Beste Lezer, Anderzijds kan u nu wel gaan genieten van een dik nummer, want wij vergasten u op niet minder dan vier pagina s extra!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beste Lezer, Anderzijds kan u nu wel gaan genieten van een dik nummer, want wij vergasten u op niet minder dan vier pagina s extra!"

Transcriptie

1

2 Beste Lezer, De laatste weken zet het team zich volop in om de communicatie rond het D&A-museum te optimaliseren. Hierdoor liep de publicatie van het D.A.- Museumnieuws enige vertraging op. Anderzijds kan u nu wel gaan genieten van een dik nummer, want wij vergasten u op niet minder dan vier pagina s extra! We wensen u veel leesgenot. Jan Moortgat De Voorzitter 1

3 stop De tijd een terugblik Erfgoeddag is een cultureel evenement dat in Brussel en Vlaanderen jaarlijks terugkeert op de eerste zondag na de paasvakantie. Vorig jaar hielden we onze Helden tegen het licht, maar ook nu voelde ons team zich meteen aangesproken door het voorgestelde thema Stop de tijd. Wat is tijd? Organisator FARO bezorgde ons een inspiratiebrochure en daarin leerden we semioticus* Umberto Eco kennen. Hij liet ons kennismaken met de klokkenbeschaving waarin tijd meetbaar is. Vóór het begin van die beschaving moest men eeuwenlang vertrouwen op het gekraai van de haan s ochtends, de wissel van de seizoenen, eb en vloed Veel van deze natuurkundige verschijnselen combineren de twee essentiële onderdelen van tijd: beweging en terugkeer. In de Physica noteerde hij: Tijd is de meetbare maat van beweging ten aanzien van een voor en een na. Met andere woorden: Tijd bestaat niet zonder gebeurtenissen en tijd zonder verandering is ronduit betekenisloos. 2

4 Het scharniermoment Zo n belangrijke scharnierdatum op onze douane-tijdlijn is vanzelfsprekend 1 januari 1993, de dag dat de binnengrenzen van Europa werden opengesteld. Ook voor ons land kwam er toen een einde aan de douanecontroles op het overschrijdende verkeer bij de eeuwenoude binnengrenzen. Met de gedachte in het achterhoofd: Tijd is vóór en na een verandering gingen we aan het brainstormen. Douanekantoor Lommel voor 1 januari 1993 Er moest dus zeker aandacht gegeven worden aan een momentopname van net voor de start van de interne markt, met douanerechten en -controles aan talrijke grensposten in onze tentoonstelling. Maar ook de verschillende wijzen in de kijker plaatsen, waarop de mensen willen vasthouden aan dat grensgebeuren van weleer door onder andere het verzamelen van objecten en documenten, het vastleggen van smokkelhistories, het uitwerken van toeristische routes, het hergebruiken van grenspatrimonium, het oprichten van monumenten, 3

5 Halt Douane Dit hele verhaal werd op een twintigtal rijk geïllustreerde canvassen gegoten onder de titel Halt Douane, om de talrijk verwachte bezoekers weer eens een ander aspect van onze douanegeschiedenis mee te geven. Ze werden netjes opgesteld in het museum op de plaats van de tijdelijke tentoonstellingen, zodat geïnteresseerden ook meteen een bezoekje konden brengen aan de vaste collectie. Een nabeschouwing Het bezoekersaantal was eerder beperkt. Blijkbaar was de weg naar ons gebouw afgezet voor de 10 miles en de marathon die ook die dag in Antwerpen werden georganiseerd. Zij die er toch geraakten, waren in ieder geval aangenaam verrast zodat het toch een geslaagde dag werd. Tekst: Ann Van Puymbroeck 4

6 De grenspalenroute in De Klinge Op De Klinge is op 5 juli 2013 het nieuwe bezoekerscentrum geopend. Op deze site met de naam Het Klingspoor ontmoeten natuur en erfgoed elkaar over de grens heen. Er zijn enerzijds de bossen: Het Stropersbos op het Belgische en De Clingse bossen op het Nederlandse grondgebied. Anderzijds, vind je er naast twee hotels, een spoorweggrensstation met een quarantaine, een klompenmakerij die zowel in België als in Nederland actief was en een bruin café waar het spoorwegpersoneel, de smokkelaars en de douaniers en de dierenhandelaars elkaar troffen. Er zijn prachtige wandelingen en boeiende fietstochten uitgewerkt rond al die thema s. Bovendien hebben we geluk, want onze collega-bestuurder Eric De Keyzer is meer dan een betrokken partij in heel dit gebeuren. Nieuwsgierig als we zijn, legden we hem voor de opening al enkele vraagjes voor Foto 1: Het nieuwe bezoekerscentrum Het Klingspoor 5

7 Eric, wat is het verband tussen jou en het gloednieuwe bezoekerscentrum Klingspoor? Allereerst ben ik een inwoner van De Klinge en nauw betrokken bij het erfgoed van deze streek. Toen het D&Amuseum een plaats zocht voor de oude slagbomen die vroeger de doorgang naar het D.A.-Centrum op het Kattendijkdok bewaakten, stelde ik voor ze in bruikleen te geven aan het nieuwe bezoekerscentrum op De Klinge. Dat is inmiddels gebeurd en de bezoekers kunnen er eentje terugvinden bij het thema Grens binnen in het Centrum en de andere kreeg een plekje bij de oude spoorwegbedding. Ze werden in een sociaaleconomieproject mooi gerenoveerd. Daarnaast werkte ik er een wandeling uit, waarin je vijf types grenspalen tegenkomt. De regio tussen De Klinge en Overslag heeft maar liefst zeven verschillende types van grenspalen. Mijn inziens is dit uniek voor heel België en Nederland. Het project is dan ook grensoverschrijdend. Er is ook een fietstocht De grenspalenroute van 55km, maar kan ingekort worden. Door van Overslag direct terug te keren via de spoorwegzate van Moerbeke, is de tocht nog zo n 30km lang. Er is veel aandacht voor Ipad s en smartphones, met gebruik van een reeks QR-codes en een WIFI-punt. De fietstocht, bijvoorbeeld, is opgegeven in Garmin en kan gedownload worden op de website van de gemeente Sint-Gillis-Waas: Toeristisch. Of direct op Het wordt als toerist een aangename klus daarbij de geschiedenis te ontmoeten die leidde tot het oprichten van die grensstenen. 6

8 Waarom vind jij dat we met z n allen deze route moeten gaan ontdekken? De grenspalenroute met oog voor smartphones en Ipad s Het wordt een unieke beleving. Je zal er kunnen genieten van een schakering in de natuur door het mooie grensgebied Nederland België en dat gecombineerd met een pak geschiedenis. Wat wil je nog meer? Het Klingspoor is tevens een uitdaging voor wie zijn Ipad, draagbare computer of smartphone eens wil uittesten met al zijn mogelijkheden. Er zijn drank- en eetmogelijkheden op de site. Doen! Tekst: Anne Van Puymbroeck Illustratie: Ilse De Witte 7

9 Marlies op de Vlootdagen Wie, wat, waar? Op zondag 7 juli begaf penningmeester Marlies Van Tichelen zich met haar man Marc, die ook werkzaam is bij de douane, naar de Vlootdagen op de marinebasis in Zeebrugge. De Vlootdagen worden jaarlijks georganiseerd door de FOD Defensie, maar elk jaar is er ook een aanzienlijke delegatie van de Algemene Administratie van Douane en Accijnzen vertegenwoordigd om de vele bezoekers kennis te laten maken met de verscheidenheid van ons takenpakket. Zo was ondermeer het Scanteam uit Zaventem present met de scanvan en ook douaneboot De Zeewolf lag voor anker in de haven. Glamoureuze Louboutins Het deel dat Marlies, als medewerkster van het D&Amuseum het meeste interesseerde, was de expositieruimte. Zoals gebruikelijk stond er hier een team douaniers onder leiding van collega Dirk Brock met een infopunt van 8

10 de AADA. Naast enkele informatiebrochures bestond een groot deel van de stand uit door de administratie in beslag genomen voorwerpen. Het waren vooral deze objecten die in het oog sprongen. Marlies werd onmiddellijk verblind door een paar glamoureuze Louboutins, dure luxeschoenen normaal gezien enkel elegant te dragen door dames zoals Astrid Bryan en Victoria Beckham. Deze zending werd onlangs door de GAD (Groep Anti Drugs) van Zaventem in beslag genomen. Ter illustratie nog enkele door de GAD aangeleverde namaakartikelen die Marlies graag in de spotlight wenst te plaatsen: Winnie de Pooh-beertjes, crèmes om de huid lichter te maken, Coca-Cola flesjes gevuld met cola-achtige vloeistof, levensgevaarlijke Led-lampjes en Lipton-thee. Depotobjecten van onder het stof Naar oude gewoonte konden onze collega s zeker rekenen op de medewerking van het D&Amuseum: een groot deel van de tentoongestelde Cites -voorwerpen werden in bruikleen gegeven. Het ging ondermeer over een opgezette schildpad en kaaiman, een slangenvel, enkele handtassen in krokodillenleer, ivoren voorwerpen waaronder beeldjes en juwelen, een 9

11 documentenmap in slangenleer, armbandjes van olifantenhaar, enkele slachttanden waaronder één bewerkte, een stuk koraal, een regenstok, en een kader met twee tropische vlinders. Hiernaast werden door ons museum ook nog een aantal t-shirts van bekende merken zoals Yves Saint- Laurent in bruikleen gegeven. Als depotverantwoordelijke van het museum benadrukt Marlies dat het hier stuk voor stuk om voorwerpen uit het depot ging. Door ze in bruikleen te geven, kunnen ook objecten onder de aandacht worden gebracht die niet in de vaste opstelling van het D&Amuseum terecht konden. Het is onder meer om deze reden dan ook belangrijk voor het museum dat het blijft investeren in de samenwerking met collega s en andere organisaties. Het grote publiek aanspreken Temeer omdat door het uitlenen van objecten een groter publiek kan worden aangesproken, dat kan worden warm gemaakt voor een bezoekje aan het D&Amuseum. We bedanken onze collega s dan ook graag voor de mondelinge reclame die ze hebben gevoerd. We hopen in de toekomst ook een eigen folder van ons museum ter beschikking te kunnen stellen, die dan aan geïnteresseerden kan worden meegegeven. 10

12 Na een aangename, afsluitende babbel met de collega s en ineens duidelijke praktische afspraken te hebben gemaakt over de terugkeer van de bruikleen, treinden Marlies en Marc tegen de avond moe maar voldaan terug naar het landelijke Essen. In het achterhoofd hielden ze in gedachten dat samenwerking, zoals tijdens de Vlootdagen, uitermate belangrijk is voor het D&Amuseum, omdat we zo steeds een stukje van onszelf naar buiten brengen zonder dat de mensen zich daadwerkelijk fysiek naar Antwerpen dienen te verplaatsen. Ook de werking buiten de muren van het museum is een belangrijk gegeven! Tekst: Bert Verhoeven Foto s: Marc Vergauwen en Ann Van Puymbroeck 11

13 12 Kantje boord

14 De titel Kantje boord doet het al vermoeden, maar vanaf 5 juli loopt er bij onze Nederlandse collega s van het Belasting & Douane Museum te Rotterdam een heel leuke tentoonstelling over hoe kleding werd en wordt ingezet om te smokkelen. Het verhaal start 150 jaar terug. Wist je dat vrouwen op het einde van de 19 de en begin 20 ste eeuw vernuftige lingerie droegen om de douaniers om de tuin te leiden bij het overbrengen van smokkelwaar? De mannelijke collega s mochten de dames niet fouilleren én pas in 1930 is er sprake van vrouwelijke visiteuses. Maar, tot op de dag van vandaag verstoppen smokkelaars hun waren in kleding. Zo kan je op de tentoonstelling de luier vinden waarin vorig jaar nog twaalf kolibries Nederland werden binnengesmokkeld. Ook wij ontleenden twee smokkelkledingstukken uit onze collectie voor deze expositie. Enerzijds gaat het om een smokkelvest waarin graan werd gesmokkeld. Anderzijds gaat het over heel specifieke smokkelzakken die op taillehoogte onder de kleding werden gedragen. De smokkelaar verstopte er in de jaren 50 van vorige eeuw, ondermeer koffie in die hij naar Duitsland bracht en op zijn weg naar België verstopte hij erg dure modeltreintjes van het merk Märklin in, waarop hij dan geen invoerrechten betaalde. Speciaal voor deze tentoonstelling maakte mevrouw Dinnie Van Den Heuvel en haar team van Atelier D Andt uit Lier replica s en reconstructies van de getoonde kleding. Die maken zichtbaar wat eigenlijk verborgen moet blijven, maar ook tastbaar, want aanraken mag! Deze tentoonstelling loopt nog tot 31 oktober Meer info over bereikbaarheid, openingsuren enz. vind je op www. bdmuseum.nl Tekst: Ann Van Puymbroeck Foto: Francis Huijbrechts 13

15 BOEKBESPREKING Nest trilogie van Julien Van Remoortere De auteur werd in 1930 geboren in Beveren-Waas en schreef dit boek aanvankelijk in drie fasen : Een veilig stinkend Nest verscheen in 1971, Op de rand van het Nest werd gepubliceerd in 1974 en De laatste uit het Nest kwam uit in De gebundelde uitgave die ik gelezen heb, werd in 1981 uitgegeven bij Reinaert Uitgaven. 14

16 De hoofdfiguur in het boek is Peet Vandam, geboren te Beveren, in de Donkerstraat. Zijn geboorte situeert zich omstreeks de geboortedatum van de auteur. In de Donkerstraat is de armoede troef. De bewoners vormen een gesloten gemeenschap en zijn overwegend ongeletterd. Ze leven hoofdzakelijk van stropen en kleine diefstallen in de nabije polder. Die van de Donkerstraat worden geweerd door de bewoners van de andere wijken omdat ze zo brutaal zijn. Ze kennen daarenboven geen beetje fatsoen en hun taalgebruik is die van de gemeenste soort. In dit milieu brengt Peet Vandam zijn kinderjaren door en leert er alle trucjes om te overleven. Zijn vader wordt De Kei genoemd en in het gezin zijn er vier kinderen: drie zonen en één dochter. Peet is de jongste. Peet Vandam gaat naar de lagere school in Beveren en valt er op door zijn schoolresultaten. Jaar na jaar is hij de beste van de klas. Een onderwijzer slaagt erin om De Kei te overtuigen om Peet naar de grote school in Antwerpen te laten gaan. Ook in de middelbare school wordt Peet een opperbeste leerling. Om toch een schijntje van voornaamheid te geven aan dat jongetje uit die armenwijk van Beveren, wordt hij op die school Pierre Vandam genoemd. Intussen lijdt België reeds jaren onder de Duitse bezetting, maar de bewoners van de Donkerstraat slaan zich door deze armoedige periode heen. Zij zijn erbij als na het verdwijnen van de laatste Duitse troepen de huizen worden leeggehaald van diegenen die als zwarten werden bejegend en bij uitbreiding ook van burgers die zich afzijdig hadden gehouden maar om politieke en diverse andere redenen worden beschuldigd van collaboratie. In de haven van Antwerpen komen opnieuw handelsschepen toe. Uit Beveren gaan tientallen arbeiders in de haven werken en leren hoe ze bij het lossen van de scheepslading zich persoonlijk kunnen verrijken. Stelen en smokkelen van de buit is een alledaags gebeuren. Zo gebeurt het dat de moeder van Peet op een dag een prachtige Parker vulpen cadeau doet aan iemand, die haar jongste zoon heeft geholpen bij de tijdelijke huisvesting van de leerlingen van de school tijdens de periode van het Duitse bombardement met V1 en V2 bommen. Die bepaalde vulpen maakte oorspronkelijk deel uit van een partij vulpennen door haar oudste zoon gestolen aan de dok bij de lossing van een schip. In mei 1945, nadat de Duitsers zich in eigen land hebben overgegeven, wordt door het Amerikaanse leger een grootscheepse operatie op touw gezet om hun militairen terug naar hun land te vervoeren. Op de linker 15

17 Schelde-oever, op de plaats van het Sint-Annabos, wordt een reusachtig tentenkamp opgebouwd, twee kilometer lang en op sommige plaatsen één kilometer breed. Het kamp dat de naam Top Hat draagt, biedt plaats aan militairen, een uitgebreide staf vast personeel en 2500 Duitse krijgsgevangenen. Het kamp blijft in functie tot maart Zowat 371 Liberty Ships en 91 Victory Ships zorgen in die periode voor de repatriëring van Amerikaanse militairen. De familie van De Kei dringt geregeld het militaire kamp binnen om Belgische souvenirs om te ruilen voor Amerikaanse sigaretten. Met het sluikhandeltje weten ze heel wat geld te verdienen, want de geparfumeerde Amerikaanse sigaretten zijn zeer gegeerd op de Belgische markt. De vader van Peet Vandam komt te overlijden, waardoor de verdere studies voor de jongen wel heel erg problematisch worden. Er moet iets bijverdiend om de studies te betalen. De familie vindt een oplossing. Met de smokkel van Nederlandse boter is heel wat geld te verdienen, zo n dertig frank per kilo blijkt. Beveren ligt niet zo ver van de Nederlandse grens. Samen met een nonkel maakt Peet iedere nacht een tocht door de polder naar Nederland en elk brengt veertig kilo boter over de grens. Doordat ze als gewiekste stropers elk paadje kennen in de polder, hebben ze blijkbaar geen last van patrouillerende douaneambtenaren. Als in september de scholen terug heropenen, is het voor Peet gedaan met boter smokkelen. Maar de nonkel doet ijverig voort. Op een nacht echter heeft de douane hem geklist. Hij wordt overgebracht naar de gevangenis in Dendermonde. De nonkel beweert dat hij bij de douane verraden werd door een bewoner uit een ander straatje een eind verder. Dat is dan het signaal voor de familie Vandam om over te gaan tot een wraakactie, een volksgericht dat nog stamt uit een ver verleden. Op een avond wordt de vermeende verrader bont en blauw geslagen en flink gehavend achtergelaten in de buurt van zijn woning. De politiediensten zijn in hun onderzoek naar de daders van de geweldpleging niet opgewassen tegen de geslotenheid van de kleine gemeenschap. Het leven aan de Nederlandse grens gaat verder zijn gangen en op een douanekantoor - Kieldrecht of De Klinge, niet nader genoemd - wordt het toneeltje met de boter smokkelende vrouwen bij de warmgestookte kachel opgevoerd. 16

18 Peet Vandam werpt zich allengs meer op het schrijven van gedichten en verhalen. Zijn talent als jong schrijver wordt alom gewaardeerd. Meer en meer komt hij echter tot het besef dat hij zijn afkomst uit de Donkstraat heeft verraden. Maar hij kan niet meer terug. In de laatste fase van het verhaal komt Peet Vandam als bediende terecht in de Zilverfabriek te Hoboken. Als Waaslander en min of meer tijdsgenoot van de spelers in het verhaal voel ik me sterk aangesproken door alles wat erin aangehaald wordt. Ik weet met zekerheid dat deze romantrilogie in honderden boekenkasten van streekgenoten als een relikwie wordt bewaard. Het is alleszins een streekroman, maar dan eentje waarin de dramatiek een hoofdrol speelt. Het verhaalt de geschiedenis van de kleine man, voor, tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog. Bij het lezen van de roman maakt men herhaaldelijk, op een zeer realistische manier, kennis met de gruwel van de oorlog zoals die nog altijd voorkomt in verder afgelegen landen. Nadat hij de 750 pagina s verslonden heeft, zal elke lezer het boek sluiten en zich de vraag stellen: Is dit een autobiografisch verhaal? Peet Vandam is een dorpsgenoot en ook tijdsgenoot van de auteur. Beiden zit het schrijven in het bloed. Een en ander zal zeker autobiografisch zijn, maar heel veel in de roman past gewoon in de levensstijl van die tijd. Nest trilogie is een sociale roman, die zich afspeelt op een kantelmoment in de geschiedenis. Peet Vandam verlaat als eerste de gesloten cocon van een kleine leefgemeenschap. Schrijven is altijd een beetje fantaseren, de schrijver geeft een zeer gedetailleerd beeld van de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt, maar hij zorgt er wel voor dat met lichte veranderingen van locaties en met wat naamsveranderingen toch een minimum aan anonimiteit bewaard blijft. Boekbespreking door Cyriel Inghels 17

19 Burenpraat Gefopt Soms gebeuren er vreemde dingen als je de grens passeert, het maakt niet uit welke. We stonden in de rij te wachten voor de fast ferry van Wales naar Ierland: Fishguard-Rosslare. Met de avondferry was het altijd een prettige overtocht vanwege het op tijd vertrekken en niet te druk. De wachtrijen werden al spoedig wat langer en ik raakte aan de praat met een stel die met auto en aanhanger voor mij stond met daarvoor een bus die erbij hoorde, beide volgeladen met bouwmaterialen. Al spoedig ontspon zich een gesprek tussen de mannen en vrouwen van de bouwauto s. Ze gingen naar vrienden om een garage te bouwen en hadden degelijke bouwmaterialen meegenomen uit Nederland. Toen ik vroeg of je dat niet moest aangeven bij de douane in Ierland verbleekten ze enigszins, maar zeiden stoer en parmantig dat dat niet hoefde. Ze hadden niets van waarde bij zich en het was een geschenk voor de vrienden. Dit wat sprookjesachtig verhaal zou door de Ieren ongetwijfeld niet geloofd worden, zei ik nog en enigszins onrustig geworden, gingen ze aan boord. Aan boord zochten ze ons opnieuw op en wilden alles weten over het invoeren. Ik ben natuurlijk geen expert, zei ik, maar en ik begon mijn verhaal. Wij worden altijd gecontroleerd, vertelde ik en alles moet altijd open: van koffer tot kofferbak. Ze hingen aan mijn lippen en ik verkneukelde me al op voorhand. Een van de mannen zei: Ik zag dat u een paar dozen op de achterbank heeft staan. Ja, zei ik en let maar op: ik word er vast uitgehaald, dus als je achter mij gaat staan, zullen ze jullie wel gewoon door laten rijden. Er zijn meestal niet zoveel douaniers. We wisselden pubgegevens uit en maakten een afspraak dat als ik gelijk zou krijgen en ze dus niet zouden worden aangehouden, zij met z n vieren een pint zouden betalen. 18

20 Aangekomen in Rosslare ging de ontscheping voorspoedig en werd ik met partner en auto door een in het geel gestoken douaneman met hond uit de rij gehaald. De anderen konden gewoon doorrijden. Vol ongeloof en verbijstering keken ze naar ons. Een tiental minuten later reed ik ook weer door en ontmoette iedereen in de afgesproken pub. Wat waren die gasten opgelucht maar vroegen zich nieuwsgierig af waarom ik eruit was gehaald en of de stoere hashhond nog wat had gevonden? Vragen, vragen en nog eens vragen Ik gaf in eerste instantie geen antwoord maar bij de last order - voor ons althans gaf ik toe dat ik (zie noot) een paar dozen administratie had meegebracht uit Rotterdam. Die waren bestemd voor de nieuwe president van de International Association of Customs/Tax Museums, die in Dublin werkte. De collega die mij keurig uit de rij had gehaald, zat in het complot en zou de dozen naar de nieuwe president in Dublin brengen. Vol ongeloof keken ze me aan en vroegen of ik soms ook douanier was. Toen ik daarop bevestigend antwoordde, werden ze wat wit om de neus. Gefopt zei ik nog en het voelde voor de verandering wel eens goed dat ik de reizigers ook eens in de maling had genomen. We hebben ze niet meer gezien en er zal ergens in Ierland vast wel een mooie Nederlandse garage staan. Smokkellaartje Noot: t Smokkellaartje werkte in het Belasting&Douane Museum in Rotterdam waar de administratie van de IACM aanwezig was voor de nieuwe Ierse president werd verkozen. Wij gingen toch op vakantie naar Ierland, dus een kleine moeite met leuke gevolgen, rijp voor een verhaal. 19

21 20

22 BLIK OP Zoek de verschillen Iedereen kent Garfield, de dikke, egocentrische en egoïstische strip kater, het geesteskind van de Amerikaan Jim Davis, ontstaan in Ook de Garfield -knuffels liggen goed in de markt en daar maken criminele bendes dankbaar gebruik van om namaakversies in omloop te brengen. Op de bijgaande foto ontdek je onmiddellijk al enkele zeer opvallende verschillen. Probeer er eens 5 op te sommen en sla dan pas je blad om, zodat je je bevindingen kan vergelijken met de oplossing. Hier zijn de beide knuffels opmerkelijk verschillend qua uiterlijk. Vaak is dat echter niet het geval, maar hebben onze collega s bedenkingen bij het land van herkomst of de bestemming. Wanneer onze collega s het vermoeden hebben dat ze met namaak geconfronteerd worden, nemen ze contact op met de merkhouder. Die kan onmiddellijk een lijst voorleggen met daarop de namen van de bedrijven die het merkartikel mogen produceren en verdelen. Desgewenst moet de officiële toelating tot productie ook worden voorgelegd. Zijn beslissing is doorslaggevend; hij geeft aan of hij de namaakprocedure wil opstarten. 21

23 Bij namaak is de waarde meestal verschillend vanwege het niet betalen van royalty s, maar bij deze soort namaakproducten is dit niet zo duidelijk. Het prijsverschil tussen een echte en een namaak zal niet zo groot zijn. Allemaal goed en wel zult u zeggen, maar waarom kunnen we niet wat besparen en ons een namaakknuffel aanschaffen? De kinderen zullen daar even goed mee spelen. Ja, dat zal wel, maar. Zoals ik reeds eerder vertelde, bestaan de ogen en neus van de namaak uit één geheel en - neem het van me aan - je kunt er echt je vinger onder steken en je hebt het zo losgerukt. Een klein kind steekt gemakkelijk alles in het mondje, dus. Ook de zuignappen en snorharen zullen gemakkelijk loslaten. Bij de echte knuffels doen deze problemen zich niet voor. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen het met me eens is als ik zeg dat de veiligheid van kinderen belangrijk is. De keuze is dus snel gemaakt, nietwaar? Tot slot: namaakproducten houden een gevaar in voor de economie en onze veiligheid. Daarom worden ze steeds vernietigd. Tekst: Marlies Van Tichelen 22

24 Bron: Wikipedia - en fiche met speciale dank aan het team Namaak van de Opsporingsdienst te Antwerpen De echte knuffel dateert van 1988, de namaak van het jaar De kleur is verschillend, maar daar kan het veelvuldig wassen van de echte de oorzaak van zijn. Toch voorzichtig zijn - zeker bij baby s - wat kleuren en/of verf betreft, want die is vaak giftig. De echte heeft duidelijke strepen, de namaak niet. Het formaat en de vorm van de oren is ook duidelijk verschillend. De snorharen naast de oren zitten bij een namaak absoluut niet vast. De ogen en neus zijn bij de echte Garfield apart vervaardigd en bestaan bij de namaak uit één geheel. Op het etiket bij de echte is duidelijk Garfield vermeld producent in San Francisco, materiaal (polyester). Het etiket van de namaak is een beetje duister : enkel CE B &G Toys Belgium. De afwerking is bij de namaak slordiger. De zuignap heeft het rechtervoorpootje reeds verlaten. De afzender en bestemmeling spelen ook een rol. Heeft de afzender (firma) een vergunning om Garfield -knuffels te maken? Is de bestemmeling een gekende groothandel in speelgoed of zijn de knuffels voor markten of kermissen bestemd? 23

25

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier.

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet.

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Roodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik laat mij erin, laat mij erin. 't Is hier te guur en te koud naar mijn zin Laat mij er in, ja er in.

Roodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik laat mij erin, laat mij erin. 't Is hier te guur en te koud naar mijn zin Laat mij er in, ja er in. Oosterkerk, Zondag 27 januari 2013, Kinderdienst Het verhaal van de verloren zoon (Lucas 15:11-32) door de ogen van het varken Meditatie in woord en beeld ds.wim Hortensius Roodborstje tikt tegen 't raam,

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De foto in mijn hoofd door Yennik Meert

Boekverslag Nederlands De foto in mijn hoofd door Yennik Meert Boekverslag Nederlands De foto in mijn hoofd door Yennik Meert Boekverslag door een scholier 1960 woorden 2 februari 2007 7,8 9 keer beoordeeld Auteur Genre Yennik Meert Jeugdboek Eerste uitgave 2000 Vak

Nadere informatie

En dan gingen wij met de bus verder naar het kamp II bezoeken, gelukkig is dat maar korte duur, wij waren al moe van veel rondlopen.

En dan gingen wij met de bus verder naar het kamp II bezoeken, gelukkig is dat maar korte duur, wij waren al moe van veel rondlopen. En dan gingen wij met de bus verder naar het kamp II bezoeken, gelukkig is dat maar korte duur, wij waren al moe van veel rondlopen. Geschiedenis In het stadje Auschwitz (Pools: Oswiecim) ligt stille getuige

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen Geboortegedichtjes Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien Die moet beslist met eigen ogen Dit schitterende wonder komen zien We hebben ze geteld Je armpjes en je

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Beste Janien, familie, vrienden, allen hier aanwezig, Het is goed om vanavond bijeen te zijn in deze Sint-Joriskerk.

Beste Janien, familie, vrienden, allen hier aanwezig, Het is goed om vanavond bijeen te zijn in deze Sint-Joriskerk. Beste Janien, familie, vrienden, allen hier aanwezig, Het is goed om vanavond bijeen te zijn in deze Sint-Joriskerk. We gedenken vanavond Ramón Smits Alvarez. We staan stil bij zijn leven, we staan stil

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Vlinder en Neushoorn

Vlinder en Neushoorn Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Voor de ouders of verzorgers

Voor de ouders of verzorgers Voor de ouders of verzorgers Dit boekje is bedoeld voor kinderen tussen drie en zes jaar. Acht kunstwerken uit de collectie oude kunst van het Centraal Museum zijn geselecteerd voor dit boekje. Deze werken

Nadere informatie

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1 2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN

DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN ECHTE HELDEN! JE KENT ZE MISSCHIEN WEL VAN TV. ZE KUNNEN VLIEGEN, ZE KUNNEN MENSEN REDDEN UIT BRANDENDE GEBOUWEN EN ZE VECHTEN TEGEN SLECHTERIKEN. IEDEREEN HEEFT ZO

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag

Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag Elk jaar op de ochtend van 14 augustus is er een korte plechtigheid in de ontvangsthal van de oude Tweede Kamer. Een kleine groep

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? 4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Juli - augustus 2011 - nr 335

Juli - augustus 2011 - nr 335 Juli - augustus 2011 - nr 335 Kijker nr 335 : zomer 2011 Voor sommigen zit het er misschien al bijna op. Voor anderen is het nog maar pas begonnen en voor nog anderen duurt het nog enkele weken. Eén ding

Nadere informatie

Dit boekje is van. Doodgewone Helden

Dit boekje is van. Doodgewone Helden Dit boekje is van Doodgewone Helden Echte helden! Je kent ze misschien wel van tv. Ze kunnen vliegen, ze kunnen mensen redden uit brandende gebouwen en ze vechten tegen slechteriken. Iedereen heeft zo

Nadere informatie

Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama

Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama Zakelijke gegevens: 1. Titel van het boek: De jongen in de gestreepte pyjama. 2. Het boek heeft geen ondertitel. 3. De auteur van het boek is John Boyne 4. Het

Nadere informatie

Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek.

Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. 19 februari 2015 Goedemiddag, Ik ben heel blij met deze tentoonstelling. Als dochter van een oorlogsvrijwilliger

Nadere informatie

LEVEN IN DE OORLOG LES 1. Het begin van de oorlog

LEVEN IN DE OORLOG LES 1. Het begin van de oorlog Wereldoorlogen en Holocaust LES 1 LEVEN IN DE OORLOG JE LEERT wat er in het begin van de Tweede Wereldoorlog gebeurt; wat er verandert in het dagelijks leven van de mensen; wat de mensen doen bij een luchtalarm.

Nadere informatie

Mannenberoepen, vrouwenberoepen of beroepen voor mannen en vrouwen?

Mannenberoepen, vrouwenberoepen of beroepen voor mannen en vrouwen? Mannenberoepen, vrouwenberoepen of beroepen voor mannen en vrouwen? MANNELIJKE VROEDVROUW bron: De Standaard, 2008-03-01 en De metro job deluxe, 2011-09-30 Enkele reacties van mannelijke vroedvrouwen:

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS IK HEB EEN SCHANDELIJK HOOG IQ. Ik lees kranten in zeven talen. Ik heb vroeger veel in het buitenland gezeten. De actualiteit houd ik met hartstocht bij, maar naar de televisie kijk ik niet en naar de

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum. 2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje

Nadere informatie

Inspirerend Presenteren

Inspirerend Presenteren Inspirerend Presenteren Door Kai Vermaas & Charis Heising Bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla Inleiding Wil je leren hoe jij een presentatie kunt geven waar je zeker bent van je verhaal? En

Nadere informatie

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het

Nadere informatie

Augustus/september 2014 : Nieuwsbrief van Galerie Alkmaar / EJ Vaandering

Augustus/september 2014 : Nieuwsbrief van Galerie Alkmaar / EJ Vaandering Augustus/september 2014 : Nieuwsbrief van Galerie Alkmaar / EJ Vaandering Beste vrienden, klanten en bezoekers van onze Galerie en volgers van mijn werk. Hierbij stuur ik u een nieuwe nieuwsbrief met een

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Paspoort Ik houd mijn spreekbeurt over paspoorten. Sommige van jullie zijn vast wel eens naar het gemeentehuis geweest om met jullie vader of moeder een paspoort te halen. Ik moest ook een keer mee en

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Apple Fanboy. Leerling: Jippe Joosten Opleiding: Game Development Klas: G&I1C. De intro. De opdracht. Proces

Apple Fanboy. Leerling: Jippe Joosten Opleiding: Game Development Klas: G&I1C. De intro. De opdracht. Proces Apple Fanboy Leerling: Jippe Joosten Opleiding: Game Development Klas: G&I1C De intro Welkom in het verslag van de Apple fanboy, ik ben Jippe Joosten en ik ben enorm fan van Apple. Ik ben nu 21 jaar oud

Nadere informatie

Gefeliciteerd. De allerbelangrijkste regel als we het hebben over kinderen en honden is:

Gefeliciteerd. De allerbelangrijkste regel als we het hebben over kinderen en honden is: Gefeliciteerd. Je bent zwanger en je hebt één of meerdere honden. Het wordt jullie eerste kind. Je bent net bij de verloskundige geweest, het gaat goed met je kindje, en je hebt deze folder meegekregen.

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Toeristen in Nederland

Toeristen in Nederland Toeristen in Nederland Het is bijna zomer. Veel Nederlanders gaan lekker op vakantie naar het buitenland. Maar er komen ook heel veel buitenlandse toeristen naar Nederland. Hoeveel zijn dat er eigenlijk?

Nadere informatie

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden? Frans. Waar en wanneer heb jij een taalcursus gevolgd? Ik heb geen taalcursus gevolgd.

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden? Frans. Waar en wanneer heb jij een taalcursus gevolgd? Ik heb geen taalcursus gevolgd. Erasmusbestemming: Toulouse, Frankrijk. Academiejaar: 2015 2016. Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De universiteit is zeer centraal

Nadere informatie

Erlend Loe. Gelukkig getrouwd

Erlend Loe. Gelukkig getrouwd Erlend Loe Gelukkig getrouwd Vertaald uit het Noors door Paula Stevens de geus Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage van NORLA (Oslo) De citaten op pagina s 171 en 175 komen uit Nigella

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Verhaal / uitleg aan kinderen:

Verhaal / uitleg aan kinderen: Legaal / illegaal Voorbereiding: Maken: Een Verkoopposter en een Inkoopposter Inkoopposter Verkoopposter Prijs Sigaretten 10 Borreltje 20 Zwervertje 40 Schilderij 100 Skelet 250 Krokodil 500 Prijs Sigaretten

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk

Nadere informatie

Lieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober

Lieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

De Grote Verkeerstoets - 2014 07/08/2014. 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet links afslaan. 3. Neen, want ik heb mijn arm niet uitgestoken.

De Grote Verkeerstoets - 2014 07/08/2014. 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet links afslaan. 3. Neen, want ik heb mijn arm niet uitgestoken. 100082: Welk voorwerp houd je hier boven je hoofd? 1. Een rood voorwerp. 2. Een map. 3. Een voetbal. 100081: Je slaat af naar links. Gebeurt dat hier helemaal veilig? 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Bescherm je foto s met een watermerk

Bescherm je foto s met een watermerk Bescherm je foto s met een watermerk Het is vervelend wanneer een ander met je foto's aan de haal gaat. Je steekt er niet alleen tijd en moeite in maar ook wettelijk heb je rechten over je eigen foto's.

Nadere informatie

Schrijver Trent Stewart

Schrijver Trent Stewart Schrijver Trent Stewart Door : Thomas Pereira School : het Baken Klas : 7A Datum : 2010-02-15 Pagina: 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Biografie... 4 3. Boeken die geschreven staan....

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

10 Een pluizig beestje

10 Een pluizig beestje 10 Een pluizig beestje REMCO CAMPERT Vooraf Remco Campert schrijft vooral verhalen en gedichten. Net als Hans Andreus (zie hoofdstuk 19) behoorde Campert tot de Vijftigers, een literaire stroming in de

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Wees niet jaloers! Intro. Wat is jaloersheid? blok E - nivo 1 - avond 6

Wees niet jaloers! Intro. Wat is jaloersheid? blok E - nivo 1 - avond 6 Wees niet jaloers! blok E - nivo 1 - avond 6 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugkoppeling en intro 19.20 Wat is jaloersheid? 19.30 Jaloersheid, waar komt het vandaan? 19.45 Jezus

Nadere informatie

10. Gebarentaal [1/3]

10. Gebarentaal [1/3] 10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen.

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen. Outback Australië Voor mij is Australië een heel bijzondere plek. Waarom? Dat zal ik uitleggen. Het begon al toen ik voor het eerst in Australië kwam. Ik stapte uit het vliegtuig. Meteen merkte ik dat

Nadere informatie