behandeld met onder meer enzymen en probiotica. Resultaat was een significante vooruitgang in de toestand van deze patiënten. Onbehandeld zouden deze gastro-intestinale problemen verder de neurologische problemen gecompliceerd hebben en zowel de lichamelijke als de autistische symptomen zouden verergerd zijn. 1 We zullen in deze brochure de afkorting ASD (autism spectrum disorder) veelvuldig gebruiken om mensen met autisme aan te duiden. 4

5 In niet mis te verstane bewoordingen stelt dr Buie dat hij gelooft dat heel wat symptomen van autisme zoals zelfverwondend gedrag, onbegrijpelijke woede-uitbarstingen, abnormale slaappatronen en andere vreemde gedragingen wel eens uitingen van pijn zouden kunnen zijn van niet-communicatieve kinderen. De Harvard onderzoekersploeg met onder meer Dr Harlan Winter, Dr Rafail Kushak en Dr Buie, engageert zich de nodige wetenschappelijke onderbouw te zullen leveren om de gastro-intestinale bevindingen in kaart te brengen en om effectieve behandelingsmethodes te ontwikkelen. Zij willen met hun onderzoek een basis aanleveren voor een behandelingsmethode voor autistische kinderen in medische centra. Een belangrijk subdoel is het oprichten van een netwerk van echte kenniscentra voor de behandeling van autistische kinderen, aan diverse medische universiteiten. Samenvatting van de eerste bevindingen van het Harvard-Massachusetts General Research project: 1. Doelstelling van het onderzoek: Onderzoek van de gastro-intestinale functie bij kinderen met autisme en nagaan of er verbanden bestaan tussen vertering, allergie, motiliteit en gedrag. 2. Onderzoeksgroep: Meer dan 400 patiënten werden onderzocht in de leeftijdscategorie van 14 maanden tot 20 jaar. De ratio mannelijke/vrouwelijke patiënten bedroeg drie op één. 3. Resultaten: Endoscopisch onderzoek werd verricht bij al die patiënten die darmklachten, -pijnen of diarree hadden.? 23 op 111 leed aan esophagitis (20%)? 14 op 111 leed aan gastritis (12%); 4 met helicobacter pylori? 11 op 111 leed aan duodenitis (10%); 2 met coeliakie? 5 op 111 leed aan eosinophiele ontsteking (5%) Pancreasfunctie:? 10 op 90 (11%) had lage enzymactiviteit? 2 van deze tien leden aan algehele pancreasinsufficiëntie, 5 combineerden meerdere enzymdefecten Koolhydratenvertering:? lactasedeficiëntie bij 55% van de onderzochte ASD-kinderen? gecombineerde deficiëntie voor disaccharidase enzymen bij 15%? duidelijke correlatie tussen de enzymanalyses en de hydrogene ademtesten Colononderzoek:? colitis bij 11 op 89 onderzochte patiënten (12%), geen met kenmerken van Crohn of van ulceratieve colitis? histologische lymphoïde nodulaire hyperplasia (gecheckt via biopsie) bij 15 op 89 patiënten (16%)? eosinofiele ontsteking bij 13 van de 89 patiënten (14%) met onduidelijke oorzaak en betekenis Neurotransmitters:? bij twee patiënten met hardnekkige constipatieproblemen werd een tekort aan twee essentiële motiliteitsregulerende neurotransmitters vastgesteld. 5

6 4. Besluiten: Darmproblemen zijn niet ongewoon bij autistische kinderen. Waslijsten met geobserveerde ervaringen hieromtrent werden eerder reeds gepubliceerd. Desondanks blijft de brain-gut-connectie bij autisme vooralsnog onduidelijk. Gefundeerde studies zijn noodzakelijk om deze verbanden te begrijpen. 5. Aanbevelingen: We moeten niet alleen aandacht besteden aan de darmklachten van deze kinderen, maar hun gedragingen en handelingen durven beschouwen als potentiële symptomen ervan. Niet alleen de families van deze kinderen dienen hieromtrent uitvoerig voorgelicht te worden, ook de professionele hulpverlening dient ingelicht en betrokken te worden in dit zorgproces. Harvard Medical School/Massachusetts General Hospital Timothy Buie, MD Harland Winter, MD Rafail Kushak, MD 6

7 1. Autisme een overzicht van de door DAN! gevonden oorzaken Jon Pangborn, Ph.D. Chemical engineer, Syracuse University, stichter en voorzitter van Bionostics, Incorporated; auteur of coauteur van negen patenten en meer dan 200 publicaties en presentaties; lid van NOHA s Professional Advisory Board; ontving in de 1991 Herbert J. Rinkel Award van de American Academy of Environmental Medicine. Vader van een kind met autisme. 1. Inleiding Dr Pangborn stelt dat de oorzaken van autisme zowel op genetisch als op biochemisch vlak liggen. Er is een toename van autisme met biochemische oorzaak. Begin jaren zeventig bedroeg de incidentie van autisme 3-5 per geboorten. 2/3 daarvan leed aan autisme vanaf de geboorte, bij 1/3 manifesteerde de ziekte zich op 1-2 jarige leeftijd. In de jaren '80 nam de "late onset" vorm van autisme enorm toe. In de jaren waren er 10 x meer gevallen van autisme dan in 1985, namelijk per Vandaag de dag zijn er maar liefst zestig autistische gevallen per geboorten. Cijfers om van te duizelen dus. Deze dramatische toename is niet kenmerkend voor een stofwisselingsziekte. Metabole afwijkingen blijven min of meer constant in de populatie. Dit geldt duidelijk niet voor autisme, er moet dus meer aan de hand zijn dan een genetische predispositie. Ook intoxicaties met zware metalen als kwik, pesticiden en herbiciden vormen met name een belangrijke factor. Om de oorzaak van deze groei te begrijpen heeft dr Pangborn zich geconcentreerd op een belangrijk kenmerk van de aandoening. De meest in het oog springende afwijking is wel het gebrek aan expressieve spraak. 2. Metabole aandoeningen die volgens dr Pangborn niet verantwoordelijk zijn voor de huidige epidemie Een zestal bekende ernstige genetische afwijkingen met belangrijke defecten/deleties in het erfelijk materiaal verklaren een aantal incidentele gevallen van autisme:? Nucleoside/nucleotide en mogelijk DNA synthese afwijkingen, waaronder het Rett syndroom. Het is van belang na te gaan of bij de verworven vormen van autisme nucleotiden-nucleosiden ook een rol zouden kunnen spelen? Nucleoside-nucleotide uitwisseling en depletie-aandoeningen; verschillende met GTP (guanidinotriphosphate) depletie, waaronder het fragiele X syndroom. Dit is een belangrijke aanwijzing. GTP is een deel van het G-eiwit. Dit eiwit is niet defect. Wat het team van Pangborn wel kon aantonen is dat de energietoevoer naar dit eiwit zeer twijfelachtig is bij autisme. De laatste jaren werd opmerkelijke research gepubliceerd over een energieprobleem dat in direct verband staat met expressieve spraakstoornissen? Een deficiëntie in de aanmaak van een chemische stof (guanidonoacetaat-ga)? Stoornis in methyleren van GA: maakt creatine? Stoornis in transport van creatine? Deficiëntie hersencreatine: spraakdefect 7

8 Bij de door genetische afwijkingen veroorzaakte vormen van autisme blijkt er dus wat mis te zijn met de nucleotiden. De vraag of dit ook het geval zou kunnen zijn bij verworven vormen van autisme ligt dus voor de hand. 3. Tot nu toe bekend over de verworven vormen van autisme: De oorzaken situeren zich klaarblijkelijk op verschillende gebieden:? Gastro-intestinale afwijkingen? Ontregeling immuunrespons? Exorfine peptide excessen? Transmethylatie en transsulfuratie deficiënties? Persisterende cellulaire toxiciteit Recenter beschreven types van autisme: deze waarbij een metabole predispositie in samenhang met verworven stressoren leidt tot autisme. Sterke groei van autisme met deze kenmerken. Gestoorde transmethylatie en transsulfuratie staan in verband met een afwijkend metabolisme van methionine, glutathione, cobalamine, tolaat, creatine en de levering van energie voor cellulaire perceptie en respons. Energietransfer deficiëntie: Problemen in volgende processen lijken van belang te zijn bij het ontstaan van autistisch gedrag:? Arginine + glycine guanidinoacetate? Methylatie voor de vorming van creatine? Phosphocreatine voor de energievorming van ADP naar ATP? ATP voor de energievorming van GDP naar GTP Verteringsenzymstoornissen (kunnen een rol spelen bij diverse types)? Disaccharidasen breken complexe suikers af, bij stoornissen ontstaan dysbiotische flora en infecties;? Verhoogde darmdoorlaatbaarheid, toxiciteit in bloedlipase-stoornissen (vetopname is een probleem);? Dipeptidylpeptidase-4 (uit eiwitten, afgebroken tot peptides, pancreas en ingewanden secretie van enzymen die peptidasen heten, waarvan vele in de mucosacellen van de darmen). Dr Pangborn stelt dat verteringsenzymenpreparaten die DPP-4 analogen bevatten, behulpzaam blijken te zijn bij maar liefst 50% van de autistische populatie. 4. Wat is Dipeptidylpeptidase-4?? Een brush border peptidase in het slijmvlies van de ingewanden. Functie: vertering van casomorfine peptides, vooral uit zuivel (caseïne).? CD26 lymfocyten activeringsfactor betrokken bij transductie van mitogene signalen: ( T- lymfocyten). Intrinsieke onderexpressie of deficiëntie bij melkallergie.? Adenosine deaminase bindend eiwit - helpt bij de omzetting van adenosine naar inosine. 8

9 ? CD26 = een lymfocyten receptor waar thiomersal, casomorfine peptiden en streptokinase binden. Deze bindingslokatie loopt gevaar bij toxische invloeden. 5. Celperceptie? Hormonen of neurotransmitters zenden boodschappen naar de celwand? Moleculen, waaronder nucleotiden, geven de boodschap door aan de chemische fabriek binnenin de cel? Moleculen, waaronder nucleotiden, bewerkstelligen de chemische respons? Celactiviteiten en functies wijzigen als respons op de boodschap 6. Energietoevoer voor celcommunicatie Signaal wordt ontvangen door celreceptor en doorgegeven: GTP GDP + P (levert energie) ATP + GDP ADP + GTP (nieuwe energie voor GDP) Fosfocreatine + ADP creatine + ATP Creatine + ATP fosfocreatine + ADP Guanidinoacetaat + SAM creatine + SAH Dit mechanisme werkt niet goed als er een opiumpeptide of exorfine aan het eiwit is gebonden en de bindingszijde is geblokkeerd. Het eiwit is dan als het ware autistisch! 7. Cyclus methionine metabolisme Volgende cyclus is van belang bij 40 à 50% van de mensen met autisme: SAM leidt tot SAH. Vervolgens wisselwerking tussen SAH en Hcy. Hcy beïnvloedt Met die op zijn beurt weer SAM regelt SAM=S-adenosylmethionine SAH= S-adenosylhomocysteïne Hcy=homocysteïne Met= methionine Let wel: het is perfect mogelijk dat alle waarden binnen de normale marge vallen. Het gaat echter om de snelheid, de output van de cyclus. Hoeveel methylisatie vindt plaats? Hoeveel cysteïne wordt gemaakt? 8. Probleemgebied I: SAH Adenosine +Hcy (homocysteïne) Verhoogd adenosine veroorzaakt adenosylhomocysteïne toename, vertraagt methylatie.? ADA activiteit is verlaagd bij autisme : Stubbs 1982? Adenosine deaminase type 2 fenotype komt 3 x meer voor bij autisme dan bij de algemene populatie. ADA 2 heeft slechts 80% van ADA 1 activiteit dat resulteert in een predispositie voor een hoger adenosine: Persico et al, 2000? Melkallergie lymfocyten expressie van CD26 (bindend eiwit voor ADA) is verlaagd: betrokkenheid met ADA bindend eiwit-->;cd26-->;dpp-4 door organofosfaat vreemde bacteriën, kwik, geabsorbeerd casomorfinepeptiden, streptokinase 9

10 ? Adenosine en SAH is verhoogd (bloed, 20%) 9. Probleemgebied II: Hcy Cystathionine Cysteïne GSH P5P P5P Mg? Hcy subnormaal bij veel patiënten? B6 en Mg supplementen werkzaam bij 47% van de autisten? Cysthathionine, Cysteïne, GSH laag? B6 P5P langzaam of gestoord? GSH utilisatie afwijkend 10. Probleemgebied III: A: Hcy methionine MeCbl B: D4Rhcy D4R Met MeCbl C: Hcy Met TMG Methioninesynthase a en b gestoord door (onder meer) kwik: Deth 2003 TMG + Hcy DMG +Met (BHMT genetica) DMG is werkzaam bij 42% van de mensen met autisme, TMG bij 43%. MeCbl helpt tenminste bij 40% (duidelijk verbeterde spraak) 11. Probleemgebied IV: SAM + GA SAH + creatine Creatine + ATP fosfocreatine +ADP? SAM methylisatie gestoord door verhoogd SAH? SAM supplementen behulpzaam bij slechts 20%; verslechtering bij 20%. Er is duidelijk een probleem met het gebruik van SAM.? Gemethyleerde stoffen (bijv. melatonine) laag? Deficiënte hersencreatine: expressieve spraak deficiëntie (100%) Conclusie van Dr Pangborn inzake de vraag of er een verworven vorm van creatine- of energieleveringsprobleem bestaat bij autisme: Er bestaat een verworven vorm van creatine- of energieleveringsprobleem bij tenminste 20% van de ASD-populatie indien we ons baseren op verhoogde homocysteïne. Mogelijk zelfs bij 60% als men de output van de cyclus (depletie of insufficiëntie van cysteïne) als basis neemt. 10

11 12. Predisposities, mogelijke stressoren en teveel aan: Predisposities:? Me3Gly +Hcy -/- Me2Gly + Met? 5,10-MeTHF -/- 5MeTHF, methylcobalamine is deficiënt en folium wordt gevangen omwille van 5,10-MeTHF.? GSH synthese- en gebruiksbeperkingen (transferase)? Interferentie met guanidinoacetaat synthese? Disaccharidase spijsverteringsenzymdeficiënties met intestinale dysbiose, ontsteking en hoge doorlaatbaarheid. (Kwik kan deze spijsverteringsenzymen inactiveren.) Mogelijke stressoren:? Verhoogd adenosine veroorzaakt stijging adenosylhomocysteïne, vermindert de methylatie? Adenosine deaminase type 2 phenotype komt driemaal meer voor bij autisme dan bij de gemiddelde populatie. ADA2 heeft 80% van de ADA1 activiteit genetische aanleg voor hoger adenosine? Verhoogd adenosine: interferentie met ADA Binding Protein = CD26 = DPP-4: Organophosphate xenobiotics, kwik, opname casomorphin peptides, streptokinase melkallergie: verlaagde lymphocyte expressie van CD26 Zinc deficiency: ADA, BHMT, digestive peptidases, MT expressie waarvoor zink nodig is? Magnesium deficiëntie: Met SAM en COMT? Onvoldoende vitamine B6: homocysteïne taurine of homocysteïne sulfate hebben ieder PLP nodig? Onvoldoende vorming van folate, B12, choline of betaine? Dieet dat de verteringsproblemen verergert evenals leaky gut waardoor opname van toxische en valse neurotransmitters (exorphin) een kans krijgt? Virussen die interageren met adenylyl cyclase? Remming van fosfocreatinevorming door kwik, textielsoorten, specifiek bedmateriaal en matrasbeschermhoezen remt de synthese zelfs nog meer dan kwik. Het is alleen moeilijker te vinden? GSH deficiëntie; GSCbl deficiëntie; deficiëntie van gereduceerd Cbl? Beta alanine (carnosine, anserine, pyrimidine katabolisme, darmflora) beïnvloedt GA synthese.? COMT? Vitamine B6 deficiëntie: aanmaak van homocysteïne? Virussen? Diëten Teveel aan:? Cellen met onbeschermde plasmamembranen? Cellen met valse neurotransmitters aangehecht? Oppervlakte gebonden toxinen (Hg)? Cellen met intern gesequestreerde toxinen (Hg)? Cellen met virussen en toxinen aangehecht? Auto-immuunreacties 11

12 13. Spijsverteringsdeficiënties:? Lactase (60-65% autistische populatie)-(beschreven door Horvath et al)? Isomaltase, paltinase (ongeveer 40"% autistische populatie)- (beschreven door Kushak et al)? DPP-4 exorfine excessen- (beschreven door Reichelt et al)? Lipase (volgens Bradstreet) 14. Behandeling: Een goede diagnose is essentieel.? De voorgeschreven tests dienen te worden uitgevoerd? Reinigingsdieet (detoxificatie) (suikers, kunstmatige smaak-, geur- en kleurstoffen) zeer vaak aangewezen? Casomorfinen: bij wijze van proef: caseïne vermijden gedurende tenminste 4 weken en gebruiken van spijsverteringsenzymen (eerst de ingewanden tot rust laten komen)? Basisvoedingsstoffen supplementeren: zink, B6, magnesium, vitamine A en C? Glutenvrij dieet (60 dagen)? Bacteriële dysbiose behandelen? Schimmeldysbiose behandelen? Tijdens of net na deze kuren probiotica supplementeren om de flora te herstellen? Immuunsysteemondersteuning en antivirale maatregelen? Kruiden, colostrum soms interessant? Titertests? Voedingssupplementen waaronder aminozuren NADAT de antischimmel/bacterie therapie succesvol is afgerond? Detoxificatieproef? Zwavelsupplementen (Niet voor alle kinderen geschikt)? Metabole balans afstellen: zwavel, folium, nucleotide, neurotransmitters Daarnaast vanzelfsprekend:? Sensorische, educatieve en andere therapieën. 15. Therapeutische strategieën: 1. Professionele hulp 2. Pas het dieet aan om valse neurotransmitters uit te sluiten (caseïne, gluten) als het DPP-4-enzym laag staat. Probeer koolhydraten die bepaalde disacchariden produceren uit te bannen. Basisvoedingsstoffen kunnen worden toegevoegd in de vorm van supplementen: zink, vitamine B6, magnesium, spijsverteringsenzymen, vitamine A en C. 3.Voedingssupplementen: Begin met lage doses en verhoog deze geleidelijk. Therapie beëindigen indien bijwerkingen optreden of indien geen merkbare verbeteringen. 12

13 ? B6/magnesium: B6 (1-8 mg/lb) dient in combinatie met magnesium (2 tot 4 mg/lb) te worden gegeven in de verhouding van minstens 10% Mg: 100% vitamine B6. (47 % van de patiënten verbetert met B6/magnesiumsupplementatie)? Zink: in citraatvorm, amino chelaten 40 lb: 5-15mg zink/dag 60 lb: 7-20mg zink/dag 90 lb: 10-30mg zink/dag 110 lb: 12-35mg zink/dag 45% van de patienten vertoont verbetering? DMG en TMG Leeftijd DMG mg/dag TMG mg/dag Tieners/volwassenen DMG toonde een verbetering bij 42%, verslechtering bij 7%, geen effect bij 51%. TMG toonde een verbetering bij 43%, verslechtering bij 13%, geen effect bij 43%. Bij 72% van degenen die zowel TMG als DMG toegediend kregen, werd een verbetering vastgesteld.? Melatonine (kinderen, 3 mg per dag voor het slapen gaan): Verbetering 58%, verslechtering 9%, geen effect 33%? Melk, zuivelproducten (exclusie dieet): Verbetering 49%, verslechtering 2%, geen effect 50%? Spijsverteringsenzymen Verbetering 52%, verslechtering 4%, geen effect 44%? Specifieke koolhydraten dieet: nog geen gegevens bekend voor autisme. 16. Conclusies: 1. Metabole afwijkingen kunnen autisme tot gevolg hebben indien de interne cellulaire nucleoside/nucleotide mechanismen van perceptie en respons verstoord zijn. 2. Regressief autisme kent een metabole predispositie en een dramatische verslechtering door verworven stressoren. 3. Stressoren dragen bij aan metabole beperkingen van methylisatie, sulfatie en energie voor cellulaire perceptie/respons. 4. Sommige stressoren beïnvloeden mede celreceptorlokaties. 13

14 2. Biomedische interventies voor gevorderden Jaquelyn McCandless, MD Doctor in de geneeskunde, University of Illinois; lid van de American Board of Psychiatry and Neurology; oma van een kind met autisme Dr McCandless raadt volgende medische onderzoeken aan voor ieder persoon bij wie een diagnose in het autistisch spectrum (ASD Autism Spectrum Disorder) gesteld wordt: 1. Basisonderzoek: Voorgeschiedenis, uitgebreide anamese, lichamelijk onderzoek 2. Basis algemeen laboratoriumonderzoek:? Bloedbeeld, urine-analyse? Serologie? Schildklieronderzoek? Ferritine onderzoek 3. Basis diagnostische tests? Darmonderzoek: urine: organische zurentest en verder een uitgebreid onderzoek van de ontlasting. Het belangrijkste lichamelijke probleem bij ASD situeert zich volgens McCandless in de darmfunctie. Onderzoek naar gist- of bacterie-overgroei, vitamine-/mineralentekort, het koolhydratenmetabolisme enz. is daarom absoluut aangewezen. Spreker behandelt alleen nog ASD-kinderen die reeds een gluten-/caseïnevrij dieet volgen. Dit zou trouwens voor iedereen goed zijn.? Voor voedingsstoffenstatus: organische zuren, aminozuren, RBC (rode bloedcellen), mineralen, vetzuren, vitamineniveaus.? Onderzoek naar zware metalen: haaronderzoek, RBC mineralen. Detoxificatie is van het grootste belang.? Voor immuun-virale problemen: NK (natural killer cellen) moet laag zijn bij deze kinderen. Er dient een uitgebreid virologisch onderzoek plaats te vinden. 4. Basisbehandelingen? Dieetbeperking: peptiden (uit gluten, caseïne) zijn vergif voor deze kinderen!? Voedingsstoffen: supplementen geven waar nodig.? Gezondheid darmen: met anti-pathogenen (natuurlijke middelen of anti-fungus middelen). De middelen worden vaak onderling afgewisseld voor een betere werking en tegengaan van bijwerkingen. Het zijn veilige medicijnen; toch geldt het advies van altijd eerst lever en nieren te controleren. Ook (en zeker) bij deze therapie geldt: geen suiker geven!!!! 5. Diagnostiek na de basisonderzoeken:? Chelatie provocatie, cel metallo-thioneïne tests.? Spect onderzoek, MRI, 24 uur EEG i.v.m. epileptische aanvallen. Deze moeten zoveel mogelijk voorkomen worden. 14

15 ? Darmendoscopie, biopsie (i.v.m. lymfnodi, ontstekingen), CSV virusonderzoek (onderzoek van het cerebrospinale vocht).? Genoom test (hierover is nog niet veel bekend).? Homeopathisch onderzoek (wel degelijk enkele succesvolle gevallen gemeld).? Groeihormoon-onderzoek (veel ASD kinderen hebben een laag IGF en een "failure to thrive". Voor dergelijke kinderen kan dit onderzoek de moeite lonen). 6. Behandeling na de basisbehandeling: Metabole balans na de basisvoedingsstoffen: Het kwintet: 1. TTFD (thiamine transdermale lotion, onttrekt vele metalen uit het lichaam, toch is dit geen echte chelatie) 2. Methyl-B12 injecties (mogelijk met zeer dunne naald, zeer goede resultaten mee bereikt) 3. Transdermale glutathion (onttrekt vele metalen uit het lichaam) De combinatie van deze drie behandelingen leverde reeds zeer goede resultaten op. 4. Foliumzuur 5. TMG Andere behandelingen: Chelatie voor kwiktoxiciteit met behulp van DMSA, orale toediening. Helaas is er geen transdermale lotion of intraveneuze toepassing mogelijk. Door orale toediening vindt gistovergroei plaats. Spreker adviseert daarom in eerste instantie óf om de 8 uur, óf om de 3-4 uur toediening van DMSA. Nieuw protocol: TD- DMPS (Dr. Rashid Buttar) is beschikbaar op internet. 7. Overige behandelingen na de basisbehandelingen:? Voorschrijven van antivirale middelen: Valtrex, Famvir voor herpes? Megadosis vitamine A indien verdenkingen op mazelen als (mede-)oorzaak? Medicatie voor gedragsstoornissen: SSRI's (Prozac, Seroxat e.d.), anti-psychotica, stimulantia, anti-convulsiva 8. De nieuwste behandelingen na de basisbehandelingen: Groeihormoontherapie (Dr. Karen Porte: hypothalamus dysfunctie en therapeutisch effect van groeihormoonvervanging bij ASD kinderen) Hyperbare zuurstoftherapie (Dr. Paul Harch: zuurstoftherapie helpt bloedvaten herstellen in gekwetste delen van de hersenen en lijkt voordelen voor ASD kinderen te kunnen hebben) Voor ouders: Hoe maak je als ouder de afweging of je een nieuwe behandeling zult volgen? Enkele vragen die je jezelf en de arts kan stellen: Is deze behandeling veilig? (vanzelfsprekend zeer belangrijk) Is er een test die kan bepalen of mijn kind deze behandeling nodig heeft? 15

16 Kunnen we ons dat veroorloven? (Er zijn mensen die zelfs hypotheken afsluiten voor een bepaalde behandeling van hun kind) Mijn arts zegt dat dit kwakzalverij is en dat het mijn kind zelfs kan schaden. Wie moet ik geloven? (Probeer hem voor te lichten en te informeren. Of zoek een andere dokter) Hoe vind ik een arts die deze nieuwe (DAN) behandelingen uit kan voeren? (Spreker mag hierover worden benaderd per ) Mijn kind reageert slecht op deze nieuwe behandeling, er zijn echter een paar voordelen die ik wel prettig vind. Wat moet ik doen? (Afwegen, bijv. dosis verlagen, of stoppen en heel langzaam weer opbouwen, controleren of het aan de behandeling ligt. Bovendien zijn bijwerkingen niet te vermijden) Hoe lang moet ik met een behandeling doorgaan als ze niet lijkt aan te slaan? En echt heel moeilijke vragen: In hoeverre moet ik mijn levensstijl aanpassen door alle behandelingen te volgen die mijn kind nodig heeft? (Besluiten wat jij en je gezin kunnen opbrengen. Je doet wat je moet doen, maar er zijn grenzen: emotioneel, financieel of anderszins). Ben ik een vreselijk slechte ouder als ik overweeg mijn kind gedragsregulerende medicijnen voor te laten schrijven? NEEN! Voor ouders van een autistisch kind zijn de volgende punten ook heel belangrijk: Zelfeducatie: lezen, lezen, en nog eens lezen! Conferenties bijwonen. Zich aansluiten bij oudersupport groepen. Begin desgevallend zelf een supportgroep bij u in de buurt Word lid van lijsten waarop ouders ervaringen met deze aanpakken uitwisselen. Tenslotte geeft spreekster nog dit advies aan ouders van autistische kinderen: "Autisme is geen excuus om je kind te verwennen" en Niemand kent uw kind beter dan u. Leer uw eigen ouderlijke wijsheid-intuïtie te vertrouwen. En natuurlijk: zorg goed voor uzelf! 16

17 3. Autisme en darmflora Sophie Rosseneu, M.D. Arts verbonden aan het Royal Free Hospital, London,UK 1. Inleiding De spreker behandelt dit onderwerp aan de hand van een aantal vragen: 1. Wat is een normale darmflora? 2. Wat is een abnormale darmflora? 3. Waarom moet de darmflora worden onderzocht? 4. Is de darmflora bij autistische kinderen afwijkend? 5. De glycocalix samenstelling bij ASD kinderen 6. Uitroeien van abnormale darmflora bij autistische kinderen 2. Wat is een normale darmflora? In de darmen leven zo'n 400 verschillende, voornamelijk anaërobe, micro-organismen, waaronder Veillonella, Bacteroides en Clostridium. In de keel bevinden zich 108 anaërobe bacteriën per ml speeksel. In de dikke darm wel 1012 per gram ontlasting. De bacterie E.coli leeft in de dikke darm. Het aantal moet kleiner dan 105 zijn. Het niveau van staphylococcus aureus en candida albicans moet ook lager dan 105 liggen. Deze komen voor bij één op drie gezonde mensen. Anaërobe bacteriën spelen een cruciale rol in het spijsverteringskanaal en in het gehele lichaam. Hiermee wordt namelijk de motiliteit geregeld, wat op zich weer voor de reiniging zorgt. Voor het lichaam zijn de anaërobe bacteriën van belang vanwege de effecten op vochtbalans, de hemodynamica, de aanmaak van vitamine K, de enterohepatische cyclus en de endocrinologie. Voor de darmen zelf zijn de anatomie, de motiliteit, de vrije vetzuren, de activatie van de Beta-lactamase en het lymfklierweefsel ervan afhankelijk. Kortom, anaërobe bacteriën zijn essentieel! 3. Wat is een abnormale darmflora? Wanneer er sprake is van een abnormale overgroei van aërobe Gram-negatieve bacillen (AGNB) zoals Klebsiella, Proteus, Pseudomonas, Morganella, Citrobacter, Acinetobacter, Serratia en Enterobacter is er een probleem. Dergelijke overgroei mag niet in de darm voorkomen. Er is sprake van overgroei bij meer dan 105 AGNB per ml speeksel en/of gr ontlasting. Een grotere hoeveelheid is potentieel pathogeen. Waarom is dit pathogeen (ziekteverwekkend)? De aërobe bacillen produceren endotoxinen (vergiften) die uiteindelijk tot ontstekingsreacties leiden. De intrinsieke endotoxigeniciteit van AGNB is 1000 keer hoger dan die van de anaërobe bacteriën. Het verdedigingsmechanisme tegen ziekteverwekkende bacillen bestaat uit: 1. Intacte anatomie (zowel micro-als macroscopisch) 2. Zuurgraad van het speeksel en maagzuur 3. Motiliteit (inwendige bewegingen) 4. Slijmvliescelvernieuwing 5. Immuniteit 17

18 6. Speeksel, galstoffen en slijm 7. Fibronectine 8. Eigen - voornamelijk anaërobe - flora. De anaërobe bacteriën dekken de receptoren voor AGNB af. Tevens verbruiken zij grote hoeveelheden voedingsstoffen (die dus niet beschikbaar zijn voor de aërobe bacteriën). De anaërobe flora produceert verder produkten die voor AGNB toxisch zijn. 4. Wat gebeurt er bij AGNB overgroei?? AGNB translocatie en/of endotoxine absorptie bij een verhoogde permeabiliteit (!) naar o.a. de lever.? Levermacrofagen detoxificeren endotoxine en geven cytokine af.? Ontstekingsverschijnselen door excessief cytokine? Systemische effecten en invloed op organen op afstand (zoals bij de multiple organ failure, bijv. de hersenen) 5. Is er abnormale darmflora aanwezig bij kinderen met ASD en gastro-intestinale (maag-darm) symptomen? Om dit te weten te komen kweekte het team van spreekster op:? Aërobe Gram-negatieve bacilli? Candida albicans? Staphylococcus aureus Hun bevindingen waren:? AGNB wordt bij 61% van de ASD kinderen gevonden (0 % bij "normale" kinderen)? Staphylococcus wordt bij 55% van de autistische kinderen gevonden (normaal: 30%) Vooral wordt gevonden: E.coli (bij 95 % van de autistische kinderen),? Citrobacter, Enterobacter? Candida: normale prevalentie, normale concentraties Bij maar liefst 60 % van de ASD-kinderen die ook maag-darmsymptomen vertonen werden abnormale bacteriën in de darmen aangetroffen Als gevolg hiervan werd volgend onderzoek opgestart: 6. Staat een abnormale darmflora in verband met glycosylatie van glycocalix? De glycocalix is een soort slijmlaag in de darmen. De samenstelling ervan is niet alleen genetisch bepaald. De glycocalix speelt een belangrijke rol bij de immuniteit vanwege de acceptatie/resistentie van bacteriën. Prenataal worden geen bacteriën in de darmen gevonden: het zogenaamde sialylzuurpatroon. Postnataal wordt een fucosyltransferesepatroon gezien. Dit patroon maakt het mogelijk dat zich flora in de darmen vestigt. De darmflora is belangrijk in die zin dat ze genen inschakelt die de enzymen stimuleren die van een sialylzuurpatroon (prenataal) schakelen naar een fucosylpatroon. Bij autistische kinderen werd een verlaagde 1,4 fucosylatie in zowel het ileum als het colon gezien. De grote vraag is nu: Abnormale glycocalix waardoor een abnormale darmflora? OF 18

19 Geen normale anaërobe darmflora waardoor abnormaal darmgerelateerd lymfeklierweefsel? Een andere vraag die gesteld kan worden is: 7. Geeft uitroeiing van AGNB-overgroei een verbetering van maag-darm-en gedragssymptomen bij autistische kinderen? Volgend onderzoek werd daarom door spreekster en haar team opgezet: Opzet:? Observatie? AGNB uitroeiingsbehandeling gedurende 3 maanden? Evaluatie van de maag-darmsymptomen en gedragssymptomen Inclusiecriteria:? Twee positieve uitstrijkjes voor AGNB? Geen antibiotica gedurende de vier weken voor de start van het onderzoek? Geen verandering in medicatie en/of dieet tijdens onderzoek toegestaan Bij de maandelijkse evaluatie werd gelet op:? Spraak, communicatie? Alertheid? Sociale vaardigheden? Irritatie, driftbuien, frustratie? Spel/coördinatie/geheugen? Slaap? Levensvreugde Het ging om 11 kinderen, 10 jongens en 1 meisje, met een gemiddelde leeftijd van 72 maanden; de leeftijd bij diagnose was 36 maanden. De kinderen leden allen aan regressief autisme. De invloed van de selectieve decontaminatie op de abnormale darmflora was zeer duidelijk. De symptomen van buikpijn en constipatie verminderden significant. De gedragsproblemen verbeterden tevens significant tijdens de behandeling. 8. Conclusie: Een belangrijke subgroep van kinderen met autisme heeft overgroei van abnormale AGNB. Vele kinderen met autisme hebben tevens een overgroei van lichaamseigen E.coli AGNB uitroeiing verbetert tijdelijk (dit wil zeggen na beëindiging van de therapie, verslechteren de symptomen weer) gastrointestinale symptomen en gedrag. 19

20 4. Kwiktoxiciteit en het verband met autisme en aanverwante stoornissen Boyd Haley, Ph.D. Professor en voorzitter van de afdeling scheikunde aan de Universiteit van Kentucky. Expert op het gebied van kwiktoxiciteit in relatie tot neurologische schade bij autismespectrumstoornissen. Boyd Haley doctoreerde in chemie en biochemie aan de Washington State University. Volgens spreker kan amalgaamkwik in combinatie met bacteriële toxinen vele toxische species produceren. 1. Verhoogde kwik in idiopathische gedilateerde cardiomyopathie (IDCM): Spreker verwijst naar een in 1999 verschenen rapport dat verbanden aanwijst tussen IDCM-problematiek en kwikniveaus: Frustaci et al., J. of American College of Cardiology, 33, (6) 1578, Spiegels Ng/g Hg Sb Controlegroep IDCM patiënten 178,400 19,260 Duidelijk zeer sterk verhoogde kwikniveaus. De spreker stelt zich de vraag hoe dit komt. Sinds de verschijning van dit rapport in 1999 zag spreker echter tot zijn verbazing geen enkele publicatie van de NIH, de AMA of andere medische discipline in de Verenigde Staten over die verhoogde kwik bij IDCM. Mogelijkerwijze heeft dit te maken met het feit dat de Amerikaanse geneeskunde meer geïnteresseerd is in het behandelen van ziektesymptomen dan in het zoeken naar manieren van preventie. Volgens spreker is dit symptomatisch voor bureaucratische bemoeizucht wat betreft onderzoek naar kwiktoxiciteit als oorzaak van ziekten. Het lijkt alsof de Amerikaanse geneeskunde neurologische ziekten bij kinderen geaccepteerd heeft als een routineziekte. Dit is verschrikkelijk. De dramatische toename van autisme, ADHD en dergelijke zou nader onderzocht moeten worden en gesubsidieerd, aldus dr Haley. 2. Geneesmiddelengebruik Er is een stijging in gebruik van ADHD geneesmiddelen bij kinderen onder de vijf jaar oud: 49% stijging tijdens de laatste 3 jaar: overstijgt de kosten van antibiotica en astmamedicatie. Een 369% stijging van uitgaven voor ADHD geneesmiddelen voor kinderen onder de vijf. Kosten voor geneesmiddelen voor autisme en andere gedragsstoornissen stegen 71%, tegenover een 4,3 % stijging voor de antibiotica. "Het is niet per se slecht dat deze medicijnen meer worden gebruikt", zegt een professor klinische psychiatrie van de UCLA" (1 op de 6 kinderen in de VS hebben een neurologische ontwikkelingsstoornis)! 3. Thiomersal Kwikspiegels:? Thiomersal bestaat uit thiosalicylzuur en ethylkwik, een bekende toxine. Orgaankwikspiegels van kinderen met geïnfecteerde navelstrengen die werden behandeld met thiomersal: volgens spreker werden tussen 1969 en 1975 dertien gevallen behandeld en tien kinderen hiervan overleden. Kwikanalyse van hun organen toonden een variatie van 65 tot 2700 keer de normale spiegels. Dit lijkt voort te komen uit 9 tot 48 topicale toedieningen van 0,1 % thiomersal doses. 20

Immuunreactie tegen virussen

Immuunreactie tegen virussen Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en

Nadere informatie

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting SAMENVATTING X-gebonden creatine transporter deficiëntie. Creatine is een natuurlijke stof die vooral in de spieren zit. De stof heeft een belangrijke rol in de energiehuishouding van de cel. Creatine

Nadere informatie

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Mollige muizen wijzen op het belang van de hypothalamus bij de ziekte

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 171 172 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Met vaccinaties kunnen veel ziektes voorkomen worden, zoals de mazelen, de rode hond en de griep. Echter een vaccin voor het voorkomen van kanker

Nadere informatie

Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis

Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis

Nadere informatie

De meest voorkomende bijverschijnselen zijn: Bijverschijnselen die weinig voorkomen: Bijverschijnselen die zelden voorkomen:

De meest voorkomende bijverschijnselen zijn: Bijverschijnselen die weinig voorkomen: Bijverschijnselen die zelden voorkomen: Methotrexaat Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met Methotrexaat in verband met een chronische ontstekingsziekte van de darmen (ziekte

Nadere informatie

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen: IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.

Nadere informatie

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Samenvatting. Nederlandse samenvatting Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,

Nadere informatie

te onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test

te onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test SAMENVATTING Facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD) is een erfelijke spierziekte die wordt gekenmerkt door verzwakking van de aangezichtspieren (facio), de spieren rond de schouderbladen (scapulo)

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.

Nadere informatie

Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom)

Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom) www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom) Versie 2016 1. WAT IS MKD 1.1 Wat is het? Mevanolaat kinase deficiëntie is een genetische aandoening.

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Appendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156

Appendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156 Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In het menselijk lichaam heeft het maagdarmstelsel de belangrijke taak om het voedsel te verteren en voedingsstoffen tot zich te nemen. Om deze functie uit te voeren bestaat het

Nadere informatie

Mitochondriën en oxidatieve stress

Mitochondriën en oxidatieve stress Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Ons richten op oxidatieve stress bij de ziekte van Huntington Celschade

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting

Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting Vereenvoudigde Nederlandse samenvatting 151 152 Vroeggeboorte In de westerse wereld wordt 5 tot 13 procent van alle kinderen te vroeg geboren, waarbij vroeggeboorte wordt gedefinieerd als een zwangerschapsduur

Nadere informatie

SAMENVATTING Samenvatting Coeliakie is een genetische aandoening waarbij omgevingsfactoren en meerdere genen bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. De belangrijkste omgevingsfactor welke een rol

Nadere informatie

Zwangerschap bij een chronische darmziekte

Zwangerschap bij een chronische darmziekte Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

SAMEN ME VAT A T T I T N I G

SAMEN ME VAT A T T I T N I G SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).

Nadere informatie

Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom)

Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom) www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Mevalonaat Kinase Deficientië (MKD) (of Hyper IgD syndroom) Versie 2016 1. WAT IS MKD 1.1 Wat is het? Mevanolaat kinase deficiëntie (MKD) is een genetische

Nadere informatie

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting & ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes

Nadere informatie

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 204 204 SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Inleiding Het humaan immuundeficiëntie virus (HIV) is de

Nadere informatie

Vetverbranding in de hersenen?

Vetverbranding in de hersenen? Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kan een synthetische olie helpen om de hersenen van voedsel te voorzien

Nadere informatie

Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie. CMV-groep

Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie. CMV-groep Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie CMV-groep Vragen voor het vragenuurtje Wat zijn de risico s voor een volgende zwangerschap? Borstvoeding en CMV Wat moet ik doen bij andere zwangeren nu ik en mijn

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Maag-, darm- en leverziekten

Maag-, darm- en leverziekten Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.

Nadere informatie

De Ziekte van Huntington als hersenziekte

De Ziekte van Huntington als hersenziekte Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Beenmergtransplantatie bij de Ziekte van Huntington Beenmergtransplantaat

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18692 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Herbert-Fransen, Marieke Fernande Title: Targeting the tumor-draining area : local

Nadere informatie

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei Anakinra Kineret Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: anakinra. Hoe werkt anakinra? Bij patiënten met een

Nadere informatie

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.

Nadere informatie

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Afdeling: Onderwerp: Maag-,darm- en leverziekten Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik

Nadere informatie

ADHD & leer- en gedragsstoornissen Complete behandelgids voor therapeut & patiënt

ADHD & leer- en gedragsstoornissen Complete behandelgids voor therapeut & patiënt ADHD & leer- en gedragsstoornissen Complete behandelgids voor therapeut & patiënt Hilde Maris Brigitte De Smet 4 TherapieWijzer Een woordje uitleg...9 1. Diagnose...10 1.1. ADHD is de meest overgediagnosticeerde

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran )

Azathioprine (Imuran ) Azathioprine (Imuran ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder AZA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL

Nadere informatie

Stand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer

Stand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer Stand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium voor Neurogenetica, Instituut Born-Bunge,

Nadere informatie

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison. In deze

Nadere informatie

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende

Nadere informatie

LABORATORIUMTESTEN. Aan de hand van de testuitslagen kunnen er specifieke behandelingen worden ingezet zoals: Bijnierstress profiel 129,43

LABORATORIUMTESTEN. Aan de hand van de testuitslagen kunnen er specifieke behandelingen worden ingezet zoals: Bijnierstress profiel 129,43 LABORATORIUMTESTEN New Balanced is aangesloten bij een tweetal laboratoria. Hierdoor bestaat de mogelijkheid om diverse feces- en speekseltesten te laten uitvoeren. Alle testen zijn thuis testen. Je krijgt

Nadere informatie

Methotrexaat. Poli Reumatologie

Methotrexaat. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting.

Nederlandse samenvatting. . 10 Nederlands samenvatting Uit cijfers van de Hartstichting blijkt dat bijna 1 op de 3 Nederlanders sterft aan een hart- of vaatziekte (HVZ). Daarmee is het een van de voornaamste doodsoorzaken in Nederland.

Nadere informatie

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström

1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström 1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro De Ziekte Van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf jaar

Nadere informatie

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking

Nadere informatie

Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis

Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis geclassificeerd?

Nadere informatie

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden?

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden? METHOTREXAAT 1173 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de werking en bijwerkingen van Methotrexaat. De folder is bedoeld voor psoriasispatiënten die behandeld worden met Methotrexaat. Wat is

Nadere informatie

SPIJSVERTERINGS- STELSEL

SPIJSVERTERINGS- STELSEL P A T H O L O G I E SPIJSVERTERINGS- STELSEL De darmen / het buikgebied..... ongetwijfeld het meest onbegrepen en ondergewaardeerde (lymfatisch) orgaan in ons lichaam... De darmen / het buikgebied.....

Nadere informatie

Chapter 6. Nederlandse samenvatting

Chapter 6. Nederlandse samenvatting Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals

Nadere informatie

Deficiëntie van de IL-1-Receptorantagonist (DIRA)

Deficiëntie van de IL-1-Receptorantagonist (DIRA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Deficiëntie van de IL-1-Receptorantagonist (DIRA) Versie 2016 1. WAT IS DIRA 1.1 Wat is het? Deficiëntie van de IL-1-receptorantagonist (DIRA) is een zeldzame

Nadere informatie

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel mycofenolaat mofetil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P De diagnose PDS 2 Het Prikkelbare Darm Syndroom, een functionele aandoening Ziekten met een duidelijke diagnose zijn

Nadere informatie

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Ipsen Endocrinologie Increlex (injectie met mecasermine [rdna-herkomst]) Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Voorlichtingsfolder zoals beschreven

Nadere informatie

6-Mercaptopurine (Purinethol )

6-Mercaptopurine (Purinethol ) 6-Mercaptopurine (Purinethol ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder 6MP uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren

Nadere informatie

Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose

Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose Hans van Mierlo Jacqueline Counotte Psychiaterdag PsyQ 26-6-218 Beloop Begin in vroege volwassenheid Patroon van exacerbaties en herstel Invloed van stress?

Nadere informatie

Het Asyra IDT systeem is de nieuwste ontwikkeling. Welkom in de 21 eeuw van de gezondheid

Het Asyra IDT systeem is de nieuwste ontwikkeling. Welkom in de 21 eeuw van de gezondheid DE ASYRA IDT (IDT staat voor Integrale Diagnose Therapie) Het Asyra IDT systeem is de nieuwste ontwikkeling. Welkom in de 21 eeuw van de gezondheid Dit is een uniek, volautomatisch systeem dat betrouwbaar

Nadere informatie

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol )

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran ) en 6-Mercaptopurine (6-MP, Puri-Nethol ) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts)

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat (MTX) Medicatie Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Methotrexaat bij reuma Ledertrexate, Emthexate, Metoject

Methotrexaat bij reuma Ledertrexate, Emthexate, Metoject Methotrexaat bij reuma Ledertrexate, Emthexate, Metoject Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: methotrexaat.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van

Nadere informatie

Thiopurines Azathioprine (Imuran ) Mercaptopurine( puri-nethol ) Tioguanine (Lanvis )

Thiopurines Azathioprine (Imuran ) Mercaptopurine( puri-nethol ) Tioguanine (Lanvis ) Thiopurines Azathioprine (Imuran ) Mercaptopurine( puri-nethol ) Tioguanine (Lanvis ) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met een

Nadere informatie

Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Inflectra

Nadere informatie

Moeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen?

Moeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen? Darmklachten zijn een steeds vaker voorkomend probleem. Ondanks de toename van het aantal klachten is er nog steeds geen passende oplossing gevonden voor het probleem. In mijn praktijk Detoxenzo kloppen

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Afdeling: Onderwerp: MDL-centrum (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van (Humira). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).

Nadere informatie

Methotrexaat REUMATOLOGIE. Gebruik van methotrexaat

Methotrexaat REUMATOLOGIE. Gebruik van methotrexaat REUMATOLOGIE Methotrexaat Gebruik van methotrexaat Deze folder is een gezamenlijke uitgave van de poli reumatologie van het Laurentius Ziekenhuis Roermond en het Sint Jans Gasthuis te Weert. Inleiding

Nadere informatie

Anti-misselijkheids medicijn helpt cellen met de ziekte van Huntington (ZvH) mutatie gezond te blijven op een verrassende manier

Anti-misselijkheids medicijn helpt cellen met de ziekte van Huntington (ZvH) mutatie gezond te blijven op een verrassende manier Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Anti-misselijkheids medicijn helpt cellen met de ziekte van Huntington

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Ipsen Endocrinologie Increlex (injectie met mecasermine [rdna-herkomst]) Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Voorlichtingsfolder zoals beschreven

Nadere informatie

Hoe doen ze dat: een medicijn maken?

Hoe doen ze dat: een medicijn maken? Hoe doen ze dat: een medicijn maken? Je neemt vast wel eens iets tegen de hoofdpijn of koorts. En vaak waarschijnlijk zonder er bij na te denken. Maar wist je dat het wel twaalf jaar duurt voordat een

Nadere informatie

Orthomolecualire Gezondheidsleer. Curriculum 2015

Orthomolecualire Gezondheidsleer. Curriculum 2015 Orthomolecualire Gezondheidsleer Curriculum 2015 Dag 1 (Margo) Inleiding in de nutritionele geneeskunde. Wat mensen eten betekent nog niet dat het menseneten is Materiaal : Powerpoint 1. De cursist zal

Nadere informatie

NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NLRP12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NLRP12 gerelateerde terugkerende koorts

Nadere informatie

De ziekte van Graves

De ziekte van Graves De ziekte van Graves ZIEKTE VAN GRAVES Wat is de ziekte van Graves? De ziekte van Graves is een ziekte aan de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem antilichamen maakt, waardoor een te snel werkende

Nadere informatie

Methotrexaat. (Ledertrexate, Emthexate )

Methotrexaat. (Ledertrexate, Emthexate ) Methotrexaat (Ledertrexate, Emthexate ) Inhoud Wat doet Methotrexaat bij reumatische aandoeningen? 3 Wat kunt u verwachten van Methotrexaat? 3 Gebruik 3 Bewaren van Methotrexaat 4 Bijverschijnselen 4 Bloedcontrole

Nadere informatie

hoofdstuk één hoofdstuk twee

hoofdstuk één hoofdstuk twee Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar hemolytische foetale bloedarmoede en foetale hydrops. Hemolytische foetale bloedarmoede ontstaat door afbraak van rode bloedcellen. Foetale hydrops betreft het

Nadere informatie

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker,

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, Preventie van baarmoederhalskanker Wat u moet weten over baarmoederhalskanker Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, een ziekte die kan voorkomen worden. Spreek er over met uw arts,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting De cellen van het menselijke immuunsysteem kunnen grotendeels worden verdeeld in een aangeboren (innate) en een verworven (adaptieve) tak. De cellen van het aangeboren immuunsysteem vormen een eerste lijn

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 9 Inleiding Het dengue virus (DENV) en het West Nijl virus (WNV) behoren tot de Flaviviridae, een familie van kleine sferische virussen met een positief-strengs RNA genoom.

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Het PAPA Syndroom Versie 2016 1. WAT IS PAPA 1.1 Wat is het? Het acroniem PAPA staat voor Purulente Artritis, Pyoderma gangrenosum en Acne. Het is een erfelijk

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa

Patiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met

Nadere informatie

Behandeling met Entyvio (vedolizumab)

Behandeling met Entyvio (vedolizumab) Praat met uw arts als u graag meer informatie wilt over de behandeling met. Behandeling met (vedolizumab) Meer informatie Deze brochure is een aanvulling op de bijsluiter. We hopen dat de meeste vragen

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran )

Azathioprine (Imuran ) Patiënteninformatie Azathioprine (Imuran ) Informatie over de behandeling met het medicijn azathioprine bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Azathioprine (Imuran ) Informatie

Nadere informatie

VEELGESTELDE VRAGEN OVER... Classificatie van ataxie

VEELGESTELDE VRAGEN OVER... Classificatie van ataxie VEELGESTELDE VRAGEN OVER... Classificatie van ataxie Patiënten stellen vaak de bekende vraag: 'Welke type ataxie heb ik?' Dit document is bedoeld om patiënten, families en hun zorgverleners enige basisinformatie

Nadere informatie

Tarwe intolerantie vs. glutenintolerantie & glutensensitiviteit

Tarwe intolerantie vs. glutenintolerantie & glutensensitiviteit Tarwe intolerantie vs. glutenintolerantie & glutensensitiviteit Prima vertering graanproducten Vezelrijk, bevordert de stoelgang Vermindert opgeblazen gevoel na de maaltijd Iemand met coeliakie kan absoluut

Nadere informatie

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease Roken is verreweg de belangrijkste risicofactor. Andere risicofactoren zijn: beroepen of hobby s met regelmatige blootstelling aan kleine deeltjes (fijnstof ) en (zelden) een familiair voorkomend enzymtekort

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u Prednison voorgeschreven in verband met een ontstekingsziekte van de darm. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

Uw behandeling met YERVOY (ipilimumab)

Uw behandeling met YERVOY (ipilimumab) Uw behandeling met YERVOY (ipilimumab) Patiëntenfolder YERVOY is onderworpen aan aanvullende monitoring. U wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden. Dit educatieve materiaal is een verplichte

Nadere informatie

Bloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips

Bloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips Bloedwaarden Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014 door Joost Lips Aanvraag bloedonderzoek Bloedafname Bewerking afgenomen bloed (1) Kleuren van

Nadere informatie

Geschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16

Geschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16 Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Chronische diarree is een verandering in de frequentie, consistentie, of het volume van de stoelgang (ontlasting) voor meer

Nadere informatie