Fokken met Border Terriers

Transcriptie

1 Fokken met Border Terriers door D.L.M. van Elewout Inleiding Het gezegde Bezint eer gij begint wordt dikwijls aangehaald bij de aanschaf van een hond, maar zou ook moeten gelden bij het fokken van honden. Deze brochure beoogt stof tot bezinning aan te dragen en informatie te geven, vooral aan de onervaren aspirant fokker. Het doel van fokken hoort te zijn: het ras te verbeteren of op zijn minst op hetzelfde niveau te houden. In de ogen van de Nederlandse Border Terrier Club (NBTC) zijn geldelijk gewin of het lijkt ons zo leuk geen steekhoudende redenen om te gaan fokken. De bewering dat het zo goed is voor de teef om een keer een nestje te hebben berust niet op waarheid. Als (aspirant-)fokker moet het een normaal gegeven zijn dat u zich op zijn minst aan de Gedragscode en het Pupinformatiereglement houdt. De ouderdieren Met het fokken van een nest neemt een fokker grote verantwoordelijkheid op zich. De puppen gaan naar een nieuw thuis (behalve de pup die men misschien zelf wil aanhouden). Als deze honden niet gezond en/of sociaal zouden blijken te zijn kan dat veel verdriet veroorzaken. Gezondheid kan men nooit garanderen, maar men kan wel zijn uiterste best doen om een zo goed en gezond mogelijke combinatie van ouderdieren te maken. Daarnaast speelt de fokker een grote rol bij het socialisatieproces van de puppen. Daarom zult u zich moeten afvragen: Zullen de puppen van uw teefje inderdaad bijdragen aan de instandhouding, of liever nog verbetering, van de Border Terrier?! Heeft u ook serieus nagedacht over een passende reu voor uw teefje? En weet u wel genoeg over beide ouderdieren om verantwoord te fokken?! 1

2 Naast uiterlijk en gezondheid dient het karakter één van de belangrijkste aandachtspunten te zijn. Met een schuw, nerveus en/of agressief dier hoort men per definitie niet te fokken. Dit gedrag kan wel degelijk een erfelijke factor hebben, bovendien kunnen pups dit gedrag ook gewoon van hun moeder overnemen (kopieergedrag). Informeer ook bij de fokker van uw teefje; deze kent de ouderdieren van de teef en de lijn waar ze vandaan komen en kan u helpen bij het maken van een verantwoorde keuze. Voldoen beide ouderdieren aan het Pupinformatiereglement, de Pupinformatie-eisen van de NBTC? De loopsheid Het is erg handig om een dagboekje bij te houden over de loopsheden van uw teefje. Zo weet u iets meer over het verloop van de loopsheid en de periode van de dekrijpheid, zodat het u kan helpen bij het bepalen van de juiste dag van de dekking. De loopsheid van de teef is anders dan de menstruatie van de mens. Tijdens de loopsheid vindt namelijk de eisprong plaats en de opbouw van de baarmoederwand om de eventueel bevruchte eitjes te kunnen ontvangen, terwijl de menstruatie juist de afbraak van de baarmoederwand inhoudt. De cyclus (dat is de periode tussen twee loopsheden) van een teef is in de meeste gevallen ongeveer 6 maanden, maar kan ook tussen de vier en twaalf maanden zijn. De loopsheid zelf duur ongeveer drie weken. Aan het gedrag van de teef kunt u vaak al zien dat ze loops gaat worden. Haar gedrag verandert, zeker als er meerdere teven in huis zijn. Ze doet vaker plasjes om de omgeving te laten merken dat ze loops wordt. U ziet dat de plek tussen de anus en vulva wat gaat opzwellen en uiteindelijk gaat de vulva ook flink opzwellen. De daardoor ontstane bloedinkjes luiden het begin van de loopsheid in. In een vroeger stadium heeft u de eigenaar van de reu al benaderd en nu neemt u contact op met de eigenaar van de uitverkoren reu om afspraken te maken (mogelijke datum, dekgeld enz.). De eisprong, de periode waarin de teef dekrijp is, is meestal tussen de 10 e en 14 e dag. Dit geldt echter niet voor iedere teef. De dekrijpheid is eventueel vast te stellen door middel van een progesterontest. Om het verloop van het progesterongehalte te bepalen, zijn echter meerdere tests nodig. Informeer bij uw dierenarts vanaf welke dag de teef getest moet gaan worden. Deze bloedtest is vooral handig als u ver moet reizen om bij de reu te komen, omdat de juiste dag om te dekken zeer precies kan worden aangegeven. Aan de teef zelf kunt u ook wel zien wanneer ze dekrijp is. Het bloedverlies neemt af en wordt wateriger. De vulva krimpt iets in verhouding met het begin van de loopsheid en wordt zachter, m.n. de bovenste rand van de vulva. De teef is gewillig naar de reu of zelfs naar andere teven en gaat er echt voor staan met de staart opzij gedraaid, de zogenaamde sta-reflex. Echter niet elke teef vertoont dit gedrag en andere teven vertonen dit gedrag gedurende de gehele loopsheid. De dekking Als de teef dekrijp is, gaat u in principe altijd naar het huis waar de reu woont. Het verdient aanbeveling om de honden tijdens de dekking zoveel mogelijk hun eigen gang te laten gaan. Laat ze eerst met elkaar kennis maken. Dit is meestal een ritueel van elkaar besnuffelen m.n. de intieme delen en uitgebreid spelen. Meestal gaat de teef na dit begroetingsspel staan met de 2

3 staart opzij gedraaid om aan te geven dat ze bereid is tot dekken. De reu zal vaak een aantal minder serieuze pogingen doen om de teef te bestijgen. Maar uiteindelijk zal de reu doorzetten. Het is verstandig om de teef dan aan weerskanten aan de halsband vast te pakken om eventueel afbijten/afsnauwen van de reu te voorkomen. Dit wil tijdens het koppelen nog wel eens gebeuren en met name een onervaren reu laat zich daardoor afschrikken. Tijdens het koppelen trekken de spieren rond de vagina van de teef zich samen achter het sterk opgezwollen zwellichaam van de penis, waardoor de dieren vast blijven zitten aan elkaar. De reu draait zich en stapt met één achterpoot over de rug van de teef, zodat ze met de billen tegen elkaar aan staan. Na de dekking zullen reu en teef ongeveer een kwartier tot een half uur gekoppeld blijven staan. In een enkel geval duurt het langer, tot soms wel één of twee uur. Korter kan ook. Houdt de honden vast om ze rustig te houden en geruk te voorkomen. Als de honden zich met geweld losrukken, kan dat tot beschadigingen leiden bij zowel de reu als de teef. Het koppelen geeft geen garantie dat de dekking geslaagd is, d.w.z. tot een nest zal leiden. Omgekeerd geldt hetzelfde: een dekking zonder koppeling kan wel degelijk leiden tot een nest puppen. Om de kans op bevruchting te vergroten, laten veel fokkers de teef binnen 36 tot 48 uur na de eerste dekking nog een keer dekken. Noodzakelijk is dat echter niet, het sperma blijft in de teef namelijk nog ongeveer 48 uur leven. Wanneer het een onervaren teef en/of reu betreft, kan deze onervarenheid tot een zeer moeizame of zelfs tot helemaal geen dekking leiden. Het verdient daarom de voorkeur dat één van beide ervaren is, of dat men zorgt voor een reserve reu. Het kan natuurlijk ook gebeuren dat de teef zich gewoonweg niet laat dekken of dat de reu niet wil of kan dekken. Het kan zijn dat u dan te vroeg of te laat bent. U kunt het dan de volgende dag nog een keer proberen. Bent u echt te laat, dan moet u wachten tot de volgende loopsheid. Is het verschil in grootte tussen reu en teef het probleem, zoek dan een oneffen terrein op en/of laat de reu op een verhoging staan zodat hij wat meer grip heeft. In een enkel geval vinden beide dieren elkaar gewoon niet aantrekkelijk; dan moet men op zoek naar een andere partner. Probeer niet koste wat het kost een dekking te forceren, soms moet het volgens de natuur nou eenmaal niet zo zijn. Het dekgeld spreekt u van te voren af met de eigenaar van de reu, dit betaalt u direct na de dekking. Indien de teef leeg blijft, is het een ongeschreven regel dat zij de volgende loopsheid mag terug komen voor een gratis herdekking. De dracht De draagtijd van een hond is ongeveer 63 dagen. Eén van de oorzaken van een langere of kortere draagtijd is vaak de grootte van de worp. Erg kleine nesten worden vaak na de 63 e dag geboren, grote nesten vaak wat eerder. Zijn er op de 67 e dag nog steeds geen puppen geboren, neem dan contact op met uw dierenarts. Na ongeveer 4½ week kunt u zien of de teef drachtig is. De haren in de flanken van uw bordertje zullen dan wat uit gaan staan, de vulva blijft wat opgezet, de tepelhoven zetten wat op en worden rozig en ook het gedrag van de hond is vaak wat anders. Soms ziet u wat slijmerige afscheiding uit de vulva. Dit is geen reden tot ongerustheid. 3

4 Vanaf de 28 e t/m de 32 e dag kunnen dierenartsen en sommige ervaren fokkers, door het aftasten van de buikholte vlak voor het bekken, voelen of een teef drachtig is. Daarnaast kan echografisch onderzoek uitkomst bieden. Echter, wat men ziet op de echo is geen garantie voor het uiteindelijke resultaat. Het is zelfs mogelijk dat de teef de puppen hierna nog resorbeert zodat er helemaal niets geboren wordt. Veel teven gaan met 3 weken dracht een veranderd eetpatroon vertonen dat aanhoudt tot ongeveer 5 weken dracht: kieskeurig zijn is normaal, maar soms eet de teef nauwelijks meer, ook al was zij normaliter een gulzige eter. Dit is uiteraard een vervelende zaak zeker wanneer dat aanhoudt tot het eind van de dracht, aangezien de teef in deze omstandigheden in optimale conditie moet blijven Soms helpt het als men s avonds laat voert. De eerste 5 weken voert men nauwelijks meer dan normaal, wèl verdeeld over meerdere keren per dag en wel hoogwaardiger voer, bijv. puppyvoer of extra vlees. Houdt de conditie van uw teef goed in de gaten en pas daar de voeding op aan. Een te dikke teef heeft het extra moeilijk tijdens de bevalling. Zorg er daarom bovendien voor dat uw teefje regelmatig beweging krijgt tot de bevalling aan toe. Het nestgemiddelde van een Border Terrier is 5 pups. De bevalling De bevalling van uw hond kan iets heel moois zijn, maar soms bevallen Border Terriers niet zo gemakkelijk. Zorg dat u daar goed op voorbereid bent. Zet alles wat u nodig kunt hebben tijdens de bevalling op tijd klaar. Plaats de werpkist in een verwarmde, tochtvrije kamer en laat de teef minstens een week vóór de bevalling al wennen aan de werpkist. Blijf er desnoods even bij zitten of geef haar eten in de werpkist. In de juiste maat werpkist kan de teef languit liggen in de breedte en de lengte. Bevalt de teef liever ergens anders dan in de werpkist, geef haar dan die mogelijkheid zonder daarvoor concessies te moeten doen. Een teef die op haar gemak is, bevalt gemakkelijker dan een teef die gedwongen wordt te bevallen op een plaats waar ze niet op haar gemak is. Er zijn verschillende tekenen waaraan je kunt zien dat de bevalling er aan komt. De teef wordt wat onrustig en gaat op zoek naar een geschikte nestplaats. Sommige teven geven ook over en/of poepen en plassen vaker. Er komt soms wat melk uit de tepels. De meeste teven zullen vlak voor de bevalling eten weigeren. Een duidelijke aanwijzing is een temperatuurdaling van 1 tot 1½ ºC (de normale lichaamstemperatuur van een hond is 37,5-38,5 ºC ) zo n 12 tot 24 uur vóór de geboorte. Dit is echter alleen waar te nemen door de teef vanaf de 53 e dag elke dag twee maal te temperaturen, liefst op hetzelfde tijdstip, zodat u haar normale lichaamstemperatuur kent. Daarnaast is het rillen en aanhoudend blijven hijgen van de teef een sterk teken dat de bevalling zal gaan starten. Waarschuw uw dierenarts als uw teef begint. Veel teven bevallen s nachts en dan is het voor een dierenarts erg prettig als hij vooraf weet dat hij te hulp geroepen kan worden. Zorg dat de temperatuur in de kist omstreeks de 24 ºC ligt en dat de plek waar de teef bevalt tochtvrij en warm genoeg is. Vanaf de geboorte tot de leeftijd van ongeveer twee weken kunnen puppen hun eigen lichaamstemperatuur namelijk nog niet op peil houden en kunnen door een plons vruchtwater van de volgende pup erg afkoelen. Een kartonnen doos of een mandje met een kruik en handdoeken is een goede tijdelijke opvang om de eerder geboren 4

5 puppen even aan de kant te leggen. Een handdoek over de doos leggenen de doos buiten bereid van de teef zetten. Bedenk dat de puppen pas na 24 uur echt door en door droog zijn. Als de persweeën beginnen moet u goed de tijd in de gaten houden. Vóór die tijd heeft de teef ook weeën maar dat zijn de zogenaamde transportweeën om de puppen naar de uitgang te drijven en die zijn vaak minder duidelijk waar te nemen. Als er anderhalf uur na de eerste echte perswee nog geen pup is, moet u even contact opnemen met de dierenarts. Een perswee herkent u aan het feit dat de staart sterk omhoog komt tijdens de wee (alsof de teef moet poepen) en de buik duidelijk mee beweegt. Het kan zijn dat er problemen optreden zoals weeënzwakte. Dat kan ontstaan omdat de teef al erg lang bezig is, maar ook omdat de baarmoeder niet sterk genoeg is. Er zijn huismiddeltjes (bijvoorbeeld het homeopathische middel Uterovetsem) om weeën te ondersteunen maar bij een echt probleem moet u naar de dierenarts. Die kan dan piton oftewel oxytocine spuiten om de weeën op te wekken. Dit mag u in geen geval zelf doen! Bij onoordeelkundig gebruik kunnen de puppen door de sterke weeën in de baarmoeder overlijden of in het ergste geval kan de baarmoeder scheuren onder de druk. De weeënzwakte kan ook veroorzaakt worden door een calciumgebrek in het bloed. In dat geval zal de dierenarts een calciuminjectie moeten toedienen. Er kunnen ook problemen ontstaan omdat er een pup dwars ligt of omdat er te veel puppen zijn. Zo kan een dode pup in het geboortekanaal de zaak erg ophouden, omdat deze niet meewerkt. In al deze gevallen is de hulp van een dierenarts of een ervaren fokker aan te raden. Bij honden en dus ook bij de Border Terrier is een stuitligging (waarbij de staart het eerst naar buiten komt bij de geboorte) heel normaal. Stuit- en kopliggingen komen even vaak voor. Ze leveren over het algemeen geen extra moeilijkheden op. Mocht alles niet baten, dan is een keizersnee onvermijdelijk. Een probleem dat kan ontstaan na een keizersnee en zeker bij een teef die het eerste nest krijgt, is dat ze de puppen niet wil accepteren en soms zelfs wil doden. Dit is van tijdelijke aard maar erg lastig. U zult dan moeten ingrijpen en de puppen of moeten bijvoeden of de teef onder dwang laten voeden. U zult dan (tijdelijk) de taak van de teef moeten overnemen om de puppen te laten poepen en plassen door met een vochtig watje over het buikje van de puppen te wrijven in de richting van de staart tot de pup gaat plassen en/of poepen. De verzorging van de pasgeboren pups Ligplaats Zorg ervoor dat de puppen in een schone, tochtvrije, rustige ruimte liggen. Een temperatuur van gemiddeld 21 ºC is gebruikelijk. Om de puppen goed op temperatuur te houden, kunt u met name de eerste twee weken eventueel gebruik maken van een kruik, een warmtelamp of een warmteplaatje. Een goede graadmeter is: als de puppen verspreid in de kist liggen, is de omgevingstemperatuur te hoog, maar liggen ze op een hoopje dicht op elkaar, dan is het te koud. Zorg dat de moederhond ook even ergens anders kan liggen dan bij de puppen. Als onderlegger kunt u vetbed op een onderlaag van kranten gebruiken. Vetbed heeft het voordeel dat eventueel vocht er door heen gaat, zodat de puppen droog blijven liggen. Overigens zal de moederhond tot aan het spenen van de puppen de ontlasting en urine opwekken en opruimen. 5

6 Ademhaling Naast de bevalling kunnen pasgeboren puppen soms maar moeizaam op gang komen. De puppen kunnen bij de geboorte vruchtwater hebben binnengekregen waardoor ze moeilijkheden kunnen hebben met ademhalen. Wrijf de pup dan goed droog met een handdoekje (een moederhond is ook niet zachtzinnig met haar pasgeboren kroost) en sla hem eventueel uit. Om dit te doen, houdt u de pup goed tussen uw handen en fixeert u het hoofdje tussen uw vingers. Sla met een zwaai naar beneden vanaf uw hoofd. Door de kracht zal het vruchtwater uit de longetjes geperst worden. U kunt het vruchtwater ook wegzuigen met een slijmzuigertje, verkrijgbaar bij uw dierenarts. Wisselbaden kunnen ook uitkomst bieden. Door het pupje afwisselend in koud en warm water te dompelen, snakt het als het ware op den duur naar adem. Lukt dit niet, dan kan men altijd nog een druppeltje Respirot op het tongetje of in het neusje druppelen/sprayen om de ademhaling op gang te brengen. Nadeel van Respirot is echter dat in sommige gevallen zo n pup weigert om te drinken. Respirot tast namelijk de zuigreflex aan wanneer er een overdosis (en die is snel bereikt) gegeven wordt, waardoor het soms wel 12 uur of langer kan duren voordat zo n pup zelf gaat drinken. In plaats van Respirot kunt u ook een sterke drank gebruiken zoals wodka of jenever. Wil dit alles niet helpen en krijgt u de pup niet aan het ademen, dan is het pupje onderweg naar buiten waarschijnlijk gestikt of mogelijk al voor de geboorte overleden. Groei Als de puppen slecht groeien, kan dit verschillende oorzaken hebben: - De teef kan te weinig of weinig voedzame melk hebben. Om de voeding van de moeder te stimuleren, kunt u oxytocine/piton spuiten, hier kunt u echter niet te lang mee door blijven gaan. Als alternatief of in ieder geval als nazorg na de bevalling zou men voor een homeopathisch middel kunnen kiezen: Utero Vetsem van VSM. Het maakt net als piton de baarmoeder schoon en kleiner en zorgt voor het schieten van de melk. Ook het homeopathische middel Urtica in de juiste potentie kan helpen bij het aanmaken van melk. En dan heb je nog de huis-, tuin- en keukenmiddelen zoals bruin bier of slagroom met dadels. - De oorzaak kan natuurlijk ook bij de puppen zelf liggen. De puppen moeten direct na de geboorte dan ook goed nagekeken worden op eventuele afwijkingen. Als een pupje bijvoorbeeld een open gehemelte heeft, kan deze niet vacuüm zuigen en daardoor zal het pupje niet voldoende melk binnen kunnen krijgen. Soms is de opening in het gehemelte zo minimaal, dat zelfs de deskundige het over het hoofd ziet. Laat een pup met zuigproblemen of een pup die niet goed aankomt, dan ook goed nader onderzoeken. - Soms heeft een pupje gewoon een wat moeilijker start dan anderen en is het gewoon te zwak om zelf (voldoende) te drinken. Via een sonde, flesje of druppelaar kunt u wat glucoseoplossing toedienen, waardoor het pupje net dat beetje extra energie krijgt/heeft om zelf te gaan drinken. Lukt dit niet, dan zit er maar één ding op en dat is bijvoeren via de sonde of de fles. Beide manieren kennen voor- en nadelen. Zo werkt de sonde snel en kost dit de pup minder van de energie die hij juist zo hard nodig heeft. U moet wel even doorkrijgen hoe het werkt, dus laat de dierenarts of een ervaren fokker even voordoen hoe het moet. Op de juiste manier ingebracht kan het niet fout gaan in tegenstelling tot het bijvoeren met een druppelaar of flesje. Als er melk in de longetjes komt, kan het pupje stikken of later sterven aan longontsteking. Een verzwakte pup slikt namelijk slecht en geeft niet aan dat het zich verslikt. Het flesje gaat wat langzamer en vergt van de pup meer energie, terwijl hij deze energie al hard 6

7 genoeg nodig zal hebben om te overleven. Zodra de pup weer wat op krachten is, is het flesje een prima alternatief omdat je de pup op deze manier traint om zelfstandig te drinken en die zal dan sneller weer bij moeder aan de slag gaan. Is het gat in de speen te groot dan kan het pupje zich ook op deze manier verslikken. Dus maak het gat in de speen niet te groot! Een maatstaf voor een goede groei van de puppen is wanneer ze met 10 à 14 dagen een verdubbeling van het geboortegewicht hebben. Of: de pup moet in het begin 2 tot 2,5 gram per kilogram gewicht van de moeder groeien per dag. Dus bijvoorbeeld: de teef weegt 7 kg, dan moeten haar puppen per dag tussen de 14 ( 7 x 2 ) en 17½ ( 7 x 2½) gram groeien. Bijvoeding De eerste twee dagen kunt u het beste wat glucosepoeder (druivensuiker) oplossen in water en druppelsgewijs toedienen met een pipetje of via een sonde. In die eerste 48 uur is de darm nog doorgankelijk voor de antistoffen uit de moedermelk. Bij toediening van surrogaatmelk sluit die darmwand zich en kan de pup niet profiteren van de aanwezige antistoffen in de moedermelk. Wanneer u volledig moet gaan bijvoeren omdat de moederhond geen melk (genoeg) heeft of in het ergste geval is overleden bij de geboorte dan zijn kant en klare blikjes met vervangende moedermelk het beste. Dit is makkelijk in te vriezen in ijsblokjeshouders, het blijft zo vers en het zijn niet te grote hoeveelheden in één keer. Bij de poeders zult u moeten nazeven en moet de verhouding droge stof/vocht goed zijn. Let wel: gebruik nooit koemelk als vervanging voor de tevenmelk! De hoeveelheid bijvoeding die u moet geven, berekent u als volgt: 15% van het lichaamsgewicht per dag. Bijvoorbeeld een pup van 400 gram, krijgt 60 ml per dag. Wanneer u om de twee à drie uur voedt, zijn dat per dag 8 tot 12 voedingen waarover u die 60 ml verdeelt, dus 7½ resp. 5 ml per voeding. De pups Vanaf de leeftijd van drie weken hebben de puppen meer aandacht nodig. Nu begint de periode van opvoeding, inprenting en socialisatie. Als fokker speelt u daar een hele belangrijke rol in. Laat de puppen op vroege leeftijd kennis maken met vreemde objecten en geluiden. Nodig de kinderen van de buren eens uit om met de puppen te komen spelen en laat de puppen ook eens kennis maken met een andere omgeving. Lees boeken over de socialisatie van puppen uit de aanbevolen literatuurlijst. In recente studies is aangetoond dat de socialisatie van de puppen al start vanaf de geboorte. Mits de teef het aankan, verdient het dan ook aanbeveling om bezoek niet weg te houden bij een pasgeboren nest. In principe zijn de puppen via de maternale immunisatie (antistoffen via de moedermelk in de eerste 48 uur na de geboorte) goed beschermd tegen de gangbare ziektes. Als de puppen 3 weken oud zijn, kunt u beginnen met bijvoeren, maar later is geen probleem als de moederhond voldoende melk heeft. Vooral tartaar (zorg er dan wel voor dat er geen contact met varkensvlees is geweest op wat voor manier dan ook) of later een tot een papje geroerd diepvriesvoer (Rodi, Duck, Energique enz.) is hiervoor in het begin geschikt. Vervolgens geweekte puppybrokken en zo werkt u toe naar vast voer. Iedere fokker heeft hiervoor zijn eigen recept. 7

8 Natuurlijk zijn de entingen en het ontwormen van de puppen van groot belang. Na twee weken moeten de puppen voor het eerst ontwormd worden, bijvoorbeeld met Banminth Pasta of het vloeibare Drontal Pup. Vervolgens weer met vier, zes en acht weken. Vergeet de moederhond niet! Het is handig om het ontwormen een week voor de enting(en) te doen, zodat de enting goede kans van aanslaan heeft. Door het samen te laten vallen, kan het systeem van de puppen van slag raken en daar willen ze nog wel eens beroerd van zijn. Overleg het entingschema vooraf met uw dierenarts. Het administratieve gedeelte Indien men in aanmerking wil komen voor de pupinformatie dient men te voldoen aan het Reglement Pupinformatie. U bent dan verplicht om de dekking en de geboorte te melden bij de pupinformatie binnen twee weken nadien. Denk dus aan tijdige aanmelding van de dekking en de geboorte van de puppen door middel van de daartoe bestemde formulieren en het insturen van de dekkaart aan de Raad van Beheer. Met ingang van 1 november 2006 is de nieuwe stamboomprocedure van de Raad van Beheer in werking getreden. U kunt deze procedure vinden op Tot slot Het bestuur van de Nederlandse Border Terrier Club hoopt u met deze voorlichtingsbrochure stof tot nadenken te hebben gegeven. Het fokken met Border Terriers kan iets heel moois zijn, maar er kan ook een heleboel mis gaan. Tegenslagen kent iedere fokker wel, maar door onervarenheid is de beginner minder goed in staat problemen op te lossen en loopt daardoor een veel groter risico. Aarzelt u, ga dan niet overhaast te werk, maar wacht enige tijd. Het praten met en vooral luisteren naar ervaren fokkers is van grote waarde. En besluit u dan toch een nestje te (willen) fokken, leest u zich dan goed in. Er zijn veel goede en waardevolle boeken over het fokken van honden. Geniet van die korte periode dat de puppen bij u verblijven. Selecteer zorgvuldig goede adressen voor uw puppen en voorzie de nieuwe eigenaren van goede informatie over het ras, de opvoeding en dergelijke. Dus, bezint eer gij begint! 8