REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE AMSTERDAM

Transcriptie

1 REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE AMSTERDAM Het college heeft het volgende overwogen en beslist omtrent de op 15 juni 2005 binnengekomen klacht van: A, Inspecteur voor de Gezondheidszorg, kantoorhoudende te B, k l a g e r, tegen C, arts, wonende te D, v e r w e e r de r. 1. Het verloop van de procedure. Het college heeft kennisgenomen van: - het klaagschrift met de bijlagen; - het verweerschrift; - de repliek; - de dupliek; - de correspondentie betreffende het vooronderzoek. Partijen hebben geen gebruik gemaakt van de hun geboden mogelijkheid in het kader van het vooronderzoek mondeling te worden gehoord. De klacht is ter openbare terechtzitting van 7 februari 2006 behandeld. Op die datum is in een andere zitting een door een andere Inspecteur voor de Gezondheidszorg ingediende klacht tegen verweerder behandeld met nummer 04/142. De partijen waren aanwezig. 1

2 Klager werd bijgestaan door E, gemachtigde, en verweerder door F, advocaat te G 2. De feiten. Op grond van de stukken en hetgeen ter terechtzitting heeft plaatsgevonden kan van het volgende worden uitgegaan: a. Verweerder is lid van de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging. Hij voert praktijk te D. Verweerder biedt als arts patiënten zowel reguliere als alternatieve behandeling. Voor zijn alternatieve werkwijze maakt hij gebruik van de vegatest. Dit is een test die volgens hem de elektrische weerstand in het onderhuidse bindweefsel van een patiënt meet. Aan de hand van de met die vegatest verkregen resultaten trekt hij conclusies, stelt hij diagnosen en bepaalt hij de behandeling. b. Bij beslissing van 19 april 1996 heeft het Gerechtshof te B verweerder voor de duur van zes maanden geschorst in zijn bevoegdheid de geneeskunst uit te oefenen omdat hij het vertrouwen in de stand der geneeskundigen had ondermijnd en daarnaast blijk had gegeven van grove onkunde. c. De Hoge Raad heeft het door verweerder ingestelde beroep in cassatie tegen deze beslissing bij beschikking van 6 december 1996 verworpen. d. Op 21 mei 1997 heeft de Inspectie met verweerder en zijn toenmalige raadsman gesproken over verweerders praktijkhervatting. Vervolgens is in overleg met de Inspectie een protocol met betrekking tot zijn werkwijze vastgesteld luidende als volgt: Eerste fase: Reguliere diagnose 1. Het uitvoeren van regulier medisch onderzoek zoals een reguliere geneeskundige pleegt te doen, omvattende anamnese en onderzoek. 2. het opvragen van gegevens betreffende de patiënt bij de behandelend huisarts danwel specialist, behoudens wanneer de patiënt dat absoluut niet wenst. In dat geval zal dit schriftelijk worden vastgelegd en door de patiënt worden ondertekend. Indien C het standpunt van de patiënt in deze onverantwoord acht zal hij de patiënt daarover informeren en behandeling weigeren. 2

3 3. Op grond van het reguliere onderzoek en de eventueel van voornoemde artsen verkregen informatie stellen van een diagnose. Indien geen diagnose te stellen valt, zal verwijzing naar specialist, ziekenhuis plaatsvinden. 4. De diagnose vastleggen in de aangelegde status van de patiënt. Tweede fase: Alternatief onderzoek 5. Aan patiënten mededelen dat tevens gebruik kan worden gemaakt van een alternatieve wijze van diagnostiseren. Het formulier dat daarvoor wordt opgesteld vermeldt de uitgesproken wens van de patiënt om met behulp van de VEGA-test te worden gediagnostiseerd, alsmede het gegeven dat deze test op heden niet door de reguliere geneeskunst wordt geaccepteerd. 6. Het desgewenst toepassen van de VEGA-test. 7. Het stellen van een diagnose op grond van het reguliere onderzoek, alsmede de resultaten van de VEGA-test. Derde fase: therapie 8. het bespreken van een behandelingsplan inclusief prognoses met de patiënt. Die patiënt wordt gewezen op de mogelijkheid te kiezen voor de aanpak volgens de reguliere geneeskunde en volgens alternatieve methoden, welke laatste methoden door de reguliere geneeskunde op heden niet worden geaccepteerd. De keuze van de patiënt wordt schriftelijk vastgelegd. e. Op 13 november 2003 is mevrouw H, hierna patiënte te noemen, bij verweerder verschenen. Verweerder heeft de anamnese afgenomen. Patiënte heeft hem medegedeeld dat zij, na een verblijf in Brazilië, sinds april 2002 last had van bloed bij de ontlasting, dat zij zich in verband met deze klacht al tot haar huisarts had gewend die een faecesonderzoek en echoscopie had laten verrichten en dat daaruit geen afwijkingen waren gebleken. f. Verweerder had geen medische gegevens van patiënte verkregen en die ook niet opgevraagd bij haar huisarts. g. Verweerder heeft de buik van patiënte onderzocht op drukpijn en haar pols gevoeld. Patiënte was volgens verweerder in redelijke conditie. Verweerder heeft de diagnose buikklachten ECI gesteld. h. Verweerder heeft vervolgens aan patiënte voorgesteld de vegatest te doen. Patiente heeft in de status haar handtekening gezet onder een tekst die vermeldt dat zij toestemming geeft te worden gediagnosticeerd met behulp van de vegatest 3

4 welke als onderzoeksmethode niet geaccepteerd wordt door de reguliere geneeskunst. Op grond van de uitkomsten van de vegatest heeft verweerder de diagnose darmamoebiasis en toxoplasmose gesteld. Hij heeft patiënte voorts gezegd dat hij geen kanker kon vinden met de vegatest. i. Verweerder heeft patiënte Fasigyn 500 mg 1 x daags 3 gedurende 3 dagen en phytotherapeuticum voor Toxoplasmose, Gontoxa 3 x 1 per dag voorgeschreven. j. Op 7 januari 2004 heeft een vervolgconsult plaatsgevonden waarover verweerder op de patiëntenkaart noteerde dat er weinig verbetering was in de toestand van patiënte. Tevens vermeldde hij soms obstipatie met slijm bloed k. Op 19 februari 2004 is patiënte voor de laatste keer bij verweerder geweest. Over de bevindingen bij dit consult zijn geen aantekeningen op de patiëntenkaart gemaakt. l. Op 28 juli 2004 is patiënte in I te J bestraald en geopereerd wegens een tumor in het rectum. Histologisch onderzoek wees uit dat sprake was van een matig gedifferentieerd adenocarcinoom met infiltrerende groei in de submucosa reikend tot aan de muscularis propria met één metastase in een van de zes regionale lymfeklieren. m. Bij brief van 16 september 2004 schreef patiënte het volgende aan verweerder: Vorig jaar en dit jaar ben ik voor diverse consulten bij u geweest. Ik maakte mij zorgen over bloed bij de ontlasting. U heeft mij daarop een aantal middelen voorgeschreven want het zou waarschijnlijk gaan om een darmparasiet die ik via mijn kat zou hebben opgelopen. Op mijn herhaaldelijk vragen of ik kanker had (ik vroeg het u in totaal 3x) zei u nee. Ook een darmonderzoek zou heel onplezierig zijn en raadde u mij min of meer af. Op 18 juni 2004 is er door een arts in I in J bij mij endeldarmkanker geconstateerd. Ik ben inmiddels bestraald en geopereerd. Deze brief dient dan ook als een oproep aan u om in voorkomende gevallen patiënten altijd aan te raden een reguliere arts te raadplegen. Alternatieve geneeskunde kan daarbij dan vanzelfsprekend een rol spelen. Maar om een foute diagnose af te geven en mij een regulier darmonderzoek tegen te maken, is onverantwoord en kan gevaarlijk zijn. U zult begrip kunnen hebben voor het feit dat ik de Inspectie voor de Gezondheidszorg op deze brief kopieer. n. Na met patiënte en verweerder over deze brief te hebben gecorrespondeerd, heeft klager de klacht bij het college ingediend. Patiënte heeft laten weten dat zij niet verder met de zaak wilde worden geconfronteerd. 4

5 3. Het standpunt van klager en de klacht. De klacht houdt zakelijk weergegeven in dat verweerder: 1. zich niet aan het protocol heeft gehouden door zich niet te houden aan hetgeen is gesteld in de punten 1 (er is slechts een uiterst summier regulier medisch onderzoek verricht), 2 (er is geen informatie opgevraagd bij andere artsen), 3 (er is geen reguliere diagnose gesteld en er heeft geen verwijzing plaatsgevonden), 4 (er is geen diagnose of differentiële diagnose in het dossier vastgelegd) en 8 (een behandelingsplan en de prognoses zijn niet behoorlijk besproken); 2. patiënte heeft afgeraden of op zijn minst niet heeft aangemoedigd aanvullend onderzoek te laten doen om de diagnose darmkanker te bevestigen respectievelijk uit te sluiten. Klager heeft voorts nog aangevoerd dat de handelwijze van verweerder hem zwaar moet worden aangerekend aangezien hij al in 1996 in een met de onderhavige klacht vergelijkbare zaak tuchtrechtelijk is veroordeeld en zich niet heeft gehouden aan de als gevolg daarvan in 1997 door hem met de Inspectie gemaakte afspraken. Daarmee heeft verweerder er blijk van gegeven geen inzicht te hebben in de verwijtbaarheid van zijn handelen. Gelet op de ernst van de feiten en het recidiverend karakter daarvan verzoekt klager het college de klacht gegrond te verklaren, verweerders inschrijving als arts in het register door te halen, de inschrijving bij wijze van voorlopige voorziening te schorsen en toepassing te geven aan artikel 71 wet BIG. 4. Het standpunt van verweerder. Ad 1: Verweerder stelt dat hij zich aan het protocol heeft gehouden. Hij heeft immers in de geest van het protocol gehandeld. Daarbij komt dat het niet toepassen van het protocol niet tuchtrechtelijk verwijtbaar is nu dit protocol slechts een modus vivendi tussen verweerder en de Inspectie vastlegt. Tenslotte kan het protocol er niet toe strekken om aan verweerder andere of meer normen op te leggen dan die gelden voor beroepsgenoten. 5

6 Ad 2: Verweerder heeft voorts betoogd dat hij een endoscopisch onderzoek van de darmen niet heeft ontraden maar slechts aan patiënte heeft gezegd dat het een vervelend onderzoek was. Hij achtte een verwijzing naar het reguliere circuit onnodig nu patiënte al bij haar huisarts en een specialist onder behandeling was en is gebleven. 5. De overwegingen van het college Met betrekking tot het protocol, zoals dat is weergegeven onder de feiten, wordt allereerst overwogen dat deze naar de kern een weergave respectievelijk een uitwerking bevat van normen die voor alle artsen gelden. Bovendien staat vast dat verweerder zijn werkwijze in dit protocol heeft vastgelegd in overleg met zijn raadsman en de Inspectie nadat hij voor vergelijkbaar handelen als hier aan de orde is een schorsing voor een periode van zes maanden opgelegd had gekregen. Hierdoor heeft verweerder zich ten opzichte van de Inspectie verbonden jegens patiënten te zullen handelen zoals in het protocol staat vermeld. Het protocol kan dus niet, zoals verweerder doet, gekwalificeerd worden als een verzameling afspraken tussen verweerder en de Inspecteur van praktische aard, waarop de Inspecteur zich in deze zaak niet zou kunnen beroepen. Dat de Inspecteur zich in deze zaak niet op het protocol zou kunnen beroepen, met name voor zover de daarin opgenomen bepalingen verder gaan dan de normen die aan andere artsen worden opgelegd, is gelet op het voorgaande onjuist Bij toetsing van het handelen van verweerder aan het protocol blijkt dat verweerder zich niet aan punt 1 van dat protocol heeft gehouden. Zoals verweerder ter zitting heeft erkend is bij bloed in de ontlasting een endoscopie de enige vorm van diagnostiek die darmkanker kan uitsluiten. Verweerder heeft echter nagelaten een zodanig onderzoek te (laten) verrichten hetgeen moet worden gekwalificeerd als een blunder. Dat verweerder in zijn praktijk geen mogelijkheid heeft een endoscopie uit te voeren, doet uiteraard niet af aan de noodzaak en de gehoudenheid om patiënte voor het verrichten van dat onderzoek te verwijzen Verweerder heeft zich evenmin aan punt 2 van het protocol gehouden. Hij heeft aan patiënte geen toestemming verzocht gegevens op te vragen bij haar huisarts en heeft evenmin een eventuele weigering van patiënte vastgelegd. Voor een professioneel handelend arts is een volledig gedocumenteerde diagnose noodzakelijk voordat met een behandeling wordt begonnen. Daarbij komt dat medische gegevens, uitsluitend afkom- 6

7 stig van de mondelinge informatie van een patiënt zelf, niet altijd betrouwbaar zullen zijn. In dit geval had verweerder bij de huisarts of de specialist navraag moeten doen naar de aard en de uitslag van de reeds bij haar verrichte onderzoeken. Hij heeft nu op de patiëntenkaart genoteerd dat er al een scopie en faecesonderzoek was verricht en dat daarbij geen bijzonderheden waren vastgesteld, maar dit stond onvoldoende vast. Verweerder heeft er geen blijk van gegeven de noodzaak van het opvragen van gegevens te onderkennen zoals blijkt uit zijn verklaring ter zitting dat hij niet zelf op onderzoek uitgaat indien een patiënt die gegevens, zoals naar hij stelt altijd wordt verzocht bij het maken van de afspraak voor het eerste consult, niet meebrengt. Dat verweerder op dit punt een, wat hij noemt, liberaal beleid voert, acht het college onverantwoord en onjuist Op grond van punt 3 van het protocol had verweerder patiënte dienen te verwijzen naar een specialist dan wel een ziekenhuis. Nu patiënte klaagde over bloed bij de ontlasting en verweerder in zijn praktijk geen endoscopie kan verrichten, had hij haar terstond moeten verwijzen naar het reguliere circuit. De kans, dat patiënte aan darmkanker leed, was immers niet ondenkbaar. De door verweerder op grond van de resultaten van de vegatest gegeven alternatieve behandeling heeft nu geleid tot uitstel van de noodzakelijke reguliere diagnostiek met als gevolg (een aanmerkelijke kans op) schade voor patiënte. Dat patiënte zich welbewust tot het alternatieve circuit heeft gewend, maakt dit niet anders. Verweerder beroept zich immers tevens op zijn hoedanigheid van arts en afficheert zich als zodanig. Op grond daarvan mogen zijn patiënten verwachten dat de diagnose en behandeling medisch verantwoord zijn. Patiënten die kiezen voor een vorm van alternatieve zorg zullen immers bij aanvang en gedurende de behandeling mede vertrouwen ontlenen aan het feit dat hun alternatieve behandelaar eveneens arts is en dat deze arts hen zonodig naar het reguliere circuit zal verwijzen. Los daarvan geldt de norm als omschreven in de strafbepaling van artikel 96 Wet BIG ook voor anderen dan ingeschreven artsen Verweerder heeft zich ook onvoldoende gehouden aan punt 4 van het protocol door op de patiëntenkaart geen reguliere diagnose en differentiële diagnose vast te leggen en door evenmin iets te noteren over zijn bevindingen en conclusies bij het laatste consult. 5.6 Verweerder heeft zich evenmin gehouden aan punt 8 van het protocol. 7

8 Nu hij heeft nagelaten een endoscopie te (laten) verrichten was het niet mogelijk met patiënte op gefundeerde wijze een behandelingsplan inclusief prognoses te bespreken. Zo n plan was in haar geval immers afhankelijk van de uitslag van de endoscopie. Verweerder heeft zijn informatieplicht verzaakt en patiënte onjuist en onvolledig voorgelicht door haar niet op de noodzaak van een endoscopisch onderzoek van de darmen te wijzen en door haar te zeggen dat hij met de vegatest geen maligniteit had vastgesteld en dat het probleem redelijkerwijs met de door hem voorgestelde behandeling opgelost zou kunnen worden. De toestemming van patiënte zich door verweerder te laten (blijven) behandelen was dan ook niet op voldoende informatie van verweerder gebaseerd. Uit hetgeen hiervoor onder 5.1 tot en met 5.6 is overwogen volgt dat het eerste klachtonderdeel op alle punten gegrond is Gelet op de verschillende standpunten van partijen en het feit dat patiënte in deze zaak niet als klaagster optreedt, kan niet worden vastgesteld dat verweerder het aanvullend darmonderzoek aan patiënte heeft ontraden. Wel is aannemelijk geworden dat verweerder een endoscopisch onderzoek van de darmen niet heeft aangemoedigd, hetgeen zonder meer had dienen te gebeuren. Het tweede klachtonderdeel is dan ook in zoverre gegrond. De conclusie van het voorgaande is dat de klacht volledig gegrond is. Verweerder heeft gehandeld in strijd met de zorg die hij ingevolge art. 47 lid 1 van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (hierna wet BIG) ten opzichte van patiënte had behoren te betrachten. De oplegging van na te melden maatregel - doorhaling van de inschrijving in het register ingevolge art. 48 lid 1onder f. wet BIG - is onvermijdelijk en de enig passende sanctie. Verweerder is stelselmatig zijn eigen, in het verleden reeds aan de kaak gestelde en ernstig bestrafte, werkwijze blijven volgen, met miskenning van wat onder artsen regulier of niet - als norm heeft te gelden en waartoe hij zich ook in het protocol expliciet had verplicht. Hij heeft ter terechtzitting er geen blijk van gegeven in te zien dat hij met zijn handelwijze, en nog meer met zijn nalaten, de gezondheid van patiënte in de waagschaal heeft gesteld.. 8

9 De ernst van de zaak maakt het voorts nodig om de kans uit te sluiten dat verweerder uit het register zal worden uitgeschreven vóórdat de maatregel van doorhaling onherroepelijk is. Daarom zal het college ook de maatregel van artikel 48 lid 3 wet BIG - ontzegging van het recht wederom in het register te worden ingeschreven opleggen. Over de door klager gevraagde toepassing van artikel 48 lid 8 Wet BIG schorsing van de inschrijving in het Register bij wijze van voorlopige voorziening overweegt het college het volgende. Zoals hierboven is overwogen is verweerder in zijn hoedanigheid van arts doorgegaan met zijn werkwijze op het gebied van de individuele gezondheidszorg die reeds eerder bestraft is en die thans weer in velerlei opzichten ernstige afkeuring verdient. In de zaak tegen verweerder met nummer 04/142 heeft hij op vergelijkbare wijze ertoe bijgedragen dat in een adequate behandeling van een ernstig zieke patiënte een grote vertraging is opgetreden. Dit alles doet herhaling vrezen, zodat in het belang van de bescherming van de individuele gezondheidszorg een beslissing nodig is die aanstonds te effectueren is. De gevraagde voorlopige voorziening zal dus eveneens worden gegeven. Om redenen, aan het algemeen belang ontleend, zal de beslissing zodra zij onherroepelijk is op na te melden wijze worden bekendgemaakt. 6. De beslissing. Het Regionaal tuchtcollege: - beveelt de doorhaling van de inschrijving van verweerder in het register en - ontzegt hem het recht wederom in het register te worden ingeschreven; - legt bij wijze van voorlopige voorziening de schorsing van de inschrijving op met onmiddellijke ingang; - bepaalt voorts dat de beslissing ingevolge artikel 71 van de Wet BIG geheel in de Nederlandse Staatscourant zal worden bekendgemaakt en aan de tijdschriften Medisch Contact en het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht ter bekendmaking zal worden aangeboden. 9

10 Aldus gewezen op 7 februari 2006 door: mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter, N.A. Mensing van Charante, K.C.H. Lyppens en R. Vogelenzang, leden-arts, mr. L.A.M. van den Berg-Voermans, lid-jurist, met mr E.A.M. Driessen als secretaris, en in het openbaar uitgesproken ter terechtzitting van 7 april 2006 door de voorzitter in aanwezigheid van de secretaris. w.g. mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter w.g. mr. E.A.M. Driessen, secretaris 10