Beschrijving van definities, procedures en criteria voor indiening en beoordeling van aanvragen

Transcriptie

1 Bijlage bij brief over excellente gebieden innovatieve energiebesparing in de nieuwbouw, kenmerk SB Beschrijving van definities, procedures en criteria voor indiening en beoordeling van aanvragen Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen Paragraaf 1.1 Definities In deze brief wordt verstaan onder: a. minister: Minister voor Wonen, Wijken en Integratie; b. akkoord: Lente-akkoord Energiebesparing in de Nieuwbouw van 22 april 2008, gesloten tussen de minister en de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer enerzijds en de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkelingsmaatschappijen, Bouwend Nederland en NVB Vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers anderzijds; c. project: een op een aaneengesloten bouwlocatie binnen het grondgebied van de gemeenten door en namens welke de aanvraag wordt ingediend te realiseren plan voor de nieuwbouw van woningen of andere gebouwen dan woningen; d. aanvraag: aanvraag tot aanwijzing van een grondgebied als bedoeld in onderdeel c als excellent gebied; e. aanvrager: college van burgemeester en wethouders dat een aanvraag indient; f. uitkering: aanvulling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds; g. projectontwikkelende partijen: degenen die het project zullen realiseren; h. energieprestatiecoëfficiënt: energieprestatiecoëfficiënt als bedoeld in artikel 5.12 van het Bouwbesluit 2003; i. extra proces- en begeleidingskosten: extra kosten voor de aanvrager(s) die zijn verbonden aan het kunnen realiseren van nieuwbouw met energieprestatiecoëfficiënten die voldoen aan een van de vereisten, genoemd in paragraaf 3.1, onderdelen c en d; j. start bouw: start van de bouwkundige werkzaamheden in verband met het project, niet zijnde sloop of bouwrijp maken; k. tendersysteem: systeem waarbij aanvragen binnen een bepaalde periode moeten worden ingediend, waarna een beoordeling plaatsvindt en indien nodig een rangorde wordt gemaakt, in welk geval volgens die rangorde de excellente gebieden worden aangewezen voor zover het aantal projecten, genoemd in paragraaf 1.3, tweede lid, en het uitkeringsplafond, genoemd in paragraaf 1.3, derde lid, niet wordt overschreden. Paragraaf 1.2 Doelstelling Deze brief heeft tot doel bij te dragen aan het bereiken van de doelstellingen van het akkoord. Paragraaf 1.3 Aanwijzing en uitkering 1. De minister kan excellente gebieden aanwijzen. Een aanwijzing geeft aanspraak op een uitkering. 2. Het aantal aan te wijzen excellente gebieden bedraagt ten hoogste Het uitkeringsplafond bedraagt ,-.

2 Paragraaf 1.4 Uitzonderingspositie gemeenten in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe Een aanvraag kan uitsluitend worden ingediend door of namens gemeenten, met uitzondering van de gemeenten die zijn gelegen in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Hoofdstuk 2 De aanvraag Paragraaf 2.1 Aanvraag 1. Een aanvraag bevat ten minste: a. een beschrijving van het project, mede uitgedrukt in de beoogde aantallen woningen of, bij andere gebouwen dan woningen, het voorziene bouwvolume in m2 bruto-vloeroppervlak, alsmede een opgave van de bouwlocatie en de daarop te realiseren gebiedsontwikkeling, en de datum of voorziene datum van verlening van de bouwvergunning of bouwvergunningen en van de start bouw; b. een opgave van de projectontwikkelende partijen, mede bestaande uit een uiteenzetting waaruit blijkt dat de aanvrager vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze regeling met een aantal projectontwikkelende partijen is overeengekomen dat het project geheel bestaat uit nieuwbouw die kan worden gerealiseerd met energieprestatiecoëfficiënten die voldoen aan een van de vereisten, genoemd in paragraaf 3.1, onderdelen c en d, dan wel, indien op het tijdstip van indiening van de aanvraag geen projectontwikkelende partijen bekend zijn, een uiteenzetting waaruit blijkt hoe de aanvrager zich voorstelt het project te realiseren; c. een begroting van de proces- en begeleidingskosten van het project waarin de extra proces- en begeleidingskosten daarvan afzonderlijk zijn geraamd, en een opgave van de eventuele financiële middelen of tegemoetkomingen die de gemeente of derden aan het project hebben besteed of voor het project hebben gereserveerd; d. een uiteenzetting waaruit blijkt hoe de aanvrager zich voorstelt te gaan voldoen aan het op hem van toepassing zijnde vereiste, genoemd in paragraaf 3.1, onderdeel c of d, mede inhoudend een uiteenzetting van de daartoe toe te passen vernieuwingen, en hoe de naleving en handhaving daarvan, mede wat betreft de kwaliteitsborging en de organisatie, is verzekerd; e. een uiteenzetting waaruit blijkt hoe de met het project opgedane kennis en ervaring met energiezuinige, innovatieve nieuwbouw kan worden toegepast in nieuwbouwprojecten elders in Nederland, en f. een uiteenzetting waaruit blijkt hoe de met het project opgedane kennis en ervaring met energiezuinige, innovatieve nieuwbouw zal doorwerken binnen de betrokken gemeente of gemeenten en bij de projectontwikkelende partijen, en hoe die doorwerking is verzekerd. 2. Een aanvraag wordt gedaan met gebruikmaking van een aanvraagformulier volgens het model dat is te vinden op de website Paragraaf 2.2 Indiening Een aanvraag wordt uiterlijk op 1 maart 2010 in papieren vorm ingediend bij SenterNovem. Hoofdstuk 3 De beoordeling van de aanvraag Paragraaf 3.1 Uitsluitingscriteria Een aanvraag komt slechts voor een positieve beoordeling in aanmerking, indien: a. de aanvraag volledig is conform paragraaf 1.2; b. op het tijdstip van dagtekening van onderhavige brief nog geen woning of ander gebouw

3 dan een woning in het project is opgeleverd; c. in het geval dat de start bouw blijkens de aanvraag heeft plaatsgevonden of plaatsvindt voor of op 31 december 2010: het project blijkens de aanvraag geheel bestaat uit nieuwbouw die kan worden gerealiseerd met energieprestatiecoëfficiënten die ten minste 25% lager zijn dan de betrokken grenswaarden die op 1 januari 2007 waren genoemd in tabel 5.11 bij artikel 5.12 van het Bouwbesluit 2003, die voor nieuwbouw welke start in de jaren 2011 tot en met 2014 ten minste 50% lager zijn dan die grenswaarden en die voor nieuwbouw welke start in een later jaar ten minste 62,5% lager zijn dan die grenswaarden, en d. in het geval dat de start bouw blijkens de aanvraag plaatsvindt in het jaar 2011: het project blijkens de aanvraag geheel bestaat uit nieuwbouw die kan worden gerealiseerd met energieprestatiecoëfficiënten die ten minste 50% lager zijn dan de betrokken grenswaarden die op 1 januari 2007 waren genoemd in tabel 5.11 bij artikel 5.12 van het Bouwbesluit 2003, en die voor nieuwbouw welke start in 2015 of een later jaar ten minste 62,5% lager zijn dan die grenswaarden, en e. de aanvrager toezegt te zullen deelnemen aan een door de minister gefaciliteerd kennisen leertraject. Paragraaf 3.2 Maximale uitkeringsbedragen 1. De uitkering bedraagt ten hoogste ,-, indien: a. het aantal woningen in het project of meer is, of, bij andere gebouwen dan woningen, het bouwvolume in het project groter is dan m2 bruto-vloeroppervlak, en b. de start bouw van een project als bedoeld in paragraaf 3.1, onderdeel d, plaatsvindt voor of op 31 december De uitkering bedraagt ten hoogste ,-, indien slechts een van beide gevallen, genoemd in het eerste lid, onderdelen a en b, zich voordoet. 3. De uitkering bedraagt ten hoogste ,-, indien geen van beide gevallen, genoemd in het eerste lid, onderdelen a en b, zich voordoet. Paragraaf 3.3 Adviescommissie voor beoordeling aanvragen 1. De minister beoordeelt de aanvragen volgens een tendersysteem, waartoe hij een commissie instelt die, indien het aantal excellente gebieden, genoemd in paragraaf 1.3, tweede lid, of het uitkeringsplafond, genoemd in paragraaf 1.3, derde lid, zou worden overschreden bij het in overeenstemming met de aanvragen aanwijzen van de excellente gebieden, hem adviseert over de rangorde binnen de aanvragen en over de hoogte van de uitkeringen. 2. De commissie bestaat uit een voorzitter, tevens lid, en ten hoogste zes andere leden. 3. De minister benoemt de voorzitter en de andere leden mede op grond van hun deskundigheid op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving. 4. De minister kan de commissie ten aanzien van de uitvoering van de taak, bedoeld in het eerste lid, bijzondere aanwijzingen geven. 5. De minister stelt aan de commissie de voor de uitvoering van haar werkzaamheden, bedoeld in het eerste lid, benodigde faciliteiten ter beschikking. Paragraaf 3.4 Rangschikkingscriteria 1. De commissie baseert de rangorde, bedoeld in paragraaf 3.3, eerste lid, op het bijdragen van het project aan het bereiken van het doel van deze regeling, genoemd in paragraaf 1.2, en met name op: a. de mate waarin de met het project opgedane kennis en ervaring met energiezuinige, innovatieve nieuwbouw kan worden toegepast in nieuwbouwprojecten elders in Nederland; b. de in paragraaf 2.1, eerste lid, onderdeel a, bedoelde omvang van het project, waarbij

4 een grotere omvang bijdraagt aan een hogere positie in die rangorde; c. de mate waarin en de terreinen waarop de projectontwikkelende partijen naar haar oordeel vernieuwingen in het project toepassen; d. de mate van haalbaarheid van het project, waar van toepassing tot uitdrukking komend in het aantal projectontwikkelende partijen waarmee de aanvrager voor het tijdstip van inwerkingtreding van deze regeling is overeengekomen dat het project geheel bestaat uit nieuwbouw die kan worden gerealiseerd met energieprestatiecoëfficiënten die voldoen aan het van toepassing zijnde vereiste, genoemd in paragraaf 3.1, onderdeel c of d, waar van toepassing tot uitdrukking komend in de uiteenzetting, bedoeld aan het slot van paragraaf 2.1, eerste lid, onderdeel b, en tot uitdrukking komend in de datum of voorziene datum van verlening van de bouwvergunning of bouwvergunningen; e. de mate waarin de met het project opgedane kennis en ervaring met energiezuinige, innovatieve nieuwbouw zal doorwerken binnen de betrokken gemeente of gemeenten en bij de projectontwikkelende partijen, en waarin die doorwerking is verzekerd, en f. de mate waarin naar haar oordeel de naleving en de handhaving van het van toepassing zijnde vereiste, genoemd in paragraaf 3.1, onderdeel c of d, mede wat betreft de kwaliteitsborging en de organisatie, is verzekerd. 2. Indien het aantal excellente gebieden, genoemd in paragraaf 1.3, tweede lid, of het uitkeringsplafond, genoemd in paragraaf 1.3, derde lid, zou worden bereikt en overschreden door het aan de rangorde toevoegen van aanvragen die een gelijke score hebben, bepaalt het criterium, genoemd in het eerste lid, onderdeel a, de rangorde binnen de aanvragen. 3. De commissie kan ten behoeve van de oordeelsvorming, bedoeld in het eerste lid, de aanvrager om nadere informatie verzoeken over de gegevens, bedoeld in paragraaf 2.1, eerste lid. 4. De commissie doet haar advies uiterlijk op 31 maart 2010 aan de minister toekomen. Hoofdstuk 4 Bekendmaking van te honoreren aanvragen 1. De minister wijst, in voorkomende gevallen gelet op het advies van de commissie, uiterlijk 30 april 2010 de excellente gebieden aan. 2. De aanwijzing vermeldt in elk geval: a. een aanduiding van het project in het excellente gebied, en b. de hoogte van de uitkering. Hoofdstuk 5 Beschikbaar stellen van de uitkering De uitkering zal als decentralisatie-uitkering beschikbaar worden gesteld.

5 Toelichting I. Algemeen deel Aanleiding en doel Op 22 april 2008 hebben de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie en de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) het Lente-akkoord Energiebesparing in de Nieuwbouw afgesloten met de NEPROM, Bouwend Nederland en NVB Vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers. Doelstelling van het akkoord is: Met dit convenant wordt beoogd het gestandaardiseerde energieverbruik in de volle breedte van de nieuwbouwproductie (woning- en utiliteitsgebouwen) te verlagen met: - 25% per 1 januari % per 1 januari 2015 ten opzichte van het gebouwgebonden energieverbruik in gebouwen die gebouwd zijn/worden conform de op 1 januari 2007 vigerende bouwregelgeving en voor zover dat valt onder de reikwijdte van de Energieprestatienorm EPN. Uit deze afspraak blijkt dat de Lente-akkoordpartijen meewerken aan een forse reductie van het energieverbruik in de nieuwbouw. Ook is afgesproken dat voor opschaling van bewezen, energiebesparende technieken het noodzakelijk is dat een langjarig, intensief kennisoverdracht- en stimuleringsprogramma gericht op opdrachtgevende partijen wordt opgezet en uitgevoerd. Uit hetzelfde Lente-akkoord komt de volgende passage: Naast de marktbrede implementatie van bewezen technieken om de doelstellingen van dit convenant in 2011 en 2015 te realiseren, is het ook noodzakelijk om op grotere schaal ervaring op te doen met meer innovatieve energiebesparingsconcepten en technieken. Daartoe heeft het Rijk afspraken gemaakt met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), vastgelegd in het Klimaatakkoord. Die afspraken moeten ertoe leiden dat er 10 experimenteergebieden komen waar op grote schaal (5-10% van de totale jaarlijkse nationale nieuwbouwproductie) geëxperimenteerd wordt met zeer energiezuinige nieuwbouw (ten minste 25% energiezuiniger dan de ambities van dit convenant). Deze experimenten hebben tot doel om kennis en ervaring op te doen die instrumenteel is voor de markt. Verdere verbeteringen van de energieprestatie in de reguliere nieuwbouw kunnen op basis hiervan worden vormgegeven. De convenantpartners treden met de VNG in overleg over de verdere vormgeving en inrichting. Deze brief heeft tot doel de partijen bij het Lente-akkoord en gemeenten in de gelegenheid te stellen in maximaal 13 experimenteergebieden, de zogenoemde excellente gebieden, kennis en ervaring op te doen met zeer energiezuinige en innovatieve nieuwbouw en faciliteiten te bieden zoals een bijdrage in de extra proces- en begeleidingskosten. In de brief wordt gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak, omdat juist gebiedsontwikkeling veel kansen biedt voor grootschalige implementatie van energiebesparende technieken die de schaal van één gebouw overstijgen, bijvoorbeeld collectieve systemen van warmtelevering of warmte-koude-opslag. Dat betekent dat het per aanvraag om één aaneengesloten gebied gaat, dat gemeentegrens-overstijgend kan zijn. Het kan gaan om gebiedsontwikkelingen met honderden of zelfs duizenden woningen of met een fors metrage aan andere gebouwen. Het gebied wordt als één geheel, uiteraard uiteenvallend in verschillende fasen of deelprojecten, over een periode van een aantal jaren ontwikkeld. Van belang is dat op het niveau van de gehele gebiedsontwikkeling nagedacht wordt over investeringen in energiebesparingsmaatregelen.

6 AMvB Excellente Gebieden Daarnaast wordt een algemene maatregel van bestuur (AMvB) voorbereid, die het mogelijk maakt dat de in eerste instantie vrijwillige samenwerking in een excellent gebied juridisch wordt geborgd en een gelijk speelveld wordt gecreëerd door de vereiste naleving en handhaving van de scherpere eis, ook door projectontwikkelende partijen die op vrijwillige basis niet daaraan willen voldoen. De AMvB is dus onder meer bedoeld als een waarborg voor de naleving van de vrijwillig gemaakte afspraken. De AMvB gaat het mogelijk maken om in een excellent gebied een scherpere en handhaafbare energieprestatiecoëfficiënt (EPC) te hanteren dan de landelijke eis (Bouwbesluit 2003) op basis van artikel 120a van de Woningwet (het experimenteerartikel). Hiermee wordt vooruitgelopen op de beoogde landelijke aanscherping van de energieprestatie voor woningen, in 2011 met 25% en in 2015 met 50%, en voor niet-woningen in 2017 met 50% (steeds ten opzichte van de referentiedatum van 1 januari 2007). Het voornemen is de AMvB op 1 juli 2010 in werking te laten treden. II. Toelichting op onderdelen Hieronder worden de onderdelen besproken die, na hetgeen is besproken in het algemeen deel, nog nadere toelichting behoeven. Paragraaf 1.1 Definities onderdeel c Met dit onderdeel is vastgelegd dat de nieuwbouw dient plaats te vinden in één aaneengesloten gebied, dat het grondgebied van meer in het project deelnemende gemeenten kan beslaan. onderdeel f Hoewel de aanvrager altijd één college van burgemeester en wethouders is, kunnen meer gemeenten tegelijk een aanvraag indienen, mits zij dat via één college van B&W doen, dat in dat geval namens hen de aanvraag indient. onderdeel g Projectontwikkelende partijen kunnen zijn projectontwikkelaars, woningcorporaties en/of particulieren, al dan niet verenigd zoals bijvoorbeeld bij collectief particulier opdrachtgeverschap. onderdeel i De woorden extra en kunnen realiseren houden in dat het hierbij alleen gaat om de meerkosten die de realisatie van de beoogde energiezuinige nieuwbouw haalbaar moeten maken. Daarmee vallen de kosten van die realisatie zelf niet onder de definitie. De kosten verbonden aan handhaving worden wel meegenomen en vallen onder proceskosten. Bij de uitvoering van de activiteiten die met bovengenoemde middelen worden verricht in de relatie tot derden, zal de gemeente de regels voor aanbesteding en voor zover van toepassing ook de regels voor staatssteun in acht moeten nemen. Paragraaf 1.2 Doelstelling Deze brief is bedoeld om uitvoering te geven aan de afspraak in het Lente-akkoord om kennis en ervaring op te doen met de realisatie van energiezuinige nieuwbouw. Door die kennis en ervaring te ontsluiten en breder te verspreiden onder andere gemeenten en projectontwikkelende partijen wordt nagestreefd de beoogde landelijke aanscherping van de energieprestatie-eis, in 2011 en 2015 voor woningen en in 2015 voor niet-woningen, soepeler te laten verlopen.

7 Paragraaf 1.3 Uitkering ter tegemoetkoming in de kosten Om de partijen een extra duwtje in de rug te geven worden de meerkosten die gemoeid zijn met bijvoorbeeld gespecialiseerd onderzoek of specifieke bouwkundige deskundigheid met deze regeling voor een gedeelte van een uitkering voorzien, voor zover die kosten als proces- en begeleidingskosten kunnen worden beschouwd. Het gaat dus niet om een uitkering ten behoeve van de investeringskosten (zogenoemde uitvoerings- of realisatiekosten). Daarnaast zorgt het Ministerie van VROM voor een intensief kennis- en leertraject waar de partijen aan meewerken. Dat traject wordt verzorgd door SenterNovem. Tevens krijgen de excellente gebieden een nationaal podium. Op het gebied van regelgeving en/of specifieke knelpunten zal het Ministerie van VROM de partijen ondersteunen. Paragraaf 1.4 Uitzonderingspositie gemeenten in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe Het college van burgemeester en wethouders van een gemeente doet een aanvraag, eventueel namens andere betrokken gemeenten. De gemeenten in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe kunnen geen aanvraag indienen of zich bij een aanvraag aansluiten, omdat deze gemeenten en provincies zich hebben verbonden aan het Energie Akkoord Noord- Nederland (EANN) en ter uitvoering daarvan een apart traject doorlopen met een eigen energieprestatie-eis voor de woningbouw. De bedoeling is dit vast te leggen in de AMvB waarop in het algemene deel van deze toelichting is ingegaan. Paragraaf 2.1 De aanvraag eerste lid Hierin is geregeld welke informatie in de aanvraag ten minste moet worden aangeleverd om in aanmerking te komen voor aanwijzing als excellent gebied en de daaruit voortvloeiende aanvulling van de decentralisatie-uitkering uit het gemeentefonds. onderdeel a Onder bruto-vloeroppervlak (bvo) van een gebouw/bouwwerk dat geen woning is wordt volgens NEN 2580 verstaan de som van de bruto-vloeroppervlakten van alle tot het gebouw behorende binnenruimten. onderdeel b De aanvrager dient duidelijk te omschrijven welke EPC op welke manier met projectontwikkelende partijen is overeengekomen, met inachtneming van de eis van een EPC die ten minste 25% of 50% lager is dan de grenswaarden, die op 1 januari 2007 waren aangegeven in tabel 5.11 bij artikel 5.12 van het Bouwbesluit 2003, en voldoet aan de andere in paragraaf 3.1, onderdelen c en d, opgenomen eisen. De aanvrager kan bijvoorbeeld aangeven dat er een realisatieovereenkomst (vermelding datum) ligt op basis van een plan (vermelding datum) onder vermelding van de EPC voor het gehele plan en/of planonderdeel/fase/vlek ook in geval meerdere gemeenten één aanvraag indienen. Tevens geeft de aanvrager aan met welke partijen nog geen overeenstemming is en/of voor welk deel van de nieuwbouw. In dit onderdeel komt ook tot uitdrukking dat het moet gaan om bestaande ambities van vóór het moment van de dagtekening van deze brief. Dit is van belang voor de snelheid waarmee kan worden begonnen met het experiment én is tevens

8 bedoeld om te voorkomen dat één van de partijen betrokken bij de aanvraag omwille van deze regeling bestaande plannen en afspraken openbreekt. Indien de projectontwikkelaars nog niet bekend zijn, of er geen projectontwikkelaars betrokken zijn, dient de gemeente uiteen te zetten hoe het project dat wordt ingediend zal worden gerealiseerd. Dat kan bijvoorbeeld door aan te geven dat er een overeenkomst met projectontwikkelende partijen ophanden is. In het geval dat op het moment van indiening van de aanvraag (nog) geen projectontwikkelende partijen bekend zijn, geldt evenmin de verplichting dat het moet gaan om bestaande ambities van vóór het tijdstip van de dagtekening van deze brief. onderdeel c Het gaat nadrukkelijk om inzicht in de uitgaven die gemoeid zijn met extra proces- en begeleidingskosten (inclusief handhavingskosten). Om dat goed te kunnen beoordelen moeten ook de totale proces- en begeleidingskosten en de uitkeringen van de gemeente en/of provincie en/of bijdragen van derden worden opgevoerd. onderdeel d De aanvrager dient aan te geven welke maatregelen worden getroffen in de nieuwbouw teneinde de aangescherpte EPC te halen. In dit proces gaat het er voornamelijk om dat bewezen technieken op grote schaal worden toegepast. Vrijwel alle nu bekende technieken hebben zich inmiddels wel bewezen, het gaat er nu vooral om, om deze goed te combineren en toe te passen, zodat dit goede zeer energiezuinige gebouwen oplevert. In dit proces staat ook prominent op de voorgrond de naleving en handhaving van de lagere grenswaarden. De naleving is een zaak van de projectontwikkelende partijen in overleg met de gemeente(n). Hierbij staat voorop dat een uniforme taal en een uniform kader wordt gehanteerd en toegepast. De gemeente is verantwoordelijk voor de toepassing en handhaving van de lagere grenswaarden. Onder kwaliteitsborging wordt verstaan dat de kwaliteit van de bouwwerken, mede wat betreft de organisatie, en de te leveren energieprestatie in een goede verhouding staan en is verzekerd. Een lage EPC mag niet leiden tot een slecht binnenklimaat. Bij kwaliteit wordt vooral gekeken naar aspecten zoals het binnenklimaat, comfort, vochthuishouding en koudebruggen, levenscyclus en onderhoud, en kosteneffectiviteit. onderdelen e en f De aanvrager dient inzichtelijk te maken hoe de opgedane kennis en ervaring met bewezen technieken en procesvernieuwing bij de realisatie van die nieuwbouw breder kan worden toegepast in de nieuwbouw (extern leereffect, onderdeel e) en doorwerkt binnen de betrokken gemeente(n) en bij de projectontwikkelende partijen (intern leereffect, onderdeel f). De aanvrager moet aangeven hoe hij en de ontwikkelende partijen de opgedane kennis en ervaring met anderen willen delen en gebruiken in vervolgprojecten bijvoorbeeld door medewerking te geven aan excursies, ambassadeurschap, beschikbaar stellen van informatie (niet-bedrijfsgevoelig), en mee te werken aan evaluaties en metingen, die door SenterNovem worden verricht. Paragraaf 2.1 Indiening De aanvrager dient de aanvraag uiterlijk op maandag 1 maart 2010 in papieren vorm aan SenterNovem te doen toekomen. Het postadres van SenterNovem is: SenterNovem Den Haag T.a.v. RGO/Excellente Gebieden Postbus AC Den Haag

9 Paragraaf 3.1 Uitsluitingscriteria In deze paragraaf zijn de criteria neergelegd waaraan moet worden voldaan om voor aanwijzing van een excellent gebied in aanmerking te kunnen komen. onderdeel b Het zogenoemde externe leereffect wordt natuurlijk al eerder bewerkstelligd door het opdoen van ervaring in de aanloopfase, de voorbereiding en de planontwikkeling. Ook kan nog een leereffect worden bewerkstelligd in de bouwfase. Het grondgebied waarop de nieuwbouw al begonnen is kan daarom ook voor een aanwijzing als excellent gebied in aanmerking komen, mits op het tijdstip van de dagtekening van deze brief nog geen woningen of andere gebouwen zullen zijn opgeleverd. Is dat wel het geval, dan wordt het leereffect op voorhand te beperkt geacht en is een aanwijzing dus niet mogelijk. onderdelen c en d De EPC dient 25% respectievelijk 50% lager te zijn ten opzichte van de op 1 januari 2007 geldende bouwregelgeving. Dat laatste percentage geldt in de gevallen dat de start bouw van het project is voorzien in het jaar Met ingang van dat jaar is een verlaging van de landelijke EPC met 25% beoogd. In excellente gebieden wordt daarom de EPC bij projecten die in 2011 starten 50% lager gesteld dan de landelijke norm die gold op 1 januari Dit geldt zowel voor woningbouw, utiliteitsbouw als ook gemengde nieuwbouw zoals een combinatie van woningen en kantoren. De bedoeling van dit proces is leereffect op te bouwen voor de gemeenten en de bouwsector voor de eerstvolgende aanscherping van de EPC. Met ingang van 1 januari 2015 is een aanscherping van de EPC voor de woningbouw voorzien naar 0,4; op 1 januari 2017 is een vergelijkbare aanscherping van de EPC voor utiliteitsbouw voorzien. In verband daarmee dient de EPC in de projecten steeds op de nu geplande aanscherpingen vooruit te lopen, zodanig dat zij als het ware die aanscherpingen steeds een slag voor is. Daarom is in de jaren 2011 tot en met 2014, de periode dat volgens de huidige planning de landelijke EPC voor woningbouw op 0,6 zal staan en de eerstvolgende wijziging daarvan zal leiden tot een EPC van 0,4, die laatste EPC voor woningen in de projecten reeds minimaal vereist in verband met het recht op een aanwijzing en een uitkering op grond van deze brief. Daarna is voor woningen een EPC vereist van ten hoogste 0,3, een waarde die 62,5% lager ligt dan de EPC van 0,8 die op 1 januari 2007 gold. Voor andere nieuwbouw gelden, in vergelijking tot de situatie op 1 januari 2007, dezelfde procentuele reducties van de voor die nieuwbouw op die datum geldende grenswaarden. onderdeel e Om het leereffect ook daadwerkelijk te realiseren, zal het Rijk een kennis- en leertraject opzetten om de ervaringen in de excellente gebieden te verzamelen, analyseren en verspreiden onder gemeenten en de marktpartijen in de bouw. Van de aanvragers en ontwikkelende partijen in de excellente gebieden wordt verwacht dat men medewerking verleent aan dit kennis- en leertraject, bijvoorbeeld door beschikbaarstelling gegevens van het project en deelname aan communicatie-uitingen door het Rijk. Paragraaf 3.2 Maximale uitkeringsbedragen Uit deze paragraaf blijkt dat voor projecten met een bepaalde meerwaarde ten opzichte van andere projecten een hogere uitkering beschikbaar kan komen. Die meerwaarde kan bestaan uit een bepaalde omvang (onderdeel a) en uit het blijkens de aanvraag, eerder dan

10 is vereist ingevolge paragraaf 3.1, onderdeel d, realiseren van een EPC die ten minste 50% lager is dan de EPC die op 1 januari 2007 gold (onderdeel b). Paragraaf 3.3 Adviescommissie tweede lid Het is de bedoeling dat in de commissie, naast de onafhankelijke voorzitter, steeds één vertegenwoordiger namens de Neprom, NVB, Bouwend Nederland, Aedes, de VNG en het IPO zitting heeft. derde lid Dat de leden van de commissie mede worden benoemd op grond van hun deskundigheid op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving betekent dat zij op persoonlijke titel zitting nemen in de commissie. vierde lid Onder bijzondere aanwijzingen kan worden verstaan dat de minister bijvoorbeeld op grond van voortschrijdend inzicht of een actueel onderwerp de commissie kan meegeven een bepaalde techniek zwaarder te wegen. Paragraaf 3.4 Rangschikkingscriteria eerste lid De commissie hanteert een set van criteria om te komen tot een rangorde zoals verwoord in paragraaf 3.3, eerste lid. Die criteria sluiten aan bij het Lente-akkoord en zijn verder in dit lid genoemd. De commissie bepaalt de weging van de criteria teneinde tot een rangorde te komen. onderdeel a Het ligt in de rede dat de commissie in de eerste plaats en voornamelijk kijkt naar de mate waarin de opgedane kennis en ervaring met bewezen technieken en procesvernieuwing bij de realisatie van de nieuwbouw breder kan worden toegepast in de nieuwbouw, het zogenoemde externe leereffect. Het externe leereffect zal het zwaarst wegen in de rangorde. Hier gaat het om de toepasbaarheid van de kennis en ervaring in andere nieuwbouwprojecten in Nederland. onderdeel b De commissie kijkt in de tweede plaats naar de omvang van het project. Met het gegeven dat in het Lente-akkoord afspraken zijn gemaakt over de totale omvang van excellente gebieden van 5-10% van de totale nationale nieuwbouwproductie, verdient een project met een grotere omvang een hogere plaats in de rangorde. onderdeel c Vernieuwingen kunnen technisch, organisatorisch of instrumenteel (bijvoorbeeld financiële instrumenten) van aard zijn. Aandacht kan worden besteed aan: een effectiever ontwikkel- en bouwproces, nieuwe beheervormen, kwaliteitsborging, en financiering via

11 woonlastenbenadering in plaats van minimaliseren van de investeringskosten. onderdeel d De mate van haalbaarheid vertaalt zich hetzij in de hoeveelheid betrokken projectontwikkelende partijen waarbij draagvlak is verworven hetzij, in gevallen dat nog geen projectontwikkelende partijen bekend zijn, in de manier waarop de aanvrager heeft aangegeven hoe hij denkt het project te realiseren. De mate van haalbaarheid vertaalt zich daarnaast in de fase waarin de (meest vergevorderde) bouwaanvraag voor het project zich bevindt. Voor de mate van draagvlak geldt dat een project waarbij alle partijen het eens zijn over de ambities, vastgelegd bijvoorbeeld in een realisatieovereenkomst, beter scoort dan een project waar niet alle partijen bekend zijn en onduidelijk is of toekomstige partijen zich aan de ambities willen committeren. Voor een project kunnen meerdere bouwaanvragen lopen (verschillende deelprojecten), maar het gaat er om dat ten minste een deel van het project ook daadwerkelijk vóór 31 december 2010 of 31 december 2011 fysiek start. Een aanvraag voor een project met een verleende vergunning gaat voor op een project waarvoor nog geen vergunning is aangevraagd. onderdeel e De commissie beoordeelt ook het interne leereffect, ofwel de mate waarin de gemeente of gemeenten en de projectontwikkelende partijen de opgedane kennis en ervaring borgen in hun eigen organisaties. onderdeel f De commissie beoordeelt ook hoe de naleving en handhaving van de EPC is geregeld.