Nº 10 / april / Jongeren versus Babyboomers. De psychologie van eetstoornissen. Major-minor: Combineren maar! Cookiemonsters en Keyloggers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nº 10 / april / 2005. Jongeren versus Babyboomers. De psychologie van eetstoornissen. Major-minor: Combineren maar! Cookiemonsters en Keyloggers"

Transcriptie

1 Nº 10 / april / 2005 De psychologie van eetstoornissen Major-minor: Combineren maar! Jongeren versus Babyboomers Cookiemonsters en Keyloggers

2 Sax is een redactioneel onafhankelijke uitgave van Saxion Hogescholen met vestigingen in Enschede, Deventer en Apeldoorn. Het magazine verschijnt maandelijks en wordt gratis verspreid onder ca studenten en medewerkers van Saxion Hogescholen. Sax verschijnt tevens in de vorm van een online nieuwsversie via de webpagina: Inhoudsopgave Nº 10 / april / Ladies in Business Saxion richt zich op ROC s Luxe lifestyle tegen harde realiteit Major/minor: grote en kleine hobbels Jongeren moeten voor zichzelf opkomen Kijk eens goed in de spiegel Walstraat 9: Ahmet Yildrim alias Jan Smit Cookiemonsters, Keyloggers en Pishing HBO Jobservice voor het echte werk Eelco Evers gaat Fast Forward Toosje Z@pper en verlopen instituties Jonge docenten soms net studenten In the picture: Boeren met Aafke Kuiper LBC: Club voor ondernemende Vrouwen zijn in veel dingen anders dan mannen. "En dat geldt zeker voor studentes ondernemersbloed", weet Gonneke Bennes (21) zeker. Daarom heeft ze samen Manon Spin (22) en Ellen van Asselt (21) speciaal voor ondernemende Saxionstudentes de Ladies Business Club (LBC) opgericht. Gonneke: "LBC is een initiatief van vrouwelijke Small Business studenten aan de Saxion Hogeschool. Het is een vereniging die de onderlinge contacten tussen vrouwelijke, ondernemende studenten bevordert en het vrouwelijk ondernemerschap en de bezetting van leidinggevende functies door vrouwen wil promoten." Dat klinkt allemaal heel officieel, maar waarom een club speciaal voor en alleen met meiden? "Ik ken Manon en Ellen al vanaf het begin van de studie, nu bijna drie jaar geleden. We keken er toen al raar van op dat er zo weinig meiden rondliepen bij onze opleiding Small Business. Op elke vrouwelijke student zijn er vier mannen, en dat voel je extra sterk wanneer bij het begin van het studiejaar de meiden keurig verdeeld komen te zitten in de diverse mini-ondernemingen." "Op zich is dat trouwens geen probleem hoor", vult Manon aan, "maar we kijken als meiden toch op een andere manier tegen dingen aan. Daarom lijkt het ons goed om meer contact te hebben met de dames onder elkaar. En dan bedoelen we heel nadrukkelijk ook Saxionstudentes van andere opleidingen, die op de een of andere manier affiniteit hebben met zelfstandig ondernemerschap. Die zitten volgens ons overal in de hogeschool. Denk maar eens aan fysiotherapeutes die zelfstandig een praktijk willen beginnen of studentes bij andere economische academies, bij academies als MIM en HBS maar ook bij techniek of het conservatorium." "De club groeit al aardig", zegt Ellen enthou-siast. En we hebben ook al het een en ander met LBC georganiseerd zoals een ondernemersavond waar we hebben kunnen discussiëren met ondernemers uit regio. Ja, ook mannelijke ondernemers, want ondernemen doe je als vrouw toch ook niet alleen." Binnenkort staan er ook contactavonden op het programma waar leden en studenten die belangstelling hebben in LBC elkaar onderling beter kunnen leren kennen. Wil je meer info over de Ladies Business Club: bel of mail met Manon Spin: lbc.sbr@saxion.nl / telefoon mobiel: meiden "Waar zijn de ondernemers?" In het hoger onderwijs blijven veel innovatieve projecten op de plank liggen omdat studenten te weinig ondernemend zijn. Dat stelt staatsecretaris Mark Rutte van onderwijs die onlangs nog tijdens een Road Show over dit onderwerp sprak bij de Saxion Hogeschool in Deventer. NOok toen was zijn boodschap dat ondernemende studenten van belang zijn voor Nederland en dat het zelfstandig ondernemerschap een wenkend perspectief zou moeten zijn voor hbo-studenten. Rutte maakt zich zorgen over het gebrek aan ondernemerszin bij studenten. "Van alle studenten in het hoger onderwijs overweegt slechts negen procent een eigen bedrijf te starten (laagste percentage in de EU), en het aantal bedrijfsstarts is teruggelopen van in 2000 naar in Volgens Mark Rutte heeft dit negatieve gevolgen voor de innovatiekracht en werkgelegenheid in ons land. De staatssecretaris constateert nog een ander probleem. "We hebben in ons land een ziekte die 'managers' heet. In het onderwijs is de bureaucratie gegroeid met veertig procent. Dat is te veel. Er moet meer geld vrijgespeeld worden aan onderwijs en onderzoek." Einde zomerstop hbo in zicht Als je straks in juli of augustus een docent bij Saxion wil bereiken dan zit het er dik in dat je niet verder komt dan de telefoniste of een antwoordapparaat. Da s balen voor jou, en ook de bazen van hogescholen in Nederland willen wel af van de exortbitant lange zomerslaap van het personeel. Maar of dat gaat lukken, dat is nog een heel ander verhaal. Vast staat dat de HBO-raad zeg maar de werkgevers - bij de onlangs afgebroken cao-onderhandelingen zwaar hebben ingezet op ongeveer tien in plaats van twaalf weken vakantie en een nieuwe arbeidstijdenregeling. Dat zou betekenen dat de gebruikelijke lange zomervakantie voor docenten vaarwel wordt gezegd, er per week minder uren worden gemaakt en er een flexibeler vrije-dagenregeling komt. In de huidige kennissamenleving vindt de HBO-raad zoveel vrije dagen "niet meer van deze tijd." Bij MKB-Nederland een van de belangrijkste afnemers van het hbo is men het daarmee eens. "Als je in de zomer een docent nodig hebt, feedback wil over stages of uitsluitsel over een diploma, dan heb je pech", zegt onderwijsspecialist Gertrud Visser. "Dat is toch absurd?" Pogingen van individuele hogescholen om een deel van het docentencorps in de vakanties te laten werken, faalden tot nog toe. Volgens onderhandelaar Arno Lammeretz van Abvakabo-FNV ligt een akkoord over flexibilisering binnen handbereik. "We zijn bereid er onze nek voor uit te steken bij onze leden. Maar daar moet wel wat tegenover staan. We willen twintig uur extra ruimte per jaar voor scholing en ontwikkeling van al het personeel. Maar de HBO-raad wil dat alleen voor de docenten regelen." De lange, landelijk vastgestelde vakanties in het hbo hou-den de gemoederen bezig sinds het begin van de jaren negentig. Bij de onderhandelingen over de eerste hbo-cao gingen de bonden aanvankelijk akkoord met spreiding en inkrimping van de vakantieruimte omdat daar werkgelegenheidsgaranties tegenover zouden staan. De achterban floot de bonden toen keihard terug en de vakantieregeling bleef zoals zij was. Studiebeurs voor EU-studenten Studenten uit de Europese Unie die vijf jaar in Nederland wonen, komen voortaan in aanmerking voor een studiebeurs, een OV-studentenkaart en een lening. Dat schrijft staatssecretaris Rutte in antwoord op vragen aan de Tweede Kamer. Tot nog toe was het voor studenten uit EU-landen alleen mogelijk om een tegemoetkoming te krijgen voor betaling van het collegegeld. De nieuwe afspraak is een gevolg van een recente uitspraak van het Europese Hof. Dat stelde een Franse student in het gelijk die een rechtszaak had aangespannen om in Engeland studiefinanciering te krijgen. De student woonde drie jaar in het Verenigd Koninkrijk. EU-studenten die als werknemer in Nederland verblijven en een baan hebben van minimaal 32 uur per maand, kwamen al in aanmerking voor studiefinanciering. Meer info over dit onderwerp is te vinden op zoeken op Bidar. 2 april 2005 april

3 Hbo moet zich op mbo richten Regeringspartij VVD vindt dat hogescholen te veel universiteitje spelen. Wil Weg naar ontwikkelingsland In de jaarlijkse Wil Weg campagne zal de Nuffic meer aandacht gaan schenken aan ontwikkelingslanden. Op de website komt praktische informatie over de stage- en studiemogelijkheden in deze landen. Er zullen vijftien landen toegevoegd worden aan de huidige lijst. Verder zal de Nuffic gegevens van websites en instanties die studenten op weg kunnen helpen naar een ontwikkelingsland inventariseren. Parallel hieraan wordt in kaart gebracht wat de beschikbare beurzen en financieringsmogelijkheden zijn. De Wil Weg campagne licht studenten op hogescholen en universiteiten voor over de mogelijkheden voor studie en stage in het buitenland. Hiertoe publiceert de Nuffic jaarlijks de uitgave Studie en stage in het buitenland. Ook is er een site waarop gegevens van diverse landen met betrekking tot onderwijssystemen, kosten van levensonderhoud, collegegelden visa, werkvergunning et cetera te vinden zijn. Jongere generaties studenten lijken zich steeds minder bewust van het belang van ontwikkelingssamenwerking. Door studiemogelijkheden in ontwikkelingslanden een meer zichtbare plek te geven in de campagne hoopt de Nuffic dat studenten opnieuw betrokken raken bij ontwikkelingssamenwerking. Tevens wil men de hoger onderwijsinstellingen stimuleren om studenten vaker te wijzen op stageen studiemogelijkheden in deze landen. In plaats van aan te schurken tegen de wetenschap zou het hbo zich nadrukkelijk moeten profileren als de kroon op het beroepsonderwijs. Dat zou mbo ers meer doorstroommogelijkheden bieden. Het VVD-kamerlid Balemans wees er tijdens een debat over levenlang leren op dat de kenniseconomie niet alleen behoefte heeft aan toponderzoekers, maar ook aan hoogwaardige vakmensen. Daarvan zou het hbo er meer moeten opleiden. De doorstroom vanuit het mbo kan volgens Balemans beter en voor werkende mbo ers moeten er meer gerichte maatwerkprogramma s en duale trajecten komen. De VVD er wordt in dit kader op zijn wenken bediend door twee nieuwe initiatieven van Saxion op dit vlak. Zo kunnen studenten van het ROC van Twente met een mbo-diploma op niveau 4 kunnen met ingang van het nieuwe studiejaar direct instromen in het tweede jaar van de hbo-studie Small Business & Retail Management aan Saxion Hogeschool in Enschede. Zij volgen hiervoor in het derde jaar van het mbo een speciaal doorstroomprogramma. De nieuwe supersisters geen wondermiddel Nurse practitioners nemen veel minder medische taken van artsen over dan tot nog toe werd aangenomen. De functie blijkt vooral in het leven te zijn geroepen om verpleegkundigen meer carrièreperspectief te geven. Van een werkelijke overheveling van taken is geen sprake, zegt Petrie Roodbol in het proefschrift waarmee zij eind maart promoveerde bij de Rijksuniversiteit Groningen. In de praktijk dragen artsen geen medische handelingen over aan nurse practitioners, maar groepen patiënten die veel begeleiding nodig hebben of bij wie de zorg veel coördinatie en planning vereist. Nurse practitioners zouden een brug kunnen slaan tussen verpleegkundigen en artsen, die steeds meer langs elkaar heen werken. Maar als hun functie niet eenduidig omschreven wordt, zijn ze straks arts noch verpleegkundige, en staan er drie beroepsgroepen aan het bed. Roodbol weet waarover ze praat. Als hoofd opleidingen van het Universitair Medisch Centrum Groningen was ze in 1997 verantwoordelijk voor de introductie van de eerste nurse practitioner en is nu directeur van de Groningse academie voor gezondheidszorg waarin ook de Hanzehogeschool participeert. De tevredenheid bij de Saxion Academie Gezondheidszorg is er door de constateringen in het proefschrift overigens niet minder op geworden. Daar vieren ze vooral dat in maart, na maandenlang touwtrekken met onder meer het ministerie van OCW, de bekostigde Kleren lenen voor avondje stappen Een mooie blote jurk voor de galaavond van je studentenvereniging? Of een vette ena strak gesneden outfit om in het weekend de blitz te maken in de trendy disco? Waar haal je het geld vandaan om deze dure kleding aan te schaffen? Veel jongeren blijken een creatieve maar dubieuze oplossing voor dit probleem te hebben gevonden. Ze zien kledingwinkels steeds meer als een gratis openbare garderobe en ruilen massaal hun kleding weer in nadat ze deze tijdens een avondje stappen gedragen mhbo-leerweg beoogt een soepeler doorstroming van mbo ers in het hoger beroepsonderwijs. Bovendien wordt verwacht dat het uitvalpercentage van mbo ers in het hbo ermee wordt teruggebracht. De mhbo-leerweg neemt in totaal zo n 6,5 jaar in beslag, waardoor studenten een tijdwinst van zo n half jaar kunnen boeken. Daarnaast is begin april in Holten het convenant getekend door de directeuren van ROC Aventus, ROC van Twente en Saxion Hogescholen. Aan de hand van deze overeenkomst gaan de ROC s en Saxion meer dan nu al het geval is, samenwerken op het gebied van de Life Science (chemische en biologische) opleidingen. De instellingen gaan de bestaande grenzen op het gebied van personeel en organisatie tussen de mbo- en hboopleidingen zoveel mogelijk opheffen. Voor studenten die van het mbo naar het hbo doorstromen betekent dit dat deze studies beter aansluiten en dat verkorte studieroutes aantrekkelijker worden. masteropleiding nurse practitioner aan het programma mocht worden toegevoegd. (HOP) hebben. Dit is gebleken uit een enquête van het vakblad Textilla onder 2000 jonge consumenten uit het hele land. Toenemende anonimiteit in de winkels en economische recessie worden hiervoor als reden genoemd. Maar liefst twintig procent van de jongeren tussen 18 en 24 jaar laat het prijskaartje aan de kleding hangen waneer ze naar de kroeg of nachtclub gaan. De gedragen kleding ruilen ze vervolgens zonder blikken of blozen weer in. Opvallend is dat meer mannen dan vrouwen de gedragen kleding weer terug durven te brengen. Het is niet bekend hoeveel dit ruilen de winkeliers kost. Op Stationsplein: niet door het lint! Een dagelijks terugkerend ritueel op het Stationsplein in Enschede. De stoptrein uit Zwolle loopt leeg. Ook de bussen uit Denekamp, Winterswijk en Borculo spugen honderden passagiers uit. Een lang lint van studenten loopt diagonaal over het busstation naar de Saxion Hogeschool. "Kijk, dat bedoelen we nou", zegt een chauffeur. Dit is vragen om moeilijkheden! De situatie op en om het busplein is ook de gemeente al jaren een doorn in het oog. Dagelijks lopen studenten in lange rijen van het station naar de Saxion Hogeschool en kiezen daarbij de korste weg: dwars over het plein. Levensgevaarlijk, volgens de buschauffeurs van ConneXXion. Die hebben al herhaaldelijk bij de gemeente aangedrongen op maatregelen. Daar komt nog eens bij dat de studenten bij het oversteken van de De Ruyterlaan (vanaf de Tromplaan) voor opstoppingen zorgen. Reden genoeg voor de gemeentelijke verkeersambtenaren om bij Saxion aan te kloppen om een alternatieve voetgangersroute van het station naar Saxion te promoten. Treinpassagiers zouden dan vanaf het perron langs het spoor, over de Prinsessetunnel heen, moeten lopen. En dan, aan de andere kant van de tunnel, met een loopbrug over de Parkweg; vervolgens over het trottoir langs de De Ruyterlaan naar de ingang van de Hogeschool. "Niks ervan", zegt Saxion. We hebben de Stadscampus niet voor niets met het gezicht naar de Tromplaan gebouwd. Het grote plein en de centrale ingang zijn en blijven de hoofdentree van het gebouw. De achteringang (bij de fietsenstalling) is bovendien veel te klein om de massa studenten Luxe lifestyle tegen harde realiteit Met een luxe lifestyle dragen jongeren uit dat het ondanks alle maatschappelijke onrust goed met ze gaat. Dit blijkt uit het derde achtereenvolgende onderzoek van reklamebureau Young Works naar jongerentrends. Ongeveer tweehonderd jongeren gaven in de inventarisatie Trends 2005 hun voorspellingen over trends voor onder meer lifestyle, muziek, inter-net en technologie, maar ook maatschappelijke onderwerpen zoals politiek en religie. Een van de resultatenis dat jongeren zich op alle mogelijke manieren gaan afzetten tegen de harde realiteit. Ze praten er onderling veel over en willen uiting geven aan hun gevoelens - zoals met respect-polsbandjes - maar daartegenover laten ze in hun dagelijks leven juist zien dat ze dromen van een betere maatschappij, een vrolijke, onbekommerd en luxe leven. Wannabe wereldburgers Jongeren willen laten zien dat het ondanks alle onrust in de maatschappij toch wel goed met ze gaat. Ze gedragen zich bijvoorbeeld steeds meer als kosmopoliet, ook al kunnen ze zich zelf niet veroorloven om alle hippe steden van de wereld af te reizen. New York (vooral vanwege Sex And The City), s morgens binnen te laten komen". De verkeersdeskundigen proberen de Saxion studenten nu op het rechte pad te dwingen met lintjes. Door linten langs de busperrons te spannen, wil de ge-meente testen of de looproute van studenten over het busstation veranderd kan worden. De proef wordt in april gehouden op het busplein, waarbij studenten op een natuurlijke manier worden omgeleid. Stadstedenbouwer Ton Schaap bedacht het plan. Voordat Japan en (iets dichter bij huis) Antwerpen zijn de meest hippe plekken in Jongeren weten wat er in de grote wereldsteden gebeurt en ze verwachten vooral dat hippe merken vanuit Amerika en Japan een grote trend worden in Nederland (goed voorbeeld: eigen kledinglijnen van rappers). Vele daarvan zijn (nog) niet in Nederland verkrijgbaar, maar ook daar hebben de jongeren een oplossing voor: álles wordt over een tijdje op internet gekocht, waardoor ook de nieuwste kleding en gadgets vanuit de andere kant van de wereld in een mum van tijd in hun bezit kunnen zijn. Ook aan de hor-loges van jongeren is te zien dat ze internationaal georiënteerd zijn, want daarop zijn steeds vaker meerdere tijdszones af te lezen. Blingbling Jongeren willen in ondermeer uiterlijk, Mixdrankjes stuk duurder Mixdrankjes zoals breezers worden vanaf volgend jaar een stuk duurder om het alcoholgebruik onder jongeren te drukken. Per flesje komt er 60 cent accijns bovenop, bevestigden ingewijden in Den Haag. Het is de bedoeling dat ook bier in accijns omhoog gaat, twee cent per flesje. In ruil zal de accijnsverhoging op sterke drank zoals jenever en whiskey die in 2003 in werking trad, teruggedraaid worden. "Dat zal slijters in de rand van Nederland veel plezier doen", aldus minister Zalm van Financiën. Het is verder de bedoeling dat de accijns op dure hekjes worden neergezet, moet eerst worden bewezen dat de oplossing werkt. "De theorie is dat wanneer we de hekjes neerzetten, de studenten moeten hordelopen. Een hekje is niet zo n bezwaar, maar ik denk niet dat ze daadwerkelijk over vijf of zes barrières zou-den klimmen", zegt Schaap. "Een bijkomend voordeel is dat de hekjes extra comfort bieden, je kunt er lekker tegenaan leunen als je op de bus staat te wachten." uitgaan en technologische snufjes meer luxe en meer kleur laten zien. Veel blingbling en goud in accessoires en kleding, nep-diamantjes verwerkt in mobiele telefoons, mp3-spelers en portable gameconsoles in elke denkbare kleur, passend bij je outfit. Ook uitgaan wordt weer luxer. Jongeren gaan minder uit dan vroeger, maar áls ze gaan stappen willen ze niet meer naar armoedige barretjes, maar naar stijlvolle, hippe clubs waar je eventjes in een andere wereld bent. De bijbehorende muziek is easy-going, maar ook een tikje theatraal: jazz, soul en crooner-songs in Frank Sinatra-stijl, met de bijbehorende sophisticated kleedstijl, geïnspireerd op klassieke en eigentijdse stijliconen als Marilyn Mon-roe en Nicole Kidman. Urban muziek en lifestyle zetten ook door en volgens de jongeren draait het daarbij vooral om vrolijke, softe hiphop (o.a. Kanye West) en een luxe lifestyle. mineraalwater en vruchtensappen iets omlaag gaat, maar dat zal slechts een paar centen per fles worden, verwachten de bronnen. Producenten en verkopers van gedistilleerd verzetten zich tegen de voorgestelde accijnsverhoging op breezers en bier, die ruim honderd miljoen euro aan extra accijnzen zou moeten opleveren. "Het kabinet schiet met een kanon op een mug", aldus de Com-missie Gedistilleerd. 4 april 2005 april

4 Dit om studenten meer ruimte voor keuze te geven. Maar dit is dan wel een keuze uit samenhangende en zinvolle combinaties van onderwijseenheden: een minor dus. Studenten kunnen zich dan van elkaar onderscheiden en zich daarmee daadwerkelijk profileren op de arbeidsmarkt of zich voorbereiden op doorstroom naar het wetenschappelijk onderwijs. "Als we het hele stelsel van minoren hebben ingevoerd moeten alle studenten van de opleidingen van de Saxion Hogescholen tijdens de postpropedeutische fase een minor kiezen", aldus Anke Thijsen, beleidsmedewerker van de afdeling Onderwijsontwikkeling & Kwaliteitszorg. "Tot die tijd bepaalt elke opleiding zelf of, en voor welke studenten, deelname aan een minor verplicht is. Eén van de belangrijkste factoren die daarbij een rol speelt, is de vraag of voor de betrokken studenten (al) voldoende ruimte is gemaakt in het studieprogramma om feitelijk te kunnen deelnemen aan een minor: 30 studiepunten is een half studiejaar!" In z n algemeenheid zal het zo zijn, dat studenten die pas aan de opleiding begonnen zijn in elk geval verplicht zullen zijn een minor te kiezen terwijl studenten die op het punt van afstuderen staan, dat in Minoren binnen Saxion Saxion Hogescholen biedt vanaf het studiejaar minoren aan. Vanaf komend studiejaar wordt bij de bacheloropleidingen in de postpropedeutische fase een onderscheid gemaakt tussen een majordeel (150 studiepunten) en een minordeel (30 studiepunten). veel gevallen niet zullen hoeven doen. Soorten Minoren Studenten kunnen bij Saxion kiezen uit vier soorten minoren: differentiërende minoren, specialiserende minoren, doorstroomminoren en vrije minoren. "Een differentiërende minor is een minor waarin een student zich een aantal competenties eigen maakt die niet direct behoren tot de opleidingseigen competenties. In de meeste gevallen zal de student een dergelijke minor dan ook volgen bij een andere opleiding. We hebben dan ook minoren ontwikkeld die voor studenten van veel verschillende opleidingen interessant kunnen zijn. Specialiserende minoren zijn veelal specifiek ontwikkeld voor studenten van een of meer opleidingen. Maar ook andere studenten kunnen er, mits ze voldoen aan de aangegeven ingangseisen, aan deelnemen. In de meeste gevallen biedt de eigen opleiding of de eigen academie dergelijke minoren aan. Een doorstroomminor is gericht op doorstroming naar een wetenschappelijke masteropleiding. En een vrije minor is een minor die de student zelf samenstelt uit onderwijseenheden binnen en/of buiten het aanbod van de Saxion Hogescholen." Saxion Minoren Markt Om studenten te informeren over de minoren wordt er op 11 en 18 mei een minorenmarkt georganiseerd (van tot uur). Deze markt vindt op 11 mei in Enschede plaats en op 18 mei in Deventer. Docenten die de minoren gaan verzorgen geven dan informatie over de inhoud, de opzet en werkwijze van de minor. Ook kun je natuurlijk al je vragen stellen over de minoren. Voorafgaand aan de minorenmarkt zal er op Intranet informatie staan over de minoren. Ben je van plan een minor te gaan volgen, hou dan 11 of 18 mei vast vrij!! Uit welke minoren kun je kiezen? Differentiërende minoren Ondernemen Governance Intercultureel werken Ouderenvraagstukken Opleidingsbeleid en trainersvaardigheden Personeelsmanagement en organisa tie ontwikkeling Arbeids- en organisatiepsychologie Pedagogisch-didactische voorbereiding leraar VO Kennismanagement Financieel management voor nietfinancieel specialisten Beleveniseconomie Duurzame ontwikkeling Technologie in Zorg Exportmanagement Creatief probleemoplossen en besluit vorming Integraal watermanagement Media design & technology Specialiserende minoren: Logistiek en IT Governance Law Fysieke veiligheid Financiële Dienstverlening Arbeid, Verzuim en Reïntegratie Personeel & Organisatie Loopbaanbegeleiding Onderwijs & Arbeid Projectmanagement Facility management Projectmanagement hotel management Projectmanagement toerisme en recreatie Wetenschappelijk onderzoek voor professionals in de gezondheidszorg Uiteraard kun je geen minor kiezen die een te grote overlap heeft met het majordeel van de opleiding die je volgt. De examencommissie bepaalt voor iedere opleiding welke minoren gevolgd mogen worden. Wanneer kan ik minoren volgen? Omdat studenten van verschillende opleidingen bij elkaar in de groep komen te zitten voor de minor, worden de minoren op vaste dagen aangeboden. In gaat het dan om de maandagmiddag (van tot uur) en de woensdagavond (van uur) òf om de woensdagavond (van uur) en vrijdagmiddag van tot uur. Dit wil niet zeggen dat er dan altijd op al de genoemde uren onderwijsactiviteiten zijn. Major & minor: grote hobbels, kleinehobbels Een minor ondernemen naast je major werktuigbouwkunde, personeelswerk naast bestuurskunde, watermanagement naast civiele techniek: net als zo n tachtig procent van de hogescholen wil Saxion Hogescholen het op korte termijn mogelijk maken. Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan. En van een gezamenlijke aanpak is voorlopig geen sprake. De invoering van het major-minormodel is een hot issue in het hbo. Opmerkelijk is dat wel, want het was geen harde eis bij de overstap naar het bachelor-mastermodel. Annette Roeters, mede-organisator van de druk bezochte studiedag die de HBO-raad eind vorig jaar aan majors en minors wijdde, denkt dat hogescholen de gelegenheid aangrijpen om eens flink de bezem te halen door hun onderwijsaanbod. Het hbo telt immers veel specialistische opleidingen waarvan de afgestudeerden in een breed beroep terechtkomen. Bovendien zijn ze vaak weinig meer dan een variant van andere studies. Het gevolg: een wirwar aan opleidingen en diploma s die scholieren en beroepenveld soms moeilijk kunnen onderscheiden. Roeters: "Waarom zou je bijvoorbeeld een zelfstandige small businessopleiding willen naast commerciële economie? Zo zijn er allerlei voorbeelden te geven. Door opleidingen in brede bachelors samen te brengen win je aan helderheid, zeker als de hogescholen daarin samenwerken." Om toch tegemoet te komen aan individuele loopbaanwensen van studenten willen hogescholen binnen de brede bachelor het major-minorstelsel invoeren. Studenten kunnen dan een hoofdvak (major) kiezen en een al dan niet specialistisch groot bijvak (minor). Studenten commerciële economie die er na een jaar nog steeds van overtuigd zijn dat ze een eigen bedrijf willen beginnen, kunnen alsnog kiezen voor een minor ondernemerschap of financieel management. De mogelijkheden van het major-minorsysteem lijken eindeloos. Als een instelling tien majors en tien minors aanbiedt, kan de student in principe al honderd verschillende studies volgen. Maar voor het zover is moeten ook de instellingen tal van keuzes maken. Tijdens het congres werden ervaringen uitgewisseld, onder meer over de volgende punten. 1 Het rooster Flexibilisering van het onderwijs is één ding, maar een student moet natuurlijk wel al zijn vakken kunnen volgen. Daar heb je een knappe roostermaker en goede afspraken voor nodig. De avontuurlijke student die een minor bij een andere instelling wil volgen, krijgt het al helemaal moeilijk. Landelijke afspraken tussen hogescholen over de aanvangsdata van de cursussen zouden hierbij kunnen helpen, maar zullen die er komen? 2 Maffe combi s? Een major fysiotherapie met een minor multi-media? Of een pedagogische academie met een minor bouwkunde? Als je de student helemaal vrij laat in zijn keuze, kan hij rare sprongen maken. De student moet zich daarom kunnen verantwoorden tegenover een studieloopbaanbegeleider of een examencommissie. Nadeel: dat kost tijd en geld. Trouwens, wie bepaalt wat een goede verantwoording inhoudt? 3 Omvang Hoe groot moet de vrije keuzeruimte zijn? De meeste scholen gaan minors aanbieden van 30 ECTS, oftewel een half studiejaar. Dan zijn ze ook onderling uitwisselbaar als instellingen gaan samenwerken. Maar bij de Christelijke Hogeschool Windesheim en de Hogeschool Inholland gaan ze een stap verder. Daar volg je een major van maar 120 ects (twee jaar) en vul je de andere helft van je studie met twee, drie of vier minors. Dat systeem is nu nog op proef. De vraag is meteen hoeveel verdiepende minors de instellingen verplicht gaan stellen. Wie economie met een minor ondernemerschap combineert, verdiept zijn economische kennis. Maar voor een minor Spaans geldt dat niet. Wordt de major daarmee niet te licht? 4 Niveau van de minors Als iedereen een minor moet kunnen volgen, dan zijn studenten met voorkennis in het nadeel. Wie een major bestuurskunde doet, weet meer van de wet dan een econoom. Hoe moet dat nu als ze samen een minor bestuursrecht gaan volgen? Kan selectie aan de poort uitkomst bieden? 5 Concurrentie binnen instelling Minor-studenten leveren een opleiding geld op. Daardoor kan er gezonde, interne concurrentie ontstaan. Het probleem is alleen dat sommige minors hoe goed ook minder populair zijn dan andere. Zo zal een student natuur & techniek eerder een minor bij economie & management volgen dan omgekeerd. Zonder financieel vangnet zullen sommige opleidingen het moeilijk krijgen. 6 Kwaliteit Het major-minormodel is in eerste instantie een organisatievorm. Hogescholen moeten niet verwachten dat hun onderwijs er automatisch van verbetert. Als de instelling vraaggericht is, maar de student kan bij wijze van spreken slechts kiezen tussen triest, treurig en droef, dan is er nog weinig kwaliteit gewonnen. 7 Accreditatie De inhoud van de minors zal in de toekomst misschien met steekproeven worden gecheckt, denkt vice-voorzitter Dittrich van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). "We gaan ze in ieder geval niet allemaal apart onder de loep nemen", zei hij op de major-minor-studiedag. Dittrich denkt dat straks vooral de kwaliteitszorg van de instellingen de doorslag geeft voor het keurmerk. "Alles mag van ons, als je maar laat zien dat je kunt waarmaken wat je belooft." 8 Bekostiging Als een student nu een minor van een andere opleiding doet, dan geeft dat veel administratieve rompslomp. Alleen al de vraag of en hoe je gemaakte kosten tussen opleidingen, faculteiten en instellingen gaat verrekenen is lastig. Gelukkig wil het ministerie in 2007 een flexibel bekostigingssyteem laten ingaan. Een paar jaar wachten met de invoering van major-minor zou de zaak kunnen vereenvoudigen. 9 Vernieuwingsmoe De kans is reëel dat bij een aantal opleidingen alleen de bordjes worden verhangen. Als de aankomende student of de manager het woord minor wil horen in plaats van afstudeervariant, dan is dat snel gepiept. Geen gek idee voor instellingen die van plan zijn om minors alleen binnen de opleidingen aan te bieden en niet hogeschoolbreed. 10 Doorstroom Een ander groot voordeel van het majorminormodel: de extra mogelijkheden om hbo-studenten op een universitaire master voor te bereiden. Een verdiepende doorstroom-minor doet dan dienst als schakelklas ofwel pre-master. In feite krijg je op die manier universitaire opleidingen aan de hogescholen, waarin de academische vorming alvast bevorderd kan worden. Want of je nu een hbo-bachelor met plusprogramma bent of een gewone wo-bachelor, dat maakt voor de beoogde mastertitel niets uit. (HOP) april april

5 "Jongeren en babyboomers aten. Bij mensen met eetstoornissen was het precies omgekeerd. De onderzoekers trokken de conclusie dat bij de patiënten de gedachte heerste: Mijn dag is toch al verpest, nu maakt het toch niets meer uit als ik nog meer eet. " Prof. dr. Paul Schnabel (1948) hield afgelopen maand in Amsterdam de Kohnstammlezing. Zijn centrale stelling is dat de generatiekloof van de jaren zestig en zeventig verdwenen is. Veel studenten denken daar heel anders over. "Ik denk dat je het thema van het recent gehouden debat over de ergste babyboomers moet zien als iets ludieks, als een methode om aandacht te krijgen. Er werd geklaagd dat de huidige machthebbers geen afstand willen doen van hun positie, maar tegelijk dat ze te vroeg met pensioen gaan. Het is van tweeën een." Toch maakt studentenbond LSVb serieus bezwaar tegen de beperking van de studieduur, met onder meer het argument dat de babyboomers die nu aan de knoppen draaien jarenlang over hun studie konden doen. "Babyboomers zoals ik vormden destijds de eerste generatie die massaal naar het hoger onderwijs ging. De universiteit van 1960 verschilde nog niet zoveel van die van Pas rond 1970 veranderde er ineens een heleboel tegelijk. Maar toen ik in 1973 afstudeerde was al duidelijk dat onbeperkt studeren bij dergelijke grote aantallen studenten geen houdbare zaak zou zijn." Nu de babyboomers afzwaaien, blijft de jonge generatie met de scherven zitten, terwijl de oudere generatie maximaal heeft geprofiteerd van de verworvenheden, is het verwijt. "Gezeur. Je kunt wel hetzelfde willen als de generatie uit de jaren zestig, maar zo werkt het natuurlijk niet. Bovendien heeft die generatie haar eigen verworvenheden gecreëerd. Jongeren moeten voor zichzelf opkomen en er zelf wat van maken. Ze hebben wel gelijk als ze zeggen dat de doorgeschoten sociale zekerheid in het voordeel is van oudere werknemers. Ook na de stelselwijzigingen. Jongeren, maar vaak ook hun ouders al, zullen meer voor zichzelf moeten zorgen." Volgens u valt het mee met het dreigende tekort aan hoogopgeleiden, een paar sectoren uitgezonderd. Wordt het nog wat met de Nederlandse kenniseconomie en de Lissabon-agenda? "Het idee van de kenniseconomie gaat uit van zwaartepunten, waarbij wordt verwezen naar de innovatiekracht die je in Finland vindt, onder meer bij Nokia. moeten het samen doen" Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en universiteitshoogleraar van de Universiteit Utrecht, ziet het kwaliteitsbehoud van het hoger onderwijs als de gezamenlijke verantwoordelijkheid van jongeren en babyboomers. Over de rol die de universiteiten daarbij spelen is hij kritisch: die concentreren zich te veel op toponderzoekers en worden steeds minder aantrekkelijk als werkgever. Dus moeten we in Nederland op zoek naar iets waar we goed in zijn. Wij zijn sterk in commerciële dienstverlening en in logistiek. Maar bij dienstverlening heb je te maken met veel internationale concurrentie, en aan logistiek valt niet veel meer te innoveren. Het gaat te ver om bij transport te spreken van dozen schuiven, maar toch: veel hoogwaardige arbeidsplaatsen zijn er niet te vinden. Gelukkig maakt de regering werk van de prijs van onze arbeid, want we zijn een duur land. Dat is niet goed voor onze internationale concurrentiepositie. Met China en India zullen we nooit kunnen concurreren, maar met andere West-Europese landen natuurlijk wel." Er zijn ook andere zwaartepunten aangewezen. Genomics en voedseltechnologie bijvoorbeeld. "Met genomics waren we rijkelijk laat en hebben we weinig concurrerends aan te bieden. Wat de agro- en voedselindustrie betreft, heeft Nederland inderdaad een goede positie. Maar dat is geen markt die een enorm banenaanbod genereert, omdat we ons vooral met de basis productie - bezighouden. Toch is het de moeite waard om voedseltechnologie de komende jaren verder uit te breiden." Vanaf volgend jaar komt de pensioengolf op gang, met alle gevolgen van dien. Sectoren komen in de problemen, hoogopgeleiden worden schaarser en duurder. "Misschien dat het voorlopig nog geldt voor bèta s en technici, maar zeker niet voor iedereen. Tegenwoordig heeft al dertig procent van de beroepsbevolking hbo- of universitair niveau. Dertig jaar geleden was dat nog maar tien procent, dus veel hoogopgeleiden zijn nog relatief jong. Maar als je kijkt naar de hoger-onderwijsinstellingen, dan is er wel een probleem. De intellectuele en bestuurlijke top vergrijst en het is de vraag of daar voldoende vervanging voor is. En of die wil komen." Gaat het lukken om de oude garde langer te behouden voor het hoger onderwijs? "Dat is nu nog lastig, omdat de uitstroomregelingen te aantrekkelijk zijn. Maar er komt verandering in. Bij de bepaling van de pensioenuitkering bijvoorbeeld is het laatst verdiende loon vervangen door het middelloon. Nu al zie je dat de gemiddelde pensioenleeftijd hoger wordt; gemiddeld ligt die grens op 62 jaar. Kennis veroudert wel snel, maar mensen verouderen minder snel. Kijk maar naar Henk Hofland en Jan Blokker die nog steeds hun columns schrijven terwijl ze allebei ouder zijn dan 75 jaar. En waarom? Omdat ze nog altijd de beste zijn." Heeft de jonge hoogopgeleide genoeg kennis om van op aan te kunnen? "Het is niet alleen kwestie van kennis, maar ook van routine en ervaring. Jongere collega s van mij passen statistische methoden toe waar ik geen weet van heb, maar ik schrijf weer makkelijker een artikel of onderzoeksvoorstel. Je zult het kortom samen moeten doen." (HOP) Studentes zijn minder knap dan ze denken Kijk eens goed in de spiegel! Ben je een vrouw en niet geheel ontevreden over je eigen lichaam? Kijk dan nog maar eens goed in de spiegel! Het zit er dik in dat je jezelf knapper vindt, dan anderen jou vinden. In het beoordelen van andere seksegenoten kijk je voortdurend naar wat je bij hen lelijk vindt, alleen maar om je eigen ego te strelen. Je bekijkt jezelf door een roze bril. Eigenlijk heb je een zwaar gestoord zelfbeeld. In therapie? Vooral niet! De bewering dat vrijwel alle vrouwen zichzelf voor de gek houden, is niet uit de lucht gegrepen. Het is de conclusie die professor Anita Jansen trok uit haar onderzoeken naar de psychologie van eetstoornissen en gewichtsproblemen. Als hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht kreeg ze de ruimte om vele studentes op te sluiten in gedragslaboratoria. Ze onderwierp hen aan de meest sadistische experimenten en kwam tot bevindingen die de heersende opvattingen in de medische wereld aan gruzelementen slaan. In de serie Doodzonden van Studium Generale gaf de psychologe hierover een lezing op Saxion Hogeschool in Deventer. Gezond gestoord Grote kans dat je nu in de verdediging schiet, het is natuurlijk geen pretje om te lezen dat je gestoord bent. Toch zou je er beter aan doen bovenstaande zo snel mogelijk te vergeten, want het is niet de bedoeling dat je jezelf een eetstoornis aan laat praten. Mensen met eetstoornissen, voornamelijk jonge vrouwen, hebben namelijk een beter beeld van hoe aantrekkelijk ze zijn. Tragisch is dat juist zij hun eigen gezondheid in gevaar brengen door met strakke discipline hun eetgedrag te reguleren. Professor Jansen heeft een experiment laten uitvoeren waarbij ze studentes in ondergoed voor de spiegel zette. De oogbewegingen werden geregistreerd, zodat nauwkeurig kon worden vastgesteld op welke lichaamsgebieden de meisjes het meest gefixeerd waren. Tevoren moesten zij aangeven wat ze mooi vinden aan zichzelf en waar ze niet zo trots op zijn. Duidelijk werd er het meest gefixeerd op lichaamsgebieden waarmee ze naar eigen zeggen voor de dag mee kunnen komen, terwijl zij voor vetrolletjes de blik afwenden. Bij meisjes met eetstoornissen, die geselecteerd waren op ongeveer dezelfde bouw als de controlegroep, bleek dit precies omgekeerd. "Roze bril is gezond" Na dit experiment moesten zowel de meisjes met eetstoornissen als de normale studentes zichzelf een cijfer toekennen voor aantrekkelijkheid. Ook werd hen gevraagd aan de hand van dia s de andere proefpersonen te beoordelen, zonder dat ze wisten wie een eetstoornis heeft en wie niet. De normale studentes becijferden zichzelf met gemiddeld een 7,5, terwijl de andere proefpersonen hen niet meer dan een 6 wilden geven. De meisjes met eetstoornissen bleken aanmerkelijk pessimistischer over zichzelf en kenden aan hun gehalte van aantrekkelijkheid niet meer dan een 5 toe. De proefpersonen gaven de meisjes met eetstoornissen een 5,5. Hoewel deze laatste groep kampt met een negatiever zelfbeeld, blijkt wel dat zij er het minst naast zitten in hoe aantrekkelijk ze door de omgeving bevonden worden. Ze missen volgens Jansen de roze bril, waarvan verondersteld mag worden dat die zeer be-langrijk is voor een gezond leef- en eetpatroon. "Mijn dag is toch al verpest" Uit het experiment waar patiënten en niet-patiënten elkaar en zichzelf op aantrekkelijkheid moesten beoordelen, trok Jansen de conclusie dat niet-patiënten eigenlijk het gestoorde zelfbeeld hebben. Ofwel, dat een realistischer zelfbeeld eetstoornissen met zich meebrengt. Gestoord of niet, eetstoornissen moeten natuurlijk verholpen worden. De vraag is door welk psychisch patroon de ziekte in stand wordt gehouden. Daar is in 1975 door Amerikanen onderzoek naar gedaan, vertelt Jansen. "Zij lieten normale mensen en mensen met eetstoornissen milkshakes drinken voordat ze zich aan een bak met ijs mochten bezondigen. Het bleek dat normale mensen die veel milkshakes hadden genuttigd, minder van het ijs "Ruiken trigger tot overeten" Jansen had daar zo haar twijfels bij en deed het experiment over in een iets andere vorm. Geen smaaktest, maar een ruiktest. "Ik deelde de proefpersonen in twee hoofdgroepen op. De ene groep rook - voordat zij aan de maaltijd begonnen - tien minuten lang aan een chocoladereep, terwijl de andere groep geen ruikvoorafje kreeg." Wat bleek, de mensen met eetstoornissen aten ook meer wanneer zij slechts aan de chocola geroken hadden. Bij normale mensen nam het hongergevoel juist af. De gedachte dat dit alleen bij vooraf eten zo zou zijn klopt volgens Jansen daarom niet. "Ruiken is de trigger tot overeten. Dat geldt ook voor intense emoties als angst, depressies en vrolijkheid." Jansen denkt daarom dat de aloude Pavlovreactie hierop van toepassing is. De Russische psycholoog Ivan Pavlov voerde in de eerste jaren van de 20e eeuw een serie psychologische experimenten met honden uit. Dit leidde tot de ontdekking van de 'geconditioneerde reflex'. Jansen stelt dat in het verlengde hiervan mensen leren honger te hebben. Na een ellendig gevoel, kan iets lekkers troost bieden. Als dat stelselmatig gebeurt, dan geeft elk intense emotie de ongewenste drang om te eten. De triggers zijn dan niet alleen het zien, ruiken of proeven. Maar ook een tijdstip, plek of bezigheid als televisie kijken of een tijdschrift lezen. "Dat verklaart waarom mensen met eetstoornissen vaste gewoonten en attributen om zich heen hebben bij eetbuien", beweert Jansen. "Daar kunnen we wat mee", zegt de professor. Ze toont een filmpje waarin ze een studente volgt die zich voorbereid op een eetbui. Het meisje grist in de supermarkt de verboden artikelen uit de schappen, dekt een tafeltje, stalt de etenswaar uit, zet de televisie aan, pakt een tijdschrift erbij. Normaal gesproken zou de studente het nu op een eten zetten, maar Jansen onderwerpt haar aan de eerder beschreven proef. Ze mag van elk product alleen ruiken, vijftien seconden lang, en moet het dan weer terugleggen. We zien een zichtbaar gespannen meisje dat trillend voedsel tegen haar neus aandrukt, tot het sadistische aan toe. De aanblik van de ideale eetsituatie, het ruiken: allemaal wordt het niet beloond. Toch neemt uiteindelijk de drang af, zo blijkt uit het filmpje. Jansen past deze therapie nu met succes toe. "Bij 90 procent van de patiënten reduceert het de eetbuien." 8 april 2005 april

6 Walstraat 9 Studentensoap met in de hoofdrol Fred Pels, Danny van de Welle, Katja Schurink, Tamara Tukkers, Diane Dikmoet, Roderick Zwetslooth, Babs Brinkgreeve, Jelle Mouthaan en Heidi Pechstein negen Saxion-studenten en bewoners van een sloopwaardig studentenhuis aan de Walstraat. Voorjaarsschoonmaak GGetverderrie, wat een smeerlapperij. Wat je boven in je eigen hok uitspookt moet je helemaal zelf weten, Jelle, maar in de rest van dit huis kun je je op z'n minst een beetje inhouden, goorlap". Babs Brinkgreeve stond woedend te borstelen in het toilet. "Ja, sorry hoor, sinds die dertig eieren met Pasen en het voorjaarsbuikgriepje ben ik de controle over m'n sluitspier een beetje kwijt. Bovendien zou m'n darmflora het erg op prijs stellen als jullie meiden hier niet altijd van die lacto-vegetarische Thaise liflafjes op tafel zouden zetten. Die tere plantjes in m'n schijtkanaal worden hypernerveus van al die kerrie, ve-tsin en sereh", pareerde Jelle de aanval. "En teennagels knippen op de bank, stukjes eelt wegsnijden met de kaasschaaf, neuspeuteren, boeren, borden aflikken... dat vindt meneer Mouthaan allemaal heel normaal?" Deeveedeetje Simon SSimon is de veelbekroonde, inmiddels zevende film van Eddy Terstall. Net als o.a. Hufters en Hofdames, De Boekverfilming en Rent-a-friend gaat het om een geestige, luchthartige film, die zich afspeelt in de Jordaan, hoewel het onderwerp niet erg vrolijk stemt: Simon gaat over de dood. Simon is een vrolijke hasjdealer, type patjepeeër, omringd door vrouwen. Vertolker is Cees Geel, een nieuw gezicht in Terstalls bekende acteursgroepje met Nadja Hüpscher, Daan Ekkel en Rifka Lodeizen. Simon haat homo's. Gek genoeg raakt hij bevriend met een homoseksuele tandarts. Samen gaan ze naar Thailand, waar hun vriendschap De vergeelde nagels verdwenen luid tikkend in de metalen buis aan de oude Bauknecht stofzuiger die gierend en wel door kamer werd getrokken. "Bauknecht weet wat vrouwen wensen", neuriede Jelle de reclamespot na, en sprong rap op van de bank. Want hij voelde aan z'n water dat het tijd was om even uit de buurt van Babs te blijven. In de keuken was Heidi Pechstein bezig met de afwas. De studente uit Duitsland was deze maand in de leegstaande kamer van Ahmet Yildrim getrokken. Ahmet had zijn biezen gepakt nadat hij een half jaar dure studietijd had verknald met het zoeken naar een afstudeerplek in het bedrijfsleven. Na zestienhonderd brieven en even zoveel telefoontjes had hij zich zwaar gefrustreerd ingeschreven in de gemeente Staphorst, waar hij nu leefde onder zijn schuilnaam Jantje Smit. Met dit alter ego had hij in no-time een baantje weten te krijgen bij het oer-hollandse bedrijf waar dagelijks duizenden Deventer koeken van de band liepen. Ahmet had zijn kamer in het studentenhuis aan de Walstraat keurig leeg opgeleverd en Heidi kweet zich nu, zoals een nieuwkomer betaamt, bekwaam van haar corveebeurten. "Klappe halten und ein doek pakken, Jelle! Ich steh hier glaub ich dein vaat zu doen". "En het gasfornuis is ook voor jou, de spaghettisaus van vorige week donderdag plakt nog aan de pitten, vuilpijp", piepte Babs, die met een volle stofzuigerzak naar achteren liep. "By the way, je zou ook de lege kratten naar 'de super' brengen!" "Ik begrijp niet waar jullie je allemaal zo druk over maken. Ik doe de badkamer wel, dan ben ik tenminste van het gezeur af". Jelle greep de Glassex en een spons uit het aanrechtkastje. "Neem maar een flinke emmer heet sop en een fles chloor en allesreiniger mee, want met dat spuitflesje krijg je het bad écht niet schoon jochie", stelde Babs voor. Boven in de badkamer rook het muf. Er hing een grauwe witte handdoek voor het enige raam tegen de inkijk vanuit de vensters van de statige panden in de Langestraat waarachter de gemeente-ambtenaren hun tijd zaten te doden. De bruine vochtplekken in het plafond spraken boekdelen. De donkere vloertegels waren wit uitgeslagen van het kalkrijke water, en de onderste rand van het douchegordijn zag viezig geel van het lichaamsvet. Zuchtend plukte Jelle met een schroevendraaier een dot schaamhaar uit het afvoerputje. Drie uur later was het humeur van Babs een stuk opgeknapt. De boel zag er weer een beetje toonbaar uit. Door de gelapte ramen kon je eindelijk weer eens naar buiten kijken en de pislucht in de wc was vervangen door de neplavendelgeur van de Andy. "Eigenlijk moeten we iedere week zo'n schoonmaak houden", riep ze enthousiast. "Mag ik er even langs", kreunde Roderick Zwetslooth die zijn bezwete hockeyplunje op de trap smeet. "Ik moet snel een enorme splinter uit m'n rug peuteren". En met zijn kicksen trok hij een modderspoor van de voordeur tot aan de wc. strandt. Als ze elkaar veertien jaar later tegenkomen, blijkt Simon ernstig ziek. Hij heeft kanker. Volgens Terstall is Simon het eerste deel van een drieluik, waarin hij wil laten zien 'hoe wij in Nederland omgaan met de dood, seksualiteit en de rechtsstaat'. Als het drieluik af is, wil hij de politiek in, zegt hij in een interview op de website Cinema.nl. Vóór Terstall pleit dat hij niet met een opgeheven vingertje te werk gaat, maar recht vanuit z'n hart. Simon is dan ook een oprechte, ontroerende film, bekroond met drie Gouden Kalveren en de Publieksprijs op het filmfestival in Utrecht. Simon is de Nederlandse inzending voor de Oscars. Regie: Eddy Terstall, genre drama/filmhuisfilm, tijdsduur 102 minuten, jaar Acteurs: Cees Geel, Marcel Hensemans, Rifka Lodeizen, Daan Ekkel, Nadja Hupscher e.a. DJ Plato i.s.m. Plato BECK Guero "Ik ben nu weer terug aan het begin van de cirkel, maar met een nieuw perspectief, aldus Beck Hansen in een vers Oor-interview. En dat is de welbekende spijker op zijn kop en dus een tot grote blijdschap stemmend gegeven. Want Guero, een meermaals uitgestelde belofte waardoor de speculaties hoog opliepen op diverse internet-fora, zal fans van het eerste uur niet teleurstellen en is voor de leek tegelijkertijd een Best Of, maar dan met nieuwe nummers. Want alle ingrediënten die Hansen tot nu toe heeft gepresenteerd op zes reguliere albums en twee independents zitten voor het eerst écht allemaal in een enkele cd verwerkt zonder elkaar ook maar één enkele keer te bijten. Mixed business, wat je zegt. Mocht de vooruitgestuurde single (opener) E-pro jede laatste tijd bekoord hebben: natte vinger-werk van de platenmaatschappij. Hell Yes, die andere single die als USA-persing bleek te importeren is een toch nog beter gekozen appetizer op één van de belangwekkendste releases van 2005 waarop zwakke broeders het nakijken hebben. MADRUGADA - The Deep End Voor hun vierde album week het Noorse Madrugada uit naar de roemruchte Sound City studio in Los Angeles om onder het toeziend oog van de bekende producer George Drakoulias te werken aan de opvolger van het experimentele Grit uit Het heeft een rijke oogst aan materiaal opgeleverd waarbij de drive en energie van Grit gecombineerd is met de majestueuze gratie van de eerste twee albums. De goddelijke stem van Sivert Høyem en het gevarieerde gitaarspel van Robert Burås klonken zelden beter zoals de fantastische single The Kids Are On High Street al liet horen. Erg afwisselend van karakter laat het album zo nu en dan een meer oorspronkelijk geluid horen met prominente invloeden uit de blues, country en zelfs flamengo. De limited edition bevat nog twee bonustracks die niet onder doen voor de reguliere tracks en de topvorm van de groep onderstrepen. Donker, intens en erg verslavend: The Deep End laat je niet meer los. THIRTEEN SENSES - The Invitation The Invitation ligt al even via de import in de Plato winkels, maar wij vinden deze plaat zo goed dat we m nu hij in Nederland uitkomt graag nogmaals onder de aandacht brengen enwel als Plato s No Risk Disc. Want deze mannen staan niet voor niks ook op Pinkpop! Deze jonge gasten uit Cornwall gaan de wereld bestormen. Thirteen Senses heeft grote plannen en die gaan ze nog waarmaken ook. Ze zetten zo n typisch Britpop-geluid neer, waar je Keane, Starsailor, Coldplay en Embrace in doorhoort. Als je van deze bands houdt, dan zul je je geen buil vallen aan deze plaat. Ze hebben het allemaal in huis: een fantastische zanger, lekkere koortjes en puik gitaarwerk. We hebben het natuurlijk allemaal al eens eerder gehoord, maar Thirteen Senses steekt de bekende Britpop-cliché s in een nieuw op maat gemaakt jasje. We zullen nog veel van ze horen. BEEF - Last Rudy Standing Beef!. De enige echte autochtone Nederlandse rastafaris slaan weer toe. Dit keer met een album die hun stijl wat oprekt. De tracks zijn niet meer stuk voor stuk onmiskenbaar reggea. Zonder aan originaliteit en roots in te boeten doet Beef! er in haar laatste album nog een schepje bovenop. Michel Schoots (ex-uds) heeft het album geproduceerd wat Beef! weer een stapje volwassener heeft gemaakt. Het is nog steeds dezelfde onbezorgde muziek, maar Beef! gaat hier muzikaal en tekstueel een stukje meer de diepte in. Schoots invloed is meteen merkbaar in de funky basjes en iets zwaardere distortions die hier en daar gebruikt zijn. Maar op dit album vinden we gelukkig toch vooral ook de smeuïge reggea waar we Beef! van kennen. Dit album is, zeker met de zomer voor de deur, geen onverstandige keuze. En met nummers als Troubled Before, Last Rudy Standing en Tick & Talk kunnen we ook de nodige singles van dit album verwachten. (Tip: lekker om naar te luisteren bij de vuurkorf en binnenkort in het Burgerweeshuis, Deventer). FeelGoodParty Burgerweeshuis Deventer Een twee jaar oud idee wordt op 12 mei werkelijkheid. Want dan barst het Burgerweeshuis uit zijn voegen tijdens een FeelGoodParty: een feest voor álle studenten van Deventer, ongebonden aan opleiding, school of studentenvereniging. De bezoekers kunnen zich met een gerust hart goed voelen want de winst gaat naar Warchild. De Hermes House Band komt optreden in de grote zaal en zal worden onderbroken voor een verrassingsact. Tussen de bedrijven door wordt het publiek vermaakt door een dj. In de kleine zaal draait een dj de hele avond muziek in skihut - sfeer. De studenten mogen één introducé meenemen. De entree is 7.50 euro. Voor meer informatie: Organisator en ex-saxionstudent Stefan Roescher: "Het is bedoeld om iedereen een goed gevoel te geven. Dat moet lukken met een geweldig feest, een goede band en genoeg biertjes. En dit alles ook nog eens voor het goede doel, want de opbrengst gaat naar Warchild!". Voor wie? Wanneer je een hbo- of wo-pas hebt mag je naar binnen, en per pas mag er 1 introducé mee, mits deze 18 jaar of ouder is. Waar, wanneer & hoe laat? Noteer in je agenda: 12 mei 2005 Feel GoodParty. Het is in het Burgerweeshuis (vlakbij Dirk v/d Broek). De zaal gaat open om uur en het feest duurt tot uur. Op 22 april vanaf 21 uur is er een feestelijk startprogramma bij het USC/Gymnasion in Nijmegen, waarbij iedereen welkom is. Om uur precies beginnen de Batavieren aan de route, die via Duitsland en de rustieke Achterhoek naar de campus van de Universiteit Twente in Enschede voert. De Batavierenrace bestaat uit 25 etappes, Wat is het entertainment? De Hermes House Band speelt van tot en van tot uur. Gedurende de pauze en na de band draait DJ Dennis dansbare plaatjes. In de bovenzaal is van 2300 tot 0300 uur een Skihutparty met DJ Mano. Door wie? Feelgoodparty wordt georganiseerd door Elisabeth Honderslo en Stefan Roescher. Voor vragen, opmerkingen en andere info kun je bellen of mailen naar: Elisabeth: / elisabeth@ feelgood.nl of Stefan: / stefan@feelgood.nl. Kaarten kosten 7,50 in de voorverkoop en 10,00 aan de deur. Kaarten zijn verkrijgbaar bij: Walk-In, CD en Vinylspeciaalzaak, Proosdijpassage, Deventer / Brink 21, bij studentenverenigingen Michos en Saam, aan de bar / SV Nji Sri, aan de bar / aan de deur op 12 mei 2005 vanaf uur / Je kan ook mailen naar: organisatie@feelgood.nl. Vermeld naam, adres, hoeveel kaarten je wilt en maak per kaartje 10,- over naar rek.nr: , t.n.v.: S.R.Roescher o.v.v. "Kaarten Feelgood". Na betaling worden kaarten per ommegaande opgestuurd. Batavierenrace grootste studentenevenement In de nacht van vrijdag 22 op zaterdag 23 april 2005 klinkt om middernacht het startschot voor de 33e Batavierenrace. Duizenden sportieve studenten uit binnenen buitenland zullen deelnemen aan Nederlands grootste studentenevenement. variërend van 3,6 tot 11,9 kilometer, met een totale loopafstand van ruim 180 kilometer! Dit jaar is de laatste herstart, traditioneel in Boekelo, verplaatst naar het centrum van Enschede. De Oude Markt zal door duizenden studenten op z n kop gezet worden gezet. In samenwerking met Stad Enschede Kleur de Stad is er een speciaal programma opgezet en de inwoners van Enschede en omstreken worden van harte uitgenodigd hier getuige van te zijn.vanaf uur vertrekken de lopers voor de laatste etappe richting de campus. Ruim studenten van universiteiten en hbo-instellingen zullen hun sportschoenen uit de kast halen om deel te nemen aan dit mammoetevenement. De 33e Batavierenrace heeft een kleurrijk en internationaal deelnemersveld met ploegen uit onder meer Duitsland, Engeland, Zwitserland en Frankrijk. Wereldrecord De grootste estafetteloop ter wereld zal na dit jaar nòg groter zijn. Het huidige wereldrecord staat op 295 ploegen (7.375 deelnemers). Op 23 april zullen 330 ploegen aan de start verschijnen. Dit nieuwe record wordt officieel opgenomen in het Guinness Book of World Records. Over de route verspreid zijn er 500 vrijwilligers in touw die er alles aan doen om de race vlekkeloos te laten verlopen. s Avonds worden maaltijden klaargemaakt. Aansluitend vindt op de campus van de Universiteit Twente het grootste studentenfeest van Nederland plaats. Hier zullen bezoekers getuige zijn van een waar muzikaal spektakel. Dick s Daghap Blinde Vink 'De Geus' Een daghap die net zo weinig met de studentenkroeg De Geus op de Enschedese Oude Markt te maken heeft als met een visueel gehandicapte vogel die bij Hans Anders op zoek is naar een nieuw montuurtje. Dit is gewoon, lekker, goedkoop en makkelijk klaar te maken mits je een flesje ongefilterd Geuze Lambic bier in huis hebt. Ingrediënten: 8 plakjes rosbief, 800 gram half-omhalf-gehakt, peterselie, 2 sjalotjes, opgekklopt eiwit van een ei, paneermeel, boter, nootmuskaat, peper en zout. Voor de saus heb je nodig: 1 ui, 1 wortel, 200 gram rozijnen, geconcentreerde tomatenpuree en 1 flesje Geuze bier. Bereiden: Meng alle ingrediënten voor de vulling goed en rol in elk plakje rosbief 100 gram vulling. Bak deze zogenaamde blinde vinken in de boter aan alle kanten bruin. Snij voor de saus de wortel en de ui zeer fijn en deglaceer deze even in wat boter. Voeg vervolgens de geuze toe en laat dit 20 minuten sudderen onder voortdurend roeren. Voeg nu de blinde vinken, tomatenpuree en rozijnen bij de saus en laat alles nog eens 20 minuten sudderen (voeg eventueel naar smaak wat suiker toe). Laat het gerecht afkoelen en laat het vervolgens minstens 12 uur in de koelkast rusten. Zeker weten, dat wordt morgen smullen voor vierpersonen! 10 april 2005 april

7 Saxion onderzoekt wireless campus Voor elke zeven studenten is er in de gebouwen van Saxion Hogescholen een computer beschikbaar. Da s te weinig, zeggen veel studenten die vooral op spitsuren tevergeefs zoeken naar een vrije plek achter een pc. Da s meer dan in elke andere grote hogeschool in Nederland, zegt het management van Saxion. Er zijn dan ook geen plannen om op korte termijn te investeren in meer computerplekken voor Saxion-studenten. Toch worden nieuwe ontwikkelingen bij buurman, de Universiteit Twente, nauwlettend in de gaten gehouden. Daar zijn de wireless campus en de supersnelle internetfaciliteiten unieke selling poits die studenten trekken. In dit kader is er goed nieuws te melden voor Saxion-studenten, want de 70 IPO-studenten gaan vlak na de zomervakantie namens Saxion experimenteren met een wireless computernetwerk. De pilot wordt dus opgezet bij de Academie Life Science, Engineering & Design (LED). Bedoeling is dat Saxion ervaring opdoet met wireless computergebruik binnen de Hogeschool. Er is bewust gekozen voor een pilot met een bescheiden omvang omdat een dergelijk systeem kwetsbaar is. Bovendien is de impact van een wireless systeem op de bestaande infrastructuur enorm, waardoor er risico s zouden kunnen ontstaan, die Saxion zich niet kan permitteren. Vandaar dat Saxion op deze voorzichtige manier uitkijkt of en op welke manier de Hogeschool in de toekomst naar een draadloos netwerk kan toegroeien. Meer pc komen er voorlopig dus niet. Behalve op plekken waar het aantal studenten groeit, natuurlijk. De norm blijft een pc per zeven studenten. De spionnen... en wat ze doen Er zijn veel soorten spionage- en advertentiesoftware die de computergebruiker teisteren. Ze installeren zich ongevraagd. Dit zijn de meest voorkomenden varianten... En wat doen ze, behalve de pc alsmaar trager maken. Adware Programma s die ervoor zorgen dat je steeds reclameboodschappen in beeld krijgt. Dat kan zelfs als je niet meer surft. Browser hijacker Een programma die je internet-startpagina verandert, zodat u binnenkomt bij bijvoorbeeld een betaalsite in porno of een digitaal gokpaleis. Zeer moeilijk te verwijderen. Dialers (inbellers) Een programma dat je telefoonmodem opdracht geeft om via een duur nummer in te bellen op internet. Je komt er achter als de telefoonrekening er is. Drive-by-download Op sommige sites begint je computer spontaan met het ophalen van een programmaatje. Vaak is dat een schadelijke plug in, die kan leiden tot het kapen van uw modem en browser, of installatie van een keylogger. Keyloggers Die houden een logboekje bij van woorden die je op formulieren en dergelijke intikt en speelt die door naar de spionmaker. Zo worden wachtwoorden, bankgegevens en andere privézaken ontfutseld. Vaak uiteraard met het doel je rekening te plunderen. Pishing Niet echt spionage-software, wel dezelfde gevaren. Dit zijn valse mailtjes of zelfs internetpagina s, waarop je wordt gevraagd om ter controle enkele persoonlijke gegevens in te typen, zoals wachtwoorden. In Nederland nog niet veel voorkomend. in Amerika wel aangeduid als Password Harvesting, verbasterd tot Pishing. Cookies Onschuldige vorm van spyware. Internetpagina s laten een cookie achter dat ervoor zorgt dat een pagina sneller in beeld komt bij een volgend bezoek. Het koekje geeft informatie prijs wanneer je er voor het laatst was. Cookies zijn monsters Wie op het internet actief is, laat vaak onbewust allerlei sporen achter. Sites traceren en analyseren internetgebruikers via kleine bestandjes die op pc s worden geplaatst. De gegevens die via deze cookies worden verzameld, zijn uitzonderlijk slecht beveiligd en blijven soms decennia in omloop. Dat blijkt uit de scriptie Cookies: Sweeties, Smarties of Monsters? van de Groningse studente informatiekunde Nicoline Braat. Zij analyseerde cookies om te bepalen wat voor gegevens er precies worden verzameld en hoe er vervolgens met die informatie wordt omgesprongen. Cookies doen het prima als marketinginstrument: ze maken een goede analyse van het klantgedrag en een beter gerichte service mogelijk. Keerzijde is dat het cookiemechanisme nauwelijks rekening houdt met de privacy. Zo wordt er doorgaans niet aan internetgebruikers gemeld dat er privé-gegevens worden opgeslagen waar door de slechte beveiliging ook derde partijen gebruik van kunnen maken. Harde straf voor hackers De rechter in Den Haag heeft een computerkraker vorige maand veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 38 dagen en een taakstraf van twee-honderdveertig uur. Daarmee is het hacken van computers in Nederland voor het eerst keihard veroordeeld. Een tweede hacker kreeg 29 dagen gevangenisstraf en een taakstraf van honderd uur. Twee anderen kregen een taakstraf van tachtig uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 29 dagen opgelegd. Samen hadden zij in oktober een aantal overheidswebsites platgelegd, waaronder Ook de website bezweek die maand onder een aanval. In maart moest de Universiteit Twente vanwege een hacker haar netwerk uitschakelen. Duizend werkplekken werden tijdelijk onbruikbaar. Verder bleef de schade voor de UT beperkt. De universiteit heeft aangifte gedaan. De advocaat van de hackers heeft aangevoerd dat de schade aanzienlijk minder groot zou zijn geweest als de internet providers hun netwerken beter op orde hadden gehad. De rechtbank noemt dit in het geheel niet relevant omdat de daders de aanvallen doelbewust hebben uitgevoerd. Chronisch internetverslaafd In Nederland ontstaat een groep door studenten van de Universiteit bedreiging voor de geestelijke volksgezondheid?'. De verslaving staat chronische internetverslaafden. Dat van Tilburg. Onderzoeker Gert-Jan blijkt uit nieuwe gegevens van het IVO, Instituut voor Onderzoek naar Meerkerk deed al eerder studie naar internetverslaving. De resultate daarvan vaak niet op zichzelf, maar gaat meestal samen met andere proble- Leefwijzen & Verslaving in werden in het najaar van 2003 men zoals eenzaamheid, depressies of Rotterdam. Inmiddels zouden mensen een dwangmatige behoefte te hebben om alsmaar achter het internet te kruipen. De nieuwe cijfers gepresenteerd. Toen bleek dat mensen de dwang hadden om alsmaar te internetten. Zo'n denken daarvoor echt hulp nodig te hebben, relatieproblemen. De onderwerpen waarop de verslaafden op het world wide web surfen zijn vooral erotiek en spelletjes. "Het valt me op dat er niet kwamen naar voren tijdens het symposium zo bleek uit het onderzoek zo veel wordt gegokt op het internet", We M@ilen, georganiseerd 'Internetverslaving: Hoax of serieuze zegt Meerkerk. Tekort aan ict ers Goed nieuws voor studenten van de Academie Communicatie, Informatietechnologie & Informatiemanagement: er is steeds meer vraag naar ict ers. Sinds de zeepbel van de internet-economie uiteen spatte, zat de ict-branche in het slop, maar in 2004 kwam er een omslag en de opgaande trend zet door. Het overschot aan hoogopgeleide ict ers daalde van zesenveertighonderd in 2003 naar ongeveer duizend in Dit jaar zal er zelfs een klein tekort zijn. Dat voorspelt de ICT Marktmonitor van ICT-Office, de branchorganisatie van IT-, telecom- en officebedrijven in Nederland. Eerder voorzag ook het ROA (Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt) dat er de komende jaren een tekort aan hoogopgeleide ICT ers zou ontstaan. Elke pc te traceren op het internet Tadayoshi Kohno, een student aan de universiteit van Californië, heeft een manier gevonden waarmee hij iedere pc op het internet kan identificeren. Zelfs de pc's die achter een zogenaamde NATnetwerk (network address translation) zitten en pc's met een wisselende ip-adres kunnen worden geïdentificeerd. De techniek kan worden gebruikt om anonieme surfers te ontmaskeren. De truc wordt 'fingerprinting' genoemd. Volgens Kohno zijn er een aantal methoden om van afstand een besturingssysteem te fingerprinten. "We hebben dit idee uitgewerkt tot het fingerprinten van de hardware, zonder dat het apparaat in kwestie hoeft mee te werken. Bij de fingerprinting-techniek wordt informatie in de TCP (transmission control protocol) headers gebruikt om de "clock skew" van een computer te bepalen, die door kleine afwijkingen in de hardware veroorzaakt wordt. De technieken werkt zelfs als een computer duizenden kilometers ver weg is, er meerdere hops tussen het meet apparaat en de computer zelf zijn en is niet afhankelijk van de technologie waarmee verbinding met het internet gemaakt wordt," zo is te lezen op Security.nl. 12 april 2005 april

8 HBO Job Service maakt er werk van Mira Opdam van HBO Job Service is optimistisch gestemd: "Het is een periode moeilijk geweest op de arbeidsmarkt, maar ik zie vooral de laatste paar maanden dat de markt duidelijk aantrekt. Het gaat de goede kant op met bijbanen voor studenten. En ook de perspectieven voor afgestudeerde hbo ers verbeteren in rap tempo." En dat is goed nieuws uit de hoek van HBO Job Service: Saxion s in home arbeidsmarktbemiddelaar. HBO JOB Service is een speciaal ingericht bureau dat studenten en afgestudeerden actief begeleidt op het gebied van arbeidsbemiddeling. HBO Job Service koppelt beschikbare kandidaten aan de actuele vacatures uit de arbeidsmarkt. Dit doen de Saxion Hogescholen, als grootste hbo instelling in Oost Nederland in samenwerking met Randstad, de grootste organisatie op het gebied van arbeidsbemiddeling. Vraag en aanbod zitten in Enschede al sinds 1997 op één plek, links achter de balie in de centrale hal van de Stadscampus. Bijna een jaar geleden werd ook de vestiging in Saxion Deventer geopend, waar je de arbeidsmarktprofessionals kunt vinden op de eerste etage op nummer B1.03. "Binnenkort gaan we in Deventer trouwens, net als hier in Enschede naar een kantoor vlak bij de ingang", zegt Lycke Runeman. "Studenten moeten ons gemakkelijk kunnen vinden. Dus met die verhuizing naar beneden, zijn we heel gelukkig." De vestigingen van HBO Job Service in Enschede en Deventer zijn onderverdeeld in twee afdelingen: de ene richt zich op banen voor afgestudeerden en de andere op bijbanen voor studenten tijdens hun opleiding. Mira Opdam: "Deze afdelingen opereren onafhankelijk van elkaar. Als afgestudeerde student kun je bij ons terecht voor een vaste baan via bemiddeling. Wij adviseren je naar aanleiding van de intake en de tests en bereiden je voor op je sollicitaties. Vanaf het moment dat je in dienst treedt bij je nieuwe werkgever, eindigt de samenwerking met ons. Kicken op het nemen van de gok Chris Holaubek, tweedejaars student Hotelschool, loopt op dit moment stage in het Hilton Metropole in Londen. Hij werkt er als supervisor Food & Beverage. Net voor hij naar Engeland vertrok, hadden we een gesprek over zijn eigen, jonge onderneming Typekids. Een bedrijf dat typecursussen voor leerlingen van de lagere school verzorgt, iets dat een gat in de markt blijkt te zijn. Typekids is nog kleinschalig maar heeft wel potentie om uit te groeien. Chris: "Door Typekids proef ik al aan het ondernemersgevoel. Typekids is ontstaan vanuit het bedrijf van mijn moeder. Zij had een bedrijf voor professionele secretariële ondersteuning en scholing, ook met typecursussen. Toen zij twee jaar geleden besloot te stoppen, heb ik het overgenomen. Omdat ik het grootschaliger wilde aanpakken, ben ik, na eerst naar de bank te zijn geweest voor een lening, begonnen met een flinke marketingoperatie. Advertenties in de krant en flyers op de locaties waar mijn doelgroep zit, de lagere scholen. Ik had op 70 cursistjes gerekend, maar kreeg er in eerste instantie maar 4. Dat was even een tegenvaller. Later is dat groepje uitgegroeid tot 7. De cursisten krijgen tien typelessen van een uur en een examenles, samen voor 150 euro. We hebben thuis voldoende computers voor een aantal van tien cursisten, dus de lening van de bank had ik achteraf niet nodig. Het bleek al snel dat de scholen in Apeldoorn blij waren met mijn initiatief. In veel landen zijn typelessen een verplicht vak op de lagere school, maar in Nederland is dat niet zo. Terwijl leerlingen van groep 7 en 8 heel veel werk maken op de computer. Er is dus een grote markt voor." Bijbanen Op dit moment heeft HBO Job Service daarnaast zo n 200 Saxionstudenten in dienst voor tijdelijk werk. "Dat kunnen studiespecifieke bijbanen zijn, banen die aansluiten bij duale studietrajecten en natuurlijk ook gewone bijbanen. Het is duidelijk dat studenten tegenwoordig graag een paar centen bijverdienen of het geld gewoon weg nodig hebben om rond te kunnen komen. Die groep neemt ook sneller genoegen met een baan die niet meteen aansluit bij de studie. Belangrijk is ook dat de banen die we studenten kunnen aanbieden wel passen bij de tijden die studenten beschikbaar hebben voor werk naast hun studie. Dat is meestal s avonds of in de weekeinden en eigenlijk per definitie part-time. Zo hebben we regelmatig korte klussen in de aanbieding binnen Saxion Hogescholen zelf. Helpen bij Open Dagen, ondersteuning in de catering, helpen met verhuizen, administratieve klussen, dat soort werk. Daarnaast kunnen we veel studenten inplannen in productiewerk, bijvoorbeeld bij een industriële bakkerij van broden. Da s nachtwerk, dat studenten vaak goed past. Daarnaast zijn er veel studenten via ons aan het werk in de call-centre branche. Typisch werk voor studenten, vinden ook de werkgevers in deze branche is onze ervaring." Een gok nemen Na die eerste cursus alle kinderen waren geslaagd! - zijn er contacten gelegd voor nieuwe cursussen, maar dan in de scholen zelf. "Ook de ouders waren tevreden, voor zover ik begrepen heb. Ik schijn het geduld te hebben om met kinderen om te gaan en ze iets te kunnen leren. Wat me zo fascineert aan ondernemen, is het idee dat je een bepaalde gok neemt, dat je iets moet opbouwen. Je neemt zelf je beslissingen. Als ik terug ben van mijn stage in Londen, ga ik direct met mijn tweede cursus bij Typekids van start. Prima om op zo n manier iets van dat ondernemersgevoel mee te krijgen. Na mijn studie wil ik graag een hotel runnen in Oostenrijk. Ik voel me sterk verbonden met dat land omdat ik in Wenen ben geboren en mijn eerste levensjaren in Oostenrijk heb doorgebracht. Om me te oriënteren, heb ik onlangs een gesprek gehad bij een Oostenrijks adviesbureau. Het zal niet meevallen om mijn droom te realiseren, maar ik ben vastbesloten. Dankzij Typekids leer ik de grondbeginselen van het ondernemen direct in de praktijk!" (BM) Mira Opdam en Lycke Runeman steken hun enthousiasme over hun doelgroep daarbij niet onder stoelen of banken. "Saxion Hogescholen en HBO Job Service - en dus ook Randstad - bundelen kennis op gebied van onderwijs en arbeidsmarkt. We werken prima samen en daar profiteren de studenten van Saxion van. En studenten zijn, zo is onze ervaring, vaak heel goede en goed gemotiveerde medewerkers die zelden hun afspraken niét nakomen. We maken er dus graag werk van, om die studenten aan werk te helpen." Kijk voor alle actuele vacatures op HBO JOB Service: Deventer, Handelskade 75 kantoor B1.03. Telefoon: Enschede, M.H. Tromplaan 28 (links in de hal). Telefoon: Vraag explosie vanaf 2006 Studenten die dit jaar hun opleiding voltooien, hebben nog heel even te maken met krapte op de arbeidsmarkt. Vanaf 2006 komt de pensioengolf goed op gang en dan stijgt de vraag naar afgestudeerde om hbo ers en academici explosief.van hun studie tussen het winkelend publiek in de binnenstad van Enschede begaven. Dat voorspelt de Raad voor Werk en Inkomen in de Arbeidsmarktanalyse De Raad overkoepelt de voormalige arbeidsbureaus en geldt als een belangrijk adviesorgaan van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Omdat de vraag naar hoger opgeleiden stijgt en tegelijkertijd de oudgedienden met pensioen gaan, ontstaat er vanaf 2006 een tekort aan hoger opgeleiden. Daarbij komt dat veel hoger opgeleiden vooral vrouwen - de voorkeur hebben voor deeltijdwerk, waardoor arbeidsplaatsen moeilijker te vullen zijn. HET ECHTE WERK Eelco Evers: Veelzijdig en Fast Forward "Daar sta je dan. M n studie Bedrijfskundige had ik keurig afgerond en ik was klaar om een volgende stap te nemen. Een Masteropleiding in Nijmegen of in Enschede? Of meteen aan de bak in een bedrijf waar ik hoogstwaarschijnlijk van informatica een specialisme had gemaakt? Om diverse redenen zag ik het een noch het ander echt zitten. Toen kwam Fast Forward van Saxion Hogescholen in beeld. Dat traject biedt me nu de mogelijkheid door het lopen van drie verschillende traineeships en een vraag gestuurd onderwijs programma mijn kennis en ervaringen in de breedte aan te vullen. En dat is wat mij betreft een schot in de roos." Aan het woord is Eelco Evers (27), die we treffen in een chique kantoor in een historisch pand in de binnenstad van Deventer. Uitgeverij Den Hollander vermeldt zijn visitekaartje, en Eelco legt uit dat Den Hollander opereert in nichemarkten als wetenschappelijke uitgeverij op het gebied van juridische uitgaven. "De uitgeverij richt zich op gespecialiseerde producten voor de professionele markt. Wij verzorgen uitgaven op het gebied van bijvoorbeeld effectenrecht, compliance, energierecht, vastgoedrecht en strafrecht in het kader van de onderneming. Daarnaast organiseert Den Hollander cursussen en studiedagen." Een beetje vreemde werkomgeving voor een informaticus? "Niet als je bedenkt hoe en waarom ik hier terecht ben gekomen", legt Eelco zelfbewust uit. Ik heb in het kader van Fast Forward bewust voor deze functie gekozen omdat ik wil ervaren hoe het is om in front-office te werken. Met mijn opleiding zit je al vlug aan de achterkant van een bedrijf. Daarmee had ik al ervaring opgedaan bij mijn vorige twee traineeships. Dat was hartstikke leuk en interessant, maar nu dus graag eens de andere kant van het verhaal. Dus heb ik nu volop contacten met klanten, redacties van tijdschriften, en behandel ik offertes met leveranciers. Ik plan, regel en overleg met mensen en da s leuk omdat ik het nog nooit in deze vorm heb gedaan. En ook heel leerzaam en verrijkend. Er komt veel commercieel management bij kijken en dat leer ik nu in de praktijk." Eelco Evers blijkt, sinds hij in 1996 vanuit Bussum naar Enschede kwam, al langer gebruik te maken van de leer-werk combinaties die Saxion hem bood. Na drie jaar Computertechniek stapte hij over naar de opleiding Bedrijfskundige Informatica waar hij in juni 2003 afstudeerde. "In mijn derde jaar ben ik begonnen met duaal studeren, wat inhield dat ik studeren en werken combineerde. Ik heb van september 2001 tot en met juli 2003 gewerkt, eerst bij PinkRoccade Public in Apeldoorn en daarna bij de afdeling MeetingPoint van de Saxion Hogescholen." Naast zijn werk en studie was Eelco binnen de hogeschool actief in de organisatie van de introductie (1999 en 2000) en als voorlichter voor de Saxion Hogeschool op verschillende onderwijsbeurzen. Buiten de hogeschool werkte hij bij het Enschede UIT Bureau waar hij zich bezig hield met de coördinatie en organisatie van evenementen in de binnenstad van Enschede. Altijd al liever willen werken dan studeren? "Niet echt. Ik heb na mijn Saxionstudie zelfs overwogen om aan de UT of in Nijmegen Wat is Fast Forward Het project Fast Forward biedt pas afgestudeerde talentvolle studenten van Saxion de mogelijkheid van traineeships bij topbedrijven in het werkgebied van de Saxion Hogescholen. Je kunt in een periode van twee jaar een schat aan kennis en ervaring opdoen en een curriculum opbouwen waar anderen de dubbele tijd voor nodig hebben. Dé kans voor toptalent dus. Het project is in 2000 gestart door Saxion Hogescholen, met de ondersteuning van onder meer de Ontwikkelingssmaatschappij Oost-Nederland (Oost NV). Het projectmanagement wordt verzorgd vanuit de Saxion Hogeschool Enschede. De geselecteerde studenten solliciteren op grond van hun interesse en hun persoonlijke ontwikkelingsplan (POP) naar de traineeships. In een periode van twee jaar maakt de student intensief kennis met drie bedrijven op drie verschillende posities, ook op managementniveau. Parallel daaraan volgt elke trainee een post-hbo onderwijstraject met het accent op de ontwikkeling van zijn of een master te gaan volgen. Als ik dat in deeltijd had kunnen doen, dan was ik er misschien ook wel aan begonnen. Maar eerlijk gezegd had ik er weinig trek in om weer full-timne in de schoolbanken te gaan zitten. Ik was bang dat ik daar de motivatie niet meer kon opbrengen. En ik was door mijn duale werk natuurlijk ook gewend geraakt aan een beetje geld in m n portemonnee. Om dan weer terug te moeten vallen in de relatieve armoede van een student zonder studiefinanciering, dat leek me ook geen aantrekkelijk perspectief. Dus werd het Fast Forward, waarbij ik me via mijn werk verder kan ontwikkelen. Met dingen die er toe doen, bovendien. Zo heb ik mijn eerste traineeship doorlopen bij Switch Automatisering in Oldenzaal waar ik de manager van de afdeling Service & Dienstverlening ondersteunde. Vervolgens ben ik acht maanden actief bezig geweest met kwaliteitsmanagement bij Amicon Zorgverzekeraar. Ik schreef daar adviezen over documentbeheer binnen de afdeling Schade Ziekenfonds en ben daarnaast betrokken geweest bij het maken en controleren van processchema s van de processen binnen Amicon. Net als hier bij Den Hollander dus het echte werk, en omdat het allemaal Fast Forward trajecten zijn op een iets hoger niveau dan dat je normaal zou werken als je net afgestudeerd bent." Het grootste verschil tussen studeren en het echte werk? "Klinkt misschien gek, maar ik heb voor mijn gevoel nu veel meer vrije tijd, dan vroeger", lacht hij. En niet voor het eerst rinkelt de telefoon op zijn riante bureau. "Uitgeverij Den Hollander, met een Eelco Evers." haar persoonlijke managementvaardigheden. Studenten van de Saxion Hogescholen in Enschede, Apeldoorn en Deventer in de laatste fase van hun studie kunnen zich opgeven voor Fast Forward. Je moet kunnen aantonen dat je talentvol bent. Een indicatie daarvoor zijn je studieprestaties. Belangrijk is ook het assessment waarbij wordt bekeken hoe je op bepaalde situaties reageert. Verder moet je willen investeren in je eigen ontwikkeling. En voor een aankomend manager is het belangrijk dat je verder kijkt dan je eigen vakgebied (domeinoverschrijdend denken, weten en doen).wil je meteen nagaan of je in aanmerking komt voor Fast Forward? Ga dan nu naar de fastforward en doe de traineetest. 14 april 2005 april

9 Studentenabonnement Privécollege voor 12,50 per maand Het Studentenabonnement van NRC Handelsblad biedt meer dan alleen nieuws en achtergronden. Beschouw NRC Handelsblad gerust als het beste studiemateriaal dat je in de kiosk kunt vinden. Studenten die zich willen voorbereiden op hun toekomstige (top)positie in de maatschappij kunnen met het lezen van deze krant waarschijnlijk niet vroeg genoeg beginnen. Wij besteden, bijvoorbeeld, meer aandacht aan economie, politiek, kunst, cultuur, wetenschap, opinievorming en het buitenland. In ons studiemateriaal is ook ruimte gereserveerd voor Fokke & Sukke, die je maar hoogst zelden in studieboeken tegenkomt. nrc handelsblad 14 Kijk voor een NRC Handelsblad Studentenabonnement op Het NRC Handelsblad Studentenabonnement verschaft je via exclusieve toegang tot onze digitale archieven. Je toetst Poolse economie in of Franse literatuur en je vindt alle informatie die de krant de laatste dertien jaar over dit onderwerp heeft verschaft. Ook biedt de website toegang tot de complete digitale Winkler Prins Encyclopedie. Het Studentenabonnement geeft bovendien recht op de exclusieve Abonnee Extra aanbiedingen, zoals kortingen op DVD s, boeken, tentoonstellingen en concerten. Uitwonende studenten t/m 25 jaar lezen NRC Handelsblad voortaan voor 12,50 per maand en krijgen daarmee ruim 50% korting op de prijs van een regulier abonnement. Wie nu een Studentenabonnement neemt, krijgt een Fokke & Sukke kookboek, t.w.v. 9,95, gratis. Alle informatie over het NRC Handelsblad Studentenabonnement vind je op Ik neem een Studentenabonnement op NRC Handelsblad. Ik betaal maandelijks 12,50 en krijg het Fokke & Sukke kookboek, t.w.v. 9,95 cadeau. Ik betaal per automatische incasso van bank-/girorekening: Naam Voorletters m/v Straat Postcode/Plaats Telefoon Geboortedatum Studie instelling Handtekening (voor controle op bezorging) Studierichting Stuur de bon en een kopie van een bericht studiefinanciering van de Informatie Beheer Groep waaruit blijkt dat je uitwonend bent, in een ongefrankeerde envelop naar NRC Handelsblad, Afdeling Abonnementen, Antwoordnummer 92310, 3009 XD Rotterdam. NRC Handelsblad is een bedrijfsonderdeel van PCM Uitgevers. PCM Uitgevers legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)- overeenkomst. Ook kan PCM deze gegevens gebruiken om u te informeren over voor u relevante diensten en producten van de titels en werkmaatschappijen van PCM. Als u geen prijs stelt op deze informatie kunt u dit schriftelijk melden bij LezersService, Postbus 8530, 3009 AM Rotterdam. B675 PERSONEEL Jan Oggel kwam op een dag terug van de Kamer van Koophandel in Eindhoven. "Die is daar ingetrokken bij de technische universiteit". En ineens vielen voor hem alle puzzelstukjes op hun plaats. "Ik heb meteen Annamiek van Dalen gebeld, die zit in het bestuur van Saxion Hogescholen en ik heb gezegd we gaan samenwonen. Ze moest eerst lachen, maar toen ik uitlegde dat we het bedrijfsleven en de hogeschool letterlijk moesten samenvoegen, was zij ook enthousiast". Het moet uiteindelijk leiden tot één ondernemerstrefpunt in Deventer. Het MKB in Deventer bestaat zo n tien jaar en telt circa 450 leden. "We zaten aan de grenzen van onze mogelijkheden om de belangen van de leden zo goed mogelijk te dienen. Of de contributie moest sterk omhoog of het aantal leden zou sterke moeten stijgen". Het eerste hoefde Oggel (voorzitter MKB Deventer) niet eens voor te stellen in eigen kring, en in Deventer is vrijwel iedereen lid die lid kan zijn of moet zijn van het MKB". Oggel is enthousiast dat Saxion zo snel anticipeerde op zijn plan en ruimte en menskracht beschikbaar stelde. Koffiehoek Het MKB-kantoortje stelt nog niet zoveel voor. Het zit op de eerste verdieping in het Deventer pand, achter de koffiehoek. Er werken vier mensen van wie drie van Saxion. Het wordt vanaf nu alleen maar mooier en beter, is de gedachte van Oggel. "De ondernemersvereniging is nu zelf aan het ondernemen", grapt hij. De opzet van het samenwonen is natuurlijk duidelijk: een zo soepele mogelijke uitwisseling van kennis en ervaringen tussen het bedrijfsleven en Saxion. Zo simpel als het klinkt, is het blijkbaar niet, want de fysieke samenwerking in Deventer is uniek in Nederland. "De ondernemers letterlijk de school intrekken", wil Oggel. "Het ontwikkelen van de kenniseconomie waarover iedereen de mond van vol heeft. Iedereen voelt aan dat wat hier gebeurt heel aardig is. Dit moet wel leiden tot spin off." Regioregisseur Het ministerie van Economische Zaken ziet als versterking van de economie graag studenten starten met een eigen bedrijf. Anderzijds moet het bestaande bedrijfsleven innoveren en investeren. "Student en ondernemer moeten in gesprekken worden geprikkeld". En dan lijkt het ineens wel erg veel op het project Regioregisseur dat in de "Kruip over en door elkaar, dan moet het een succes worden" Ondernemerstrefpunt in periode fungeerde als kennismakelaar tussen onderwijs en bedrijfsleven waarbij 1-op-1-gesprekken het meeste opleverde, was een belangrijke conclusie. "En we doen hier niet anders", zegt Oggel haast triomfantelijk. "Er is een platform gecreëerd waar de student en/of de docent kan binnenlopen om te bespreken of er behoefte bedstaat aan een idee, anderzijds vragen ondernemers aan het onderwijs om mee te denken over een oplossing voor een probleem". Ondernemerstrefpunt De Kamers van Koophandel van de Veluwe en van Twente zijn een paar jaar geleden gefuseerd waarbij besloten is de huisvesting en Apeldoorn en Enschede te concentreren. Dat betekent dat het kantoor in Deventer binnenkort Saxion Deventer dicht gaat. "Laat ze hier spreekuren houden. Ja, daarover is al gesproken maar de kamer wil wachten tot het kantoor gesloten is. Ik heb gezegd begin daar nu mee, want nu gebeurt het hier. Het moet één ondernemersloket worden. Letterlijk Een trefpunt vlak boven het café. De gemeente Deventer voert gesprekken met starters. Ik heb ze gevraagd dat hier te doen. De gemeente presenteert jaarlijks een actieprogramma waar één man en een paardenkop op af komen. Dat kan toch ook hier. Mijn advies is kruip over en door elkaar. Dan moet het een succes worden". Vouchers EZ uitverkocht De vernieuwingshonger van het midden- en kleinbedrijf is nog lang niet gestild. Ook de tweede vierhonderd innovatievouchers die het ministerie van Economische Zaken beschikbaar stelt, waren binnen een dag uitverkocht. Er kwamen 1700 aanvragen binnen. Bedrijven die hun aanvraag na 15 maart hebben ingediend, visten achter het net. Met een voucher kunnen bedrijven voor 7500 euro kennis verkrijgen en onderzoeksvragen uitzetten bij hogescholen, universiteiten of onderzoeksinstellingen. Veel van de vierhonderd vouchers die bij de eerste ronde in 2004 vergeven werden, zijn terechtgekomen bij bedrijven in de zakelijke dienstverlening, waaronder architecten, ingenieurs en overige ontwerpbureaus. Klok tikt voor Innovatieplatform De kritiek op het Innovatieplatform wordt steeds luider. Bedrijfsleven en Tweede Kamer beginnen hun geduld te verliezen: dit moet het jaar van de waarheid zijn. Platformvoorzitter Balkenende geflankeerd door de ministers Brinkhorst (EZ) en Van der Hoeven (OCW) kreeg onlangs de wind van voren in de Kamer. Als er op korte termijn geen concrete maatregelen volgen moet het Innovatieplatform maar worden opgeheven, stellen de linkse oppositiepartijen voor. Ook coalitiepartij VVD vindt dat het Innovatieplatform onvoldoende presteert: "De achterstand die we nu oplopen ten opzichte van de landen om ons heen, en zeker ten opzichte van de Verenigde Staten, is steeds moeilijker in te halen", aldus kamerlid Eske van Egerschot. (JM) Slijpsteen voor de geest NRC Privecol_SAX_epp :53:38 april

10 Particulier hbo steeds beter betaalbaar Naar schatting zestigduizend studenten volgen een bacheloropleiding aan Werden er tot voor kort stevige bedragen gevraagd, dankzij de toe- collegegeld en overige studiekosten, Uitgaand van een totaalbedrag aan een particuliere hogeschool. Ze kunnen kiezen uit een breed palet aan studies van voltijdse heao-opleidingen tot deeltijdopleidingen voor muziekdocent. De keuze voor een particuliere bacheloropleiding begint financieel steeds interessanter te worden. genomen concurrentie is het collegegeld in sommige gevallen zelfs lager dan in het reguliere bekostigde onderwijs. Dat blijkt uit een overzicht in de database Studiekeuze-informatie van het onderzoekscentrum Choice. Vooralsnog bestaat het particuliere bacheloraanbod vrijwel uitsluitend uit hbo-opleidingen. Wie een voltijdopleiding volgt bij een erkende instelling komt tot zijn dertigste jaar gewoon in aanmerking voor studiefinanciering. Het grootste particuliere hbo-aanbod bestaat uit economische opleidingen, toerismeopleidingen meegerekend. In deze sector overheerst het aanbod van dagopleidingen. Bijgevolg komen voltijdstudies meer voor dan deeltijd. Twee opleidingen zijn alleen via internet te volgen (e-learning). Opvallend is het grote aanbod van online opleidingen (elf) en van deeltijdstudies (31). Slechts tien opleidingen zijn voltijds. De prijzen variëren nogal. is de tweejarige voltijdstudie tot verkeersvlieger aan de nationale Luchtvaartschool met honderdduizend euro collegegeld veruit het duurst. Ook de European University in Den Haag (9650 euro per jaar voor business administration) en Hogeschool TIO (7450) zijn prijzig. Gelukkig zijn de meeste opleidingen goedkoper. Voor wie geld de enige overweging zou zijn, is de lerarenopleiding esperanto de beste keus (750 euro per jaar). Ook de lerarenopleiding godsdienst van de Stichting ter Bevordering van de Leer der Waarheid zou in die optiek een goede keuze zijn. Een meer gangbare heao-studie gaat bij de Hogeschool Thorbecke in Almelo (vierjarig deeltijd) al voor 845 euro per jaar over de toonbank. Maar ook de LOI, HBO Nederland en Markus Verbeek weten de totale studiekosten beneden de 2500 euro te houden. (HOP) Pabo-studenten kunnen niet rekenenen Wiskunde moet een verplicht vak blijven voor alle havo-scholieren. Dat vindt Norbert Verbraak, waarnemend voorzitter van de HBO-raad en bestuursvoorzitter van Fontys Hogescholen. Hij wond zich onlangs hevig op nadat hij uit de hoge Haagse kantoorkolos van het ministerie van onderwijs geluiden had opgevangen dat wiskunde gedegradeerd kon worden tot een keuzevak voor havisten met het profiel cultuur & maatschappij. "Ze zijn knettergek daar in Den Haag", reageerde Ceres Vesta, de oudste studentenvereniging van Deventer is niet meer. Er was al jaren sprake van een uitzichtloze comateuze toestand die door gedwongen financiële infusies van de Raad van Bestuur in stand werd gehouden. De 23 overgebleven leden hebben onlangs echter de stekker eruit getrokken. De trieste dood van een verlopen institutie, afgebladderd door de moderne tijd Want toen ik studeerde was het studentenleven één van de weinige enclaves van Sodom en Gomorra, van vrije seks en ongedwongen lol. En in het ouderlijk huis in Appelscha of Apeldoorn werd op zaterdagavond alleen een Verbraak als door een wesp gestoken. "Van alle havisten die naar de pabo gaan, heeft de helft het profiel cultuur & maatschappij. Nu krijgen we al de klacht dat afgestudeerde basisschoolleraren niet kunnen rekenen. Als wij ze op de pabo binnenkrijgen zonder wiskundekennis wordt dat nog erger. "In het voorstel Ruimte laten en keuzes bieden in de tweede fase schrijft het ministerie dat wiskunde voor de leraaropleiding basisonderwijs "gewenst" is, "maar niet absoluut noodzakelijk". Verlopen instituties glaasje fris en een schaaltje chips geserveerd en was daarna uitgaan not done voor jongeren van christelijke huize. Reality-tv was een verfilmde streekroman waarin alleen ondergoed te zien was als het hagelwit aan de waslijn wapperde. Vanaf de jaren negentig is echter heel Appelscha en gans Apeldoorn doordrenkt van Sodom en Gomorra. Pa en Ma gaan onmiddellijk met de aanhangwagen op weg naar Ikea om een tweepersoonsbed te kopen du moment de zestienjarige dochter een one night stand heeft doorstaan. En het platteland is vergeven van partyschuren waarin door de GGD goedgekeurde roze pilletjes te koop worden aangeboden. Het CBS heeft uitgerekend dat 40% van de achttienjarigen gemiddeld CAO-overleg stukgelopen De inzet van de vakbonden was stevig: ieder personeelslid moet jaarlijks twintig uur extra scholingstijd krijgen. Onderhandelaar Arno Lammeretz van Abvakabo-FNV: "Die scholingseis is vooral bedoeld als tegenprestatie voor de verandering van arbeidstijden die de hogescholen voorstellen. Ze willen terug naar vijf werkdagen van acht uur." De vakbonden willen daar best over praten, mits hun scholingseis wordt ingewilligd. Lammeretz: "Het drie keer per week meer dan acht glazen alcohol naar binnen klokt. Tegen deze achtergrond is het niet verwonderlijk dat bij een poster waarop een biermarathon of een slettenfeest op een studentenvereniging werd aangekondigd geen oploopje meer viel waar te nemen. Nu we het toch over verlopen instituties hebben: hoe vaak verlaat U eigenlijk één van onze Allbron bedrijfsrestaurants met een voldaan gevoel? Bij mij gebeurt dat namelijk hoogst zelden. Onlangs heb ik vanwege avondlessen een keer gekozen voor een Saxion Bamie-Speciaal ( 6 euro 50.) Naïef zoals ik ben had ik aangenomen dat ik in het kader van het interne personeelsbeleid een positieve papillenbeleving kon verwachten. Zelden zo n muffe hap getoucheerd voor zo n hoge prijs. Enige dagen later nam ik de moeite om naar het V& D restaurant te lopen. Voor slechts 5 euro 50 heb ik een halve gegrilde kip, met een rozemarijntakje, kruidensaus en gebakken aardappelen gesavoureerd. Voldaan wandelde ik tegenvoorstel van de HBO-raad was twintig uur extra training voor alleen docenten en acht uur voor het ondersteunend personeel. Dat vind ik echt beschamend." De vakbonden zijn extra teleurgesteld omdat er op alle andere fronten nauwelijks tegemoetkomingen te melden zijn. "Wij willen bijvoorbeeld een structurele loonstijging van 1,25 procent per jaar, terwijl de HBO-raad het hield op een eenmalig extra van 0,4 procent." (HOP) weer terug om goedgehumeurd mijn les te gaan verzorgen. Moeten studenten en medewerkers soms extra dokken voor hun warme hap van inferieure Oost-Europese kwaliteit om een bijdrage te leveren ter vermindering van het begrotingstekort van de Saxion Hogescholen? Tenslotte, heeft U de verkiezingsuitslagen voor de Saxion Medezeggenschapsraad op het intranet gelezen? Ik las dat de meeste kandidaten gekozen zijn op basis van slechts 20 of 30 stemmen Terwijl op onze hogescholen honderden medewerkers en duizenden studenten werken en studeren, voor wie de MR het moet gaan opnemen. Een institutie zonder draagvlak is een verlopen institutie. Ik hoop werkelijk dat het primaire onderwijsproces op de Saxion Hogescholen (hoogstens 12 contacturen per lesweek voor eerstejaars gecombineerd met 30 uur zelfstudie) niet als een verlopen institutie gekarakteriseerd mag worden. Toosje Z@pper. Sandra van Dieren Direct na haar studie Fysiotherapie begon ze bij dezelfde opleiding als praktijkinstructeur, een voor de opleiding nieuwe functie. Sandra: "Dat was wel even omschakelen. Voor de zomervakantie had ik m n diploma gehaald, na de vakantie waren mijn voormalig docenten ineens collega s. Ik ben vrijwel meteen, samen met de twee andere praktijkinstructeurs die tegelijk met mij begonnen, onder de hoede genomen door een aantal seniordocenten. Toch heeft het een tijdje geduurd voordat ik me op m n plek voelde. Je moet je zowel tegenover de studenten als tegenover je voormalig docenten bewijzen." Sandra is niet bang dat ze snel binnen het onderwijs is uitgekeken: "Er zijn tegenwoordig zoveel mogelijkheden voor jonge, ambitieuze docenten, bijvoorbeeld op het gebied van onderzoek. Mijn generatie heeft tijdens de opleiding al geleerd voortdurend strategisch keuzes te maken die bepalen waar je met je (studie) loopbaan naartoe gaat, dus dat zit er aardig ingebakken." Voordelen van jong docent zijn? Sandra: "Je staat nog dicht bij de studenten, dat communiceert vaak een stuk makkelijker. En je hebt nog geen geschiedenis en referentiekader, waardoor je openstaat voor nieuwe onderwijsontwikkelingen. Toch is het ook goed om af en toe afgeremd te worden, want in je enthousiasme denk je soms de waarheid te ontdekken, terwijl een oudere collega dan heel nuchter z n schouders kan ophalen en verzuchten: Dat hadden we vijf jaar geleden ook al. Dan sta je weer met beide voeten op de grond!" Leer zelf nog volop Wendy Olde Heuvel (23) studeerde vorig jaar af bij de Fiscale Economie en werkt nu bij dezelfde opleiding als tutor. "Ik had er eigenlijk nooit aan gedacht het onderwijs in te gaan, ik ging er vanuit dat ik na mijn afstuderen bij een accountantsbureau of bij de belastingdienst terecht zou komen. Tot ik gebeld werd door een van mijn oud-docenten met de vraag of ik als tutor bij de opleiding wilde komen werken. Dat doe ik nu drie dagen per week, de andere twee werk ik bij de belastingdienst als adviseur bij de belastingtelefoon voor Vergrijzing en ontgroening De gemiddelde leeftijd van de Saxion-docent is vijftig jaar. Dat is hoog en het betekent dat de komende jaren een grote groep met pensioen gaat. Dat laatste baart natuurlijk zorgen. Jan Droog (afdeling P&O) licht toe: "Saxion streeft naar een evenwichtige personeelsverhouding. Op dit moment is de middengroep te klein. Er is een lichting nieuwe, jonge docenten en er is een hele grote groep vijftigers die binnen nu en vijf jaar met pensioen gaat.we zijn nu in het kader van een zogenaamd leeftijdbewust personeelsbeleid bezig met vraagstukken als: hoe gaan we dat als organisatie opvangen en hoe zorg je ervoor dat er een goede kennisoverdracht plaatsvindt bij het vertrek van deze vijftigers? Jonge docenten die nu beginnen worden begeleid door een seniordocent en de mogelijkheid bestaat didactische vaardigheidstrainingen te volgen bij de Universiteit Twente. Deze trainingen zijn in samenwerking met Saxion ontwikkeld, dus helemaal op de organisatie afgestemd." Jan Droog gaat er van uit dat de nieuwe generatie docenten een vaste baan in het onderwijs ambieert. "Binnen het huidige onderwijssysteem zijn er voldoende ontwikkelingsmogelijkheden. De meest ideale situatie voor het onderwijs zou zijn dat docenten naast hun docentschap ook actief blijven in het werkveld. Er zijn ook opleidingen die daar bewust voor kiezen bij het aannemen van nieuw personeel."welijker dan het landelijk gemiddelde in het hbo. (Zie ook pag. 19) Jonge docenten staan klaar om fakkel over te nemen "Soms denken ze dat ik zelf nog student ben" Sandra van Dieren is 25 jaar, docent Fysiotherapie en coördinator Podotherapie. Bovendien is ze nog bezig met een universitaire studie Algemene Gezondheidswetenschappen. Sandra heeft op haar 25ste dus al een indrukwekkende loopbaan achter de rug. ondernemers. Het is voor mij een voordeel dat ik het nieuwe onderwijssysteem zelf aan den lijve heb ondervonden, daardoor kan ik me goed verplaatsen in de problemen van de studenten. Alleen sta ik nu aan de andere kant, en dat is ook wel eens lastig. Ik begrijp heel goed dat studenten die hier in het eerste jaar beginnen het gevoel hebben in het diepe te worden gegooid. Maar aan de andere kant maken ze zelf nauwelijks gebruik van de mogelijkheden die het nieuwe systeem ook biedt, zoals het aanvragen van extra lessen of het bezoeken van consult-uren." De omgang met studenten gaat Wendy gemakkelijk af. Ze wil niet boven de groep staan: "Ik keek zelf nogal tegen mijn docenten op, maar van mij denken ze regelmatig dat ik zelf nog student ben. Ik probeer studenten iets te leren en daarbij kunnen ze van mijn kennis gebruik maken. Zelf leer ik overigens ook nog volop. Zo ben ik gedwongen elk belastingbeginsel opnieuw door te lopen. Dat is meteen ook weer handig voor mijn werk bij de belastingtelefoon." Wendy Olde Heuvel Voldoende bagage Mark van het Bolscher (33) is docent Toerisme en Recreatie. Hij wist al tijdens zijn opleiding dat hij het onderwijs in wilde, maar vond dat hij eerst voldoende bagage moest hebben. "Het plan was ongeveer tien jaar praktijkervaring op te doen in het werkveld en vervolgens met die kennis op zak het onderwijs in te gaan. Naast het lesgeven volgt Mark één dag per week een didactische vaardigheidstraining bij de Universiteit Twente: "Die volg ik samen met andere jonge Saxiondocenten. Het is leuk om daar ook ervaringen uit te wisselen." "Mark vindt dat er veel veranderd is in de tien jaar tussen zijn afstuderen en nu. "De studenten zijn om maar eens wat te noemen een stuk mondiger geworden, dat was in mijn tijd wel anders. Enige tegenvaller is dat ze ook minder gemotiveerd zijn. Ik heb wel eens de indruk dat er heel gemakkelijk voor een studie wordt gekozen. En men is drukker met werken naast de opleiding dan met de opleiding zelf. Dat vind ik jammer." (MvdM) 18 april 2005 april

11 Wat doet Peter nou bij de gemeente? In the picture... Boeren met Ik heb eigenlijk niets met dieren. En al helemaal niet met honden. Juist diekom ik nogal veel tegen bij mijn inventarisatie van alle boerderijen in het dorp Bathmen. Naast de beesten rondom de boerderij kom ik gelukkig ook veel boeren en helaas ook vaak exboeren tegen. Het ontmoeten van deze vaak vreselijk aardige en hulpvaardige mensen trekt me erg aan in mijn stageopdracht. Ook het romantische beeld van het boeren, de ruim te, de vrijheid raakt me. De kern van mijn motivatie is echter de historie. Ik kom boerderijen tegen op essen, met oude bakhuizen, soms in de con-structie meer dan 600 jaar oud. Ankerbalk gebinten, handgemaakte kloostermoppen, sluitstenen boven de staldeuren met jaartallen uit de 18e en 19e eeuw verraden de leeftijd van de boerderijen. Die leeftijd en de historie doet mij veel als poldermeiske. Ik ben opgegroeid in Lelystad op nieuw land met als historie slechts de zee en verder niets. Nu lees ik in stamboomonderzoeken waar de schout honderden jaren geleden woonde, dat de namen van de boerderijen het vak van de daar wonende boeren verraadde. Boer Timmerman, die misschien wel Bleumink heette, werd toch Timmerman genoemd omdat hij en zijn eerdere en latere familie het timmeronderhoud in de omgeving deed. Dit soort verrassingen doen me klein voelen. Het relativeert het huidige leven en ook mijn beeld van mijn eigen toekomst. Ik dacht altijd in de grote stad gelukkig te worden. Snel afstuderen, een drukke goede baan vinden, een penthouse in de binnenstad, dat soort beelden had ik. Nu kan ik ook gelukkig zijn met een rustiger leven in een dorp waar men op elkaar let. Bathmen verandert dus misschien wel mijn toekomst. Het lijkt me nu, mocht ik daar ooit het geld voor hebben, geweldig om een oude boerderij te restaureren in zijn oude staat. Tijdens mijn inventarisatie ben ik helaas al veel boerderijen tegen gekomen waar de historie is verdwenen. Tot luxe woonboerderettes omgebouwde historische boerderijen waar veel oude elementen zijn verdwenen. Het in stand houden van díe boerderijen waar de historie nog niet is verdwenen is dan ook mijn drive tijdens mijn stageopdracht." Aafke Kuiper (23), studente Ruimtelijke Ordening en Planologie Achter elk bouwplan zit een idee. Aan mij de taak om dat bouwplan te toetsen, zodat het idee ook gerealiseerd kan worden. De gemeente. Werk dat mensen raakt Peter Ballast 24 jaar vergunningverlener gemeente Lichtenvoorde lees mijn weblog april

12 De studentendecaan Bedreigd, gepest of lastig gevallen? Blijf er niet mee rondlopen, laat je horen! Marjolein durft bijna niet meer alleen op straat te lopen want ze is erg bang dat ze Jasper tegenkomt. Laatst bij een feestje voelde ze zich door hem lastig gevallen. Was het haar eigen schuld? Was ze niet duidelijk genoeg geweest over dat ze niet wilde dat hij haar vasthield en zoende? Wat moet ze daar nou mee? Pieter heeft het idee dat zijn medestudenten hem "pesten" Hij zit altijd alleen, tussen hem en anderen is altijd een lege stoel. Niemand wil met hem in een subgroepje werken. Hij is wel wat gewend op de middelbare school. Maar nu studeert hij en het overkomt hem nog. Wat moet hij doen? Jolien heeft een hekel aan de praktijklessen van haar opleiding. De docent komt steeds zo dicht bij haar staan en legt dan soms een hand op haar schouder Ze voelt zich er heel naar over. Kun je daar nou wat van zeggen? Misschien bedoelt hij het niet verkeerd? Mariam heeft een stage die ze heel graag wilde doen. Maar nu voelt ze zich niet vertrouwd bij haar stagebegeleider. Ze heeft het idee dat hij haar niet serieus neemt omdat ze oorspronkelijk niet uit Nederland komt. Ze wil wel haar stage met een voldoende afsluiten.. 0ngewenst gedrag. Het komt vaker voor dan je denkt. Het zou ook jou kunnen overkomen. Op straat, tijdens een feestje maar ook op de hogeschool. Ook als het glashelder is dat je slachtoffer bent, en je er niet om hebt gevraagd, lastig gevallen te worden, kan het zijn dat je geplaagd wordt door gevoelens van schuld of twijfel. Heb ik iets fout gedaan dat mij dit overkomt? Schuldgevoel, het idee dat ze het zelf hadden kunnen voorkomen, is iets dat slachtoffers van ongewenst gedrag maar ook slachtoffers van andere misdrijven of ongelukken niet zelden tegenkomen. Het is bijna niet te verdragen dat jou zomaar iets akeligs overkomt, zonder dat je er iets tegen kunt doen. Toeval, pech, ongeluk, een ramp die uit de lucht komt vallen. "Waarom ik?" We leven vaak (soms ten onrechte) in een wereld waarbij we voor ons eigen gevoel van veiligheid, net doen of kwaad en onrecht niet bestaat. Het is zo moeilijk te accepteren dat je er bijna automatisch bij bedenkt dat je het misschien had kunnen voorkomen als je maar had gedaan." Het kan ook heel lastig zijn, als het gebeurtenissen betreft waarin het niet zo duidelijk is wat er is gebeurd. Jij voelt je rot. Maar bedoelt de ander het ook echt zo? Hoe dan ook, je hebt er last van. Het gebeuren beperkt jouw vrijheid en maakt je het leven zuur. Je motivatie voor de studie begint er onder te lijden of je begint schichtig om je heen te kijken. Probeer er toch iets aan te doen! Praat er in elk geval over! Vertrouwenspersonen Soms is het genoeg er met een vriend(in) over te praten, maar niet altijd is dat voldoende. Soms is het prettig je vragen aan iemand voor te leggen die je juist niet zo goed kent. Bij de vertrouwenspersonen kun je met je verhaal terecht. Deze hebben een onafhankelijke positie, doen niets buiten jou om en zijn gebonden aan de wet op de privacy: jouw verhaal komt niet naar buiten behalve als jij dat wilt. Vertrouwenspersonen zijn er speciaal om jou bij te staan en je te ondersteunen. Je bent er welkom, ook als je twijfelt of het misschien allemaal tussen je oren zit, of wanneer je er alleen over wilt praten om het te verwerken. Je kunt eventueel eerst mailen of bellen met een van de vertrouwenspersonen. De klachtenregeling Soms is het een goed idee om een klacht in te dienen. Saxion Hogescholen wil graag dat je je op de hogeschool veilig voelt en heeft een klachtenregeling ongewenst gedrag vastgesteld. Jij helpt, als je een klacht indient niet alleen jezelf, maar ook anderen. De vertrouwenspersoon zal samen met jou bekijken hoe er een eind komt aan de ongewenste situatie. Als je een klacht wilt indienen kan de vertrouwenspersoon je ondersteunen. Jouw klacht wordt, in dat geval, bekeken door een klachtencommissie die uit deskundigen bestaat.als de commissie besluit dat je klacht ontvankelijk is (dat wil zeggen de commissie neemt de klacht in behandeling) dan neemt de commissie contact op met de aangeklaagde. De commissie praat met zowel de klager als de aangeklaagde los van elkaar. Als de commissie besluit dat de klacht gegrond is, kan de Raad van Bestuur worden geadviseerd maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld kan de aangeklaagde de toegang tot de school worden ontzegd. Meer info of een afspraak maken In de folder Een veilig werk- en leefklimaat is ons een zorg staat precies beschreven wat je kunt doen als je te maken krijgt met ongewenst gedrag. Bij informatiepunten, opleidingsbalies, de vertrouwenspersonen en het Studenten Service Centrum (beneden in de hal op beide Saxion locaties) kan je de folder vinden. Studenten die worden geconfronteerd met ongewenst gedrag kunnen een afspraak maken met de vertrouwenspersonen. In Deventer zijn dat de studentenpsychologen, in Enschede zijn dit de studentendecanen. Via intranet kun zien wie de studentendecanen en de studentenpsychologen zijn en wat ze je te bieden hebben. Je kunt op beide locaties de afspraak maken via het Studenten Service Centrum. COLOFON Sax is een redactioneel onafhankelijke uitgave van Saxion Hogescholen met vestigingen in Enschede, Deventer en Apeldoorn. Het magazine verschijnt maandelijks en wordt gratis verspreid onder ca studenten en medewerkers van Saxion Hogescholen. Het magazine Sax verschijnt tevens in de vorm van een online nieuwsversie via de webpagina: Redactiesecretariaat Enschede: Tromplaan 28 Forum kamer F1.79 Postbus KB Enschede Redactiesecretariaat Deventer: Handelskade 75 Kamer A5.19 Postbus 501, 7400 AM Deventer Contact abonnementen/toezending: redactie: Tel. redactie: Hoofdredactie: Harry van Stratum Medewerkers aan dit nummer: Steven de Jong, Babette Masselink, Mariska van der Meer, Jan Medendorp, Leo van de Reest, Klaas van Smeden, Roel Venderbosch, Eddie Verdriet, Anne Velthausz (eindredactie). Sax is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Fotografie: Eric Brinkhorst, Jart Koopman, Eddie Verdriet, DeFirma (Sax maakt gebruik van het foto-archief van Saxion Hogescholen. Namen van personen op deze foto s zijn bij de redactie niet bekend) Concept en Advies: Van Stratum Communicatie, Enschede Vormgeving en dtp: DeFirma, Enschede Drukwerk: Plantijn Casparie, Zwolle Advertenties: Bureau van Vliet BV Postbus AA Zandvoort Inzending van copy aan Sax houdt in dat de auteur akkoord gaat met eventuele inkorting of journalistieke bewerking door de redactie van de copy. Anonieme bijdragen worden geweigerd. Artikelen en illustraties in deze uitgave mogen slechts met toestemming van de redactie door derden worden gereproduceerd. Deadline aanleveren copy Sax nr. 11: uiterlijk 29 april Spot het nieuws waar en wanneer je maar wilt. Sax vind je namelijk ook op internet. Inclusief natuurlijk de laatste updates over alles wat je maar weten moet. Iedere dag beschikbaar op HET LAATSTE SAXION NIEUWS ONLINE 22 april 2005

13 Master in Bedrijfs- of Gedragswetenschappen? Donderdag 19 mei 2005: Masteravond Universiteit Twente kijk voor meer informatie op graduate.utwente.nl Gedragswetenschappen: Communication Studies Educational Science and Technology Philosophy of Science, Technology and Society Psychology ELAN: Science Education and Social Science Education Research Master: Evaluation and Survey Research Bedrijfs- en sociale wetenschappen: Business Administration European Studies Health Sciences Industrial Engineering and Management Public Administration aanmelden via > graduate.utwente.nl

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Wat weet jij over het leenstelsel?!

Wat weet jij over het leenstelsel?! Resultaten onderzoek Wat weet jij over het leenstelsel? 13-01-2015 Wat weet jij over het leenstelsel? In 2015 staan er ingrijpende veranderingen voor de deur die de toegankelijkheid van het onderwijs onder

Nadere informatie

34Vraaggericht werken

34Vraaggericht werken DC 34Vraaggericht werken 1Inleiding Vraag jij aan een cliënt wat zijn wensen en behoeften zijn of weet jij wat het beste is voor de cliënt? Denk jij dat je cliënt zelf weet wat goed voor hem is en daarover

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Onderzoek Afschaffen stufi

Onderzoek Afschaffen stufi Onderzoek Afschaffen stufi 30 Mei 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 tot en met 30 mei, deden 1648 jongeren mee. Hiervan waren er 574 scholier en 951 student. De uitslag

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Opleidingen aanwezig op de oriëntatiemarkt

Opleidingen aanwezig op de oriëntatiemarkt Saxion Open 24 januari Deventer Opleidingen aanwezig op de oriëntatiemarkt Life Science, Design & Technology ROOD Economie, Management & Organisatie BLAUW - Archeologie - Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie

32 Kwaliteitsbevordering

32 Kwaliteitsbevordering DC 32 Kwaliteitsbevordering 1 Inleiding In dit thema gaan we in op de begrippen kwaliteit, kwaliteitszorg en kwaliteitsbeleid. Het zijn onderwerpen die niet meer weg te denken zijn uit het Nederland van

Nadere informatie

Verpleegkundige in opleiding

Verpleegkundige in opleiding Volg je hart, gebruik je hoofd Verpleegkundige in opleiding Opleiding verpleegkunde Zoek je zinvol werk en wil je graag voor mensen zorgen? Word dan verpleegkundige! Kom naar VUmc. Wij zijn je ideale partner

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Bediende in de logistieke sector: kansen voor vrouwen?

Bediende in de logistieke sector: kansen voor vrouwen? Bediende in de logistieke sector: kansen voor vrouwen? Welke percepties leven er bij werknemers en studenten omtrent de logistieke sector? Lynn De Bock en Valerie Smid trachten in hun gezamenlijke masterproef

Nadere informatie

Public Administration Arbeidsmarkt

Public Administration Arbeidsmarkt Public Administration Maar liefst 33 masters staan voor je klaar als je je bachelor politicologie, bestuurskunde of internationale betrekkingen hebt gehaald. Maak daar maar eens een keuze uit. Ga je voor

Nadere informatie

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN!

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! Carine Vos Richting-Wijzer Advies Zwolle augustus 2011 Carine Vos Pagina 2 Voorwoord In mijn bedrijf Richting-Wijzer Advies kom ik

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar , Grootegast, 31 augustus 2010

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar , Grootegast, 31 augustus 2010 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar 2010-2011, Grootegast, 31 augustus 2010 Er was eens een boerin die twee emmers verse, romige melk buiten zette. Vlakbij

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten,

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten, Beste oud-studenten, Hogeschool de Kempel doet onderzoek naar de loopbaan van afgestudeerden. De gegevens zijn van belang om verbeteringen aan te brengen in de huidige opleiding en om de huidige studenten

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Studenten: meer werken noodzaak door hogere studiekosten 13 januari 2011 Inleiding Van november 2010 tot begin januari 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek.

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

OUDERAVOND 5 HAVO. 14 september 2015

OUDERAVOND 5 HAVO. 14 september 2015 DECANAAT OUDERAVOND 5 HAVO 14 september 2015 Even voorstellen. De decaan W. Bardoul Je studententijd = méér dan studeren alleen! Je feest met je jaarclubje, sport fanatiek in de avonduren, vult vakken

Nadere informatie

10 TIPS BIJ STUDIEKEUZE

10 TIPS BIJ STUDIEKEUZE 10 TIPS BIJ STUDIEKEUZE 10 TIPS BIJ STUDIEKEUZE Carine Vos Richting-Wijzer Advies Zwolle, 2012 Herziene versie 2016 Carine Vos Pagina 2 Eerst even dit: Op dit boekje met tips rust auteursrecht en dat betekent:

Nadere informatie

Open avond 10oktober. Deventer. saxion.nl/openavonden

Open avond 10oktober. Deventer. saxion.nl/openavonden Open avond 10oktober Deventer saxion.nl/openavonden Plattegronden C B D Ingang Handelskade Locatie Deventer A Begane grond C B Het cijfer achter de vleugel staat voor de verdieping. Bij binnenkomst sta

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland KWARTAALMONITOR APRIL 2016 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 WAT TE DOEN MET ÉÉN MILJOEN 4 BEDRIJVEN SPELEN IN OP WET DBA 5 VEEL STARTENDE FREELANCERS OP LEEFTIJD 6

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS. Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) 28 februari 2017

'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS. Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) 28 februari 2017 Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) Home > 'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS 28 februari 2017 'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' Hbo-studenten doen het prima als ze

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden In het Hoger Onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk en instellingscollegegeld. Het wettelijk collegegeld wordt door de minister vastgesteld

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 www.qompas.nl Februari 2016 Surrounded by Talent Inleiding In deze rapportage laten we de resultaten zien van een enquête onder eerstejaars studenten welke met de Qompas

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Op welke school zitten onze oud-werkers vmbo nu?

Op welke school zitten onze oud-werkers vmbo nu? In deze bijdrage geven de decanen van de drie afdelingen een indruk van de vervolgkeuzes van onze werkers. Die keuzes vertonen jaar in jaar uit natuurlijk fluctuaties, anderzijds geeft het beeld van één

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

OPDRACHT1. De nieuwe winkelervaring. Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000)

OPDRACHT1. De nieuwe winkelervaring. Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000) OPDRACHT1 De nieuwe winkelervaring Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000) Inleiding We hebben uit de lijst beddenwinkel gekozen. We konden niet samen bedden winkel opzoeken en hadden daarom besloten

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27438 28 augustus 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 22 augustus 2015, nr. 759965,

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Studeren in Nederland

Studeren in Nederland Studeren in Nederland Annekee de Jager Kaj Temme Nederlandse Ambassade Brussel Leuven, 27 oktober 2015 Inhoud 1. Nederland 2. Waarom studeren in Nederland? 3. Onderwijs in Nederland 4. Nederlandse studentensteden

Nadere informatie

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 6 blz. 1 Door welke poort moet je gaan

Nadere informatie

GEZOCHT. denkers & doeners. studereninduitsland.nl

GEZOCHT. denkers & doeners. studereninduitsland.nl GEZOCHT denkers & doeners studereninduitsland.nl Weleens gedacht aan studeren in Duitsland? Studeren in Duitsland, nog niet zo veel Nederlanders doen het. Toch heeft Duitsland enorm veel te bieden: aan

Nadere informatie

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2015-2016 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Dit schooljaar organiseert jouw school een havo Carrousel. Dat is beroepsoriëntatie voor 4-havo. Tijdens drie bedrijfsbezoeken maak je kennis met beroepen. Ook leer

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Onderzoek: Studiekeuze

Onderzoek: Studiekeuze Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Introductie. Vrijheid. Moed. Verbinding. Hoi dapper mens!

Introductie. Vrijheid. Moed. Verbinding. Hoi dapper mens! Introductie Hoi dapper mens! Hoe tof dat je de gratis tips hebt gedownload! In dit document geef ik een aantal tips die mij persoonlijk veel geholpen hebben. Ik ben af gaat over jezelf accepteren en dat

Nadere informatie

stop kinderarbeid award 2013 Juryrapport

stop kinderarbeid award 2013 Juryrapport stop kinderarbeid award 2013 Vooraf De Stop Kinderarbeid Award 2013 is een onderdeel van Made by Kids. Made by Kids van Hivos is een actielespakket en een website voor de groepen 5 t/m 8 van basisscholen.

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden Eetstoornissen Mellisa van der Linden Inhoud Hoofdstuk 1: Wat houdt een eetstoornis in? Hoofdstuk 2: Welke eetstoornissen zijn er? Hoofdstuk 3: Wat zijn bekende oorzaken voor een eetstoornis? Hoofdstuk

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Tussen JOU en MIJ SCHRIJF- EN DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Janneke van Bockel Tussen en Begonnen op 20 Herinneringen die je later wil hebben moet je NU maken 4 Ma-ham, luister je wel? zegt ze streng. Ja

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 7)

Luisteren: muziek (A2 nr. 7) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Opheffing traject Fiscaal Recht ondoordacht besluit

Opheffing traject Fiscaal Recht ondoordacht besluit Opheffing traject Fiscaal Recht ondoordacht besluit Besluit wordt steeds meer in twijfel getrokken. Het besluit om het nog jonge traject Fiscaal Recht aan de Universiteit van Utrecht af te schaffen treft

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

1. Wat voor werk wil ik doen?

1. Wat voor werk wil ik doen? Studiewijzer 1 Verken jezelf Het kiezen van een studie begint bij kijken naar jezelf. Als je studie aansluit op je eigenschappen en je interesses, dan zit je daar straks beter op je plek. De onderstaande

Nadere informatie

Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen

Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen 2019 Inger Strietman / Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen Concept en grafisch ontwerp Autobahn Foto auteur Goffe Struiksma Stockbeeld istock by Getty Images, Noun

Nadere informatie

TANDARTSASSISTENTE. Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013. Sectorwerkstuk HET ASSINK LYCEUM

TANDARTSASSISTENTE. Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013. Sectorwerkstuk HET ASSINK LYCEUM TANDARTSASSISTENTE Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013 HET ASSINK LYCEUM Sectorwerkstuk Inhoudsopgave Inleiding... 3 Waarom heb je voor deze opleiding gekozen? Waarom zou je voor deze opleiding kiezen?... 3

Nadere informatie

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Gemeente Den Haag Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Den Haag werkt aan betere aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Bedrijfsleven, onderwijs en bestuurders in de regio Den Haag slaan

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 1)

Luisteren: muziek (B1 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Project Interactieve multimedia

Project Interactieve multimedia Project Interactieve multimedia Jerney van Schagen Inleiding: Het eerste idee van het project bij mij was dat het een vrij breed project zou worden, maar in een van de eerste colleges kwam ik er al gauw

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie